Activiteitenverslag Voor je Buurt (pilotfase 2013) 1 Inhoudsopgave Samenvatting .......................................................................................................................................................3 1. Achtergrond van de pilot ..........................................................................................................................5 2. Uitkomsten van de pilotfase ....................................................................................................................7 3. Succesfactoren en uitdagingen ............................................................................................................ 16 2 Samenvatting Voor je Buurt is wereldwijd een van de eerste crowdfunding- en crowdsourcingplatforms dat primair op buurtinitiatieven is gericht. Het platform is een initiatief van Kennisland en Netwerk Democratie, in samenwerking met het ministerie van BZK. Het platform ging op 17 januari 2013 live. Het voorliggende verslag geeft een inhoudelijk overzicht van bereikte resultaten tijdens de pilotfase van Voor je Buurt (2013). Als vernieuwende vormen van financieren en realiseren worden crowdfunding en crowdsourcing steeds belangrijker. Het platform Voor je Buurt (VjB) sluit direct aan op de opgaven die passen bij een terugtredende overheid, een sterker wordend zelforganiserend vermogen van de samenleving en een toenemende behoefte aan sociale binding. Voor je Buurt wil een onafhankelijke partij zijn die zelfstandig kan opereren, die landelijk werkt, die ondernemend aan de slag gaat, maar zijn sociale missie altijd voorop stelt en geen winstoogmerk heeft. Crowdfunding en crowdsourcing kosten veel tijd, maar leveren nog veel meer op. Dat is de belangrijkste conclusie uit de pilotfase van Voor je Buurt, die in de zomer van 2013 werd afgerond. Crowdfunding en -sourcing maken initiatiefnemers inventief en ondernemend en leiden tot veel voldoening en gedeeld eigenaarschap als het project is gerealiseerd. Het platform bevordert transparantie (er wordt voor iedereen duidelijk welke ideeën er spelen, ruim voordat ze worden uitgevoerd, en maken draagvlak zichtbaar). Bovendien werken de crowdfundingcampagnes activerend; andere bewoners sluiten zich via de campagnes en met name via het doneren van ‘taken’ (in-kind inbreng) gemakkelijk aan bij de initiatieven. In de pilotfase werd Voor je Buurt financieel ondersteund door het ministerie van BZK, Stichting DOEN, Ymere, Gemeente Amsterdam (Dienst Maatschappelijke Ontwikkeling), Amsterdamse stadsdelen Oost, Noord en Nieuw-West, Gemeente Rotterdam, Gemeente Delft en Gemeente De Marne. 3 Voor je Buurt voorziet duidelijk in een behoefte. Er dienen zich echter ook vier urgente uitdagingen aan voor 2013-2014: o Meer aansluiten op de wensen en behoeften van initiatiefnemers. We willen (potentiële) initiatiefnemers nauwer betrekken bij de doorontwikkeling van VjB. o Voor je Buurt in de buurt. VjB mist als landelijk platform ogen en oren in de buurten. We gaan daarom een lerend netwerk (‘Academie’) opzetten van lokaal opererende VjB Scouts. o Ontwerpen van vernieuwende, slimme manieren om crowdfunding en crowdsourcing in te zetten. We zien een nieuw financieringsmechanisme als crowdfunding niet als vervanging van bestaande instrumenten (subsidies, vouchers, buurtaandelen, etc.) maar als aanvullend. Daarom gaan we met partners op zoek naar slimme combinaties van crowdfunding/sourcing en zulke bestaande instrumenten. o Voor je Buurt op eigen kracht verder. Aan deze vier uitdagingen werken we in 2013-2014 verder. De crowdfundingactiviteiten van Voor je Buurt vallen formeel onder verantwoordelijkheid van stichting Voor je Buurt. In 2013-2014 neemt Kennisland opnieuw de uitvoering op zich, maar met het uitdrukkelijke doel dat Voor je Buurt na afloop van die periode op eigen benen verder kan. 4 1. Achtergrond van de pilot Voor je Buurt is wereldwijd een van de eerste crowdfunding- en crowdsourcingplatforms dat primair op buurtinitiatieven is gericht. Het platform werd op 17 januari 2013 gelanceerd als pilotproject van Netwerk Democratie en Kennisland (KL). In korte tijd werd kostbare en unieke ervaring opgedaan, en het platform bleef niet onopgemerkt. In de zomer van 2013 werd Voor je Buurt zelfs uitgeroepen tot “one of the 40 most inspiring examples of democratic innovation and civic-driven change in and around Europe”.1 Voor je Buurt sluit nauw aan bij de transitie naar een doe-democratie of participatiesamenleving. De overheid krijgt (noodgedwongen) een steeds meer faciliterende rol in de samenleving. Er wordt dan ook steeds meer verwacht van de samenleving zelf. Oplossingen voor sociale uitdagingen moeten niet alleen bij de overheid gezocht worden, maar juist in de samenleving. In deze geest zijn in de afgelopen tijd in heel Nederland lokale initiatieven gestart door burgers zelf, al dan niet met ondersteuning vanuit onder meer de Wijk- en buurtaanpak. Voor je Buurt biedt een landelijk platform om sociale initiatieven van burgers te helpen realiseren en verduurzamen via crowdfunding en -sourcing. Crowdfunding is een alternatieve financieringsvorm waarbij direct betrokkenen via internet geld en andere resources bij elkaar brengen om initiatieven te kunnen realiseren. Dit kan via kleine gelddonaties of bijvoorbeeld door het beschikbaar stellen van kennis, diensten of ‘goederen’ in natura (bijvoorbeeld: een ruimte of andere faciliteiten) door particulieren en bedrijven crowdsourcing. Voor je Buurt is geïnspireerd op de succesvolle crowdfundingplatforms Voordekunst en de 1%Club. Via de website van de 1%Club kunnen mensen 1% van hun inkomen en kennis doneren aan ontwikkelingssamenwerking. Voordekunst biedt een crowdfundingplatform waarop kunstenaars en kunstinstellingen op zoek gaan naar alternatieve financiering. Een internationaal voorbeeld is Kickstarter. 1 Nominatie in het kader van de internationale conferentie Borders to Cross, die ambtenaren, sociaal ondernemers en bewoners uit meer dan 20 landen bijeenbrengt rond innovatieve aanpakken voor maatschappelijke vraagstukken. De conferentie vindt plaats van 29-31 oktober 2013 in Amsterdam. www.borderstocross.com 5 In de periode 2011- mei 2012 heeft Netwerk Democratie met steun van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) en het vfonds (Nationaal Fonds voor Vrijheid en Veteranenzorg) de basis voor het Voor je Buurt-platform ontwikkeld. De website is tot stand gekomen in samenwerking met Voordekunst. De website – die zowel crowdfunding als crowdsourcing mogelijk maakt – is gebouwd op basis van de technologie van het Voordekunstplatform en gebouwd door Webclusive. Sindsdien is de website verder ontwikkeld, is er gewerkt aan een onderscheidende vormgeving en is de stichting Voor je Buurt opgericht. De pilot Voor je Buurt bouwde voort op deze (voor)investeringen, die gedaan zijn door Netwerk Democratie, KL en Webclusive. 6 2. Uitkomsten van de pilotfase Crowdfunding en crowdsourcing kosten veel tijd, maar leveren nog veel meer op. Dat is de belangrijkste conclusie uit de pilotfase van Voor je Buurt. Crowdfunding en -sourcing maken initiatiefnemers inventief en ondernemend en leiden tot veel voldoening en gedeeld eigenaarschap als het project is gerealiseerd. Er is veel interesse in het potentieel van Voor je Buurt en er zijn veel mogelijkheden om crowdfunding nog slimmer toe te passen. Tijdens de pilotfase zijn we uitgegaan van een doe-lijn, een leer-lijn en een borg-lijn. Met de doelijn hebben we ons gericht op het mogelijk maken van buurtinitiatieven door het begeleiden van deze initiatieven bij het crowdfunden en -sourcen. In het projectvoorstel werden de volgende beoogde resultaten benoemd: Programmalijn Resultaat Doe-lijn 5 buurtpartners 25 initiatieven op het platform 60% succesvol gecrowdfunde projecten Leer-lijn partnernetwerk business case: proven concept voor crowdfunding- en crowdsourcing van buurtinitiatieven Borg-lijn 5 nieuwe partners 2 nieuwe financiers De inzet was om in 10 maanden tijd 25 initiatieven te ondersteunen bij het behalen van hun doelbedrag. Uiteindelijk is het platform minder dan 10 maanden live, maar zit het aantal initiatieven (16) redelijk op koers met het aantal verwachte aanmeldingen per maand. 7 Initiatieven waren aan het eind van de pilotfase succesvol gefinancierd, bij 244 donateurs. Dat aantal blijft verhoudingsgewijs achter bij wat we verwachtten. Daar zijn twee redenen voor: aan de 7 ene kant was het doelbedrag van de projecten lager dan verwacht. Aan de andere kant lag de gemiddelde donatie juist hoger dan we aanvankelijk verwachtten. De 5 buurtpartners deden inderdaad mee. Bij de leer-lijn hebben we ons gericht op het verzamelen van kennis en expertise over de effectiviteit van crowdfunding en -sourcing om buurtinitiatieven te stimuleren. Omdat crowdfunding als alternatieve financieringsmethode in opmars is, hebben we meer kennis opgebouwd over hoe dit instrument functioneert in de context van buurten en bewoners. De opgedane kennis is nu met name via de blog van Voor je Buurt beschikbaar (http://blog.voorjebuurt.nl/category/academie/) en is met name gericht op initiatiefnemers. Een business case (proven concept) heeft de pilotfase (helaas) niet opgeleverd, hoewel er wel veel kennis is opgedaan over de manieren waarop crowdfunding wel en niet werkt voor buurtinitiatieven. Zie hoofdstuk drie voor meer achtergrond bij de blijvende uitdaging om het concept nader uit te werken. Met de derde programmalijn ten slotte hebben we ons gericht op de toekomst van Voor je Buurt na de pilotfase. De oorspronkelijke gedachte was dat na de pilot het proven concept breed inzetbaar zou zijn, en het platform daarmee duurzaam geborgd kon worden. Daarvan kan na de relatief kortlopende pilot nog niet gesproken worden, en om die reden richt Voor je Buurt zich in 20132014 veel sterker op het aanbieden van bepaalde pakketdiensten aan partners. Het aantal partners werd in de pilotfase uitgebreid van 5 naar 10 (waarvan 8 betalend, en dus ook financier). Daarmee werd voldaan aan de doelstelling uit het projectvoorstel voor de pilot. De conclusie kan worden getrokken dat Voor je Buurt voorziet in een behoefte bij zowel bewoners als overheden en andere partijen. Initiatiefnemers zien meerwaarde in het feit dat zij hun lokale initiatief via een landelijk platform kunnen realiseren. De kracht van het platform wordt voor een belangrijk deel bepaald door de kwaliteit van de initiatieven. Een landelijk platform biedt veel meer kans op een breed scala aan succesvolle en inspirerende initiatieven. Dit inspireert mensen bij het opzetten van een eigen initiatief en versterkt de uitstraling van nieuwe initiatieven. Daarnaast werd door initiatiefnemers aangegeven dat zij waarderen dat Voor je Buurt als onafhankelijk platform functioneert. In een aantal gevallen hielp dat om potentiële donateurs over de streep te trekken. Er is dus aanleiding om Voor je Buurt verder te ontwikkelen. 8 Inspiratie: Pioniersproject de Droom Pioniersproject de Droom geeft stadskinderen de kans om eigen bloemen, planten en groenten te kweken. Daarbij is een simpel veldje omgetoverd tot een groen paradijs waar kinderen in de aarde kunnen wroeten terwijl ze iets over de natuur leren. De verbouwde groenten worden verwerkt tot heerlijke gerechten waar samen met de donateurs en vrijwilligers van wordt genoten tijdens buurtdiners. Het project is gerealiseerd voor en door kinderen. De moestuinbakken zijn gemaakt door leerlingen van het Martinescollege te Grootebroek en bijna alle kinderen van basisschool de Pionier hebben meegedaan aan een sponsorloop om geld op te halen. Sleutel tot succes was het actief betrekken van scholen en het organiseren van veel zichtbare offline acties. Er is €7881 (100% van het doelbedrag) opgehaald. De 42 moestuinbakken en het hekwerk zijn geplaatst, 29 ton schelpen zijn verspreid, het worteldoek is gelegd en de bakken zijn gevuld met aarde en planten. Kortom, de schooltuin is gerealiseerd. Pagina: http://www.voorjebuurt.nl/project/pioniersproject-de-droom Interview: http://blog.voorjebuurt.nl/crowdfunden-voor-de-kick/ Filmpje realisatie: http://www.youtube.com/embed/ETJHqUn92yQ 9 Inspiratie: Klassiek rondom de Klas Klassiek rondom de Klas is een stichting die naschoolse klassieke muziekles geeft aan kinderen van vier verschillende basisscholen in de Indische Buurt van Amsterdam. De stichting was al langere tijd operationeel, maar wilde graag slagwerk aanbieden aan de leerlingen. Het benodigde bedrag voor deze uitbreiding was substantieel. Het ging om €5775. Ze hebben het geld bij elkaar gekregen door het eigen netwerk aan te spreken, te communiceren via sociale media en door een benefietavond te organiseren waarbij de kinderen muziek speelden en honderden Marokkaanse koekjes verkocht werden. Door deze exposure is niet alleen het doelbedrag behaald, maar zijn er ook nieuwe vrijwilligers en losse muziekinstrumenten gedoneerd. Wat ook zeker bijdroeg aan hun succes was het feit dat er een bestaand team was om verschillende taken op zich te nemen. Er is €6164 bij elkaar gebracht door 64 supporters. Klassiek rondom de Klas begint volgend schooljaar met een stevig geluid en een fluwelen randje dankzij het slagwerk en de spontaan gedoneerde harp en dwarsfluit. Pagina: http://www.voorjebuurt.nl/project/klassiek-rondom-de-klas Tips van initiatiefnemer Tineke: http://blog.voorjebuurt.nl/tips-tricks-van-de-expertsinitiatiefnemersessie-voor-je-buurt/ 10 Kerncijfers van de campagnes Tijdens de pilotfase zijn er ongeveer 200 gesprekken gevoerd met initiatiefnemers. 50 initiatiefnemers hebben zich aangemeld om een crowdfundingcampagne te starten via Voor je Buurt. Momenteel staan 16 campagnes online. Van de tijdens de pilot aangemelde projecten zijn er 8 waarvan de looptijd is verstreken. Daarvan zijn er 7 succesvol gefinancierd. Dat is 87,5%. Alle initiatiefnemers die hun initiatief succesvol VjB RATE-OF-RETURN hebben afgerond willen in de toekomst opnieuw een crowdfundingcampagne starten. Voor de 8 afgeronde initiatieven is in totaal €30.044 opgehaald. Gemiddeld €3.756 per initiatief. De grootste groep donateurs bestaat uit particulieren en ZZP’ers (217). Zij hebben gemiddeld €48 per persoon gedoneerd. Van alle donaties in deze groep valt 80% tussen de €5 en de €50. De meeste mensen doneren een bedrag van €10; 27% van deze groep doet dat. 11 Kerncijfers geefgedrag Om meer inzicht te krijgen in het geefgedrag van donateurs en helpers loopt een onderzoek naar de supporters van VjBprojecten. De eerste resultaten (na 47 reacties) tonen wat supporters belangrijk vinden. Over VjB zijn de supporters erg positief. 80% vindt dat VjB helpt bij het realiseren van buurtinitiatieven en 83% dat online crowdfunding een goede manier is om lokale initiatieven te financieren. Kwaliteit van het initiatief (92%) Enthousiasme van de initiatiefnemers (83%) Betrouwbaarheid van het platform Voor je Buurt (61%) BELANGRIJK voor supporters 12 Inspiratie: Bruisplaats De Bruisplaats is een ontmoetingsplek waar Gouwenaars kunnen samenwerken aan initiatieven om Gouda leuker, mooier en meer verbonden te maken. De Bruisplaats zorgt voor een frisse uitstraling van een plek die voorheen een verloederde indruk maakte. De initiatiefnemers wilden bereiken dat de 800 leden van Gouda Bruist zich mede-eigenaar voelen van de Bruisplaats. Tijdens de crowdfundingcampagne kon iedereen symbolisch een plaats in de Bruisplaats kopen waarmee de inrichting betaald kon worden. De initiatiefnemers vroegen ook hulp bij het klussen en materialen voor de inrichting. Op deze manier was er minder cash nodig om de ambitie te realiseren. Via Twitter, Facebook en mail raakten veel mensen bekend met de ambitie om een Bruisplaats te beginnen. Daarnaast is tijdens een Bruispunt (open podium voor initiatieven) op een ludieke wijze geld opgehaald waarbij donateurs werden getrakteerd op een gevulde knapzak. De Bruisplaats heeft 3.555 euro opgehaald (118% van het doelbedrag) en alle twaalf de taken zijn volbracht. 97 supporters doneerden of hielpen mee met een taak. De Bruisplaats is nu een inspirerende ontmoetingsplek voor Open Picknicks, Breicafés en nog veel meer. Pagina: http://www.voorjebuurt.nl/project/bruisplaats Interview: http://blog.voorjebuurt.nl/succes-door-5-crowdfundacties-bruisplaats/ Analyse campagne: http://blog.voorjebuurt.nl/bruisend-crowdfunden-in-gouda/ 13 Kerncijfers bereik en VjB-community Voor je Buurt wordt door steeds meer mensen gevonden. Het aantal unieke bezoekers op de website van Voor je Buurt is gestaag toegenomen. Ook de blogposts worden steeds meer gelezen, zij het dat die stijging minder sterk is. Ook via de social media valt Voor je Buurt op. Met name de Facebook-pagina wordt veel gezien en gelezen. Wanneer we dieper inzoomen op een initiatief, dan blijken bepaalde piekmomenten te bestaan in het aantal bezoekers van een projectpagina op Voor je Buurt en het aantal nieuwe donateurs. Zo valt een aantal piekmomenten goed af te lezen in onderstaande grafiek die betrekking heeft op het project de Bruisplaats. Met name de 4e en 5e piek zijn sterk. De pieken worden gevormd door een pitch op het tweemaandelijkse Bruispunt (piek 4) waarin iedereen die een bijdrage deed een unieke knapzak kreeg en door de daaropvolgende nu of nooit update per e-mail (piek 5). 14 Het profiel van de initiatiefnemers Het platform is er in de eerste plaats voor initiatiefnemers die hun buurt willen verbeteren. Gedurende de pilot is een steeds duidelijker profiel ontstaan van de initiatiefnemers. De meeste initiatiefnemers zijn ondernemende mensen die ervaring hebben met het opzetten van projecten. Uit de vele gesprekken die we hebben gevoerd met initiatiefnemers blijkt dat er grote tevredenheid bestaat over het Voor je Buurt platform. Dit hangt in de eerste plaats samen met het vertrouwen dat, en de kwaliteit die Voor je Buurt uitstraalt via de website en andere communicatiekanalen. De naam Voor je Buurt draagt daaraan bij. Ook wordt de transparantie en de daarmee samenhangende zichtbaarheid van het draagvlak zeer gewaardeerd door initiatiefnemers. Initiatiefnemers geven vrijwel allemaal aan dat het voeren van een campagne een tijdrovende en intensieve klus is. De initiatiefnemers tonen ook een grote mate van ondernemerschap en inventiviteit om hun project te realiseren. Dezelfde groep geeft echter ook aan dat de campagne zorgt voor nieuwe verbindingen tussen buurtbewoners. De campagne leidt bovendien tot meer betrokkenheid en energie bij zowel initiatiefnemers als supporters. Dit mondt uiteindelijk uit in gedeelde trots en gedeeld eigenaarschap. 15 3. Succesfactoren en uitdagingen In het projectplan werden drie doelstellingen benoemd op basis waarvan de pilot als succesvol zou worden bestempeld: o Minimaal 60% van de initiatieven op het platform succesvol gefinancierd, en het platform landelijk toegankelijk voor nieuwe initiatieven. Deze doelstelling is bereikt. Meer dan 85% van de projecten was succesvol. o Minimaal 5 nieuwe partnerorganisaties, met 2 die zich financieel willen committeren. Deze doelstelling is bereikt. Uiteindelijk waren er 10 partners, waarvan 8 zich financieel hebben gecommitteerd. o Organisatiekosten voldoende gedekt voor landelijk uitrollen. Voor deze doelstelling is een goede basis gecreëerd. In 2013-2014 kan het aanbod voor partners scherper worden gedefinieerd, en kan de waarde van Voor je Buurt duidelijker worden gecommuniceerd. De uitkomsten van de pilotfase laten zich vertalen in vier urgente uitdagingen die aangepakt worden in het komende jaar. Die worden hieronder toegelicht. 1. Meer aansluiten op de wensen en behoeften van initiatiefnemers In de pilotfase is waardevolle kennis verkregen over de manieren waarop initiatiefnemers van buurtinitiatieven crowdfunding en -sourcing inzetten om hun project te realiseren. De uitdaging is om meer kennis op te bouwen over de mate waarin het platform voldoet aan de wensen en behoeften van initiatiefnemers, en over de wijze waarop zij beter geholpen kunnen worden om hun initiatieven te realiseren. Kort gezegd is er nog onvoldoende zicht op hoe het platform meer vraaggericht kan worden ingezet. Daarbij spelen uiteraard ook behoeften van de donateurs een belangrijke rol. Hiertoe rekenen we niet alleen buurtbewoners, maar ook bedrijven en organisaties met een belangrijke rol in de buurt. 2. Voor je Buurt in de buurt De initiatiefnemers uit de pilotfase gaven aan over het algemeen heel tevreden te zijn over het advies en de begeleiding vanuit Voor je Buurt. We lopen echter wel tegen beperkingen aan als het 16 gaat om kennis over de lokale context. Deze ligt veel meer besloten in de bestaande sociale netwerken in de verschillende buurten. Voor je Buurt kan onmogelijk als kleine (project)organisatie zelf grondige, actuele kennis hebben van lokale situaties. De uitdaging waar Voor je Buurt voor staat is om de eigen kennis over crowdfunding en crowdsourcing te koppelen aan lokale kennis over de buurt. Doelstelling is daarbij dat initiatiefnemers een aanspreekpunt hebben in de buurt dat op de hoogte is van de lokale context én weet hoe crowdfunden op buurtniveau werkt. 3. Ontwerpen van vernieuwende, slimme manieren om crowdfunding en crowdsourcing in te zetten Veel partners van Voor je Buurt investeren in buurtinitiatieven, meestal omdat zij hopen dat die initiatieven een bepaalde sociale impact zullen hebben. Die bijdrage kan financieel zijn (gemeenten die subsidies verstrekken voor buurtprojecten), maar ook worden verstrekt in de vorm van andere middelen zoals materiaal, ruimte of mankracht. Uit de pilot komt naar voren dat crowdfunding en crowdsourcing door partners vaak als kansrijke nieuwe mechanismen worden gezien, die mogelijk een sterke aanvulling (of zelf gedeeltelijke vervanging) kunnen zijn van bestaande financieringsinstrumenten om buurtinitiatieven mogelijk te maken. Over hoe dat er concreet en effectief uit kan zien is echter nauwelijks kennis beschikbaar. Voor je Buurt ziet er daarom een belangrijke uitdaging in om samen met investerende partners en met gebruikmaking van het Voor je Buurt-platform vernieuwende manieren te ontwerpen om buurtinitiatieven te realiseren, te verduurzamen en waar mogelijk op te schalen. 4. Voor je Buurt op eigen kracht verder Met het opzetten van het Voor je Buurt-platform en het uitvoeren van de pilot zijn de nodige kosten gemoeid. Een belangrijke uitdaging is om een oplossing te creëren waarmee het platform duurzaam beheerd kan worden zonder dat geweld wordt gedaan aan de missie en visie van Voor je Buurt. Daarbij moet ook de mogelijkheid blijven bestaan om te investeren in doorontwikkeling op basis van de behoeften van initiatiefnemers. Er bestaat al een eigen rechtspersoon (Stichting Voor je Buurt) voor Voor je Buurt. In navolging van het oorspronkelijke projectplan voor de pilot blijft het streven dat die stichting het platform als onafhankelijke partij kan blijven beheren en doorontwikkelen. 17 Stichting Voor je Buurt i.s.m. Kennisland Postbus 2960 1000 CZ Amsterdam 020 - 575 67 20 [email protected] www.voorjebuurt.nl 18
© Copyright 2024 ExpyDoc