ministerie van verkeer en waterstaat
rijkswaterstaat
directie bruggen
afd. wegontwerp
en
wegontwerp
de stand van zaken
BIBLIOTHEEK
Bouwdienst Rijkswaterstaat
Postbu* 2O.000
3502 LA Uoecht
B.BUCTH£EK BOUWOi&NSI RUKSWATEflSTAAT
WL
.<*. S & J . i . & Q *
A u t o C A D
b i j de d i r c t i e
afdeling
Bruggen
Wegontwerp
Apeldoorn
stand van zaken
r e g . n r . BWXX-N-87.116
D i r e c t i e Bruggen,
A f d e l i n g wegontwerp,
Apeldoorn.
December 1987.
Inhoudsopgave
Inleiding
-
2
Waarom AutoCAD
-
4
Kenmerken van AutoCAD
-
5
Configuratie
-
9
Toepassingen
- 10
AutoCAD i n het wegontwerp
- 13
De g e b r u i k e r
- 15
Installatieproblemen
- 16
Conclusies
- 18
Verdere plannen
- 20
- 1 -
Inleiding
Reeds l a n g b e s t a a t binnen de s e c t o r wegontwerp de behoefte
aan computer gesteund ontwerp. Computer gesteund ontwerpen,
ofwel computer a i d e d d e s i g n (CAD) i s i n v e e l vakgebieden a l
d a g e l i j k s e p r a k t i j k . Het wegontwerp l o o p t wat d a t b e t r e f t
a c h t e r . Om deze a c h t e r s t a n d t e verminderen wordt n a a r s t i g gezocht naar g e s c h i k t e hulpmiddelen.
Een van de mogelijkheden i s , d a t de R i j k s w a t e r s t a a t z e l f deze
hulpmiddelen gaat ontwikkelen. Een andere m o g e l i j k h e i d i s om
deze hulpmiddelen t e kopen.
A f g e z i e n van de i n t e r a c t i e v e v e r s i e van MOSS i s e c h t e r , voor
zover bekend, n i e t s t e koop. A l t h a n s n i e t op h e t gebied van
het wegontwerp.
Ook MOSS beantwoordt n i e t aan de ideeen d i e l e v e n omtrent een
i n t e r a c t i e f g r a f i s c h wegontwerppakket.
Probleem
b i j h e t z e l f ontwikkelen van een ontwerpsysteem o f
het beoordelen van een bestaand CAD-systeem i s h e t formuleren
van e i s e n waaraan een d e r g e l i j k pakket moet voldoen.
Daarvoor
i s h e t n o o d z a k e l i j k om e r v a r i n g op t e doen met CAD.
Mede om d i e reden b e s c h i k t de d i r e c t i e Bruggen a f d e l i n g Wegontwerp t e Apeldoorn* s i n d s november 1986 over het CAD-pakket
AutoCAD.
Inmiddels l i g t de p e r i o d e van experimenten en k i n d e r z i e k t e s
min o f meer a c h t e r en wordt AutoCAD steeds meer voor
productieve doeleinden gebruikt.
De a f d e l i n g Apeldoorn h e e f t onder meer t o t taak p r o d u c t i e a s s i s t e n t i e van de r e g i o n a l e d i r e c t i e s en s t u d i e en ontwikk e l i n g op h e t gebied van h e t wegontwerp. Tevens geven deze
twee t a a k v e l d e n de m o g e l i j k h e i d om het ontwikkelde i n de
p r a k t i j k t e t o e t s e n : de p r o e f t u i n f u n c t i e .
- 2 -
Deze n o t i t i e g e e f t weer hoe de bevindingen z i j n b i j het
b r u i k van AutoCAD door de a f d e l i n g Apeldoorn.
De e e r s t e opzet i s , dat AutoCAD wordt g e b r u i k t t e n behoeve
van de tekeningen voor de h a n d l e i d i n g en r i c h t l i j n e n van
b e r m b e v e i l i g i n g s c o n s t r u c t i e s . Deze tekeningen l i g g e n i n de
werktuigbouwkundige s f e e r en het gebied b e r m b e v e i l i g i n g i s
d u i d e l i j k a f g e p e r k t . Het i s de b e d o e l i n g a l l e g e l e i d e r a i l onderdelen i n een bestand t e brengen
en h i e r u i t naar b e l i e v e n
c o n s t r u c t i e s en tekeningen samen t e s t e l l e n .
Naast toepassingen t e n behoeve van de b e r m b e v e i l i g i n g wordt
AutoCAD g e b r u i k t voor a l l e s o o r t e n tekenwerkzaamheden, d i e
n i e t s p e c i f i e k wegontwerpgebonden z i j n , z o a l s l a y - o u t s ,
i l l u s t r a t i e s , k a a r t m a t e r i a a l . Deze f a s e i s tevens bedoeld om
v a a r d i g h e i d met het pakket op t e doen.
A l s tweede s t a p i s geexperimenteerd
het
met tekeningen d i e b i j
wegontwerp g e b r u i k t worden. En e r i s een
onderzoek
geweest naar de toepasbaarheid van AutoCAD i n het wegontwerp.
Kort samengevat worden met de beproeving van AutoCAD twee
doelen beoogd:
- E r v a r i n g opdoen met CAD;
- K i j k e n waar AutoCAD of een ander
'low-cost
1
tekenpakket
i n het proces van de totstandkoming van de weg kan worden
ingezet.
- 3 -
Waarom AutoCAD.
Voor het g e b r u i k op de micro-computer z i j n e r c a . 2 00
CAD-
pakketten op de markt. En w e l l i c h t a l meer. Een van d i e pakk e t t e n i s AutoCAD. De overwegingen, d i e hebben g e l e i d t o t de
aanschaf van AutoCAD z i j n :
- AutoCAD i s een algemeen tekenpakket.
De meeste CAD-pakketten hebben een werktuigbouwkundige o f
een
e l o c t r o t e c h n i s c h e achtergrond en z i j n dus i n d i e d i s c i -
p l i n e s het s t e r k s t . AutoCAD i s algemeen toepasbaar. De gedachte a c h t e r AutoCAD i s : 'Wat j e op de tekenplank deed met
a l j e hulpmiddelen, doe j e nu op het scherm.' Het i s a l s
het
ware een g r a f i s c h e tekstverwerker.
- AutoCAD d r a a i t op e l k e IBM-compatible PC.
- AutoCAD i s het meest verkochte CAD-pakket voor PC's.
De c o n t i n u i t e i t i s dus gegarandeerd.
- AutoCAD i s goed gedocumenteerd.
- AutoCAD h e e f t de m o g e l i j k h e i d i n z i c h om z e l f
applicaties
te programmeren.
- I n t e r f a c e m o g e l i j k h e i d met andere programma's.
- AutoCAD v e r g t een r e l a t i e f
geringe i n v e s t e r i n g en de p r i j s -
prestatie-vehouding i s gunstig.
- 4 -
Kenmerken van AutoCAD
AutoCAD i s een voor de micro-computer
ontwikkeld tekenpakket
waarvan e r wereldwijd c a . 4 0.000 v e r k o c h t z i j n . Het wordt i n
velerlei
vakgebieden g e b r u i k t . Het g r o t e a a n t a l verkochte
pakketten garandeert v e r d e r e o n t w i k k e l i n g en u i t b r e i d i n g van
de mogelijkheden van AutoCAD.
De mogelijkheden voor k o p p e l i n g met andere programma's i s e r
de oorzaak van, dat v e e l g e b r u i k e r s hun AutoCAD op e i g e n geb r u i k hebben toegesneden. AutoCAD noemt deze m o g e l i j k h e i d
' c u s t o m i z a t i o n ' . V e e l van deze a p p l i c a t i e s z i j n t e koop.
AutoCAD i s een zogenaamd 2.5-D pakket. D i t w i l zeggen dat e r
wel een a a n t a l 3-D o p t i e s z i j n , maar dat de tekeningen n i e t
i n p e r s p e c t i e f kunnen worden weergegeven. De modellen
ook n i e t s o l i d
zijn
en van a l l e kanten t e p r o j e c t e r e n .
De 3-D o p t i e s z i j n g l o b a a l onderzocht, maar l i j k e n voor het
vakgebied wegontwerp v o o r l o p i g n i e t g e s c h i k t .
De verwachting i s dat AutoCAD i n de toekomst
3-D pakket
een v o l w a a r d i g
wordt.
De o o r s p r o n k e l i j k e f i l o s o f i e van AutoCAD i s : 'Wat j e op de
tekenplank deed met de tekenmachine
het
en p o t l o o d , doe j e nu op
scherm met een c u r s o r ' . Het i s dus een 2-D tekenpakket en
geen modelleergereedschap.
AutoCAD d r a a i t op micro-computers met het b e s t u r i n g s s y s t e e m
MS-DOS o f PC-DOS. Verder moet een g r a f i s c h e k a a r t g e i n s t a l l e e r d z i j n d i e door AutoCAD ondersteund wordt. Apparatuur d i e
i n de DIV-catalogus staan voldoen. ( T u l i p Extend, T u l i p AT
Compact met r e s p e c t i e v e l i j k H e r c u l e s - k a a r t en EGA-wonderkaart)
Het b e s t u r e n van AutoCAD g e s c h i e d t met de volgende middelen:
- een muis
- een
digitizer
- een t o e t s e n b o r d
- 5 -
- een d r i v e
( f l o p p y o f harddisk)
Voor h e t u i t v o e r e n
van data i s nodig:
- een p l o t t e r
- een p r i n t e r
Het
beeldscherm d i e n t a l s t e k e n t a f e l en c o n t r o l e - c o n s o l e .
In h e t hoofdstuk ' C o n f i g u r a t i e ' wordt nader ingegaan op de
in-
en u i t v o e r media.
AutoCAD i s menu gestuurd. Voor het geven van commando's kan
door middel van een keuzescherm, aanwijzen met de c u r s o r op
het
scherm o f op een t a b l e t gekozen worden u i t een a a n t a l op-
drachten. De opdrachten kunnen ook t e n a l i e n t i j d e v i a h e t
toetsenbord ingetoetst
Het
worden.
menu op h e t scherm en op h e t t a b l e t i s door de g e b r u i k e r
z e l f t e d e f i n i e r e n . Onder een menu-commando kunnen meerdere
AutoCAD-opdrachten g e s t a p e l d
Main
0.
1.
2.
3.
4.
Menu
E x i t AutoCAD
B e g i n a NEW d r a w i n g
—
E d i t a n EXISTING d r a w i n g
P l o t a drawing
P r i n t e r p l o t a drawing
5. C o n f i g u r e A u t o C A D
6. F i l e u t i l i t i e s
7. C o m p i l e s h a p e / f o n t d i s c r i p t i o n
fl. C o n v e r t o l d d r a w i n g
file
Enter
worden.
selection:
AUTOCAD
» » » *
SETUP
BLOCKS
DIM:
DISPLAY
draw-menu
AUTOCAD
file
EDIT
INQUIRY
LAYER
SETTINGS
PLOT
UTILITY
3D
SAVE:
*
M
M
#
ARC
ATTDEF
CIRCLE]
DONUT
DTEXT:
ELLIPSE
HATCH:
INSERT:
LINE:
MINSERT:
OFFSET:
PLINE:
c i rc1e-menu
—1»
AUTOCAD
* •» *
CIRCLE
CEN.RAD:
!CEN,DIA:1
2POINT:
3P0INT:
TTR:
next
_LAST_
DRAW
EDIT
_LAST_
DRAW
EDIT
Figuur
1. Menu-opbouw AutoCAD
- 6-
invoeren van
middelpunt en
diameter
In de p r a k t i j k b l i j k t dat het menu op het scherm door de
submenu's n i e t v e e l g e b r u i k t
wordt ( z i e f i g u u r 1.).
De
vele
ge-
b r u i k e r t o e t s t vaak s n e l l e r de commando's i n .
Een
zelfgedefinieerd toepassingsgericht
menu op het t a b l e t
b l i j k t erg gemakkelijk, aangezien h i e r geen sprake i s van
submenu's.
Een
b e l a n g r i j k aspect van AutoCAD i s , dat de tekeningen u i t
v e r s c h i l l e n d e lagen samengesteld kunnen worden. Een
moedercalgue - d e e l c a l g u e systeem. E l k e l a a g h e e f t
soort
z i j n eigen
naam, k l e u r en l i j n t y p e . B i j een monochroom scherm h e e f t
k l e u r u i t e r a a r d geen i n v l o e d . Echter wel
waarbij met
de v e r s c h i l l e n d e kleuren,
aangestuurd worden. De
weer b i j het
de
plotten
v e r s c h i l l e n d e pennen
lagen z i j n w i l l e k e u r i g aan
of u i t t e
z e t t e n en kunnen zodoende a f z o n d e r l i j k of gecombineerd
getekend worden.
Gedeeltes van
tekeningen en z e l f s gehele tekeningen z i j n n a l s
zogenaamde ' b l o c k s ' t e d e f i n i e e r e n . D i t houdt i n dat
afbeelding
a l s e n t i t e i t opgeroepen en g e p l a a t s t kan
(Een e n t i t e i t i s een
o f een
worden.
tekeneenheid z o a l s b i j v o o r b e e l d
een
lijn
c i r k e l . ) Deze werkwijze i s t e v e r g e l i j k e n met
het
ge-
b r u i k van
s u b r o u t i n e s i n een
Het
kan
block
middel van
programmeertaal.
b i j het p l a a t s e n
t i n g g e s c h a a l d worden. Een
van
de
geroteerd
en i n x- en y - r i c h -
geplaatst block
i s vastgeiegd
door
blocknaam, p l a a t s en s c h a a l f a c t o r . A l s g e d e e l t e s
tekeningen meerdere keren voorkomen i s met
blocks
een
a a n z i e n l i j k e ruimtebesparing te r e a l i s e r e n .
Tevens i s het
zo, dat wanneer een
bestaand b l o c k
opnieuw
d e f i n i e e r d wordt, deze w i j z i g i n g -binnen d e z e l f d e
g e l i j k voor a l l e g e p l a a t s t e
Het
werken met
b i b l i o t h e e k met
blocks
blocks
tekening-
doorgevoerd wordt.
s t e l t de g e b r u i k e r i n s t a a t z i j n
veel gebruikte
d e t a i l s samen t e
- 7 -
ge-
eigen
stellen.
AutoCAD i s een open pakket. D i t betekent e n e r z i j d s dat u i t w i s s e l i n g van i n f o r m a t i e m o g e l i j k i s met andere - n i e t AutoCAD-
programmatuur.
A n d e r z i j d s i s de s t r u c t u u r zodanig dat
AutoCAD aangepast kan worden aan bepaalde gebruikerswensen
(customization).
Koppeling met bestaande programmatuur gaat door middel van
een 'drawing i n t e r f a c e f i l e '
(DXF). D i t i s een A S C I I - f i l e
met
t e k e n i n g - i n f o r m a t i e zowel naar AutoCAD toe a l s v a n u i t AutoCAD.
F i g u u r 2. g e e f t aan hoe de procedure v e r l o o p t .
willekeurig prograaaa
AutoCAD
DXF-bestand
Resultaat in AutoCAD
prograMa berekent
eorJrdinaten van een
AutoCAD leest
geoaetrische figuur,
het DXF-bestand
of 'vertaalt' een
en saakt hier
tekening en maakt
hiervan een
kolonaen net
DXF-bestand
entities
F i g u u r 2. Procedure met
een tekening van
tekening van de
geoaetrische figuur
DXF-bestand.
Om de t o e p a s b a a r h e i d van AutoCAD voor de g e b r u i k e r t e v e r g r o t e n bestaan e r een a a n t a l mogelijkheden:
- D e f i n i e r e n van menu zowel op het scherm a l s op het t a b l e t .
- D e f i n i e r e n van
lijnsignaturen.
- D e f i n i e r e n van
lettertypes.
- D e f i n i e r e n van plotsymbolen.
- D e f i n i e r e n van a r c e e r p a t r o n e n .
- Programmeren binnen AutoCAD met behulp van de AutoLISP p r o grammeertaal.
Met AutoLISP i s enige e r v a r i n g
opgedaan.
- 8 -
Configuratie
De c o n f i g u r a t i e z o a l s d i e door de a f d e l i n g g e b r u i k t wordt
bestaat u i t :
- T u l i p Extend micro-computer met
twee s e r i e l e en een
l e l l e p o o r t en de mathematische co-processor
paral-
8087. H i e r b i j
wordt g e b r u i k gemaakt van een monochroom scherm met
een
Hercules-kaart.
- T u l i p AT Compact micro-computer met
twee s e r i e l e en
p a r a l e l l e p o o r t en de mathematische co-processor
ze computer h e e f t een kleurenmonitor
met
een
80287.
De-
een
EGA-wonderkaart.
- Calcomp t a b l e t type 2200 met
- Calcomp p l o t t e r type 1044
een 4-button c u r s o r .
GT.
Voor het d i g i t a l i s e r e n van tekeningen
passen i s de Calcomp 9148
AO
digitizer
d i e n i e t op het
tablet
beschikbaar.
In p l a a t s van het t a b l e t a l s ' p o i n t i n g d e v i c e ' wordt ook
wel
gebruik gemaakt van de M i c r o s o f t mouse. De voorkeur gaat u i t
naar het t a b l e t vanwege de g r o t e r e nauwkeurigheid, het
ge-
b r u i k van e i g e n menu's en de m o g e l i j k h e i d om t e d i g i t a l i s e ren.
A l s de Calcomp p l o t t e r i n gebruik i s voor ander tekenwerk bes t a a t nog de m o g e l i j k h e i d om t e tekenen op de A 3 - p l o t t e r van
Hewlett Packard type 7475. De k w a l i t e i t en de s n e l h e i d van
deze p l o t t e r l i g g e n e c h t e r l a g e r dan d i e van de Calcomp.
Tekeningen kunnen ook nog v i a de p r i n t e r afgedrukt worden.
Zeer r e c e n t e l i j k i s b i j w i j z e van p r o e f een P h i l i p s k l e u r e n scherm
(19")
g e p l a a t s t , d i e wordt aangestuurd door een
Verti-
com-kaart. Door het g r o t e r e scherm h o e f t de g e b r u i k e r minder
vaak t e zoomen. Tevens h e e f t de Verticom-kaart
voor AutoCAD
u i t g e b r e i d e r e en s n e l l e r e z o o m - f a c i l i t e i t e n .
De c o n f i g u r a t i e i s e c h t e r nog n i e t geheel o p e r a t i o n e e l
name wat
b e t r e f t de z o o m - f a c i l i t e i t e n .
- 9 -
met
Toepassingen
AutoCAD wordt zo breed m o g e l i j k binnen de a f d e l i n g beproefd
en toegepast. Een a a n t a l toepassingen p a s s e e r t nu de revue e
aan de hand daarvan worden de mogelijkheden en onmogelijkheden van AutoCAD d u i d e l i j k gemaakt.
A l l e tekeningen z i j n geheel met AutoCAD v e r v a a r d i g d . Daar
waar nodig z i j n ze omwille van de k w a l i t e i t en h e t formaat
fotografisch verkleind.
AutoBERM ( z i e f i g u u r 3.)
Met behulp van AutoCAD wordt een b i b l i o t h e e k opgezet met ond e r d e l e n van b e r m b e v e i l i g i n g s - v o o r z i e n i n g e n .
Deze onderdelen worden a l s b l o c k g e d e f i n i e e r d en weggezet.
Van e l k d e t a i l i s zowel h e t voor-, h e t z i j - ,
z i c h t i n v e r s c h i l l e n d e lagen aanwezig,
en h e t bovenaan-
zodat de g e b r u i k e r
maximale k e u z e v r i j h e i d h e e f t .
De onderdelen kunnen a l dan n i e t gecombineerd
op p l a n - en be-
s t e k s t e k e n i n g e n worden weergegeven.Het gaat h i e r b i j t o t a a l om
ca. 240 onderdelen d i e momenteel g e d e f i n i e e r d worden.
Naar verwachting z a l deze t o e p a s s i n g b e g i n 1988 o p e r a t i o n e e l
zijn.
RIMOB ( z i e f i g u u r 4.)
Deze t e k e n i n g i s gemaakt t e n behoeve van de s i t u e r i n g
een RIMOB.
van
AutoCAD kent goede d i g i t a l i s e e r - f a c i l i t e i t e n . Voor de bestaande s i t u a t i e
(ondergrond)
i s h i e r v a n g e b r u i k gemaakt.
De p l a a t s van de RIMOB i s daarna i n t e r a c t i e f op h e t b e e l d scherm bepaald. D i t g e s c h i e d t door de betonnen g r o n d p l a a t aa
de c u r s o r mee t e nemen ('draggen') en i n de t e k e n i n g neer t e
z e t t e n . De RIMOB z e l f i s van een g r o t e t e k e n i n g g e d i g i t a l i seerd en v e r v o l g e n s i n g e s c h a a l d i n de s i t u a t i e gezet. De gel e i d e r a i l was reeds g e d e f i n i e e r d i n h e t kader van h e t maken
van het bestand met g e l e i d e r a i l - o n d e r d e l e n .
Voor de bemating
z i j n u i t g e b r e i d e mogelijkheden binnen
- 10 -
AutoCAD voorhanden.
Kader en hoofd
z i j n standaard g e d e f i n i e e r d en worden op
tekening gepast.
de
Door aan de v e r s c h i l l e n d e l i j n e n en t e k s t e n
van de t e k e n i n g een k l e u r toe t e kennen kan de p l o t t e r meerdere inktpennen
aansturen. Hierdoor i s het m o g e l i j k met
ver-
s c h i l l e n d e l i j n d i k t e s t e werken.
A a n v a n k e l i j k werd a l l e e n gewerkt op een monochroom scherm.
Het gebruik van een kleurenscherm
b i e d t de g e b r u i k e r e x t r a
f a c i l i t e i t e n voor het onderkennen van de v e r s c h i l l e n d e pend i k t e s . Aangezien ook aan de lagen k l e u r e n kunnen worden t o e gekend, i s tevens d i r e c t t e z i e n welke i n f o r m a t i e i n de v e r s c h i l l e n d e lagen s t a a t .
Verkeersdiagram
( z i e f i g u u r 5.)
Deze t e k e n i n g i s geheel op het scherm
geconstrueerd.
Het vormgeven van de verbindingswegen en k r u l l e n -hoe
t i s c h ook-
is vrij
schema-
l a s t i g . AutoCAD i s voor d i t werk minder
g e s c h i k t . Het g r o t e v o o r d e e l v o o r a l i n t i j d wordt g e r e a l i seerd door het p l a a t s e n van de i n t e n s i t e i t e n . De
t e n voor de ochtend-
intensitei-
en de avondspits z i j n op v e r s c h i l l e n d e
lagen g e p l a a t s t en kunnen naar b e l i e v e n aan of u i t gezet
worden. Het w i j z i g e n of u i t b r e i d e n van de t e k e n i n g i s v r i j
simpel en u i t e r a a r d zonder k w a l i t e i t s v e r l i e s .
AVOC-manoeuvrediagram ( z i e f i g u u r
6.)
Voor het i n b e e l d brengen van ongevallen, t e n behoeve van
a n a l y s e s , g e b r u i k t men
manoeuvrediagrammen. In een
situatie
wordt de p l a a t s van het ongeval door middel van symbolen
weergegeven. U i t de g e b r u i k t e symbolen b l i j k t welke s o o r t
verkeersdeelnemer
b i j het ongeval
i s betrokken
en welke
manoeuvre h i j h e e f t gemaakt.
Voor de diagrammen z i j n a l l e manoeuvresymbolen a l s 'block'
g e d e f i n i e e r d . AutoCAD kent de m o g e l i j k h e i d om op de
digitizer
(meestal t a b l e t ) gebruikersmenu's t e d e f i n i e r e n . Onder de
nuvelden
s t a a t dan een AutoCAD-opdracht o f een reeks van
drachten. Naast de symbolen z i j n nog een a a n t a l -voor d i t
- 11 -
meop-
werk- v e e l voorkomende
op h e t menu gezet
commando's o f gecombineerde commando's
( z i e f i g u u r 7.).
De s i t u a t i e wordt van t e k e n i n g g e d i g i t a l i s e e r d . Het binnenhal e n en eventueel s c h a l e n van de gewenste symbolen g e s c h i e d t
door het a c t i v e r e n van h e t betrokken menuveld.
Vervolgens
wordt h e t symbool i n de s i t u a t i e g e p l a a t s t .
A l s a l l e o n g e v a l l e n i n b e e l d gebracht z i j n , wordt h e t kader
binnengehaald
en op de j u i s t e p l a a t s gezet. Daarna r e s t nog
het i n v u l l e n van het hoofd.
Manoeuvres, s i t u a t i e , hoofd en t e k s t e n z i j n i n v e r s c h i l l e n d e
lagen gezet. Hierdoor i s h e t m o g e l i j k met v e r s c h i l l e n d e k l e u ren o f v e r s c h i l l e n d e pendiktes t e werken. Het g e e f t tevens de
m o g e l i j k h e i d om i n d e z e l f d e s i t u a t i e de o n g e v a l l e n van meerdere j a r e n t e p l a a t s e n . Of om onderscheid t e maken i n de
d i v e r s e typen o n g e v a l l e n .
- 12 -
Vlp 1LV 133
figuur 3
manoeuvre
diagram
kruispunt
Brugstr./st.Rochusstr.
RW.766
km 6 2 . 4
Rijkswaterstaat dir. Bruggen afd. Wegontwerp Apeldoorn
179
0- 180
l-l
• » 125
e - 124
Helmond
-H—«»— U S
»• • I Z-»-40
11
43
_ 8
176
• •' •
« . «
Aan vijftien
47—fg-
48
k m 62.4 ^ 8 5
— -
Weert
Cl
voor verklaring vad de gebruikte symbole zie bijlage A
J525/ |8^525
2475 I
2475
aantal ongevallen met dodelij<e afloop
aantal ongevallen met letsel
aantal ongevallen met u.m.s.
totaal aantal ongevallen
aantal doden
mvt/etmaal
aantal gewonden
6
37
43
7
OOO
intensiteiten
* 8 1 - ' 8 5
figuur 6
4
redraw
4
a)
4
>
1
>
<
>
o
cu
>
o
E
CD
!
D
U
cn
o
(
~"\
TJ
L_
O
L^_
CL
o
o
1
•
•
i
o
1
ij
•
•
OOO
#
>
<]
t
\
in
o
1
i
) )
\ \
\
1n
o
o
\
f
> > > >
4
i
\
i
\
(
-o
--
CD
{ \
r
m
CN
X
Oj
}
\
\
->
<^
\
q
\
m
< )
(ft
\\
ersec
-
point
K
INT
—i—
. J
• •
END
it
zoom
zoom
window previous
E
\
r
r
=-[
f
i
c
c]
AutoCAD i n het wegontwerp
Het i s u i t de aard der zaak i n t e r e s s a n t om t e weten wat
de
toepassingsmogelijkheden van AutoCAD i n het wegontwerpproces
z i j n . Een student van de Verkeersacademie
Tilburg
(VAT)*
h e e f t d i t , b e g e l e i d door de a f d e l i n g Apeldoorn, onderzocht i n
het kader van z i j n a f s t u d e e r o p d r a c h t . Onderdelen
derzoek
van het
on-
zijn :
- Waaruit b e s t a a t het wegontwerpproces.
- Wat
i s de h u i d i g e stand van zaken met
b e t r e k k i n g t o t de
au-
t o m a t i s e r i n g van het wegontwerpproces.
- Wat z i j n de ontwikkelingen i n het wegontwerp en de daarmee
samenhangende a u t o m a t i s e r i n g .
*
- De h u i d i g e en toekomstige
- De mogelijkheden
ontwerpmethode.
van AutoCAD.
- Het g e b r u i k van AutoCAD a l s ontwerpsysteem en a l s tekensysteem.
Om v a s t t e s t e l l e n of het m o g e l i j k i s om met
werpen i s het pakket
AutoCAD t e ont-
i n het onderzoek g e t o e t s t aan het p r i n -
c i p e van computergesteund ontwerpen i n r e l a t i e
volgende
t o t de d r i e
onwerpmethoden:
- Laten berekenen van de as
- Schetsen van de as met
(SNUFFEL-achtig).
behulp van een muis.
- Simuleren van werken met
mallen.
C o n c l u s i e i s , dat het met AutoCAD n i e t m o g e l i j k i s om een
ho-
r i z o n t a l e as t e ontwerpen.
Door de open s t r u c t u u r van AutoCAD z i j n e r e c h t e r wel mogel i j k h e d e n om AutoCAD a l s tekensysteem
i n het wegontwerpproces
t e gebruiken. Het a c h t e r de t e k e n t a f e l ontworpen en met
de
programmatuur vastgelegde ontwerp i s over t e brengen naar
toCAD. AutoCAD b i e d t v e r v o l g e n s mogelijkheden
Au-
voor het v e r d e r
uitbouwen van de t e k e n i n g .
In het kader van het onderzoek i s een p r o t o t y p e gemaakt dat
*
Jos Sprangers:
"AutoCAD i n het wegontwerp" mei
- 13 -
1987
een HORAL-uitvoer
omzet i n een DXF-bestand
t e n behoeve van
i n v o e r i n AutoCAD. De rechtstanden en c i r k e l s worden a l s entiteit
o v e r g e z e t . De problemen l i g g e n b i j de k l o t h o i d e .
Deze wordt i n h e t p r o t o t y p e benaderd door een t i e n t a l
rechte
lijnstukjes.
Naast een p r o t o t y p e voor h e t omzetten van een HORAL u i t v o e r
i s e r ook een p r o t o t y p e voor het omzetten van een MOSS-GENIO
u i t v o e r naar een DXF-bestand.
len
Hiermee kunnen dus MOSS-model-
ingevoerd worden. De h o r i z o n t a l e as wordt dan a l s een
a a n t a l r e c h t e l i j n e n benaderd en i n f o r m a t i e over de g e b r u i k t e
s t r a l e n v e r d w i j n t . Deze m o g e l i j k h e i d van omzetten i s meer ges c h i k t voor ondergronden o f wegmodellen d i e compleet
zijn.
Het i s dus n i e t m o g e l i j k om met AutoCAD een weg t e onwerpen,
maar het i s wel m o g e l i j k een weg t e tekenen. H i e r v o o r moeten
zowel binnen a l s b u i t e n AutoCAD de nodige a p p l i c a t i e s gebouwd
worden.
Het v e r d e r ontwikkelen van een tekensysteem op b a s i s van een
tekenpakket i s g e z i e n de e r v a r i n g e n met AutoCAD z i n v o l . Het
zal
beduidend minder t i j d
en g e l d kosten dan b i j v o o r b e e l d h e t
ontwikkelen van een ontwerpsysteem
d a t ook goed kan tekenen.
Of d i t pakket s p e c i f i e k AutoCAD moet z i j n ,
i s de v r a a g . Nader
onderzoek z a l u i t moeten w i j z e n o f e r geen pakketten z i j n d i e
z i c h meer voor d i t doel lenen.
•
- 14 -
De
gebruiker
L e v e r a n c i e r s van CAD-pakketten s t e l l e n v e e l a l dat hun
pakket
door LBO'ers g e b r u i k t kan worden. Gedurende de k o r t e t i j d
dat
AutoCAD b i j de a f d e l i n g i n gebruik i s , b l i j k t e c h t e r dat e r
v e r s c h i l l e n z i j n i n 'gevoel' ( f e e l i n g ) voor het gebruik
van
het programma. D i t g e l d t n i e t a l l e e n voor g e b r u i k e r s op
LBO-
niveau maar ook voor g e b r u i k e r s met
Er
een hogere o p l e i d i n g .
z i j n g e b r u i k e r s op a l l e niveau's d i e o n m i d d e l i j k de manier
van werken b e g r i j p e n en weten toe t e passen.
T e r w i j l anderen
meer b e g e l e i d i n g nodig hebben. H i e r b i j d i e n t aangemerkt t e
worden dat s l e c h t s twee personen
een min of meer r e g u l i e r e
cursus AutoCAD hebben gevolgd. De o v e r i g e g e b r u i k e r s hebben
a l doende de vaardigheden
opgedaan.
Binnen de a f d e l i n g moet de o p l e i d i n g i n g r o t e r verband
nog
p l a a t s vinden. W e l l i c h t dat na een meer gedegen o p l e i d i n g
c o n c l u s i e anders
zou
de
zijn.
B i j het g e b r u i k van AutoCAD door de v e r s c h i l l e n d e niveau's
(LBO,
MBO,
analoog
HBO)
i s met
gaat w e l l i c h t een v e r s c h u i v i n g optreden d i e
het werken met
een
tekstverwerker.
A a n v a n k e l i j k s c h r e e f een HBO'er een stuk dat vervolgens werd
u i t g e t y p t of op een t e k s t v e r w e r k e r gezet. Nu i e d e r e PC
wel
een tekstverwerkingsprogramma h e e f t gaat menige HBO'er d i r e c t
a c h t e r de machine z i t t e n en a l ' s c h r i j v e n d e ' komt z i j n
tekst
i n een bestand t e staan.
Dit
z a l w e l l i c h t ook de gang van zaken worden b i j v e e l teken-
werk. In p l a a t s van het opzetten van een schetsmatige
teke-
ning, d i e door een LBO'er/MBO'er uitgewerkt wordt, maakt de
HBO'er d i r e c t de t e k e n i n g op de
PC.
Het v e r d e r afmaken, d e t a i l l e r e n en gereed maken kan
gens door een LBO/MBO'er gedaan worden.
- 15 -
vervol-
Installatieproblemen
De DIV h e e f t i n november 1986
AutoCAD g e i n s t a l l e e r d op
een
nieuwe T u l i p - E x t e n d . In j u n i van het j a a r daarop kwam het
s e i n dat AutoCAD v o l l e d i g o p e r a t i o n e e l was.
p e r i o d e werd gekenmerkt door a l l e r l e i
De
tussenliggende
hardware p e r i k e l e n .
Een greep h i e r u i t :
- B i j a f l e v e r i n g deed de T u l i p het n i e t . De s t e k k e r bleek
fect.
de-
- De tweede s e r i e l e poort werd l a t e r g e l e v e r d .
- Het t a b l e t
(Calcomp 2000) f u n c t i o n e e r d e n i e t . L a t e r bleek
dat d i t t a b l e t o n h e r s t e l b a a r was.
Het t a b l e t i s overigens
g r a t i s door Calcomp vervangen door een vernieuwd type.
- De A 3 - p l o t t e r van HP
f u n c t i o n e e r d e n i e t . D i t b l e e k door
middel van een gemodificeerde
- De C a l c o m p - p l o t t e r
kabel op t e l o s s e n .
f u n c t i o n e e r d e n i e t of n a u w e l i j k s . H i e r
traden t e l k e n s n i e t t e reproduceren
fouten op. D i t euvel
h e e f t de meeste hoofdbrekens gekost. Het
i s ook het
laatst
en d e e l s b i j t o e v a l o p g e l o s t .
- De d i g i t i s e r
(Calcomp 9200) f u n c t i o n e e r d e n i e t . D i t bleek
een i n s t a l l a t i e probleem, dat door Calcomp i s o p g e l o s t .
- De l e v e r a n c i e r van AutoCAD had d r i e verkeerde
floppies
l e v e r d , waardoor e r r e g e l m a t i g problemen waren met
de
gehard-
ware b e v e i l i g i n g van AutoCAD.
Dus
a l l e s wat
mis kon gaan g i n g ook d a a d w e r k e l i j k mis. A l l e e n
de muis f u n c t i o n e e r d e van begin a f
aan.
Dat de o p l o s s i n g van a l deze problemen zo l a n g geduurd h e e f t ,
i s v o o r n a m e l i j k t e r u g t e voeren
op het f e i t dat er binnen
R i j k s w a t e r s t a a t n a u w e l i j k s e r v a r i n g i s met
Opvallend b i j d i t h e l e gebeuren was
AutoCAD.
het gebrek aan
support
van de l e v e r a n c i e r s van hardware en software. Op een
moment onstond
de
bepaald
de bekende s i t u a t i e dat de hardware l e v e r a n -
c i e r s t e l d e , dat de problemen v e r o o r z a a k t werden door
AutoCAD, t e r w i j l de l e v e r a n c i e r van AutoCAD z e i , dat
hardware n i e t i n orde was.
En de arme g e b r u i k e r
- 16 -
-niet
de
geplaagd door enige a u t o m a t i s e r i n g s k e n n i s - z i t daar dan
t u s s e n i n en weent s t i l .
De l e r i n g
u i t d i t alles
i s , dat de l e v e r a n c i e r van AutoCAD
b i j verkoop en i n s t a l l a t i e e r zorg voor draagt dat a l l e gewenste randapparatuur
f u n c t i o n e e r t . En dat e r goede a f s p r a k
gemaakt worden b e t r e f f e n d e de support.
- 17 -
Conclusies
Het g e b r u i k van AutoCAD gedurende zes maanden binnen de afdel i n g en het onderzoek van de VAT-student
naar de mogelijkhe-
den van AutoCAD i n het wegontwerp, l e i d e n t o t de
volgende
conclusies:
- Het g e b r u i k van een g r a f i s c h e tekstverwerker h e e f t de
gende v o o r d e l e n :
-
vol-
flexibiliteit
- tijdwinst
- constante
- eenduidige
kwaliteit
gegevensoverdracht
- E r i s behoefte aan en p l a a t s voor een g r a f i s c h e t e k s t v e r werker i n het wegontwerp. D i t zou AutoCAD kunnen z i j n .
- AutoCAD i s n i e t g e s c h i k t voor het plegen van wegontwerp.
- Het o p l e i d i n g s n i v e a u van de g e b r u i k e r van AutoCAD s p e e l t
een o n d e r g e s c h i k t e r o l . D i t b e t r e f t het g e b r u i k van AutoCAD
en n i e t het i n h o u d e l i j k e aspect van het werk.
Ten aanzien van AutoCAD a l s g r a f i s c h e t e k s t v e r w e r k e r nog het
volgende.
Bij
nadere b e s t u d e r i n g van het aanbod van CAD-pakketten voor
de PC b l i j k t dat e r n a u w e l i j k s pakketten z i j n d i e i n d e z e l f d e
p r i j s k l a s s e l i g g e n a l s AutoCAD en d i e net z o v e e l kunnen.
Een pakket dat op p a p i e r nog meer mogelijkheden
h e e f t dan
AutoCAD i s DiGiCAD. De p r i j s van beide pakketten i s nagenoeg
g e l i j k . DiGiCAD h e e f t e c h t e r de volgende v o o r d e l e n t e n opz i c h t e van AutoCAD:
- k o p p e l i n g met
eigen a p p l i c a t i e s , d i e geschreven kunnen z i j n
i n de meest gangbare programmeertalen a l s f o r t r a n , C, e t c .
- k o p p e l i n g met Dbase I I I bestanden.
- u i t b r e i d b a a r naar een m u l t i - u s e r systeem, waarbij meerdere
- 18 -
g e b r u i k e r s aan d e z e l f d e tekening kunnen werken. B i j d i t systeem f u n g e e r t de PC a l s i n t e l l i g e n t e t e r m i n a l en wordt het
c e n t r a l e apparaat
(bv. micro-Vax) n a u w e l i j k s b e l a s t .
- w e l l i c h t g r o t e r gebruikersgemak t e n o p z i c h t e van AutoCAD.
Mmenteel wordt DiGiCAD i n de p r a k t i j k beproefd met AutoCAD
a l s r e f e r e n t i e k a d e r . De p r o e f wordt u i t g e v o e r d door een prakt i k a n t b i j BSW-AW, d i r e c t i e U t r e c h t en d i r e c t i e Bruggen afdel i n g Wegontwerp. Omtrent de bevindingen van deze p r o e f z a l
begin 1988 gerapporteerd
worden.
- 19 -
Verdere plannen
Op k o r t e t e r m i j n z a l een k o p p e l i n g met MOSS beproefd worden.
Deze k o p p e l i n g l i j k t op grond van h e t p r o t o t y p e eenvoudig t e
r e a l i s e r e n en i s ook kant en k l a a r t e koop.
Ook
z a l de k o p p e l i n g met h e t WEGEN-pakket u i t g e b r e i d worden.
De gedachten gaan h i e r b i j
i n de r i c h t i n g van h e t o v e r z e t t e n
van PERSPEC-informatie naar AutoCAD.
Een l a a t s t e m o g e l i j k h e i d d i e op k o r t e t e r m i j n beproefd gaat
worden, i s tekeningen van MOSS o f WEGEN door middel van overp l o t t e n van AutoCAD-tekeningen
compleet t e maken.
Daarnaast i s h e t de b e d o e l i n g om de t o e p a s b a a r h e i d van de
k o p p e l i n g van AutoCAD met dBASEIII t e onderzoeken
bij:
- h e t a n a l y s e p r o c e s b i j AVOC-projecten
- h e t ontwerp,
jecten.
kostenraming en bestek van b e r m b e v e i l i n g s p r o -
- 20 -
© Copyright 2024 ExpyDoc
