LEUVEN 
KU LEUVEN
Oude Markt 13 bus 5005
3000 LEUVEN
[email protected]
www.kuleuven.be
Infomomenten
OPENLESWEEK
OKT.
27-31 oktober 2014
(herfstvakantie)
OPENLESWEEK
Volg les tussen de studenten en snuif de sfeer op
van je toekomstige studieomgeving.
NOV.
 www.kuleuven.be/openles/leuven
DEC.
INFODAG
JAN.
Kom een kijkje nemen in je toekomstige faculteit.
Je kunt infosessies en rondleidingen volgen,
een babbel hebben met studenten, proffen en
studie(traject)begeleiders …
FEB.
OPENLESWEEK
16-20 februari 2015
 www.kuleuven.be/infodag/leuven
(krokusvakantie)
MAA.
INFODAG
21 maart 2015
APR.
MEI
INFOBEURS
Bezoek de infobeurs in de Universiteitshal
met informatie over de opleidingen en
studentenvoorzieningen.
 www.kuleuven.be/infobeurs
INFOBEURS
9 mei 2015
JUN.
AUG.
2015-2016
v.u.: Isabelle Van Geet, Oude Markt 13, 3000 Leuven
JUL.
Wetenschappen
SEP.
INFOBEURS
5 september 2015
Wiskunde • Informatica • Fysica • Chemie • Biochemie
en biotechnologie • Biologie • Geologie • Geografie
Rubik’s Cube® used by permission of Seven Towns Ltd. www.rubiks.com
 www.kuleuven.be/infomomenten
LEUVEN 
KU LEUVEN
Oude Markt 13 bus 5005
3000 LEUVEN
[email protected]
www.kuleuven.be
Infomomenten
OPENLESWEEK
OKT.
27-31 oktober 2014
(herfstvakantie)
OPENLESWEEK
Volg les tussen de studenten en snuif de sfeer op
van je toekomstige studieomgeving.
NOV.
 www.kuleuven.be/openles/leuven
DEC.
INFODAG
JAN.
Kom een kijkje nemen in je toekomstige faculteit.
Je kunt infosessies en rondleidingen volgen,
een babbel hebben met studenten, proffen en
studie(traject)begeleiders …
FEB.
OPENLESWEEK
16-20 februari 2015
 www.kuleuven.be/infodag/leuven
(krokusvakantie)
MAA.
INFODAG
21 maart 2015
APR.
MEI
INFOBEURS
Bezoek de infobeurs in de Universiteitshal
met informatie over de opleidingen en
studentenvoorzieningen.
 www.kuleuven.be/infobeurs
INFOBEURS
9 mei 2015
JUN.
AUG.
2015-2016
v.u.: Isabelle Van Geet, Oude Markt 13, 3000 Leuven
JUL.
Wetenschappen
SEP.
INFOBEURS
5 september 2015
Wiskunde • Informatica • Fysica • Chemie • Biochemie
en biotechnologie • Biologie • Geologie • Geografie
Rubik’s Cube® used by permission of Seven Towns Ltd. www.rubiks.com
 www.kuleuven.be/infomomenten
165
Kiezen voor wetenschappen
3
Wiskunde
9
Nuttige websites
Informatica
25
de meest recente informatie over de opleidingen
Fysica
39
 www.onderwijsaanbod.kuleuven.be
Chemie
55
Biochemie en biotechnologie
69
Biologie
83
Geologie
99
Geografie
115
Opleidingsonderdelen van de eerste fase
129
 www.kuleuven.be/campussen
Faculteit Wetenschappen
144
studentendiensten
je toekomstige faculteit
 wet.kuleuven.be
publicaties downloaden of bestellen
je voorkennis online testen of meer zin in een zomercursus?
een handig overzicht van alle infomomenten
 www.bachelorskuleuven.be
studeren aan de KU Leuven, ook buiten Leuven
Studiebegeleiding
144
 www.kuleuven.be/studentenvoorzieningen
Internationale ervaring
145
inschrijven
Verderstudeermogelijkheden
146
 www.kuleuven.be/inschrijven
Campussen van de faculteit
148
Alle opleidingen van de faculteit
149
Profielen wetenschap en technologie
Praktisch
Openlesweek of -dagen
 www.kuleuven.be/openlesweek
152
155
Inschrijven
155
Sociale Dienst
156
Huisvestingsdienst
156
Gelijke kansen
156
Overzicht academiejaar
157
Studeren in Leuven
158
Stadsplan en contactgegevens
160
Nuttige websites
165
Infodag
Wetenschappen studeren zal je diepgaand en tijdloos vormen in de wondere
wereld van de fundamentele wetenschap. We leven allemaal in een wereld
die voortdurend verandert. Telkens weer duiken er nieuwe onderzoeksvragen
en nieuwe uitdagingen op, en dat is precies wat wetenschappers boeit.
Verwondering, nieuwsgierigheid, de passie en het plezier van het ontdekken,
dat is wat hen drijft.
Welke beroepsuitwegen heeft een wetenschapper? Wetenschappers vind je
overal. Het zijn nieuwsgierige mensen, die de fenomenen in hun omgeving
graag willen begrijpen en beheersen. Wetenschappers zijn breed opgeleid en ze
zijn sterk in exact, logisch en analytisch denken. Die houding blijkt in de meest
verscheiden professionele omgevingen een nuttige eigenschap.
Wetenschappers leggen stevige fundamenten voor elke technologische innovatie
in de maatschappij. Leuven met haar Faculteit Wetenschappen is een
ideale plek om aan je toekomst te bouwen en een diploma te behalen
dat universeel erkend wordt. Ik wens je een boeiende reis toe.
Peter Lievens
Decaan Faculteit Wetenschappen
 www.kuleuven.be/infodag
ijkingstoets
 www.ijkingstoets.be
 wet.kuleuven.be/ijkingstoets
op de hoogte blijven van al onze infomomenten
 www.bachelorskuleuven.be/opdehoogte
www.facebook.com/kuleuven
www.facebook.com/faculteitwetenschappen
165
Kiezen voor wetenschappen
3
Wiskunde
9
Nuttige websites
Informatica
25
de meest recente informatie over de opleidingen
Fysica
39
 www.onderwijsaanbod.kuleuven.be
Chemie
55
Biochemie en biotechnologie
69
Biologie
83
Geologie
99
Geografie
115
Opleidingsonderdelen van de eerste fase
129
 www.kuleuven.be/campussen
Faculteit Wetenschappen
144
studentendiensten
je toekomstige faculteit
 wet.kuleuven.be
publicaties downloaden of bestellen
je voorkennis online testen of meer zin in een zomercursus?
een handig overzicht van alle infomomenten
 www.bachelorskuleuven.be
studeren aan de KU Leuven, ook buiten Leuven
Studiebegeleiding
144
 www.kuleuven.be/studentenvoorzieningen
Internationale ervaring
145
inschrijven
Verderstudeermogelijkheden
146
 www.kuleuven.be/inschrijven
Campussen van de faculteit
148
Alle opleidingen van de faculteit
149
Profielen wetenschap en technologie
Praktisch
Openlesweek of -dagen
 www.kuleuven.be/openlesweek
152
155
Inschrijven
155
Sociale Dienst
156
Huisvestingsdienst
156
Gelijke kansen
156
Overzicht academiejaar
157
Studeren in Leuven
158
Stadsplan en contactgegevens
160
Nuttige websites
165
Infodag
Wetenschappen studeren zal je diepgaand en tijdloos vormen in de wondere
wereld van de fundamentele wetenschap. We leven allemaal in een wereld
die voortdurend verandert. Telkens weer duiken er nieuwe onderzoeksvragen
en nieuwe uitdagingen op, en dat is precies wat wetenschappers boeit.
Verwondering, nieuwsgierigheid, de passie en het plezier van het ontdekken,
dat is wat hen drijft.
Welke beroepsuitwegen heeft een wetenschapper? Wetenschappers vind je
overal. Het zijn nieuwsgierige mensen, die de fenomenen in hun omgeving
graag willen begrijpen en beheersen. Wetenschappers zijn breed opgeleid en ze
zijn sterk in exact, logisch en analytisch denken. Die houding blijkt in de meest
verscheiden professionele omgevingen een nuttige eigenschap.
Wetenschappers leggen stevige fundamenten voor elke technologische innovatie
in de maatschappij. Leuven met haar Faculteit Wetenschappen is een
ideale plek om aan je toekomst te bouwen en een diploma te behalen
dat universeel erkend wordt. Ik wens je een boeiende reis toe.
Peter Lievens
Decaan Faculteit Wetenschappen
 www.kuleuven.be/infodag
ijkingstoets
 www.ijkingstoets.be
 wet.kuleuven.be/ijkingstoets
op de hoogte blijven van al onze infomomenten
 www.bachelorskuleuven.be/opdehoogte
www.facebook.com/kuleuven
www.facebook.com/faculteitwetenschappen
1
De KU Leuven is een onderzoeks- en onderwijsinstelling met internationale uitstraling.
Alle opleidingen aan de KU Leuven zijn gebaseerd op het innovatieve onderzoek van haar
wetenschappers en professoren. Ze prikkelen je nieuwsgierigheid en leiden je op tot
een kritische en zelfstandige persoon.
Waarom kiezen voor een opleiding
wetenschappen in Leuven?
Bij de Faculteit Wetenschappen staat de
verwondering centraal, de verbazing over wat
we zien, de wil om ook te overzien wat te klein
of te groot of te veraf is. Nieuwsgierigheid is
wat wetenschappers drijft!
Als bachelor in de wetenschappen krijg je een
brede opleiding in de wiskunde, informatica,
fysica, chemie, biochemie en biotechnologie,
biologie, geologie of geografie. Na de bachelor
kun je doorstromen naar een masteropleiding,
eventueel in een andere discipline dan je
oorspronkelijk gekozen had en al dan niet met
behulp van een voorbereidingsprogramma.
De faculteit organiseert niet alleen disciplinespecifieke masteropleidingen, maar biedt ook
interdisciplinaire masters aan, zoals de master
in de sterrenkunde, statistiek, toerisme of Space
Studies. Die interdisciplinaire aanpak betekent
niet dat je wetenschappelijke vorming minder
fundamenteel wordt. Net de unieke combinatie
van diepgang en interdisciplinariteit bereidt je
beter voor op de praktijk, die zich vaak in een
multidisciplinaire omgeving bevindt.
De Faculteit Wetenschappen staat voor
hoogstaand onderzoek in de departementen
Wiskunde, Natuurkunde en Sterrenkunde, Chemie,
Biologie en Aard- en Omgevingswetenschappen.
Elk in hun vakdomein trekken 160 professoren,
130 postdoctorale onderzoekers en 630 doctoraatstudenten op onderzoek uit, met de vaste wil
om natuurfenomenen te verklaren en ook te
voorspellen. Oppervlakkige kennis is nooit
voldoende. Wetenschappers houden ervan
om nieuwe kennis te genereren, verbanden
te zoeken en zo ook bij te dragen tot
de technologie van de toekomst.
De Campus Exacte Wetenschappen ligt
grotendeels in Heverlee, in de groene omgeving
van het Arenbergpark en Egenhoven Bos.
Bacheloropleidingen in de wiskunde, informatica,
fysica, biologie en chemie kun je ook in Kortrijk
volgen.
2
3
Kiezen voor wetenschappen
Is wetenschappen studeren iets voor jou?
4
Welke voorkennis moet je hebben?
5
Wat na je studies?
7
4
Is wetenschappen studeren iets voor jou?
Wetenschappers zijn gedreven door verwondering en nieuwsgierigheid. Ze zitten voortdurend vol
vragen. Wat gebeurt er met ons klimaat? Hoe vindt Google zijn zoekresultaten? Heeft digitale informatie
een massa? Kunnen we het fileprobleem aanpakken met behulp van wiskundige modellen? Kun je
één molecule zien?
Wetenschappers willen de dingen graag grondig begrijpen, ze willen fenomenen kunnen verklaren
en voorspellen. Ze analyseren wat ze zien en weten als geen ander hun waarnemingen te vertalen in
modellen. Zo liggen ze aan de basis van nieuwe kennis, nieuwe verbanden en inzichten, en uiteindelijk
van de technologie van de toekomst.
In alle opleidingen van de Faculteit Wetenschappen kies je naast je hoofdrichting ook een minor.
Je kunt kiezen voor een verbredende minor, of een minor die inzoomt op een domein dat verwant is
aan je hoofdrichting. Er zijn ook twee specifieke minors met een vast pakket opleidingsonderdelen
voor alle bacheloropleidingen: de minor onderwijs en de minor Business & Innovation.
Overweeg je om leraar te worden, dan kun je de minor onderwijs kiezen. Je verdiept je in wetenschapseducatie en neemt tijdens je bachelor- en masterfases al een heel aantal studiepunten op (een kwart
in de bachelor- en de helft in de masteropleiding) die ook deel uitmaken van de lerarenopleiding.
Ben je geïnteresseerd in het bedrijfsleven of overweeg je om zelf ondernemer te worden, dan is de
minor Business & Innovation iets voor jou. Je leert de basisbegrippen van de economie en ontmoet
via workshops gastdocenten uit de industrie. Je voert ook een project uit waarin je innoverende
wetenschappelijke kennis omzet in de praktijk van een onderneming.
Op ► p. 152 vind je een gedetailleerd profiel van een wetenschapper in spe.
Corelab: wetenschappers en ingenieurs onder hetzelfde dak
Eind 2014 verhuizen een aantal onderzoeksgroepen in de nanowetenschappen en nanotechnologie
naar het gloednieuwe Corelab. Toponderzoekers uit verschillende departementen komen bij elkaar.
Dat zal leiden tot hechtere en nieuwe samenwerkingen: de creatiefste ideeën ontstaan immers vaak
in de wandelgangen.
KIEZEN VOOR WETENSCHAPPEN
Welke voorkennis moet je hebben?
Gaan studeren aan de universiteit is een nieuwe mijlpaal in je leven. Met de juiste algemene en domeinspecifieke voorkennis, vaardigheden en attitudes heb je alles in huis om een succesvolle student te worden.
 www.kuleuven.be/onderwijs/begintermenbachelor
Twijfel je of je wel aan alle begintermen voldoet, dan heb je de keuze uit een reeks algemene of meer
specifieke cursussen.
 www.kuleuven.be/toekomstigestudenten/bachelors/twijfels
De ijkingstoets van de Faculteit Wetenschappen helpt je achterhalen of je de vereiste achtergrond
hebt. Je studieresultaten in het secundair onderwijs geven alvast een goede indicatie over je mogelijkheden, maar ook je motivatie en studiemethode zijn belangrijk. Bovendien moet je over voldoende
wiskundige en wetenschappelijke bagage beschikken.
Deelname aan de ijkingstoets is niet verplicht, maar wordt wel sterk aangeraden. Je krijgt dankzij het
advies een beter zicht op je academisch potentieel én je kunt je beter voorbereiden op een goede start
aan de universiteit.
 wet.kuleuven.be/ijkingstoets
De zomercursussen van de Faculteit Wetenschappen geven een opfrissing van geziene leerstof én
staan ook stil bij begrippen en technieken die voor sommige studenten nieuw zijn. Niet iedereen heeft
immers dezelfde voorkennis.
■
Wiskunde
De cursus is bedoeld voor toekomstige studenten wetenschappen, bio-ingenieurswetenschappen,
ingenieurswetenschappen en biomedische wetenschappen.
Of je nu wetenschapper of ingenieur wil worden, wiskunde heb je altijd nodig. Het is dan ook geen
overbodige luxe om met een stevige bagage je studie aan te vatten.
Tijdens deze cursus van één week worden een aantal belangrijke wiskundige methoden en begrippen
opgefrist. Dagelijks worden zowel theorie als oefeningen op een actieve manier in verschillende
modules doorgenomen, met aandacht voor je studiemethode.
■
Chemie
Chemie staat op het programma van de meeste bacheloropleidingen wetenschappen, bio-ingenieurswetenschappen, ingenieurswetenschappen en biomedische wetenschappen. Als je uit een studierichting
komt waarin chemie niet zo uitgebreid aan bod kwam (één uur per week of minder) of als je je kennis
wil opfrissen, is deze zomercursus misschien iets voor jou.
 set.kuleuven.be/zomercursus
Binnen de domeinen van wetenschap en technologie zijn vijf onderwijsprofielen te onderscheiden:
burgerlijk ingenieur(-architect), industrieel ingenieur, bio-ingenieur, wetenschapper en architectinterieurarchitect-stedenbouwkundige. Deze vijf profielen hebben gemeenschappelijke kenmerken,
maar ook duidelijke verschillen.
Je vindt de verschillende profielen op ► p. 152.
5
6
Verbeelding is belangrijker dan kennis.
Albert Einstein (1879-1955)
OASE: opstap naar efficiënter studeren
Onderwijsorganisatie met Alternatieve Semesterindeling en Evaluatie, kortweg OASE, staat voor een
integrale aanpak die elk aspect van je leeromgeving voortdurend optimaliseert. OASE zorgt ervoor dat je
niet méér maar wel béter studeert: actiever, bewuster, efficiënter en effectiever. In de eerste bachelorfase
van de opleidingen wiskunde en fysica krijg je dankzij OASE de kans om een actieve en gemotiveerde
leerhouding te ontwikkelen, en dat al van bij de start.
 wet.kuleuven.be/oase
Welke vaardigheden ontwikkelen onze studenten tijdens hun opleiding, en hoeveel tijd besteden zij
daaraan? Hieronder zie je de tijdsverdeling voor bachelor- en masterstudenten verdeeld over
zeven competenties. De optelsom is telkens gelijk aan 100 %.
■ Bachelor ■ Master
Wetenschappelijke disciplines
Onderzoeken
Ontwerpen
Wetenschappelijke benadering
Intellectuele basisvaardigheden
Samenwerken/communiceren
Context
0
5
10
15
20
25
30
35
In de bacheloropleiding bouw je een goede basiskennis op, waardoor wetenschappelijke
disciplines sterk doorwegen. Je scherpt je intellectuele vaardigheden aan en maakt je
een wetenschappelijke aanpak eigen.
In de masteropleiding wordt de aandacht toegespitst op je training als onderzoeker.
Onderzoek gebeurt vaak in teamverband. Je leert de resultaten dan ook communiceren naar
docenten, medestudenten en andere onderzoekers. Er is ook aandacht voor de maatschappelijke
context en impact van wetenschap.
KIEZEN VOOR WETENSCHAPPEN
Wat na je studies?
Met hun kritische, nieuwsgierige houding en logische manier van denken maken nogal wat alumni
carrière in het onderzoek. Maar die houding blijkt ook in andere professionele omgevingen een nuttige
eigenschap. Wetenschappers hebben een brede opleiding genoten, en ze zijn sterk in exact, logisch en
analytisch denken. Ze zijn goed voorbereid op de professionele uitdagingen die ze op hun parcours
tegenkomen.
Wetenschappers zijn actief bij de overheid, in onderzoeks- en beleidsondersteunende functies. Of ze
kiezen voor het onderwijs om hun kennis en passie door te geven aan nieuwe generaties. Velen vinden
ook hun weg naar de privésector. Je vindt wetenschappers in grote internationale bedrijven, in kleinere
bedrijven, in studiebureaus, vaak ook op managementniveau. Een behoorlijk aantal wetenschappers
start een eigen bedrijf op.
Meer weten over loopbaanmogelijkheden? Bekijk de brochure ‘Wetenschappers op de werkvloer’ via
 wet.kuleuven.be/publicaties/alumniprofielen.pdf
7
8
9
Wiskunde
Beginprofiel
12
Eindprofiel
13
Bacheloropleiding
15
■
15
18
20
■
■
Opbouw
Studieprogramma
Week van een student wiskunde
Masteropleidingen
21
Loopbaan
24
10
Wiskunde
Onderstaand schema schetst je studietraject van beginnende bachelor tot afgestudeerde master,
en de verschillende mogelijkheden tijdens dat traject.
Bacheloropleiding
Bachelor in de wiskunde (180 sp.)
Fase 2
Fase 3
Beginprofiel
►
p. 12
Fase 1
►
Minor economie
Minor onderwijs
Minor Business & Innovation
Minor fysica en sterrenkunde
Minor IT
Studiebegeleiding ► p. 144
p. 15
Masteropleidingen
Master in de wiskunde (N/E) (120 sp.)
Optie
onderwijs
Optie
onderzoek
►
p. 21
Professionele
optie
Andere masteropleidingen
►
p. 21
Master in de fysica (N/E) (120 sp.)
►
p. 51
Master in de sterrenkunde (N/E) (120 sp.)
►
p. 52
Master in de bio-informatica (N/E) (120 sp.)
►
p. 53
Master in de toegepaste informatica (120 sp.)
►
p. 37
Master in de ingenieurswetenschappen:
wiskundige ingenieurstechnieken (120 sp.)
►
p. 22
Internationale ervaring ► p. 145
Eindprofiel
►
p. 13
WISKUNDE
11
12
Beginprofiel
Is wiskunde iets voor jou?
• Je bent een geboren wetenschapper (herken jezelf op ► p. 152).
• Je hebt een uitgesproken motivatie en interesse voor het wiskundige denken en zoeken. Een grote
meerderheid van de studenten heeft in de derde graad van het secundair onderwijs zes tot acht uur
wiskunde per week gevolgd.
• Logisch en analytisch denken en op zoek gaan naar creatieve oplossingen zijn uitdagingen voor jou.
Je hebt een probleemoplossende houding en je wil die verder ontwikkelen.
• Je bent zelfstandig, kritisch en nauwgezet. Je werkt efficiënt en je geeft niet al te vlug op.
WISKUNDE
Eindprofiel
Vanuit je toegenomen kennis en vaardigheden heb je je eigen kijk op de wereld ontwikkeld.
Daardoor kun je binnen het vakgebied wiskunde je eigen bijdrage leveren.
• Je hebt een brede wetenschappelijke vorming en de kennis en vaardigheden om als
wetenschapper een actieve rol in de maatschappij op te nemen.
• Je hebt een grondige kennis van en inzicht in de basisbegrippen, -methoden en -technieken van
de wiskunde en haar deelgebieden: calculus, lineaire algebra, algebra, analyse, meetkunde, kansrekening en statistiek, numerieke wiskunde, differentiaalvergelijkingen, fysisch toegepaste wiskunde.
• Je hebt kennis verworven in een aantal meer gespecialiseerde deelgebieden van de wiskunde.
• Je hebt basiskennis van fysica en informatica.
• Je hebt verbredende kennis van een of meerdere andere wetenschapsgebieden (zoals fysica,
sterrenkunde, informatica, economie, wiskundige ingenieurstechnieken).
• Je begrijpt hoe deelgebieden van de wiskunde structureel samenhangen.
• Je bent in staat om de rol van de wiskunde te situeren in een bredere wetenschappelijke en
maatschappelijke context.
• Je hebt je de wiskundig abstracte manier van denken eigen gemaakt en je kunt deze toepassen
in nieuwe situaties.
• Je beheerst de taal van de wiskunde en je kunt een wiskundige redenering begrijpen, kritisch
analyseren en zelf opbouwen.
• Je kunt vanuit wetenschappelijke vragen een probleemstelling formuleren en omvormen naar
wiskundige taal en modellen. Je maakt gebruik van wiskundige technieken om de probleemstelling
kritisch te analyseren en hiervoor oplossingen uit te werken.
• Je kunt een wiskundeproject plannen, uitwerken en uitvoeren.
• Je kunt courante wiskundige software gebruiken voor wetenschappelijk rekenen (zoals Matlab
en Maple), statistische dataverwerking (R) en tekstverwerking (LaTeX).
13
14
Ken je deze onderwijstermen al?
■
Opleidingsonderdeel
Officiële term voor ‘vak’
■
Opleiding
Verzameling van opleidingsonderdelen.
Er zijn bachelor- en masteropleidingen.
De bacheloropleiding gaat altijd vooraf
aan de masteropleiding.
■
Studiepunt
Drukt het aandeel van een opleidingsonderdeel binnen de totale opleiding uit:
een opleidingsonderdeel van 6 studiepunten
weegt dus zwaarder door dan een van 3.
Eén studiepunt komt overeen met 25 tot
30 uur studietijd: voorbereidingen maken,
college of practicum volgen, stage lopen,
opdrachten maken, examens afleggen …
■
Opleidingsfase
Een opleiding bestaat uit fases van
een bepaalde hoeveelheid studiepunten.
Zo bestaat een bacheloropleiding altijd uit drie
fases van telkens ongeveer 60 studiepunten;
de totale opleiding beslaat altijd 180 studiepunten. Een masteropleiding bestaat uit
minstens één fase van 60 studiepunten.
WISKUNDE
Bacheloropleiding
Wiskunde is de taal van de wetenschap. Haar kracht zit in de abstractie en de algemeenheid
ervan. Wiskunde is eeuwenoud, maar springlevend. Tienduizenden wiskundigen wereldwijd
ontwikkelen dagelijks nieuwe theorieën en toepassingen. Elke tien minuten wordt er ergens
op deze planeet een nieuw wiskundig artikel gepubliceerd.
De bacheloropleiding in de wiskunde biedt veel keuzevrijheid. Je kunt ze aanpassen aan jouw
interesses. Misschien trekt de schoonheid van zuivere wiskunde jou aan, de kracht van een logische
redenering en de zoektocht naar creatieve oplossingen. Of misschien word je juist geboeid door
de antwoorden die wiskunde kan geven op vragen uit de wetenschap en de technologie.
Opbouw
• De eerste opleidingsfase is volledig gemeenschappelijk voor alle studenten wiskunde.
De opleidingsonderdelen calculus en bewijzen en redeneren zorgen voor een vlotte overgang
tussen de wiskunde van het secundair onderwijs en die van de universiteit.
• Vanaf de tweede opleidingsfase kies je naast de verplichte opleidingsonderdelen ook voor een minor
in een andere wetenschappelijke discipline (fysica en sterrenkunde, IT of economie) of voor de
minor onderwijs, waarin je een aantal opleidingsonderdelen uit de lerarenopleiding wiskunde volgt.
• Elk van de minors geeft toegang tot de aansluitende master in de wiskunde. In deze masteropleiding
diep je je kennis nog verder uit. Heb je voor een minor in een andere discipline gekozen, dan kun je
eventueel doorstromen naar een master in die discipline.
• Het volledige bachelorprogramma bestaat uit 180 studiepunten. Daarvan liggen 138 studiepunten
vast; 30 studiepunten vul je in door de keuze van je minor. De 12 resterende studiepunten vul je in
met twee extra wiskundeopleidingsonderdelen.
• Een belangrijk deel van de opleiding bestaat uit een diepgaande studie van de drie fundamentele
pijlers van de wiskunde: algebra, analyse en meetkunde. In opleidingsonderdelen als
kansrekenen en statistiek, numerieke wiskunde en vloeistofdynamica leer je de wiskunde
toepassen op concrete problemen.
Wat ik aan mijn richting heel leuk vind, is de band die ik heb met mijn medestudenten. Omdat we met een kleine groep studenten samen zitten, kent iedereen
elkaar en hangen we ook erg samen. Zo gaan we bijvoorbeeld dit jaar voor de
tweede keer op weekend met alleen onze richting en ons jaar, de tweede master
wiskunde. We organiseren alles zelf en zo goed als alle studenten gaan mee.
We spreken ook regelmatig in Leuven zelf af. Bovendien hebben we een
band met de proffen. Ze kennen ons bij naam, herkennen ons en gaan
op een fijne manier met ons om.
(Student)
15
16
OASE: opstap naar actief leren
Onderwijsorganisatie met Alternatieve Semesterindeling en Evaluatie, kortweg OASE, staat voor een
integrale aanpak die elk aspect van je leeromgeving continu optimaliseert. OASE zorgt ervoor dat je
niet méér, maar wel béter studeert: actiever, bewuster, efficiënter en effectiever. In de eerste bachelorfase
van de opleidingen wiskunde en fysica krijg je dankzij OASE de kans om een actieve en gemotiveerde
leerhouding te ontwikkelen, en dat al van bij de start.
 wet.kuleuven.be/oase
Wat mag je concreet verwachten?
• Het aantal contacturen (lessen en oefeningen) wordt gereduceerd. De vrijgekomen tijd spendeer je
aan voorbereiding en verwerking van de leerstof, waarbij je kunt rekenen op de nodige begeleiding.
• Je krijgt geregeld feedback zodat jij én de docent je vorderingen kunnen volgen. Tijdens het semester
zijn er meerdere toets- en feedbackmomenten die al dan niet ‘meetellen’ voor je eindscore.
• De werkbelasting wordt gespreid over het semester, stresspieken worden vermeden. De blok als
‘eenzame studeerperiode’ wordt ingekort, wat nog extra tijd creëert voor ondersteuning.
Bachelor/master wiskunde en lerarenopleiding
De specifieke lerarenopleiding wiskunde is een aparte opleiding van 60 studiepunten die je
voorbereidt op het beroep van leraar wiskunde in het secundair onderwijs. In de minor onderwijs
van de bachelor wiskunde kun je hiervan al 15 studiepunten opnemen. In de optie onderwijs van
de master wiskunde verwerf je 30 studiepunten van de lerarenopleiding. De overblijvende 15 studiepunten neem je dan nog na je masteropleiding op.
Wiskunde is nooit af, het is eindeloos uit te breiden. Soms ontmoet je in je onderzoek
plots een raakpunt met een andere wiskundige discipline, en dat betekent meestal
een doorbraak in het denken. Doorbraken komen vaak tot stand door ‘serendipity’.
Je zoekt niet gericht naar iets, je vindt iets wat je eigenlijk niet zocht, of je stelt vast
dat een zijspoor mogelijk belangrijker is dan het hoofdspoor waar je op zat.
Dat kan enkel wanneer je denken niet verhinderd wordt door randvoorwaarden, wanneer je echt van eender welke veronderstelling
kunt uitgaan en dan doordenkt over de consequenties.
(prof. W. Van Assche)
WISKUNDE
De Brownse beweging: brandend actueel
De Brownse beweging is een model voor een toevalswandeling,
genoemd naar de Schotse botanicus Robert Brown die het fenomeen in
1827 observeerde bij de beweging van stuifmeelkorrels. In de financiële
wiskunde wordt de Brownse beweging gebruikt om de beurskoersen
van opties te modelleren. De wiskundige beschrijving is van de hand van
Albert Einstein en Norbert Wiener.
In de bacheloropleiding wiskunde maak je kennis met de wiskundige begrippen die in dit model
een rol spelen: limieten, algebraïsche vergelijkingen, meetkunde van krommen, analyse van modellen
uit kansrekenen en statistiek, en de studie van differentiaalvergelijkingen die fysische systemen
beschrijven. Een eindproject over afstotende Brownse paden vormt een mogelijke afsluiting
van je bacheloropleiding.
17
18
Studieprogramma
Meer info over de opleidingsonderdelen vind je vanaf ► p. 129. Je krijgt er een omschrijving van
alle opleidingsonderdelen van de eerste opleidingsfase in de wetenschappen.
Voor een gedetailleerde beschrijving van de opleidingsonderdelen van de volledige bacheloropleiding
en voor het uurrooster:
 www.onderwijsaanbod.kuleuven.be
Eerste fase
Tweede fase
Eerste semester: 30 studiepunten
Derde semester: ± 30 studiepunten
Bewijzen en redeneren
6
Minor
±6
Calculus I
6
Differentiaalvergelijkingen
6
Lineaire algebra
6
Analyse II
6
Algemene natuurkunde I
6
Algebra I
6
Beginselen van programmeren
6
Meetkunde I
6
Tweede semester: 30 studiepunten
Vierde semester: ± 30 studiepunten
9
Algemene natuurkunde II
Minor
±6
Analyse I
6
Meetkunde II
6
Kansrekenen en statistiek I
6
Kansrekenen en statistiek II
6
6
Algebraïsche structuren
3
Numerieke wiskunde
Calculus II
3
Wetenschapscommunicatie
3
Wijsbegeerte
3
Religie, zingeving en
levensbeschouwing
3
Mogelijke minors: fysica en sterrenkunde - economie - IT - onderwijs - Business & Innovation
WISKUNDE
■ Wiskunde
■ Ondersteuning
■ Algemene verbreding
■ Minor
Derde fase
Vijfde semester: ± 30 studiepunten
±9
Minor
Statistical Inference
6
Wiskundige inleiding
tot de vloeistofdynamica
6
Keuze
6
Eindproject
3
Zesde semester: ± 30 studiepunten
±9
Minor
Complexe analyse
6
Algebra II
6
Keuze
6
Eindproject
3
19
20
Week van een student wiskunde
Deze fictieve agenda geeft je een idee hoe je week er kan uitzien. Je studietijd omvat niet enkel
college volgen, maar ook achteraf je notities overlopen, naar de bibliotheek gaan, zelfstudie …
Zo zit je al snel aan een 40 à 50 urenweek. Daarnaast is er natuurlijk ook ruimte voor ontspanning.
Een overzicht van het academiejaar vind je op ► p. 157
Calculus I
G
MAANDA
orcollege
9-10:30 u. Ho
lfstudie
E begeleide ze
AS
O
u.
10:30-13
kzitting
13-16 u. Wer
sportkot
lopen @ piste
DINSDAG
VRIJDAG
orcollege
9-10:30 u. Ho
en
efeningen mak
10:30-13 u. O eide zelfstudie
el
14-15 u. Beg kzitting
er
15-16 u. W college
ra
Lineaire algeb
e
OASE begeleid
8:30-10:30 u. tudie
zelfs
en
efeningen mak
10:30-13 u. O college
or
14-16 u. Ho
ing
eleide oefenzitt
eg
B
u.
18
16
AG
WOENSD
Algemendee
natuurkun
16-18 u.
Hoor
G
ZATERDA
9:30 u.
rkunde
Notities natuu
en
bijwerk
ristien
shoppen met K
Bewijzeneren
reden en
en
Oefeningen mak
8:30-10:30 u.
ie
ud
st
lf
ze
Begeleide
10:30-12:30 u. college
or
14-16 u. Ho
eningen PC
16-18 u. Oef
ladies night!
ZONDAG
n!!!
Uitslape
s
11 u. doop Elia
naar Leuven
winabar
van
Beginselenmer
en
m
a
gr
pro
NDERDAG
DO
Werkzitting
8:30-13:30 u. llege
14-16 u.
Hoorco
fenen
16-18 u. Inoe
t
repetitie orkes
TO DO
ol bestellen
snaren vio
rs
nieuwe vete
WISKUNDE
Masteropleidingen
Elke bachelor in de wiskunde, onafhankelijk van de gekozen minor, kan doorstromen naar de master
in de wiskunde. In functie van de gekozen minor tijdens de bacheloropleiding zijn er nog een aantal
doorstroommogelijkheden naar de master van je minor. Sommige kunnen rechtstreeks gebeuren,
andere na het volgen van een voorbereidingsprogramma.
■
Master in de wiskunde (E) (120 studiepunten)
In deze Nederlands- of Engelstalige masteropleiding kies je ofwel voor het profiel zuivere wiskunde,
ofwel voor het profiel toegepaste wiskunde. In de zuivere wiskunde verdiep je je kennis van algebra,
analyse en meetkunde. In de toegepaste wiskunde staan statistiek, fysisch toegepaste wiskunde en
numerieke wiskunde centraal.
Naast je keuze voor het profiel zuivere of toegepaste wiskunde kies je een van de volgende drie opties:
• Optie onderwijs
Je volgt 30 studiepunten aan opleidingsonderdelen uit de specifieke lerarenopleiding wiskunde.
• Optie onderzoek
Je volgt 30 studiepunten gespecialiseerde wiskunde, met onder andere gevorderde opleidingsonderdelen en seminaries die een inleiding bieden tot hedendaags onderzoek in de wiskunde.
• Professionele optie
Je kiest 30 studiepunten aan opleidingsonderdelen uit diverse domeinen zoals financiën, ICT,
economie, modellering en talen.
Gaandeweg ontwikkel je je tot een kritische wetenschapper, gegeerd in het bedrijfsleven, het onderwijs
en het wetenschappelijk onderzoek.
De masterproef (eindwerk) tijdens de laatste opleidingsfase is de kroon op het werk.
Je levert er een originele bijdrage tot het hedendaagse onderzoek in de wiskunde mee.
 www.kuleuven.be/ma/mwiskl
■
Master in de statistiek (E) (120 studiepunten)
Het programma biedt een brede opleiding in de statistiek, op een degelijk wetenschappelijk niveau
en gericht op enkele belangrijke toepassingsgebieden: biomedische statistiek, statistiek in sociale
wetenschappen, statistiek in de industrie en de overheid.
Je wordt getraind in de theoretische en de praktische aspecten van de statistiek. Je leert basisconcepten en -methodes hanteren en een probleemoplossende houding aannemen.
De docenten komen uit verschillende departementen en faculteiten en doen actief onderzoek.
Ze verrijken je opleiding door aan te tonen in welke disciplines de statistiek beoefend wordt en
op welke domeinspecifieke manier dat gebeurt.
 www.kuleuven.be/ma/mstatnl
(E) De opleiding wordt ook in het Engels aangeboden.
21
22
Ik vond wiskunde in het middelbaar altijd al redelijk leuk, omdat het een vak was dat
ik moest begrijpen, een vak dat niet zomaar papegaaienwerk was. In de krokusvakantie ben ik dan een kijkje komen nemen tijdens de Openlesweek en ik was
meteen verkocht! De wiskunde ging veel dieper, was veel groter dan ik
oorspronkelijk dacht en een babbeltje met de studenten overtuigde me
helemaal. Ik ben nog steeds heel blij dat ik voor wiskunde gekozen heb.
(Nele, student)
■
Master in de verzekeringen (60 studiepunten)*
Je verwerft de nodige kennis en vaardigheden om bestaande en toekomstige problemen
in de financiële en verzekeringswereld te begrijpen en oplossingsgericht te werken.
Aansluitend kun je nog de Engelstalige master-na-masteropleiding Master of Financial and
Actuarial Engineering volgen. Na deze opleiding krijg je de titel van actuaris.
 www.kuleuven.be/ma/mverzl
■
Master in de sterrenkunde (E) (120 studiepunten)
Na minor fysica en sterrenkunde
Zie ► p. 52
■
Master in de fysica (E) (120 studiepunten)
Na minor fysica en sterrenkunde, mits het volgen van een voorbereidingsprogramma
Zie ► p. 51
■
Master in de ingenieurswetenschappen: wiskundige ingenieurstechnieken (120 studiepunten)
Na minor IT, mits een gerichte invulling van de keuzeopleidingsonderdelen
Onder wiskundige ingenieurstechnieken verstaan we het ontwerpen, analyseren, implementeren en
gebruiken van wiskundige modellen en technieken, van statistische methodieken en grootschalige
datamining en van numerieke algoritmen.
 www.kuleuven.be/ma/mingwil
■
Master in de bio-informatica (E) (120 studiepunten)
Na minor IT
Zie ► p. 53
(E) De opleiding wordt ook in het Engels aangeboden.
* De omvang van deze masteropleiding kan in de toekomst vermeerderen van 60 naar 120 studiepunten.
WISKUNDE
nde! eem nu Googlec:ryptie
u
k
s
i
en. N
lw
et en
Overaachter veel alledaoapglisneeadirinegalgebra. Idem m
de zit
aseerd
ercijferd
Wiskun achine is geb t.
evens v ls in
g
e
e
m
n
k
r
g
i
e
te
o
le
a
de z
aller
via in
naal, zo
t zitten
talingen
naar sig se.
itskaar
k
van be
n
te
ti
la
n
k
e
of
id
naly
nische
n beeld
ourier-a
e
elektro
tting va aseerd op F
n
e
e
z
e
omplex
m
p
O
O
t, zijn c
is geb
men.
m
it
r,
r
o
e
o
k
e
n
lg
k
e
r
a
teg
met
m-ve
f
texten
rbeeld.
tv of gs
rlei con
nd voo orie. Een graa
e
e
ll
g
a
digitale
g
li
in
d
e
je
n
t
a
th
a
h
n
d
e
j
fe
or d
t gra
meen
ben ji
een vo
’n feno
jven me p Facebook
Nog zo n. Facebook is ndig beschri
h ook
O
.
n
z
e
p
e
ku
ding
ie o ic
netwerk erk kun je wis n met verbin je vrienden, d je van elke
tw
nte
al
at
Zo’n ne van knooppu dingen naar rie leert ons d n traject
in
t
o
e
ee
rb
e
s
e
th
in
n
v
e
t
t
e
k
e
e
ig
a
is
gera
unt m
kund
p
is
re
p
e
W
o
d
.
o
n
n
n
ij
a
een k
t elke
nten z
nooppu iker naar zowa n.
weer k
te
ru
u
b
oopp n
okge
Facebo
even kn
z
m
u
xim
012
van ma
maart 2
,
e
h
c
s
s
. Van A
rol
prof. W
ntrale
ce
lt een ingen,
e
e
p
s
ll
e
skund ersvoorspe ngen op
i
w
e
t
we
sti
pas
Toege erne ruimte onne-uitbar rekenen.
d
z
r
bij mo invloed van tosfeer doo
tes
tuigrou gen.
die de rdse magne
n, vlieg
leg
re
m
to
s
la
r
a
trales
len ve
n
a
e
n
c
ig
s
s
it
onze a
ke
e
s
lektricit
numerie
nen gp
en kun sioneel hele e nalytische en
maken
arsting
a
a
b
it
u
ie
gen, en ereld.
D
in
, of occ gen vereisen
n
jk
li
e
e
k
a
g
m
rw
in
ver
onveilig rige voorspell r differentiaal rcomputers te
o
u
e
o
e
p
v
k
u
s
n
w
e
u
te
Na
gs
thod
krachti
ingsme
oploss ebruik van de
tg
r 2013
efficiën
ptembe
e
s
,
s
n
e
. Kepp
prof. R
23
24
Loopbaan
De arbeidsmarkt waardeert wiskundigen, omdat ze creatief en nauwkeurig tal van problemen kunnen
analyseren en oplossen.
• Veel afgestudeerden kiezen voor wetenschappelijk onderzoek. Je volgt een doctoraatsopleiding
en je bereidt een doctoraat voor waarin je je onderzoeksresultaten bundelt.
• Na het volgen van de specifieke lerarenopleiding (die je al grotendeels binnen de master in de
wiskunde kunt opnemen) kun je als leraar wiskunde in het secundair of hoger onderwijs aan
de slag. Je komt meestal terecht in de aso-richtingen, maar je kunt ook in het tso aan de slag.
• Ook in het bedrijfsleven en de bank- en verzekeringssector stijgt de vraag naar wiskundigen.
Daar beheren ze bijvoorbeeld aandelenfondsen of werken ze op de studiedienst. Financiële wiskunde
en actuariële wiskunde (verzekeringswiskunde) zijn zo belangrijke toepassingsgebieden geworden.
Financieel & IT
Onderzoek
Onderwijs
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
• Docent hogeschool
• Leraar wiskunde
IT-analist
Statisticus
Financieel analist
Risicobeheer
Beursexpert
Verzekeringen
Onderzoeker aan de universiteit
Cryptografie
KMI
Sterrenwacht
Beeldverwerking
De opleiding wiskunde ontwikkelt een aantal vaardigheden die in het professionele
leven breed inzetbaar en sterk gevraagd zijn. Het is met andere woorden
een opleiding met een toekomst, die bovendien veel verder reikt dan enkel
het vakgebied wiskunde.
(Johan Thijs, ceo van KBC-groep)
25
Informatica
Beginprofiel
28
Eindprofiel
29
Bacheloropleiding
31
■
31
32
34
■
■
Opbouw
Studieprogramma
Week van een student informatica
Masteropleidingen
37
Loopbaan
38
26
Informatica
Onderstaand schema schetst je studietraject van beginnende bachelor tot afgestudeerde master,
en de verschillende mogelijkheden tijdens dat traject.
Bacheloropleiding
Bachelor in de informatica (180 sp.)
Fase 2
Fase 3
Beginprofiel
►
p. 28
Fase 1
►
Minor verbreding
Minor Business & Innovation
Studiebegeleiding ► p. 144
p. 31
Eindprofiel
►
p. 29
INFORMATICA
Masteropleidingen
Master in de ingenieurswetenschappen:
computerwetenschappen (120 sp.)
►
p. 37
Specialisatie
software
engineering
Specialisatie
computationele
informatica
Specialisatie
gedistribueerde
systemen
Specialisatie
artificiële
intelligentie
Specialisatie
veilige software
Specialisatie
mens-machine
communicatie
Master in de toegepaste informatica (60 sp.)*
Specialisatie
softwareontwikkeling en
gedistribueerde
systemen
Specialisatie
multimedia
Andere masteropleidingen
►
Specialisatie
artificiële
intelligentie
►
* De omvang van deze masteropleiding kan in de toekomst vermeerderen
van 60 naar 120 studiepunten.
Internationale ervaring ► p. 145
p. 37
p. 37
27
28
Beginprofiel
Is informatica iets voor jou?
• Je bent een geboren wetenschapper (herken jezelf op ► p. 152).
• Je hebt aanleg voor het analyseren en structureren van problemen en het creatief bedenken van
oplossingen. Informatici zijn geen fanatieke computergebruikers die nachtenlang achter een scherm
virussen ontwerpen en inbreken bij de CIA. Informatica is een wetenschap.
• Je kunt je nauwkeurig uitdrukken en methodisch en ordelijk denken en werken. Je kunt met veel
mensen communiceren zonder in een technisch jargon te vervallen.
• Het is niet nodig dat je voor je aan de studie begint een computer uit elkaar kunt halen en daarna
weer in elkaar kunt knutselen. Enige kennis over de werking en de mogelijkheden van de apparatuur
is nuttig, maar dat wordt je sowieso aangeleerd.
• Je hebt aanleg en interesse voor wiskunde. Dat is nuttig om oplossingen te zoeken en te formuleren.
• Je bent altijd bereid om je kennis bij te scholen - voortdurende veranderingen zijn immers eigen
aan de informaticawereld.
TOEGEPASTE ECONOMISCHE WETENSCHAPPEN
INFORMATICA
Eindprofiel
Vanuit je toegenomen kennis en vaardigheden heb je je eigen kijk op de wereld ontwikkeld.
Daardoor kun je binnen het vakgebied informatica je eigen bijdrage leveren.
• Je hebt een brede wetenschappelijke vorming en de kennis en vaardigheden om als
wetenschapper een actieve rol in de maatschappij op te nemen.
• Je beschikt over parate en actieve kennis van de architectuur, opbouw en werking van computersystemen, van besturingssystemen en van computernetwerken.
• Je beheerst de principes en technieken van het ontwerpen en testen van softwaresystemen
en van hun specificatie en implementatie.
• Je hebt inzicht in de verschillende klassen van programmeertalen en hun uitvoeringsmechanismen
en in belangrijke gegevensstructuren en algoritmen.
• Je beheerst technieken, methodes en talen voor het gebruik, het ondervragen, het beheer en
het ontwikkelen van gegevensbanken en informatiesystemen.
• Je hebt kennis en inzicht in de theoretische grondslagen van de informatica.
• Je hebt je gespecialiseerd in een van de domeinen van de informatica: gedistribueerde systemen,
veilige software, artificiële intelligentie, software engineering, mens-machine communicatie of
computationele informatica.
• Je blijft graag bij in de snel ontwikkelende sector van IT.
• Je kunt abstract en analytisch denken, bestaande werkelijkheden modelleren en nieuwe modellen
ontwerpen en formaliseren.
• Je kunt in teamverband werken.
Vlaamse programmeerwedstrijd
Het Departement Computerwetenschappen startte in 2009, in samenwerking met de andere
Vlaamse universiteiten, met de Vlaamse Programmeerwedstrijd. In 2013 losten meer dan
500 deelnemers een reeks programmeeropgaven in een van de zestien aangeboden talen op.
Deelnemers uit het secundair onderwijs, de hogescholen en de universiteiten zijn elk jaar opnieuw
goed vertegenwoordigd. Het enthousiasme is altijd groot. Wil jij meedoen aan een van de komende
edities? Hou dan zeker de website in de gaten!
 www.vlaamseprogrammeerwedstrijd.be
29
30
Ken je deze onderwijstermen al?
■
Opleidingsonderdeel
Officiële term voor ‘vak’
■
Opleiding
Verzameling van opleidingsonderdelen.
Er zijn bachelor- en masteropleidingen.
De bacheloropleiding gaat altijd vooraf
aan de masteropleiding.
■
Studiepunt
Drukt het aandeel van een opleidingsonderdeel binnen de totale opleiding uit:
een opleidingsonderdeel van 6 studiepunten
weegt dus zwaarder door dan een van 3.
Eén studiepunt komt overeen met 25 tot
30 uur studietijd: voorbereidingen maken,
college of practicum volgen, stage lopen,
opdrachten maken, examens afleggen …
■
Opleidingsfase
Een opleiding bestaat uit fases van
een bepaalde hoeveelheid studiepunten.
Zo bestaat een bacheloropleiding altijd uit drie
fases van telkens ongeveer 60 studiepunten;
de totale opleiding beslaat altijd 180 studiepunten. Een masteropleiding bestaat uit
minstens één fase van 60 studiepunten.
INFORMATICA
Bacheloropleiding
Informatica is tegelijk een abstracte en een toegepaste wetenschap. De intellectuele uitdagingen
binnen die wetenschap zijn legio: systematische software ontwerpen en grondig testen, virussen
bestrijden, gigantische hoeveelheden informatie beheren. De informatica bestudeert methodes om
problemen op een systematische en conceptuele manier op te lossen, zonder dat daar noodzakelijk
een computer aan te pas komt. Een informaticus is dus veel meer dan een programmeur.
De opleiding biedt studiemateriaal aan met een hoog abstractieniveau, dat kan worden toegepast op
veel concrete situaties. Je krijgt ook oog voor de praktische realiseerbaarheid, efficiëntie, flexibiliteit,
aanpasbaarheid, robuustheid en economische verantwoording. Daarnaast gaat er ook veel aandacht
naar mogelijke ‘technieken van morgen’. Een informaticus moet immers mee evolueren en nieuwe
uitdagingen aankunnen.
Opbouw
• De bacheloropleiding in de informatica is vanaf de eerste opleidingsfase gericht op informatica zelf.
Daarnaast is er een degelijke ondersteuning van andere wetenschappelijke opleidingsonderdelen,
waaronder een aanzienlijk pakket discrete wiskunde. Via verbredingsopleidingsonderdelen maak
je ook kennis met een of meerdere andere wetenschapsgebieden. Je legt daarbij telkens de link
met de informatica.
• Het programma van de eerste opleidingsfase is voor alle informaticastudenten gemeenschappelijk.
Vanaf de tweede fase begin je aan een minor, waarin je kennismaakt met andere domeinen van
de wetenschappen en daarbuiten. Naast een gemeenschappelijk pakket verbredende opleidingsonderdelen kun je kiezen voor een pakket meer economisch getinte opleidingsonderdelen, een pakket
opleidingsonderdelen met een technologische inslag of een pakket opleidingsonderdelen met brede
wetenschappelijke kijk.
• De bacheloropleiding vervult vooral een doorstroomfunctie naar de master in de ingenieurswetenschappen: computerwetenschappen (120 sp.) en naar de master in de toegepaste
informatica (60 sp.). Als alternatief is er na een weloverwogen keuze van uitbreidingsopleidingsonderdelen in de tweede en de derde fase een overgang naar een aantal andere masteropleidingen
mogelijk. Maar ook met je diploma van bachelor in de informatica kun je op een aangepast niveau
als informaticus functioneren.
In mijn huidige functie moet ik zelf niet programmeren, maar dankzij mijn
technische achtergrond kan ik beter communiceren met de ontwikkelaars
en kan ik beter inschatten of iets technisch haalbaar zal zijn.
(Lucie Van Hove, functioneel analist, CSC)
31
32
Studieprogramma
Meer info over de opleidingsonderdelen vind je vanaf ► p. 129. Je krijgt er een omschrijving van
alle opleidingsonderdelen van de eerste opleidingsfase in de wetenschappen.
Voor een gedetailleerde beschrijving van de opleidingsonderdelen van de volledige bacheloropleiding
en voor het uurrooster:
 www.onderwijsaanbod.kuleuven.be
Eerste fase
Tweede fase
Eerste semester: 30 studiepunten
Derde semester: ± 30 studiepunten
Beginselen van programmeren
6
Minor
Structuur en organisatie
van computersystemen
6
Artificiële intelligentie
6
Informatica werktuigen
6
Besturingssystemen
6
Logica voor informatici
6
Lineaire algebra
6
Wiskunde I
6
Statistiek
Tweede semester: 30 studiepunten
±9
3
Vierde semester: ± 30 studiepunten
Fundamenten voor de informatica
6
Minor
Gegevensstructuren en algoritmen
6
Toepassingen van meetkunde
in de informatica
6
Objectgericht programmeren
6
Gegevensbanken
6
Natuurkunde voor informatici
6
Numerieke wiskunde
6
Wiskunde II
3
Wijsbegeerte
3
Wetenschapscommunicatie
±9
3
Mogelijke minors*: verbreding traject 1 - bedrijfseconomie / verbreding traject 2 - technologie / verbreding
traject 3 - wetenschappen - Business & Innovation
* Als alternatief voor de minor verbreding kunnen studenten, in samenspraak met de programmadirecteur, een coherent
pakket van minstens 35 studiepunten samenstellen in andere domeinen zoals wiskunde, fysica of biowetenschappen.
Er is in dat geval evenwel geen garantie dat dit pakket van opleidingsonderdelen in je rooster past.
INFORMATICA
■ Informatica
■ Ondersteuning
■ Algemene verbreding
■ Minor
Derde fase
Vijfde semester: ± 30 studiepunten
±8
Minor
Automaten en berekenbaarheid
6
Toepassingen van de algebra
in de informatica
6
Declaratieve talen
6
Bachelorproef
4
Zesde semester: ± 30 studiepunten
±7
Minor
Computer Networks
6
Software-ontwerp
6
5
Bachelorproef
Kansrekenen
3
Religie, zingeving en
levensbeschouwing
3
33
34
Week van een student informatica
Deze fictieve agenda geeft je een idee hoe je week er kan uitzien. Je studietijd omvat niet enkel
college volgen, maar ook achteraf je notities overlopen, naar de bibliotheek gaan, zelfstudie …
Zo zit je al snel aan een 40 à 50 urenweek. Daarnaast is er natuurlijk ook ruimte voor ontspanning.
Een overzicht van het academiejaar vind je op ► p. 157
VRIJDAG
G
MAANDA
informatici
u. Logica voor
10:30-12:30
(oefenzitting)
rammeren
nselen van prog
13-16 u. Begi
(oefeningen)
n
rbereide
17-19 u. Voomputersystemen
co
ktuigen
Informatica wer
8:30-10:30 u.
a)
practic
(oefeningen &
ructuren en
St
u.
13
10:30temen
n computersys
va
organisaties
a)
tic
prac
(oefeningen &
i
voor informatic
ca
gi
Lo
u.
6
14-1
(hoorcollege)
kot
fitness @ sport
G
ZATERDA
DINSDAG
Structuren en
8:30-10:30 u. computersystemen
n
organisaties va
)
ge
le
(hoorcol
11-13 u.
fitness
P oefeningen
14-17 u. BVaken
m
Studeren BVP
e
Alma met Jessiitoraatssessie
14-16 u. Mon nde I (oefeningen)
isku
16-17:30 u. W
a-cantus
20 u. Scientic
AG
WOENSD
Structuren en
8:30-10:30 u. computersystemen
n
organisaties va
)
ge
le
(hoorcol
werktuigen
u. Informatica
10:30-12:30
(hoorcollege)
ica
Informat
13:30-15:30 u.
eren
ud
st
in
werktuigen
eningen)
iskunde I (oef
16-17:30 u. W
!!!
itslapen
U
AG
DONDERD
rcollege)
iskunde I (hoo
11-13 u. W
rammeren
nselen van prog
14-16 u. Begi
(hoorcollege)
en
kunde I studer
17-19 u. Wis
-td
kebab & Wina
ZONDAG
e
brunch @ hom
eningen
14-17 u. Oefmputersystemen
co
TO DO
hartsnlagbatterrijveen
nge
mete rva eerstiften
rk
nieuwe ma
INFORMATICA
Slimm
e mac
hines
Een sp
ee
dat vla rpunt van on
k tot d
s onde
ew
rzo
is beve
iliging v ereldtop. Bin ek is beveil
iging.
an gro
nen he
worde
We be
o
n,
t
t belan
horen
g. Cod banksysteem
sterke zijn gebasee
op
eringen
rd op w
b
compo
die daa ijvoorbeeld
iskund
nent in
zijn in
e. Wis
r
logisch
de ople
v
o
o
r geb
kun
redene
iding, e
ren.
en info de is natuurli ruikt
Andere
jk een
r
m
a
ticus m
ty
oet ee
waarva pes onderz
n kei
o
n
e
deeldo machine lea k gaan over
artificië
rning e
meinen
n data
le inte
een ze
zijn. In
min
llig
er
he
dingen sterke reput t ene dome ing twee be entie,
langrijk
in, waa
atie he
te leren
eft, wo
e
rin het
het ex
. In da
rdt
depart
plo
ta
ement
worde reren van gig mining, het a geprobeerd
no
om de
ndere
a
m
do
winkele veral verzam ntische hoev
eelhed mein, draait achine
eld, ze
n en w
en dat
h
lfs in d
aar info
produc
et om
a. Die
e supe
rmatie
ten ge
data
r
kocht
m
w
a
o
r
rd
k
t waar
t opge
worde
slagen
je gaat
n.
Ook n
over w
etwerk
elke
e
n zijn e
trend is
en dom
het we
eigen
machin rken in de ‘c ein voor ond
erzoek
loud’.
es, nu
huren
Vroe
. Ee
is d
bij
met he gespecialise e trend om s ger had elke n recente
erde e
c
t lease
organ
h
ijfruim
xte
n van
die er
bedrijfs rne bedrijve te en reken isatie
verant
kracht
n. Je k
woord
wagen
houde
te
unt d
elijk
s bij
ne
implice n volgetank voor zijn dat gespecialise at vergelijken
te auto
ert dus
er altijd
erde b
e
k
in het
dat je
bu
gegev laarstaat. C een keurig o drijven
loud c
ens er
n
d
beveilig itenland. Je
eromput
gen
h
ing no
ing
dig, nie ebt dan een s anders zitt
en, ev
gr
uwe ve
En dan
ent
reisten ote troughp
heb je
u
d
t en go ueel
u
s
voor s
nog he
van be
ede
ystem
eld
th
en.
dat is g creatie en -v ele domein
van co
erwerk
eëvolu
m
eerd.
ing. In
gaming puter graph
(prof. E
ic
k
un je z
. Steeg
ien hoe s,
mans,
enorm
maart
2013)
35
36
INFORMATICA
Masteropleidingen
Elke bachelor in de informatica kan doorstromen naar de master in de ingenieurswetenschappen:
computerwetenschappen of naar de master in de toegepaste informatica. Daarnaast zijn er een aantal
masteropleidingen met een brede instroom, waartoe ook bachelors in de informatica worden
toegelaten. De verschillende masters worden hieronder inhoudelijk toegelicht.
■
Master in de ingenieurswetenschappen: computerwetenschappen (120 studiepunten)
Je specialiseert je verder in specifieke domeinen van de informatica en verdiept je naar eigen
voorkeur in een bepaalde specialisatie.
Er zijn zes specialisaties: gedistribueerde systemen, veilige software, artificiële intelligentie, software
engineering, mens-machine communicatie en computationele informatica. Die worden allemaal
gedragen door onderzoeksgroepen binnen het Departement Computerwetenschappen. Met ruim
200 personeelsleden is dat veruit het grootste informaticadepartement van Vlaanderen.
De opleiding geeft je ook meer inzicht in het beoefenen van informatica in een bedrijfscontext en
in een onderzoekscontext. De masteropleiding in de computerwetenschappen wordt georganiseerd
door de Faculteit Ingenieurswetenschappen. Op het einde van je opleiding krijg je de titel van
burgerlijk ingenieur.
 www.kuleuven.be/ma/mingcwl
■
Master in de toegepaste informatica (60 studiepunten)*
Deze master bereidt je voor op een loopbaan in de software-industrie.
In de master worden enkele domeinen van de informatica verder uitgediept.
Kies je voor de optie softwareontwikkeling en gedistribueerde systemen, dan bestudeer je
geavanceerde technieken voor de praktische ontwikkeling van complexe softwaresystemen.
Kies je voor de optie multimedia, dan leer je multimediale systemen bouwen en exploiteren. Je maakt
ook kennis met de grafische aspecten van computersystemen en met interfaces voor eindgebruikers.
In de optie artificiële intelligentie gaat de aandacht naar het bouwen van intelligente systemen,
die onder meer moeten leren omgaan met zeer grote hoeveelheden gegevens.
 www.kuleuven.be/ma/mtil
■
Master in de statistiek (E) (120 studiepunten)
Zie ► p. 21
■
Master in het informatiemanagement (60 studiepunten)*
Dit programma biedt je een niet-technische vorming in informatiebeheer of Information Management.
De nadruk ligt niet op de technologie zelf, wel op het doelmatig en efficiënt inzetten en beheren van
informatietechnologie.
 www.kuleuven.be/ma/mimnl
(E) De opleiding wordt ook in het Engels aangeboden.
*
De omvang van deze masteropleiding kan in de toekomst vermeerderen van 60 naar 120 studiepunten.
37
38
Samen met twee collega’s heb ik @mire opgestart, een bedrijf bedoeld om
universiteiten te helpen hun onderzoeksoutput op een goede manier online
te ontsluiten. Wij ontwikkelden LIRIAS, de centrale repository van al het
door de KU Leuven geproduceerde onderzoek, die maandelijks door
80 000 unieke bezoekers wordt geraadpleegd.
(Bram Luyten, medeoprichter @mire NV)
Loopbaan
Een universitaire informaticus heeft uitzicht op een brede waaier van loopbaanmogelijkheden waaronder
onderwijs, wetenschapscommunicatie, wetenschappelijk onderzoek, overheid, industrie en
ontwikkelingssamenwerking.
• Softwarebureaus, telecommunicatiebedrijven, banken, verzekeringsinstellingen en overheidsinstanties bieden je heel wat mogelijkheden. Je werkt er mee aan de ontwikkeling van
programmatuur en het ontwerp van informatiesystemen. Je bent verantwoordelijk voor het
management van informatiserings- en automatiseringsprojecten of je doet er onderzoek
naar nieuwe toepassingen, methoden, concepten, algoritmen ...
• Daarnaast kun je ook als leraar of docent in het secundair en hoger onderwijs terecht.
IT-toepassingen
Onderwijs & onderzoek
IT & telecom
• Financiële sector
• Ontwikkelaar van nieuwe
applicaties
• Specifieke IT-industrieën
(games, graphics, gps ...)
•
•
•
•
• Informaticabedrijven
• Communicatiesector
Leraar informatica
Onderzoeker
Docent hogeschool
Zorgsector
Kmo's
• Consultant
• Systeemverantwoordelijke
Ik sta aan het hoofd van de operationele afdeling die verantwoordelijk is voor het
beheer en de installatie van alle unix/linux systemen van de VRT. Zo vormt ook de
infrastructuur van de webomgeving een belangrijk deel van mijn opdracht:
bij de VRT gaat het om een omgeving met ruim 300 000 unieke bezoekers
en meer dan 2 miljoen page views per dag.
(Pieter Adams, hoofd GMII-opslag, VRT)
39
Fysica
Beginprofiel
42
Eindprofiel
43
Bacheloropleiding
45
■
45
48
50
■
■
Opbouw
Studieprogramma
Week van een student fysica
Masteropleidingen
51
Loopbaan
54
40
Fysica
Onderstaand schema schetst je studietraject van beginnende bachelor tot afgestudeerde master,
en de verschillende mogelijkheden tijdens dat traject.
Bacheloropleiding
Bachelor in de fysica (180 sp.)
Fase 2
Fase 3
Beginprofiel
►
p. 42
Fase 1
►
Minor onderwijs
Minor Business & Innovation
Minor wiskunde
Minor sterrenkunde-informatica
Minor bio-chemische wetenschappen
Studiebegeleiding ► p. 144
p. 45
Masteropleidingen
Master in de fysica (N/E) (120 sp.)
►
p. 51
Theoretische fysica
Fysica van de
gecondenseerde materie
Kernfysica
Master in de sterrenkunde (N/E) (120 sp.)
►
p. 52
Andere masteropleidingen
►
p. 52
Master in de wiskunde (N/E) (120 sp.)
►
p. 21
Master in de bio-informatica (N/E) (120 sp.)
►
p. 53
Master in de chemie (N/E) (120 sp.)
►
p. 65
Master of Biophysics, Biochemistry and Biotechnology
(120 sp.)
►
p. 80
Internationale ervaring ► p. 145
Eindprofiel
►
p. 43
FYSICA
41
42
Beginprofiel
Is fysica iets voor jou?
• Je bent een geboren wetenschapper (herken jezelf op ► p. 152).
• Je hebt een sterke interesse voor de wetten van de natuur en de eigenschappen van de materie.
• Je bent nieuwsgierig naar het hoe en waarom van gassen, vloeistoffen, vaste stoffen en plasma’s.
Je bent nieuwsgierig naar de wetten van elektriciteit en magnetisme, van sterrenstelsels en
subatomaire deeltjes, van licht en warmte, van evenwicht en beweging.
• Analytisch, nauwkeurig en verklarend werken zijn je sterke punten.
FYSICA
Eindprofiel
Vanuit je toegenomen kennis en vaardigheden heb je je eigen kijk op de wereld ontwikkeld.
Daardoor kun je binnen het vakgebied fysica je eigen bijdrage leveren.
• Je hebt een brede wetenschappelijke vorming en de kennis en vaardigheden om
als wetenschapper een actieve rol in de maatschappij op te nemen.
• Je hebt inzicht in de basismodellen van de fysica zoals geformuleerd in de mechanica,
de thermodynamica, het elektromagnetisme, de kwantummechanica en de statistische mechanica.
• Je beheerst een aantal gevorderde wiskundige technieken en je kunt deze toepassen
in de beschrijving en modellering van de natuur.
• Je hebt een diepgaande kennis in verschillende van de belangrijke deelgebieden van
de hedendaagse fysica zoals kernfysica, deeltjesfysica, vastestoffysica, sterrenkunde en
fysica van de zachte materie.
• Je kunt over de grenzen van je discipline heen kijken: je beschikt over een initiële vorming in
de chemie, je kunt informaticatechnologie gebruiken om gegevens te verwerven en verwerken.
• Je kunt conceptueel, analytisch en logisch denken en hebt een getrainde kritische geest.
• Je kunt complexe problemen aanpakken dankzij je vermogen om strategisch te denken en
tot de essentie door te dringen.
• Je kunt zowel zelfstandig als in team werken.
43
44
Ken je deze onderwijstermen al?
■
Opleidingsonderdeel
Officiële term voor ‘vak’
■
Opleiding
Verzameling van opleidingsonderdelen.
Er zijn bachelor- en masteropleidingen.
De bacheloropleiding gaat altijd vooraf
aan de masteropleiding.
■
Studiepunt
Drukt het aandeel van een opleidingsonderdeel binnen de totale opleiding uit:
een opleidingsonderdeel van 6 studiepunten
weegt dus zwaarder door dan een van 3.
Eén studiepunt komt overeen met 25 tot
30 uur studietijd: voorbereidingen maken,
college of practicum volgen, stage lopen,
opdrachten maken, examens afleggen …
■
Opleidingsfase
Een opleiding bestaat uit fases van
een bepaalde hoeveelheid studiepunten.
Zo bestaat een bacheloropleiding altijd uit drie
fases van telkens ongeveer 60 studiepunten;
de totale opleiding beslaat altijd 180 studiepunten. Een masteropleiding bestaat uit
minstens één fase van 60 studiepunten.
FYSICA
Bacheloropleiding
Fysica houdt zich bezig met de fundamentele samenhang en opbouw van materie, vanaf het
kleinste subatomaire deeltje tot het immense van de kosmos, volledig gesteund op slechts
vier fundamentele krachten.
Op basis van experimenten en waarnemingen stellen fysici wetten op, die op hun beurt de uitkomst
van nieuwe experimenten voorspellen. Het toetsen aan de werkelijkheid leidt tot een nieuwe cyclus
in de creatie van kennis, die zo steeds verder doordringt in de materiële wereld.
De fysica is een wetenschappelijke discipline bij uitstek. Fysici zijn wellicht de nieuwsgierigste mensen
die er bestaan. Ze zijn vooral goed in exact, logisch en rationeel denken, een vaardigheid die op heel
wat plaatsen in de samenleving van pas komt.
Opbouw
• In de bacheloropleiding ligt de nadruk op het verwerven van een grondige basiskennis van de
hedendaagse fysica. Het eerste semester van de eerste opleidingsfase is een ‘ingroeisemester’,
dat nauw aansluit bij het secundair onderwijs. Alle opleidingsonderdelen van die eerste fase zijn
voor alle fysicastudenten gemeenschappelijk.
• De opleiding staat voor interdisciplinariteit tussen de verschillende wetenschapsdomeinen.
Je neemt vanaf de tweede fase een pakket opleidingsonderdelen (minor) op in een aanverwante
wetenschapsdiscipline, ter waarde van 30 studiepunten. Heb je interesse voor onderwijs,
dan kun je de 15 studiepunten van de minor in de derde fase vervangen door een pakket
van opleidingsonderdelen uit de lerarenopleiding (minor onderwijs).
• Tijdens de derde fase maak je ook binnen de opleidingsonderdelen fysica een keuze. Een belangrijke
plaats in het programma wordt ingenomen door projectwerk. Je zult meer en meer zelfstandig,
maar goed begeleid, leren omgaan met materiaal dat je aangeboden wordt, of dat je zelf verzamelt.
Wij zorgen voor innovatie: net omdat wij niet naar de oplossing van een
bepaald probleem op zoek zijn maar allerlei dingen proberen, komen wij
kennis op het spoor die echt vernieuwend is. Er moeten niet alleen
mensen zijn die proberen te verbeteren wat er is, er zijn ook mensen
nodig die ‘zotte’ dingen doen.
(Prof. Margriet Van Bael, Afdeling Vaste-stoffysica en Magnetisme)
45
46
OASE: opstap naar actief leren
Onderwijsorganisatie met Alternatieve Semesterindeling en Evaluatie, kortweg OASE, staat voor een
integrale aanpak die elk aspect van je leeromgeving continu optimaliseert. OASE zorgt ervoor dat je
niet méér, maar wel béter studeert: actiever, bewuster, efficiënter en effectiever. In de eerste bachelorfase
van de opleidingen wiskunde en fysica krijg je dankzij OASE de kans om een actieve en gemotiveerde
leerhouding te ontwikkelen, en dat al van bij de start.
 wet.kuleuven.be/oase
Wat mag je concreet verwachten?
• Het aantal contacturen (lessen en oefeningen) wordt gereduceerd. De vrijgekomen tijd spendeer je
aan voorbereiding en verwerking van de leerstof, waarbij je kunt rekenen op de nodige begeleiding.
• Je krijgt geregeld feedback zodat jij én de docent je vorderingen kunnen volgen. Tijdens het semester
zijn er meerdere toets- en feedbackmomenten die al dan niet ‘meetellen’ voor je eindscore.
• De werkbelasting wordt gespreid over het semester, stresspieken worden vermeden. De blok als
‘eenzame studeerperiode’ wordt ingekort, wat nog extra tijd creëert voor ondersteuning.
Vanaf de eerste dag voel je al hoe levend Leuven is als stad. Ik koester
mijn tijd als student hier. Fysica is een prachtige studie die bovendien
bevolkt wordt door veel toffe mensen. Het feit dat fysica een vrij kleine
studierichting is, zorgt net voor een heel goede sfeer tussen de studenten.
(Alexis, student)
FYSICA
47
48
Studieprogramma
Meer info over de opleidingsonderdelen vind je vanaf ► p. 129. Je krijgt er een omschrijving van
alle opleidingsonderdelen van de eerste opleidingsfase in de wetenschappen.
Voor een gedetailleerde beschrijving van de opleidingsonderdelen van de volledige bacheloropleiding
en voor het uurrooster:
 www.onderwijsaanbod.kuleuven.be
Eerste fase
Tweede fase
Eerste semester: 30 studiepunten
Derde semester: ± 33 studiepunten
Algemene natuurkunde I
6
Minor
±9
Beginselen van programmeren
6
Differentiaalvergelijkingen en
complexe functies
9
Lineaire algebra
6
Klassieke mechanica
6
Calculus I
6
Algemene natuurkunde III
6
Grondslagen van de chemie
3
Bewijzen en redeneren
3
Experimentele basistechnieken
in de natuurkunde
Tweede semester: 30 studiepunten
Vierde semester: ± 27 studiepunten
9
Algemene natuurkunde II
6
Statistische thermodynamica
3
Minor
±6
Elektrodynamica
6
6
Fysica practicum
3
Kwantummechanica
Kansrekenen I
3
Experimentele basistechnieken
in de natuurkunde
3
Calculus II
3
Computergesteund probleemoplossen
in de natuurkunde
3
Grondslagen van de chemie
3
Wetenschapscommunicatie
3
Wijsbegeerte
3
Mogelijke minors: sterrenkunde en informatica - bio-chemische wetenschappen - onderwijs - wiskunde Business & Innovation
FYSICA
■ Fysica
■ Ondersteuning
■ Algemene verbreding
■ Minor
Derde fase
Vijfde semester: ± 31 studiepunten
±9
Minor
Inleiding tot de sterrenkunde
6
Statistical Mechanics
6
Keuze
6
Projectwerk natuurkunde
4
Zesde semester: ± 29 studiepunten
±6
Minor
Fysica van de
gecondenseerde materie
9
6
Kernfysica
5
Projectwerk natuurkunde
Religie, zingeving en
levensbeschouwing
3
49
50
Week van een student fysica
Deze fictieve agenda geeft je een idee hoe je week er kan uitzien. Je studietijd omvat niet enkel
college volgen, maar ook achteraf je notities overlopen, naar de bibliotheek gaan, zelfstudie …
Zo zit je al snel aan een 40 à 50 urenweek. Daarnaast is er natuurlijk ook ruimte voor ontspanning.
Een overzicht van het academiejaar vind je op ► p. 157
Calculus I
G
MAANDA
orcollege
9-10:30 u. Ho
lfstudie
E begeleide ze
AS
O
u.
10:30-13
kzitting
13-16 u. Wer
DINSDAG
Algemendee
natuurkun
VRIJDAG
orcollege
9-10:30 u. Ho
ie
egeleide zelfstud
10:30-13 u. B kzitting
14-15 u. Wer
st
ien
helpen cursusd
ra
Lineaire algeb
en
Oefeningen mak
8:30-10:30 u.
erkzitting
10:30-13 u. W
16-18 u.
Hoorcollege
G
ZATERDA
us
eningen calcul
10-13 u. Oef
basket
15 u. training
Alma Jasper
Hoorcollege
14-16 u.
ing
eleide oefenzitt
16-18 u. Beg
AG
WOENSD
Bewijzeneren
reden en
ie
Begeleide zelfstud
8:30-10:30 u.
en
Oefeningen mak
10:30-12:30 u. llege
orco
14-16 u. Ho
eningen PC
ef
16-18 u. O
uur KULtUUR
van
Beginselenmer
en
m
a
gr
ro
p
NDERDAG
DO
udie
Begeleide zelfst
8:30-13:30 u. college
14-16 u.
Hoor
fenen
16-18 u. Inoe
Leuvensor
repetitiesita
o
Univer ir K
ZONDAG
de
a's natuurkun
10-12 u. Notrwerken
ve
agsetentje oma
12 u. verjaard
asket
16 u. match b
TO DO
ma
cadeautje o
gsm-lader
FYSICA
Masteropleidingen
■
Master in de fysica (E) (120 studiepunten)
Na een gemeenschappelijk eerste semester maak je een keuze over het onderzoek dat je
zelfstandig zal uitvoeren binnen een van de vele onderzoeksgroepen in de fysica. Elk masterproefonderwerp sluit aan bij een van de drie specialisatierichtingen die worden aangeboden.
Een aantal van de opleidingsonderdelen die je volgt, zullen afhangen van het onderwerp dat je
kiest voor je masterproef. Vanaf het tweede semester zal je programma hiervan afhangen.
Specialisatierichtingen:
• theoretische fysica
• kernfysica
• fysica van de gecondenseerde materie
Via een keuzepakket van 30 studiepunten kan je je verder specialiseren in meerdere takken van
de fysica, als voorbereiding op een loopbaan in het wetenschappelijk onderzoek, of je kan je
voorbereiden om als fysicus te werken in de bedrijfswereld of om als leraar jonge mensen
in het secundair of hoger onderwijs met die boeiende leerstof te laten kennismaken.
Als je je geroepen voelt om in het onderwijs te stappen, kies je het best voor de optie onderwijs
van de Nederlandstalige opleiding. Zie je je toekomst in de industrie (zowel in de privésector als bij
de overheid), dan kies je het best voor de professionele optie van de Nederlands- of Engelstalige
opleiding. Ben je een geboren onderzoeker, dan is de optie onderzoek binnen de Engelstalige
masteropleiding jouw ding.
In beide masteropleidingen bestudeer je de fysica grondig, ongeacht de gekozen finaliteit of
specialisatierichting, en krijg je een goed inzicht in de huidige stand van het onderzoek. Door zelf
gepaste experimentele of theoretische methodes uit te proberen, concrete problemen te structureren,
te analyseren en erover te rapporteren, word je voorbereid op gelijkaardige taken in je beroepsleven.
 www.kuleuven.be/ma/mfysl
(E) De opleiding wordt ook in het Engels aangeboden.
De leukste les in de eerste fase is ongetwijfeld statistische thermodynamica.
Het is het eerste fysicavak dat wat dieper gaat dan de opleidingsonderdelen
algemene natuurkunde én een eerste kennismaking met een iets wiskundigere
fysica. Doordat men niet enkel fysische principes bespreekt, maar ook
onderzoekt waar ze precies vandaan komen op een fundamenteel niveau,
is de aha-erlebnis bij dit vak nooit veraf.
(Bram, student)
51
52
■
Master in de sterrenkunde (E) (120 studiepunten)
Aan de KU Leuven kun je een master in de sterrenkunde van twee opleidingsfases volgen. Je kunt
dat na een bachelor in de fysica of een bachelor in de wiskunde (minor fysica en sterrenkunde).
Studenten uit de richtingen chemie, biochemie en biotechnologie, biologie, geologie en geografie
moeten een voorbereidingsprogramma volgen dat bepaald wordt aan de hand van hun reeds
afgelegde curriculum. Alle bacheloropleidingen in de wetenschappen zijn zodanig opgevat dat
de studenten aangespoord worden om over het muurtje van de eigen discipline te kijken.
Tijdens de bacheloropleiding in de fysica verwerf je de nodige kennis van fysica en wiskunde,
alsook de basiskennis van chemie, om het heelal te kunnen bestuderen en de kosmische
processen te kunnen begrijpen en beschrijven. In deze bacheloropleiding kun je twee specifieke
opleidingsonderdelen sterrenkunde kiezen, alsook practica over meettechnieken en signaalverwerking in de sterrenkunde. Studenten in de bachelor wiskunde, chemie of geografie kunnen ook
al een opleidingsonderdeel sterrenkunde kiezen. Voor afgestudeerden uit andere bachelorrichtingen
die zich nog niet in de sterrenkunde verdiepten, geldt een soepele instapregeling.
Tijdens de masteropleiding verdiep je je volledig in de sterrenkunde. Mogelijke onderwerpen
zijn sterstructuur en -evolutie, waarnemingstechnieken in de sterrenkunde, fysica van planeten,
asteroseismologie, galactische structuur, melkwegstelsels en kosmologie. Daarnaast zijn er ook
practica en een projectwerk in de sterrenkunde voorzien, met de mogelijkheid tot een stage
aan een internationaal observatorium. Je kunt je ook verder verdiepen in de fysica, wiskunde,
informatica, chemie, geografie en geologie.
De masterproef van de master in de sterrenkunde omvat een origineel onderzoekswerk in een van
de hierboven aangehaalde thema’s en heeft als doel je op te leiden tot een zelfstandige, kritische,
praktische en interdisciplinaire onderzoeker. De lerarenopleiding in het vakgebied van je bachelor
volgen, is een andere mogelijkheid.
 www.kuleuven.be/ma/msterl
■
Master of Biophysics, Biochemistry and Biotechnology (120 studiepunten)
Na minor bio-chemische wetenschappen
Zie ► p. 80
■
Master in de statistiek (E) (120 studiepunten)
Zie ► p. 21
■
Master in de chemie (E) (120 studiepunten)
Na minor bio-chemische wetenschappen
Zie ► p. 65
■
Master in de wiskunde (E) (120 studiepunten)
Na minor wiskunde
Zie ► p. 21
(E) De opleiding wordt ook in het Engels aangeboden.
FYSICA
■
Master in de nanowetenschappen en de nanotechnologie (Erasmus Mundus) (E)
(120 studiepunten)
Het programma is erg interdisciplinair opgevat en combineert opleidingsonderdelen uit de
toegepaste biologie, de basiswetenschappen, de materiaalwetenschappen en de elektronica.
Deze master richt zich tot studenten met een brede interesse in de basiswetenschap en de
technologie. Je hebt ook een actieve belangstelling voor nieuwe toepassingen in de micro- en
nanotechnologie voor ICT-toepassingen. Verder worden de nanowetenschap en -technologie
ook gebruikt in nieuwe materialen en in de biologische sector, zowel in de bedrijfswereld als in
de onderzoekswereld.
 www.kuleuven.be/ma/mnnnl
■
Master in de bio-informatica (E) (120 studiepunten)
Na minor sterrenkunde en informatica of bio-chemische wetenschappen
Moleculair biologische experimenten in het domein van de bio-informatica resulteren vaak in een
uitgebreide en erg complexe datastroom. Om uit dergelijke datasets het maximum aan informatie
te halen, zijn krachtige analysemethoden nodig. De opleiding bio-informatica biedt een stevige basis
toegepaste wiskunde (bv. statistiek en systeemmodellering) en informatica.
Het is natuurlijk belangrijk dat je weet wat je analyseert en de context van het experiment niet uit het
oog verliest. Inzicht in de genetische opbouw en de werking van levende systemen is dus essentieel.
Om daaraan tegemoet te komen, bevat de opleiding bio-informatica een flinke brok genetica,
moleculaire biologie en biotechnologie.
Het unieke aan deze masteropleiding is het verenigen van dat biologische inzicht met de mogelijkheden van de informatietechnologie en de analysetechnieken uit de toegepaste wiskunde en de
statistiek. Op die manier ben je als bio-informaticus in staat om, in overleg met moleculair biologen
en informatici, complexe en grootschalige experimenten te ontwerpen en te interpreteren.
 www.kuleuven.be/ma/mbinfnl
(E) De opleiding wordt ook in het Engels aangeboden.
Journalist worden, het lijkt niet meteen een voor de hand liggende beroepskeuze
voor een natuurkundige. Maar als het je passie is om over wetenschap te vertellen of
te schrijven, of als je mee een brug wil helpen bouwen tussen de wetenschap en de
samenleving, of als je gewoon graag van dag tot dag wil volgen wat er beweegt aan
het front van de wetenschap, dan is wetenschapsjournalist een job uit de duizend.
Als wetenschapsredacteur bij de krant De Standaard schrijf ik over uiteenlopende
onderwerpen: van het ontstaan van het heelal tot de nieuwste internettechnologie.
Het werk geeft me de kans om met telkens weer nieuwe vakgebieden kennis te
maken en om wetenschappers van over de hele wereld te ontmoeten.
De stevige wetenschappelijke bagage, die ik heb meegekregen in mijn
opleiding fysica, is daarbij van onschatbare waarde.
(Oud-student en journalist Steven Stroeykens)
53
54
Loopbaan
De fundamentele en interdisciplinaire opleiding tot fysicus staat garant voor gevarieerde loopbaanmogelijkheden.
• Ongeveer de helft van de afgestudeerde masterstudenten maakt een doctoraat. Ongeveer een
derde van de fysici komt terecht in het wetenschappelijk onderzoek, in een academische
omgeving of daarbuiten.
• Daarnaast is de nood aan leraren wetenschappen in het onderwijs groot. Omdat je tijdens je
bacheloropleiding in meerdere basiswetenschappen een brede vorming genoot, ben je goed
voorbereid om je wetenschappelijke vorming en attitudes door te geven aan de volgende generatie.
Een belangrijke taak!
• Ook in de industrie vinden fysici hun weg. In het bedrijfsleven lopen de wegen van fysici dikwijls
samen met die van burgerlijk ingenieurs, informatici en wiskundigen. Door hun sterke analysevaardigheden te combineren met een praktische instelling stonden ze in het verleden zelfs mee
aan de wieg van de informaticasector.
• Diezelfde kwaliteiten worden ook sterk gewaardeerd in de commerciële dienstensector,
bij de overheid en in internationale organisaties.
• Een aparte troef is er voor de fysicus die zich bijkomend vormt om specifieke functies in de
medische sector uit te oefenen. Steeds meer gevorderde fysische technieken worden gebruikt
in zowel diagnostisch als therapeutisch onderzoek.
Industrie
Onderzoek
Financieel & IT
•
•
•
•
•
• Onderzoeker aan de universiteit
• Studiediensten van de overheid
• (Inter)nationale onderzoeksinstellingen (VITO, SCK, imec,
sterrenwacht ...)
•
•
•
•
Onderzoeker
Medische stralingsfysicus
(Micro-)elektronica
Productontwikkelaar
Consultant
Verzekeringen
Risicoanalist
Modelontwikkelaar
Financieel consultant
Onderwijs
• Leraar fysica
• Docent hogeschool
Onze sterk projectgeoriënteerde opleiding natuur- en sterrenkunde is internationaal
zeer competitief. De goede balans tussen projecten of practica en meer traditionele
opleidingsonderdelen, bereidt je enerzijds goed voor om je eigen ideeën
te ontwikkelen en geeft tegelijkertijd voldoende bagage om die ideeën
ook echt uit te werken en tot een goed einde te brengen.
(Michel Hillen, doctoraatsstudent, Instituut voor Sterrenkunde,
KU Leuven)
55
Chemie
Beginprofiel
58
Eindprofiel
59
Bacheloropleiding
61
■
61
62
64
■
■
Opbouw
Studieprogramma
Week van een student chemie
Masteropleidingen
65
Loopbaan
67
56
Chemie
Onderstaand schema schetst je studietraject van beginnende bachelor tot afgestudeerde master,
en de verschillende mogelijkheden tijdens dat traject.
Bacheloropleiding
Bachelor in de chemie (180 sp.)
Fase 2
Fase 3
Beginprofiel
►
p. 58
Fase 1
►
Minor verbreding
Minor onderwijs
Minor biochemie en biotechnologie
Minor Business & Innovation
Minor chemische technologie
Studiebegeleiding ► p. 144
p. 61
Masteropleidingen
Master in de chemie (N/E) (120 sp.)
Optie
onderwijs
Optie
onderzoek
►
p. 65
Professionele
optie
Andere masteropleidingen
►
p. 65
Master in de biochemie en de biotechnologie (120 sp.)
Master of Biophysics, Biochemistry and Biotechnology
(120 sp.)
Master in de bio-informatica (N/E) (120 sp.)
Master in de biologie (120 sp.)
►
p. 79
►
►
p. 80
p. 53
p. 93
►
p. 66
►
p. 66
p. 53
Master in de bio-ingenieurswetenschappen:
levensmiddelentechnologie (120 sp.)
Master in de bio-ingenieurswetenschappen:
katalytische technologie (120 sp.)
Master in de bio-informatica (N/E) (120 sp.)
Master of Biophysics, Biochemistry and Biotechnology
(120 sp.)
Master in de biochemie en de biotechnologie (120 sp.)
Internationale ervaring ► p. 145
►
►
►
►
p. 80
p. 79
Eindprofiel
►
p. 59
CHEMIE
57
58
Beginprofiel
Is chemie iets voor jou?
• Je bent een geboren wetenschapper (herken jezelf op ► p. 152).
• Je bent gefascineerd door Mendeljev en zijn elementen, je hebt interesse voor de materie om je heen.
• Je wil je zin voor experimenteren en je observatievermogen verder ontwikkelen. Je wil zelfstandig
leren werken in een laboratorium.
• De chemie is stevig verankerd in de basiswetenschappen. Ook wie interesse heeft voor wiskunde
en informatica, kan er zijn gading vinden. De computersimulatie van moleculen die je in het lab hebt
gemaakt, wint in de actuele chemie immers steeds meer aan belang.
CHEMIE
Eindprofiel
Vanuit je toegenomen kennis en vaardigheden heb je je eigen kijk op de wereld ontwikkeld.
Daardoor kun je binnen het vakgebied chemie je eigen bijdrage leveren.
• Je hebt een brede wetenschappelijke vorming en de kennis en vaardigheden om als
wetenschapper een actieve rol in de maatschappij op te nemen.
• Je hebt kennis van en inzicht in de aangrenzende basiswetenschappen wiskunde, fysica,
bio- en geowetenschappen.
• Je hebt uitgebreide kennis van en inzicht in de belangrijkste deelfacetten van de chemie. Via de
masterproef heb je diepgaande kennis over minstens één gespecialiseerd chemie onderwerp.
• Je hebt een theoretische en praktische basiskennis van zowel basis- als gevorderde chemische
synthese- en karakteriseringstechnieken.
• Je hebt kennis gemaakt met de praktijk in een industriële, onderwijs- of onderzoeksomgeving.
• Je hebt actief wetenschappelijk onderzoek uitgevoerd in minimaal een van de onderzoeksgroepen
van het Departement Chemie.
• Je kunt gespecialiseerde chemische en aanverwante informatie zelfstandig opzoeken,
verwerken, interpreteren en rapporteren, gebruikmakend van moderne informaticatechnologie.
• Je hebt een wetenschappelijke attitude wat betreft milieu- en veiligheidsaspecten.
59
60
Ken je deze onderwijstermen al?
■
Opleidingsonderdeel
Officiële term voor ‘vak’
■
Opleiding
Verzameling van opleidingsonderdelen.
Er zijn bachelor- en masteropleidingen.
De bacheloropleiding gaat altijd vooraf
aan de masteropleiding.
■
Studiepunt
Drukt het aandeel van een opleidingsonderdeel binnen de totale opleiding uit:
een opleidingsonderdeel van 6 studiepunten
weegt dus zwaarder door dan een van 3.
Eén studiepunt komt overeen met 25 tot
30 uur studietijd: voorbereidingen maken,
college of practicum volgen, stage lopen,
opdrachten maken, examens afleggen …
■
Opleidingsfase
Een opleiding bestaat uit fases van
een bepaalde hoeveelheid studiepunten.
Zo bestaat een bacheloropleiding altijd uit drie
fases van telkens ongeveer 60 studiepunten;
de totale opleiding beslaat altijd 180 studiepunten. Een masteropleiding bestaat uit
minstens één fase van 60 studiepunten.
CHEMIE
Bacheloropleiding
Chemie is overal. Terwijl je dit leest, spelen er zich in je lichaam belangrijke processen af waarbij
chemische reacties gebeuren. Chemici dringen door in de geheimen van de moleculaire wereld.
Met die kennis ontwerpen ze nieuwe stoffen die recycleerbaar, milieuvriendelijker en energiebesparend zijn. Chemie studeren heeft dus een belangrijke maatschappelijke relevantie.
Chemie speelt een rol in andere wetenschappelijke disciplines zoals fysica, biologie, farmacie en
geneeskunde. Tijdens de opleiding komen deze raakvlakken tot uiting en kun je chemie via een minor
met een andere wetenschap combineren.
Opbouw
• De eerste opleidingsfase is volledig gemeenschappelijk voor alle chemiestudenten en biedt
een algemene vorming in de wetenschappen van de materie (chemie en fysica), van het leven
(biochemie en biotechnologie) en van de aarde (geologie). Verder volg je een opleidingsonderdeel
wiskunde en een opleidingsonderdeel wijsbegeerte.
• Er is ook een opleidingsonderdeel veiligheid en laboratoriumpraktijk, een belangrijke stap
in het aanleren van professionele vaardigheden. Chemie is immers niet alleen een wetenschap,
maar ook een beroep waarin je grote verantwoordelijkheden voor milieu en veiligheid opneemt.
• In de tweede en derde opleidingsfase wordt het studieprogramma flexibel. Via een pakket keuzeopleidingsonderdelen (30 studiepunten van de volledige programma’s) vul je zelf het profiel van
je opleiding in. Je hebt de keuze uit de minors: biochemie en biotechnologie, chemische
technologie, verbreding, onderwijs en Business & Innovation. In de eerste twee minors
verdiep je je naast chemie in een aanverwante discipline. Je bent echt interdisciplinair gevormd,
wat zich vertaalt in extra doorstroommogelijkheden.
Het is echt belangrijk om het nut te zien en het verband te leggen tussen
de hoogtechnologische wereld van de chemische industrie en de dagdagelijkse
toepassingen in onze leefomgeving. De oplossingen voor de problemen van
onze wereld zoals bevolkingsgroei, voeding, energie, milieu en watervoorziening
zullen immers vanuit de wetenschap, de technologie en de chemie groeien.
Als we bij jongeren het besef kunnen doen toenemen dat je door chemie
te studeren kunt meewerken aan oplossingen voor onze wereld en onze
maatschappij, dan moet dat toch een inspiratie zijn bij hun studiekeuze.
(Paul Collart, Head of Site Staff bij Bayer Antwerpen)
61
62
Studieprogramma
Meer info over de opleidingsonderdelen vind je vanaf ► p. 129. Je krijgt er een omschrijving van
alle opleidingsonderdelen van de eerste opleidingsfase in de wetenschappen.
Voor een gedetailleerde beschrijving van de opleidingsonderdelen van de volledige bacheloropleiding
en voor het uurrooster:
 www.onderwijsaanbod.kuleuven.be
Eerste fase
Tweede fase
Eerste semester: 27 studiepunten
Derde semester: ± 30 studiepunten
9
Grondslagen van de chemie
Algemene natuurkunde II
6
Geologie
6
Analytische basistechnieken
6
Wiskunde I
6
Metalen en katalyse
6
6
Algemene natuurkunde I
3
Chemische thermodynamica
Celbiologie en biochemie
3
Practicum: synthese en karakterisatie
3
Minor
3
Tweede semester: 33 studiepunten
Vierde semester: ± 30 studiepunten
Wiskunde II
6
Minor
Algemene natuurkunde I
6
Organische chemie
6
Celbiologie en biochemie
6
Moleculaire architectuur
6
Bio-organische chemie
6
Practicum: synthese en karakterisatie
3
Wetenschapscommunicatie
3
Industriële en technische chemie
3
Veiligheid en laboratoriumpraktijk
3
Wijsbegeerte
3
± 12
Mogelijke minors: verbreding - biochemie en biotechnologie - chemische technologie - onderwijs Business & Innovation
CHEMIE
■ Chemie
■ Ondersteuning
■ Algemene verbreding
■ Minor
Derde fase
Vijfde semester: ± 30 studiepunten
±9
Minor
Polymer Materials
6
Computationele chemie
6
Gevorderde synthese en karakterisatie
van moleculen en materialen
6
Statistiek & data-analyse
3
Zesde semester: ± 30 studiepunten
Minor
±6
Bachelorproef
6
Spectroscopische meettechnieken
6
Moleculaire herkenning
6
Gevorderde synthese en karakterisatie
van moleculen en materialen
3
Religie, zingeving en
levensbeschouwing
3
63
64
Week van een student chemie
Deze fictieve agenda geeft je een idee hoe je week er kan uitzien. Je studietijd omvat niet enkel
college volgen, maar ook achteraf je notities overlopen, naar de bibliotheek gaan, zelfstudie …
Zo zit je al snel aan een 40 à 50 urenweek. Daarnaast is er natuurlijk ook ruimte voor ontspanning.
Een overzicht van het academiejaar vind je op ► p. 157
VRIJDAG
G
MAANDA
emie
lagen van de ch
9-12 u. Gronds
(practicum)
nde I
mene natuurku
14-16 u. Alge
(hoorcollege)
ssie
Monitoraatsse
8:30-10:30 u. ondslagen van
u. Gr
10:45-12:45
rcollege)
oo
(h
ie
em
ch
de
)
ie (hoorcollege
og
ol
14-16 u. Ge
portkot
zwemmen @ S
DINSDAG
lege)
ologie (hoorcol
9-10:30 u. Ge
van
n
ge
la
u. Gronds
10:30-12:30
n)
ge
in
en
de chemie (oef
Naar huis
G
ZATERDA
deningen gronemie
ch
10-12 u. Oef
de
n
va
slagen
iologie
Practicum celb
u.
16
13n
de
ei
voorber
aaike
lunch Alma M gie en
u. Celbiolo
13:30-18:30
cticum)
biochemie (pra
ZONDAG
AG
WOENSD
biochemie
Celbiologie en
8:30-10:30 u.
(hoorcollege)
ingen)
iskunde I (oefen
10:30-12 u. W
paardrijden
sbib!
boeken campu n van
ondslage
13:30-15 u. Gr ollege)
rc
oo
de chemie (h
ie (oefeningen)
og
ol
Ge
16-18 u.
n!!!
Uitslape
AG
DONDERD
ge)
nde I (hoorcolle
11-13 u. Wisku
eI
nd
ku
ur
tu
mene na
14-16 u. Alge
practica)
(oefeningen &
ingen)
iskunde I (oefen
16-17:30 u. W
TD Chemika
TO DO
meenemen
gsm-lader en.
en
+ loopscho
CHEMIE
Masteropleidingen
Afhankelijk van de gekozen minor tijdens de bacheloropleiding zijn er een aantal doorstroommogelijkheden,
sommige rechtstreeks, andere na het volgen van een voorbereidingsprogramma.
■
Master in de chemie (E) (120 studiepunten)
Als chemicus sta je altijd in nauw contact met wetenschappelijk onderzoek. De masteropleidingen
laten je toe om die kennis binnen diverse domeinen te valideren.
Tijdens de opleiding kies je een van de drie opties: onderwijs, onderzoek of de professionele optie.
Bij deze laatste optie loop je een externe stage in een zelfgekozen onderzoeksinstelling of bedrijf.
De Engelstalige master in de chemie biedt enkel de optie onderzoek aan.
 www.kuleuven.be/ma/mchemnl
■
Master of Theoretical Chemistry and Computational Modelling (Erasmus Mundus)
(120 studiepunten)
Deze specifieke Europese masteropleiding is inhoudelijk gefocust op de theoretische aspecten
van de chemie en op het gebruik en de ontwikkeling van computationele technieken in
de moleculaire wetenschappen.
Daarnaast is internationale uitwisseling tussen de partneruniversiteiten belangrijk. Deze mobiliteit
garandeert een Europese blik op het onderwerp, wat zowel het niveau van de opleiding als de
mogelijkheden van tewerkstelling in onderzoekscentra of in innovatieve farmaceutische en petrochemische bedrijven positief beïnvloedt.
 www.kuleuven.be/ma/mtccml
■
Master in de statistiek (E) (120 studiepunten)
Zie ► p. 21
■
Master in de biochemie en de biotechnologie (120 studiepunten)
Na minor biochemie en biotechnologie, of chemische technologie
Zie ► p. 79
■
Master of Biophysics, Biochemistry and Biotechnology (120 studiepunten)
Na minor biochemie en biotechnologie, of chemische technologie
Zie ► p. 80
■
Master in de sterrenkunde (E) (120 studiepunten)
Na voorbereidingsprogramma
Zie ► p. 52
(E) De opleiding wordt ook in het Engels aangeboden.
65
66
■
Master in de fysica (E) (120 studiepunten)
Na voorbereidingsprogramma van 60 studiepunten
Zie ► p. 51
■
Master in de nanowetenschappen en de nanotechnologie (Erasmus Mundus) (E)
(120 studiepunten)
Na geschiktheidsonderzoek
Zie ► p. 53
■
Master of Molecular Biology (interuniversitaire samenwerking KU Leuven / VUB / UA)
(120 studiepunten)
Zie ► p. 93
■
Master in de bio-informatica (E) (120 studiepunten)
Na minor biochemie en biotechnologie, of chemische technologie
Zie ► p. 53
■
Master in de bio-ingenieurswetenschappen: milieutechnologie (120 studiepunten)
Deze master bezorgt ingenieurs een grondige kennis over de gangbare remediëringsprocessen voor
bodem-, water- en luchtzuivering en voor het beheer van afvalstromen. Je leert zelf maatregelen
ontwerpen om milieuverontreiniging te voorkomen en om het risico dat met een verontreiniging
gepaard gaat, in te schatten.
De benadering door de ingenieur is gekarakteriseerd door een kennis van processen op microschaal (biologisch, biochemisch, chemisch en fysisch). Hij gebruikt die kennis om de macroschaal
te beschrijven, te analyseren en te modelleren.
 www.kuleuven.be/ma/mbiwml
■
Master in de bio-ingenieurswetenschappen: levensmiddelentechnologie (120 studiepunten)
Na minor chemische technologie
Je leert hoe primaire landbouwproducten en voedingsstoffen zoals graan, melk en vlees omgezet
worden tot levensmiddelen, bestemd voor consumptie. Voorbeelden zijn brood, kaas, yoghurt en bier.
Je leert de technieken om die levensmiddelen te bewaren en chemisch te analyseren.
 www.kuleuven.be/ma/mbiwll
■
Master in de bio-ingenieurswetenschappen: katalytische technologie (120 studiepunten)
Na minor chemische technologie
De verwerking van natuurlijke producten tot levensmiddelen en basisproducten voor de chemische,
agrochemische, oleochemische en farmaceutische industrie staat in deze opleiding centraal.
De omzetting van petroleum tot benzine of van ethyleen tot polyethyleen is daar een mooi voorbeeld van.
 www.kuleuven.be/ma/mbiwktl
(E) De opleiding wordt ook in het Engels aangeboden.
CHEMIE
Wij rapporteren over de luchtkwaliteit in België, ook in realtime waarbij actuele
metingen bijna onmiddellijk via het internet worden verspreid. Een van de taken
waarvoor IRCEL het meest bekend is, is het verwittigen van de bevolking voor
periodes met te veel luchtverontreiniging (smogepisodes). Dan is het
belangrijk om ingewikkelde problemen eenvoudig en duidelijk te
communiceren aan de geschreven en audiovisuele media.
(Frans Fierens, administratief directeur, IRCEL)
Loopbaan
Meer dan de helft van de afgestudeerde chemici komt in het bedrijfsleven terecht, in technische,
commerciële of onderzoeksfuncties. Industriële sectoren die chemici nodig hebben, zijn chemie,
petrochemie, de medische sector, de farmaceutische industrie, de agrochemie, de voedingsindustrie ...
Door de vergrijzing van de huidige werknemers zal de vraag naar goed opgeleide chemici in de industrie
nog toenemen.
Daarnaast kunnen chemici ook aan de slag in het onderwijs (secundair en hoger onderwijs),
bij de overheid (ministeries, provinciale of stedelijke diensten), bij wetenschappelijke instellingen ...
Industrie
Onderwijs & overheid
Onderzoek
•
•
•
•
•
• Docent hogeschool
• Leraar chemie
• Overheidsinstellingen
• Onderzoeker aan de universiteit
• (Inter)nationale onderzoeksinstellingen
Chemische industrie
Voedingsindustrie
Micro-elektronica
Financiële instellingen
Informaticabedrijven
67
68
Een degelijke veiligheidsopleiding vanaf
de eerste opleidingsfase
De bedrijven in de chemische sector streven continu naar een verbetering van hun prestaties
op het vlak van milieu, veiligheid en gezondheid. De opleiding chemie aan de KU Leuven volgt
die positieve trend en introduceert het principe van ‘responsible care’ (verantwoordelijke zorg)
al vanaf de eerste opleidingsfase in het practicum veiligheid en laboratoriumpraktijk.
Met behulp van onze departementale veiligheidscd-rom en veiligheidswebsite leer je zelf
de veiligheidsproblematiek in een aantal concrete situaties te doorgronden. Verder voer je risicoanalyses van een experiment uit en leer je een experiment plannen en nauwkeurig noteren in een
laboschrift. Je oefent de belangrijkste scheidingstechnieken zoals gefractioneerde destillatie en
extractie, en voert enkele syntheses uit. Voor elk uit te voeren experiment ga je onder begeleiding
op zoek naar de beste werkwijze en opstelling. Als kroon op het werk lanceer je zelf een
waterflesraket. Als brandstof gebruik je, net zoals bij de spaceshuttle, zuurstof- en waterstofgas.
Gedurende je verdere opleiding – en niet in het minst tijdens je latere loopbaan – wordt die veilige
en milieubewuste omgang met chemicaliën consequent doorgetrokken.
Via een stage in een binnen- of buitenlands chemiebedrijf krijg je tijdens je masteropleiding de kans
ervaring op te doen in een industriële omgeving. Door deze totaal vernieuwde aanpak – waarbij
groepswerk ook een belangrijke rol speelt – leer je vanaf de eerste opleidingsfase verantwoord
en creatief met chemicaliën om te gaan. Een troef die je latere werkgever zal appreciëren!
69
Biochemie en biotechnologie
Beginprofiel
72
Eindprofiel
73
Bacheloropleiding
75
■
75
76
78
■
■
Opbouw
Studieprogramma
Week van een student biochemie en biotechnologie
Masteropleidingen
79
Loopbaan
82
70
Biochemie en biotechnologie
Onderstaand schema schetst je studietraject van beginnende bachelor tot afgestudeerde master,
en de verschillende mogelijkheden tijdens dat traject.
Bacheloropleiding
Bachelor in de biochemie en de biotechnologie (180 sp.)
Fase 2
Fase 3
Beginprofiel
►
p. 72
Fase 1
Minor Business & Innovation
Minor verbreding
Minor biologie
Minor onderwijs
Minor chemie
Studiebegeleiding ► p. 144
►
p. 75
Masteropleidingen
Master in de biochemie en de biotechnologie (120 sp.)
Optie
onderwijs
Optie
onderzoek
►
p. 79
Professionele
optie
Andere masteropleidingen
►
p. 80
Master in de biologie (N/E) (120 sp.)
►
p. 93
Master in de chemie (N/E) (120 sp.)
►
p. 65
(Erasmus Mundus) Master of Theoretical Chemistry
and Computational Modelling(120 sp.)
►
p. 65
Internationale ervaring ► p. 145
Eindprofiel
►
p. 73
BIOCHEMIE EN BIOTECHNOLOGIE
71
72
Beginprofiel
Is chemie iets voor jou?
• Je bent een geboren wetenschapper (herken jezelf op ► p. 152).
• Je wil biologische fenomenen begrijpen op moleculair niveau en je bent benieuwd naar
mogelijkheden voor de creatie van nieuwe biologisch relevante moleculen.
• Je hebt een ruime wetenschappelijke interesse, waardoor je je gemakkelijk in andere disciplines
inwerkt. Je inspiratie komt grotendeels uit de biologie, maar je vindt het leuk om methoden uit de chemie
en de fysica te gebruiken. Voor de analyse van gegevens ga je behoorlijk wat wiskunde nodig hebben.
DNA is like a computer programme but far, far more advanced than
any software ever created.
(Bill Gates)
BIOCHEMIE EN BIOTECHNOLOGIE
Eindprofiel
Vanuit je toegenomen kennis en vaardigheden heb je je eigen kijk op de wereld ontwikkeld.
Daardoor kun je binnen het vakgebied biochemie en biotechnologie je eigen bijdrage leveren.
• Je hebt een brede wetenschappelijke vorming en de kennis en vaardigheden om als
wetenschapper een actieve rol in de maatschappij op te nemen.
• Je hebt een brede fundamentele kennis van en inzicht in de basiswetenschappen biologie,
chemie, fysica en wiskunde.
• Je beschikt over een grondig begrip van de moleculaire biowetenschappen biochemie,
moleculaire biologie, genetica, celbiologie, fysiologie, immunologie en bio-informatica,
en je beheerst de relevante courant gebruikte technieken.
• Je hebt inzicht in de structuur, reactiviteit en functie van biomoleculen, hun bouw en hun werking
in de cel en in de natuurlijke processen die plaatsgrijpen op niveau van cel, weefsel en organisme.
• Je bent handig in het gebruik van publieke sequentie- en structuurdatabanken.
• Je kunt zelfstandig biochemische en biotechnologische experimenten ontwerpen en uitvoeren.
• Je hebt een onderzoeksattitude die rekening houdt met de chemische en biologische veiligheid
van mens en omgeving.
• Je kunt analytisch en conceptueel denken en je kennis creatief integreren in de oplossing
van een complex probleem.
• Je kunt zelfstandig werken en bent in staat om zelfstandig bij te blijven in een discipline in volle evolutie.
73
74
Ken je deze onderwijstermen al?
■
Opleidingsonderdeel
Officiële term voor ‘vak’
■
Opleiding
Verzameling van opleidingsonderdelen.
Er zijn bachelor- en masteropleidingen.
De bacheloropleiding gaat altijd vooraf
aan de masteropleiding.
■
Studiepunt
Drukt het aandeel van een opleidingsonderdeel binnen de totale opleiding uit:
een opleidingsonderdeel van 6 studiepunten
weegt dus zwaarder door dan een van 3.
Eén studiepunt komt overeen met 25 tot
30 uur studietijd: voorbereidingen maken,
college of practicum volgen, stage lopen,
opdrachten maken, examens afleggen …
■
Opleidingsfase
Een opleiding bestaat uit fases van
een bepaalde hoeveelheid studiepunten.
Zo bestaat een bacheloropleiding altijd uit drie
fases van telkens ongeveer 60 studiepunten;
de totale opleiding beslaat altijd 180 studiepunten. Een masteropleiding bestaat uit
minstens één fase van 60 studiepunten.
BIOCHEMIE EN BIOTECHNOLOGIE
Bacheloropleiding
Biochemie en biotechnologie zitten in een breed raakveld tussen biologie, chemie en biofysica.
Het is de wetenschap van de biomoleculen. In de opleiding kies je of je dichter bij de chemie wil
aanleunen, en dus vooral de moleculen zelf wil bestuderen of nieuwe moleculen (bijvoorbeeld als
geneesmiddel) wil ontwerpen, of eerder bij de biologie of biofysica, waarbij je de moleculen in
hun context en interactie met elkaar gaat bekijken.
De levenswetenschappen zitten in een stroomversnelling. Door snelle technologische ontwikkelingen
worden er dingen mogelijk waarvan we enkele decennia geleden niet durfden te dromen. We kunnen
steeds beter en fijner begrijpen hoe cellen en biomoleculen werken. Hier kan biochemie - biotechnologie
ongetwijfeld bijdragen tot oplossingen voor belangrijke globale problemen zoals voedsel- en
energievoorziening en gezondheidszorg.
Opbouw
• Biochemie en biotechnologie zijn sterk interdisciplinaire wetenschappen. De opleiding steunt
dan ook op een brede kennis van de basiswetenschappen.
• Het eerste semester van de eerste opleidingsfase omvat belangrijke componenten (bio)chemie,
fysica en wiskunde en daarnaast ook celbiologie. Vanaf de tweede fase worden de biochemie en
de biotechnologie verder uitgediept.
• Je kiest voor een minor biologie, chemie, verbreding, onderwijs of Business & Innovation.
Met je minor geef je een eigen accent aan je opleiding. Na je bacheloropleiding kun je doorstromen
naar de master biochemie en biotechnologie. Afhankelijk van je minor kun je ook doorstromen naar
andere masters.
Biochemie en biotechnologie, biomedische wetenschappen
of bio-ingenieur?
Er zijn raakpunten maar ook grote verschillen tussen deze drie richtingen. Bij biomedische
wetenschappen staat de menselijke gezondheid centraal, terwijl de opleiding bio-ingenieur
zich eerder concentreert op de ontwikkeling en toepasbaarheid van technieken. In de opleiding
biochemie en de biotechnologie bestudeer je echt de chemische basis van het leven.
Je bewandelt wellicht onbekende paden en komt volledig nieuwe mechanismen op het spoor.
Biochemie en biotechnologie of biologie?
In de opleiding biochemie en biotechnologie bestudeer je echt de chemische basis van het leven,
met de bijhorende technologieën en toepassingen. In de opleiding biologie komen die zaken ook
aan bod, maar meer gekaderd in een bredere biologische achtergrond, en met minder nadruk op
de chemische aspecten.
Op ► p. 152 vind je de profielen van wetenschap en technologie.
75
76
Studieprogramma
Meer info over de opleidingsonderdelen vind je vanaf ► p. 129. Je krijgt er een omschrijving van
alle opleidingsonderdelen van de eerste opleidingsfase in de wetenschappen.
Voor een gedetailleerde beschrijving van de opleidingsonderdelen van de volledige bacheloropleiding
en voor het uurrooster:
 www.onderwijsaanbod.kuleuven.be
Eerste fase
Tweede fase
Eerste semester: 30 studiepunten
Derde semester: ± 30 studiepunten
9
Grondslagen van de chemie
Celbiologie en biochemie
3
9
Structurele en fysiologische biologie
6
Wiskunde I
Algemene natuurkunde I
3
Tweede semester: 30 studiepunten
Minor
±6
Analytische biochemie
6
Microbiologie
6
Moleculaire biologie
6
Algemene natuurkunde II
6
Vierde semester: ± 30 studiepunten
Celbiologie en biochemie
6
Minor
±6
Bio-organische chemie
6
Dynamische biochemie
6
Geïntegreerd practicum
6
6
Veiligheid en laboratoriumpraktijk
3
Wiskunde II
6
Chemie van natuurproducten
Algemene natuurkunde I
6
Wetenschapscommunicatie
3
Wijsbegeerte
3
Genetica
3
Mogelijke minors: biologie - chemie - verbreding - onderwijs - Business & Innovation
BIOCHEMIE EN BIOTECHNOLOGIE
■ Biochemie en biotechnologie
■ Ondersteuning
■ Algemene verbreding
■ Minor
Derde fase
Vijfde semester: ± 30 studiepunten
Minor
±6
Gentechnologie
6
Immunological Biotechnology
6
Eindproject
3
6
Chemische thermodynamica
Statistiek & data-analyse
3
Zesde semester: ± 30 studiepunten
± 12
Minor
Bioinformatica en modellering
6
Spectroscopy of Biomolecules
6
Eindproject
3
Religie, zingeving en
levensbeschouwing
3
77
78
Week van een student biochemie en biotechnologie
Deze fictieve agenda geeft je een idee hoe je week er kan uitzien. Je studietijd omvat niet enkel
college volgen, maar ook achteraf je notities overlopen, naar de bibliotheek gaan, zelfstudie …
Zo zit je al snel aan een 40 à 50 urenweek. Daarnaast is er natuurlijk ook ruimte voor ontspanning.
Een overzicht van het academiejaar vind je op ► p. 157
G
MAANDA
mie
logie en bioche
8-13 u. Celbio
(practicum)
nde I
mene natuurku
14-16 u. Alge
(hoorcollege)
n)
nde I (oefeninge
16-17 u. Wisku
VRIJDAG
Structurele en
8:30-10:30 u. ogie I (hoorcollege)
ol
fysiologische bi
n
Grondslagen va
u.
5
:4
12
10:45rcollege)
de chemie (hoo
boodschappen
DINSDAG
Naar huis
G
ZATERDA
ssie
Monitoraatsse
8:30-10:30 u. ructurele en
u. St
10:30-12:30 ogie I (hoorcollege)
ol
fysiologische bi
n
Grondslagen va
u.
0
:3
13:30-16
)
um
ic
ct
de chemie (pra
kot
voetbal @ sport
AG
WOENSD
biochemie
Celbiologie en
u.
30
0:
-1
30
8:
(hoorcollege)
ingen)
iskunde I (oefen
10:30-12 u. W
9-13 u. bwuerukrten
winkel
cticum chemie
14-18 u. Praorbereiden
vo
lasergames!
ZONDAG
chiro
terug naar Leuven
cursusdienst
ondslagen van
13:30-15 u. Gr ollege)
rc
de chemie (hoo
eI
ene natuurkund
m
ge
Al
u.
16-18
practica)
(oefeningen &
AG
DONDERD
ge)
nde I (hoorcolle
11-13 u. Wisku
emie
ch
de
n
dslagen va
14-16 u. Gron
(oefeningen)
TD Chemika
TO DO
en
ien kopiër
nota's Evel n
ze
nieuwe len
BIOCHEMIE EN BIOTECHNOLOGIE
Masteropleidingen
In functie van de gekozen minor tijdens je bacheloropleiding zijn er een aantal bijkomende doorstroommogelijkheden, sommige rechtstreeks, andere na het volgen van een voorbereidingsprogramma.
■
Master in de biochemie en de biotechnologie (120 studiepunten)
Je wordt getraind om zelfstandig problemen in verband met het moleculair-chemische gedrag
van levende organismen aan te pakken. Je bestudeert grondig de eigenschappen van
biomoleculen, hun activiteiten, hun interacties met andere moleculen op cellulair en hoger niveau
en hun structuurfunctierelaties.
Je raakt ook vertrouwd met de analyse van biomoleculen zoals dat gebeurt in genoom- en
proteoomanalyse. Je leert databanken raadplegen en gebruiken, en strategieën ontwikkelen
om problemen te onderzoeken.
Geregeld moet je problemen en mogelijke oplossingen rapporteren en presenteren aan je collega’s.
Je leert in groep werken en nieuwe inzichten in je vakgebied analyseren en verwerken.
Je kiest voor een van de drie finaliteiten die je voorbereiden op een specifiek beroep. In de optie
onderwijs, waarin het theoretische deel van de lerarenopleiding is opgenomen, kun je je kwaliteiten
als leraar ontplooien. Kies je voor de optie onderzoek, dan behoort een onderzoeksstage van een
semester in een onderzoeksinstelling buiten de KU Leuven tot de mogelijkheden. Ambieer je een
carrière in de privésector of bij de overheid, dan is de professionele optie het meest aangewezen.
Deze finaliteit omvat een stage van een semester in een biotechbedrijf.
 www.kuleuven.be/ma/mbbl
DNA lezen, DNA schrijven?
Het lezen van het DNA kunnen we steeds beter en sneller, maar kunnen we de taal van het DNA ook
gebruiken om zelf te schrijven? In de jaarlijkse International Genetically Engineered Machines
(iGEM) competitie, georganiseerd door het Massachusetts Institute of Technology (MIT) in Boston
USA, staat deze vraag centraal. Tijdens de wedstrijd werken multidisciplinaire studententeams
van over heel de wereld tijdens de zomermaanden aan de bouw van een genetische machine.
Met behulp van gestandaardiseerde genetische bouwstenen schrijven zij de ‘broncode’ van
een bacterie die een gespecialiseerde taak uitvoert. Landmijnen detecteren, bier brouwen,
patiënten genezen of zelfs een taak zoals een foto maken: er zijn bijna geen grenzen.
Sinds 2008 nemen studenten van de KU Leuven aan deze gerenommeerde wedstrijd deel,
onder impuls van studenten en docenten biochemie en biotechnologie en het BioSCENTer.
Dankzij hun creativiteit, kennis en vaardigheden wonnen de leden van het KU Leuven-team
al elk jaar een prestigieuze Gold Medal. Daarmee bewijzen ze bij de internationale top te horen.
Zin om zelf de uitdaging aan te gaan? Blijf op de hoogte via
 www.kuleuven.be/bioscenter/igem
79
80
■
Master of Biophysics, Biochemistry and Biotechnology (120 studiepunten)
Deze Engelstalige masteropleiding leidt specialisten op in het determineren van moleculaire
structuren, in het modelleren van moleculen en supramoleculen en in de spectroscopie van
biomoleculen. Je bestudeert moleculaire interacties en hun fysische principes in vitro, in complexe
biologische machinerieën en in de levende cel. Je leert bovendien hoe je in groep aan onderzoek
doet en hoe je de verkregen resultaten toelicht aan collega’s.
 www.kuleuven.be/ma/mbbbl
■
Master in de statistiek (E) (120 studiepunten)
Zie ► p. 21
■
Master in de chemie (E) (120 studiepunten)
Na minor chemie
Zie ► p. 65
■
Master of Theoretical Chemistry and Computational Modelling (Erasmus Mundus)
(120 studiepunten)
Na minor chemie
Zie ► p. 65
■
Master in de biologie (E) (120 studiepunten)
Na minor biologie
Zie ► p. 93
■
Master in de nanowetenschappen en de nanotechnologie (Erasmus Mundus) (E)
(120 studiepunten)
Na geschiktheidsonderzoek
Zie ► p. 53
■
Master of Molecular Biology (interuniversitaire samenwerking KU Leuven / VUB / UA)
(120 studiepunten)
Zie ► p. 93
■
Master in de bio-informatica (E) (120 studiepunten)
Zie ► p. 53
■
Master in de biomedische wetenschappen (E) (120 studiepunten)
Na voorbereidingsprogramma
Zie ► p. 95
(E) De opleiding wordt ook in het Engels aangeboden.
BIOCHEMIE EN BIOTECHNOLOGIE
Mijn job ligt me na aan het hart omdat er in teamverband onderzoek
wordt verricht naar nieuwe geneesmiddelen in ziektegebieden met
een tekort aan behandelingsopties.
(Luc Van Rompaey, senior director, Galapagos NV)
81
82
Loopbaan
Als master in de biochemie en de biotechnologie kun je onder andere terecht in biotechnologische en
farmaceutische bedrijven, in onderzoeksinstellingen, in openbare diensten of in de tweede en de derde
graad van het secundair onderwijs.
Een overzicht van diensten en sectoren waar je je biochemische vaardigheden kunt toepassen:
• de gezondheidssector (bijvoorbeeld voor de ontwikkeling van antibiotica, vaccins, groeihormonen,
enzymen, kunstbloed, in-vitrofertilisatie);
• de agrarische sector (veredeling van gewassen en rassen, productie van groeiregulatoren,
veevoeders en meststoffen ...);
• de voedings- of levensmiddelensector (fermentatie, productie van additieven, vitamines, suikers,
gist, bier, yoghurt ...);
• de energiesector (energieconversie van biomassa, bioconversie van afvalstoffen tot methanol
en waterstof ...);
• de milieusector (afbraak van vervuilende stoffen, recuperatie en recyclage van gebruikte materialen
of afval, zuivering van water ...);
• de onderzoekslaboratoria van de Groep Wetenschap & Technologie en van de Groep Biomedische
Wetenschappen.
Industrie
Onderzoek
Onderwijs
•
•
•
•
•
•
• (Inter)nationale
onderzoeksinstellingen
• Onderzoeker aan
de universiteit
• Leraar biologie - chemie
• Docent hogeschool
Bio-informatica
Voedingssector
Milieusector
Agrarische sector
Farmaceutische sector
Gezondheidssector
Overheid
• Onderzoekslaboratoria
• Controlelaboratoria
Bij de keuze van een functie of een job, speelt er volgens mij een paradigma:
enerzijds rol je er in en anderzijds kun je maar vinden wat je zoekt. In mijn
opleiding heb ik heel wat zaken geleerd die een goede voorbereiding waren
op mijn loopbaan: het analytisch, conceptueel denken, een creatieve,
thinking out of the box approach, het vermogen om gegevens om te
zetten in actionable information.
(Daniel Lips, CEO, Alma KU Leuven)
83
Biologie
Beginprofiel
86
Eindprofiel
87
Bacheloropleiding
89
■
89
90
92
■
■
Opbouw
Studieprogramma
Week van een student biologie
Masteropleidingen
93
Loopbaan
98
84
Biologie
Onderstaand schema schetst je studietraject van beginnende bachelor tot afgestudeerde master,
en de verschillende mogelijkheden tijdens dat traject.
Bacheloropleiding
Bachelor in de biologie (180 sp.)
Fase 2
Fase 3
Beginprofiel
►
p. 86
Fase 1
►
Minor Business & Innovation
Minor humane biologie
Minor geologie
Minor milieu en duurzame ontwikkeling
Minor biochemie en biotechnologie
Minor onderwijs
Studiebegeleiding ► p. 144
p. 89
Masteropleidingen
Master in de biologie (N/E) (120 sp.)
Optie
onderwijs
Optie
onderzoek
►
p. 93
Professionele
optie
Andere masteropleidingen
Master in de geologie (N/E) (120 sp.)
►
►
p. 93
p. 111
Master in de biochemie en de biotechnologie (N/E)
(120 sp.)
►
p. 79
Master of Biophysics, Biochemistry and Biotechnology
(120 sp.)
►
p. 80
Internationale ervaring ► p. 145
Eindprofiel
►
p. 87
BIOLOGIE
85
86
Beginprofiel
Is biologie iets voor jou?
• Je bent een geboren wetenschapper (herken jezelf op ► p. 152).
• Je hebt belangstelling voor het leven in al zijn aspecten: ecologie, evolutie, biodiversiteit, celbiologie,
moleculaire en functionele biologie …
• Dat veronderstelt bovendien niet alleen een interesse in de biologie, maar ook in de andere positieve
wetenschappen.
• Nauwkeurigheid, observatievermogen en taalvaardigheid zijn belangrijke troeven voor een bioloog.
BIOLOGIE
Eindprofiel
Vanuit je toegenomen kennis en vaardigheden heb je je eigen kijk op de wereld ontwikkeld.
Daardoor kun je binnen het vakgebied biologie je eigen bijdrage leveren.
• Je hebt een brede wetenschappelijke vorming en de kennis en vaardigheden om als
wetenschapper een actieve rol in de maatschappij op te nemen.
• Je hebt inzicht in de diversiteit van en de evolutionaire verwantschap tussen organismen en je hebt
kennis van de bijhorende systematische termen en classificaties.
• Je hebt inzicht in de verschillende niveaus van organisatie van levende organismen en hoe
deze niveaus op elkaar inwerken.
• Je bezit fundamentele kennis rond levende organismen, hun interactie met elkaar en met
hun niet-levende omgeving.
• Je hebt inzicht in moleculaire en functionele biologie.
• Je kunt de verschillende deeldisciplines van de biologie integreren.
• Je beschikt over relevante kennis van andere wetenschapstakken, met name biochemie, chemie,
fysica, wiskunde en statistiek, en je kunt deze integreren binnen de biologie. Daardoor heb je een
breed inzicht in de werking van levende systemen op alle niveaus.
• Je kunt zelfstandig wetenschappelijk onderzoek plannen en uitvoeren en bent in staat om continu
bij te blijven in een discipline in volle evolutie.
• Je hebt veel ervaring met teamwerk in internationaal verband.
• Je ontwikkelde een sterk vermogen tot kritisch en analytisch denken.
• Je bezit sterke mondelinge en schriftelijke communicatieve vaardigheden rond biologische thema’s
zowel in het Nederlands als in het Engels.
Biologie is een zeer diverse wetenschapsdiscipline, die gaat van pure ecologie over
evolutiemechanismen tot studies op cellulair en moleculair niveau. Die combinatie
maakt biologie zo interessant. Het is als het ware een interdisciplinaire discipline
op zichzelf. Zelf werk ik voortdurend samen met bio-ingenieurs en biomedici.
De complementariteit en de profilering van de verschillende richtingen is belangrijk,
zeker voor de toekomstige studenten, maar echt vaste grenslijnen zijn er niet.
In principe kun je stellen dat biologen van de Faculteit Wetenschappen meer op
fundamentele kennis zijn gericht, bio-ingenieurs meer op toepassingen in de industrie,
en biomedici meer op toepassingen in de gezondheidssector. In de praktijk zijn dat
allemaal zeer goede opleidingen voor wie deel wil uitmaken van de biologische
revolutie; daar zit geen foute studiekeuze tussen. Er zijn trouwens biologen die in
keiharde industriële sectoren terechtkomen en bio-ingenieurs die een uitstekende
neus hebben voor fundamenteel onderzoek. Maar voor iemand die de
diversiteit binnen de biologie boeiend vindt en graag het hele plaatje ziet,
is biologie echt de juiste studierichting.
(Prof. Joris Winderickx)
87
88
Ken je deze onderwijstermen al?
■
Opleidingsonderdeel
Officiële term voor ‘vak’
■
Opleiding
Verzameling van opleidingsonderdelen.
Er zijn bachelor- en masteropleidingen.
De bacheloropleiding gaat altijd vooraf
aan de masteropleiding.
■
Studiepunt
Drukt het aandeel van een opleidingsonderdeel binnen de totale opleiding uit:
een opleidingsonderdeel van 6 studiepunten
weegt dus zwaarder door dan een van 3.
Eén studiepunt komt overeen met 25 tot
30 uur studietijd: voorbereidingen maken,
college of practicum volgen, stage lopen,
opdrachten maken, examens afleggen …
■
Opleidingsfase
Een opleiding bestaat uit fases van
een bepaalde hoeveelheid studiepunten.
Zo bestaat een bacheloropleiding altijd uit drie
fases van telkens ongeveer 60 studiepunten;
de totale opleiding beslaat altijd 180 studiepunten. Een masteropleiding bestaat uit
minstens één fase van 60 studiepunten.
BIOLOGIE
Bacheloropleiding
Biologie is meer dan ooit een brede opleiding. Dankzij nieuwe technologische ontwikkelingen kan
de bioloog een antwoord bieden op de actuele noden van het onderzoek en van de maatschappij.
Biologen lopen vandaag niet voortdurend op gebaande wegen, maar vertrekken op een reis met
onbekende bestemming.
Opbouw
• Je bestudeert de levende wezens in al hun diversiteit: dieren (m.i.v. de mens), planten en
micro-organismen. Je hebt aandacht voor vorm, structuur, functies, gedragingen, ecologie,
verwantschap en evolutie. Je onderzoekt hoe die immense diversiteit van het leven in relatie
staat tot de universele moleculaire, biochemische, biofysische en fysiologische wetmatigheden.
• Je krijgt inzicht in de processen die zich afspelen binnen een brede waaier van organisatieniveaus,
van cellulaire processen tot het functioneren van hele ecosystemen. Je doet experimenteel
onderzoek naar het functioneren van organismen en hun relaties met de omgeving.
• Tijdens de eerste opleidingsfase ligt de nadruk vooral op inzicht en kennis in de grondslagen
van de biologie en in de ondersteunende basiswetenschappen.
• De moderne wetenschap speelt zich meer en meer af op het grensvlak van verschillende disciplines.
Daarom worden er in de opleiding biologie verbredingsopleidingsonderdelen en minors
ingebouwd. Zo kun je je bijvoorbeeld verdiepen in de minor humane biologie of in de minor milieu
en duurzame ontwikkeling.
Biologie, biomedische wetenschappen of bio-ingenieur?
Er zijn raakpunten maar ook grote verschillen tussen deze drie richtingen. Bij biomedische
wetenschappen staat de menselijke gezondheid centraal, terwijl de opleiding bio-ingenieur
zich eerder concentreert op de ontwikkeling en toepasbaarheid van technieken. In de biologie
(de wetenschap van het leven) is het vergelijkende en integrerende aspect bepalend.
Je aandacht gaat naar de algemene eigenschappen van het leven.
Biologie of biochemie en biotechnologie?
In de opleiding biologie bestudeer je leven in al zijn aspecten en interacties. Zo komt, net als in de
opleiding biochemie en biotechnologie, de chemische basis van leven aan bod, maar dan gekaderd
in een biologische achtergrond van functionele cellen, organismen, populaties of ecosystemen.
Met een opleiding biochemie en biotechnologie spitst je studie zich net expliciet toe op de chemische
en moleculaire aspecten van het leven met de bijhorende technologie en toepassingen.
Op ► p. 152 vind je de profielen van wetenschap en technologie.
89
90
Studieprogramma
Meer info over de opleidingsonderdelen vind je vanaf ► p. 129. Je krijgt er een omschrijving van
alle opleidingsonderdelen van de eerste opleidingsfase in de wetenschappen.
Voor een gedetailleerde beschrijving van de opleidingsonderdelen van de volledige bacheloropleiding
en voor het uurrooster:
 www.onderwijsaanbod.kuleuven.be
Eerste fase
Tweede fase
Eerste semester: 28 studiepunten
Derde semester: ± 30 studiepunten
9
Grondslagen van de chemie
8
Biofysica
Wiskundige methoden voor
biomedische wetenschappen
5
± 12
Minor
Microbiologie
6
Analytische biochemie
6
Celbiologie en biochemie
3
Statistiek & data-analyse
3
Inleiding tot de ecologie en evolutie
3
Wetenschapscommunicatie
3
Tweede semester: 32 studiepunten
Vierde semester: ± 30 studiepunten
8
Bouw en functie van dieren
±9
Minor
Bouw en functie van planten
6
Diversiteit van dieren
6
Celbiologie en biochemie
6
Diversiteit van wieren,
schimmels en planten
6
Ecologie
6
Genetica
3
6
Bio-organische chemie
Wijsbegeerte
Veldwerk
3
3
Mogelijke minors: biochemie en biotechnologie - humane biologie - milieu en duurzame ontwikkeling geologie - onderwijs - Business & Innovation
BIOLOGIE
■ Biologie
■ Ondersteuning
■ Algemene verbreding
■ Minor
Derde fase
Vijfde semester: ± 30 studiepunten
Plant Physiology
6
Fysiologie van dieren:
van cel tot organisme
6
Moleculaire biologie
6
Biologische data-analyse
3
Bachelorproef
3
Geïntegreerd practicum
3
Minor
3
Zesde semester: ± 30 studiepunten
Minor
±6
Vergelijkende ontwikkelingsbiologie
6
Evolutiebiologie
6
Bachelorproef
3
Natuurbehoud en beheer
3
Ecologische stage en excursies
3
Religie, zingeving en
levensbeschouwing
3
91
92
Week van een student biologie
Deze fictieve agenda geeft je een idee hoe je week er kan uitzien. Je studietijd omvat niet enkel
college volgen, maar ook achteraf je notities overlopen, naar de bibliotheek gaan, zelfstudie …
Zo zit je al snel aan een 40 à 50 urenweek. Daarnaast is er natuurlijk ook ruimte voor ontspanning.
Een overzicht van het academiejaar vind je op ► p. 157
G
MAANDA
VRIJDAG
ge)
ysica (hoorcolle
9-10:30 u. Biof
ie &
og
ol
ing in de ec
11-13 u. Inleid ge)
olle
evolutie (hoorc
terrasje
odellen
Wiskundige m
8:30-10:30 u. wetenschappen
che
voor biomedis
g)
in
itt
kz
er
(w
n van
u. Grondslage
10:45-12:45
)
ge
le
rcol
de chemie (hoo
studeren in bib
DINSDAG
mie
logie en bioche
8-13 u. Celbio
(practicum)
G
ZATERDA
volleybaltornooi
lunch Lieselot ndige modellen
isku
14-16:15 u. W wetenschappen
e
ch
is
voor biomed
)
ge
le
ol
rc
(hoo
op CUDI
cursus afhalen a (hoorcollege)
ZONDAG
ofysic
16:45-19 u. Bi
en
emie voorbereid
20-22 u. Les ch
sica
10-12 u. Biofy
studeren
Foto's bewerken
AG
WOENSD
biochemie
Celbiologie en
8:30-10:30 u.
(hoorcollege)
sessie
u. Monitoraats
10:30-12:30 dslagen van
on
13:30-15 u. Gr ollege)
rc
oo
(h
ie
em
ch
de
emie
lagen van de ch
ds
16-18 u. Gron
(oefeningen)
ysica
kzitting biof
19-21 u. Werorbereiden
vo
fakbar Bios
AG
DONDERD
itting)
Biofysica (werkz
8:30-10:30 u.
lege)
ofysica (hoorcol
11-12:30 u. Bi
iden
icum voorbere
13-14 u. Pract ondslagen van
u. Gr
14:30-17:30
cticum)
ra
(p
ie
em
ch
de
TO DO
otoestel
battedrijenfot
opla
stel kuisen
e
o
t
o
t
o
f
r
o
sens
BIOLOGIE
Masteropleidingen
In functie van de minor die je tijdens je bacheloropleiding hebt gekozen, zijn er een aantal doorstroommogelijkheden. Sommige masteropleidingen kun je onmiddellijk na je bachelor beginnen. Voor andere
volg je eerst een voorbereidingsprogramma.
■
Master in de biologie (E) (120 studiepunten)
Je leert de biologie in al haar facetten op een gespecialiseerd niveau kennen. Je onderscheidt daarbij
de kennisdomeinen integratieve fysiologie, moleculaire celbiologie, evolutiebiologie en diversiteit,
ecologie en natuurbehoud. In jouw vakgebied leer je onder andere heel wat nieuwe ontwikkelingen
kennen en verwerf je de vaardigheden om alle informatie met de nodige diepgang en met een
kritisch oog te evalueren. Je stelt je eigen nieuwe inzichten en resultaten voor aan medestudenten.
In de Nederlandstalige masteropleiding biologie kies je tussen drie finaliteiten die je optimaal voorbereiden op een job in een specifieke sector. Als je je wil toeleggen op wetenschappelijk onderzoek,
kies je het best voor de finaliteit onderzoek. Ambieer je een carrière in de industrie of de wetenschapsadministratie, dan is de professionele finaliteit voor jou het meest aangewezen. Maar ook het
onderwijs is op zoek naar goede biologen die hun kennis aan de volgende generatie willen overdragen.
De Engelstalige masteropleiding biologie is onderzoeksgericht.
 www.kuleuven.be/ma/mbionl
■
Master of Molecular Biology (interuniversitaire samenwerking KU Leuven / VUB / UA)
(120 studiepunten)
Na geschiktheidsonderzoek, bij voorkeur na minor biochemie en biotechnologie
Deze Engelstalige master is bedoeld voor jonge wetenschappers, vooral uit ontwikkelingslanden,
die betrokken zijn bij het onderwijs / onderzoek van de humane geneeskunde, dierlijke of plantaardige
productie. De studenten krijgen via colleges, practica, zelfstudie, schriftelijke en mondelinge
rapportering en labo-onderzoek een theoretische en praktische opleiding in de moleculaire biologie.
Dit programma leidt hen op tot bekwame, kritische en zelfstandige wetenschappers, die de
mogelijkheden van de moleculaire biologie en de biotechnologie in hun eigen land kunnen toepassen.
 www.kuleuven.be/ma/mmbl
(E) De opleiding wordt ook in het Engels aangeboden.
In de les diversiteit van dieren worden alle verschillende dierenklassen overlopen.
Iedereen denkt bij ‘dier’ nogal snel aan een zoogdier of een andere gewervelde.
Er zijn echter tal van dieren waar ik niets over wist voor deze les, zoals het Portugees
oorlogsschip of de fluwelen zeemuis. Dat de prof de leuke gewoonte heeft
om de documentaires van David Attenborough boven te halen wanneer
hij maar de kans krijgt, is natuurlijk ook mooi meegenomen.
(Jens, student)
93
94
Ik leid een onderzoeksgroep in AgriBio. Dit is een gloednieuw, modern landbouwkundig onderzoeksinstituut in Australië. Hier onderzoeken we de rol van hormonen
in de embryonale ontwikkeling, groei en stress van gewervelde dieren via
een combinatie van endocrinologie, neurobiologie, ontwikkelingsbiologie,
genetica en moleculaire biologie.
(Bert De Groef, docent, AgriBio – La Trobe University)
■
Master in de statistiek (E) (120 studiepunten)
Zie ► p. 21
■
Master in de biochemie en de biotechnologie (120 studiepunten)
Na minor biochemie en biotechnologie
Zie ► p. 79
■
Master of Biophysics, Biochemistry and Biotechnology (120 studiepunten)
Bij voorkeur na minor biochemie en biotechnologie
Zie ► p. 80
■
Master in de geologie (E) (interuniversitaire samenwerking KU Leuven / UGent)
(120 studiepunten)
Na minor geologie
Zie ► p. 111
■
Master in de bio-informatica (E) (120 studiepunten)
Na geschiktheidsonderzoek
Zie ► p. 53
■
Master in de bio-ingenieurswetenschappen: milieutechnologie (120 studiepunten)
Na een geschiktheidsonderzoek en bij voorkeur na minor milieu & duurzame ontwikkeling
Zie ► p. 66
■
Master in de bio-ingenieurswetenschappen: landbeheer (120 studiepunten)
Na voorbereidingsprogramma
Deze opleiding vormt bio-ingenieurs die om het even waar ter wereld het landschap en de open
ruimte duurzaam kunnen beheren. Je bouwt tijdens de opleiding een diepgaande kennis van
de natuurlijke hulpbronnen bodem, water, ecosysteem en biodiversiteit op.
Je kiest een van beide majors: bos en natuur of bodem en water.
 www.kuleuven.be/ma/mbiwlbl
(E) De opleiding wordt ook in het Engels aangeboden.
BIOLOGIE
■
Master in de bio-ingenieurswetenschappen: landbouwkunde (120 studiepunten)
Na voorbereidingsprogramma
Je legt je toe op taken van beheer, onderzoek en ontwikkeling in de land- en tuinbouwproductie,
inclusief de toelevering naar de sector en de afzet van de producten.
Je hebt de keuze tussen de majors gewasproductie en dierproductie.
De major gewasproductie focust op het veilig stellen van de plantproductie, met aandacht voor
aspecten van gezondheid, milieu, duurzaamheid en economische haalbaarheid.
In de major dierproductie leg je het verband tussen de grond, de plant, het dier en zijn omgeving.
Je onderzoekt onze vee- en pluimveeteelt, in het bijzonder hun voeding, huisvesting, welzijn, selectie
en bescherming tegen besmettelijke ziekten.
Beide disciplines worden ondersteund door de Dienst Agro-ondersteuning (het Zoötechnisch
Centrum, het Fruitteeltcentrum en de serres) van de faculteit.
 www.kuleuven.be/ma/mbiwlkl
■
Master in de nanowetenschappen en de nanotechnologie (Erasmus Mundus) (E)
(120 studiepunten)
Na geschiktheidsonderzoek
Zie ► p. 53
■
Master in de biomedische wetenschappen (E) (120 studiepunten)
Na voorbereidingsprogramma
Je kiest voor de afstudeerrichting onderzoek in de biomedische wetenschappen of onderzoek,
management en communicatie in de biomedische wetenschappen. De eerste stoomt je klaar
voor een latere carrière als wetenschappelijk onderzoeker. Wil je de band met het wetenschappelijk
onderzoek behouden, maar je daarnaast ook toeleggen op communicatie (bv. specifieke lerarenopleiding) of management (bv. economie, overheidsbeleid en octrooibeheer), dan is de tweede
afstudeerrichting geknipt voor jou.
 www.kuleuven.be/ma/mbwl
(E) De opleiding wordt ook in het Engels aangeboden.
Onderzoek naar evolutiemechanismen is erg belangrijk. Evolutie is de drijvende
kracht achter biodiversiteit. We mogen nooit vergeten hoe belangrijk biodiversiteit
is voor ons als samenleving. We gebruiken voortdurend ecosysteemdiensten,
we gebruiken voortdurend afgeleide producten uit de natuur. Er zijn diersoorten die
een duidelijk aanwijsbaar belang hebben voor de maatschappij – gifslangen
bijvoorbeeld die giffen leveren die soms bruikbaar zijn in de farmacie –,
en er zijn soorten die niet rechtstreeks een of ander product leveren,
maar die een sleutelrol spelen in het voortbestaan van ecosystemen.
(ecologe prof. Ellen Decaestecker)
95
96
■
Master in de farmaceutische zorg (120 studiepunten)
Na voorbereidingsprogramma.
Tijdens deze opleiding tot communicatief geneesmiddelenspecialist komen volgende onderwerpen
aan bod: geneesmiddelenkennis, farmaco-economie, farmaceutische zorg, communicatie, bereiding
van geneesmiddelen, farmaceutische ethiek, farmaceutische wetgeving en deontologie …
In de eerste fase kies je uit vier weken stage op een patiëntenafdeling of in een ziekenhuisapotheek,
in de tweede fase loop je zes maanden stage in een apotheek naar keuze (afstudeerrichting apotheek).
De masterproef bestaat uit een kritische, wetenschappelijk onderbouwde literatuurstudie gekoppeld aan
een project rond farmaceutische zorg en uitgevoerd in samenwerking met verschillende beroepsomgevingen.
Deze master leidt tot de beroepstitel apotheker. Die heb je nodig om de functie van apotheker
in een openbare apotheek uit te oefenen of om het diploma ziekenhuisapotheker of klinisch bioloog
(in een master-na-masteropleiding) te behalen.
 www.kuleuven.be/ma/mfzl
■
Master in de geneesmiddelenontwikkeling (120 studiepunten)
Na voorbereidingsprogramma
Je legt je toe op de taken en de professionele omgeving van de geneesmiddelenspecialist in
de gezondheidszorg, het onderzoek en in de industrie. Tijdens de eerste fase breng je een heel
semester door in een onderzoekslaboratorium. Je werkt er mee aan lopende onderzoeksprojecten
in het domein van de biomedische en farmaceutische wetenschappen.
Binnen deze masteropleiding kun je je kennis tijdens een zes maanden durende industriestage
(afstudeerrichting industrie) toetsen aan de praktijk. Je kunt deze stage ook vervangen door een
apotheekstage. Na zo’n stage krijg je de beroepstitel van apotheker (afstudeerrichting apotheek).
 www.kuleuven.be/ma/mgmol
■
Master of Water Resources Engineering (interuniversitaire samenwerking KU Leuven / VUB)
(120 studiepunten)
Na geschiktheidsonderzoek en bij voorkeur na minor milieu en duurzame ontwikkeling
Je bestudeert het behoud en duurzaam gebruik van onze oppervlakte- en grondwaterbronnen.
 www.kuleuven.be/ma/mwrel
BIOLOGIE
Eén luik van mijn onderzoek spitst zich toe op Bilharzia of schistosomiasis,
een ernstige tropische ziekte die wereldwijd meer dan 200 miljoen mensen treft.
Door DNA fingerprinting van de Schistosomaparasiet proberen we de epidemiologie
van deze ziekte beter te begrijpen. We organiseren grote veldcampagnes in
Senegal om de impact van behandeling op de evolutie van deze parasiet
te onderzoeken en mogelijke resistentieontwikkeling vroegtijdig op te
sporen. Met die informatie kunnen de huidige bestrijdingsprogramma’s
geoptimaliseerd en bijgestuurd worden.
(Tine Huyse, postdoctoraal onderzoeker, KU Leuven /
Instituut voor Tropische Geneeskunde Antwerpen)
97
98
Loopbaan
Een bioloog beschikt over een brede waaier van loopbaanmogelijkheden binnen onderwijs, wetenschapscommunicatie, wetenschappelijk onderzoek, overheid, industrie en ontwikkelingssamenwerking.
• Als bioloog kun je aan de slag in de tweede en derde graad van het secundair onderwijs en in
het hoger onderwijs. De toekomstmogelijkheden liggen gunstig. In de loop van de volgende jaren
zal de nood aan leraren, ook aan leraren biologie, alleen nog maar toenemen.
• Biologen met een kritische en analytische houding en met een grote dosis doorzettingsvermogen
kunnen terecht in het wetenschappelijk onderzoek. Door de grote interesse van de maatschappij
voor biologische vraagstukken worden veel jonge onderzoekers tewerkgesteld in universitaire,
overheids- en bedrijfslaboratoria. Een beperkt aantal biologen maakt, nadat ze hun graad van doctor
in de wetenschappen hebben behaald, carrière in de academische wereld. De meeste doctors in
de biologie vinden een baan in het toegepast industrieel onderzoek, bij de overheidsadministratie
of in aanverwante sectoren.
• Bij gemeentelijke, provinciale, federale, nationale en internationale overheden vind je ook heel wat
biologen. Het beheer van landbouw, zee, bosgebieden en natuur, ruimtelijke ordening, voeding en
gezondheid vereist een uitgebreid kader van goed opgeleide mensen.
• Biologen worden in de biotechnologische en de medische sector ingeschakeld in het
voorbereidend wetenschappelijk werk voor de agro-industrie en de farmaceutische industrie.
Ze kijken onder andere na welke stoffen biologisch actief zijn en hoe ze functioneren,
ze begeleiden klinische voorstudies, of ze vinden een functie in de toelevering van medische
en wetenschappelijke apparatuur of in de geneesmiddelenindustrie.
• In al die sectoren groeien ook veel biologen door naar hogere kader- en managementfuncties.
• Een beperkt aantal biologen komt als werknemer terecht in ontwikkelingslanden, waar ze
meehelpen aan de opbouw en de ondersteuning van het onderwijs, van projectbegeleiding en
van wetenschappelijk onderzoek.
• Een universitair diploma opent ook de deur voor tewerkstelling in heel wat andere sectoren.
Informatica, bankieren, gespecialiseerde pers, advies en zelfstandig ondernemen: biologen
vind je op vele plaatsen.
Overheid
Onderwijs, ngo’s & wetenschapspopularisering
•
•
•
•
•
•
•
•
Milieu-inspecteur
Milieuambtenaar
Datamanagement
Begeleiden van wetenschappelijke programma’s
Leraar biologie
Docent hogeschool
Natuureducatieve centra
Wetenschapsjournalist
Industrie
Onderzoek
•
•
•
•
• (Inter)nationale onderzoeksinstellingen
(VIB, KBIN, zoo ...)
• Onderzoeker aan de universiteit
Environmental Consultancy
Patentenbeheer
Clinical Research Associate
Medisch vertegenwoordiger
99
Geologie
Beginprofiel
102
Eindprofiel
103
Bacheloropleiding
105
■
105
108
110
■
■
Opbouw
Studieprogramma
Week van een student geologie
Masteropleidingen
111
Loopbaan
113
100
Geologie
Onderstaand schema schetst je studietraject van beginnende bachelor tot afgestudeerde master,
en de verschillende mogelijkheden tijdens dat traject.
Bacheloropleiding
Bachelor in de geologie (180 sp.)
Fase 2
Fase 3
Beginprofiel
►
p. 102
Fase 1
►
Minor aarde en onderwijs
Minor aarde en leven
Minor aarde en milieu
Minor aarde en ruimte
Minor Business & Innovation
Studiebegeleiding ► p. 144
p. 105
Masteropleidingen
Master in de geologie (N/E) (120 sp.)
Geodynamics and
Georesources
Surface Processes and
Paleoenvironments
Andere masteropleidingen
Master in de biologie (N/E) (120 sp.)
Master in de geografie (N/E) (120 sp.)
Master in de sterrenkunde (N/E) (120 sp.)
Internationale ervaring ► p. 145
p. 111
►
►
p. 111
►
►
p. 93
p. 125
►
p. 52
Eindprofiel
►
p. 103
GEOLOGIE
101
102
Beginprofiel
Is geologie iets voor jou?
• Je bent een geboren wetenschapper (herken jezelf op ► p. 152).
• Je bent geboeid door onze planeet aarde. Je bent graag ‘op het terrein’ bezig, en kunt je flexibel
aanpassen aan de omstandigheden daar.
• Je hebt een brede wetenschappelijke belangstelling, en bent geboeid door zowel fundamenteel
als toegepast onderzoek.
• Een driedimensionaal voorstellingsvermogen en nauwgezetheid zijn zeker kwaliteiten eigen
aan een geoloog.
• Je voorstellingsvermogen kan ook een vierde dimensie aan. Het concept van ‘deep time’ is wellicht
het geschenk van de geologie aan de mensheid. Het geeft je een heel ander idee van het concept
duurzaamheid.
• Voor laboratoriumwerk en verschillende oefeningen beschik je over enige technische handigheid.
GEOLOGIE
Eindprofiel
Vanuit je toegenomen kennis en vaardigheden heb je je eigen kijk op de wereld ontwikkeld.
Daardoor kun je binnen het vakgebied geologie je eigen bijdrage leveren.
• Je hebt een brede wetenschappelijke vorming en de kennis en vaardigheden om als
wetenschapper een actieve rol in de maatschappij op te nemen.
• Je hebt grondig inzicht in de subdisciplines van de geologie, ondersteund door een basiskennis
van chemie, fysica, wiskunde, statistiek, biologie en fysische geografie.
• Je hebt een wetenschappelijke houding ontwikkeld om eenvoudige geologische problemen
te kunnen formuleren en zelfstandig op te lossen.
• Je hebt inzicht in de regionale geologische geschiedenis en je bent daardoor in staat om lokale
en gedetailleerde geologische informatie in een algemeen geologisch kader in te passen.
• Je kunt basistechnieken (geologische kartering, profielopname, macroscopische, microscopische
en chemische analyses) toepassen om een geologische vraagstelling op te lossen.
• Je kunt in teamverband met andere geologen samenwerken en je standpunten beargumenteren.
• Je kunt de resultaten van eigen waarnemingen en strikt afgelijnd onderzoek verwerken, onderlinge
verbanden leggen tussen de waarnemingen, eenvoudige hypotheses opbouwen en neerschrijven
in een verslag en presenteren en verdedigen met behulp van gepaste communicatietechnieken.
103
104
Ken je deze onderwijstermen al?
■
Opleidingsonderdeel
Officiële term voor ‘vak’
■
Opleiding
Verzameling van opleidingsonderdelen.
Er zijn bachelor- en masteropleidingen.
De bacheloropleiding gaat altijd vooraf
aan de masteropleiding.
■
Studiepunt
Drukt het aandeel van een opleidingsonderdeel binnen de totale opleiding uit:
een opleidingsonderdeel van 6 studiepunten
weegt dus zwaarder door dan een van 3.
Eén studiepunt komt overeen met 25 tot
30 uur studietijd: voorbereidingen maken,
college of practicum volgen, stage lopen,
opdrachten maken, examens afleggen …
■
Opleidingsfase
Een opleiding bestaat uit fases van
een bepaalde hoeveelheid studiepunten.
Zo bestaat een bacheloropleiding altijd uit drie
fases van telkens ongeveer 60 studiepunten;
de totale opleiding beslaat altijd 180 studiepunten. Een masteropleiding bestaat uit
minstens één fase van 60 studiepunten.
GEOLOGIE
Bacheloropleiding
De geologie bestudeert het ‘systeem aarde’. Onze levende planeet heeft haar unieke karakter
te danken aan de interacties tussen geosfeer (de vaste aarde), hydrosfeer, atmosfeer en biosfeer.
Gedurende de geologische tijd heeft de dynamiek van de geosfeer een enorme impact gehad op
de evoluties binnen de andere sferen.
De geoloog is de expert van de ondergrond en van de processen die zich daarin afspelen. Het zijn
geologen die voor de industrie op zoek gaan naar fossiele brandstoffen (olie, gas en steenkool) of
naar nuttige ertsen en grondstoffen (klei, zand, kalksteen). Het zijn ook geologen die op zoek gaan
naar drinkwater, en die instaan voor het beheer en de bescherming van deze kostbare grondstof.
Bij grote en kleine infrastructuurwerken, van de aanleg van tunnels en bruggen tot de bouw van
je eigen huis, verstrekken geologen de nodige informatie over de ondergrond. Geologen bakenen ook
de gebieden af waar de ondergrond niet geschikt is voor bebouwing, bijvoorbeeld vanwege het risico
op aardbevingen of -verschuivingen.
Ook milieu en klimaat zijn een zorg van de geoloog. Bij de opsporing en sanering van bodem- en
grondwaterverontreinigingen en bij het inrichten van stortplaatsen zijn altijd geologen betrokken.
Tegelijk leveren geologen met hun inzicht in klimaatveranderingen in het verleden belangrijke bijdragen
tot het huidige debat rond ‘global warming’. Geologen zijn dus wetenschappers die van allerlei
maatschappelijke markten thuis zijn.
Opbouw
• Door de grote flexibiliteit over de studierichtingen heen geniet je als bachelorstudent in de geologie
een interdisciplinaire opleiding. De eerste opleidingsfase is gemeenschappelijk voor alle studenten
geologie en biedt een relevante algemeen wetenschappelijke vorming aan. Vanaf de tweede fase
krijg je de kans om je interesse voor een van de andere natuurwetenschappen te ontwikkelen.
• Je hebt de keuze uit vijf minors.
- De minor aarde en leven richt zich op biologische en biochemische processen.
- De minor aarde en milieu legt een sterke verbinding naar fysische processen aan
het aardoppervlak.
- De minor aarde en ruimte is sterk mathematisch-fysisch en georiënteerd op de uiteenlopende
betekenissen van het begrip ruimte.
- De minor aarde en onderwijs biedt een starttraject om je didactisch te bekwamen en
om later eventueel snel te kunnen starten in het middelbaar onderwijs.
- De minor Business & Innovation leert je de basisbegrippen van de economie, en hoe je
innoverende kennis kunt omzetten naar de bedrijfspraktijk.
• In het programma gaat veel aandacht naar het waarnemingsgebaseerde werk van een geoloog,
o.a. onder de vorm van intensief, interdisciplinair (binnen de geologie) terreinwerk.
105
106
Sinds 2009 ben ik als afdelingshoofd verantwoordelijk voor de Afdeling
Winning en Leefmilieu van de Vlaamse Maatschappij voor Watervoorziening.
Naast het dagelijks aansturen en ondersteunen van de collega-hydrogeologen
ben ik in deze functie verantwoordelijk voor het duurzaam beheer van
de waterreserves om de drinkwatervoorziening nu en in de toekomst
veilig te stellen.
(Tom Diez, afdelingshoofd Winning en Leefmilieu,
Vlaamse Maatschappij voor Watervoorziening)
Geologie of bio-ingenieur?
Hoewel er in bepaalde richtingen binnen de bio-ingenieurswetenschappen raakpunten zijn met
de geologie, zoals in de disciplines bodemkunde en hydrologie, hebben bio-ingenieurs en geologen
een totaal verschillende opleiding. Een van de grote verschillen tussen beide opleidingen ligt in de
benadering van de discipline. Een geoloog geniet een ruime natuurwetenschappelijke opleiding,
een bio-ingenieur is in de eerste plaats een ingenieur. Daarom ligt er in die laatste opleiding
een sterkere nadruk op technische aspecten.
Geologie of geografie?
Een geoloog houdt zich vooral bezig met natuurlijke processen op en onder het aardoppervlak
in heden en verleden, terwijl een geograaf vooral de interactie tussen mens en aarde in het heden
(en recente verleden) bestudeert. Geoloog en geograaf vertrekken dus vanuit een ander gezichtspunt: de geoloog vertrekt vanuit de natuurlijke processen die hij wil begrijpen, terwijl de geograaf
de aarde en zijn leefomgeving eerder ziet vanuit het standpunt van de mens.
Op ► p. 152 vind je de profielen van wetenschap en technologie.
Mijn huidig onderzoek concentreert zich op de seismiciteit in het Brabants Massief.
In Waals-Brabant hebben tussen 2008 en 2011 een aantal kleine aardbevingen
plaatsgevonden en aan de hand van geofysische meettechnieken proberen
we nu te bepalen waar de breuk die verantwoordelijk was voor deze
aardbevingen zich bevindt.
(Koen Van Noten, wetenschappelijk onderzoeker,
Koninklijke Sterrenwacht van België)
GEOLOGIE
107
108
Studieprogramma
Meer info over de opleidingsonderdelen vind je vanaf ► p. 129. Je krijgt er een omschrijving van
alle opleidingsonderdelen van de eerste opleidingsfase in de wetenschappen.
Voor een gedetailleerde beschrijving van de opleidingsonderdelen van de volledige bacheloropleiding
en voor het uurrooster:
 www.onderwijsaanbod.kuleuven.be
Eerste fase
Tweede fase
Eerste semester: 30 studiepunten
Derde semester: ± 30 studiepunten
9
Grondslagen van de chemie
6
Wiskunde I
±8
Minor
6
Hydrogeologie
Celbiologie en biochemie
3
Topografie
3
Algemene natuurkunde I
3
Optische mineralogie
3
Statistiek & data-analyse
3
Algemene natuurkunde II
6
Geologie
Tweede semester: 30 studiepunten
4
Vierde semester: ± 30 studiepunten
6
Mineralogie
Milieuchemie
6
Paleontologie
6
Geografische voorstellingen
3
Geologische analyse
en synthese II
6
Geologische analyse en synthese I
3
Sedimentologie en
sedimentpetrologie
6
6
Wiskunde II
6
Fysische geografie
Algemene natuurkunde I
6
Wetenschapscommunicatie
3
Minor
3
Celbiologie en biochemie
3
Wijsbegeerte
3
Mogelijke minors: aarde en milieu - aarde en leven - aarde en ruimte - aarde en onderwijs Business & Innovation
GEOLOGIE
■ Geologie
■ Ondersteuning
■ Algemene verbreding
■ Minor
Derde fase
Vijfde semester: ± 30 studiepunten
±9
Minor
Geographic Information Systems
6
Igneous and Metamorphic Petrology
6
Analytische geochemie
3
Geologie van België
3
Bachelorproef
3
Zesde semester: ± 30 studiepunten
± 10
Minor
6
Geofysica
Geologische analyse
en synthese III
5
Bachelorproef
3
Isotopengeologie en geochronologie
3
Religie, zingeving en
levensbeschouwing
3
109
110
Week van een student geologie
Deze fictieve agenda geeft je een idee hoe je week er kan uitzien. Je studietijd omvat niet enkel
college volgen, maar ook achteraf je notities overlopen, naar de bibliotheek gaan, zelfstudie …
Zo zit je al snel aan een 40 à 50 urenweek. Daarnaast is er natuurlijk ook ruimte voor ontspanning.
Een overzicht van het academiejaar vind je op ► p. 157
G
MAANDA
ingen)
kunde I (oefen
9-10:30 u. Wis ningen herhalen
11-13 u. oefeCBA
@
oete
broodje @ De M urkunde I
VRIJDAG
n
Grondslagen va
8:30-10:30 u. ingen)
en
de chemie (oef
n
Grondslagen va
u.
5
:4
12
10:45rcollege)
de chemie (hoo
)
ie (hoorcollege
og
ol
Ge
14-16 u.
mene natu
14-16 u. Alge
)
ge
le
ol
(hoorc
itoraatssessie
16-18 u. Mon
karate
DINSDAG
lege)
ologie (hoorcol
9-10:30 u. Ge
ingen)
en
ef
(o
iskunde I
10:30-12 u. W
0 u. Practicum
12:30-13:3de
voorbereiden
natuurkun
kunde I
G
ZATERDA
eren
uurkunde stud
10-13 u. Nat
tiek
is
at
st
eningen
14-18 u. Oefdata-analyse
&
mene natuur
14-16 u. Alge
practica)
&
(oefeningen
lyse
tiek & data-ana
is
at
16-18 u. St
(hoorcollege)
koken op kot
AG
WOENSD
biochemie
Celbiologie en
8:30-10:30 u.
(hoorcollege)
eningen)
u. Geologie (oef
10:30-12:30
n
ondslagen va
13:30-15 u. Gr ollege)
rc
oo
(h
de chemie
lyse
tiek & data-ana
is
at
St
16-18 u.
(oefeningen)
nelies ;-)
filmavond An
AG
DONDERD
emie
lagen van de ch
8-11 u. Gronds
(oefeningen)
)
nde I (practicum
11-13 u. Wisku
n!!!
Uitslape
de
ingen wiskun
14-18 u. oefegenn van de chemie
en grondsla
verjaardagsfeestje Fien
ZONDAG
gie
10-12 u. Geolo
studeren
scouts
TO DO
wassen
Karatepak
Kookboek!
GEOLOGIE
Masteropleidingen
In functie van de minor die je tijdens je bacheloropleiding gekozen hebt, zijn er een aantal doorstroommogelijkheden, sommige rechtstreeks, andere na het volgen van een voorbereidingsprogramma.
■
Master in de geologie (E) (Interuniversitaire samenwerking KU Leuven / UGent)
(120 studiepunten)
Je kunt je specialiseren in Surface Processes and Paleoenvironments en in Geodynamics and
Georesources. In deze master wordt het interdisciplinaire en waarnemingsgebaseerde karakter van
de geologie nog meer benadrukt. We doen bovendien een beroep op de expertise van biologen,
geografen, mijnbouwingenieurs en bodemkundigen, maar ook op die van juristen (bijvoorbeeld milieurecht) en sociologen (bijvoorbeeld duurzame ontwikkeling), zowel van binnen als buiten de KU Leuven.
Je leert hoe je relevante ontwikkelingen in het vakgebied volgt en verwerkt, hoe je in groep werkt,
hoe je inzichten en resultaten rapporteert en presenteert, en hoe je als wetenschapper deelneemt
aan een wetenschappelijk debat.
De opleiding, met de optie onderwijs of de professionele optie, stoomt je klaar om met veel natuurwetenschappelijke bagage en getraind in communicatie en rapportering een succesvolle carrière als
geoloog uit te bouwen. Dat kan in het bedrijfsleven, de industrie, het onderzoek of het onderwijs.
De intensieve samenwerking met de geologen van UGent garandeert via de Engelstalige Master
of Geology, die meer onderzoeksgericht is, keuzemogelijkheden uit een breed spectrum van
gespecialiseerde geologische opleidingsonderdelen.
 www.kuleuven.be/ma/mgeolnl
■
Master in de statistiek (E) (120 studiepunten)
Zie ► p. 21
(E) De opleiding wordt ook in het Engels aangeboden.
Het leuke aan de opleiding geologie vond ik dat ze zo breed is. Je wordt eerst
gevormd als geoloog, zonder dat er te snel wordt ingegaan op zeer specialistische
domeinen. Het ging mij niet om de vakkennis die je opdoet, maar vooral om
de visie, de manier van denken die je tijdens je opleiding ontwikkelt. Je wordt
gevormd tot dé expert op het gebied van onze aarde en daarna kun je
nog zien welke richting je ermee uitgaat. Vulkanologie, milieuproblemen,
winning van aardolie en gas, of toch maar fossielen? De wereld ligt aan
je voeten.
(Oud-student)
111
112
■
Master in de geografie (E) (interuniversitaire samenwerking KU Leuven / VUB)
(120 studiepunten)
Na minor aarde en milieu of aarde en ruimte (met inhaalprogramma)
Zie ► p. 125
■
Master in de sterrenkunde (E) (120 studiepunten)
Na minor aarde en ruimte (met voorbereidingsprogramma)
Zie ► p. 52
■
Master in de biologie (E) (120 studiepunten)
Na minor aarde en leven (na inhaalprogramma)
Zie ► p. 93
■
Master in de bio-informatica (E) (120 studiepunten)
Zie ► p. 53
■
Master of Water Resources Engineering (interuniversitaire samenwerking KU Leuven / VUB)
(120 studiepunten)
Zie ► p. 96
■
Master in de bio-ingenieurswetenschappen: milieutechnologie (120 studiepunten)
Zie ► p. 66
(E) De opleiding wordt ook in het Engels aangeboden.
Versteende worsten
Bloedworsten hebben op het eerste gezicht niets te maken met geologie. Maar toch!
Als je aan een geoloog, waar ook ter wereld, vraagt wat een ‘boudin’ - het Franse woord voor
bloedworst - is, dan zul je steevast hetzelfde antwoord krijgen: een erg typische geologische
structuur die het gevolg is van tektonische vervormingen in de aardkorst.
Dat de internationale geologische gemeenschap vandaag deze term gebruikt, hebben we trouwens
te danken aan Belgische geologen. Zo’n 100 jaar geleden, tijdens een uitstap in de Ardennen,
ontdekten ze in de rotspartijen bijzondere structuren die heel sterk geleken op een reeks bloedworsten die mooi geordend waren zoals in de toonbank bij de slager. Voor het gemak - of zelfs bij
wijze van grap - beschreven ze deze structuren dan ook als ‘boudins’. Wat ze toen niet beseften,
was dat hun grap een eeuw later deel zou uitmaken van het geologische jargon.
Hoe deze structuren in de Ardennen ontstaan zijn, heeft een eeuw lang de gemoederen van
de geologische gemeenschap beroerd. Totdat recent de Leuvense geologen zich vastbeten in
deze controverse. Door het combineren van klassiek geologisch onderzoek, zeer geavanceerd
laboratoriumonderzoek en modelleerwerk zijn we er uiteindelijk in geslaagd de geheimen van
de ‘boudins’ bloot te leggen. We weten nu dat deze bijzondere structuren zich meer dan
300 miljoen jaar geleden op zo’n 15 kilometer diep in onze aardkorst gevormd hebben.
Onze contreien maakten toen deel uit van een uitgestrekt gebergte dat door gans Europa liep.
GEOLOGIE
Loopbaan
Dank zij hun brede en interdisciplinaire wetenschappelijke opleiding, vind je geologen terug in de meest
diverse beroepen. Ze zijn tewerkgesteld in de industrie, in studiebureaus, in overheids- en internationale
instellingen, in het secundair en universitair onderwijs, in wetenschappelijke instellingen, in de informaticasector en soms zelfs in het bank- en verzekeringswezen.
• De meest relevante industrietakken zijn o.a. de energiesector, zoals de olie- en gasindustrie,
maar ook de berging van nucleair afval, en de ontginnings- en verwerkingssector van ertsen en
industriële mineralen (zoals voor de aanmaak van bakstenen, glas, cement, tegels, betonproducten,
metalen). Daarnaast komt een beperkt aantal geologen in de chemische sector terecht.
• In studiebureaus houden geologen zich met diverse aspecten van de ondergrond bezig,
zoals milieugeologie, hydrogeologie en prospectie van de bodem voor openbare werken,
inclusief wegen- en waterwerken. De disciplines hydro- en milieugeologie worden ook toegepast
in de ontginning van water.
• Geologen vervullen in die diverse takken zowel onderzoeks-, leidinggevende als managementfuncties. Je vindt ze geregeld aan het hoofd van eenheden in een bedrijf en ze vervullen soms ook
de functie van afgevaardigd bestuurder.
• Overheids- en internationale instellingen werven geologen aan voor de inventarisatie en
de exploitatie van de ondergrond en voor de opvolging van diverse milieuaspecten.
• In het secundair onderwijs worden vakken zoals aardrijkskunde, fysica en chemie door geologen
onderwezen. In het universitair onderwijs doceren zij niet alleen in de studierichting geologie,
maar ook in de studierichtingen geografie, chemie, bio-ingenieurswetenschappen, burgerlijk
ingenieur en milieuwetenschappen.
• Een groot aantal afgestudeerden blijft voor enkele jaren aan de universiteit verbonden in het kader
van een doctoraat en / of van onderzoeksprojecten voor de overheid of de industrie. Tijdens deze
periode verwerven ze praktische ervaring die in het beroepsleven zeer nuttig blijkt.
• Ten slotte komen geologen ook terecht in domeinen waar een algemeen universitair diploma
vereist is, zoals in de financiële sector.
Milieu- & waterbeheer
Energie, grondstoffen & materialen
• Controle en beheer van grondwater
• Bodemsaneringen
• Onderzoek naar geschikte afvalbergingsplaatsen
• Exploratie van ertsen
• Groevebeheer (zand, klei)
• Olie en gas
Onderwijs & onderzoek
Bouwkunde & geotechniek
• Leraar natuurwetenschappen
• Onderzoeker aan de universiteit
• (Inter)nationale onderzoeksinstellingen
(KBIN, VITO, SCK, KMMA ...)
• Stabiliteit van de ondergrond
• Baggerwerken
113
114
Als geoloog heb ik natuurlijk een directe link met studies over geologische berging.
Maar in mijn functie komen ook andere wetenschappen aan bod, zoals corrosie,
microbiologie, betonontwikkeling, radionuclidemigratie, engineering,
transportmodelleringen en veiligheidsanalyses. De brede basisopleiding
als geoloog is een enorme troef.
(Maarten Van Geet, coördinator RD&D langetermijnbeheer, NIRAS)
115
Geografie
Beginprofiel
118
Eindprofiel
119
Bacheloropleiding
121
■
121
122
124
■
■
Opbouw
Studieprogramma
Week van een student geografie
Masteropleidingen
125
Loopbaan
127
116
Geografie
Onderstaand schema schetst je studietraject van beginnende bachelor tot afgestudeerde master,
en de verschillende mogelijkheden tijdens dat traject.
Bacheloropleiding
Bachelor in de geografie (180 sp.)
Beginprofiel
►
p. 118
Fase 1
Fase 2
►
p. 121
Fase 3
Minor wis- en natuurkunde
Minor Business & Innovation
Minor onderwijs
Minor verbreding optie aardwetenschappen
Minor verbreding optie sociaaleconomische wetenschappen
Studiebegeleiding ► p. 144
Masteropleidingen
Master in de geografie (N/E) (120 sp.)
►
p. 125
►
p. 126
Terrestrische ecosystemen en global change
Ruimtelijke analyse van de omgeving
Stadsgeografie
Andere masteropleidingen
Internationale ervaring ► p. 145
Eindprofiel
►
p. 119
GEOGRAFIE
117
118
Beginprofiel
Is geografie iets voor jou?
• Je bent een geboren wetenschapper (herken jezelf op ► p. 152).
• Gebeurtenissen in de omgeving waarin we leven trekken je aandacht, je wil er meer over weten en
zou er iets aan willen veranderen.
• Je hebt een brede fundamentele belangstelling voor alle basiswetenschappen.
• Je vindt de link met de maatschappij belangrijk, je wil niet verdwalen in abstracte dingen waarvan je
de band met de werkelijkheid niet ziet. Geografie is een uitdagende interdisciplinaire wetenschap die
een brug slaat tussen exacte en humane wetenschappen.
Toen ik vijf jaar geleden het plan opvatte om geografie te gaan studeren, vroegen
een aantal van mijn familieleden en vrienden plagend welk land of werelddeel
ik nog plande te ontdekken. Ik moest toegeven dat het harde tijden waren voor
ontdekkingsreizigers en dat er nog maar weinig witte vlekken met ‘terra incognita’
op de wereldkaart te vinden waren. Maar ik kreeg de kans om mijn eindwerk in
Ethiopië te maken, en dat leerde me dat er nog erg veel te ontdekken is.
Dingen meten die nog nooit iemand eerder mat en na afloop met de
resultaten een coherent verhaal vormen, was voor mij zo boeiend als
een nieuwe wereld ontdekken. Geografie blijft ontdekken!
(Ann, oud-student)
GEOGRAFIE
Eindprofiel
Vanuit je toegenomen kennis en vaardigheden heb je je eigen kijk op de wereld ontwikkeld.
Daardoor kun je binnen het vakgebied geografie je eigen bijdrage leveren.
• Je hebt een brede wetenschappelijke vorming en de kennis en vaardigheden om
als wetenschapper een actieve rol in de maatschappij op te nemen.
• Je hebt een grondige kennis van de geografische wetenschap en technieken (karteren,
kaartanalyse, enquêtes, laboratoriumanalyses, terreinopnames en grafisch voorstellen van resultaten),
ondersteund door een basiskennis van natuurwetenschappen en menswetenschappen.
• Je kunt geografische problemen in een maatschappelijke context plaatsen en je herkent de ruimtelijke
aspecten van relevante fysische en sociaaleconomische elementen en processen van de omgeving.
• Je hebt een verdiepende kennis van wiskundige toepassing of informatica of een verbredende
kennis van biologie, chemie, fysica, economie en bedrijfskunde of sociologie.
• Je kunt in teamverband werken en de resultaten van je eigen onderzoek zowel mondeling
als schriftelijk communiceren.
Geografie of geologie?
Een geograaf houdt zich vooral bezig met de interactie tussen mens en aarde in het heden, verleden
en de toekomst, terwijl een geoloog vooral de natuurlijke processen op en onder het aardoppervlak
in heden en verleden bestudeert. Geograaf en geoloog vertrekken dus vanuit een ander gezichtspunt:
de geograaf ziet de aarde en zijn leefomgeving vanuit het standpunt van de mens, terwijl de geoloog
eerder de natuurlijke processen wil begrijpen.
Op ► p. 152 vind je de profielen van wetenschap en technologie.
119
120
Ken je deze onderwijstermen al?
■
Opleidingsonderdeel
Officiële term voor ‘vak’
■
Opleiding
Verzameling van opleidingsonderdelen.
Er zijn bachelor- en masteropleidingen.
De bacheloropleiding gaat altijd vooraf
aan de masteropleiding.
■
Studiepunt
Drukt het aandeel van een opleidingsonderdeel binnen de totale opleiding uit:
een opleidingsonderdeel van 6 studiepunten
weegt dus zwaarder door dan een van 3.
Eén studiepunt komt overeen met 25 tot
30 uur studietijd: voorbereidingen maken,
college of practicum volgen, stage lopen,
opdrachten maken, examens afleggen …
■
Opleidingsfase
Een opleiding bestaat uit fases van
een bepaalde hoeveelheid studiepunten.
Zo bestaat een bacheloropleiding altijd uit drie
fases van telkens ongeveer 60 studiepunten;
de totale opleiding beslaat altijd 180 studiepunten. Een masteropleiding bestaat uit
minstens één fase van 60 studiepunten.
GEOGRAFIE
Bacheloropleiding
Geografie is een interdisciplinaire wetenschap die een brug slaat tussen de sociale en
de natuurwetenschappen. Ze bestudeert het aardoppervlak met zijn ruimtelijke patronen
en structuren. De geografische ruimte wordt op een dynamische en complexe manier door
allerlei processen en combinaties van gebeurtenissen beïnvloed.
De geografie neemt een belangrijke plaats in je dagelijks leven in, vaak zonder dat je je daar bewust van
bent. Je neemt voortdurend beslissingen die een invloed hebben op het ruimtegebruik: hoe rijden we
naar Brussel? Waar gaan we wonen? Wat doen we met ons afval? Hoe komen we aan drinkbaar water?
Menselijke activiteiten hebben invloed op de ruimte. We bouwen steden en havens, gebieden worden
onvruchtbaar door overexploitatie, de zoektocht naar een beter leven leidt tot wereldwijde migraties ...
Gelukkig beseft onze samenleving meer en meer dat een verantwoord gebruik van de ruimte voor
onze levenskwaliteit en voor die van de toekomstige generaties van primordiaal belang is.
Opbouw
• Hoe breder de vorming, hoe dieper het inzicht in geografische problemen. De opleiding geografie
is dan ook gestoeld op flexibiliteit en interdisciplinariteit.
• De eerste opleidingsfase is vooral een belangrijke oriëntatiefase en gemeenschappelijk voor
alle geografiestudenten. Ze bestaat uit inleidende geografische opleidingsonderdelen en basisopleidingsonderdelen uit zowel de exacte als de sociale wetenschappen.
• Vanaf de tweede fase kies je ook een minor die je toelaat je kennis in andere wetenschapsdisciplines,
verwant aan de geografie, te verruimen. Je hebt de keuze uit de minor wis- en natuurkunde,
de minor onderwijs, de minor Business & Innovation en de minor verbreding met daarin
de opties aardwetenschappen of sociaal-economische wetenschappen.
Gent, Brussel of Leuven?
• De bacheloropleiding geografie wordt in Vlaanderen aangeboden in Gent, Brussel en Leuven.
Het gaat telkens om boeiende steden, die elk hun voordelen hebben, ook als geografisch studieobject.
• De opleiding in Leuven onderscheidt zich door haar flexibel en multidisciplinair karakter.
Naast een vast pakket opleidingsonderdelen kun je kiezen uit een waaier van minors die je
met aanverwante wetenschappen laten kennismaken.
• In Brussel en Gent kies je in de bacheloropleiding al in zekere mate een toekomstige specialisatie.
In Leuven leggen we de nadruk op de banden tussen de sociaaleconomische en de fysische
geografie en volgt iedereen hetzelfde basispakket.
121
122
Studieprogramma
Meer info over de opleidingsonderdelen vind je vanaf ► p. 129. Je krijgt er een omschrijving van
alle opleidingsonderdelen van de eerste opleidingsfase in de wetenschappen.
Voor een gedetailleerde beschrijving van de opleidingsonderdelen van de volledige bacheloropleiding
en voor het uurrooster:
 www.onderwijsaanbod.kuleuven.be
Eerste fase
Tweede fase
Eerste semester: 30 studiepunten
Derde semester: ± 30 studiepunten
Geografie
6
Minor
Geologie
6
Sociale geografie
6
Grondslagen van de chemie
6
Topografie en cartografie
6
Wiskunde I
6
Bio-economie
4
Milieuchemie
4
Algemene natuurkunde I
3
Statistiek & data-analyse
3
Tweede semester: 30 studiepunten
± 10
Vierde semester: ± 30 studiepunten
5
Weer- en klimaatkunde
Fysische geografie
6
Geografische voorstellingen
3
Geografische gegevensverzameling en analyse II
6
Geografische gegevensverzameling en analyse I
3
Ruimtelijke analysetechnieken
6
Geologische analyse en synthese I
3
Minor
6
Algemene natuurkunde I
Geschiedenis van de nieuwste tijd
4
Wiskunde II
3
Wijsbegeerte
3
Ecologie
Wetenschapscommunicatie
±5
4
3
Mogelijke minors: verbreding (keuze sociaaleconomische wetenschappen of keuze
aardwetenschappen) • onderwijs • wis- en
natuurkunde • Business & Innovation
GEOGRAFIE
■ Geografie
■ Ondersteuning
■ Algemene verbreding
■ Minor
Derde fase
Vijfde semester: ± 30 studiepunten
± 10
Minor
Geographic Information Systems
6
Economische lokalisatie
en regionale ontwikkeling
6
5
Geomorfologische processen
Geologie van België
3
Zesde semester: ± 30 studiepunten
Regionale geografie:
België in de EU
6
Eindwerk
6
Geomorfologische processen
Buitenlandse excursie
Minor
4
3
±5
Sociologie
3
Religie, zingeving en
levensbeschouwing
3
123
124
Week van een student geografie
Deze fictieve agenda geeft je een idee hoe je week er kan uitzien. Je studietijd omvat niet enkel
college volgen, maar ook achteraf je notities overlopen, naar de bibliotheek gaan, zelfstudie …
Zo zit je al snel aan een 40 à 50 urenweek. Daarnaast is er natuurlijk ook ruimte voor ontspanning.
Een overzicht van het academiejaar vind je op ► p. 157
G
MAANDA
ractie
Geografie: inte
8:30-10:30 u. oorcollege)
(h
mens en aarde ota's bijwerken in
10:30-14 u. Ncafetaria CBA
nde I
mene natuurku
14-16 u. Alge
(hoorcollege)
n)
ogie (oefeninge
16-18 u. Geol
nd op kot
pizza & tv-avo
DINSDAG
lege)
ologie (hoorcol
9-10:30 u. Ge
mens en
ie
ct
ra
te
in
:
rafie
11-13 u. Geog )
lege
aarde (hoorcol
VRIJDAG
urkunde
Algemene natu
8:30-10:30 u. actica)
pr
(oefeningen &
n
Grondslagen va
u.
5
:4
12
10:45rcollege)
de chemie (hoo
)
ie (hoorcollege
og
ol
Ge
14-16 u.
ingen)
en
ef
(o
I
e
iskund
16-17:30 u. W
I
Naar huis
G
ZATERDA
mountainbiken
stiek & datati
14-18 u. Staalyse oefenen
an
r-Jan
Alma met Ptieiekte& data-analyse
14-16 u. Statis
(oefeningen)
lyse
tiek & data-ana
16-18 u. Statis
(hoorcollege)
kot
lopen @ sport
AG
WOENSD
ingen)
iskunde I (oefen
9-10:30 u. W
N
et ele
aken m
oefeningen m
gen van de
ondsla
13:30-15 u. Gr ge)
le
ol
rc
chemie (hoo
ZONDAG
ities bijwerken
10-12 u. Notteractie mens en
in
aarde
uurkunde & en
er
14-17 u. Nat
wiskunde stud
terug naar Leuven
emie op kot
oefeningen ch
le
cinema met Jel
AG
DONDERD
uitslapen!
ge)
nde I (hoorcolle
11-13 u. Wisku itoraatssessie
14-16 u. Mon gen van de chemie
dsla
16-18 u. Gron
n)
ge
in
en
(oef
;-)
pintje drinken
TO DO
eenemen
m
n
e
n
e
o
h
loopsc
t vergeten!
ie
n
ib
b
n
e
boek
GEOGRAFIE
Masteropleidingen
In functie van de minor die je tijdens je bacheloropleiding gevolgd hebt, kun je overstappen naar andere
masteropleidingen, sommige rechtstreeks, andere na het volgen van een voorbereidingsprogramma.
■
Master in de geografie (E) (interuniversitaire samenwerking KU Leuven / VUB)
(120 studiepunten)
Je leert de geografie in al haar facetten kennen en beheersen, steeds in een interdisciplinaire context.
Met gespecialiseerde opleidingsonderdelen verbreed je je geografische kennis en kunde en verdiep
je je in je specialisatierichting.
Je besteedt een groot gedeelte van deze opleiding aan zelfstandig wetenschappelijk onderzoek,
dat resulteert in een masterproef. Je leert hoe je nieuwe ontwikkelingen in het vakgebied moet
volgen en verwerken. Door nieuwe inzichten en zelf verkregen resultaten voor te stellen en te
bediscussiëren met medestudenten bekwaam je je verder in communicatie.
Je kiest uit drie specialisatierichtingen:
• terrestrische ecosystemen en global change
• ruimtelijke analyse van de omgeving
• stadsgeografie
De keuze van een specialisatie is niet afhankelijk van de minor die je in de bacheloropleiding volgde.
De verbreding van je opleiding en de vaardigheden die je in iedere minor verwerft, komen immers
in elke specialisatie van pas. Je kiest voor een van de twee aangeboden finaliteiten, die je elk op
hun manier ondersteunen in je latere werksituatie. Aan de hand van de finaliteit onderwijs kun je
je kennis doorgeven aan leerlingen van het secundair of het hoger onderwijs. De professionele
finaliteit spitst zich ten slotte meer toe op toegepast onderzoek bij de overheid en in de bedrijfswereld. Binnen deze optie volg je ook een stage in de bedrijfswereld of bij de overheid.
Indien je je eerder wil verdiepen in de verschillende specialisaties van de geografie, dan is de
Engelstalige equivalente opleiding Master of Geography een mogelijkheid. Deze biedt de specialisaties
City, Space and Society, Earth and Climate en GIS and Spatial Modelling aan, maar heeft geen keuzefinaliteiten. Deze master is uitsluitend gericht op onderzoek.
 www.kuleuven.be/ma/mgeognl
(E) De opleiding wordt ook in het Engels aangeboden.
In de eerste fase was de leukste les zeker en vast geografie: interactie mens-aarde.
Het opleidingsonderdeel gaat over de toenemende bevolkingsdruk, de uitdagingen
waar de wereld voor staat, de klimaatproblematiek of zaken als overbevissing.
Het mooie aan het opleidingsonderdeel is dat, bijvoorbeeld bij de overbevissing,
niet enkel gekeken wordt door de ogen van een ecoloog, maar ook door de
ogen van een lokale visser, een handelaar, een politicus of een consument.
(Sofie, student)
125
126
■
Master in het toerisme (60 studiepunten)*
Na voorbereidingsprogramma van 12 studiepunten
Het studiedomein van toerisme verschilt van vele andere door de complexiteit van toerisme als
maatschappelijk fenomeen, als beleidsdomein en als economische activiteit. Vanuit de bedrijfskunde
wordt de toeristische sector bestudeerd als een 'keten van producten en diensten'. Het accent ligt
op sectorspecifieke marketingstudies, inclusief concurrentieanalyses. Naast het economische zijn er
echter nog vele aspecten die vooral gericht zijn op het gedragspatroon en de impact op ruimte en
samenleving. Dit betekent dat ook de sociale, geografische en culturele disciplines het aanbod
komen verrijken in een coherent programma dat het multidimensionele karakter van toerisme ten
volle aan bod laat komen en het aspect duurzaamheid vooropstelt.
De basisprincipes globalisering, duurzame ontwikkeling en wetenschappelijk onderzoek
worden in zes modules uitgewerkt:
•
•
•
•
•
•
de culturele dimensie van toerisme
marketing van toerisme
ontwikkeling van de bestemmingen
management in toerisme
toegepast toerisme
masterproef
Deze opleiding is vernieuwend door de gemengde instroom van professionele en academische
bachelors en masters. Ontegensprekelijk is dit op zich reeds een vorm van interdisciplinaire integratie
die je leeromgeving alleen maar kan verrijken. De veelheid aan actieve werkvormen en projectwerk
bewijst dat wij geloven in je creativiteit en inzet.
Heel wat opleidingsonderdelen worden gedoceerd in het Engels waardoor je in contact komt met
buitenlandse studenten, o.a. van de Erasmus Mundus Master in Sustainable Territorial Development.
 www.kuleuven.be/ma/mtoerl
■
Master in de statistiek (E) (120 studiepunten)
Zie ► p. 21
■
Master of Water Resources Engineering (interuniversitaire samenwerking KU Leuven / VUB)
(120 studiepunten)
Zie ► p. 96
■
Master in de bio-ingenieurswetenschappen: milieutechnologie (120 studiepunten)
Zie ► p. 66
■
Master in de geologie (E, interuniversitaire samenwerking KU Leuven / UGent)
(120 studiepunten)
Na minor verbreding, optie aardwetenschappen, en mits inhaalprogramma
Zie ► p. 111
(E) De opleiding wordt ook in het Engels aangeboden.
* De omvang van deze masteropleiding kan in de toekomst vermeerderen van 60 naar 120 studiepunten.
GEOGRAFIE
Loopbaan
Geografen komen voornamelijk terecht in functies die te maken hebben met het ruimtegebruik.
Als master in de geografie heb je een brede visie op onze leefwereld, je bent een omgevingsspecialist
met een sterke interdisciplinaire vorming. Geografen kunnen problemen goed situeren en vinden snel
de kortste weg naar analyses en oplossingen. Dat wordt erg gewaardeerd op de arbeidsmarkt.
• Je kunt aan de slag in studiebureaus, waar je meewerkt aan milieueffectrapportages, aan ruimtelijke
structuurplannen en aan studies voor stadsvernieuwing of voor de ontwikkeling van het platteland of
van achtergestelde buurten. Je behandelt ook allerhande vergunningsaanvragen.
• Bedrijven zoeken almaar meer geografen die gespecialiseerd zijn in het gebruik en het ontwikkelen
van software voor het beheer van geografische gegevens (Geografische Informatie Systemen)
en/of in het ontwerpen en produceren van digitale kaarten.
• Ook andere bedrijven hebben meer en meer nood aan correct geïnterpreteerde ruimtelijke informatie
om hun commerciële strategie te bepalen.
• Dankzij je grondige kennis van het landschap en de economische, sociale en culturele
bijzonderheden is de toeristische sector ook een afnemer van afgestudeerde geografen.
• Als geograaf kun je ook terecht in het onderwijs (zowel secundair als hoger). Een uitdagende functie,
want enthousiaste docenten en leraren nemen een sleutelpositie in bij de ontwikkeling van onze
maatschappij.
• Bij overheidsinstellingen zijn er op verschillende niveaus (nationaal, provinciaal, gemeentelijk) en in
verschillende domeinen (ruimtelijke ordening, mobiliteit, milieu, huisvesting, economie, stedenbeleid,
plattelandsbeleid, sociale zaken ...) geografen actief.
• Een aantal afgestudeerden kiest voor een carrière in het wetenschappelijk onderzoek,
ook in het buitenland.
Onderwijs & Onderzoek
Privé
Overheid
• Leraar aardrijkskunde en/of
natuurwetenschappen
• Docent hogeschool
• Onderzoeker aan de
universiteit
• (Inter)nationale onderzoeksinstellingen (VITO ...)
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Meteobedrijven
Teledetectie
Cartografie
Geografische Informatiesystemen (GIS)
• Milieustudiebureaus
Geo-informatie
Ruimtelijke planning
Mobiliteit
Stadsontwikkeling
Milieubeheer
Op het eerste gezicht is de link tussen de financiële sector en de geografie
misschien niet zo duidelijk, maar toch is er één. In mijn functie gaat het om
databanken en het beheer ervan, en het maakt weinig verschil uit of dat
geografische data zijn of andere.
(Isabelle Eeman, senior project manager, ING Belgium)
127
128
Op dit moment starten we met een project rond diversiteit en gemeenschapsvorming.
Sociologen hebben de correlatie bestudeerd tussen diversiteit en de kwaliteit van
samenleven, en stellen vast dat naarmate er in een gemeenschap meer interne
verschillen zijn, de solidariteit minder groot wordt. Dat is een algemene wet uit de
sociologie, zeg maar. Het project wil onderzoeken hoe die algemene sociologische
wetmatigheid op een bepaalde plek ingevuld wordt.
We werken hiervoor samen met pedagogen, die heel praktijkgericht werken en
onderzoeken wat de effecten zijn in een gemeenschap van ingrepen zoals lesgeven of
opbouwwerk. Zij hebben een eigen methodiek van actieonderzoek, die essentieel is.
In hetzelfde project werken ook politicologen mee, die het effect onderzoeken
op de politiek op verschillende niveaus. Wij geografen onderzoeken de rol
van de plaats waar de gemeenschap zich bevindt.
(Prof. M. Loopmans, maart 2013)
OPLEIDINGSONDERDELEN VAN DE EERSTE FASE
Opleidingsonderdelen
van de eerste fase
In deze brochure vind je telkens per opleiding onder ‘Studieprogramma’ een opsomming van de
verplichte opleidingsonderdelen van de eerste opleidingsfase. Deze vind je in onderstaande lijst terug,
met een omschrijving van de inhoud door de beste critici: je (toekomstige) collega-studenten.
De opleidingsonderdelen staan gegroepeerd per discipline, niet per studierichting. Zo vind je
bijvoorbeeld onder de discipline biologie opleidingsonderdelen die zowel door studenten biologie,
chemie als biochemie en biotechnologie gevolgd worden.
WISKUNDE
Calculus I en II
■
wiskunde, fysica
Deze cursus start met een herhaling van een aantal belangrijke begrippen uit het secundair onderwijs.
Reeds gekende begrippen zoals functies, limieten, afgeleiden en integralen worden verder uitgediept.
Daarna maak je kennis met een aantal nieuwe concepten zoals machtreeksen, differentiaalvergelijkingen en functies in meerdere veranderlijken. Hierbij ligt de nadruk eerder op
toepassingen dan op de theoretische achtergrond: veel oefeningen maken is dus de boodschap!
Dit opleidingsonderdeel werkt met permanente evaluatie, wat betekent dat je om de 3 à 4 weken
een test hebt die meetelt voor je eindcijfer. Laat je dus niet misleiden: dit opleidingsonderdeel is meer
dan een ‘herhaling van het secundair’ en vraagt de nodige inzet tijdens het academiejaar.
Analyse I
■
wiskunde
In dit opleidingsonderdeel bestudeer je de grondbeginselen van de wiskundige analyse zoals
continuïteit, afgeleiden, integralen en reeksen waarbij er veel aandacht besteed wordt aan de exacte
formulering van definities en eigenschappen. Professor Quaegebeur weet tijdens de colleges je
interesse te wekken door de leerstof op een interactieve manier aan te brengen. Je kunt dus het
best goed voorbereid naar de les komen. De colleges zijn zeker en vast een aanrader, je leert er
veel bij dat niet in de cursus staat en verwerft er een dieper inzicht.
De erg uitgebreide cursus mag je ook gebruiken op het mondelinge examen. Professor Quaegebeur
geeft je hints en laat je daarna nog even rustig werken als je vast zou zitten. Ga ook zeker naar
de oefenzittingen. Daar kun je je onder begeleiding van een assistent de aangeleerde begrippen
en technieken verder eigen maken.
129
130
Lineaire algebra
■
wiskunde, fysica
In dit opleidingsonderdeel maak je voor het eerst kennis met abstracte wiskunde. In de loop van het
semester raak je vertrouwd met matrices, vectorruimtes, hun bijhorende eigenschappen en een
aantal toepassingen in andere domeinen. Daarenboven wekt professor Veys oprechte interesse bij
zijn studenten op, waardoor hij al meermaals het jaarlijkse gouden krijtje voor beste professor wiskunde
gewonnen heeft.
Bewijzen en redeneren
■
wiskunde, fysica
Professor Kuijlaars leert je verschillende technieken aan om een stelling of propositie exact te
bewijzen en hoe je dit zo nauwkeurig mogelijk neerschrijft. Aangezien het bewijzen van stellingen in
vele andere wiskundeopleidingsonderdelen aan bod komt, is dit een zeer nuttig opleidingsonderdeel.
De oefenzittingen zijn zeker de moeite, aangezien je door zelf aan het werk te gaan, pas echt kunt
leren hoe je bewijzen moet opstellen.
Wiskunde I
■
chemie, biochemie en biotechnologie, geologie, informatica, geografie
Je begint met een herhaling van de belangrijkste begrippen uit het secundair onderwijs.
Professor Kuijlaars diept gekende begrippen als functies, afgeleiden en integralen verder uit.
Daarna maak je kennis met belangrijke nieuwe begrippen zoals differentiaalvergelijkingen
en functies in meerdere veranderlijken. De nadruk ligt eerder op toepassingen dan op
de theoretische achtergrond.
Er is voldoende ondersteuning voorzien voor dit opleidingsonderdeel, in de vorm van hoorcolleges,
een uitgebreide en duidelijk geschreven cursus en heel wat oefensessies. Bij deze laatste aanwezig
zijn, is dan ook essentieel om alle begrippen en technieken onder de knie te krijgen.
Wiskunde II (3 studiepunten)
■
informatica, geografie
Professor Kuijlaars probeert je een dieper inzicht in de wiskunde te geven. Rijen, reeksen en
matrices komen uitgebreid aan bod en worden aangevuld met een gedeelte over hogere wiskunde.
Wie graag met wiskunde bezig is, komt in dit opleidingsonderdeel zeker aan zijn trekken. Naast een
aanvulling op de leerstof uit het eerste semester krijg je ook de juiste inzichten voor de wiskunde
die een wetenschapsstudent nodig heeft in het verdere verloop van zijn studies. Ga zeker naar
de oefensessies, aangezien het kunnen toepassen van de leerstof van dit opleidingsonderdeel
erg belangrijk is.
De hoorcolleges worden samen gegeven met de 6-studiepuntenvariant van dit opleidingsonderdeel.
Hierdoor lopen de lessen voor informatica en geografie maar tot in de helft van het semester.
OPLEIDINGSONDERDELEN VAN DE EERSTE FASE
Wiskunde II (6 studiepunten)
■
chemie, biochemie en biotechnologie, geologie
In de tweede helft van het semester worden eerder geziene concepten verder uitgediept.
Zo bestudeer je onder andere meervoudige integralen, vectorvelden en Fouriertransformaties.
Bovendien maak je kennis met het wiskundig computerprogramma MATLAB. Nog steeds ligt
de nadruk op het kunnen toepassen van de leerstof, en is het bijwonen van de oefenzittingen
een absolute aanrader.
Wiskundige methoden voor biomedische wetenschappen
■
biologie
Dit is een van de twee verplichte wiskundeopleidingsonderdelen in de bacheloropleiding biologie.
De nadruk ligt op verschillende populatiemodellen en toepassingen. De professor gebruikt slides
en een Engelstalig handboek.
Tijdens de werkzittingen wordt de theorie omgezet in oefeningen. Op het examen mag er voor
één deel een portfolio gebruikt worden dat je zelf maakt. Dit portfolio vul je het best elke week aan,
zo heb je hier tijdens de blokperiode bijna geen werk meer aan.
Studenten die uit een wiskundige richting komen (ongeveer zes uur wiskunde per week), hebben
een vrij grote slaagkans, mits enige inzet. Voor de studenten die een minder sterke wiskundige
achtergrond hebben, worden er vier monitoraatsessies georganiseerd waarin enkele noodzakelijke
wiskundige technieken (bv. een integraal uitwerken) worden herhaald.
Statistiek & data-analyse
■
geologie, geografie
In dit opleidingsonderdeel komen de belangrijkste begrippen en concepten uit kansrekenen en
statistiek aan bod, waarbij de nadruk vooral ligt op het begrijpen en kunnen toepassen ervan.
Voor een wetenschapper is het immers niet alleen belangrijk om data op de juiste manier te
verkrijgen, maar ook om deze gegevens statistisch te verwerken, zodat op basis van deze
data-analyse de correcte conclusies getrokken worden.
Voor het oefengedeelte wordt er wekelijks afgewisseld tussen ‘klassieke’ oefenzittingen en
zelfstudiepakketten met statistische software (R). In de laatste weken van het semester maak
je (per twee) een taak waarin je een concrete dataset analyseert en je bevindingen in een verslag
rapporteert. Hiervoor maak je opnieuw gebruik van R: het is dus belangrijk om hier vanaf het begin
goed mee te leren werken.
Kansrekenen en statistiek I
■
wiskunde
In dit opleidingsonderdeel leer je de theoretische beginselen van kansrekenen en statistiek. Het blijft
echter niet bij theoretische kennis: door middel van oefeningen en een project wordt je theoretische
kennis over kansmodellen en statistische procedures ook omgezet in praktische vaardigheden.
Dit opleidingsonderdeel is dan ook ideaal voor iedereen die een grondige theoretische kennis
wil combineren met het praktisch verwerken van data op een statistisch correcte manier.
131
132
Algebraïsche structuren
■
wiskunde
In het eerste deel behandel je in het bijzonder groepen en ringen. Je begint rustig met modulorekenen als inleiding tot de restklasseringen. Naarmate de cursus vordert, komen abstractere
onderwerpen aan bod. Begrijpen en inzicht verwerven is de boodschap. De oefenzittingen zijn nog
meer dan de lessen een absolute aanrader, aangezien de oefeningen soms een heel verhelderend
licht werpen op de nogal abstracte theorie.
Het tweede deel van de cursus bouwt verder op de cursus lineaire algebra, en behandelt onder
andere duale ruimten en bilineaire vormen. Probeer ook hier goed te volgen tijdens de colleges
en zorg zeker dat je genoeg oefeningen maakt. Op het examen is de theorie mondeling en zijn de
oefeningen schriftelijk, maar er wordt ook veel aandacht besteed aan je schriftelijke voorbereiding
bij het mondelinge deel.
Kansrekenen I
■
fysica
In dit opleidingsonderdeel leer je de theoretische beginselen van kansrekenen en bestudeer je een
aantal veel voorkomende kansmodellen. Via oefenzittingen oefen je alle begrippen in en leer je vlot
werken met de verschillende modellen. Zo heb je een fundamentele basis voor de statistische
procedures waarmee je later in de opleiding in contact komt. Niet onbelangrijk aangezien
een correcte data-analyse onontbeerlijk is bij de vele experimenten binnen de fysica.
OPLEIDINGSONDERDELEN VAN DE EERSTE FASE
INFORMATICA
Beginselen van programmeren
■
wiskunde, fysica, informatica
Tijdens beginselen van programmeren, onder studenten beter gekend als BeeVeePee, zet je je eerste
stapjes in de wondere wereld van het programmeren. Hoewel de cursus zich op één programmeertaal
richt (Java) en je aan het eind van de cursus een stevige basis hebt, gaat deze cursus eerder over
een manier van denken dan over het foutloos programmeren in een bepaalde taal.
De cursus is opgedeeld in twee delen: de hoorcolleges en de oefenzittingen. In de hoorcolleges
worden nieuwe begrippen en technieken aangebracht, die je later in een oefenzitting verwerkt.
Maar let op, de eerste oefenzitting zal even schrikken zijn, omdat alle code op papier wordt gemaakt.
Deze oefenzittingen zijn heel belangrijk: BVP is een opleidingsonderdeel dat je alleen al doende
leert. Begin november word je voor de eerste keer getest alvorens men je daadwerkelijk voor
de leeuwen gooit.
Met de leeuwen bedoelen we het alom gevreesde practicum, met de test doelen we op het
oefenpracticum. Het oefenpracticum is over het algemeen niet moeilijk, maar vergt wel een hoop
werk (30 à 60 uur). Hoewel het tijdstip van dit practicum niet echt gunstig valt (drukke weken),
loont het zeker de moeite om door te bijten. Door de tijd die je in de practica steekt, leer je het
opleidingsonderdeel begrijpen waardoor het examen voor velen bijna een formaliteit wordt.
De meningen over dit opleidingsonderdeel zijn echter verdeeld: voor bepaalde informatici is dit
opleidingsonderdeel te gemakkelijk, voor sommige fysici of wiskundigen blijft dit een aartsmoeilijk
opleidingsonderdeel dat ze nooit volledig zullen beheersen. In dit geval is het zeker aan te raden
hulp te zoeken bij ouderejaars (of je peter-meter groepje!).
133
134
Informaticawerktuigen
■
informatica
Informaticawerktuigen is een opleidingsonderdeel dat bestaat uit practica. Elke week volg je een
verplichte oefenzitting over een bepaald thema, gegeven door een assistent. Daarnaast zijn er twee
practica over Visual Basic en Ruby, en een groepsopdracht met vijf tot acht studenten waarover je
ook een presentatie doet. Ten slotte maak je een blogpost.
De practica zijn meestal wel duidelijk, en de basisinformatie die je nodig hebt, staat in het boek.
Soms is er wel wat extra opzoekingswerk vereist. Dit opleidingsonderdeel is 6 studiepunten waard,
dus begin tijdig aan je practica en steek er voldoende tijd en moeite in!
Fundamenten voor de informatica
■
informatica
Dit is een opleidingsonderdeel uit het tweede semester, gedoceerd door professor Blockeel.
Ondanks de naam wordt er in fundamenten voor de informatica vooral discrete wiskunde
gedoceerd. De naam verwijst naar het feit dat veel principes uit de informatica hierop gebaseerd zijn,
waardoor het dus een belangrijk opleidingsonderdeel is voor deze richting.
Je maakt kennis met complexiteitstheorie (de efficiëntie van algoritmes), grafentheorie (waarin je
problemen oplost aan de hand van grafen en ze bijgevolg eenvoudiger door een computer kunt laten
oplossen) en vastepuntstheorie (een principe waarop onder andere recursie gebaseerd is). De cursus
is niet zo dik, maar wat er in staat, moet je wel perfect begrijpen. Indien je tijdens het college iets niet
onmiddellijk begrijpt: geen nood! De oefenzittingen bieden telkens verduidelijking bij de concepten
die je in de les theoretisch hebt behandeld.
Structuur en organisatie van computersystemen
■
informatica
Het eerste wat je leert, is het belang van afkortingen (het opleidingsonderdeel wordt dan ook door
iedereen, inclusief de prof, gewoon SOCS genoemd). Belangrijker is natuurlijk dat je ook leert hoe
diverse hardware en software werkt. Concreet ontdek je onder andere hoe een processor werkt
en hoe een broncode in bijvoorbeeld C wordt omgezet naar machinecode. Andere voorbeelden zijn
de cd, de dvd, de harde schijf en de werking van een compiler.
Ook wordt de (verder onbestaande) assembleertaal Drama gedefinieerd. Naar deze taal, die de helft
van de examenpunten beslaat, wordt vaak verwezen in de cursus. Voor dit opleidingsonderdeel
leg je twee toetsen af over Drama en een mondeling examen rond kerst.
Objectgericht programmeren
■
informatica
Objectgericht programmeren (OGP) is het vervolg op beginselen van programmeren (BVP). In BVP
leer je vooral de instructies waarmee je programmeert, terwijl je in OGP leert hoe je die instructies
op een goede manier moet gebruiken.
OPLEIDINGSONDERDELEN VAN DE EERSTE FASE
De lessen worden geïllustreerd in Java, maar je kunt wat je in deze cursus leert in feite op
elke objectgerichte programmeertaal toepassen. De lessen zijn zeer boeiend om te volgen.
Professor Steegmans interageert constant met zijn studenten. Hij laat je de oplossing aanbrengen,
en stuurt zelf af en toe bij waar het nodig is. Er is geen echt examen van dit opleidingsonderdeel,
de punten worden gegeven op basis van de practica: één groot practicum in drie delen.
De prof is een groot voorstander van extreme programming, wat betekent dat je met twee tegelijk
programmeert. Je maakt je practica dus bij voorkeur met twee. Het eerste deel is redelijk eenvoudig.
De volgende delen bouwen daar op voort, telkens iets moeilijker. Testen schrijven is sterk aangeraden.
De verdediging van het project gebeurt in het kantoor van de prof. Hij stelt enkele vragen over het
UML-diagram van je project, en vraagt je enkele delen van de opgave te demonstreren in je code.
Het gaat er heel relaxed aan toe: professor Steegmans is vriendelijk en rustig en straalt die kalmte
ook uit.
Logica voor informatici
■
informatica
Veel studenten vinden de cursus logica heel interessant en niet te moeilijk. De cursus kan worden
onderverdeeld in drie grote delen: propositielogica, predicatenlogica en onbeslisbaarheid.
De eerste twee delen draaien vooral rond oefeningen: vertaaloefeningen, rekenen met logische
equivalenties … Het derde deel is dan weer theoretischer en inhoudelijk moeilijker: het heeft soms
zelfs iets weg van filosofie van de wiskunde, bijvoorbeeld wanneer de onvolledigheidsstelling van
Göbel aan bod komt. Het is essentieel dat je bijzonder veel oefeningen maakt. Professor Denecker
zorgt voor een paar mooie softwarepakketten die je helpen bij het maken van oefeningen: zo wordt
oefenen soms zelfs plezierig! Bij het oplossen van oefeningen komt het vaak neer op precisie en
nauwkeurig werken. Als je dat kunt, heb je voor dit opleidingsonderdeel niets te vrezen.
Gegevensstructuren en algoritmen
■
informatica
Dit is een opleidingsonderdeel van 6 studiepunten, gegeven door professor Dutré. De doelstelling
is om inzicht te verwerven en ervaring op te doen met gegevensstructuren en algoritmen,
die algemeen bruikbaar zijn in de ontwikkeling van softwaresystemen.
De evaluatie bestaat uit vier kleine projecten, elk op 1,5 punt, en een mondeling examen met
schriftelijke voorbereiding. De vier projecten zijn zeker niet gemakkelijk, dus probeer mee te zijn
met de leerstof. De cursus bestaat uit een Engelstalig boek, het goedkoopst beschikbaar bij
de Scientica Cudi, maar de slides zijn hiervan zeker al een goede samenvatting.
135
136
FYSICA
Algemene natuurkunde I: mechanica
■
wiskunde, fysica
Deze inleiding tot de mechanica behandelt eendimensionale bewegingen, over de wetten van Newton
tot behoud van impulsmoment. Professor Fannes doet zijn uiterste best om je alles zo duidelijk
mogelijk bij te brengen. Voor zijn overtuigende lessen heeft hij dan ook al enkele keren het jaarlijkse
gouden krijtje voor beste professor fysica gekregen.
Algemene natuurkunde I
■
chemie, biochemie en biotechnologie, geologie, geografie
Natuurkunde is een heel belangrijk opleidingsonderdeel voor elke wetenschapper. Vele natuurlijke
verschijnselen zijn immers te verklaren aan de hand van een beperkt aantal basisformules en
logische redeneringen. Professor Van Proeyen legt de belangrijkste afleidingen duidelijk uit tijdens
de colleges. Mede dankzij de oefeningen en practica krijg je een goed beeld over golven, krachten,
wetmatigheden en materie. Je leert fysische fenomenen analyseren en begrijpen.
Natuurkunde voor informatici
■
informatica
Natuurkunde voor informatici (in de wandelgangen simpelweg ‘fysica’) is, op de minor fysica na,
het enige natuurkundige opleidingsonderdeel dat informaticastudenten krijgen. Je maakt kennis
met enkele basisconcepten uit de natuurkunde, meer bepaald beginselen van de mechanica en
elektrische verschijnselen.
De hoofdstukken over mechanica zijn relatief eenvoudig. Het is belangrijk dat je de cursussen
wiskunde I en II goed kunt toepassen, vooral integratie, afleiden en het oplossen van differentiaalvergelijkingen. Zowel inzicht in de fysische verschijnselen als kennis van de formules is belangrijk.
Ga dus zeker naar alle lessen en oefenzittingen en hou ook buiten de lessen de leerstof bij, want dit
is het perfecte ‘buisopleidingsonderdeel’ voor late beginners. Een deel van dit examen is schriftelijk,
maar je legt na de schriftelijke voorbereiding ook een gedeelte mondeling af.
Biofysica
■
biologie
Biofysica is een algemeen wetenschappelijk opleidingsonderdeel in de biologie. Het is ook het enige
nagenoeg zuivere fysicaopleidingsonderdeel in de bachelor biologie. De professoren Wagner
en Temst gebruiken slides en een zelfgeschreven handboek. Tijdens de hoorcolleges noteer je bij
de slides. In het handboek staat alles uitgewerkt en duidelijk beschreven, zodat je met de nodige
inzet niet al te veel moeite hebt met het theoriegedeelte.
Dit opleidingsonderdeel behandelt de basisbeginselen van de fysica en hun toepassing op
biologische systemen. Zo krijg je inzicht in de principes van de overdracht van energie en
van elektrische signalen, met toepassing op prikkelgeleiding langs een axon.
OPLEIDINGSONDERDELEN VAN DE EERSTE FASE
Naast de theoretische hoorcolleges vinden er ook werkzittingen plaats waarin oefeningen worden
gemaakt (te vinden op Toledo). Af en toe leg je (aangekondigde) testen af – hou dus zeker tijdens
het jaar de oefeningen bij! Aangezien het examen grotendeels uit oefeningen bestaat, zijn de testen
handig om eventuele kennisgebreken te ontdekken en aan te pakken.
Algemene natuurkunde II: golven, elektromagnetisme en optica
■
wiskunde, fysica
Dit inleidende opleidingsonderdeel wordt gedoceerd door de bijzonder vriendelijke professor
Van Haesendonck. Je leert meer over het effect van elektrische en magnetische velden en hun
toepassingen, en ook over golven en licht. Met elektromagnetisme, golfverschijnselen en optica
kun je heel wat natuurverschijnselen (bliksem, noorderlicht, regenboog ...) begrijpen en verklaren,
en ze liggen ook aan de basis van technologische toepassingen uit ons dagelijks leven (gloeilamp,
elektrische generator, bril met corrigerende lenzen ...) en uit de onderzoekswereld (oscilloscoop,
massapectrometer, structuurbepaling met X-stralendiffractie ...).
Statistische thermodynamica
■
fysica
Dit is het eerste theoretische fysicaopleidingsonderdeel. Thermodynamica is een domein in
de fysica dat je warmte en de overdracht van energie leert begrijpen. De eerste helft geeft je
een macroscopische basis, terwijl professor Maes zich in de tweede helft volledig laat gaan om
je bij te brengen hoe deze theorie volgt uit bewegingen van atomen op microscopische schaal.
Door zijn immer interessante lessen heeft hij al meermaals het jaarlijkse gouden krijtje voor
beste professor fysica verdiend.
Fysica practicum
■
fysica
Dit is een van de nieuwste opleidingsonderdelen binnen de richting fysica. Je voert allerlei proeven
uit onder begeleiding van assistenten en de geliefde professor Ewald Janssens. Je leert een
experiment op te zetten op basis van een korte beschrijving en vraagstelling, je moet de resultaten
kunnen verwerken en interpreteren, en er correct over rapporteren. Je krijgt ook inzicht in de
verschillende soorten experimenteerfouten en methodes voor foutenschatting en statistische
verwerking van meetresultaten.
De proeven variëren van een interessante opstelling met verschillende veren tot heuse fietsproeven.
Later leg je die proeven ook uit in een kleine tentoonstelling.
Ten slotte test je een eigen concept (denk: hoe raarder, hoe leuker!).
137
138
CHEMIE
Grondslagen van de chemie
■
fysica, biologie, chemie, biochemie en biotechnologie, geologie, geografie
De meeste wetenschappers krijgen in hun opleiding te maken met chemische reacties. Een goede
basiskennis van de chemie is dan ook belangrijk om zulke reacties in voldoende mate te kunnen
begrijpen. Daarom leer je over de belangrijkste chemische principes.
Het opleidingsonderdeel bestaat uit een theoretisch gedeelte om de concepten duidelijk te maken
en uit een praktisch gedeelte en oefeningengedeelte waarin de berekeningen en juiste labovaardigheden worden aangeleerd.
Industriële en technische chemie
■
chemie
Dit opleidingsonderdeel gaat over de chemie van het dagelijks leven. Je bestudeert een aantal
industriële processen zoals de productie van zwavelzuur of polymeren, van de ontginning van
grondstoffen tot aan de recyclage. Energiegebruik, katalysatoren, stabilisatoren: je leert denken
als een industriële chemicus.
In het tweede deel van de cursus krijg je seminaries van verschillende proffen, die elk vanuit hun
specialiteit aantonen hoe de maatschappij doordrongen is van chemie. Er is ook een bedrijfsbezoek
aan een van de chemiereuzen in Vlaanderen.
Bio-organische chemie
■
biologie, biochemie en biotechnologie, chemie
In deze algemene inleiding tot de organische chemie komen ook biologische / biochemische
toepassingen aan bod. De basisreactiemechanismes worden theoretisch uitgelegd tijdens de hoorcolleges en uitgebreid toegepast tijdens de oefenzittingen. De practica over de geziene theorie
tellen mee voor het examen.
Het examen is opgebouwd uit een mondeling gedeelte over de theorie, een schriftelijk gedeelte
oefeningen en nog een extra schriftelijk gedeelte over het befaamde ‘groene boekje’. In dat boekje
staan belangrijke moleculen die je van buiten moet kennen en wordt de systematiek van de IUPACnaamgeving uit de doeken gedaan.
Veiligheid en laboratoriumpraktijk
■
chemie, biochemie en biotechnologie
Tijdens dit wekelijkse practicum word je vertrouwd gemaakt met de belangrijkste handelingen
die nodig zijn in een laboratorium. Denk hierbij aan destillaties, extracties, chromatografieën ...
Dit opleidingsonderdeel heeft geen examen maar wordt wel permanent geëvalueerd.
Het wordt sinds jaar en dag gegeven door dr. Snauwaert die meestal veel eist van zijn studenten,
maar van wie je wel erg veel kunt leren.
OPLEIDINGSONDERDELEN VAN DE EERSTE FASE
BIOLOGIE
Celbiologie en biochemie
■
biologie, biochemie en biotechnologie, chemie, geologie
Dit opleidingsonderdeel bestaat uit twee delen, gespreid over twee semesters.
Professor Van Dijck volgt vrij letterlijk het verloop van het boek, maar de nuances of de verbanden
worden wat duidelijker benadrukt tijdens de hoorcolleges. Je raakt vertrouwd met de (bio)chemische
samenstelling en structurele opbouw van levende cellen en je leert de processen kennen die leiden tot
groei, deling en differentiatie van cellen, en ook hoe bijvoorbeeld virussen zich kunnen vermeerderen.
En je maakt kennis met allerlei transport-, stofwisselings- en informatieverwerkingsprocessen
die zich afspelen in levende cellen.
Tijdens het eerste semester leg je een tussentijdse toets af over een deel van de leerstof.
Je resultaat telt voor een deel mee voor je eindtotaal.
Naast de hoorcolleges zijn er per semester ook enkele practica. Deze bereid je het best goed voor.
Na elke set van practica wordt er telkens één verslag gemaakt. Dat verslag wordt ook gequoteerd
en telt mee voor een deel van je eindtotaal.
Genetica
■
biologie, biochemie en biotechnologie
Tijdens de colleges van professor Volckaert zie je hoe de genetica, een relatief jonge wetenschap,
zich ontplooide om vele fenomenen te verklaren. Het gaat dan ook vooral om het waarom van
de dingen en hoe alles werkt. Je bereidt oefeningen voor die je tijdens de volgende les samen
overloopt. Je neemt ook deel aan een discussieles over genetica en de maatschappij, waarbij
vooral de ethische aspecten worden besproken. Voor drie studiepunten is het iets meer werk dan je
zou verwachten, maar het opleidingsonderdeel is heel interessant en wordt enthousiast gedoceerd.
139
140
Bouw en functie van planten
■
biologie
Dit opleidingsonderdeel bestaat uit twee delen, gegeven door twee professoren (prof. Rolland en
prof. Van Soom): bouw van planten en functie van planten, waarbij het eerste deel het grootste is.
De structuren van planten worden besproken aan de hand van verschillende voorstellingen en
microscopische coupes, van het niveau van de cel over weefsels tot de anatomie en morfologie van
de volledige plant. Het is uitermate belangrijk dat je die schematische tekeningen volledig begrijpt.
Het tweede deel, de functie van planten, gaat over fysiologie: je leert over de rol van plantenhormonen, plantenvoeding, transport in planten en dergelijke meer.
Naast de hoorcolleges bekijk je tijdens practica coupes met een microscoop, waarna je vervolgens
de structuren overtekent en benoemt. Je resultaat en je inzet tijdens het practicum worden
bijgehouden en tellen deels mee voor je eindcijfer. Tijdens het examen krijg je twee sets van vragen
bij de respectievelijke professoren.
Bouw en functie van dieren
■
biologie
Dit college van professor Darras wordt algemeen ervaren als een zeer interessant opleidingsonderdeel waarin enkele inleidende onderwerpen in de dierenwereld worden aangeraakt
(bv. excretie- en afweersysteem). De cursus is duidelijk opgebouwd met goed afgebakende
hoofdstukken, wat het bijhouden van het opleidingsonderdeel heel makkelijk maakt. Elk hoofdstuk
behandelt een specifiek probleem waarmee een dier in zijn milieu geconfronteerd wordt (bv. het
verwerken van voedsel, het verwijderen van schadelijke afvalstoffen) en vooral de manier waarop
en de variatie waarmee dit probleem aangepakt wordt.
Tijdens de practica bekijk je coupes met een microscoop en / of voer je dissecties uit op dieren.
Je tekent de structuren op correcte manier uit en beantwoordt een aantal vragen. Enige voorbereiding
is dus nodig, ook omwille van de wekelijkse quotering van elk practicumdeel. Voor wie dit opleidingsonderdeel goed bij houdt, mag het examen geen groot probleem vormen.
Inleiding in de ecologie en evolutie
■
biologie
In dit opleidingsonderdeel, gedoceerd door professor De Meester, krijg je een basis in ecologisch en
evolutionair denken. Je leert de samenhang tussen organismen en hun milieu zien, je krijgt inzicht
in de relaties van organismen ten opzichte van het abiotische milieu en in biotische interacties zoals
competitie, predatie, parasitisme en mutualisme. Je leert de basisconcepten kennen van ecologische
processen op het niveau van populaties, gemeenschappen en ecosystemen, en je ziet hoe dat te
maken heeft met zaken als de biodiversiteitscrisis, globale klimaatsverandering en pollutie. Je krijgt
ook inzicht in evolutionaire biologie. Zolang je dit opleidingsonderdeel niet onderschat, heb je
een vrij grote slaagkans.
OPLEIDINGSONDERDELEN VAN DE EERSTE FASE
Structurele en fysiologische biologie
■
biochemie en biotechnologie
Dit opleidingsonderdeel wordt door twee proffen gedoceerd: het gedeelte over planten door
professor Van Den Ende en het gedeelte over dieren door professor Vanden Broeck. Het gedeelte
over planten bestaat uit een stevige map vol (goede) slides. Je leert er over het plantenrijk, over
ecosystemen en alles wat daar bij komt kijken. Het gedeelte over dieren bestaat uit het dubbele
aantal slides en een cursustekst op Toledo. Je leert er het dierenrijk kennen met al zijn specifieke
kenmerken en functies.
Voor beide delen heb je ook nog een biologiehandboek dat de lessen aanvult. (Dit handboek wordt
bij andere opleidingsonderdelen ook gebruikt.) Het examen bestaat uit twee aparte mondelinge
gedeelten. Opgelet: je moet voor elk deel van het examen geslaagd zijn! Je onderschat dan ook
het best de hoeveelheid leerstof niet.
GEOLOGIE - GEOGRAFIE
Geografie: interactie mens en aarde
■
geografie
Dit opleidingsonderdeel is het eerste echte geografieopleidingsonderdeel in de opleiding, en
dient dan ook vooral als een inleiding. Je leert er de beginselen van zowel fysische als sociale
geografie, en de combinatie van beide. Het opleidingsonderdeel gaat heel breed, over zowel
koolstofcycli en broeikasproblematieken als voedingspatronen en stadsontwikkeling. Telkens geldt
de dubbele vraag ‘hoe beïnvloeden mensen onze aarde? / hoe beïnvloedt het milieu de mens?’,
en dit op verschillende schalen.
Professor Govers staat in voor het fysische aspect. Hij is meervoudig winnaar van het gouden krijtje
geografie, en geeft op een interactieve manier les. Professor Loopmans neemt het sociale aspect
voor zijn rekening. Hij past zijn leerstof toe op de actualiteit, wat de lessen extra boeiend maakt.
141
142
Weer- en klimaatkunde
■
geografie
Dit opleidingsonderdeel wordt door menig geograaf als het interessantste van de eerste studiefase
bevonden. In de hoorcolleges onderwijst professor Van Lipzig de belangrijkste basisbegrippen
uit de weer- en klimaatkunde: de chemie van de atmosfeer, neerslagen, wolkenpatronen, straling,
werking van de ozonlaag ... Elk hoofdstuk is onderbouwd met enkele afleidingen uit de fysica,
die tijdens de hoorcolleges heel goed verduidelijkt worden.
Tijdens de oefenzittingen leer je omgaan met verschillende formules en krijg je inzicht in de relaties
tussen verschillende weerkundige definities en begrippen. Deze werkzittingen zijn een must,
aangezien ze ook op het examen grondig aan bod komen. Professor Van Lipzig geeft altijd zeer
interactieve lessen en probeert je bij de hoorcolleges te betrekken. Antwoorden op de vragen en
samen discussiëren is dus de boodschap!
Geologie
■
chemie, geologie, geografie
Geologie is de wetenschap die het systeem van de aarde bestudeert. In deze inleidende cursus
licht professor Speijer enkele van de belangrijkste domeinen kort toe. Op alle schaalniveaus,
van de structuur van kristallen tot de beweging van tektonische platen, wordt het belang van
de geologie duidelijk. Later in je studie diep je deze basiskennis verder uit.
Geografische voorstellingen
■
geografie, geologie
Dit opleidingsonderdeel is geliefd bij het gros van de geografen. Je volgt enerzijds hoorcolleges en
anderzijds verplichte computerzittingen. Tijdens de hoorcolleges maakt professor Van Rompaey
de beginnende geograaf wegwijs in de cartografie. Principes voor de opmaak van een geografisch
correcte kaart en verwerking van ruimtelijke informatie in een raster- of vectorformaat komen hierbij
zeker aan bod. Tijdens de oefenzittingen leer je hoe je met behulp van GIS-software een
thematische kaart maakt en hoe een databank vertaald kan worden in cartografische beeldtaal.
Geografische gegevensverzameling en analyse I
■
geografie
Meten is weten, zeker als je correct meet en de resultaten goed interpreteert. De professoren
Govers en Loopmans leren je om bestaande geografische datasets te analyseren met
eenvoudige spreadsheetberekeningen en regressietechnieken. Je leert verbanden zien tussen
fysische en sociaaleconomische omgevingsvariabelen. Hoe kun je geografische gegevens op het
terrein waarnemen, opnemen en vergelijken met bestaande gegevens op kaarten en in datasets?
Hoe gebruik je terreinwaarnemingen om menselijke en fysische aspecten van de geografische
realiteit te identificeren en beschrijven?
OPLEIDINGSONDERDELEN VAN DE EERSTE FASE
Geologische analyse en synthese I
■
geografie, geologie
Een echte geoloog of geograaf word je pas op het terrein. Daarom worden geologen en geografen
tijdens dit opleidingsonderdeel door professor Sintubin voorbereid op het echte werk. Met oefeningen
worden enkele technieken aangeleerd, die je later op enkele excursies in de praktijk brengt.
Mineralogie
■
geografie
Zoals je al kon voorspellen, behandelt dit opleidingsonderdeel de mineralen. Op een aangename
manier legt professor Elsen de vorming, klassering, eigenschappen en samenstelling van vele
verschillende mineralen uit. In de practica worden de vaardigheden aangeleerd om mineralen
te herkennen en hun samenstelling te berekenen.
HUMANE OPLEIDINGSONDERDELEN
Wijsbegeerte
■
wiskunde, fysica, informatica, biologie, chemie, geologie, geografie
Professor Cortois schetst een korte geschiedenis van de filosofie, van het oude Griekenland
tot het 20e-eeuwse neodarwinisme. Passeren onder meer de revue: de Griekse natuurfilosofen,
het mathematische rationalisme van Pythagoras, Socrates, Plato, Aristoteles, het experimentele
empirisme van Bacon, het rigoureuze rationalisme van Descartes, en niet te vergeten Hume en Kant.
Op het examen komt het er niet op aan zo veel mogelijk te schrijven, zoals soms wel eens
beweerd wordt. Professor Cortois houdt ervan dat je als student verbanden kunt leggen tussen
de verschillende onderdelen van de cursus. Gelijkenissen en verschillen tussen filosofische
stromingen voldoende beheersen, zijn hierbij een must.
Geschiedenis van de nieuwste tijd
■
geografie
Dit is misschien een verrassing, maar een beetje geschiedenis is best wel belangrijk in de geografie.
Je overloopt de evolutie van de westerse wereld vanaf het midden van de 18de eeuw tot 1945.
Meer bepaald komen politieke, sociaaleconomische, culturele en levensbeschouwelijke
ontwikkelingen van West-Europa, de Verenigde Staten en Rusland aan bod.
143
144
Faculteit Wetenschappen
Studiebegeleiding
Bij je studie word je aan de KU Leuven op verschillende manieren begeleid. Naargelang je vragen
of wensen kun je gebruikmaken van verschillende begeleidingsformules, zowel aan je faculteit als
bij de Dienst Studieadvies.
Studiebegeleiding aan de faculteit
Als student aan de Faculteit Wetenschappen word je tijdens je eerste bachelorfase niet aan je lot
overgelaten. Het monitoraat staat klaar om je te begeleiden. Je krijgt extra uitleg bij de belangrijkste
opleidingsonderdelen, je kunt deelnemen aan tussentijdse toetsen, je kunt er terecht met vragen
rond je studieaanpak …
 wet.kuleuven.be/monitoraat/faculteit-wetenschappen
De studietrajectbegeleiders informeren en adviseren je over studiekeuzemogelijkheden, bij scharniermomenten en bij de inhoudelijke samenstelling van het studieprogramma. Ze begeleiden je doorheen
je studieloopbaan.
Met allerlei vragen en klachten kun je terecht bij een onderwijsombuds (aanspreekpunt tijdens het
academiejaar) en examenombuds (aanspreekpunt tijdens de blok- en examenperiode). Die brengt
het probleem in kaart, bemiddelt waar nodig en zoekt een passende oplossing.
En ook de studentenkring zorgt ervoor dat je snel wegwijs raakt in Leuven. Elke kring heeft een
cursusdienst, vertegenwoordigt je in allerlei onderwijsraden en zorgt natuurlijk ook voor amusement,
cultuur en sport.
 wet.kuleuven.be/studenten/studiebegeleiding
Studiebegeleiding door de Dienst Studieadvies
Ook bij de Dienst Studieadvies kun je, na doorverwijzing door het monitoraat of je studietrajectbegeleider, terecht met studieproblemen: je weet niet goed hoe je de leerstof moet verwerken,
je vindt de studierichting te zwaar, je bent zo bang voor de examens dat je blokkeert of je vindt niet
meteen het juiste evenwicht tussen studie en ontspanning. Samen met een studentenpsycholoog
of -pedagoog kun je jezelf, je studiemogelijkheden en je toekomstverwachtingen leren inschatten.
Tijdens en na je studies kun je op de dienst terecht met al je vragen over studiebegeleiding,
heroriëntering, verder studeren, naar het buitenland gaan, tewerkstelling …
Maar ook nu al staat de dienst klaar om je te helpen bij het maken van een goede studiekeuze.
 wet.kuleuven.be/studieadvies
FACULTEIT WETENSCHAPPEN
Internationale ervaring
Zin om je grenzen te verleggen? Tijdens de derde fase van de bacheloropleiding of tijdens de eerste
fase van je masteropleiding (afhankelijk van je gekozen opleiding) kun je een semester studeren aan een
buitenlandse universiteit. In de loop van de tweede bachelorfase worden alle studenten geïnformeerd
over de uitwisselingsmogelijkheden. Ook tijdens je masteropleiding kun je profiteren van deze unieke
kans. De Leuvense universiteit biedt namelijk Erasmus+ aan, waarbij studenten en professoren tussen
Europese (en in een aantal gevallen ook niet-Europese) universiteiten worden uitgewisseld.
Een verblijf in het buitenland verlengt je studieduur niet. Het levert je ook geen buitenlands diploma op.
Het geeft je KU Leuven-diploma wel een extra dimensie en bezorgt je bovendien een schat aan
levenservaringen. Je maakt immers kennis met een andere taal, een andere cultuur en een
ander onderwijssysteem.
 www.kuleuven.be/studenten/buitenland/erasmus
 wet.kuleuven.be/internationalisering
145
146
Verderstudeermogelijkheden
Bijkomend masterdiploma
Heb je na het behalen van je masterdiploma nog zin om verder te studeren? Dan zijn er aan
de KU Leuven heel wat mogelijkheden. Wil je een bijkomend masterdiploma behalen, dan kan dat
voor een aantal opleidingen rechtstreeks, en voor andere via een verkort bachelortraject of via
een voorbereidingsprogramma.
Daarnaast kun je je kennis verder uitdiepen via een master-na-masteropleiding (zie ► p. 150).
Die zijn enkel toegankelijk op basis van bepaalde masterdiploma’s.
 www.onderwijsaanbod.kuleuven.be
Lerarenopleiding
Iedereen met een masterdiploma die als leraar of lerares benoemd wil worden in het secundair
onderwijs, moet het ‘diploma van leraar’ halen. Aan de universiteit kun je een specifieke lerarenopleiding volgen. Je kunt daarmee starten bij de aanvang van je masteropleiding. De specifieke
lerarenopleiding telt 60 studiepunten. Dat is het equivalent van een jaar voltijds studeren. De helft
daarvan (30 studiepunten) bestaat uit praktijk (grotendeels stage). Daardoor word je optimaal
voorbereid op alle aspecten van het lerarenberoep. Je kunt je praktijk vervullen als stagiair of
als personeelslid van een school (Leraar-In-Opleiding of LIO).
Je kunt de specifieke lerarenopleiding afwerken in één academiejaar of spreiden over meerdere
academiejaren. Bij de Faculteit Wetenschappen kun je het theoretisch luik voor een deel al opnemen
in je bacheloropleiding, als je kiest voor de minor onderwijs. Volg je daarna ook de optie onderwijs in
je masteropleiding, dan rest enkel nog een stagecomponent om leraar te worden. Je kunt de lerarenopleiding ook starten na het afstuderen als master of in combinatie met een beroepsactiviteit.
Binnen de Faculteit Wetenschappen kun je als toekomstig leraar volgende afstudeerrichtingen volgen:
wiskunde en natuurwetenschappen (met opties in fysica, chemie, biologie en geografie).
 www.kuleuven.be/slo
FACULTEIT WETENSCHAPPEN
Postgraduaten - permanente vorming
Permanente Vorming van de KU Leuven biedt een uitgebreid aanbod aan bijscholingsmogelijkheden,
gaande van postgraduaat- en andere opleidingen met getuigschrift over kortlopende cursussen in
dag- of avondonderwijs tot lezingen en studiedagen. Daarmee biedt de KU Leuven een antwoord op
de vraag van professionelen en andere geïnteresseerden naar academische opfrissing, bijscholing of
heroriëntering. Ook uitbreiding van de algemene kennis uit persoonlijke interesse behoort tot
de mogelijkheden. Postgraduaten en permanente vormingsopleidingen met getuigschrift vullen
je diploma aan met een getuigschrift afgeleverd door de KU Leuven.
De Faculteit Wetenschappen biedt het postgraduaat wetenschapsonderwijs en -communicatie aan.
De opleiding geeft geïnteresseerden de mogelijkheid zich te verdiepen en te bekwamen in verschillende
aspecten van communicatie en onderwijs. Het programma combineert praktijk en reflectie en richt zich
tot een ruim publiek van communicatoren, van leraars tot wetenschapsjournalisten.
 www.dml.kuleuven.be/permanentevorming
 wet.kuleuven.be/pwetenschapscommunicatie
Doctoreren
Wie weet krijg je tijdens je opleiding de microbe voor het wetenschappelijk onderzoek helemaal te
pakken en wil je gaan doctoreren. Een doctoraat geeft je de gelegenheid om zelf een actieve bijdrage
te leveren binnen een bepaald onderzoeksdomein. Onder de begeleiding van een promotor maak
je creatief gebruik van wat je tijdens je opleiding geleerd hebt.
Je maakt op basis van zelfstandig wetenschappelijk onderzoek een doctoraatsverhandeling.
Daarnaast omvat de doctoraatsopleiding cursussen, seminaries en studiedagen.
 www.kuleuven.be/doctoreren
 set.kuleuven.be/phd
147
148
Campussen van de faculteit
De Faculteit Wetenschappen van de KU Leuven biedt zowel in Leuven als in Kortrijk de volledige
bacheloropleidingen wiskunde, informatica, fysica, biologie en chemie aan. In Leuven heb je binnen
de faculteit nog keuze uit de bacheloropleidingen biochemie en biotechnologie, geologie en geografie.
In Kortrijk kun je via doorstroomopties tijdens je bacheloropleiding overstappen naar de bacheloropleiding
farmaceutische wetenschappen na één jaar en naar de bacheloropleidingen ingenieurswetenschappen en
bio-ingenieurswetenschappen na twee jaar, telkens in Leuven. De masteropleidingen wetenschappen
worden georganiseerd in Leuven.
LEUVEN
KORTRIJK
• Leuven
• Campus Kulak Kortrijk
FACULTEIT WETENSCHAPPEN
Alle opleidingen van de faculteit
BACHELOR
■
Bachelor in de wiskunde
■
Bachelor in de informatica
■
Bachelor in de fysica
■
Bachelor in de chemie*
■
Bachelor in de biochemie en biotechnologie
■
Bachelor in de biologie*
■
Bachelor in de geologie
■
Bachelor in de geografie
■
■
■
■
■
■
■
■
VOORBEREIDINGS- EN SCHAKELPROGRAMMA’S
■
Voorbereidingsprogramma: master in het toerisme**
■
Voorbereidingsprogramma: master in de nanowetenschappen en nanotechnologie
■
Schakelprogramma: master in het toerisme**
■
Schakelprogramma: master in de toegepaste informatica
■
Schakelprogramma: master in de chemie
■
Schakelprogramma: master in de biochemie en biotechnologie
■
■
■
■
■
■
MASTER
■
Master in de wiskunde
■
Master of Mathematics
■
Master in de fysica
■
Master of Physics
■
Master in de sterrenkunde
■
Master of Astronomy and Astrophysics
■
Master in de chemie
■
Master of Chemistry
■
Erasmus Mundus Master of Theoretical Chemistry and Computational Modelling
■
Master in de biochemie en biotechnologie
■
Master of Biophysics, Biochemistry and Biotechnology
■
Master in de biologie
■
Master of Biology
■
Master in de geologie
■
Master of Geology***
■
Master in de geografie***
■
Master of Geography***
■
Master in het toerisme**
■
Erasmus Mundus Master of Sustainable Territorial Development
■
Master in de toegepaste informatica
■
Master in de nanowetenschappen en nanotechnologie****
■
■
■
■
■
■
■
■
■
■
■
■
■
■
■
■
■
■
■
■
■
■
■
■
■
■
149
150
■
■
■
■
■
■
■
■
Master of Nanoscience and Nanotechnology****
Erasmus Mundus Master of Nanoscience and Nanotechnology****
Master in de bio-ingenieurswetenschappen: milieutechnologie****
Master of Earth Observation****
Master in de statistiek****
Master of Statistics****
Master in de bio-informatica****
Master of Bioinformatics****
MASTER-NA-MASTER
■
Master of Artificial Intelligence
■
Master in de medische stralingsfysica
■
Master of Financial and Actuarial Engineering
■
Master of Space Studies
*
■
■
■
■
■
■
■
■
■
■
■
■
In Kortrijk kun je tijdens de bacheloropleidingen in de chemie of de biologie de optie biochemie en biotechnologie
volgen. Daarna kun je doorstromen naar de master in de biochemie en biotechnologie in Leuven.
** Interuniversitaire opleiding in samenwerking met hogescholen
*** Interuniversitaire opleiding
**** Interfacultaire opleiding
FACULTEIT WETENSCHAPPEN
151
152
Profielen wetenschap
en technologie
Binnen de domeinen van wetenschap en technologie zijn vijf onderwijsprofielen te onderscheiden:
bio-ingenieur, burgerlijk ingenieur(-architect), industrieel ingenieur, wetenschapper en architectinterieurarchitect-stedenbouwkundige. Die vijf profielen hebben gemeenschappelijke kenmerken,
maar er zijn ook verschillen: de basistaak, de maatschappelijke relevantie, de positie in de kennisen applicatieketen, de hoofdklemtonen in de opleiding en het beroep.
Wetenschapper
Bio-ingenieur
Ben jij een toekomstige wetenschapper?
Dan herken je vast volgende eigenschappen.
Ben jij een toekomstige bio-ingenieur?
Dan herken je vast volgende eigenschappen.
• Je zit steeds vol vragen en gaat graag op
onderzoek uit. Je bent nieuwsgierig, je wil
begrijpen hoe je omgeving in elkaar zit.
• Je wil natuurfenomenen verklaren en
voorspellen, en patronen herkennen in
wat er dagelijks rondom jou gebeurt.
• Je houdt ervan om kennis te genereren,
verbanden te zoeken en zo bij te dragen
tot de technologie van de toekomst.
• Je wil later graag als wetenschapper aan
de universiteit of in een ander kenniscentrum
werken, of bij een bedrijf dat zoekt naar nieuwe
modellen en theorieën.
• Of misschien is het je droom om je kennis
door te geven aan een volgende generatie
jongeren … Aan jou de keuze!
• Je bent geboeid door het leven, van mens
tot bacterie.
• Je wil wel eens weten hoe het zit met die
genetisch gemanipuleerde gewassen, dat gat
in de ozonlaag en dat nijpende brandstoftekort.
• Je bent gedreven, creatief en innovatief en
wil nieuwe technologieën ontwikkelen; kortom,
je wil uitzoeken hoe het anders en beter kan!
• Je bent sociaal en communicatief en je
wil je tijdens je opleiding, naast de typische
ingenieursskills, ook heel wat sociale vaardigheden en humanresourcesmanagement
eigen maken.
Industrieel ingenieur
Ben jij een toekomstige industrieel ingenieur?
Dan herken je vast volgende eigenschappen.
• Je staat graag met beide voeten in de praktijk
en bent geboeid door het hoe, wat en waarom
achter die praktijk.
• Je zoekt graag uit hoe je nieuwe ideeën kunt
toepassen en oude ideeën kunt verbeteren.
• Je wil abstracte ontwerpen gebruiksklaar
maken voor de bedrijfswereld en zo de
brug vormen tussen theorie en praktijk.
• Je ambieert een functie met verantwoordelijkheid, waarbij je je achtergrondkennis kunt
toepassen op concrete uitdagingen in
het dagelijks functioneren van het bedrijf.
PROFIELEN WETENSCHAP EN TECHNOLOGIE
Burgerlijk ingenieur
Ben jij een toekomstige burgerlijk ingenieur?
Dan herken je vast volgende eigenschappen.
• Je bent gefascineerd door (nieuwe) processen,
technologieën, systemen, producten …
• Je vraagt je niet enkel af hoe iets werkt,
maar ook hoe iets beter of anders kan werken.
• Je bent een probleemoplosser in hart en nieren
en kunt als geen ander concepten omzetten
in realiteit.
• Je bent sociaal en communicatief en je wil je
tijdens je opleiding naast de typische ingenieursskills ook heel wat sociale vaardigheden en
humanresourcesmanagement eigen maken.
• Je bent begaan met de maatschappelijke en
psychologische relevantie van de technologie
en de impact ervan op de maatschappij.
• Je bent leergierig, beschikt over een dosis
gezonde werklust en doorzettingsvermogen
en je kunt zelfstandig werken.
• Je bent sterk geïnteresseerd in en behaalde
goede resultaten voor wiskunde en andere
positieve wetenschappen. Je hebt in het
secundair onderwijs bij voorkeur een richting
met minstens zes uur wiskunde gevolgd.
Burgerlijk ingenieur-architect
Ben jij een toekomstig burgerlijk ingenieurarchitect? Dan herken je vast volgende
eigenschappen.
• Je bent geboeid door de unieke combinatie
van menswetenschappen, wetenschappelijke
techniek en ontwerpen.
• Je hebt ruime interesse in de mens,
maatschappij en cultuur.
• Je bent kritisch en analytisch ingesteld en
weet van aanpakken.
• Je werkt graag projecten uit: van idee
tot realisatie, van plan tot constructie.
• Je bent vindingrijk, je hebt zin voor beeldende
creativiteit, maatschappelijke ontwikkeling en
technologische vernieuwing.
• Je hebt ruimtelijk inzicht en kunt dat
ontwerpmatig toepassen.
• Je bent communicatievaardig, maar je
kunt ook goed luisteren. Je werkt goed
in teamverband.
• Je bent sterk geïnteresseerd in en behaalde
goede resultaten voor wiskunde en andere
positieve wetenschappen. Je hebt in het
secundair onderwijs bij voorkeur een richting
met minstens zes uur wiskunde gevolgd.
Architect - Interieurarchitect Stedenbouwkundige
Ben jij een toekomstige architect,
interieurarchitect of stedenbouwkundige?
Dan herken je vast volgende eigenschappen.
• Je hebt een brede interesse in ruimte,
cultuur en techniek.
• Je denkt kritisch na over je omgeving en wil
die in samenspraak met anderen verbeteren.
• Je bent creatief en wil ontwerpen en projecten
uitvoeren.
• Je bent intuïtief, maar tegelijkertijd ook analytisch.
Je wil je zowel in strategisch en conceptueel
ontwerpen als in bouwtechnische of theoretische
aspecten verdiepen.
• Je staat open voor een brede sociale
thematiek in een historische, hedendaagse
en toekomstige context.
• Je bent communicatief en sociaal.
Samenwerken met andere disciplines
vind je een uitdaging.
• Je wil op verschillende niveaus werken:
van meubelontwerp tot het bepalen van
een interieur, van de uitvoering van een huis
tot een masterplan voor een stadsdeel.
• Je hebt interesse in innovatie, duurzaamheid
en strategisch denken.
153
154
PRAKTISCH
Praktisch
Inschrijven
Je allereerste inschrijving aan de KU Leuven gebeurt in twee stappen.
■
Stap 1: online
De eerste stap verloopt via het web. Je kunt dus van thuis uit aan je inschrijving beginnen,
en dat reeds vanaf begin maart. We begeleiden je dan verder via internet.
 www.kuleuven.be/inschrijven
■
Stap 2: in Leuven
Je definitieve inschrijving breng je in orde bij de Dienst Studentenadministratie in de
Universiteitshal. Dat kan vanaf 17 augustus. Je hebt alleen je identiteitskaart en je diploma
secundair onderwijs (of een kopie) nodig.
 www.kuleuven.be/studentenadministratie
le
tijdens je he
gen) zul je
in
jv
.
ri
..
ch
n
ns
eë
, kopi
euven.be/i
n, handboeken
eld (www.kul
aan cursusse
schrijvingsg
waarbij je
en
in
,
ev
t
de
tg
he
un
ui
t
sk
0
as
wi
75
Na
ting zoals
ongeveer €
ch
g
ri
in
richting als
n
id
n
Ee
le
ee
op
e.
n
bachelor
minder da
studiekeuz
st
je
ko
n
va
t,
oopt.
rk
af
we
t
ng
enhamer aank
cursussen
maar veel ha
s een geolog
ndboeken en
al
ts wat
ha
zo
ie
t
n
me
in
de
k
g
he
ij
in
gd
hoofdzakel
ieke benodi
een invester
if
en
ec
og
sp
ntijd ol
je
te
ge
j
en
bi
hun stud
de meeste
geologie waar
n weer voor
stalgie naar
da
no
t
is
ui
e
st
et
at
ni
n
Maar dat la
ière - al da
verdere carr
ze hun hele
le
jke financië
uiken ...
blijven gebr
en van mogeli
nciering
en
na
st
fi
ko
ie
ef
ud
le
studie- en
aledienst/st
ci
de
so
n
e/
va
.b
t
en
ch
uv
Een overzi
er: www.kule
g vind je hi
ondersteunin
Prijskaartje
155
156
Sociale Dienst
Bij de Sociale Dienst ben je aan het juiste adres voor vragen rond studiefinanciering
(studietoelage, kinderbijslag …) en rond je sociaal statuut (werkstudent, buitenlandervaring …).
Ook met persoonlijke problemen kun je bij de adviseurs van de Sociale Dienst terecht.
 www.kuleuven.be/socialedienst
Huisvestingsdienst
Ben je op zoek naar een kot? Wil je een kamer op de privémarkt of liever in een studentenresidentie? Bij de Huisvestingsdienst kun je voor al je vragen over wonen in Leuven terecht.
 www.kuleuven.be/huisvesting
Gelijke kansen
Elk individu in onze samenleving moet gelijke kansen krijgen om zich in studie, werk en vrije tijd
zo veel mogelijk te ontplooien, en dat ongeacht socio-economische achtergrond, geslacht,
functiebeperking, religie, etnische origine, leeftijd of seksuele geaardheid. Het gelijkekansenen diversiteitsbeleid is dan ook een prioriteit aan de KU Leuven.
Informatie over mogelijke faciliteiten:
■
Contactpunt Allochtone Studenten
 www.kuleuven.be/contactpuntallochtonen
■
Contactpunt Religie- en Levensbeschouwing
✉
■
[email protected]
Cel Studeren met een Functiebeperking
 www.kuleuven.be/functiebeperking
■
Studeren als topsporter
 www.kuleuven.be/sport/topsport-en-studie
■
Studeren als kunstenaar
✉
[email protected]
PRAKTISCH
Overzicht academiejaar 2015-2016
September
Ma Di Wo Do
Vr
Oktober
Za Zo
Ma Di Wo Do
November
Vr
Za Zo
1
2
3
4
5
6
1
2
3
4
7
8
9
10
11
12
13
5
6
7
8
9
10
11
14
15
16
17
18
19
20
12
13
14
15
16
17
21
22
23
24
25
26
27
19
20
21
22
23
24
28
29
30
26
27
28
29
30
31
Ma Di Wo Do
Vr
Za Zo
1
2
3
4
5
6
7
8
18
9
10
11
12
13
14
15
25
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
December
Ma Di Wo Do
1
Vr
Januari
Za Zo
2
3
4
5
6
Ma Di Wo Do
Februari
Vr
1
Za Zo
2
Ma Di Wo Do
3
1
Vr
Za Zo
2
3
4
5
6
7
7
8
9
10
11
12
13
4
5
6
7
8
9
10
8
9
10
11
12
13
14
14
15
16
17
18
19
20
11
12
13
14
15
16
17
15
16
17
18
19
20
21
21
22
23
24
25
26
27
18
19
20
21
22
23
24
22
23
24
25
26
27
28
28
29
30
31
25
26
27
28
29
30
31
29
Vr
Za Zo
Vr
Za Zo
Maart
Ma Di Wo Do
1
April
Vr
Za Zo
2
3
4
5
6
Mei
Ma Di Wo Do
1
2
Ma Di Wo Do
3
1
7
8
9
10
11
12
13
4
5
6
7
8
9
10
2
3
4
5
6
7
8
14
15
16
17
18
19
20
11
12
13
14
15
16
17
9
10
11
12
13
14
15
21
22
23
24
25
26
27
18
19
20
21
22
23
24
16
17
18
19
20
21
22
28
29
30
31
25
26
27
28
29
30
23
24
25
26
27
28
29
30
31
Juni
Ma Di Wo Do
Juli
Vr
Za Zo
1
2
3
4
5
Augustus
Ma Di Wo Do
Vr
7
Za Zo
Ma Di Wo Do
Vr
Za Zo
1
2
3
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
8
9
10
11
12
13
14
6
7
8
9
10
11
12
4
5
6
13
14
15
16
17
18
19
11
12
13
14
15
16
17
15
16
17
18
19
20
21
20
21
22
23
24
25
26
18
19
20
21
22
23
24
22
23
24
25
26
27
28
27
28
29
30
25
26
27
28
29
30
31
29
30
31
September
Ma Di Wo Do
5
6
7
Vr
Za Zo
1
2
3
4
■ Begin academiejaar
8
9
10
11
■ Examenperiode
■ Lesperiode
■ Lesvrije periode
■ Blokperiode
157
158
Studeren
in Leuven
Voor wie wil studeren, is Leuven
dé studentenstad bij uitstek. Al van in de
middeleeuwen beheerst Leuven de wereld
van de wetenschap. Vandaag is Leuven
met zijn wereldvermaarde universiteit en
spin-offs, toonaangevende hogescholen,
baanbrekende onderzoekscentra en
prestigieuze ondernemingen meer dan ooit een voortrekker in de kennismaatschappij.
Dat ononderbroken wetenschappelijk onderzoek vertaalt zich onder meer in de
architectuur van Leuven. Historische monumenten zoals het stadhuis, de Sint-Pieterskerk,
het kasteel van Arenberg, het Pauscollege en het Groot Begijnhof van Leuven refereren aan
de eeuwenoude traditie. Ultramoderne realisaties zoals de imec-toren en het ecologische
woningproject de Balk van Beel geven een blik op de toekomst.
In Leuven is studeren veel meer dan lessen bijwonen en achter je boeken zitten. Ieder jaar
wordt de stad overspoeld door zo’n slordige 51 000 bachelors en masters in spe. Dat jonge
volkje zorgt voor een bruisende sfeer en een prettige drukte in een stad die leeft op het ritme
van de studenten.
Het hele academiejaar staat bol van activiteiten voor en door studenten. En ook de stad
blijft niet achter met evenementen als M-idzomer en Piknik Musik. De uitgaansmogelijkheden
in Leuven zijn talrijk. De Oude Markt staat bekend als ‘de langste toog van Europa’.
Overal in de stad vind je gezellige cafés, trendy restaurants en fuifzalen naar ieders smaak
én portemonnee. En dan zijn er nog de fakbars: een populaire ontmoetingsplaats,
kenmerkend voor de Leuvense studentenstad.
159
Leuven besteedt ook uitgebreid
aandacht aan een gezonde geest in
een gezond lichaam. Je hebt de keuze
uit tientallen culturele en sportieve
activiteiten. Wie na het studeren
gewoon wil relaxen, vindt ongetwijfeld
zijn gading in het Leuvense groen,
gaande van de Kruidtuin tot het
Meerdaalwoud. Maar bij de eerste
zonnestralen móet je in het SintDonatuspark, beter gekend als het
stadspark, zijn. Honderden studenten
liggen er languit, proberen te studeren
of te frisbeeën, of genieten van de
circusartiesten en straatmuzikanten.
160
P
P
laan
cia
a
Ac
P
P
P
P
at
tra
ls
ee
ns
Stadsplan en
contactgegevens
ts
at
eg
tra
f te
kela
an
Bru
Ho
f te
r
Be
Ho
rE
ike
nla
an
Hof
ed
ik
ter Ne
he
re
n
be
en
la
lse
an
R
U
S
S
E
L
at
tra
ss
tor
Gasthuisberg
Terb
ank
str
at
tra
ns
ge
we
ine
kle
ee
Tw
Stadspark
weg
een
est
rs
vuu
Oude Markt
6
Station
7
Faculteit Wetenschappen
nwe
Ec
B
Universitair sportcentrum
5
stee
rg
aat
4
sse
14
Studentenadministratie - inschrijven
Universiteitshal
Naamsestraat 22 bus 5401
3000 LEUVEN
tel. + 32 16 32 40 40
[email protected]
www.kuleuven.be/studentenadministratie
pp
at
stra
ens
ek
Sell
He
3
es
E3
2
Studentenvoorzieningen
Van Dalecollege
Naamsestraat 80 bus 5415
3000 LEUVEN
tel. + 32 16 32 43 75
[email protected]
www.kuleuven.be/studentenvoorzieningen
fo
Al
Bi
Di
ep
en
da
al
w
1
n
Va
G
Eg
en
ho
ve
nw
eg
Ter
em
Bert
Lieve
Vrouwe
plein
ln
ert
era
Ge
t
les
H.
Ce
Si
nt
-J
ijn
or
an
laa
la
en
is
Ce
J. Van Hooflaan
L. De
Vochtlaan
4
E31
les
tijn
Steeng
roeven
en
laan
an
nsla
laan
0-
r E4
Naa
Haeslaan
J. Vanden
Eyndelaan
en
w
ck
roe
lleb laan
J. De
sln
R. man
e
Ver
eren
laan
Hu
Geel Huis
Kasteelpark Arenberg 11 bus 2100
3001 HEVERLEE
tel. + 32 16 32 14 01
[email protected]
E.
eg
Te
r
El
st
la
a
n
Keibergstraa
t
n
ee
G. G
reef
Kapeld
C
I
A
K
B
E
F
N
MS
L
D
G
Voer
Ce
le
Kapeldreef
s
Arenberg III
rt
staa
ge
Lan
jle
n
Di
Faculteit Wetenschappen
Populi
■
nsma
ere
G.F laan
an
inla
rqu lo
F
J.
eule n
A. aMnslaa
R.
m
De Clercqlaan
Arenberg II
at
tra
er
en
Ac
ht
Ijz
evest
at
ra
lst
Tiens
be
No
A.
tra
M
at
a
ga thild
ng e
leva
Ge
lijk
Bou
Kle
rdstr
lstr
in-R
ijse
ev
es
ve
st
t
ks
ses
tra
at
aa
hre
urs
Ple
ins
Sc
ld
en
Ge
A.
Dela
unois
ln
ss
er
st
ee
Gil
de
straat
Brabançonne
Tien
ef
IPSS
ITE
str
aa
t
PHIL
oli
Tiv
Norb
ertij
Beekln
n
Vink
enla
an
Zeg
ela
an
me
nla
an
Blo
e
Volhardings
ln
Provin
esplan cieade
Th
er
es
ias
ia-
ar
M
m
rg
e
Bu
ns
Sc W
tr
he indm
pe
o
ne len s
tr
ns
tr
Tom
veld
str
at
ali
us
st
ra
Ve
s
A.
t
un
ier
str
aa
Me
C.
t
Diestsepoor
tr
Le
op
ol
d
St
as
str
J.
Ar
st
ra straend Ko
n.
at
at -
er
H.
Ho
ov
ei
ek
Bo
H
s og
plecho e
in ol
Standonckst
r.
at
Naamsestra
A.
Giraud
str
Schapenstraat
Sint
Quintens
berg
t
en straa
Gro
n
Ra
ve
n
K
Kiek ortestr
enst
r
hie Sin
lss ttr
pl
st
ing
Ma
rkt
de
Ou
Schapenstraat
Groot Begijnhof
eg
L.
R
Artille ijd
r
Sch
rij
r
Pen
str s-
r
st
ier
W
tr
Wa
ais
Lavo Parijss
traa
n
berre
t
g -
en
ng
di
Re
nw
Naamseste
e
str
e Kerkhofdreef
ilaan
Matad
laa
beek
Abdij van P
Abdij van Park
ef
Krommelaan
P
str arkb
aa os
t
aat
Vo
o
ns
ke
Pa
Withoflaan
Lang
endaa
llaan
ak
Abdijstraat
Heidelaan
se
ba
an
raat
straat
Saffranenbergstr
en
a
tra
t
.V
W
n
laa
gs
rto
on
ur
Groenstr
rikenst
Alauda
at
stra
Duinberglaan
rd
an
tra
at
Parkdalla
elaan
an
Bronla
Spoorwegstraat
l en
an
la
n
a
en
str
aa
t
Kore
ra
nlaan
rsdreef
He
Eb
uw
Kerk
hofd
re
Sparrendreef
Armand Thiérylaan
Milseweg
n
aa
dl
ar
ga
an
rtla
lbe
Zw
al
I-s
Vaartstraat
van
Lei
er
en
Pr
ed
str. ikh
Annan
Dijle
L. Colinslaan
R. Vander vaere nlaan
t
t
Brug s
an
Tiensepoort
aa
Harboortstr
ba
str
na
rse
eld
Gelde
Wa
ve
Dijledr
Dijle
f
Dij
led
re
e
d'Eynat
straat
Anker
str.
Zeilstr.
Werkman
straat
Wolvengang
Asstraat
Ac
h
La ter
tte d
n e
Sluisstraat
K.
Lotharin
Zeven
Slapersstr
tere
el stra
at
P.Co
u
O.-L.-Vrouw-
er
Kapucijnenv
o
Bleydenberglaan
Schorenshof
t
traa
A. W
oute
rs
Leerloo
ierijstr
La
Vignette
Fontein
str
aat
Tessenstraat
Fonteinstraat
aat
sstr
Rid
der
t
aa
iss
tr
str
Kru
loe m
Heilige Geeststraat
Ha
lve
str
aa
t
Mispelaars
gang
aat
Ierse
Pred
ikhe
rens
tr
Goudsb
gang
Vestinggang
Vriese
nhof
Ho
ge
str
Pre
Ganngten
enweg
Paard
Pioengang
Pe
lgr
ims
tr
Wag
e
Beu nweg
rs
gan
g
ch
els
e
Me
De
n
Mu
urk
ruid
J. Bulenswijk
l se
Bru
sse
Gijz
elaa
Tolhui rsstr
zenstr
el
E. Remyvest
Rennessing
Egelanti
er-
t
Kos
oren
Verl
el
ng
Bo
sc
hs
i
ijng
aa
rd
n
Ten
W
s'Hertoge
nla
a
po
or
t
Heilige Geeststraat
S. Stre
Ko
Kartuizersstr
go
be
rts
tra
at
Korbeeklogang
Hofgang
Haaggang
Cansgang
at
Nieuw
an
Metsysplein
Da
nv
enla
telar
Provincieplein
ek
ard
aat
Leeuwe
enstr
Werkhuiz
Mar
tra
at
rbe
Bie
en
l
tr
ss
II-s
tra
St
at
raa
ga tjes
ng
ra
r
St
ee
ng
roev
rlijk
de r
oe st
Br heid
rs
te
os
rn
te
Pa
t
tr
ss
ijn
ge
an
es
en
W
En
la
ev
els
Re
ga
st
nie
Hove
weriken
Leeu
str
aa t
en
siu
rsdre
a M
ez
ts
M
Ha
Broe
kstr
Molen
ije
Duinberglaan
eg
es
Di
tr
les
mp
Ty
en
nd
Va
str.
ide
We
ede
Zeepweg
Hovenie
t
Park
poort
Go
aat
ys
tra
a
Lip
Jo
ze
f
t
ole
at
L. Darteln
Burg
. J.
Eerd
eken
sstr
s
dm
ra
t
ss
nt
Li
F.
laan
De Rijck
laan
Verbindings
g
rto
He
W
at
an
o
Cr
de
m
ille
de Ba
Osta
van
to
Her gstraat
t
ch
Na
at
la
en
ijn
an
tra
st
Kantineplein
at
s
rk
tr
an
ptla
em
nb
de
n
Va
J.
ra
r
te
os n
Klo laa
Kasteelpark Arenberg
de Prins
Lig
ne
str
a
L.E. at
Sin
Van
t-L
Arenberg
am
plein
be
rtu
ss
t raat
st
ns
ru
Ka
ds
der
G.Van enstr
Lind
en
na
i
rd
Arenberg I
yla
al
M
S.
at
a
yo str
t
aa
str
ek
- Master
rg.
H.
ei
eb
.
r
c
er
Bu
L.
Pa
Conscience
plein
Bro
fst
an
la
g
an
pe
Ra
stu
Win
st
gh
gh
ha
er
rV
r.
lst
park
lens
ee
Dr
Arenberg IV
r
ie
De
ke
n
di
da
st
E.Rue
De WAAG
Studentenwijk Arenberg
ra
vest
mse
Naa
st
nsve
uele
E. R
n
Ju
Theresia
nen
gang
st
eustr
E.Mathi
Naamsepoort
aa
t
L
P.
h
rg
g
rtin
rko at
Ve stra
Elzasgang
P.
J
st
r
e
V.B
e
er
IJz
ko
st
tr
el
W
n
E.
Gilbert
str.
nm
In
m
vens
sNenstr.
laa
st
n
ole
e-
a
tra
an E
E. V
str
Se Va Pa
n
st stic 't rkst
ra h
ra
at a
H. Con
ra
st
at
tra
ss
at
m
tra
ille
ns M
e
us
v
se
Ra
n
Er
st
ra
as
at
m
us
Bo plein
ga
ar
de
ns
tra
a
W
t
en
lva
an
ns
lat
tr
tenla
min
Pre
es
nd
Ro
E.
So
Oostertunnel
Martelarenplein
Joz
P
Vla
be
en
Ar
an
E.V
len
ve
at
aat
P
L
at
ge
orpend
Opp gang
aat
v
eu
erecklein
de B
yp
Rem
aat
estr
s
en
tr
gs
we
see Diest
eg
Oudee
st nw
lstr
epe
Mercier
plein
Stadspark
raat
cest
scien
Groot
Begijnhof
Die
ijd
tra
ng
gga
St. Beberg
str.
C. D
nle
F.
ey at
Ver m tra
s
o
Vol m
eg
gw
se
at
lin
i
Ve
ur
es
aat
Zwartzustersstr Karmelieten
berg
Redingenstraat
vu
ns
t
raat
Te
r
a
str
ers
ijd
Str
veldst
Ten Hove
Bl
a
stra
ints
F. L
Groen
str
Poulletlaan
at
Prosper
A. Bastin
i
rk
pa T
nd AR
Ra OD
B
t
straa
Tie
tstr
eberio
nMonstr.
e
nik
huis
laan
ng
J
A.Smetsplein
Mic
Sintplein
Ramberg
Redingenhof
tra
traat
r
rg
oniusberg
Ant
Dam
iaan
e
s
an
A. De Greefst
Slacht
t
str
gebe
de
pl uze
ei
n
tr
eniuss
aa
ken
Colle
tstra
Lak s'-M
enw eierss at
eve
tr
rsstr
.
La
ns
Jans
str
s
niu
lstr
Lierg
str
stse
geno
e
el
rk
de
Drie-Engelenberg
at
stra
hof
aat
Hollest
ra
at
broedersstraat
Grasmus-
Bankstr
at
ng
tra
rgstr
Groefga
Minder
Kra
Mun
uwn- g
Blatg
a
pu
ns
t
Voorzo
rss
rvie
Ne
L
Diestsepoort
t
rte
straa
Te
Tervuursepoort
Zee
laa
a
tra
aa
rvu
Kruidtuin
t
aa
urs
G
Here
es
Sint-
te-.
Putng
ga
n
Va
L.
f
R
maatte
nsp
.
BaSrbintara
str
s
on
Bond
Rector de
Somerplein r
Grote Markt
tr
st
dels
ye
han
vo
Eiks
Sa
tr
i
Kr
o
sstr b egerg
ra
st
an
.V
n
n
ne ng
Ha gain
tra
r
st
ter
at
J.B
n
.Va de
P.Jene
B
s.
at
Drinkwa
en
n
M
op
str
uis
Le
SintJaco
St.
pleinbsHuber
tusstr
Bieze
straat n
rkr
St-Maartensdal
ynlaan
he
.G
V.D
at
ra
lst
oo De
. le
. J kp
of nc
Pr ou
V
n
Da
tr
F.Tielelaan
mans
t
aa
s
l
ee
Herts
n
berghlaan
Groefplein
Hore
gangn-
Kolveniershof
Vi
at
ta
ik- tra
l
Cr
ed ns
ae
Pr ne
tr.
ne
f
Visserss
rin
nd
Vis t Au
ho
he
g
o
k
g
nc
oo
ar ne ustijh
k
b
n
M
sc
str
d
tr.
Di
Rij
an
rss
H
- Busleiden
Amer rk B Wandetr.
ake ers
gang
ika
nm
ou lings
old
m
ts
laa
F. S plein
pl
n
en
at
tha
tra
od tr
are tses
M. de J s
rg
s
LayensMa
Die
plein
laa
aat
str
ere
erch
at
Vu
u
str
stra
de
en an
a
iel
genstr
tr
rs
te
s
ler
ke
inc
e
wa
ter
cos
Verbrande
poort
tr
erss
Joanna-Maria Artoisp
lein
ee
Tw
Lombaardenstr
h
at
at
s
lfmaartstraat
Ha
ess
ips
tra
at
tra
M
els
t
at
S
Servintatiu
straast
W
tr Zoutstra
t-M
Sin
traa
enb
Mgr. Van Wae
yen
e
ro
-
Brus
s
nss
Card
ersstra
ter
gasnelieg
t
P.
rma
an
st ne
ra n- Bruul
at Br
ouw
Brouw
Pe
or
J.
oute
rm
po
t
Kardinaal straa
nstraat
rte
aa
t-M
Kab
te
e
tse
uiss
Sin
Blo
e
gm
anenb
g erg
Pe
oelhag
ho
pelh
f
eg
Pereboom
straat
Het
Torentje
Balsembloemhof
R.C
la
wijk
Ter B
t
at
Vr
s
eid
Sta
ho
Begijn
P.
Delva
ux
rsc
Vaartkom
sb
tra
Penitentienenstraat
Klein
ra
st
en
ur
tr
Aa
Vaartkom
Gla
ens
R
aa
estr
els
No
orm
ann
pers
stra
at
t
ng
aa
ga
str Zand
rs
e
idd
ch
Wijn
Engels Plein
tstraat
Burch
erigj
l az
Valk
gan
e
Valken- rijstra
at
plein
Me
at
Donkerstra
t
gel
f
e
re
ed
nt
Le
ss
er
at
eberg
straa
v
sin
d
Re
tra
Galg
en
og
ert ard
s'H ijnga
w
e
eid
ew
Ve laan
rgla
an
an
es
t
es
nbe
Eenmeila
sts
n
W
ijn
str per
aa st
ane
Abdij
Keizersberg
an
Bie
Me
la
de
Ro
t
g
er
Keizer s b
poort
-
an
de
Lefèvrelaan
Zw
eid
lse
Ou
Langerijlaan
Stadsvest
Ludensch
at
e
ch
a
tra
tra
r
m
weg
ts
Po
en
tla
rfs
He
te
g
ei- we
o M loem
b
Scho
an
es
Klein
Huiz e
enst
nzichtla
ls
Kareelveld
weg
een
es
he
ps
est
Bi
ec
at
stra
M
161
Aarschotsesteenweg
Tuin
ld
rt
laan
els
ech
elve
ht-
ezic
Verglaan
Kol. Begaultlaan
M
we
eu
Ni
Kare
Twa tr
meis
Achttienaprillaan
al
rgd
be
el-
es
Ro
n
ke
Ei
sbe
m an
aa la
Br sen
Petrus
b
erg
162
163
164
Samenstelling en redactie: Faculteit Wetenschappen - Dienst Marketing KU Leuven
Grafisch ontwerp: Altera
Druk: Artoos
Foto’s: KU Leuven – Rob Stevens
Bijgewerkt tot oktober 2014
© 2014 KU Leuven
Deze brochure biedt een zo volledig mogelijk overzicht van de opleidingen die de KU Leuven tijdens
het academiejaar 2015-2016 organiseert. Tijdens het academiejaar kunnen echter nog wijzigingen
op het vlak van de programmaopbouw worden goedgekeurd. De informatie in deze brochure kan
de universiteit dan ook juridisch niet binden. De meest recente informatie over het onderwijsaanbod
vind je op www.onderwijsaanbod.kuleuven.be
165
Kiezen voor wetenschappen
3
Wiskunde
9
Nuttige websites
Informatica
25
de meest recente informatie over de opleidingen
Fysica
39
 www.onderwijsaanbod.kuleuven.be
Chemie
55
Biochemie en biotechnologie
69
Biologie
83
Geologie
99
Geografie
115
Opleidingsonderdelen van de eerste fase
129
 www.kuleuven.be/campussen
Faculteit Wetenschappen
144
studentendiensten
je toekomstige faculteit
 wet.kuleuven.be
publicaties downloaden of bestellen
je voorkennis online testen of meer zin in een zomercursus?
een handig overzicht van alle infomomenten
 www.bachelorskuleuven.be
studeren aan de KU Leuven, ook buiten Leuven
Studiebegeleiding
144
 www.kuleuven.be/studentenvoorzieningen
Internationale ervaring
145
inschrijven
Verderstudeermogelijkheden
146
 www.kuleuven.be/inschrijven
Campussen van de faculteit
148
Alle opleidingen van de faculteit
149
Profielen wetenschap en technologie
Praktisch
Openlesweek of -dagen
 www.kuleuven.be/openlesweek
152
155
Inschrijven
155
Sociale Dienst
156
Huisvestingsdienst
156
Gelijke kansen
156
Overzicht academiejaar
157
Studeren in Leuven
158
Stadsplan en contactgegevens
160
Nuttige websites
165
Infodag
Wetenschappen studeren zal je diepgaand en tijdloos vormen in de wondere
wereld van de fundamentele wetenschap. We leven allemaal in een wereld
die voortdurend verandert. Telkens weer duiken er nieuwe onderzoeksvragen
en nieuwe uitdagingen op, en dat is precies wat wetenschappers boeit.
Verwondering, nieuwsgierigheid, de passie en het plezier van het ontdekken,
dat is wat hen drijft.
Welke beroepsuitwegen heeft een wetenschapper? Wetenschappers vind je
overal. Het zijn nieuwsgierige mensen, die de fenomenen in hun omgeving
graag willen begrijpen en beheersen. Wetenschappers zijn breed opgeleid en ze
zijn sterk in exact, logisch en analytisch denken. Die houding blijkt in de meest
verscheiden professionele omgevingen een nuttige eigenschap.
Wetenschappers leggen stevige fundamenten voor elke technologische innovatie
in de maatschappij. Leuven met haar Faculteit Wetenschappen is een
ideale plek om aan je toekomst te bouwen en een diploma te behalen
dat universeel erkend wordt. Ik wens je een boeiende reis toe.
Peter Lievens
Decaan Faculteit Wetenschappen
 www.kuleuven.be/infodag
ijkingstoets
 www.ijkingstoets.be
 wet.kuleuven.be/ijkingstoets
op de hoogte blijven van al onze infomomenten
 www.bachelorskuleuven.be/opdehoogte
www.facebook.com/kuleuven
www.facebook.com/faculteitwetenschappen
LEUVEN 
KU LEUVEN
Oude Markt 13 bus 5005
3000 LEUVEN
[email protected]
www.kuleuven.be
Infomomenten
OPENLESWEEK
OKT.
27-31 oktober 2014
(herfstvakantie)
OPENLESWEEK
Volg les tussen de studenten en snuif de sfeer op
van je toekomstige studieomgeving.
NOV.
 www.kuleuven.be/openles/leuven
DEC.
INFODAG
JAN.
Kom een kijkje nemen in je toekomstige faculteit.
Je kunt infosessies en rondleidingen volgen,
een babbel hebben met studenten, proffen en
studie(traject)begeleiders …
FEB.
OPENLESWEEK
16-20 februari 2015
 www.kuleuven.be/infodag/leuven
(krokusvakantie)
MAA.
INFODAG
21 maart 2015
APR.
MEI
INFOBEURS
Bezoek de infobeurs in de Universiteitshal
met informatie over de opleidingen en
studentenvoorzieningen.
 www.kuleuven.be/infobeurs
INFOBEURS
9 mei 2015
JUN.
AUG.
2015-2016
v.u.: Isabelle Van Geet, Oude Markt 13, 3000 Leuven
JUL.
Wetenschappen
SEP.
INFOBEURS
5 september 2015
Wiskunde • Informatica • Fysica • Chemie • Biochemie
en biotechnologie • Biologie • Geologie • Geografie
Rubik’s Cube® used by permission of Seven Towns Ltd. www.rubiks.com
 www.kuleuven.be/infomomenten

decaan Peter Lievens - Faculteit Wetenschappen

Presentatie

6de jaar Technische Bakkerij

Info Specifieke LerarenOpleiding (SLO) Talen

Tien jaar master(s) in het sociaal werk en sociaal beleid

Product Leaflet: 4.5-20W MR16

In bijgevoegde informatiewijzer

Vaktips : WW (2de jaar)