downloaden - Erfgoedcel Hasselt

ERFGOEDDAG 2014 IN HASSELT, DIEPENBEEK EN ZONHOVEN
ST
ER
DE
M
AT
IN
M
EL
IV
tra
at
E LIN
IE
R IJ
K
ME
L
ELFD
C HT
1
E RS
TRAAT
RI
T
Red
1
AA
AT
RA
V
OMVA
tr
SL
.
KU
N
NST
S
T DS
STA
erss
EN
TR
TL
AA
NE
C
C
A PU
erijk
FF
LE
S
GU
EL
N
6
N
IE
SO
AD
ST
CULT
L UREELL
CENTRUM
MV
ART
T
K ap
elstr
aat
Do
Na
no
fst
raa
t
N2
Sta
tio
ns
st
raa
t
S
els
T O E KOM S
T
NK
k ap
AA
T
HE
SINT-JO Z
LE
TR
L ERLA
DE GES
TR.
CH S
DP
AAT
T
TR A
DE ME RS
ING
OL
K ON
OP
NS
TORENPLEIN
PL
AT
T RAA
ERS
EF S S
T R AA
T
CEL
TE
R
NK
S
RU
LE
STR AA
T
OO
S
RIDD ER
T R IC HT
STR
S
MAA
KTT
K
MA AS
RS
3
VISMAR
AT
RI
DD
ER
ST
RA
PE
Z
HA
AV ERMARK T
A
GE
GROTE
MARKT
KT
AR
A
RKT
UF FE NSLAAN
WEL G
VA AR
TSTR
.
EN
ER
BO
HASSELT
4
M AR
FRUITM
H O OG ST
KAPELS TR AAT
RI
POR DDER
T MAN
SSTR.
G
WE
EN
TE
RS
B OTER
R AAT
AAT
ZWA
ZW
ANE
NE-STR.
ALDESTR
RTS T
RA
AT
O.-L.VROUWSTR.
RA
AT
ST
E
R.
ST
RS
KE
IJ N W
ER
SC H R
AT
E M S ST R A
W ILL
ST
ME L D
E RT
RK
AT
DO
EG
ER
A
TR
IJS
I
GU
IE -
W
ST
AGDEN
MAA
DRIES
ND
L L AA N
D E S C H I E RV E
MA
EN
N.
AT
GROENPLEIN
STRAAT
LEB
R
STR OEDER
AAT
S-
RAAT
DIE
AA
DR.
SL
AR D -
RA
ER
AA
RT
IS AB
AN
LA
R.
EN
EN
ST
IS S
LL
BO
E KE
S IN
VE L
D
VAN
H EN D R I K
E GS T
LOMBA
UTS
T
DD
BA
IN
OR W
5
WA L
P
4
ER
DEM
PAARDS
G B
OU
LE
N.
SP O
STATIONS
IONSPLE
PL
EIN
BA
MP
STR.
EDERS
STR.
K ON I N
2
P
RT
.
JENEVERPLEIN
SA
RG
DER
BRO
2
AT
DU
BU
MIN
.
RAAT
ST
L
ID
TR
R
ST
RA
AM
AS
PS
ST
A
L
N
D OR
EN
RA
NG
I
RT
NLA
NE
NI
AT
AR E
LO
KO
RA
ST
NO
NN
KO
8
7
LA
VAN
VELDEKE
PLEIN
A LB E
IUS
ST R.
EL
MA
NT
EL
EG
ON
GE
NW
TH
EE
L
ST
RT E
L
N
ER
TE
T
B ONN EFANT E NS T RAA
NG
MA
ISS T RAAT
IT
W
RI
HU
ST
P OO
LE N
MO
KU
GA
RA
AT
AT
TEG
KAT RAAT
ST
TH
9
ZU
G
NOR
rps
tra
at
Ko
ge
lst
ra
at
raa
t
ofs
t
t
ar
k
a
M
n
Paa
isst
hu
N2
in
an
sla
an
N715a
ZONHOVEN
ei
n
-j
nt
Si
Va
rk
en
sm
14
le
tp
rk
at
a
15
s tr
pl
rs
de
an
ob
S tr
10
11
rp
Do
12 13
M
ark
tp
lei
n
Po
sts
tra
at
N715a
Na
n
TE
KS
WE
Klo
os
te r
str
aa
t
t
raa
DIEPENBEEK
HASSELT
ZONHOVEN
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. Gemeenschapscentrum Tentakel:
Kneuterweg 2 – infopunt
11. Het monument van de oud-strijders 1914-1918
12. Graftekens Hendrik Verdonck en Sylvain Duval,
neergeschoten door de Duitsers in de Eerste
Wereldoorlog op verdenking van spionage
13. Oud Gemeentehuis (Toerisme)
Toerisme Hasselt - infopunt
Provinciale Bibliotheek Limburg
Sint-Quintinuskathedraal
VTI Hasselt
Zaal Onder de Toren
Het Stadsmus
Abdijsite Herkenrode: Herkenrodeabdij 4
Kapel van Spalbeek: Spalbeekstraat 67
Stedelijke Bibliotheek Hasselt:
Joris van Oostenrijkstraat 55
DIEPENBEEK
14. Bibliotheek - infopunt
15. Sint-Servaaskerk
Voorwoord
Grenzen vervullen allerlei functies.
Soms zijn ze nuttig, bieden ze
veiligheid en duidelijkheid, kansen
tot ontwikkeling, versterking en
worden ze gekoesterd. Soms zijn
ze het waard om verdedigd te
worden. Grenzen bieden ook
referentiepunten en stof tot
nadenken. Oplossen of opheffen
van grenzen gebeurt het best
en is het meest duurzaam als het
gaat om een win-winsituatie, als
ook de kleinste of zwakste instemt
of zich beschermd weet. Dit geldt voor
de grenzen tussen onroerend, roerend,
immaterieel en digitaal erfgoed, tussen ‘Vlaams’ of
‘Belgisch’ erfgoed, voor de grenzen tussen erfgoed(zorg) in steden, regio’s, provincies,
landen, continenten of tussen behoud en beheer, publiekswerking en onderzoek. Ook de
vraag wanneer iets erfgoed wordt, tast grenzen af. Gebeurt dit na minstens twee à drie
generaties? Wat betekenen de vele activiteiten rond de herdenking van ’50 jaar migratie’
vanuit Turkije en Marokko in dat verband? Wie bepaalt de grenzen tussen (voortaan) ‘wel
erfgoed’ en ‘niet erfgoed’ en wat en voor wie zijn de gevolgen om daarvoor (voortaan)
verantwoordelijkheid op te nemen?
Maar denk er aan dat u misschien maar de helft van het cultureel-erfgoedverhaal ziet,
dat er allerlei zaken achter de schermen gebeuren, rond registratie, klimaatbeheersing
of behoud en beheer. Allerlei zorgzaam-koesterende activiteiten die geduldig worden
uitgevoerd, dag in, dag uit, jaren na elkaar. Zaken die u doorgaans niet te zien
krijgt, omdat ze meestal plaatsvinden in afgegrensde – niet zomaar voor het publiek
toegankelijke – zones. Erfgoeddag is de ideale dag om erfgoedwerkers aan te spreken en
te laten vertellen of tonen hoe belangrijk al dat werk achter de schermen is om voor het
cultureel erfgoed te zorgen. Hoe belangrijk de blijvende en hopelijk sterkere steun is van
u en de volksvertegenwoordigers en ministers die voor u werken om mogelijk te maken
dit op een zorgzame en duurzame manier te doen en ook maatschappelijk relevant te
maken. De overdracht en grensovergangen tussen verleden, heden en toekomst regelen:
hoe belangrijk is dat niet? Geniet grenzeloos op 27 april 2014 en we zien elkaar natuurlijk
ook volgend jaar, op 26 april 2015, graag terug op de Erf!-dag. Koester en versterk
samen met ons het draagvlak voor cultureel erfgoed.
In naam van de Stuurgroep Erfgoeddag,
Leen Breyne, Tine Vandezande, Roel Daenen en Marc Jacobs
zondag 27 april 2014
1
ERFGOED ZONDER GRENZEN
Nog niet zo lang geleden waren douaneposten aan de landsgrenzen een realiteit. We
moesten geld wisselen om in een van onze buurlanden met vakantie te gaan. E-mails en
sociale media bestonden nog niet, om in een oogwenk berichten te verzenden naar
meerdere mensen tegelijkertijd. Het is vandaag moeilijk om zich voor te stellen dat veel
mensen een leven lang gebonden bleven aan hun geboortedorp.
En toch waren er op één of andere manier altijd wel contacten over de grenzen heen.
Op Erfgoeddag zie je het tastbare bewijsmateriaal daarvan!
Hoe verliep bijvoorbeeld de migratie naar Hasselt honderd jaar geleden? Het Stadsarchief
en de Dienst Diversiteit van de stad Hasselt nemen de ervaringen van anderstalige
nieuwkomers onder de loep, vroeger en nu. Ook de missie blijft tot de verbeelding
spreken. In Diepenbeek leer je de missionarissen kennen die naar ‘vreemde’ oorden
trokken. De thuisblijvers leefden met hen mee.
Tijdens de Eerste Wereldoorlog kreeg ook het bezette Zonhoven te maken met nieuwkomers: ingekwartierde soldaten, vluchtelingen die onderdak zochten … Ook het verhaal
van Zonhovenaren aan het front komt aan bod in de tentoonstelling van de Heemkundekring.
Dat Erfgoeddag - naast deze blikvangers - nog veel meer te bieden heeft in de drie gemeenten,
lees je in deze programmabrochure. En dat hebben we te danken aan de organisaties en
vrijwilligers die ook voor deze editie weer hun beste (erfgoed)beentje voorzetten.
Grenzeloos genieten dus op Erfgoeddag. Van harte welkom!
Miet Nelissen
schepen voor toerisme en cultuur, Diepenbeek
Patrick Hermans
burgemeester, Diepenbeek
Karolien Mondelaers
schepen van cultuur, toerisme en onderwijs,
Hasselt
Hilde Claes
burgemeester, Hasselt
Jef Hulsmans
schepen van toerisme en erfgoed, Zonhoven
2
Johny De Raeve
burgemeester, Zonhoven
zondag 27 april 2014
Sint-Servaaskerk, Marktplein,
3590 Diepenbeek
De tentoonstelling is
doorlopend te bezoeken
tussen 14 uur en 18 uur.
Dankzij een unieke samenwerking word je in de SintServaaskerk helemaal ondergedompeld in het (volks)geloof
van vroeger en nu.
Maak kennis met twee Diepenbekenaren die actief waren in
Belgisch-Congo tijdens de kolonisatieperiode. Het leven en
werk van zuster Lenaers wordt geplaatst naast het verhaal
van Lode Achten.
Arie Vermin, Guido Lenaers en Jos Smets (auteur van
‘Moyo Kommissele Lode Achten, koloniaal ambtenaar in
Congo’) geven tekst en uitleg bij deze tentoonstelling.
Vervolgens brengt Yvonne Dewarier (auteur van ‘Diepenbeek en zijn kapellen’) een tentoonstelling over toewijding
aan de hand van talrijke kapellen binnen en buiten de
gemeentegrenzen.
Ten slotte kan je genieten van een presentatie van de
vereniging Vrienden van Lourdes, die in 2014 haar 100-jarig
bestaan viert.
De tentoonstelling is een
initiatief van het Gemeente
bestuur Diepenbeek,
de Heemkundige Kring
Diepenbeek en de vereniging
Vrienden van Lourdes.
zondag 27 april 2014
3
Diepenbeek
MISSIONARISSEN EN VOLKSGELOOF
IN DIEPENBEEK
Tentoonstelling
Diepenbeek
GRENZELOOS DIEPENBEEK
Duivensport in de verschillende wijken
van Diepenbeek
Tentoonstelling
Bibliotheek Diepenbeek
Marktplein 24 A
3590 Diepenbeek
De tentoonstelling is
doorlopend te bezoeken
tussen 14 uur en 18 uur.
Na Erfgoeddag kan je de
tentoonstelling nog bezoeken
tot 4 mei 2014 tijdens de
openingsuren van de bib.
Kijk op http://bibliotheek.
diepenbeek.be.
Al eeuwen geleden zag men de kracht en het ongelooflijke
oriëntatievermogen van duiven. Duiven konden lange
trajecten afleggen, bijvoorbeeld om post van de ene naar
de andere plaats te brengen. Wedstrijden organiseren werd
een geliefkoosde bezigheid, een echte sport, die ook in
Diepenbeek succes kende. Tot voor kort telde de
gemeente twee duivenbonden: ‘Koninklijke Duivenbond De
Rode Leeuw’ en ‘De Eendracht’, vandaag is enkel ‘De Rode
Leeuw’ nog actief.
Via deze twee verenigingen wordt de geschiedenis van de
sport in de negentiende en twintigste eeuw belicht aan de
hand van allerlei voorwerpen (ringen, klokken …). De
trajecten van de duiven worden overzichtelijk voorgesteld.
Willy Billen (Heemkundige Kring Diepenbeek) geeft je met
plezier meer uitleg over de duivensport en het sociale
aspect van duivenmelken. Bij het luik over postduiven geeft
historicus Roger Lieben toelichting.
De tentoonstelling is een
initiatief van de Bibliotheek
Diepenbeek en de
Heemkundige Kring
Diepenbeek.
4
zondag 27 april 2014
Zaal Onder de Toren
Thonissenlaan 15
3500 Hasselt
T 011 23 98 79
www.hasselt.be
www.facebook.com/
dienstdiversiteit
De tentoonstelling is
doorlopend te bezoeken
tussen 10 uur en 18 uur.
Na Erfgoeddag kan je de
tentoonstelling nog bezoeken
op 3 en 4 mei 2014, telkens
van 14 uur tot 18 uur of op
afspraak.
De tentoonstelling is een
initiatief van het Stadsarchief
Hasselt en de Dienst Diversiteit
Hasselt
STAD ZONDER MUREN
Mensen en verhalen in beweging,
1913-1963-2013
Tentoonstelling
Hasselt is een bruisende stad aan de Demer. Een stad die
haar poorten al eeuwen openzet voor mensen die, met hun
eigen dromen en verwachtingen, van heinde en verre naar
hier komen. Het Stadsarchief en de Dienst Diversiteit
verzamelden de sporen van deze bewegingen en ontmoetingen rond de jaren 1913, 1963 en 2013.
Het resultaat vind je terug in deze tentoonstelling. Je maakt
een reis in de tijd om te kijken wie naar Hasselt kwam en
waarom, welke weg zij aflegden en welke sporen zij hebben
achtergelaten in de stad en in het Stadsarchief.
Dankzij de nauwe samenwerking met enkele nieuwe
Hasselaren, is het verhaal van 2013 extra levendig en
realistisch. Zij vertellen over hun persoonlijk reisverhaal en
hun leven in de stad Hasselt.
Durf jij net als zij de reis aan?
Extra! Deze
activiteit is het
startsein voor nog
meer boeiende
activiteiten in het
kader van 50 jaar
Turkse en Marokkaanse migratie
naar Hasselt.
Kijk op p. 22 van
deze brochure.
© Stadsarchief Hasselt
zondag 27 april 2014
5
Hasselt
BEKENDE STAD DOOR ‘NIEUWE’ OGEN
Wandeling
Zaal Onder de Toren
Thonissenlaan 15
3500 Hasselt
T 011 23 98 79
www.hasselt.be
www.facebook.com/
dienstdiversiteit
De wandeling vertrekt aan
Zaal Onder de Toren, waar je
het routeplan kan afhalen.
Om 15 uur vertrekt er een
gegidste wandeling met de
leden van de Stedelijke
Integratieraad en Samen
Thuis in Hasselt.
Hoe ervaren nieuwkomers Hasselt? Samen met mensen die
soms noodgedwongen grenzen overstaken om in België
een nieuwe toekomst op te bouwen, ga je op pad. Op die
manier zie je gekende plaatsen in de stad en de verhalen die
eraan verbonden zijn door ‘vreemde’ ogen. Wandel mee en
kom aan de hand van verhalen en documenten meer te
weten over de migratiegeschiedenis in Hasselt!
Je zoekt aan de hand van een kaart je weg in de stad. Om
15 uur vertrekt aan Zaal Onder de Toren een gegidste
wandeling. Samen met de leden van de Stedelijke Integratieraad trek je door de stad en sta je even stil bij hun
verhalen.
Tot 4 mei is de wandeling nog
beschikbaar bij de tentoonstelling.
De wandeling is een initiatief
van het Stadsarchief Hasselt
en de Dienst Diversiteit, in
samenwerking met de
Stedelijke Integratieraad
Hasselt.
6
zondag 27 april 2014
Zaal Onder de Toren
Thonissenlaan 15
3500 Hasselt
T 011 23 98 79
www.hasselt.be
Vlaai anders is doorlopend te
bezoeken van 10 uur tot 18
uur. Van 12 uur tot 13 uur en
van 16 uur tot 17 uur
organiseert de vrouwenwerking van Hilal een multicultureel koffiemoment.
Hasselt
VLAAI ANDERS
Ontmoeting
Limburg staat bekend voor zijn gezelligheid en zijn vlaai of
taart. De provincie is hierin echter niet uniek. In tal van
culturen komen mensen samen om te kletsen bij een kop
koffie of thee.
Bij ‘Vlaai anders’ proef je van de rijke koffie- en gebakcultuur. Muntthee, baklava, biscotti’s, Filippijnse rijstkoffie …
zijn een feest in je mond!
Na de tentoonstelling en/of de wandeling (zie p. 5 en p. 6)
is dit het ideale moment voor de uitwisseling van (eet)
gewoonten, de beste recepten, maar ook (migratie)
verhalen aan de hand van foto’s en voorwerpen.
Vlaai anders is een initiatief
van het Stadsarchief Hasselt
en de Dienst Diversiteit, in
samenwerking met de
Stedelijke Integratieraad
Hasselt en de vrouwenwerking van Hilal.
zondag 27 april 2014
7
Hasselt
GRENZELOOS
Een tentoonstelling van oude kaarten
uit onze erfgoedcollecties
Tentoonstelling
Provinciale Bibliotheek
Limburg, Martelarenlaan 17
3500 Hasselt
Op Erfgoeddag stelt de Provinciale Bibliotheek Limburg
(PBL) enkele van haar fraaiste cartografische pronkstukken
tentoon. In de erfgoedcollecties van de PBL bevinden zich
oude kaarten die het thema ‘Grenzeloos’ mooi in beeld
brengen.
T 011 29 59 00
www.limburg.be/pbl
De Collectie Handschriften en Oude Drukken bevat onder
meer een wereldatlas van Willem en Johannes Blaeu uit
1645 én hun tweedelige atlas van de steden van de
Nederlanden uit 1649. Deze werken behoren tot de
pronkstukken van de cartografie uit die tijd.
De tentoonstelling is
doorlopend te bezoeken
tussen 10 uur en 17 uur.
Uit de Collectie Limburgensia tonen we, naast zeventiendeen achttiende-eeuwse kaarten van het prinsbisdom Luik,
ook handgetekende kaarten van gemeenten. Die werden in
1903 door Limburgse onderwijzers gemaakt op vraag van
de gouverneur. Ze geven de voornaamste oudheidkundige
plaatsen, gebouwen en bodemvondsten in de gemeenten
aan. De onderwijzers hebben hun best gedaan om hun
gemeente netjes in beeld te brengen en de kaarten van de
nodige uitleg te voorzien.
De tentoonstelling is een
initiatief van de Provinciale
Bibliotheek Limburg.
8
zondag 27 april 2014
Provinciale Bibliotheek
Limburg, Martelarenlaan 17
3500 Hasselt
T 011 29 59 00,
www.limburg.be/pbl
De rondleidingen beginnen
om 11.30 uur, 13.30 uur,
14.30 uur en 15.30 uur.
Inschrijven is verplicht: mail
naar [email protected]
of bel naar 011 29 59 50.
Je kan je ook inschrijven aan
het onthaal in de bibliotheek.
De Provinciale Bibliotheek Limburg is de enige Limburgse
erkende erfgoedbibliotheek, met in haar erfgoeddepot
onder andere een collectie Oude Drukken die daar in
optimale omstandigheden wordt bewaard. Op Erfgoeddag
stellen we dit depot eenmalig open voor een belangstellend
publiek in de vorm van een begeleid bezoek.
Ook de kaartencollectie heeft haar plekje gevonden in dit
depot – een rustig verblijf in een bijzondere ruimte waarin
als het ware de wereld verpoost. Een bezoek aan deze
ruimte is een ideale aanvulling op de kaartententoonstelling
die je ook op Erfgoeddag kunt bekijken.
Naast deskundige uitleg over de mooiste stukken krijg je
ook meer te horen over de werking en de inrichting van
het depot.
De rondleidingen zijn een
initiatief van de Provinciale
Bibliotheek Limburg.
zondag 27 april 2014
9
Hasselt
UNIEK BEZOEK AAN HET
ERFGOEDDEPOT van de Provinciale Bibliotheek Limburg
Rondleiding
Hasselt
MOOI VERPAKT. DE RELIEKENSCHAT
VAN DE ABDIJ VAN HERKENRODE
IN DE SINT-QUINTINUSKATHEDRAAL
Lezing
Sint-Quintinuskathedraal
Hasselt, Kortstraat 6
3500 Hasselt
De lezing begint om 14 uur.
Je schrijft je hiervoor best op
voorhand in (max. 40
personen): mail naar
[email protected] of bel
naar 011 23 96 97.
De lezing is een initiatief van
Erfgoedcel Hasselt, in
samenwerking met de
kerkraad Sint-Quintinus en
archeologe en kunsthistorica
Frieda Sorber.
De reliekenschat van de abdij van Herkenrode is, met haar
47 schedels en een aantal beenderen en reliekhouders, één
van de grootste reliekenverzamelingen van Vlaanderen.
Dat het textiel rond die relieken een bijzonder verhaal
verbergt, ontdekte het Koninklijk Instituut voor het
Kunstpatrimonium (KIK) in 2007-2008. Uit dat onderzoek
bleek dat een deel van het borduurwerk en de zijdeweefsels vermoedelijk in Keulen of Vlaanderen gemaakt waren,
maar er waren ook weefsels uit Centraal-Azië.
De schat is normaal gezien niet te bezichtigen door het
publiek maar op Erfgoeddag staat hij uitzonderlijk in de
schijnwerpers. Archeologe en kunsthistorica Frieda Sorber
geeft de geheimen van de schat prijs. Een boeiend verhaal
waarin Oost en West elkaar treffen.
De schedelrelieken van Herkenrode
In de middeleeuwen verzamelde de abdij van Herkenrode
relieken, waaronder 47 schedelrelieken. Veel van die relieken
worden toegeschreven aan de Heilige Ursula en de
elfduizend maagden van haar gevolg. Volgens de overlevering
reisde Ursula vanuit Hongarije naar Engeland om daar te
huwen. In Keulen werd zij aangevallen door Attila de Hun en
met haar gevolg vermoord. Tot in de zestiende eeuw was dit
verhaal heel bekend en werden relieken vanuit Keulen
doorheen heel Europa verspreid.
Wil je meer lezen over het
onderzoeks- en conservatieproject van de reliekenschat, dan kan dit in de
brochure ‘Schedelrelieken
van Herkenrode’.
Meer info
www.erfgoedcelhasselt.be
10
zondag 27 april 2014
Hasselt
MYSTIEK ZONDER GRENZEN
Lezing
Kapel van Spalbeek,
Spalbeekstraat 67
3510 Hasselt
De veertiende-eeuwse schilderingen in de kapel van
Spalbeek zijn eeuwenlang verborgen gebleven onder een
dikke kalklaag. Pas in 1870 werden ze toevallig ontdekt.
Ze tonen het leven van de mystica Elisabeth van Spalbeek
(± 1247-1313) die in haar tijd wereldberoemd was.
De smalle toegangsweg is wel
hobbelig door de oude
kasseien.
Zevenmaal per dag beleefde Elisabeth het lijden van haar
Heer en iedere vrijdag bloedde ze uit de vijf wonden die
Christus aan het kruis waren toegebracht. In haar extases
balanceerde zij op de grens tussen het reële en het
mystieke.
De lezing begint om 14 uur.
Om 15.30 uur kan je
aansluiten voor een gezamenlijk bezoek aan de Abdijsite
Herkenrode.
Op Erfgoeddag krijg je een unieke kans om de prachtige
schilderingen te bewonderen en het verhaal erbij te leren
kennen. Wie daarna nog meer wil ontdekken, kan aansluiten voor een gezamenlijk bezoek aan de Abdijsite Herkenrode.
De lezing is een initiatief van
Erfgoedcel Hasselt, in
samenwerking met de
kerkraad van Spalbeek en
professor Dany Jaspers (KU
Leuven – HUB).
Aanrader
Prof. Dany Jaspers schreef hierover ook een interessante
brochure: ‘Elisabeth van Spalbeek en Onze-Lieve-Vrouw
van Lourdeskapel’. Meer info www.erfgoedcelhasselt.be
zondag 27 april 2014
11
HIER …
… VINDEN OP ZONDAG 27 APRIL
DEZE ACTIVITEITEN PLAATS, …
10 tot 11
11 tot 12
12 tot 13
13 tot 14
Sint-Servaaskerk
Diepenbeek
Bibliotheek
Diepenbeek
wandeling: Bekende stad door nieuwe ogen
Zaal
Onder de Toren
tentoonstelling: Stad zonder muren. Mensen
Afsluitmoment bij wandeling en
Met speciaal multicultureel moment tusse
Provinciale
Bibliotheek Limburg
rondleiding in het
erfgoeddepot
rondlei
het erfgo
tentoonstelling: Grenzeloos, een tentoonstellin
Sint-Quintinuskathedraal
Kapel van Spalbeek
wandeling: Op s
Abdijsite
Herkenrode
tentoonstelling: Een blik in
met gratis toegang tot
Vrij Technisch
Instituut (ursulinen)
GC Tentakel
12
BILL-fotogra
tentoonstelling: De Groote O
zondag 27 april 2014
JE AANGEBODEN
DOOR …
14 tot 15
15 tot 16
16 tot 17
17 tot 18
tentoonstelling: Missionarissen en volksgeloof in Diepenbeek
Gemeentebestuur
Diepenbeek, Heemkundige
Kring Diepenbeek,
Vrienden van Lourdes
tentoonstelling: Grenzeloos Diepenbeek. Duivensport in de verschillende wijken van
Diepenbeek
Bibliotheek Diepenbeek,
Heemkundige Kring
Diepenbeek
wandeling
met gids
wandeling: Bekende stad
door nieuwe ogen
n en verhalen in beweging, 1913-1963-2013
n tentoonstelling: Vlaai anders.
en 12 en 13 uur, en tussen 16 en 17 uur.
iding in
oeddepot
rondleiding in
het erfgoeddepot
rondleiding in
het erfgoeddepot
e kaarten uit onze erfgoedcollecties
Provinciale Bibliotheek
Limburg
Erfgoedcel Hasselt,
Kerkraad Sint-Quintinus,
mevr. Frieda Sorber
lezing: Mooi verpakt
lezing: Mystiek zonder
grenzen
Stadsarchief,
Dienst Diversiteit van
de stad Hasselt,
Stedelijke Integratieraad
Hasselt, de vrouwenwerking van Hilal
aansluitend
bezoek aan
Abdijsite
Herkenrode
Erfgoedcel Hasselt,
Kerkraad Spalbeek,
Prof. Dany Jaspers
(KU Leuven, HUB)
stap langs heerlijke grenzen
wandeling: Op stap langs heerlijke grenzen
n de verdwenen abdijkerk
t het belevingscentrum
afieworkshop
Abdijsite Herkenrode,
Erfgoedkring
Herkenrode-Kuringen
BILL, Erfgoedcel Hasselt
Oorlog in Zonhoven 1914-1918
zondag 27 april 2014
Heemkundekring
Zonhoven,
Toerisme Zonhoven,
Gemeenschapscentrum
Tentakel
13
Hasselt
EEN BLIK IN DE VERDWENEN
ABDIJKERK
Evocatie
Poortgebouw van Abdijsite
Herkenrode, Herkenrodeabdij 4, 3511 Hasselt
T 011 23 96 70
www.abdijsiteherkenrode.be
www.facebook.com/
abdijsiteherkenrode
De evocatie in het poort
gebouw is doorlopend te
bezoeken tussen 10 uur en
18 uur. Na Erfgoeddag is het
nog open van dinsdag
29 april tot en met zondag 4
mei 2014, telkens van 10 uur
tot 17 uur.
De verdwenen abdijkerk van Herkenrode prikkelt onze
nieuwsgierigheid. De architectuur van de kerk valt nog
enigszins te reconstrueren door tekeningen en opgravingplannen maar hoe de binnenzijde eruit zag, is een veel
groter mysterie.
Eenmalig geven we je een inkijk in het mogelijke interieur:
het altaar, de majolicategels, de monstrans met bloedende
hostie, de glasramen, de praalgraven, de schedelrelieken,
het orgel … Waar komen deze stukken vandaan, wie heeft
ze gemaakt, wat is hun betekenis, waar stonden ze in de
kerk en waar zijn ze momenteel? Ga je mee op reis?
Extra! Het belevingscentrum is op Erfgoeddag gratis
toegankelijk tussen 10 uur en 18 uur.
De evocatie is een initiatief
van Abdijsite Herkenrode vzw
en Erfgoedkring Herkenrode-Kuringen.
14
zondag 27 april 2014
Abdijsite Herkenrode
Herkenrodeabdij 4
3511 Hasselt
T 011 23 96 70
www.abdijsiteherkenrode.be
www.facebook.com/
abdijsiteherkenrode
De gegidste wandelingen
vertrekken op het voorplein
van het Poortgebouw om
13 uur en 14 uur. Je schrijft
je hiervoor best op voorhand
in (max. 30 personen per
wandeling): mail naar
[email protected]
of bel naar 011 23 96 70.
Stevige schoenen zijn
aangeraden.
De abdis van Herkenrode bezat de heerlijke rechten over
haar grondgebied. Om alle betwistingen daarover te
vermijden, liet ze een landmeter dit gebied afpalen. Hiervan
zijn vandaag nog sporen zichtbaar.
Ga mee op tocht en leer ook meer over de betekenis van
de gebruikte toponiemen, de grenzen tussen de religieuze
en wereldlijke beleving, de waarde van diverse landschapselementen … De afstand van de wandeling is 6 kilometer.
De wandeling is een initiatief
van Abdijsite Herkenrode vzw
en Erfgoedkring Herkenrode-Kuringen.
zondag 27 april 2014
15
Hasselt
OP STAP LANGS HEERLIJKE GRENZEN
Wandeling
Hasselt
BILL-FOTOGRAFIEWORKSHOP
Workshop
VTI Hasselt, Groenplein 6
3500 Hasselt
www.bill.be
www.facebook.com/
BILLdeelt
De workshop vindt plaats van
10 uur tot 18 uur.
Inschrijven is verplicht: mail
naar [email protected] met de
vermelding Erfgoeddag
Hasselt. Een gratis ontbijt en
broodjeslunch worden
voorzien, een digitale spiegelreflexcamera breng je zelf mee.
BILL organiseert een gratis workshop fotografie op
Erfgoeddag. Dertig jonge fotografen tussen 16 en 26 gaan in
Hasselt op zoek naar het Erfgoedbeeld van de dag en
worden bijgestaan door professionele fotografen. Alle
deelnemers krijgen een stoomcursus fotografie vooraleer
ze op pad gaan om het erfgoed op een originele manier in
de kijker te zetten.
Op het einde van de dag volgt een uitgebreid feedbackmoment en selecteren de professionele fotografen de leukste
foto’s. De beste fotografen ontvangen die dag al een prijs.
In de week die volgt op Erfgoeddag kiest een onafhankelijk
jurylid de beste Hasseltse foto. De winnaar mag zich aan
lokale publiciteit en ‘15 minutes of fame’ verwachten!
De workshop is een initiatief
van CJP vzw en BILL,
in samenwerking met
Erfgoedcel Hasselt.
© BILL
16
zondag 27 april 2014
HA
Houder:
SELT
S
Erfgoedcel Hasselt
Hasselt, 2005
Belgisch
Rederijkersstraat 42,
3500 Hasselt
011 23 96 96,
erfgoedcel hasselt.be
Samen met
erfgoedorganisaties het Hasseltse
erfgoed bewaren en promoten.
Erfgoedcel Hasselt promoot het erfgoed van de stad bij haar
inwoners met fototentoonstellingen, publicaties, onderzoek, inventarisatie ...
Daarnaast ondersteunt de erfgoedcel iedereen die met erfgoed bezig is:
musea, archieven, heemkundige kringen, onderwijs ... via o.a. vormingen,
communicatie, expertise en financi le ondersteuning.
Momenteel bereiden de gemeentes Diepenbeek,
Hasselt en Zonhoven de nieuwe projectvereniging E-cel (Erfgoed Centrum
Limburg) voor. De dynamische werking van Erfgoedcel Hasselt zal naar deze
twee gemeenten worden uitgebreid.
Paul, Willy, Myriam, Viviane, Sara ... zijn al bevriend met
Erfgoedcel Hasselt op facebook. Wil je het laatste nieuws, leuke afbeeldingen
en erfgoedactiviteiten als eerste weten? Like onze facebookpagina: www.
facebook.com/ErfgoedcelHasselt.
Alle publicaties, acties en uitgebreid nieuws kan je
terugvinden op www.erfgoedcelhasselt.be. Meer nieuws via mail ontvangen?
Abonneer je op onze maandelijkse, digitale nieuwsbrief via de site.
zondag 27 april 2014
17
Zonhoven
DE GROOTE OORLOG IN ZONHOVEN
1914-1918
Tentoonstelling
Gemeenschapscentrum
Tentakel, Kneuterweg 2
3520 Zonhoven
T 011 81 05 50
De tentoonstelling is op
Erfgoeddag doorlopend te
bezoeken van 10 uur tot 18
uur. Openingsuren voor en na
Erfgoeddag: 4 april tot en
met 2 mei 2014, telkens van
maandag tot vrijdag van 9
uur tot 17 uur. Op vrijdag 11
april 2014 van 19.30 uur tot
22 uur. Iedere donderdag is
er begeleiding aanwezig van
Heemkunde Zonhoven van
13 uur tot 16 uur.
In de tentoonstelling De Groote Oorlog in Zonhoven
belichten we verschillende facetten van de Eerste Wereldoorlog in Zonhoven.
De gesneuvelde Zonhovenaren krijgen een gezicht en de
bezoeker kan hen leren kennen aan de hand van hun
‘paspoort’. Waar woonden ze, wat was hun beroep, wat
was hun taak tijdens de oorlog? Uiteraard krijgen de
oud-strijders ook een plaats in deze expo. Het verhaal van
de Zonhovenaren aan het front wordt verteld aan de hand
van getuigenissen van vijf oud-strijders.
Daarnaast kom je te weten wat de gevolgen van de oorlog
waren voor de gemeente Zonhoven en haar inwoners.
Vluchtelingen kwamen naar Zonhoven, er waren ingekwartierde soldaten, het industriële leven viel stil tijdens de
bezettingsperiode en er was de schietoefening op het
vliegveld van Aero Kiewit, richting Zonhoven. Ten slotte
beschrijven we hoe het dagelijkse leven in Zonhoven eruit
zag tijdens de oorlog.
De tentoonstelling is een
initiatief van Heemkunde
Zonhoven en GC Tentakel.
© Provinciaal Centrum
voor Cultureel Erfgoed,
Fotograaf Jan Bellen
18
zondag 27 april 2014
MET LIEFDE UIT ZONHOVEN
Zonhoven
Op de lege stoel hoort Janneke Metten thuis. Op het moment van de opname vecht hij
aan de IJzer. Zijn familie stuurt hem deze foto als aandenken aan zijn vrouw en kinderen
(rechts op de foto).
Wist je dat …
•
•
•
•
er acht Zonhovense gesneuvelden méér zijn dan dat er op het monument staan vermeld?
er 468 vluchtelingen met de trein in Zonhoven toekwamen in 1917?
deze vluchtelingen enkele maanden tot een jaar in Zonhoven woonden?
er gelijktijdig met de tentoonstelling een boek verschijnt over het leven tijdens de Eerste
Wereldoorlog in Zonhoven?
Dit en veel meer ontdek je op Erfgoeddag in Zonhoven.
zondag 27 april 2014
19
En meer …
DE KRACHT VAN SOCIALE MEDIA
Lezing
Stedelijke Bibliotheek Hasselt
Joris van Oostenrijkstraat 55
3511 Hasselt
T 011 24 43 00
www.hasselt.be
De lezing is gratis en begint
om 11 uur. Inschrijven kan je
vanaf 16 jaar en is verplicht:
mail naar bibliotheek@
hasselt.be of telefoneer naar
011 24 43 00.
Vandaag de dag communiceren we niet langer onder de
kerktoren maar komen we in contact met heel de wereld.
Nieuwe vriendschappen ontstaan via Facebook, Twitter,
LinkedIn … Onze eigen kinderen bouwen in sneltempo
nieuwe netwerken op. Online gaming toont aan dat de
wereld binnen handbereik ligt. Hebben we onze grenzen
bereikt of gaan we, zoals het digitaal netwerk Nextdoor.
com voorspelt, opnieuw lokaal onze grenzen afbakenen?
Luk Balcer is een ‘social media strategist en researcher’ die
dagelijks bedrijven en instellingen adviseert over het
gebruik van online media. Hij is auteur van het boek Vind
mij Leuk, waarin hij politici praktische tips geeft over het
inzetten van de courantste sociale mediaplatformen.
De lezing is een initiatief van
de Stedelijke Bibliotheek
Hasselt, in samenwerking
met ‘social media strategist’
Luk Balcer.
© Moma, Sao Paulo, Brazil
20
zondag 27 april 2014
Het Stadsmus
Guido Gezellestraat 2
3500 Hasselt
Dj-sets anno 1950? The Voice anno 1960? Niks nieuws
onder de zon, het heette gewoon anders: “nen djazz”, een
dansorkest of een “crochetwedstrijd” … en Hasselt heeft
het de afgelopen zeven decennia allemaal de revue zien
passeren!
T 011 23 98 90
www.hetstadsmus.be
Via tientallen interviews met ex-bandleden en andere
bevoorrechte getuigen tracht Het Stadsmus een stuk
muzikale geschiedenis van Hasselt te reconstrueren voor
de periode tussen 1945 en 2000. De oogst aan populaire
bands is indrukwekkend: meer dan honderd werden er
geregistreerd en het belang ervan genoteerd.
De tentoonstelling is gratis en
doorlopend te bezoeken
tussen 10 uur en 17 uur. Ook
de vaste opstelling van het
museum kan je gratis
bezoeken.
De expo Hasseltse Bands 1945-2000 geeft een line up van
de kleine en grote muziekbandjes die in en buiten Hasselt
de beentjes aan het dansen kregen. Foto’s, instrumenten,
muziek en filmpjes brengen je helemaal terug in de typische
sfeer van elk decennium.
De tentoonstelling is een
initiatief van Het Stadsmus.
zondag 27 april 2014
21
En meer …
HASSELTSE BANDS 1945-2000
Tentoonstelling
En meer …
GRENZELOOS NA ERFGOEDDAG
Extra activiteiten in het kader van
50 jaar Turkse en Marokkaanse migratie
naar Hasselt
Zaal Onder de Toren
Thonissenlaan 15
3500 Hasselt
T 011 23 98 79
www.hasselt.be
[email protected]
De muziekvoorstelling vindt
plaats op maandag 28 april
2014 om 19.30 uur.
De inkom bedraagt 2 euro
(ter plaatse te betalen).
VriendEnTaal is gratis en vindt
plaats op dinsdag 29 april van
13.30 uur tot 15.30 uur.
Diwanat/grenzen: een Marokkaans migratieverhaal
Muziekvoorstelling
Grenzen. De taal van de Berbers heeft er zelfs geen woord
voor, in het Arabisch zegt men ‘Diwanat’, en dat is dan
weer afgeleid van het Frans: ‘Douane’.
En toch hebben grenzen een belangrijke rol gespeeld in het
jonge leven van Abdelkader Zahnoun. Hij heeft er veel
overgestoken en dat was niet altijd zijn eigen keuze.
Abdelkader is nu een minzame vijftiger, zanger, dichter en
virtuoos bespeler
van de Arabische
luit, de ‘oud’
(spreek uit: oet).
Op zijn eigen
rustige manier
vertelt hij de
bewogen geschiedenis van zijn
familie.
Jokke Schreurs plaatst dit persoonlijke verhaal tegen de
achtergrond van de grote Marokkaanse geschiedenis, de
arabisering, de kolonisatie, de politieke spelletjes van de
Spanjaarden, de Fransen en de Engelsen, de sultans, ...
VriendEnTaal
Conversatiemoment
Elke week komen Hasselaren en anderstalige nieuwkomers
samen om elkaar te ontmoeten en Nederlands te oefenen.
Ze praten over gewone dingen: feesten, tradities, gezin,
kinderen, werk, … Op dinsdag 29 april gaan ze samen op
uitstap en ontmoeten ze elkaar in Zaal Onder de Toren.
Ze laten zich inspireren door de tentoonstelling Mensen en
verhalen in beweging en wisselen hierover hun eigen
ervaringen uit. Iedereen is welkom! Ga jij mee in gesprek?
22
zondag 27 april 2014
En meer …
GEBETEN DOOR DE ERFGOEDMICROBE?
Ook na Erfgoeddag kan je genieten van ons erfgoed. Enkel tentoonstellingen
rond het thema “Grenzeloos” blijven langer doorlopen (p. 4, p. 5, p. 14 en
p. 18). Neem ook eens een kijkje in de uiteenlopende projecten en publicaties
van de afgelopen jaren. Een greep uit het aanbod!
Online snuisteren in het erfgoed van Hasselt via hasel.be
Op zoek naar oude foto’s? Volksverhalen? Levensverhalen van Hasseltse historische
figuren? De geschiedenis van je eigen straat? Surf naar www.hasel.be, de online encyclopedie over Hasselt en de Hasselaren, geschreven door Hasselaren.
Fietsen in de sporen van het grensconflict tussen Hasselt en Zonhoven
Wist je dat Zonhoven en Hasselt vijf eeuwen lang gestreden hebben over een stuk
heidegrond? Iedereen wilde zijn zegje hebben over het stuk Kempische grond: de beide
gemeenten, de prins-bisschop van Luik en ook de heer van Vogelzang. Gewapende
confrontaties, vernielingen van eigendommen en dure processen waren het gevolg. In het
begin van de negentiende eeuw legden de partijen eindelijk hun geschil bij. De grond werd
verdeeld. In de sporen van dit conflict kan je een prachtige fietstocht maken. Download de
fietstocht voor je fiets GPS via www.erfgoedcelhasselt.be. De fietstocht is ook te koop bij
Toerisme Hasselt en Zonhoven en bij Erfgoedcel Hasselt.
Wandelen in het spoor van de Helbeek
Dertien eeuwen geleden sneed de Helbeek ter hoogte van de grens tussen Sint-Lambrechts-Herk en Hasselt een vochtige vallei uit: ‘de Helle’. De naam ‘de Helle’ verwijst naar
een in helling aflopend stuk grond. In de negentiende eeuw werd de beek ingebuisd.
Bewandel de historische loop van de Helbeek door het stadscentrum. De vijf kilometer
lange route bevat interessante weetjes over de stad en haar water. De wandeling is te
koop via Toerisme Hasselt en Erfgoedcel Hasselt.
Nog meer…
Een fietsroute langs de Demer, een Hasseltse cinemawandeling, het letterplekkenplan met
de literaire markante plekken van Hasselt, wandelen doorheen 19 Hasseltse wijken … Start
je tocht op www.erfgoedcelhasselt.be en ontdek het met eigen ogen in de stad!
zondag 27 april 2014
23
En meer …
MEER INFORMATIE?
Het volledige programma van activiteiten in Vlaanderen op Erfgoeddag vind je op
www.erfgoeddag.be. Of kijk in de gratis programmabrochure die je vindt in de openbare
bibliotheek of telefonisch kan bestellen op het nummer 1700.
Erfgoeddag 2014 wordt mogelijk gemaakt dankzij de steun van volgende partners: inVlaanderen.be
24
zondag 27 april 2014
Colofon
Deze brochure werd samengesteld door de Erfgoedcel Hasselt
naar aanleiding van Erfgoeddag 2014, in samenwerking met dienst
Cultuur Diepenbeek en dienst Toerisme Zonhoven.
Coördinatie:
Erfgoedcel Hasselt (Veronique van Nierop, Hanne Indekeu)
Met dank aan iedereen die een bijdrage leverde aan deze brochure!
Wettelijk depotnummer:
D/2014/12542/01
Oplage:
2.000 exemplaren
Vormgeving en druk:
drukkerij Paesen nv – Opglabbeek
Verantwoordelijke uitgever:
Hilde Claes, burgemeester, Groenplein 1, 3500 Hasselt
zondag 27 april 2014
Contact:
T 011 23 96 96
[email protected]
www.erfgoedcelhasselt.be

Download Report