Kennisvoucher Overijssel: 3 proeven perenteelt tegen vogelschade

Kennisvoucher Overijssel: 3 proeven perenteelt tegen vogelschade
Concept memo: CLM, 13 oktober 2014. Joost Lommen en Henk Kloen.
Inleiding
Een maand voorafgaand aan de oogst van 2014 in de Conference-perenteelt hebben drie fruittelers in Overijssel
onder leiding van CLM Onderzoek en Advies proeven uitgevoerd. Deze proeven hadden als doel om te kijken of
de maatregelen effectief zijn om de vogelschade te voorkomen en om hiermee ervaring op te doen. Drie
innovatieve maatregelen zijn getest, namelijk Autonomic, krekelsysteem en vogelnet. De Autonomic en het
vogelnet zijn nog niet eerder getest in de perenteelt. De krekel is in 2013 in de Betuwe getest en lijkt potentie te
hebben, in 2014 en 2015 vindt een grootschalige proef plaats op 10 bedrijven. In deze memo zijn de ervaringen
beschreven en voor zowel de krekel als vogelnet onderbouwd met schadetellingen.
Agrilaser Autonomic - fruitteler Arnold Bosgoed in Veessen
Beschrijving maatregel
De Autonomic (zie foto 1) van Agrilaser is gebaseerd op de Handheld zaklaserlampen. Met de Handheld kan de
gebruiker op allerlei locaties vogels beschijnen en verjagen. De Autonomic werkt in tegenstelling tot de
Handheld autonoom en kan zo geprogrammeerd worden dat hij bepaalde plekken waar vogels regelmatig zitten
of voorbij vliegen beschijnt. De laser werkt in een aantal minuten zijn programma af en schakelde zichzelf uit
gedurende een paar minuten. Hij staat zo ingesteld dat hij de boomtoppen van de perenbomen, aangrenzende
bosschage en hoogspanningskabels en – masten beschijnt. Op deze plekken is de kans het groot dat er vogels
zitten. De vogels ervaren de laserbundel als een massief object dat hen benadert. De lichtbundel bestaat uit
groene stralen (zie foto 2) en als een straal een object beschijnt is deze zichtbaar ter grootte van een tennisbal. De
laser is zowel overdag als ‘s nachts toepasbaar. Voor meer informatie over Autonomic zie www.agrilaser.nl
Foto 1: Onderstel met bewegende laser erop (foto Agrlaser)
Foto 2: Autonomic in de avondschemering (foto Agrilaser)
De Autonomic is autonoom en vereist een stroomaansluiting. De teler heeft er relatief weinig arbeid aan: hij
dient hem alleen te installeren, programmeren en op te ruimen. Omdat de verkoopprijs op het moment van
schrijven onbekend is en het bereik van de laserbundel soms groter is dan het perenperceel kan de prijs per
hectare niet bepaald worden.
Proefopzet
Op 17 juli is de Autonomic geïnstalleerd nabij een bosschage van waaruit gedurende de voorgaande seizoenen
veel mezen uitvlogen naar de eerste rijen perenbomen en hier peren aan pikten. De eerste rij is beschenen door
de laser. Dertig bomen dienen als telbomen, waarvan 15 blanco en 15 bomen die de laser beschijnt. Echter bleek
er na 3 weken geen vogelschade op te treden door mezen in deze telbomen, ook niet in de blanco. Kraaiachtigen
bleken wel schade te veroorzaken. Ze vlogen vanuit de hoogspanningskabels en masten het gehele perceel in. In
overleg met teler en fabrikant is besloten om de Autonomic hier tegen in te zetten. Omdat op deze manier de
Autonomic effect kan hebben op kraaienschade op het hele perceel, kon geen vergelijking meer worden gemaakt
tussen blanco en inzet van de laser. Er was in de nabije omgeving geen perenperceel met vergelijkbare vogeldruk
om als blanco te kunnen dienen.
1
Op 8 augustus is de Autonomic geplaatst. De laser staat op een circa 5m hoogte op kuubskratten, hierdoor schijnt
hij over bosschages op de voorgrond. De laser beschijnt een traject met de hoogspanningskabels – en masten,
bosschages rondom de fruitpercelen, aangrenzend grasland en in de toppen van de peren- en appelbomen. Het
traject duurt een paar minuten en het besturingsprogramma schakelt de Autonomic daarna uit. Na een paar
minuten begint hij opnieuw met hetzelfde traject. Bij zonsopkomst (6:30 uur) start het programma, en het stopt
na zonsondergang (20:45 uur).
Bevindingen
Omdat er geen mezenschade optreedt op proeflocatie 1, nabij bosschages, is de Autonomic op 8 augustus
verplaatst naar de tweede locatie om kraaiachtigen te verjagen. Op 28 augustus is met de oogst begonnen, de
Autonomic is gede-installeerd op 1 september. De Autonomic proef heeft vier weken geduurd. Een groep van
minstens 50 kraaiachtigen - bestaande uit zwarte kraai, kauw en roek - is tijdens drie bedrijfsbezoeken van 17
juli, 8 & 11 augustus en 1 september gezien. De vogels zitten te rusten in de hoogspanningmasten – en kabels en
te foerageren op de aangrenzende graspercelen. Voordat de laser op de nieuwe locatie stond had de teler flinke
schade aan zijn peren door kraaiachtigen.
Door de tussentijdse verandering van de proef kon geen exacte schadetelling worden gedaan. CLM en teler
Bosgoed konden wel constateren dat er niet of nauwelijks nieuwe schade bij is gekomen vanaf het moment dat
de Autonomic is geïnstalleerd. Kraaiachtigen zijn ook niet meer waargenomen in zowel het appel- als
perenperceel. CLM nam waar dat kraaiachtigen opvlogen van de hoogspanningsmasten- en draden als de laser
hen daar bescheen. Na een tijdje streken ze echter weer neer in de masten en op de draden. Ze kwamen niet meer
in de buurt van de percelen, een enkele keer vloog nog wel een kraaiachtige over maar voor zover gezien zijn ze
niet neergestreken in het perceel. Gedurende vier bezoeken zijn circa 2 uur waarnemingen gedaan door CLM.
Bosgoed heeft de Autonomic uitgezet, hij schrijft hierover: “De laser draait mooi zijn rondjes, ik heb hem
woensdagmorgen om 11.30 u uitgezet om te zien wat er gebeurt (er was geen vogel te zien) en om 17.00 uur
weer aangezet en toen vlogen er toch wel vogels (kraaien en eksters) uit de boomgaard. De volgende dag heeft
hij de hele dag aan gestaan en toen heb ik ‘s middags geen vogels van betekenis in de boomgaard gezien. Ik
hoorde alleen de vlaamse gaai, ik denk dat die teveel tussen de bladeren zit om last te hebben van de laser. De
grote groepen kauwtjes zie ik niet meer ook niet op de draden. Af en toe zie je een klein groepje kraaien op de
draden maar niet meer op die 2 palen.” De teler geeft nog mee dat het oppervlakte dat de laser beschijnt
misschien vergroot kan worden, zodat ook de kans op het beschijnen van een vogel toeneemt.
Conclusie en aanbeveling
De Autonomic lijkt kraaiachtigen te verjagen uit de appel- en perenteelt. Schade door kraaiachtigen is niet of
nauwelijks meer waargenomen na toepassing van de Autonomic. Effect op kleine zangvogels als mezen is niet
onderzocht. Aan te bevelen is een grootschalige wetenschappelijk proef om het schadereductiepercentage vast te
stellen voor zowel kraaiachtigen als kleine zangvogels.
2

Download Report