Akkerranden, nuttig èn mooi!

een van de acties uit het Biodiversiteits Actie
Programma Hoeksche Waard.
Akkerranden, nuttig èn
mooi!
U bent ze ongetwijfeld wel eens tegen gekomen in de Hoeksche Waard,
de bloeiende randen langs akkers.
Maar waarom leggen de boeren die
randen aan? We vertellen het u
graag.
Initiatief van Rietgors
Het randenbeheer in de Hoeksche Waard is
ongeveer 10 jaar geleden van start gegaan.
De initiatiefnemer hiervan is Rietgors, de
stichting voor agrarisch natuurbeheer in de
Hoeksche Waard. Rietgors is een onafhankelijke stichting, met in het bestuur vertegenwoordigers van LTO afd. de Hoeksche Waard,
Hoekschewaards Landschap, NBvP Vrouwen
van Nu, Wildbeheereenheid Hoeksche Waard
en een vertegenwoordiger van de gezamenlijke gemeenten.
Biodiversiteit
Er speelden 10 jaar geleden verschillende
projecten in de Hoeksche Waard. Het toenmalige ministerie van VROM en de provincie
Zuid-Holland namen het initiatief om samen
met burgers en lokale organisaties invulling
te geven aan biodiversiteitbeleid. Biodiversiteit is onze voorraad aan levende natuur, ons
natuurlijk kapitaal. Bevorderen van biodiversiteit stond toen, maar ook nu nog, hoog op
de politieke agenda.
Akkerranden kunnen daarin een belangrijke
functie vervullen. De aanleg van 200 km akkerranden in 2005 en 2006 vormde dan ook
Tegelijk nam een aantal vooruitstrevende
boeren in de Hoeksche Waard deel aan de
pilot Functionele Agro Biodiversiteit (FAB).
Het doel daarvan was om te onderzoeken of
het mogelijk is om op een natuurlijke manier
luizen in graan en aardappelen te bestrijden.
Daarvoor is de inzet van insecten nodig die
luizen als prooi hebben. Maar er moet wel
een goede uitvalsbasis zijn voor deze insecten. Dat kan door de aanleg van bloemrijke
akkerranden. Maar ook grasranden vormen
een goede biotoop voor natuurlijke plaagbestrijders. We denken dan aan spinnen en
loopkevers, die vanuit de grasrand het gewas
intrekken om zich tegoed te doen aan luizen.
Dat betekent overigens niet dat spuiten tegen
luizen altijd overbodig is. De boer moet zijn
gewas goed in de gaten houden en kijken of
zijn ‘natuurlijke vrienden’ de hoeveelheid
luizen voldoende kunnen inperken. Soms is
dat niet het geval en ontstaat een te grote
schade in het gewas. Wanneer de schadedrempel wordt overschreden is alsnog een
gewasbeschermingsmiddel nodig.
Waterkwaliteit
Het waterschap Hollandse Delta zag wel wat
in de aanleg van akkerranden, mits die langs
sloten liggen. Ze vormen dan een extra buf-
fer tussen het gewas en het water in de sloot.
Dit is goed voor de waterkwaliteit.
Hoeksche Randen
In 2014 hebben we in de Hoeksche Waard
ruim 500 km aan randen liggen. We noemen
dit de Hoeksche Randen. Er zijn verschillende
soorten.
grasranden
De eenvoudigste randen zijn grasranden. Dit
zijn bestaande randen, die een buffer vormen
tussen het gewas en de sloot en een overwinteringsplek bieden aan kevers en spinnen. Er
zitten veel muizenholletjes in, goed voor de
roofvogels. Als er sneeuw ligt maken hazen
graag gebruik van de grasranden om gras
onder de sneeuw vandaan te halen, zodat ze
nog wat te eten hebben.
tegelijk met de rest van de akker, geploegd.
Een probleem bij de bloemenranden is het
onkruid, zeker als er al een aantal jaren
bloemenranden op dezelfde plek staan. De
boer moet in ieder geval zorgen voor een
goede grondbewerking. De bloemen worden
in rijen gezaaid, zodat er tussen de rijen in
het voorjaar een of twee keer kan worden
geschoffeld.
In juni komen de eerste bloemen, om vervolgens tot in het najaar uitbundig te bloeien.
graskruidenranden
Eigenlijk zien we liever wat meer kleur in de
randen. Daarom worden nieuwe grasranden
voorzien van een kruiden- en bloemenmengsel.
Het mengsel van de bloemenranden wordt zo
geselecteerd, dat dit heel geschikt is voor
bijen. Een deel van de gewassen die worden
geteeld voor voedsel is afhankelijk van de
bestuiving door bijen. Wereldwijd is er een
tekort aan bijen, al verschilt dat van land tot
land. Onze Hoeksche Randen dragen in ieder
geval hun steentje bij aan de instandhouding
van deze belangrijke soort.
Ze zien er hierdoor veel fleuriger uit, zeker de
eerste jaren na aanleg.
Na enkele jaren gaan de grassen echter
overheersen en moeten ze opnieuw worden
ingezaaid om een mooie rand te houden.
Bloemenranden
De bloemenranden worden ieder jaar opnieuw ingezaaid. In het najaar worden ze,
Daarnaast bevat het mengsel gierst en graan
voor de doortrekkende vogels in het najaar.
En uiteraard moeten de bloemenranden er
aantrekkelijk uitzien. We streven ernaar om
de hele zomer zoveel mogelijk kleur te hebben in de randen, hoewel het onkruid ons
soms wel eens in de wielen rijdt.
-
Vogelakkertjes of –randen
Speciaal voor vogels worden er winterakkertjes aangelegd. Deze ‘randen’ bestaan uit
graan en uit planten met oliehoudende zaden, met de bedoeling om de vogels ook in
de
winter
van
voedsel
te
voorzien.
De winterakkertjes worden in het voorjaar
gezaaid. In de zomer zien ze er fleurig uit
door onder andere het bloeiende vlas, de
klaprozen en de zonnebloemen. In de winter
sterven de planten af, maar blijven wel
staan. Het ziet er dan niet mooi uit, maar het
oliehoudende zaad is prima wintervoer voor
de vogels.
Kosten
Uiteraard brengt de aanleg van randen kosten met zich mee. De boer mist opbrengsten
omdat hij een deel van de grond uit productie
neemt. Bovendien maakt hij kosten voor
aanleg en onderhoud van de rand. De kosten
worden voor een groot deel gecompenseerd
door de vergoeding die de boer krijgt voor
het randenbeheer. Deze vergoeding wordt
betaald uit een potje van provincie en waterschap, terwijl de gemeenten in de Hoeksche
Waard het zaaizaad voor de bloemen- en
graskruidenranden betalen en het inzaaien en
schoffelen van de bloemenranden.
In een tijd waarin de overheid bezuinigt zoeken we ook naar aanvullende mogelijkheden
voor financiering van de randen. We zijn dan
ook erg blij dat HW Wonen oog heeft voor de
functies van de randen en mede bereid is om
voor 2014 en 2015 een bijdrage te leveren in
de kosten voor het zaaizaad en inzaaien van
de bloemenranden.
Simpele rand – breed inzetbaar
Uit het voorgaande blijkt dat de Hoeksche
Randen dienen veel doelen dienen. Ze zijn
niet alleen goed voor de (functionele
agro)biodiversiteit en waterkwaliteit, maar
ook bijzonder nuttig voor bijen en vogels.
Maar ook: een bloeiende rand is vooral mooi
om te zien en iedereen kan daarvan genie-
ten. Een rand draagt dan ook zeker bij aan
Mooi Wonen in de Hoeksche Waard!
Wilt u meer informatie over de randen?
http://www.rietgorsinfo.nl
of
http://www.hoekscheranden.nl/.

Download Report