“ h ET zijn vijAndEn, mAAR OOk bOndGEnOTEn”

REPORTAGE
6 HBvLpLus
Allemaal Beestjes
U draagt 1,5 kilo
met zich mee
+
hbvl
zaterdag 17 en zondag 18 mei 2014
“hETzijnvijAndEn,
mAAROOk
bOndGEnOTEn”
amsterdam - In onze strijd tegen bacteriën zijn we iets te ver gegaan en zijn we vergeten
dat ons lichaam bacteriën nodig heeft. Dat is wat de Nederlandse wetenschapsjournalist
Jop de Vrieze betoogt in zijn nieuw boek Allemaal Beestjes. De Vrieze legt uit wat
bacteriën te maken hebben met onze ‘moderne’ allergieën en hoe onze bacteriën tewerk
gaan in onze dikke darm, mond, op onze huid en andere plaatsen.
Waarom wou u een boek schrijven over
onze bacteriën?
“Als wetenschapsjournalist lees ik allerlei dingen over deze micro-organismen,
maar enkel in gespecialiseerde literatuur.
Informatie voor een groter publiek vind
je haast nooit, dat stoorde me. Want
bacteriën worden vooral beschouwd als
onze vijanden, terwijl we al langer weten
dat dat niet altijd klopt.”
Hoe moeten we bacteriën dan wel zien?
“Door onze huidige wetenschappelijke kennis weten we dat ze ook onze
bondgenoten zijn en ons kunnen helpen tegen slechte bacteriën. Ik maak
de vergelijking met hooligans: bijna
alle voetbalsupporters zijn goed, maar
enkelen verpesten het voor de rest.”
i
Jop de Vrieze, Allemaal
Beestjes, Maven Publishing, 336 blz, 18 euro
U nam vier dagen geen douche en ging
in die tijd extra sporten om te zweten.
Had u daarna meer bacteriën?
“Het verschil was niet gigantisch, maar
ik had wel meer soorten bacteriën. Ik
had ze vier dagen wat ruimte gegeven
en niet gestoord met zeep en deodorant.
Maar de aantallen nemen pas fel toe als
je je weken niet doucht.”
Moeten we vriendelijker zijn voor onze
goede bacteriën?
“Ze zijn niet simpel op te delen in goede
en slechte bacteriën. Meestal zijn bacteriën onschuldig. Een soort kan zowel
goed als slecht functioneren. Maar er
zijn een paar soorten die altijd gevaarlijk
zijn, zoals de EHEC-bacterie, die in
2011 vooral in Duitsland mensen ziek
maakte met ernstige darmbloedingen.
In 2013 overleed nog een meisje van
negen in België nadat ze een met EHEC
besmette hamburger had gegeten.”
Door
Hasna Ankal
bacteriën
Hoeveel bacteriën hebben we ongeveer
in heel ons lichaam?
“100 biljoen, dat is 100.000 miljard. In
totaal anderhalve kilo. Van alle stoffen
die in je bloed circuleren, is een derde
van bacteriën afkomstig. We hebben
drie keer meer bacteriën dan menselijke
cellen. Die aantallen zijn enorm, vooral
in de dikke darm.”
Hoeveel bacteriën leven er dan in onze
dikke darm?
“100 miljard, per milliliter inhoud! Een
drol van 350 gram bestaat voor zestig
procent uit bacteriën.”
Waar hebben we bacteriën voor nodig?
“Er zijn experimenten met muizen geweest die men liet leven in een omgeving
zonder bacteriën, in een soort bubbel.
Die muizen overleefden wel, maar ze
functioneerden veel minder goed. Ze
waren ook minder sociaal. Al die factoren hebben te maken met de bacteriën.”
“Ander voorbeeld: in de darmen maken
bacteriën allerlei stoffen aan die de verzadiging in gang zetten. Daardoor ga
je niet te veel eten.”
Dus ook overgewicht kan
te maken hebben met
een gebrek aan de juiste
bacteriën?
“Dat moet nog verder onderzocht worden. Er zijn
een paar onderzoeken
waaruit blijkt dat als je
bacteriën uit de darmen
Jop de Vrieze.
Foto Adri de Vrieze
van dikke mensen verplaatst naar muizen, die muizen ook dikker worden.”
We hebben
drie keer
meer bacteriën dan
menselijke
cellen
Jop de Vrieze
U heeft zelf veel onderzoek verricht en
gesproken met experts. Kijkt u nu anders
naar bacteriën?
“Ja. We kunnen nog niet stellen dat alle
moderne ziektes veroorzaakt worden
door ontspoorde verzamelingen van
bacteriën, maar de manier waarop ons
lichaam met hen omgaat speelt een
belangrijke rol. Als de balans gezond
is, heeft ons lichaam die verzamelingen
onder controle en helpen bacteriën ons
beschermen tegen ongewenste indringers.”
Eet u nu op een andere manier?
“Ik eet nu zeker meer groenten. Ook als
ik ergens uit eten ga, bestel ik altijd extra
groenten. Dat doe ik om extra vezels
te krijgen, die bacteriën op hun beurt
gebruiken om stoffen te produceren die
zorgen voor een goede spijsvertering en
een beter immuunsysteem. Ik ga nu ook
bewuster om met mijn huid. Ik gebruik
minder crèmes en minder zeepachtige
producten.”
Leven we té hygiënisch?
“Ja, op bepaalde vlakken wel. We zijn
anders gaan leven en dus krijgen we ook
andere soorten bacteriën. We hebben
weliswaar minder ziektes, maar tegelijk
hebben we ook allerlei goede soorten
bacteriën verbannen uit ons lichaam.
Er kan een verband zijn met ‘moderne’ ziektes en allergieën.”
“Ik ben bijvoorbeeld ook
tegen antibacteriële
zeep. Dat is nergens
voor nodig. Gewone
zeep is goed genoeg,
want je moet goede
bacteriën niet doden. Bovendien
kan je op termijn
slechte bacteriën
resistent maken
tegen die zeep.
Zo ben je dus
je eigen beschermingssysteem
aan het afbreken.”