bepalen-van-ijzer-in-oppervlaktewater-en-afvalwater-via

Bepalen van ijzer in oppervlaktewater en afvalwater via atomaire
absorptiespectrofotometrie met
vlam en grafietoven, na destructie
met salpeterzuur-zwavelzuur-
a,
waterstofperoxyde
-
door
I. H. Selles en
nernan
i259 1
,,,,,"Jenst
voor de iisselmeer~olders
Bepalen van ijzer in oppervlaktewater en afvalwater via atomaire
absorptiespectrofotometrie met
vlam en grafietoven, na destructie
met salpeterzuur-zwavelzuurwaterstofperoxyde
door
I. H. Selles en
H. Kroneman
rijksdienst voor de ijsselmeerpolders
smedinghuis. lelystad
lnhoud
I . SAMENVATTING
2 . INLEIDING
3 . ONDERZOEK AAN MET IJZER VERRIJKTE WATERMONSTERS
3 . 1 . Recovery van i j z e r bepaald v i a AAS met vlam en
grafietoven
3 . 1 . 1 . Werkwijze
3 . 1 . 2 . R e s u l t a t e n en c o n c l u s i e
3 . 2 . De invloed van natrium, calcium en magnesium op de
a b s o r p t i e van i j z e r i n met i j z e r v e r r i j k t e watermonsters
3 . 2 . 1 . Werkwijze
3 . 2 . 2 . Resultaten en conclusie
3 . 3 . Recovery van i j z e r bepaald v i a AAS met g r a f i e t o v e n
en vlam, na toevoeging van calcium r e s p e c t i e v e l i j k
magnesium aan de standaarden
3 . 3 . 1 . Werkwijze
3 . 3 . 2 . R e s u l t a t e n en c o n c l u s i e
3 . 4 . Recovery van i j z e r bepaald v i a AAS m e t v l a m , na toevoeging van een overmaat aan zouten aan monsters .&
standaarden
3 . 4 . 1 . Werkwijze
3 . 4 . 2 . R e s u l t a t e n en c o n c l u s i e
4 . INVLOED VAN LANTHAAN OP ZOUTSTORING
4 . 1 . Werkwijze
4 . 2 . Resultaten
4 . 3 . Conclusies
5. Literatuur
Bijlage I
Bijlage 2
Bijlage 3
: Bepalen van chroom, koper, i j z e r en z i n k i n opperv l a k t e w a t e r . Atomaire a b s o r p t i e - s p e c t r o f o t o m e t r i e
met vlam
: B e s c h r i j v i n g van de onder 4 . 1 . "Werkwijze" toegep a s t e methoden voor bepalen v a n i j z e r i n oppervlaktewater
: Bepalen van i j z e r i n oppervlaktewater en a f v a l w a t e r ,
na d e s t r u c t i e met salpeterzuur-zwavelzuur-waterstofperaxydei Atomaire a b s o r p t i e - s p e c t r o f o r o m e t r i e met
vla:.~of f r a f i e t o v e n
Tabellen en f i g u r e n
1. Samenvatting
B i j de bepaling van i j z e r i n watermonsters v i a a t o m a i r e a b s o r p t i e (AAS)
met g r a f i e t o v e n kon n i e t met perchloorzuur-salpeterzuur worden e e d e s t r u e e r d ,
omdat perchloorzuur de g r a f i e t b u i s a a n t a s t . Daarom werd nagegaan of een
d e s t r u c t i e met salpeterzuur-zwavelzuur-waterstofperoxyde kon worden
toegepast.
B i j d e bepaling van i j z e r i n zwavelzuur-houdende, met i j z e r v e r r i j k t e
g e f i l t r e e r d e watermonsters v i a AAS met vlam en g r a f i e t o v e n , bleek de
recovery s l e c h t s 80 2 90% t e bedragen.
Onderzocht werd of de n e g a t i e v e s t o r i n g werd v e r o o r z a a k t door d e van
oorsprong i n de monsters aanwezige zouten. Met behulp van standaardoplossingen werd de invloed van calcium, magnesium en natrium op de
a b s o r p t i e van i j z e r nagegaan. Magnesium b l e e k een s t e r k e d a l i n g i n abs o r p t i e t c veroorzaken. Na toevoeging van calcium of magnesium aan
standaarden, i n hoeveelheden d i e overeenkwamen met de g e h a l t e n i n de
met i j z e r v e r r i j k t e monsters, werd d e recovery nogmaals bepaald. Deze
bleek t e v a r i z r e n t u s s e n 85 en 95%.
Na h e t toevoegen van een overmaat aan zouten a a n zowel monsters en
standaarden, werd d e recovery gem. 110%.
I n een a a n t a l watermonsters werd na d e s t r u c t i e met salpeterzuur-zwavelzuur-waterstofperoxyde h e t i j z e r - g e h a l t e bepaald v i a AAS met vlam
(gem. 0,81 mg i j z e r l l ) . Na toevoeging van 5000 mg l a n t h a a n l l aan mons t e r s en standaarden bleken hogere g e h a l t e n t e worden gevonden, met
vlam gem. 0,93 mg i j z e r l l en met g r a f i e t o v e n gem. 0,92 mg i j z e r l l .
A l s referentiemethode werd d i e v i a AAS met vlam, na d e s t r u c t i e met perchloorzuur-slapeterzuur (gem. 0,92 mg i j z e r l l ) g e b r u i k t .
Voor de bepaling van i j z e r i n oppervlakte- en a f v a l w a t e r v i a AAS kan
voor bepaling met zowel g r a f i e t o v e n a l s vlam een d e s t r u c t i e met s a l peterzuur-zwavelzuur-waterstofperoxyde worden t o e g e p a s t , m i t s aan
monsters e n standaarden een overmaat l a n t h a a n wordt toegevoegd.
2. Inleiding
I n de s u b a f d e l i n g L a b o r a t o r i a v a n d e R i j k s d i e n s t voor d e IJsselmeerpold e r s i s een werkwijze o p g e s t e l d voor de g e l i j k t i j d i g e b e p a l i n g van
chroom, koper, i j z e r en z i n k i n oppervlaktewater v i a atomaire a b s o r p t i e spectroEotometrie(AAS) met vlam, na d e s t r u c t i e met perchloorzuur-salp e t e r z u u r ( b i j l a g e I ) . H i e r b i j wordt voor chroom- en kopergehalten l a g e r
dan 0,05 mg per 1 een c o n c e n t r a t i e - m e t h o d e door middel v a n indampen
toegepast.
Om deze a r b e i s i n t e n s i e v e c o n c e n t r a t i e - m e t h o d e t e omzeilen, z i j n voor
laatstgenoemde metalen methoden ontworpen voor r e c h t s t r e e k s e b e p a l i n g
v i a vlamloze AAS met d e g r a f i e t o v e n ( I ) . B i j d e voorbehandeling moest
perchloorzuur worden vervangen door zwavelzuur, omdat perchloorzuur d e
g r a f i e t b u i s i n d e oven a a n t a s t .
Daar bepaling van chroom, koper, i j z e r en z i n k h e t meest e f f i c i z n t i s
i n h e t z e l f d e e x t r a c t , werd i n d i t onderzoek nagegaan of ook voor i j z e r
de voorbehandeling met zwavelzuur kan worden g e b r u i k t . Daartoe z i j n
enkele recovery-experimenten i n zwavelzuur-houdende, met i j z e r v e r r i j k t e watermonsters u i t g e v o e r d . I n monsters oppervlaktewater werd h e t
i j z e r g e h a l t e bepaald v i a AAS met vlam en g r a f i e t o v e n , met en zonder toevoeging van l a n t h a a n . H i e r b i j werden de bepaling v i a AAS met vlam na
perchloorzuur-salpeterzuur-destructie
en d e s p e c t r o f o t o m e t r i s c h e KSCNmethode (kaliumthiocyanaat) a l s r e f e r e n t i e - m e t h o d e n g e b r u i k t .
Voor d e bepaling v i a AAS met vlam i s g e b r u i k gemaakt van een VarianTechtron a p p a r a a t ( t y p e AA-5), voor vlamloze AAS een Perkin-Elmer appar a a t ( t y p e 420) met e r a f i e t o v e n ( t y p e HGA 7 6 ) . De s p e c t r o f o t o m e t r i s c h e
g e h a l t e n z i j n bepaald met a p p a r a t u u r v a n Bausch en Lomb ( s p e c t r o n i c 7 0 ) .
3. Onderzoek aan met ijzer verrijkte watermonsters
Deze monsters werden gemaakt van g e f i l t r e e r d e watermonsters, zodat d e
i j z e r - g e h a l t e n zonder voorafgaande d e s t r u c t i e van d e v a s t e s t o f v i a
AAS konden worden bepaald. De toegevoegde hoeveelheden i j z e r werden
zodanig gekozen, d a t voor bepaling met de vlam (waarvan omstandigheden
b i j l a g e I ) met schaalexpansie moest worden gemeten en met de g r a f i e t oven ( t a b e l 1) geen verdunning behoefde t e worden t o e g e p a s t .
3.1. Recovery van ijzer bepaald via AAS met vlam en gra-fietoven
. 3.1.1.
brk~jjzg
.
.
Aan p o r t i e s g e f i l t r e e r d oppervlaktewater en g e f i l t r e e r d mengmonster
(een mengsel van oppervlaktewater en e f f l u e n t v a n een z u i v e r i n g s i n s t a l :
l a t i e ) werden v e r s c h i l l e n d e hoeveelheden.chroom, koper, i j z e r en z i n k
( t a b e l 2) en 20 m l gec. zwavelzuur.per. 1 toegevoegd. (Deze zwavelzuurc o n c e n t r a t i e komt overeen met d i e aanwezig i n watermonsters na dess t r u c t i e met s a l p e t e r z u u r - z w a v e l z u u r - w a t e r s t o f p e r o x y d e , z i e hoofdstuk
4 ) . De standaarden b i j gebruik van d e vlam (0-4,O mg i j z e r per 1 ) zowe1 a l s d e g r a f i e t o v e n (0-0,50 mg i j z e r per I ) , b e v a t t e n eveneens 20 m l
gec. zwavelzuur per 1.
De recovery werd berekend u i t de gevonden i j z e r - g e h a l t e n , verminderd
met h e t van oorsprong i n h e t g e f i l t r e e r d e water aanwezige i j z e r .
3.1 .2. .......................
R e s u l t a t e n en c o n c l u s i e
I n t a b e l 3 z i j n d e r e s u l t a t e n weergegeven. Na bepaling met de vlam i s
de recovery i n g e f i l t r e e r d oppervlaktewater en g e f i l t r e e r d mengmonster
gemiddeld r e s p e c t i e v e l i j k 87 en B I Z , na b e p a l i n g met de g r a f i e t o v e n gemiddeld r e s p e c t i e v e l i j k 90 en 84%. I n beide g e v a l l e n wordt t e weinig
teruggevonden. Een mogelijke oorzaak kan een n e g a t i e v e s t o r i n g z i j n
van de van o r i g i n e i n de monsters aanwezige zouten t i j d e n s meten. I n
h e t h i e r n a volgende onderzoek i s d i t nagegaan.
3.2. De invloed van natrium, calcium en magnesium op de absorptie van
ijzer in met ijzer verrijkte watermonsters
3.2.1.
-
-
Werkwijze
-- - - --
De f i l t r a t e n van oppervlaktewater en.mengmo.nster werden op natrium
( v i a c h l o r i d e ) , calcium en magnesium onderzocht volgens H o f s t e e en
F i e n ( 2 ) . Deze metalen werden i n ongeveer de gevonden ( t a b e l 4 ) en ook
i n g r o t e r e hoeveelheden aan de standaarden toegevoegd.
De invloed van natrium en 'calcium op de a h s o r p t i e van i j z e r werd n a g e l
gaan v i a AAS met g r a f i e t o v e n . Aan standaarden+xO-0,50 mg i j z e r per 1)
werd n a t r i u m c h l o r i d e ( t o t 393 mg natrium:per 1) of c a l c i u m c h l o r i d e ( t o t
200 mg calcium per 1) en 20 m l gec. zwavelzuur p e r 1 toegevoegd. De i n vloed van magnesium op de a b s o r p t i e van i j z e r werd nagegaan v i a AAS
met vlam, omdat hiermee s n e l l e r r e s u l t a a t wordt verkregen dan met de
g r a f i e t o v e n . Bovendien i s v r i j w e l geen v e r s c h i l i n recovery. van i j z e r
gevonden v i a AAS met vlam of g r a f i e t o v e l i ( z i e 3.1 . 2 ) . Aan standaarden
(0-4,O mg i j z e r per 1 ) werd magnesiumchloride ( t o t 500 mg magnesium
per 1 ) en 20 m l . gec. zwavelzuur per 1 toegevoegd.
.
3.2.2.
R e s u l t a t e n en c o n c l u s i e
.......................
.
Toevoeging t o t 393 mg natrium per 1 a a n i j z e r - s t a n d a a r d e n v e r o o r z a a k t
geen v e r s c h i l i n a b s o r p t i e . De a f w i j k i n g bedraagt gemiddeld + 3%.
-
Na toevoeging t o t 200 mg calcium p e r 1 i s d e invloed op de a b s o r p t i e
van i j z e r g e r i n g ( f i g u u r I ) , t e r w i j l door toevoeging t o t 500 mg magnesium per 1 een s t e r k e d a l i n g i n a b s o r p t i e o p t r e e d t ( f i g u u r 2 ) . Na toevoeging van calcium of magnesium aan standaarden, i n hoeveelheden d i e
overeenkomen met de g e h a l t e n i n de monsters, i s i n h e t h i e r n a volgend
onderzoek de recovery van i j z e r nogmaals bepaald.
3.3. Recovery van iizer bepaald via AAS met grafietoven en vlarn, na toevoeging
van calcium respectievelijk magnesium aan de standaarden
De i j z e r - g e h a l t e n i n de v e r r i j k t e watermonsters ( b e r e i d i n g s w i j z e 3.1.1.)
werden gemeten t e n o p z i c h t e van standaarden (0-0,50 mg i j z e r per 1 )
waaraan 100 mg calcium e n 20 m l gec. zwavelzuur per 1 werd toegevoegd
( g r a f i e t o v e n ) . Vervolgens werden de g e h a l t e n gemeten t e n o p z i c h t e van
standaarden (0-4,O mg i j z e r per 1 ) waaraan 10 mg magnesium e n 20 m l
gec. zwavelzuur p e r 1 werd toegevoegd (vlam). De recovery werd berekend
door h e t van o r i g i n e i n d e monsters aanwezige i j z e r t e c o r r i g e r e n op
de verkregen g e h a l t e n .
3.3.2.
.......................
R e s u l t a t e n en c o n c l u s i e
De r e s u l t a t e n s t a a n i n t a b e l 5 . Ten o p z i c h t e n van standaarden met 100 mg
calcium per 1, bedraagt d e recovery voor g e f i l t r e e r d oppervlaktewater
en g e f i l t r e e r d mengmonster gemiddeld r e s p e c t i e v e l i j k 90 en 85%, t e n
o p z i c h t e van standaarden met 10 mg magnesium per 1 i s d e recovery gemiddeld r e p e c t i e v e l i j k 95 en 90%. Alhoewel door toevoegen van magnesium
a a n standaarden hogere i j z e r - g e h a l t e n z i j n gevonden, i s nog geen 100%
recovery b e r e i k t . Daarom werd i n h e t h i e r n a volgend onderzoek nagegaan
of een overmaat aan zouten, toegevoegd aan zowel monsters en standaarden,
een zodanige s t o r i n g teweeg kan brengen d a t d i e veroorzaakt door de oors p r o n k e l i j k i n d e monsters i n wisselende hoeveelheden aanwezige zouten
n i e t meer van invloed i s .
3.4. Recovery van'ijzer bepaald via AAS met vlam, na toevoeging van een
overrnaat aan zouten aan monsters en standaarden
Aan de met i j z e r v e r r i j k t e watermonsters ( b e r e i d i n g s w i j z e 3.1.1) en d e
standaarden (0-4,O mg i j z e r en 20 m l gec. zwavelzuur p e r 1 ) werden
200 mg natrium, kalium en magnesium ( a l s c h l o r i d e n ) per 1 toegevoegd.
De i j z e r g e h a l t e n werden bepaald v i a AAS met vlam. De recovery werd berekend door h e t van o r i g i n e i n de monsters aanwezige i j z e r t e c o r r i g e r e n
op de verkregen g e h a l t e n .
3.4.2.
.......................
R e s u l t a t e n en c o n c l u s i e
De r e s u l t a t e n s t a a n i n t a b e l 6. Na toevoeging van een overmaat kalium,
natrium en magnesium aan monsters en standaarden i s de recovery van
i j z e r t e hoog; voor g e f i l t r e e r d oppervlaktewater en g e f i l t r e e r d mengmonster gemiddeld r e s p e c t i e v e l i j k 113 en 107%. Bovendien b u i t g t d e i j k l i j n a £ i n d e r i c h t i n g van de a b s o r p t i e - a s . Hiervoor i s geen v e r k l a r i n g
gevonden. Volgens Welz ( 3 ) wordt een d e r g e l i j k e a f b u i g i n g v e r o o r z a a k t
door een d e f e c t e l i c h t b r o n of door i o n i s a t i e s t o r i n g . I n d i t geval i s
geen van b e i d e oorzaken mogelijk, omdat de h o l l e kathode-lamp normaal
f u n c t i o n e e r d e b i j onderzoek van standaarden waaraan geen e x t r a zouten
werden toegevoegd en omdat i j z e r n i e t gemakkelijk i o n i s e e r t .
E r moest worden gezocht n a a r een ander middel om deze n e g a t i e v e s t o r i n g
op t e h e f f e n . Daarom wordt i n h e t h i e r n a volgende onderzoek nagegaan
of toevoeging van l a n t h a a n c h l o r i d e b e t e r e r e s u l t a t e n l e v e r t .
!
4. lnvloed van lanthaan op zoutstoring
Uit eerder onderzoek ( 4 ) is gebleken dat ondanks toevoeging van lanthaan,de recovery van ijzer in zwavelzuur-houdende extracten slechts
78%'bedraagt. Het betrof toen echter de concentratie-methode door middel van indampen (500-50). Omdat het ijzergehalte nu rechtstreeks wordt
bepaald,.werd nagegaan of.de negatieve storing, die optreedt tijdens
meten van zwavelzuur-houdende extracten, wsl kan worden opgeheven door
toevoeging van lanthaan. . .
Voor de totaalbepaling-vanijzer in zowel oppervlakte- als afvalwater
wordt gedestrueerd met salpeterzuur~zwavelzuur( I : ] ) om ook hetijzer
in de vaste stof in oplossing te brengen. Omdat afvalwater meestal meer
vaste stof bevat dan oppervlaktewater, wordt met salpeterzuur en waterstofperoxyde nagedeserueerd (zoals bij grond).
Daar voor oppervlaktewater en afvalwater een uniforme destructiemethode
gewenst is, werd ook voor oppervlaktewater met salpeterzuur en waterstofperoxyde nagedestrueerd. Er werd van uitgegaan, dat tijdens destructie 0,5 ml gec. zwavelzuur wordt verbruikt. De zwavelzuur-concentratie
in de standaarden werd hierbij aangepast.
Als referentie-methoden voor de bepaling van ijzer na destructie met
s a l p e t e r z u u r - z w a v e l z u u r - w a t e r s t o f p e r o x y d e werden zowel de methode via
AAS met vlam na destructie met p e r c h l o o r z u u r - s a l p e t e r z u u r als de spec-,
trofotometrische methode met KSCN-kleuring (na voorbehandeling met
kaliumpersulfaat-zwavelzuur)toegepast. Omdat het verschil in voorbehandeling tussen de KSCN-methode en.de bepaling via AAS ook van invloed zou kunnen zijn op het niveau van de ijzersehalten, werd in een
deel van de extracten verkregen na destructie met salpeterzuur-zwavelzuur-waterstofperoxyde, ijzer bepaald via de KSCN-methode.
:
4.1. Werkwijze
Hieronder is dewerkwijze beknopt weergegeven. Zie voor uitvoerige
beschrijving bijlage 2.
Het ijzergehalte in monsters oppervlaktewater werd in duplo bepaald
en wel:
I via AAS met vlam, na destructie met salpeterzuur-zwavelzuur-waterstofperoxyde, zonder taevoeging van lanthaan,
I1 als onder I., met toevoeging van 5000 rng lanthaan per 1 aan monsters
en standaarden,
111 via AAS met grafietoven, na destructie met salpeterzuur-zwavelzuurwaterstofperoxyde en toevoeging van 5000 mg lanthaan per 1 aanmonsters en standaarden,
IV via AAS met vlam, na destructie met p e r c h l o o r z u u r - s a l p e t e r z u u r en
toevoeging van 5000 mg lanthaan per 1 aan monsters e n standaarden,
via de spectrofqtometrische KSCNmethode, na koken met kaliumpersulfaat in zwavelzuur ( Z ) ,
VI via de spectrofotometrische KSCN-methode, na destructie met salpeterzuur-zwavelzuur-waterstofperoxyde.
4.2. Resultaten
De resultaten staan vermeld in tabel 7. Na destructie met salpeterzuurzwavelzuur-waterstofperoxyde, zonder toevoeging van lanthaan (I) bedraagt het gemiddelde ijzergehalte 0,81 mg per 1. Wordt echt,er lanthaan
toegevoigd, dan liggen de gemiddelde ijzergehalten bepaald met vlam (11)
en grafietoven.(~~~)
op het niveau van dat bepaald na destructie met
perchloorzuur~salpeterzuuren toevoeging van lanthaan (IV) respectieve-
'
.
...
l i j k 0,93, 0.92 e n 0,92 mg i j z e r per 1.
B i j de s p e c t r o f o t o m e t r i s c h e KSCN-methode, i s na koken met kaliumpersulf a a t i n z"aveLzuur (V) w a a r s c h i j n l i j k minder i j z e r i n o p l o s s & gegaan dan na d e s t r u c t i e met salpeterzuur-zwavelzuur-waterstofperoxyde (VI)
waar gemiddeld 16%meer i j z e r wordt gevonden.
Het gemiddelde van 1,Ql mg i j z e r p e r 1 b i j d e s p e c t r o f o t o m e t r i s c h bep a a l d e g e h a l t e n '(vI) i s e c h t e r ook hoger dan d i e van d e i n h e t z e l f d e
e x t r a c t bepaalde g e h a l t e n v i a AAS met v l a m ( I 1 ) en g r a f i e t o v e n (111) na
toevoeging van l a n t h a a n , r e s p e c t i e v e l i j k 0,93 e n 0,92 mg per 1.
U i t de v a r i a n t i e a n a l y s e b l i j k t d a t h e t v e r s c h i l t u s s e n h e spectrofotomet r i s c h e methode (VI) en de methoden v i a AAS ( I 1 en I I I ) s i g n i f i c a n t i s
(F= 9,24
F.95 [2;38] = 3 , 2 4 ) .
De s p e c t r o f o t o m e t r i s c h e KSCN-methode i s a l s referentie-methode gekozen,
omdat we geen e r v a r i n g hebben met andere kleuringsmethoden z o a l s h i j voorbeeld d i e met o r t h o - p h e n a n t r o l i n e . De $ u i s t h e i d van d e g e h a l t e n
bepaald v i a de KSCN-methode, moet b i j aanwezigheid van zwavelzuur echt e r i n t w i j f e l worden getrokken. Kroneman ( 5 ) h e e f t b i j de b e p a l i n g
van i j z e r i n drinkwater 2 s p e c t r o f o t o m e t r i s c h e KSCN-methoden v e r g e l e ken met de methode v i a AAS ( p e r c h l o o r z u u r - s a l p e t e r z u u r - d e s t r u c t i e +
l a n t h a a n ) . B i j de KSCN-methode volgens NEN ( 6 ) wordt gekookt met kaliump e r s u l f a a t i n zwavelzuur, b i j de KSCN-methode volgens Kolthoff e n Sandell
(7) met s a l p e t e r z u u r . De methode Kolthoff en S a n d e l l stemde h e t b e s t
overeen met d e AAS-methode, maar i s i n d e p r a k t i j k m o e i l i j k u i t v o e r b a a r
omdat d i r e c t na toevoegen van KSCN de i n t e n s i t e i t v a n de k l e u r gemeten
s o e t worden. Vandaar d a t door Kroneman voor een gemodificeerde NENmethode werd gekozen.
I n t a b e l 8 z i j n de g e h a l t e n van 1 1 van de 18 monsters d r i n k w a t e r , d i e
door Kroneman werden g e a n a l y s e e r d , weergegeven. Het gehalte-niveau
van deze 1 1 monsters komt e n i g z i n s overeen met d a t van de i n d i t vers l a g geanalyseerde monsters oppervlaktewater. Het gemiddelde i j z e r g e h a l t e i n t a b e l 8, bepaald volgens NEN bedraagt 0,64 mg per 1, d a t bepaald volgens Kolthoff e n Sandell en v i a AAS r e s p e c t i e v e l i j k 0.58 en
0,60 mg per 1. Na toepassen van d e v a r i a n t i e a n a l y s e b l i j k t , d a t de
NEN-.gehalten s i g n i f i c a n t hoger moeten z i j n dan d i e van b e i d e andere methoden (F= 6,29 > F.95 [2,24 = 3 , 4 9 ) , omdat h e t v e r s c h i l t u s s e n de geh a l t e n verkregen volgens Kolthoff en S a n d e l l en v i a AAS n i e t s i g n i f i c a n t i s (/t/ = 1,32 < t
o 975 [20J = 2,09). De NEN-methode i s daarom i n
d i t geval n i e t betrouwbaar.
.
4.3. Conclusies
De n e g a t i e v e storirig, d i e b i j d e bepaling van i j z e r i n watermonsters na
d e s t r u c t i e met s a l p e t e r z u u r - z w a v e l z u u r - w a t e r s t o f p e r o x y d e o p t r e e d t b i j
AAS met vlam en g r a f i e t o v e n kan worden opgeheven door toevoeging van
5000 mg l a n t h a a n per l i t e r aan monsters en standaarden. De a l d u s v e r kregen g e h a l t e n steinmen overeen met d i e bepaald volgens de t o t nu gevolgde AAS-methode na d e s t r u c t i e met p e r c h l o o r z u u r - s a l p e t e r z u u r .
De s p e c t r o f o t o m e t r i s c h e KSCN-methode v o l d o e t n i e t a l s referentie-methode, omdat b i j aanwezigheid van zwavelzuur meer i j z e r wordt gevonden
b i j h e t gehalte-niveau van de h i e r onderzochte monsters.
Voor de bepaling van i j z e r i n oppervlaktewater en a f v a l w a t e r kan t o t
d e s t r u c t i e met salpeterzuur-zwavelzuur-waterstoEperoxyde worden oveygegaan.
Na toevoeging van lanthaan kunnen de o e h a l t e n - a f h a n k e l i j k van h e t n i veau- worden bepaald v i a AAS met vlam ( > 0 , 1 0 mg i j z e r per l ) of g r a f i e t oven (>0,005 mg i j z e r per 1 ) .
Het v o o r s c h r i f t voor deze bepaling i s i n b i j l a g e 3 van d i t r a p p o r t opgenomen.
5. Literatuur
1. Kroneman, H. Bepaling van chroom en koper in oppervlakte- en afvalwater via AAS met grafietoven, na destructie met HNO3 - H2SO4
(rapport in bewerking).
2. Hofstee, J . en Fien, H.J. Analysemethoden voor erond, gewas, water
en bodemvocht + Toelichting op de analysemethoden voor grond, gewas,
water en bodemvocht, R.1J.P. Lelystad, 1971.
3. Welz, B. Atom-Absorptions-S~ektroskopie. Verlag Chemie GmbH,
D-6940 Weinheim, 1975.
4. Selles, I.H. en Kroneman, H. Bepaling van Fe, Zn, Cu en Cr in oppervlaktewater en hodemmonsters. Werkdocument R.1J.P. 1975-475 Bbw.
5. Kroneman, H. Bepaling van ijzer in drinkwater. Intern rapport R.1J.P.
no. 357, 1975.
6. Nederlands Normalisatie Instituut. Methoden voor fysisch en chemisch
onderzoek van drinkwater NEN 1056, 1965.
7. Kolthofi, J.M. and Sandell, E.B. Textbook of quantitative inorganic
analysis. The FlacHillan Company, New York, 1947.
BIJLAGE 1
Bepalen van chroom, koper, i j z e r en z i n k i n oppervlaktewater
Atomaire a b s o r p t i e - s p e c t r o f o t o m e t r i e met vlam
Glaswerk
Glaswerk voor g e b r u i k s p o e l e n met HNO3 4n en daarna met Hz0 gedem.
Reagentia ( k w a l i t e i t p . a . )
HC104, gee.
HNO3 , gec.
HN03 , 4 n: 300'ml HNO3 gec. a a n v u l l e n met H20 gedem. t o t 1 1
LaC13, 4,4%: 44 g LaCl3. x H20 (LAB) o p l o s s e n i n en a a n v u l l e n met Hz0
gedem. t o t I 1
NaCl , 25,4%: 254 g NaCl o p l o s s e n i n en a a n v u l l e n met Hz0 gedem. t o t
1 1
NaCl , 2,54%: 100 r n l NaCl 25,4% a a n v u l l e n met H20 gedem. t o t I 1.
*
Standaardoplossingen
Cr I
: I0000 mg C r p e r 1
2,8285 g K2Cr207 oplossen i n H20 gedem. i n een maatkolf 100,O m l .
Enkele d r u p p e l s H2S04 gec. toevoegen, a a n v u l l e n t o t 100,O m l
en mengen. De o p l o s s i n g i s , m i t s koel en donker bewaard,
3 maanden houdbaar.
C r I1 : 100 mg C r p e r 1.
10,O m l C r I a a n v u l l e n met H20 gedem. t o t 1 , O 1 ( v e r s b e r e i d e n )
C r I11 :
2 mg C r per 1
10,O m l C r I1 a a n v u l l e n met H20 gedem. t o t 500,O m l ( v e r s bereiden).
1
I
Cu I
: 1000 mg Cu per 1
Cu(NO1)? i n HNO, In (B.D.H.-handelsoplossing).
mg Cu per 1
10,O m l Cu I a a n v u l l e n met H20 gedem. t o t 100,O m l ( v e r s bereiden).
Cu 111 : 2 mg Cu per 1
10,O m l Cu I1 a a n v u l l e n met H20 gedem. t o t 500,O m l ( v e r s bereiden).
Cu I1
: 100
Fe I
: 1000 mg Fe per 1
Fe I1
Zn I
F ~ ( N O ~ )i n
? HNO? In (B.D.H.-handelso~lossin~).
: 20 mg Fe per 1
10,O m l Fe I a a n v u l l e n met H20 gedem. t o t 500,O m l ( v e r s bereiden).
: I000 mg Zn per 1
4 , 5 g ZnSOq. 7 H20 oplossen i n H70 gedem. i n maatkolf 1 , O l .
11,3 m i H2S04 gec. toevoegen, a a n v u l l e n t o t I , O 1 en mengen.
S t e l l e n met komplexon 0 , 1000 n I )
Zn I1 : 100 mg Zn per 1
10,O m l Zn I a a n v u l l e n met H20 gedem. t o t 100,O m l ( v e r s bereiden).
%n 111 : 2 mg Zn per 1
I0,O m l % n 1 1 a n n v n l l e n m e t H 2 0 seden. t o t 500,O r n l ( v e r s ber<.i,Ir-ri)
.
I ) 50,O m l Zn I p i p e t t e r e n i n b e k e r g l a s 500 m l . Aanvullen met H 0 gedem.
2
t o t 100 m l . Toevoegen 10 m l b u f f e r en 0.4 m l Eriochroomzwart T.
T i t r e r e n met komplexon 111 0,1000 n t o t kleuromslag n a a r z u i v e r blauw
(50,O m l o p l o s s i n g I moet b e v a t t e n 1,530 mval Zn).
B u f f e r : 54 g NH4C1 en 2 g Mg-komplexon oplossen i n 200 m l H20 gedem.
Toevoegen 350 m l NH40H gec. Aanvullen met H20 gedem. t o t 1 1.
Eriochroomzwart T: 500 mg Eriochroomzwart T + 4 , 5 g hydroxylaminechloorhydraat onder v o o r z i c h t i g verwarmen oplossen i n
100 m l C2H50H 96%. F i l t r e r e n over hard v o u w f i l t e r
en i n donkere f l e s bewaren. I Maand houdbaar.
Werkwijze met c o n c e n t r e r e n
C r , Cu en Zn < 50 u g / l ; Fe <0,50 mg/l.
Na goed mengen 500,O m l monster p i p e t t e r e n i n b e k e r g l a s 800 m l . Toevoegen 5 m l HN03 gec. en 5 m l HClO4 gec. Indampen t o t 40 m l . Daarna met
h20 gedem. overbrengen i n b e k e r g l a s 150 m l . I n i e d e r e s e r i e 2 b l a n c o ' s
meenemen: 120 m l Hz0 gedem. + 5 m l HNO3 gec. + 5 m l HC104 gec. Indampen t o t 10 m l .
Bekerglas afdekken met h o r l o g e g l a s en d e s t r u e r e n t o t d e s t r u a a t g e e l g r o e n
van k l e u r i s en w i t t e n e v e l s ontwijken (HClOq-ontleding). Afkoelen en
met Hz0 gedem. overbrengen i n maatkolf 50,O m l , a a n v u l l e n en mengen.
F i l t r e r e n over hard v o u w f i l t e r (Machery-Nagel, 640 D , 0 12,5 cm) i n
erlenmeyer 100 m l .
Cu, Fe en Zn
20,O m l f i l t r a a t p i p e t t e r e n i n erlenmeyer 50 m l , toevoegen 5,O m l LaC13
4,4% en mengen. Cu, Fe en Zn bepalen m.b.v. AAS.
Cr
20,O m l f i l t r a a t p i p e t t e r e n i n erlenmeyer 50 m l , toevoegen 5,O m l NaC1
2,54% en mengen. C r bepalen m.b.v. AAS.
.
Werkwijze zonder concentreren
Na goed mengen 100,O m l monster p i p e t t e r e n i n b e k e r g l a s 150 m l . I n
i e d e r e s e r i e 2 b l a n c o ' s meenemen. Toevoegen 5 m l HN03 g e c . + 5 m l
HClO4 gec. Indampen t o t 10 m l .
Bekerglas afdekken met h o r l o g e g l a s en d e s t r u e r e n t o t d e s t r u a a t g e e l groen van k l e u r i s en w i t t e n e v e l s ontwijken (HClOq-ontleding). Afkoelen
en met Hz0 gedem. overbrengen i n maatkolf 100,O m l .
Cu, Fe en Zn.
Toevoegen 3 m l HC104 gec. en 20 m l Lac13 4,4%. Aanvullen en mengen.
Na hezinken van de zwevende d e e l t j e s , i n bovenstaande v l o e i s t o f Fe, Zn
en eventueel Cu bepalen m.b.v. AAS.
Moet C r bepaald worden, dan na overspoelen van d e s t r u a a t i n maatkolf
100,O m l , 5 m l HClO4 gec. toevoegen, a a n v u l l e n en mengen. F i l t r e r e n over
hard v o u w f i l t e r (MN, 640 D , 0 12,5 cm) i n erlenmeyer 100 m l . Zie v e r d e r
onder "werkwijze met concentreren" vanaf " F i l t r e r e n " .
Opmerking: B i j onderzoek van monsters met onbekende g e h a l t e n , d e voor
b e i d e werkwijzen voorgeschreven hoeveelheden p i p e t t e r e n en
aanzuren. Werkwijze met c o n c e n t r e r e n e e r s t afwerken. Z i j n d e
g e h a l t e n t e hoog, dan h e r h a l e n volgens werkwijze zonder
concentreren.
Standaardreeks C r
Aangegeven hoeveelheid C r I11 p i p e t t e r e n i n maatkolf 100,O m l . Toevoegen
I
1
I
.
I
I
I
I
8 m l HC104 gec. en 2 m l NaCl 25,4%. Aanvullen met Hz0 gedem. t o t 100,O
ml.
0 mg C r / l =
0 m l C r 111
0,6 mg C r / l = 30,O m l C r I11
0,8
"
=40,0ml
"
0.1
!'
= 5,O m l "
0,2
"
= 10,O m l "
I,o
=50,0ml
"
0,4
= 20,O m l "
Standaardreeks Cu, Zn
Aangegeven hoeveelheid Cu, Zn 111 p i p e t t e r e n i n maatkolf 100,O m l . Toevoegen a m1 HC104 get. en 20 d LaC134 .4%. Aanvullen met H20 aedem. t o t
100,O m l .
0 mg Cu, Zn/l = 0 m l Cu, Zn I11 0,6 mg Cu, Zn/l = 30,O m l Cu, Zn 111
0 , 1 mp, Cu ',I = 5 , o ml I?
!I
o,a ,I
= 40,O m l
"
0,2"
" " =10,0ml"
"
I,O
"
= 50,01111
"
0,4 "
" " =20,0 ml" "
Standaardreeks Fe
Aangegeven hoeveelheid Fe I1 p i p e t t e r e n i n maatkolf 100,O m l . Toevoegen
8 m l Hc1O4 gec. en 20 m l LaC13 4 , 4 % . Aanvullen met Hz0 gedem. t o t
100.0 m l .
I n s t e l l e n Techtron AA-5
lampstroom
(MA)
spleetbreedte
(um)
golflengte
(4
branderhoogte
acetyleentoevoer
luchttoevoer
luchtdruk
(psi)
schaalexpansie
**
* a f l e z i n g f lowmeter
Berekening
C r , Cu, Zn (met concentreren)
1000
50
x - x --25 x I000 =
Per l i t e r : a f g e l e z e n mg C r , Cu, Z n l l x
500
20
1000
ug C r , Cu, Zn
a f g e l e z e n mg C r , Cu, Z n l l x 125
-
Fe (met c o n c e n t r e r e n )
1000
50 x --25 =
Per , l i t e r : a f g e l e z e n mg F e l l x -x
500
20
lOC0
a f g e l e z e n mg F e l l x 0,125
mg Fe
-
Cu, Zn (zonder c o n c e n t r e r e n )
'000 x -~ooxl
Per l i t e r : a f g e l e z e n mg Cu, Z n / l x --100
1000
ug Cu, Zn
a f g e l e z e n mg Cu, Zn/l x 1000
OoO~
Fe (zonder concentreren)
1000
100
Per l i t e r : a f g e l e z e n mg F e l l x
100 1OOO=
a f g e l e z e n mg F e l l x I
mg Fe
-
Opgeven r e s u l t a t e n
C r , Cu, Zn
B i j g e h a l t e n van 0-5 pg C r , Cu, Zn/l opgeven < 5 ug
Gehalten van 5-100 ug C r , Cu, Zn/l opgeven i n I d e c . ; gemiddelde d e r
duplo-bepalingen i n h e l e g e t a l l e n .
Gehalten > 100 pg C r , Cu, Zn/l opgeven i n h e l e g e t a l l e n .
Fe
B i j g e h a l t e n van 0-0,05 mg F e l l opgeven < 0,05 mg.
Gehalten > 0,05 mg F e l l opgeven i n 2 d e c . ; gemiddelde d e r duplo-bepal i n g e n i n 2 dec.
BIJLAGE 2
Beschrijving van de onder 4.1. "Werkwijze" toegepaste methoden voor bepalen van ijzer in op?ervlaktewater.
Het ijzergehalte in monsters oppervlaktewater werd bepaald:
I. via AAS met vlam, na destructie met salpeterzuur-zwavelzuur-waterstofperoxyde, zonder toevoegen van lanthaan.
Aan 100,O ml monster 5 ml HN03-H2S04 (1:I)
toegevoegd. Per serie
2 blanco's meegenomen. Ingedampt en gedestrueerd tot witte nevels
ontweken. Nagedestrueerd met 3 x I ml HN03 gec. en 3 x 1 ml H202 30%.
Na afkoelen, 10 ml H20 gedem. toegevoegd en onder voortdurend omschudden 1 minuut opgekookt. Na afkoelen, overgespoeld in maatkolf
100,O ml, aangevuld, gemengd en gefiltreerdover vouwfilter
( 1 640 D).
In het filtraat Fe bepaald via AAS met vlam (omstandigheden als
in bijlage I).
Gemeten t.0.v. standaarden (0-3 mg Fe per 1, met
schaalexpansie), die 20 ml H2SO4 gec. per 1 bevatten.
.
11. via AAS met vlam, na destructie met salpeterzuur-zwavelzuur-waterstofperoxyde en toevoegen van 5000 mg lanthaan per 1 aan monsters
en standaarden.
Als I tot en met opkoken met 10 ml H20 gedem. Na afkoelen, overgespoeld in maatkolf 100,O ml en 10 ml Lac13 van 50000 mg La per 1
toegevoegd. Aangevuld, gemengd en gefiltreerd over vouwfilter (TIN 640 D).
In het filtraat Fe bepaald via AAS met vlam. Gemeten t.0.v. standaarden (0-3 mg Fe per l), die 20 ml H2SO4 gec. en 5000 mg La per
1 bevatten.
1II.via AAS met grafietoven, na destructie met salpeterzuur-zwavelzuurwaterstofperoxyde en toevoegen van 5000 mg lanthaan per 1 aan standaarden en monsters.
Als I tot en met filtreren over vouwfilter. Van filtraat een passende verdunning gemaakt en hieraan 5000 mg La per 1 toegevoegd.
Hierin Fe bepaald via AAS met grafietoven. 20 iil geinjecteerd en
tijdens atomiseren de argonstroom 8 seconden op mini-flow ingesteld
(overige omstandigheden tabel 1 ).
Gemeten t.0.v. standaarden (0-0,.3 mg Fe per l), die 20 ml H?SOL,gec.
en 5000 mg La per 1 bevatten.
IV. via AAS met vlam, na destructie met p e r c h l o o r z u u r - s a l p e t e r z u u r en
toevoegen van 5000 mg lanthaan per 1 Ran monsters en standaarden.
Zie bijlage I.
V.
via de spectrofotometrische KSCN-methode, na koken met kaliumpersulfaat in zwavelzuur (2);
50 ml monster ofminder gepipetteerd in bekerglas 250 ml. Per serie
3 blanco's meegenomen. Toegevoegd 10 ml K2S203 2% in H2S04 8n.
10 minuten gekookt. Afgekoeld. Overgespoeldin maatkolf 100,O ml.
Aan 2 blanco's toegevoegd 10,O ml Fe-standaardoplossing (1 m12 0,01 mg
Fe). Hierna zo snel mogelijk afgewerkt. Toegevoegd 10 ml KSCN 20%.
Aangevuld tot 100,O ml en gemengd. De roodbruine kleur gemeten in
de spectrofotometer bij 450 nm t.0.v. de blanco.
VI. via de spectrofotometrische KSCN-methode, na destructie met salpeterzuur-zwavelzuur-waterstofperoxyde.
Als I tot en met filtreren over vouwfilter. Oaarna 80 ml filtraat
of minder gepipetteerd in maatkolf 100,O ml en op een K2S208- en
H2S04-concentratie gebracht die overeenkomt met die van methode V.
Toegevoegd 10 ml KSCN 20%. Aangevuld t o t 100,O ml en gemengd. De
roodbruine kleur gemeten i n de spectrofotometer b i j 450 nm t . 0 . v .
de blanco. Door g e l i j k t i j d i g e bepaling volgens de methoden V en
V I konden de gehalten berekend worden met de standaarden van methode V .
BIJLAGE 3
Bepalen van i j z e r i n oppervlaktewater en a f v a l w a t e r , na d e s t r u c t i e met
salpeterzuur-zwavelzuur-waterstofperoxyde;
Atomaire a b s o r p t i e - s p e c t r o f o t o m e t r i e met vlam of g r a f i e t o v e n .
Glaswerk
Glaswerk voor gebruik spoelen met HN03 4n en daarna met H20 gedem.
Reagentia ( k w a l i t e i t p . a . )
HNO3, g e c .
HNO3, /ln : 300 m l HN<j3 Zec. a a n v u l l e n met H20 gedem. t o t 1 1.
HN03-H2S04, ( 1 :1) : 500 m l H2S04 gec. onder a f k o e l e n toevoegen aan
500 m l HNO? Rec.
H202, 30%
H2S04, 1811 = 500 m l H2S04 gec. toevoegen aan 400 m l H20 gedem. Met
H 0 gedem. a a n v u l l e n t o t 1 , O 1.
LaC13, 8 , 8 % = 88 gram LaC13. XHZO (LAB) o p l o s s e n i n e n a a n v u l l e n met
H20 gedem. t o t I 1.
4
Standaardoplossingen
Fe I = I000 mg Fe per 1
Fe(N0 ) in HN03 in (R.D.H.-handelsonlossing)
3 per 1
Fe I1= 20 mg 3Fe
10,O m l Fe I aanvullen met H20 gedem. t o t 500,O m l ( v e r s b e r e i d e n ) .
Fe III= 1 mg Fe per 1
10,O m l Fe I1 a a n v u l l e n met H20 gedem. t o t 200,O m l ( v e r s b e r e i d e n )
Werkwij ze
Na goed mengen 100,O m l monster p i p e t t e r e n i n d e s t r u c t i e k o l f .
I n i e d e r e s e r i e 2 b l a n c o ' s meenemen. Toevoegen 5 m l HN03-H2S04 ( 1 : l ) .
Indampen t o t w i t t e n e v e l s ontwijkem. Even a f k o e l e n , 1 m l HNO3 gec. b i j druppelen en opnieuw d e s t r u e r e n t o t w i t t e n e v e l s ontwijken. D i t 2x
h e r h a l e n ALs na l a a t s t e toevoeging weer w i t t e n e v e l s ontwijken, zolang
afkoelen t o t b i j toevoegen van I m l H202 30% geen a1 t e h e f t i g e r e a c t i e
o p t r e e d t . Destrueren t o t w i t t e nevels ontwljken. D i t 2x h e r h a l e n .
Afkoelen. 10 m l H20 gedem. toevoegen en onder voortdurend omschudden
1 minuut opkoken. Na a f k o e l e n , met H20 gedem. overspoelen i n maatkolf
100,O m l . Toevoegen 10 m l Lac13 8,8% , met H20 gedem. a a n v u l l e n t o t
100,O m l en mengen. F i l t r e r e n over hard v o u w f i l t e r (PIN 640 D , 0 15 cm)
i n erlenmeyer I00 m l . I n f i l t r a a t Fe bepalen v i a AAS met vlam (;. 0,10 mg
Fe per 1 ) of met de g r a f i e t o v e n (< 0,10
> 0,005 mg Fe p e r 1 ) .
-
Standaardreeks voor b e p a l i n g met vlam (geen expansie)
Aangegeven hoeveelheid
voegen 4 m l H2S04 18 n
t o t 100,O m l
0 mg Fe per 1 =
0
I mg
"
= 5,O
2 mg
"
=10,0
4 mg
"
=20,0
van Fe I1 p i p e t t e r e n i n maatkolf 100,O m l . Toeen 10 m l LaC13 8 , 8 % . Met H20 gedem. Aanvullen
m l Fe I1
ml
"
ml
"
3,
ml
6 mg Fe per 1 = 30,O m l Fe I1
8 mg
= 40,O m l
"
10 mg
= 50,O m l
"
Standaardreeks voor bepaling met g r a f i e t o v e n
Aangegeven hoeveelheid van Fe 111 p i p e t t e r e n i n maatkolf 100,O m l . Toevoegen 4 m l H2S04 18n en 10 m l Lac13 8,8%. Met Hz0 gedem. a a n v u l l e n
t o t 100,O m l .
0 mg Fe per 1 = 0 m l Fe 111
0,20 mg Fe p e r 1 = 20,O m l Fe I11
"
"
= 30,O m l
0,05mg
"
= 5,O m l
"
0,30 mg
0,lOmg
"
=10,0 m l "
I n s t e l l e n Techtron AA-5 voor b e p a l i n g met vlam: z i e b i j l a g e I
I n s t e l l e n Perkin-Elmer voor b e p a l i n g met g r a f i e t o v e n
Lampstroom
Spleetbreedte
Golflengte
Achtergrondcorrectie
"Mode"-schakelaar
"Signalf'-schakelaar
Integratietijd
Injectie
I n e r t gas
MF (mini-f low)
(mA)
.
i
-
(nm)
(nm)
I
i
i
I
(sec.)
i
(PI)
i
(sec.)
i
i
!
I
1
Drogen
Ontleden zwavelzuur
Verassen
Atomiseren
/
1
12 (Techtron-lamp)
0,2
248,3
geen
concentratie
pkht (piekhoogte)
10
20
argon
8
temp.
(OC)
tijd
."rate"l)
I
(sec.) ;
125
350
1200
2600
40
15
20
10
!
/
1
i
I
2
0
0
I ' ~ e m p e r a t u u r g e l e i d e l i j k opvoeren om u i t s p a t t e n van zwavelzuur t e
voorkomen.
Berekening
Per l i t e r : a f l e z e n Fe i n mg p e r 1 x
a f l e z e n Fe i n mg per 1 x
1000
100
x -=
100
1000
mg Fe.
Opgeven r e s u l t a t e n
B i j g e h a l t e n van 0-0,005 mg Fe per 1 opgeven -0,005 mg.
Gehalten van 0,005-0,10 mg Fe per 1 opgeven i n 3 decimalen, gem. d e r
duplo-bepalin,;en i n 3 decimalen.
Gehalten > 0,10 mg Fe per 1 opgeven i n 2 decimalen, gem. d e r duplobepalingen i n 2 decimalen.
Tabel 1 . Instellen Perkin-Elmer n
Lampstroom
Spleetbreedte
Golflengte
Achtergrondcorrectie
"Modet'-schakelaar
"Signaln-schakelaar
Integratietijd
Injectie
Inert gas
ME (mini-f low)
(4
concentratie
pkht (piekhoogte)
10
50
(sec.)
(~1)
argon
(sec.)
Drogen
Ontleden zwavelzuur
Verassen
Atomiseren
.
12 (Techtron-lamp)
(d)
(nm)
1200
j
20
,
\
')Temperatuur geleidelijk opgevoerd om uitspatten van zwavelzuur te
voorkomen.
Tabel 2. Toegevoegde hoeveelheden chroom, koper, ijzer en zink aan
gefiltreerd oppervlaktewater en gefiltreerd mengmonster
r
1
2
3
4
chroom )
(mgll)
koper I )
(mgll)
!
I
ijzer
(mg/l)
0,lO
0,075
0,200
I
i
j
0,05
0,15
1
0,50
I
I ) Chroom toegevoegd als chroom (1IT)chloride
Koper :?oegevoegdals koper(11)nitraat
IJzer toegevoegd als ijzer (III)?itraat
Zink
toegevoegd als zink l11)~~lfaa;t
I
zink 1)
(mg/l)
0,005
0,100
0,020
0,050
j
Tabel3. Recovery van ijzer in zwavelzuur-houdende watermonsters
(20 ml gec. zwavelzuur per I), bepaald via U S met vlam en
grafietoven
I
I
AAS-vlam
AAS-grafietoven
recovery van ijzer in
recovery van ijzer in
.-
gefiltreerd
mengmonster
0,lO
0,25
0,40
0,50
0,09
0,34
0,43
%
mgll
I
%
mgll
%
mgll
%
90
88
85
86
0,08
0,20
0,32
0,41
' 8 0
8 0
'
80
82
0,09
0,22
0,36
0,46
90
88
90
92
0,08
0,21
0,34
0,44
80
84
85
88
I
1
I
I
1
gefiltreerd
gef iltreerd
oppervlaktewater mengmonster
g*.
87
gem.
gem.
gem.
81
90
84
Tabel 4. Natrium, calcium en magnesium in filtraten van oppervlaktewater
en mengmonsters
Filtraat
oppervlaktewater
mengmonster
natrium
(mg/l)
157
157
"calcium
106
66
magnesium
1
10,s
10,9
i
Tabel 5. Recovery van ijzer in zwavelzuur-houdende watermonsters (20 ml
gec. zwavelzuur per 1). bepaald via AAS met grafietoven en
vlam
r
I
1
AAS-grafietoven
recovery van ijzer in') --
1
mg/l
i mg/l
0,lO
0,25
0,40
0,50
1
3
gefiltreerd
0,lO
j 0,21
1 0,35
0,44
-
.recovery van ijzer i n
'
-. gefiltreerd gefiltreerd
gef iltreerd
oppervlaktewater'mengmonster~oppervlaktewater mengmonster
Toegevoegd
i jzer
!-
AAS-vlam
%
mg/l
I00
84
88
88
0,09
0,20
0,34
0,43
%
mg~l
90 0 , l O
80 / 0 , 2 4
85 0,36
86 ) 0,46
/
%
mg/l
z
100
96
90
92
0,lO
0,21
0,35
0,44
I00
84
88
88
I
I
!
1
gem.
90
I
85
gem.
95
,
gem.
90
I
"~emeten t.0.v. standaarden, waaraan 100 mg calcium per 1 werd toegevoegd.
"~erneten t.0.v. standaarden, waaraan 10 mg magnesium per 1 werd toegevoegd.
Tabel 6. Recovery van ijzer in zwavelzuur-houdende watermonsters
(20 ml gec. zwavelzuur per l), bepaald via AAS met vlam
recovery van ijzer.3 )
-
. .-. . ... . .. .. ..
. .-
Toegevoegd
~.
~
gef il treerd
oppervlaktewater
gefiltreerd
mengmonster
ijzer
mg /.1
mgll
%
mgll
%
0,lO
0,25
b,40
i0,50
0,12
0,30
0,43
0,52
120
120
108
104
0,11
0,29
0,41
0,49
110
116
103
98
!
!
i
1
1
gem.
113
gem.
1 107
+
3)
Gemeten na toevoegin van 200 mg natrium, kalium en magnesium (als
chloriden) per 1 aan zowel monsters als standaarden.
,
IJzergehalte (mg/l)
IL.
... . .
202360
202401
202593
202595
202619
202621
202719
. . -.
!
I1
'-gem. 1 a
b
b
0,85
0,86
0,86
0,92
0.92
0,45
0,68
0,65
0.53
0,62
2.71
0.11
0,44
0,65
0,64
0.49
0,63
2,48
0,lO
0.45
0,67
0,65
0,51
0,63
2,60
0,11
0,50
0,81
0,78
0,64
0,71
3,14
0,11
0,49
0,75
0,77
0,61
0,72
2,92
0,09
--
Drontemeer, vak 1
IJmeer 2 1 km t.n.v. ei1 land Pampus
1 Duiker o"der Vesterdreef
Drontemeer, vaarzeul
Bwmeer
Drontenneer, vak I
Drontemeer, vak 5
Wolderwijd, vak 13
<
gm.
i
.
I
a
1
.. ..
...
methode 1)
I
i
Monster Omschrijving
gem.
,,
1
a
-
111
b
IV
1
gem./ a
b
/
gem.
I
VI
V
b
a
gem.
a
i b
7 gem.
1
0,9210,85
0,87!
0,86/0,86
I
/! 0,81
,
,I
0,88
0,870,81.0,82
~ 0 , 8 2 0 , 9 7 0,95 1 0 , 9 6
I
0.53 10.46 0.45
0 . 4 6 0 , 4 6 0 , 5 2 ' 0 , 4 9 : 0,70 0,72
0.89 : 0,81 1 0,84
0,83:0,93 0,83
0,88 1,05 1,02
0,72i0,90,0,69i 0,8010,740,76
0 , 7 5 1 0 , 8 2 0,82
0,63i0,61~0,62i0,6210,610,59
0,6010,67)0,76
0 , 6 5 1 0 , 6 8 ' 0 , 6 9 0,69'0,72/0,74
0,730,72:0,78
2,9712,45 12,39 : 2,42 2.99 j 2,97
3.01 ; 2,95 2.98
0 , l l : 0.08 0.08
0,08:0,21 10.30 1 0 , 2 6 0.11 i 0.08
'
0,72
3,03
0,lO
0,63:0,67:
3,02 3,OO
0,12 0 , 1 0 ,
j0,93
0,92
I
:
!
0.92'
I
!
1
I
(0,71
! 1.04
'0.82
,0,72
0.75
2,98
0,lO
0,87
I
1)
I
= via AAS met vlam, na descructie met salpeter-zwavelzuur-waterstofperoxyde, zonder toevoeging van lanthaan.
I1 = als onder I en toevoeging van 5000 mg lanthaan per 1 aan monsters en standaarden.
111 = via AAS met grafietoven na destructie met salpeterzuur-zwavelzuur-waterstofperoxyd en coevoeging van 5000 mg lanthaan per 1 aan monsters
en standaarden.
IV = via AAS met vlam, na destructie met perchloorzuur-salpeterzuur en toevoeging van 5000 mg lanthaan per 1 aan monsters en standaarden
V = via de spectrofotometrische KSCN-methode, na koken met kaliumpersulfaat in zwavelzuur.
VI = via de spectrofotometrische KSCN-methode, na descructie met salpeterzuur-zwavelzuur-waterstofperoxyde.
I
1
iI1
j
Tabel 8. I J z e r i n d r i n k w a t e r , b e p a a l d v i a d i v e r s e methoden. Overgenomen u i t Kroneman (5)
k ~ z e r ~ e h a l t( m
e gll)
Monster
Omschrijving
diepte
filters
(m)
spectrofotometrische
KSCNlnethode
NEN ' )
i
I
180646
47
48
180649
174999
175000
-
-
02
- 04
175008
k a v e l UZ 69 Z.F1. p o m p f i l t e r I
k a v e l OZ 69 Z.Fl. p o m p f i l t e r I1
k a v e l 02 69 Z.F1. p o m p f i l t e r 111
k a v e l OZ 69 Z.Fl. p e i l f i l t e r 111
pompput I
pompput I11 (200 m vanaf f i l t e r g e bouw)
pompput I1 (1 00 m vanaf f i l t e r g e bouw)
pompput I11 (200 m vanaf f i l t e r g e bouw)
26 D 42 (Z.Z.W., 2 , 4 irm v a n
pompput I , N i j k e r k e r w e g l
Gooiseweg
113-168
i d em
idem
113
168
0,89
0.82
idem
0,65
0'68
0
,35
0,70
1,03
idem
304
319
349
1,56
0,18
0,lO
0,07
1
1
I
i
1,
I
j
1
~ o l t h o f f2 )
en
Sandell
AAS 3 )
1
I
0,79
0,7O
0,60
0,30
0,64
0,78
0,69
0,59
0,27
0,68
0,59
0,61
I ,02
],I6
1,48
0,16
0,06
0,06
I
1,50
0,21
0,09
0,06
I
eem.
064
1
1
gem.
0,58
gem.
0,60
I
I ) Bepaald na voorbehandeling met k a l i u m p e r s u l f a a t i n zwavelzuur.
2, Bepaald na voorbehandeling met s a l p e t e r z u u r .
3, Bepaald na d e s t r u c t i e met p e r c h l o o r z u u r - s a l p e t e r z u u r
en toevoeging v a n l a n t h a a n a a n ' m o n s t e r s en s t a n d a a r d e n .
0 mg calcium per 1 (O),
AAS m e t grafietoven

Download Report