Gaandeweg
oktober / november 2014
Het hoge Woord
Curieweg 14
8013 RA ZWOLLE
T 038-4601981
M 06–53649405
@ [email protected]
Aannemersbedrijf Eikenaar is gevestigd
op industrieterrein Marslanden in Zwolle.
9DNNXQGLJHQHUYDUHQZHUNHQZLMYRRUXDDQXZVHUUH
XZGDNRSERXZHHQDDQERXZRIHHQLQWHUQHYHUERXZLQJ
‡QLHXZERXZ
‡UHQRYDWLH
‡HHQYHUERXZLQJ
‡UHVWDXUDWLH
DGUHV
DDQKHWMXLVWH
(LNHQDDUEHQWX
LMI
GU
EH
UV
PH
QH
%LM$DQ
Westerhof Boeken, dé boekhandel van Zwolle!
Zwolle
- Jufferenwal 2
Tel:
e 038-4216171
- Wade 106
Tel:
e 038-4222440
Nijverdal - Keizerserf 31
- Tel:
e 0548 - 612474
www.westerhoffboeken.nl
De Open Kring in Stadshagen
biedt de mogelijkheid tot het huren
van ruimtes voor vergaderingen,
bijeenkomsten of andere activiteiten.
Ook is de Open Kring geschikt voor
rouw- en trouwdiensten.
Naast de kerkzaal, met een
capaciteit van 300 personen, zijn
er nog andere ruimtes te huur,
variërend van 18 m2 tot 102 m2.
Reserveren of meer informatie?
www.openkring.nl
of [email protected]
Huize Hofvliet
Melden Overlijden?
038 - 453 63 20 24 uur per dag
www.meander-uitvaartbegeleiding.nl
Eerbied voor
die oude Bijbel
In deze Gaandeweg
Op de voorpagina:
Op een marktje met religieuze lectuur
toont een man trots zijn koopwaar.
Gery Bruins maakte deze foto in het
orthodoxe noorden van Ethiopië, maar
had geen idee welke ‘hoge woorden’
haar werden voorgehouden.
Wie dat wel weet mag het zeggen.
Themapagina’s
Stem geven aan het Woord van God
pagina 4
Wat ik niet weet heb ik geschreven
pagina 5
Jannie de Boer over haar vrijwilligerswerk
voor het Bijbelgenootschap
pagina 6
Bijbel in Gewone Taal
God houdt wel van een geintje
pagina 7
Bibliodrama: Woord in beweging
pagina 8
De stem van vader
Column: Het moet eruit
pagina 9
Een jongen die met eerbied en ontzag de kolossale Statenbijbel aanraakt. Dit beeld trof
Tineke Vlaming tijdens een hagepreek van de Adventskerkgemeente, een paar jaar geleden.
Een beeld dat past bij het thema van deze Gaandeweg: ‘Het hoge woord.’ Het grote Boek gaat
open en de woorden inspireren op heel verschillende manieren.
Intussen loopt het kerkelijk jaar weer ten einde en is de volgende Gaandeweg de laatste van 2014:
het Advents- en Kerstnummer. In dit nummer willen we dit jaar het licht laten schijnen op het
Magnificat, de Lofzang van Maria. Een lied waarin gangbare (rang)ordes worden doorbroken.
Het nummer kreeg dan ook als thema ‘Het onderste boven’ en gaat onder meer over mensen
die in onze samenleving misschien niet in aanzien staan, maar wel mogen worden gezien.
Bidden
En dan begint alweer de achtste jaargang van ons PGZ-magazine. Dat krijgt als thema ‘Bidden’.
Welke rol speelt het gebed in ons leven en onze kerkdiensten? Wat is er veranderd en wat willen
we behouden? Dat soort vragen kan aan de orde komen, misschien hebt ook u daar ideeën over.
Wat gebeurt er in uw gemeente als het om bidden gaat? Suggesties voor artikelen kunt u
uiterlijk eind oktober aan ons doorgeven, per e-mail: [email protected] of per post:
Molenweg 241, 8012 WG Zwolle.
Aandacht voor
Een goede kerkelijke jaarwisseling!
Onder andere de Chagall-tentoonstelling
in de Sionskerk
pagina 10 tot en met 15
Redactie Gaandeweg
Beleid en bestuur
De werkgroep Jeugd, jongeren en
jonge gezinnen
pagina 16
Grote Kerkgemeente verhuisd
naar Jeruzalemkerk
pagina 17
Van het Kerkelijk Bureau
pagina 18
Kerkdiensten
Bij de kerkdiensten
pagina 19
Kerkdiensten voor de komende maanden
pagina 20, 21 en 22
Colofon
Gaandeweg is het magazine voor alle leden van de Protestantse Gemeente Zwolle,
de Evangelisch-Lutherse Gemeente Zwolle en De Hoofdhof Berkum
Zevende jaargang nr. 5, oktober/november 2014
Verschijnt zes keer per jaar. Oplage: 10.000
Redactie: Ds. Iemke Epema (hoofdredacteur), Gery Bruins (eindredacteur),
Saskia Dankers, Rob van Harten en Jan Nauta
Advertentiebeheer
Kerkelijk Bureau tel. (038) 421 75 96
Vormgeving en grafische productie:
door Upmeyer Grafimedia Zwolle
Dit magazine is milieuvriendelijk geproduceerd
Aanleveren kopij en foto’s:
De volgende Gaandeweg verschijnt in de week van 23 november en loopt tot en met zaterdag
24 januari. Kopij en foto’s dienen uiterlijk maandag 27 oktober te zijn aangeleverd
via [email protected] of schriftelijk bij het Kerkelijk Bureau.
Er is in Gaandeweg ruimte voor berichten uit de wijkgemeenten en aankondigingen van andere
kerkelijk gerelateerde activiteiten. De redactie beoordeelt of deze van belang zijn voor zoveel
mogelijk lezers.
3
Het hoge Woord
Bij de foto
Fragment van een oeroude
preekstoel in het museumkerkje van het Friese Jannum.
Rechts Maria met het Kind,
links Petrus met de sleutel
van het koninkrijk van de
hemel (Matteüs 16 vers 19).
Stem geven aan het Woord van God
Op een preekstoel staan is een ervaring apart. Het is prachtig werk, vind ik. Maar het is ook op een bepaalde,
beslissende manier een rare arbeid verrichten. Helemaal in onze protestantse traditie. Want hoe goed ik ook
achter mijn bureau mijn vakwerk doe, er wil in onze traditie vanaf een preekstoel méér gebeuren dan dat ik
welsprekend laat horen dat ik verstand heb van de Bijbel, snap waar de vragen liggen, die kan plaatsen in
onze tijd, met de geloofsleer kan verbinden en dergelijke. Allemaal vakwerk waartoe een beetje predikant
ambtshalve is toegerust en met de nodige inspanning in staat is.
Maar het eigenlijke van een preek verschilt wezenlijk van een goede lezing of – zo u wilt – een mooie
conference. En dat eigenlijke heeft geen enkel mens, hoe vakbekwaam ook, in haar of zijn macht. Want dat
is dat al prekend God in dit hier en nu bemiddeld wordt. Dat mensen al horend iets van God en zijn stem
ervaren. Daarvoor moet God zich als het ware zelf melden en een preek, inclusief de prediker en haar gedegen
voorbereiding, in dienst nemen. Dus op een bepaalde, beslissende manier is op een preekstoel staan geroepen
worden tot iets wat de prediker voor geen millimeter zelf kan organiseren: het Woord van God stem geven.
Het was ooit voor mij een ontdekking dat de brief aan de Efeziërs al van dit besef getuigt. In hoofdstuk 6
vers 19: “Bid ook voor mij, dat mij de juiste woorden geschonken worden wanneer ik verkondig, zodat ik
met vrijmoedigheid het mysterie mag openbaren van het evangelie...” Ik vond dat een heerlijke ontdekking!
Immers, om dit Bijbelvers mocht ik erop vertrouwen dat het op de preekstoel staan geen eenzame
onderneming was, maar een gedeeld avontuur waarin de ene bidt en de ander spreekt.
Nu zullen er onder de kerkgangers van vandaag de dag vast mensen zijn die, als waren zij consumenten, in een
theater plaats nemen in een kerkzaal of achterover hangen in de banken, alsof ze voor de buis zaten, wachtend
op de show die hen gepresenteerd zal worden. Maar ik verwacht dat veel vaker kerkgangers terdege begrijpen
wat het hart van een preek uitmaakt en derhalve bidden voor hun voorgangers dat hun dat spreken boven eigen
macht geschonken mag worden, opdat het Woord van God mag klinken in het hier en nu van deze dienst.
Ds. Lily A. Burggraaff, predikant Hoofdhofgemeente
4
Wat ik niet weet heb ik geschreven
Over het scheppende Woord bij Guillaume van der Graft. Een bijdrage van Neerlandicus
Henk de Lange, voormalig docent aan de hogeschool Windesheim en lid van de Oosterkerkgemeente.
Tineke Vlaming vond er een beeld bij. Het afzagen van een groot deel van de boom heeft zijn sporen
nagelaten in de vorm van een hart. In weerwil van het verlies ontstaan nieuwe groene takken.
Woorden die ons het meest dierbaar zijn, kunnen aan betekenis inboeten en flets worden. Liefde is een voorbeeld hiervan.
Is er iets mooiers dan de liefde? Nee. Toch kan het gebeuren dat ook de liefde haar zuiverheid en kracht verliest. We voelen niet zo veel meer, de passie is eruit. Guillaume van der Graft – die we misschien beter kennen als Willem Barnard van
het Liedboek – heeft hierop gereflecteerd in een gedicht waarin hij de liefde vraagt terug te komen in zijn leven. Maar
de liefde is een ‘dood woord’ geworden, waardoor hijzelf ook een beetje dood is. Een impasse, die alleen doorbroken kan
worden als de liefde ‘weer warm levend vlees’ wil worden. Daarom bezweert hij de liefde weer intrek in hem te nemen;
hij nodigt de liefde uit bloed en adem te worden zodat zijn luchtwegen, longen en hartkamer er vol mee raken.
Ik laat nu het gedicht volgen.
Liefde, o lief dood woord,
word weer warm levend vlees,
wees met mij dode, wees
bloed in mij, stroom voort,
adem mijn luchtwegen in,
woon in mijn longen, huis
in mijn hartkamer, wijs
mij de weg tegenin,
liefde mijn lieveling,
groenland bedekt met ijs,
wees weer toegankelijk, wees
paradijs dat ik zing
in de gesloten kring
op die gebroken wijs.
In dit gedicht gaat het in de eerste plaats om de goddelijke liefde, maar – ze liggen in elkaars verlengde – ook om
de menselijke liefde. Er is de ik in dit gedicht veel aan gelegen om die liefde te herwinnen. Hij wil de weg ‘tegenin’
(tweede strofe) vinden, bijvoorbeeld tegen de onverschilligheid. Het ‘groenland bedekt met ijs’ – het bevroren,
levenloze woord – moet ‘paradijs’ worden, zodat hij weer kan zingen over de liefde ‘op die gebroken wijs’, oftewel
in stamelende woorden. Dan zal er ‘in de gesloten kring’ geen verwijdering meer zijn tussen de ik en de liefde.
Het gedicht belichaamt een diep verlangen naar de liefde. In de beschrijving van het missen van de liefde wordt in
feite de liefde zelf present gesteld. Het is alsof het gedicht naar het eind toe zichzelf bezielt. Is er nog wel sprake
van gemis? Het woord / Woord herschept de liefde.
Voor Guillaume van der Graft is dichten meer dan spelen met woorden. In een interview zei hij ooit dat het dichten
hem hielp zijn geloofstwijfels te overwinnen. Deze uitspraak sluit aan bij zijn opvatting dat in gedichten iets van een
goddelijke waarheid kan doorklinken. Het Woord dat vlees is geworden. Zo bezien kunnen dichters een dieper inzicht
hebben en zichzelf overstijgen. Of zoals Van der Graft het in een ander gedicht zegt:
‘Wat ik niet weet heb ik geschreven.’
Onwillekeurig denk ik nu aan de Bijbelschrijvers die, schrijvend vanuit hun menselijk referentiekader, toch tot
inzichten kwamen die niet van henzelf waren.
Guillaume van de Graft, Mythologisch. Gedichten, oud, nieuw en herzien. De Prom, Baarn 1997, p. 426.
5
Het hoge Woord
Jannie de Boer-van der Sluis al jaren actief voor Nederlands Bijbelgenootschap
“We hebben de Bijbel altijd heel belangrijk gevonden”
Veel steun
“Ik ben niet met al ons vrijwilligerswerk doorgegaan, maar
wel met het Bijbelgenootschap”, zegt Jannie. “Vooral omdat
ik van die mensen en bijvoorbeeld ook vanuit het Epilepsie
Fonds heel veel steun heb gehad. Ze leven nog steeds met
me mee, door gewoon af en toe wat extra belangstelling
te tonen. Dat is heel belangrijk, want het blijft moeilijk,
ook al is het nu vijf jaar geleden.”
Ze was samen met Herman ook actief in de Grote Kerk, waar
ze koster Lub Dam assisteerden en hielpen met bijvoorbeeld
het schoonmaken. Jannie is nog steeds een van de rondleiders
in de kerk, ze heeft al heel wat belangstellende bezoekers attent
gemaakt op de bezienswaardigheden van het eeuwenoude
Godshuis. Ze vertelt katholiek te zijn opgevoed en daar tijdens
de rondleidingen nog steeds gemak van te hebben. “Als er
katholieke bezoekers komen, weet ik waar zij het over hebben”,
zegt ze. “Toen wij elkaar leerden kennen hebben Herman en
ik ons in elkaars achtergrond verdiept. Ik heb toen voor de
hervormde kerk gekozen, omdat ik het eenvoudige van het
protestantse geloof wel net zo fijn vond. Maar je krijgt wel
een bredere blik op de kerk als je meer dan één richting kent.”
Bijbelweek
Voor Herman en Jannie de Boer, leden van de Stinskerkgemeente, begon de actieve
betrokkenheid bij de werkgroep Zwolle van het Nederlands Bijbelgenootschap rond
de verschijning van de Nieuwe Bijbelvertaling in 2005. Deze NBV werd niet alleen
aangeboden aan koningin Beatrix, tijdens een feestelijke bijeenkomst in Utrecht, het
NBG gaf ook de Zwolse predikanten een exemplaar voor hun gemeente. Dat gebeurde in de Grote Kerk, waarbij ook Herman en Jannie aanwezig waren. “Wij steunden
het Bijbelgenootschap al vanaf 1970 ongeveer, omdat we de Bijbel altijd heel
belangrijk hebben gevonden. Voor ons eigen leven en dat van anderen”, zegt Jannie.
Ze vertelt dat de heer Griffioen, die destijds de protestantse kerken vertegenwoordigde in de werkgroep Zwolle, kort na deze bijeenkomst plotseling overleed.
Herman en zij namen samen zijn taak over. “Wij deden heel veel samen, ook
vrijwilligerswerk, vooral nadat we beiden met werken waren gestopt.”
Herman de Boer besteedde in het begin veel tijd aan het
rondbrengen van de nieuwsbrieven van het NBG, onder
andere naar alle dominees. Later werd die nieuwsbrieven
digitaal verspreid, maar er bleef altijd werk te doen. Ook
voor andere organisaties, zoals de Protestants Christelijke
Ouderenbond, was Herman veel op pad. Tot de zomer van
2009, toen hij op de fiets werd aangereden en, na een aantal
spannende weken op de intensive care, kwam te overlijden.
Openhartig vertelt Jannie over die vreselijke tijd en over de
maanden waarin ze steeds meer besefte dat ze alleen verder
moest. Dat kon ze ook, want juist doordat Herman en zij
altijd alles samen hadden gedaan, was ze van heel veel zaken
op de hoogte. Bovendien is ze er heilig van overtuigd dat
er een God is die mensen beschermt en vasthoudt en heeft
ze het gevoel dat ook Herman haar nog altijd stimuleert.
6
De activiteiten voor het NBG concentreren zich vooral rond
de Bijbelweek in oktober. Op eigen verzoek krijgt de afdeling
Zwolle-Windesheim e.o. al vroeg het materiaal van de landelijke organisatie, zodat kan worden uitgezocht waar de kerken
behoefte aan hebben. Daar wordt een aantal keren over
vergaderd. Meer over het programma van dit jaar is ook
in deze Gaandeweg te vinden.
Door het jaar heen vestigt Jannie in haar eigen Stinskerkgemeente geregeld de aandacht op het werk van het NBG.
Ouders van dopelingen en gemeenteleden die belijdenis doen
krijgen van haar mooi informatiemateriaal over de Bijbel.
“Het zou fijn zijn als er ook in andere wijkgemeenten van de
PGZ mensen zouden zijn die dit namens het NBG willen doen”,
zegt Jannie, waarbij ze terloops opmerkt dat de afdeling Zwolle
nog een voorzitter nodig heeft.
Zelf heeft Jannie heel veel Bijbels in huis. Als ik haar vraag
voor de foto zoveel mogelijk exemplaren bij elkaar te zoeken,
komen ze overal vandaan. Er ligt steevast één op haar nachtkastje, andere zijn haast te zwaar om vaak ter hand te nemen.
Zoals de kolossale Engelse Bijbel met etsen van Gustave Doré.
Een gedrukt exemplaar van de Nieuwe Bijbelvertaling heeft
Jannie niet gekocht: “Die heb ik digitaal op de e-reader”, laat ze
zien. “Dat is handig voor als ik op reis ga.” Ook de trouwbijbel,
aan haar en Herman overhandigd in de Emmaüskerk, komt op
tafel. Hun trouwtekst was Spreuken 3 vers 6 (in de NBG-vertaling): ‘Ken Hem in al uw wegen, dan zal Hij uw paden recht
maken.’ Jannie noemt die woorden wonderlijk toepasselijk,
ook als ze denkt aan het ongeluk dat haar man is overkomen.
“Die tekst zit me gewoon in m’n hersens.”
Bij de foto
Jannie de Boer met een deel van de vele Bijbels die ze in
huis heeft. Ze leest de Nieuwe Bijvertaling op de e-reader.
Gery Bruins sprak met Jannie en maakte de foto.
Bijbel in Gewone Taal verschijnt in oktober
Dr. Frank Bosman over een kleine
theologie van de humor
“Je leest de Bijbel
‘God houdt wel
weer met andere ogen” van een geintje’
Het echte geluk is voor mensen die weten dat ze God nodig hebben.
Want voor hen is Gods nieuwe wereld. Het echte geluk is voor mensen die verdriet hebben. Want God zal hen troosten. Het echte geluk
is voor mensen die vriendelijk zijn. Want aan hen zal God de aarde
geven. Het echte geluk is voor mensen die doen wat God wil, en die
dat het allerbelangrijkste vinden. Want God zal hun moeite belonen.
Het echte geluk is voor mensen die goed zijn voor anderen.
Want God zal goed zijn voor hen.
Zo is Matteüs 5 vers 3-7 te lezen in de Bijbel in Gewone Taal, die
in oktober verschijnt. Er is acht jaar aan de Bijbel in Gewone Taal
gewerkt door vertalers en neerlandici vanuit het Nederlands
Bijbelgenootschap. Omdat de Bijbel het waard is om door iedereen
gelezen te worden, brengt de BGT een versie die voor iedereen
begrijpelijk is. Door de kracht van de gewone taal klinkt de tekst
als nieuw, duidelijk en direct. Daardoor lijkt het misschien alsof
het gemakkelijk is zo’n vertaling te maken. Niets is minder waar.
In werkelijkheid is het maken van zo’n vertaling juist heel moeilijk.
Want de tekst moet én duidelijk én een verantwoorde weergave van
de Bijbelse bronteksten bieden. De vertalers van het NBG hebben
met enthousiasme en deskundigheid gewerkt om dat doel te
bereiken. De BGT haalt drempels weg en maakt het lezen
gemakkelijker. Het helpt mensen om de Bijbel te begrijpen.
De Bijbel als het ‘hoge woord’ over
de weg die God met mensen gaat, is
niet alleen sacraal, serieus of somber.
Die verhalen kunnen ook humoristisch zijn en een lach en vrolijkheid
oproepen. Dat toonde de gereformeerde theoloog dr. Okke Jager
(1928-1992) al in 1954 aan met zijn
boekje ‘De humor van de bijbel in
het christelijke leven.’ Zestig jaar
later is humor in relatie tot religie en
geloof nog steeds een onderwerp dat
een theoloog aan het schrijven kan zetten. ‘God houdt wel
van een geintje’ is de intrigerende titel van een boek van
dr. Frank G. Bosman (1978), een rooms-katholieke cultuuren mediatheoloog die bekend is vanwege zijn spraakmakende
meningen over cultuur, theologie en geloof. Hij is als programmacoördinator van LUCE/Centrum voor Religieuze
Communicatie verbonden aan de Universtiteit Tilburg.
‘Een kleine theologie van de humor’, luidt de ondertitel die
Bosman zijn boek heeft meegegeven en dit onderwerp staat
ook centraal in de lezing die hij geeft, op zondag 26 oktober
in de Oosterkerk. Zie de aankondiging op pagina 12.
Aanwinst
Vanuit Zwolle heeft Egbert Lamberink, docent VMBO, teksten
uitgeprobeerd bij zijn leerlingen. Hij ontdekte dat de BGT de
barrière van ‘eerst uitvinden wat er eigenlijk staat’ heeft weggenomen. Hij zegt erover: “Voor mijn leerlingen is de Bijbel in Gewone
Taal een aanwinst. En stiekem ook voor mij, omdat zelfs voor een
geoefend Bijbellezer je ogen soms opengaan voor iets wat je eerder
nooit was opgevallen. Je leest de Bijbel weer met andere ogen.”
Edward van ’t Slot, predikant van de Stinskerk, las delen van de
Bijbel in Gewone Taal. “De kennismaking met de BGT heeft mij
aangenaam verrast. De Bijbel gebruikt vaak lange zinnen en veel
beeldspraak. Dat maakt de Bijbel een pittig boek. Maar in de BGT
staan korte zinnen, in een krachtige taal. Zo duidelijk mogelijk.
Het spreekt je direct aan. Ik denk dat heel veel mensen daar
enorm mee geholpen zijn.”
Over de start van de verkoop en andere activiteiten rond de BGT
in Zwolle, zie pagina 10.
Frank Bosman pleit voor meer humor in de kerk, hij legt
verbindingen tussen vrolijkheid en religie. Twee dingen die
op gespannen voet staan met elkaar, niet alleen in de ogen
van de buitenwereld maar ook volgens veel kerkmensen zelf.
Zij kunnen grapjes over God, Jezus en de kerk niet waarderen
en voelen zich door de seculiere meerderheid in het land vaak
belachelijk gemaakt. Maar wat zegt de Bijbel over humor,
vraagt Frank Bosman zich af. Lachte Jezus zelf wel of niet?
De theoloog laat de lezer kennismaken met de wetenschap
achter humor en lachen, en met lachende theologen en filosofen. “Goede humor versplintert de gesneden beelden in
ons hoofd.”
In recensies wordt het boek een originele en verfrissende bijdrage genoemd in het debat over humor en religie.
Bosman schrijft met grote vakkennis, hij is ‘een erudiete gids
die de lezer door eeuwen theologie, filosofie en cultuur heen
leidt naar plekken in de Bijbel, film, reclame en bij vele
prominente denkers.’ Het hoofdstuk Heilige humor vormt
volgens een van de commentatoren het hoogtepunt van dit boek.
‘Hier komen geloof en humor tot hun recht in verhouding tot
elkaar en leidt Bosmans invalshoek tot verhelderende inzichten.’
Al trekt de auteur ook duidelijke grenzen, zeker als men de
kern van Christus’ boodschap aanvalt, zijn klemtoon ligt op
een positieve benadering van humor. Hij pleit voor vrolijkheid.
“Het beeld van God die kiekeboe speelt met zijn mensen, is
hem lief ”, aldus een recensie. Het boek ‘God houdt wel van
een geintje. Een kleine theologie van de humor’ is verschenen
in november 2012 bij Meinema Zoetermeer.
7
Het hoge Woord
Rembrandt wist de dramatiek van veel Bijbelverhalen pakkend te
verbeelden. Zoals in het schilderij ‘De storm op het meer’ uit 1633.
Woord in beweging
Al vijf jaar wordt in de Oosterkerk regelmatig Bibliodrama
gespeeld onder leiding van ds. Wim Hortensius van de Oosterkerkgemeente en pastor Hans Schoorlemmer van de Thomas
a Kempisparochie. In Bibliodrama komt een Bijbelverhaal
op een nieuwe, speelse manier tot leven. Het brengt mensen
letterlijk en figuurlijk in beweging. Wim Hortensius vertelt
over zijn passie.
Een groep mensen zit in een kring en luistert aandachtig naar een
Bijbelverhaal. De rollen uit het verhaal worden verzameld.
Er ontstaat een gesprek: wat roept dit verhaal bij je op, wat raakt je?
Er wordt iets verhelderd over de achtergrond van de tekst.
Dan worden de stoelen aan de kant geschoven. Er ontstaat een lege
ruimte, waarin de spelleider de rollen verdeelt. Mensen kiezen een
rol en gaan op die plaats in de ruimte staan. De spelleider maakt
een ronde en vraagt aan iedere deelnemer wie zij in hun rol zijn
en hoe dat voor hen is. Het spel begint: mensen spelen in stilte of
reageren op elkaar, in de stroom van gevoelens en gedachten die
het verhaal bij hen oproept. Na de afsluiting door de spelleider en
de pauze worden ervaringen gedeeld: wat heb je in het spel beleefd,
bij jezelf, aan elkaar, ben je iets op het spoor gekomen in het
Bijbelverhaal, in je levensverhaal, voor je geloof?
Het Bijbelverhaal wordt tot slot nog een keer gelezen.
Op bovenstaande manier heb ik Bibliodrama geleerd van Nico
Derksen, pastoraaltheoloog. Ik kwam er voor het eerst mee in aanraking in 2001 tijdens de opleiding Klinisch Pastorale Vorming in
Amersfoort. Toen ik in Zwolle kwam in 2004 ben ik Bibliodrama
gaan spelen met protestantse en r.-k. collega’s in het Dekenaal
Centrum, later in de Verrijzeniskerk. In 2009 heb ik de opleiding tot
Bibliodramaleider gevolgd.
Onbevangenheid
Wat ik zelf mooi vind in Bibliodrama is de onbevangenheid waarmee we een Bijbeltekst benaderen. We lezen de tekst niet met een
vooropgezette dogmatische bril. De Bijbeltekst ligt als het ware
weerloos in ons midden en zoekt verbinding met ons levensverhaal
en wat daarin vreugde geeft, verdrietig maakt, angst oproept en verlangen wekt. Verrijkend in Bibliodrama vind ik ook dat we de tekst
niet rationeel benaderen, maar dat we proberen te luisteren naar het
gevoel dat de tekst bij ons oproept.
Zoals bij het verhaal over de storm op het meer. Een verhaal van
mensen in hun angst voor de chaos en de doodskrachten, ook in ons
leven en in de wereld van vandaag. De woede die dat kan oproepen,
het geschreeuw naar Jezus, die slaapt: “Interesseert het je niet dat
8
wij vergaan?” Jezus vertegenwoordigt hier vertrouwen, dat ook in
ons altijd sluimert en slaapt, het moet gewekt worden. En dan blijkt
dat vertrouwen geen ontkenning is van chaos, angst en dood, maar
een levenwekkende kracht die sterker is.
Elk Bibliodramaspel is anders, gedragen door de mensen die er die
keer zijn. De uitkomst van het spel is daarom altijd weer verrassend.
Inspirerend en ontroerend vind ik het hoe mensen dicht bij hun
gevoel en in beweging durven komen, zich overgeven aan het
Bijbelverhaal, aan hun eigen levensverhaal, aan de ander, en zo
aan de Ander.
Verrijkend
Natasja Brand is een van de trouwe deelnemers aan Bbliodrama. Zij
had al een aantal keren Bibliodrama elders gespeeld, voor ze er in de
Oosterkerk mee startte. Het op die manier naar de Bijbel kijken en
in een verhaal kruipen, was dus niet nieuw voor haar. Natasja: “Het
meespelen is elke keer weer verrijkend voor mezelf, in mijn geloof,
voor mij als persoon. Ik ben een mens van het voelen, ervaren.
Alleen praten over de Bijbel of je geloof, zoals in een Bijbelstudie
of het luisteren naar een verhaal of preek, komt bij mij minder binnen, dan het ervaren. De personen in het Bijbelverhaal gaan voor me
leven. Door een rol te kiezen, verbind je je aan deze persoon en
kruip je in zijn of haar huid. Emoties van de persoon en van jezelf
worden voelbaar en kunnen inzicht geven in hoe je in het leven
staat, hoe bepaalde thema's op dat moment voor je spelen. Het is
ook heel mooi om de interactie met de anderen tijdens Bibliodrama
te zien en te beleven.
En het geeft soms een heel verrassende kijk in het verhaal.
Bijvoorbeeld dat Legio, de man met de vele geesten, ook erg bang
was. Of, ook al weet je het wel, dat het in het spel heel duidelijk
wordt dat Jezus een mens was, als jij en ik, met al zijn twijfels en
emoties. Of de keer dat we het verhaal speelden van Jezus die als
12-jarige in de tempel blijft. De bezorgdheid en woede van Maria
om haar zoon die, zonder het te zeggen, daar blijft. Daar kan ik me
als moeder van alles bij voorstellen. Bibliodrama past heel erg goed
bij mij en ik kan op de ervaringen en inzichten een hele tijd teren.
Als het maar even kan zorg ik dat ik erbij ben!”
In dit nieuwe seizoen wordt in de Oosterkerk Bibliodrama
gespeeld op de maandagavonden 20 oktober, 1 december,
12 januari, 2 maart, 13 april en 1 juni van 19.30 tot 22.00 uur.
Zin om (een keer) mee te doen? Opgave en inlichtingen bij
ds.Wim Hortensius ([email protected];
tel. (038) 452 46 60)
De Stem van Vader
Zondagmiddag, negentienvijftig
Met mijn vader naar de kerk
Voor mij is het een wekelijks uitje
Voor hem is het zijn dagelijks werk
Het kerkje staat in Brandeburen
Heidenskip noemen de Friezen het
De garagehouder komt ons halen
In zijn zwarte Chevrolet
De kosteres zet mij op mijn plaatsje
In de ouderlingenbank
Ze geeft mij twee pepermuntjes
“Wat zeg je dan?” Ik mompel: “Dank”
Als alle mensen zijn gezeten
Verschijnt de ouderlingenrij
Vader loopt daarin als tweede
Klimt op de kansel, knikt naar mij
Jongetje op zondagmiddag
Dat niets begrijpt, maar alles hoort
Verliefd is op de stem van vader
Die rustig voorleest uit Gods woord
In de verte loeien koeien
Een eendejager lost een schot
Maar niets verstoort de stem van vader
Die voorleest uit het woord van God
Terug in de consistoriekamer
Staan de thee en koekjes klaar
Vader bevrijdt zich uit zijn toga
En jaagt de brand in een sigaar
Maar ik heb eventjes geen aandacht
Voor de daden van mijn held
Ik mag collectezakken legen
Helpen bij ’t tellen van het geld
Wij rijden door de Friese weiden
Benzine ruik ik, gier en hooi
De chauffeur vraagt hoe ik de preek vond
Vader glimlacht, ik zeg: “Mooi”
Het is maar tien minuten rijden
Thuis wacht moeder, nog meer thee
Ik mag de togakoffer dragen
En een volgend keer weer mee
Jongetje op zondagmiddag
In de ban van vaders stem
Dat niets begrijpt, maar heel goed luistert
Of hij zacht klinkt of met klem
Jongetje op zondagmiddag
Dat niets begrijpt van de Heilige Geest
Maar weet dat die stem op zijn mooist klinkt
Als vader uit de Bijbel leest
Dit gedicht van Freek de Jonge hangt aan de
muur in ’t Heidenskip in Brandeburen en is
ook de vinden op de website van dit Friese
kerkje. Tineke Vlaming zag het gedicht en
maakte Gaandeweg erop attent.
Column
Het moet eruit
Donderdag 17 juli, een uur of vijf. De eerste berichten
komen binnen over een neergestort vliegtuig. En met
het verstrijken van de avond en de vrijdag en zaterdag
wordt de omvang van de ramp duidelijk.
Ik denk dat iedereen die die zondag een kerkdienst
moest leiden het er moeilijk mee heeft gehad.
Alleen al hoe je je gebeden formuleert. Hoe breng je
je afschuw onder woorden, je medelijden? En wat doe
je met je woede over de grofheid waarmee die raket
lukraak werd afgeschoten, met dit gevolg – en over
de opstelling van de Russen nadien?
En de preek, de preek waarin het hoge woord moet
klinken, die in moet gaan in de gevoelswereld van de
kerkgangers, relevant moet zijn, troostend, verruimend,
activerend.
Wie de roosterlezing van die zondag volgde, of al had
gevolgd (donderdag alles af?) was er, denk ik, verlegen
mee. De gelijkenis van de zaaier. Ja, die kun je zien als
het hoge woord – voor een andere zondag. Natuurlijk,
het is van het groot belang dat je als kerkganger iets
hoort over hoe het woord van God gezaaid wordt en
hoe het zijn weg moet vinden, in vruchtbare aarde,
in een ontvankelijk hart.
Maar op die zondag na MH17 moest het accent anders
liggen. Wat doe je als je voor moet gaan? Toch maar
een andere lezing kiezen? Maar welke dan? Iets uit de
psalmen? Een klacht? Iets over de vijanden van God?
Of juist iets van Paulus, over de machten van het kwaad,
en over God die ons een toekomst belooft? Er kan van
alles. Maar er kan ook veel niet. Het hoge woord ligt
nooit klaar. Er liggen alleen maar teksten. Ze hebben
verschillende gehaltes, en ze wijzen allerlei richtingen
op. Je moet beginnen met te kiezen. Ook als je niet kiest
en het rooster volgt kies je. En vervolgens is het geen
kwestie van uitleggen. Het hoge woord moet eruit.
Waar wordt het scherp, spits, rakend? Waar wordt
het zacht, bemoedigend, versterkend?
Op de zondagen die volgden op MH17 ben ik steeds
naar de kerk geweest. En steeds was in alles merkbaar
dat de voorgangers leefden in de spanning van de
nasleep van de ramp, van de verschuiving die er in
Europa is ontstaan, de dreiging die in de lucht hangt.
De gebeden waren dringend, de lezingen klónken,
en de preken hadden een lading.
Dat maakte mijn zondagen goed. Het hoge woord…
Ale Pietersma
9
Aandacht voor
Verkoop Bijbel in Gewone Taal van start
Rond de verschijning van de Bijbel in Gewone Taal heeft de afdeling Zwolle van het Nederlands Bijbelgenootschap diverse
activiteiten georganiseerd.
Op woensdag 1 oktober om 18.00 uur start de verkoop van vanuit Boekhandel Westerhof, Jufferenwal 2 met korte introductie
van de BGT, reacties van eerste lezers en korte voorlezingen uit de BGT.
Tot en met zaterdagmiddag 4 oktober zal er bij Boekhandel Westerhof doorlopende aandacht zijn voor de BGT met voorlezingen en reacties. Op zaterdag 4 oktober om 15.00 uur is de slotbijeenkomst met de aanbieding van de BGT aan een
Bekende Zwollenaar. Voor alle informatie over de Bijbel in Gewone Taal, zie de website www.bgt.nl
Workshop en themadiensten
Op zondag 12 oktober om 19.00 uur wordt in de Plantagekerk aan de Terpelkwijkstraat een themadienst gehouden rond de
BGT. Voorganger is Jos Douma. In dezelfde kerk is op vrijdag 24 oktober van 20.00 tot 22.00 uur een workshop Bijbel in
Gewone Taal onder leiding van Bijbelvertaler Jaap van Dorp. De toegang is gratis.
Zondag 26 oktober is in diverse Zwolse kerken Bijbelzondag rond het thema ‘Het echte geluk is voor…’ (Matteüs 5 vers 1-12).
Bijbelse maaltijd
Op vrijdag 7 november wordt in De Fontein in Stadshagen een Bijbelse maaltijd gehouden onder leiding van ds. Han Wilmink.
De kosten zijn €27,50 all-inclusive, voor wie geen alcohol drinkt €22,50.Wie wil mee-eten en ook meekoken kan zich opgeven bij Annemarie Prins, [email protected]
Voor informatie over activiteiten in Westenholte/Stinskerk, mail Jannie de Boer: [email protected]
Unieke expositie en bijzondere activiteiten
Marc Chagall in de Sionskerk
In de Sionskerk wordt van 29 oktober
tot en met 15 november een unieke
expositie gehouden van veertig werken
van Marc Chagall (1887-1985), de
beroemde Franse kunstenaar van joodse
afkomst, die werd geboren in wat nu
Wit-Rusland heet.
De feestelijke opening van de tentoonstelling is op woensdag 29 oktober om
16.30 uur. Medewerking verlenen de
heren Ralph Keuning, directeur van
Museum de Fundatie en Ray Teyken,
voorzitter van de Joodse Gemeenschap
Zwolle en ds. Hélène Evers, predikant
van de Sionskerk. Het Joodse koor
Kachol Lawan uit Zwolle zingt
Jiddische liederen.
De tentoonstelling is tot 15 november
te bezichtigen op vrijdag en zaterdag van
10.30 tot 16.30 uur. Groepen kunnen op
afspraak buiten deze tijden een bezoek
brengen aan de expositie.
Voor informatie ds. Hélène Evers,
tel. (038) 455 06 50, e-mail:
[email protected] en
[email protected]
Zie ook de websites:
www.sionskerkzwolle.nl en
www.chagallindesionskerk.tk
Bijbel & Kunst
Een belangrijk deel van de geëxposeerde
werken zijn voorstudies voor de befaam10
de twaalf glas-in-loodramen in het
Hadassah Ziekenhuis in Jeruzalem.
Twee van deze ramen staan centraal
in Bijbel & Kunstdiensten van 19.00 tot
20.00 uur in de Sionskerk. Voorganger in
deze diensten is ds. Hélène Evers.
Op zondag 5 oktober gaat de dienst
over het Raam van Levi (links), op
zondag 2 november over het Raam van
Jozef (rechts).
Op zondag 9 november is het thema van
de avonddienst in de Sionskerk ‘De schilder en de liefde’, een raamvertelling over
het leven van Chagall en het Bijbelboek
Hooglied. De vocalgroup Choral geeft de
voorstelling in deze dienst, die begint om
19.00 uur.
Op zondag 16 november kun je in de
Sionskerk van 16.30-17.30 uur ‘Zingen
onder de Chagalls’, ter afsluiting van de
expositie. In deze zangdienst worden
traditionele kerkliederen van Engelse
herkomst gezongen: een Nederlandstalige Songs of Praise.
Lezing
Chagallkenner drs. Ruud Bartlema houdt
op woensdag 12 november een lezing
over ‘Chagall en de ramen’. Deze avond,
die wordt gehouden in de Sionskerk en
begint om 19.30 uur, wordt georganiseerd in samenwerking met het genootschap Nederland-Israël.
Samen naar tentoonstelling Marc Chagall
Gemeenteleden van de Oosterkerk en andere geïnteresseerden kunnen
de Chagall-tentoonstelling gezamenlijk bezoeken op zaterdag 8 november.
Belangstellenden verzamelen zich om 10.30 uur in de Sionskerk, waar de koffie
klaar staat. Ds. Wim Hortensius van de Oosterkerk, die zich uitvoerig heeft
verdiept in Marc Chagall, houdt een korte inleiding over de kunstenaar en de
tentoonstelling. Vanaf 11.00 uur is er een uur gelegenheid om de litho’s te
bewonderen, waarna de deelnemers tot uiterlijk 12.30 uur hun ervaringen
kunnen delen. Er is ook een film over het leven van Marc Chagall.
Inlichtingen en opgave bij ds.Wim Hortensius, tel. (038) 452 46 60,
e-mail: [email protected]
Vorming & toerusting in Stinskerk
Jezus, de onwaarschijnlijke?
Heeft de kerk eigenlijk wel een goed
verhaal? Alles cirkelt er om Jezus.
Maar hoe aannemelijk is alles wat kerkmensen elkaar over hem vertellen?
In drie bijeenkomsten in de Stinskerk
wordt gekeken naar Jezus’ geboorte,
zijn leven en sterven, en zijn opstanding.
Wat is daar toch gebeurd, in Bethlehem,
Jeruzalem en al die plaatsen eromheen,
in die eerste jaren van onze jaartelling?
En waarom zou je denken dat mensen
van nu daar nu nog altijd ‘iets mee
moeten’?
Op elke avond wordt uitgegaan van een
recente, goed leesbare tekst van ongeveer
20 pagina’s. De bijeenkomsten zijn
ook afzonderlijk te bezoeken. Als daar
behoefte aan is, wordt er nog een avond
Eén van de mooiste hervertellingen van
wat er in die uithoek van het Romeinse
Rijk moet zijn gebeurd rondom Jezus.
Derde avond: 18 maart
De opstanding
Tekst: N.T. Wright, ‘Het vreemde verhaal
Eerst avond: 3 december
van Pasen’ (uit: Verrast door hoop)
Jezus’ komst in de wereld
Wat is er nu gebeurd op de Paasmorgen?
Tekst: W.J. Otten,
Is er toen wel wat gebeurd? Waarom zou‘De onwaarschijnlijke Christus’
den we het Paasverhaal letterlijk nemen?
Het verhaal van Jezus, zegt Willem Jan
Otten, is het meest onwaarschijnlijke wat De bekende nieuwtestamenticus Tom
je maar verzinnen kunt. Zou je deze Jezus Wright geeft een paar stevige antwoorden.
met God kunnen verbinden? Ja: het
Opgave uiterlijk 26 november, of
verhaal is te gek om het niet te geloven.
(voor het bijwonen van een losse avond)
Tweede avond: 18 februari
steeds uiterlijk een week van tevoren bij
(Aswoensdag)
ds. E. van ’t Slot: [email protected],
Jezus’ leven en sterven
Tekst: F. Spufford, deel van hoofdstuk 5, tel. (038) 200 01 43. Aan wie zich
‘Yeshua’, uit: Dit is geen verdediging… opgeeft wordt de tekst verstrekt.
over Hemelvaart en Pinksteren aangekoppeld. De bijeenkomsten worden
gehouden in de Stinskerk en beginnen
om 20.00 uur.
Het relationele in de Lutherse theologie
In het afgelopen seizoen heeft een groep belangstellenden zich bezonnen op: Luthers visie op het Rijk Gods, de vrijheid van een
christenmens, de Bijbel, het avondmaal en de kerkmuziek. Voor wie opnieuw wil leren van Maarten Luther en ook de Lutherse
theologie na hem enigszins wil leren kennen, start vanaf oktober de cursus : ‘Het relationele in de Lutherse theologie’.
Voor deze titel is gekozen, omdat in de Lutherse theologie God en mens alleen in relatie kunnen worden gedacht. Niet op zichzelf,
God niet en de mens ook niet. Spreken over ‘de mens’ is ook wel weer te abstract. Dat zijn de mens en diens medemens zelf, en
beiden ‘in Christus’ gedacht.
Dat aspect van Luthers theologie heeft doorgewerkt in het werk van vele Lutherse theologen na hem. Van hen komen in deze
cursus Dietrich Bonhoeffer en Dorothée Sölle aan bod. Daarnaast wordt een avond gewijd aan de uitleg van Luthers begrip:
van dit leven ‘voor het aangezicht van God’ (‘coram Deo’) en aan Luthers geloof in de onmiddellijke kracht van Gods Woord.
Vier cursusavonden
Ditmaal zijn er vier cursusbijeenkomsten, opnieuw geleid door lutherse predikanten uit het noorden en oosten van het land.
Tenslotte wordt in Zwolle een film vertoond, waarin veel van de thema’s uit de cursus aan bod komen. De datum hiervan
zal nog bekendgemaakt worden. Het programma wordt nog uitvoeriger aangeboden via een flyer en via de websites van de
Evangelisch-Lutherse Gemeente en de Oosterkerk.
De cursusdata in Zwolle zijn: 8 oktober en 19 november 2014 en 28 januari en 11 maart 2015. Aanvangstijd is steeds
19.30 uur. Deelnemers kunnen zich weer op de cursusavonden voorbereiden door de desbetreffende teksten uit
de cursusbundel te lezen. Die ontvangen zij na aanmelding. Opgeven kan via [email protected]
Het cursusgeld bedraagt € 22,50, contant te voldoen tijdens de eerste cursusavond.
Boekenmarkt Grote Kerk houdt uitverkoop
Op zaterdag 26 oktober heeft iedereen de kans om voor de laatste keer dit seizoen mooie en goede boeken
te kopen voor een lage prijs. Op die zaterdag zelfs voor bijzonder weinig geld, want dan wordt de voorraad van
de boekenmarkt in de Grote Kerk, die in het afgelopen seizoen weer veel belangstellenden heeft getrokken,
voor de halve prijs van de hand gedaan. De opbrengst van de boekenmarkt is, zoals bekend, voor het onderhoud
van de monumentale Grote Kerk. De kerk is open van 10.30 tot 16.30 uur. Boekverkopers Bousema en Frijling
nodigen iedereen uit die zijn of haar boekencollectie op een voordelige manier wil aanvullen.
11
Aandacht voor
Lezing dr. Frank G. Bosman op 26 oktober
Dr. Frank G. Bosman is een rooms-katholieke cultuurtheoloog, die met regelmaat te horen en te zien is in
radio- en televisieprogramma’s. Op zondag 26 oktober houdt hij in de Oosterkerk een lezing over zijn in
2012 verschenen boek ‘God houdt wel van een geintje.’ Dit gaat over de (soms moeizame) relatie tussen
geloof en humor. Meer over zijn boek op pagina 7 van deze Gaandeweg.
Bij deze lezing is iedereen die geïnteresseerd is van harte welkom, maar er is speciaal gedacht aan jonge
mensen. Daarom vindt deze lezing op de zondagmiddag plaats én is er kinderoppas aanwezig.
Tegen een kleine vergoeding wordt er na afloop een Indonesische maaltijd aangeboden door PERKI.
Wie wil mee-eten wordt verzocht zich voor 20 oktober op te geven bij Hanneke Wansink,
tel. 06 28589261, e-mail: [email protected] De lezing begint om 15.30 uur;
toegang € 4,-, inclusief consumptie.
Licht op samen leven
Een diaconaal drieluik, waarin achtereenvolgens een in de Zwolse gemeente
actieve Oosterkerker, de onlangs aangestelde diaconaal consulent van de PGZ
en in het voorjaar de voorzitter van de
landelijke synode van de PKN hun licht
laten schijnen over sociale vragen die
wezenlijk zijn voor het kerk zijn.
Dat gebeurt tijdens drie avonden in
de Oosterkerk van 20.00 tot 22.00 uur.
Op donderdag 9 oktober wordt de reeks
geopend door Crystal Ziel, gemeentelid
van de Oosterkerk. Zij is adviseur van
de gemeente Zwolle en voorzitter van de
stichting WIT, die zich inzet voor het versterken van kwetsbare mensen en situaties
op het gebied van armoede, eenzaamheid
en participatie. Ze gaat in op de vraag wat
armoede met mensen doet en laat ons
dit zelf ervaren door het spel InZicht.
Op donderdag 27 november neemt diaconaal consulent Wim van Ree zijn toehoorders mee in de diaconale praktijk
in Zwolle. Hij heeft twee mensen uitgenodigd die zich inzetten tegen armoede
in deze stad: Sandra van Os, die kinderwerker is bij Travers Welzijn en veel te
maken heeft met kinderen en armoede,
en Ria Wittenaar, secretaris van de
Werkgroep Welzijn en Levensbeschouwing.
Een boekje open doen
Een bijzondere serie georganiseerd voor de gehele Protestantse Gemeente Zwolle, door de gezamenlijke predikanten van de
PGZ geeft antwoord op de vraag: wat lezen onze predikanten? Welke (theologische) boeken hebben voor hen een inspirerende
betekenis die ze graag willen doorgeven aan anderen? Iedere maand krijgen de predikanten van één wijkgemeente de gelegenheid om op persoonlijke wijze een favoriet boek voor het voetlicht te brengen. Daarbij is volop de gelegenheid tot gesprek met
de zaal. De serie wordt gehouden in de Oosterkerk op de tweede woensdagavond van de maand, aanvang 20.00 uur.
Op 8 oktober opent studentenpredikant Bert Koetsier de reeks met zijn eigen dan net uitgekomen boek ‘Beeldend Bijbellezen’.
Op 12 november volgt Andries den Besten met ‘God is niet te vangen’ van Jan Offringa en Evert van Baren (2014).
Oecumenische ontmoetingen: over Bijbelboek Ruth
Ruth wordt in de Bijbel geschetst als een
vrouw die in moeilijke situaties trouw is
aan haar (schoon)familie en nieuwe uitdagingen durft aan te gaan. Leidt dit bij
mensen van nu tot inspiratie of tot irritatie? En wat zegt dit over de manier
waarop zij omgaan met het onverwachte
in hun eigen leven, in relaties en
families? Hoe loyaal zijn mensen zelf?
In drie oecumenische ontmoetingen in
het Dominicanenklooster onderzoeken
de deelnemers onder leiding van de
pastores Corinne van Nistelrooij en
Wim Hortensius op speelse wijze hun
eigen levenshouding. Dit gebeurt door
middel van muziek, gesprek en
Bibliodrama. Het gaat om de dinsdagavonden 7 en 21 oktober en 4 november,
telkens van 20.00 tot 22.00 uur. De kosten zijn € 3,- per avond. Opgave bij
ds. Wim Hortensius, tel: (038) 4524660,
e-mail: [email protected]
Rembrandt: Boaz en Ruth
Anders in de kerk
Ook komend seizoen worden er vanuit de Oosterkerk weer twee ontmoetingsavonden georganiseerd over een thema dat
te maken heeft met geloof, kerk en homoseksualiteit. De eerste bijeenkomst op donderdagavond 6 november begint om
20.00 uur. Iedereen die belangstelling heeft is welkom; van tevoren opgeven hoeft niet.
Inlichtingen bij ds. Wim Hortensius, tel: (038) 4524660, e-mail: [email protected]
12
Zin in film: Philomena
Naar een goede film kijken met de mogelijkheid er samen over na te praten. Deze activiteit
is vorig seizoen succesvol gestart op initiatief van de Dominicanenkerk, de Thomas a Kempisparochie en de Oosterkerk.
In 2014/2015 zijn er op vier vrijdagen filmavonden gepland: 10 oktober, 12 december,
6 februari en 20 maart. Iedereen met zin in een boeiende film is welkom. De ontvangst
met koffie of thee is in de Refter van het Dominicanenklooster vanaf 19.15 uur, waarna om
19.30 uur de vertoning van de film begint. De entree bedraagt € 4,-, inclusief de consumptie.
Op vrijdagavond 10 oktober wordt Philomena vertoond. Het waar gebeurde verhaal over een
ongehuwde moeder die op zoek gaat naar haar zoon.
Op de foto de acteurs die hoofdrollen spelen: Judy Dench en Steve Coogan.
Aanmelding vooraf is niet nodig. Voor eventuele nadere inlichtingen: [email protected]
Welkom bij nieuw seizoen Gespreksgroep 50plus
De Gespreksgroep 50plus die bijeenkomt
in de Oosterkerk, heeft voor het seizoen
2014/2015 weer een boeiend programma samengesteld. De bijeenkomsten
beginnen om 10.00 uur. De kosten
bedragen €4,- per ochtend, inclusief
koffie en thee.
Het seizoen wordt geopend op woensdag
15 oktober met een vertelling over
‘Geloven in een Afrikaanse context’,
door dr. J.N. Breetvelt. Hij is/was
arts/missioloog in Afrika vanuit de PKN
en kan vanuit deze ervaring zeer boeiend
vertellen over dit onderwerp.
Op woensdag 19 november spreekt
dr. Jean-Jacques Suurmond over het
onderwerp ‘Ouder worden als roeping’.
Suurmond is predikant-geestelijk verzorger en publicist (onder meer colum-
nist van het dagblad Trouw). Over dit
onderwerp schreef hij ook het boek
‘Meer geluk dan grijsheid, de spiritualiteit van de ouderdom.’
Ook voor vier bijeenkomsten in 2015 is
(voor de laatste data onder voorbehoud)
een programma samengesteld. Op woensdag 21 januari 2015 is de algemeen
secretaris van de Raad van Kerken Klaas
van der Kamp te gast. Zijn lezing zal
gaan over zijn boek ‘Raven, over eenheid
als waardering voor God’. In dit boek
blikt hij terug op vijf jaar oecumenisch
werk in drie grote blokken: wat verbindt,
wat raakt en wat spreekt.
Op woensdag 18 februari staat als
onderwerp op de rol ‘De kernbegrippen
van de Europese cultuur’. Daarvoor
is uitgenodigd prof. dr. Christiane
Berkvens-Stevelinck, oud-hoogleraar
Europese cultuur en remonstrants predikant te Rotterdam. Ze schreef over dit
onderwerp het boek: ‘Erfenis Europa.
Toekomst van een stervende zwaan.’
Op woensdag 18 maart hoopt mevrouw
Derkien Wiedijk, werkzaam als docent
muziek en koordirigent, een muzikaal
onderwerp te behandelen en op woensdag 15 april wordt de cyclus afgesloten
met een lezing over de relatie tussen
techniek en ethiek. Hiervoor is benaderd
prof. dr. ir. Peter-Paul Verbeek, onder
meer verbonden aan de afdeling
Wijsbegeerte van de Universiteit Twente
als hoogleraar Filosofie van Mens
en Techniek.
Voor meer informatie:
Bert van de Venis, tel. (038) 454 71 73,
e-mail: [email protected]
Benefietconcert voor Moldavië in Jeruzalemkerk
Op vrijdag 3 oktober geeft het Christelijk Mannenkoor Staphorst onder
leiding van dirigent Peter Bos, een benefietconcert in de Jeruzalemkerk,
Windesheimstraat 1. Het orgel wordt bespeeld door Henk van Putten.
Verdere muzikale medewerking verlenen het duo Concertante, bestaande
uit Jan Willem Docter, piano en Jantine de Waard, dwarsfluit. Ook zal er
samenzang zijn.
Met dit optreden sponsort het koor een project van hulporganisatie Dorcas
onder de allerarmsten in Moldavië. Dorcas is een christelijke organisatie
die zich laat inspireren door Matteüs 25 vers 31-46 uit de Bijbel: zorg voor
de armen en verdrukten. Met de hulp van tienduizenden actieve vrijwilligers en donateurs worden 154 projecten in 17 landen
structureel ondersteund. Ook bij noodsituaties komt Dorcas in actie, zoals momenteel in Syrië en Zuid-Soedan. Dorcas helpt
mensen in nood en diepe armoede ongeacht hun religie, ras, geslacht of politieke overtuiging. Op deze avond zal ook een
presentatie worden gehouden over het werk van Dorcas.
De avond begint om 20.00 uur. Vanaf 19.30 uur inloop met koffie. Toegang en koffie zijn gratis. De volledige opbrengst
van de collecte (machtiging ook mogelijk) is voor hulp aan de allerarmsten in Moldavië.
13
Aandacht voor
Leerhuis in Adventskerk over Jona
In de reeks leerhuizen, die al vijftien jaar worden gehouden in de Adventskerk, gaat
het vanaf 14 oktober over de ziener Jona die nog profeet moet worden. Dat gebeurt
aan de hand van een zeventigtal vragen. De vragen gaan over de structuur van het boek,
de samenhang met de joodse feestdagen, de liturgie en het Bijbels wereldbeeld van
die dagen.
Verder over de steden Nineve, Assur en Babel en de onderlinge machtsverhoudingen
in die tijd. Daarnaast over het afdalen van Jona uit Jeruzalem naar Jafo en tot diep in
de flanken van het schip. Wie is de bemanning en waarom werpen ze het lot over Jona?
Waarom beschikte de Ene een storm en een vis zeer groot? Keerde Nineve wel om tot
de Ene? Vanwaar die beschermende wonderlijke wonderboom en een worm?
Waarom bouwde Jona alsnog een loofhut? En Ik (de Ene)? Niet zal Ik leed dragen
over Nineve. En de mensen van vandaag? Zij blijven achter met een open vraag.
Dat wordt uit de doeken gedaan op 4 of 5 dinsdagavonden. Beoogde werkvorm: ‘lernen’: tekst lezen – discussie – toelichting.
De bijeenkomsten zijn op 14 en 28 oktober, 13 en 25 november met 9 december als reserve.
In wijkcentrum SIO, Thorbeckelaan 2 van 20.00 tot 22.00 uur. De kosten bedragen € 2,- per keer voor koffie en thee.
Voor het lesmateriaal wordt eveneens ongeveer € 2,- gevraagd. Opgave voor 6 oktober 2014 bij: [email protected]
Jan van Brummen heeft de leiding, hij geeft nadere informatie via tel. (038) 465 10 62, of e-mail: [email protected]
Op de foto: Jona op een 17de eeuwse graftombe.
Levensthema’s voor ouderen
Mensen van zeventig jaar en ouder
worden uitgenodigd om met leeftijdgenoten onder leiding van twee ambtsdragers (Anneke Scholten als ouderling
en Nelleke Eygenraam als predikant)
elkaar te ontmoeten in wijkcentrum
SIO/Adventskerk. Het doel is elkaars
gesprekspartners te zijn over levensthema’s als vriendschap, namen, muziek,
goed nieuws en slecht nieuws.
Er wordt maandelijks een bijeenkomst
gehouden om met elkaar in gesprek te
zijn aan de hand van een thema.
Ook de eigen levensverhalen en actuele
ontwikkelingen worden daarbij betrokken. Er wordt gebruik gemaakt van
verschillende werkvormen.
Voor de eerste bijeenkomst wordt de
deelnemers gevraagd een geboortekaartje
of een pasje mee te nemen.
De bijeenkomsten zijn op de donderdagen 16 oktober, 20 november,
18 december, 22 januari, 19 februari
en 19 maart, van 15.00 tot 16.30 uur.
Voor koffie en thee wordt per keer
€ 2,- gevraagd. Voor meer informatie:
ds. Nelleke Eygenraam,
e-mail: [email protected]
Opgave voor 1 oktober 2014 bij:
[email protected]
Vrouwen over ‘Leven in gemeenschap’
‘Als vrouwen aan het woord komen’ is een oecumenische gespreksgroep voor vrouwen, die al vele jaren bestaat en werkt aan
de hand van een jaarthema. Vorig seizoen was het thema ‘Heilige plaatsen’, voor het komend seizoen is gekozen
voor ‘Leven in gemeenschap’. Onder meer de participatiesamenleving, familieverbanden, ouderenwoonvormen en de kerk
als gemeenschap zullen worden belicht. De predikanten Margo Jonker, Louisa Vos en Iemke Epema zorgen dit seizoen voor
de invulling van de verschillende ochtenden, die plaatsvinden in de Lutherse Kerk, Koestraat 2. De eerstvolgende bijeenkomsten
zijn op woensdag 8 oktober en woensdag 12 november. De kosten zijn € 3,50 per keer.
Kick Bras houdt lezing over Meditatief leven
14
Op zondag 28 september spreekt
dr. Kick Bras op Landgoed Hezenberg
in Hattem over Meditatief Leven.
Er is een enorme belangstelling voor
meditatie. Waar deze belangstelling
vandaan komt, wat meditatie is en welke
meditatieve vormen de rijke christelijke
traditie heeft ontwikkeld, daarover gaat
het in de lezing van Kick Bras
(zie www.kickbras.nl).
Meditatie is goed, maar het moet wel
geïntegreerd worden in je leven.
Daarom spreekt hij over meditatie en
meditatief leven. Zijn lezing wordt
verrijkt met meditatieve beelden en zal
niet alleen informatie bevatten, maar ook
een meditatieve oefening. Enkele boeken
van zijn hand zullen te koop zijn.
Kick Bras is oprichter en oud-voorzitter
van Vacare, platform voor meditatief
leven, een initiatief van de Protestantse
Kerk in Nederland (www.pkn.nl/vacare).
Locatie: Landgoed Hezenberg in Hattem.
Tijd: 14.00 tot 18.00 uur (inloop vanaf
13.30 uur).
Kosten: €17,50 p.p. inclusief koffie/thee
en na afloop een drankje. Aanmelden
kan via de website www.hezenberg.nl
Zwolse kerken geven vele honderden kerstpakketten
Een brug slaan tussen mensen die iets
te bieden hebben en mensen die daarmee
geholpen kunnen worden. Dat is de missie van Present, een landelijke stichting
met onder meer een afdeling in Zwolle.
Al een jaar of tien organiseert Present
een kerstpakkettenactie. Kerken worden
gestimuleerd hun gemeenteleden pakketten te laten samenstellen, feestelijke pakketten die ze zelf wel zouden willen krijgen. Deze pakketten deelt de kerk ook
zelf weer uit in de eigen wijk of buurt
bij adressen die Present van maatschappelijke organisaties krijgt. Adressen waar
een pakket heel welkom is, bij mensen
in een sociaal isolement, mensen die met
psychische of psychiatrische problematiek en/of financiële problemen kampen.
In 2013 deden dertien kerken of wijkgemeenten aan deze actie mee. De gemeenteleden stelden in totaal zevenhonderd
pakketten samen. Maar zij zijn in Zwolle
niet de enigen die dit doen. Sinds 2006
zet de gereformeerd-vrijgemaakte
Koningskerk in Zwolle als KerstZwolle
eigen acties op touw, zij schenkt kerstpakketten aan de Voedselbank en de
Stichting Vrienden van de Herberg.
In 2013 werden dankzij KerstZwolle
ruim achthonderd cliënten van de
Voedselbank en bezoekers van de
Herberg met een pakket verblijd.
Nieuw is, dat Present en de Koningskerk
dit jaar overleg voeren en hun acties op
elkaar afstemmen. Present geeft bij de
maatschappelijke organisaties duidelijk
aan dat cliënten die bij de Voedselbank
komen of die het kerstdiner van Stichting
Vrienden van de Herberg bezoeken, al
een pakket krijgen via KerstZwolle.
In 2014 zal Present hier nog alerter op
zijn, om dubbelingen te voorkomen.
Wijkgemeenten
Ook wijkgemeenten van de PGZ, zoals
de Adventskerk, de Grote Kerk en de
Stinskerk zijn betrokken bij de kerstpak-
kettenacties van Present, evenals de
Lutherse Gemeente Zwolle. Voor die actie
leveren gemeenteleden spullen aan voor in
de pakketten en soms maakt een gezin een
compleet kerstpakket.
Meer informatie over de kerstpakkettenactie
van Present is te vinden op:
www.presentzwolle.nl, Elsje Goudzwaard
is bij Present coördinator voor de kerken.
Er kan ook worden gekozen voor deelname
aan de actie van KerstZwolle, de activiteit
van de Koningskerk, bijvoorbeeld met een
financiële bijdrage.
Zie daarvoor www.kerstzwolle.nl
Vreemdelingschap: inspiratie uit de middeleeuwen
Op donderdag 23 oktober houdt prof. dr. P.J.A. Nissen een lezing over ‘Vreemdelingschap: inspiratie uit de middeleeuwen’. Plaats: de hervormde kerk van Windesheim,
Dorpsstraat 4. Aanvang 20.00 uur. Vanaf 19.30 uur is er koffie en/of thee.
De toegang is vrij.
Aanleiding voor deze bijeenkomst is de verschijning van het boek ‘Vreemdelingschap.
Historische en hedendaagse stemmen uit kerk en theologie’ van dr. J.D.Th. Wassenaar,
predikant van de protestantse gemeente Hellendoorn. Hij leidt de lezing van
prof. Nissen in. Zijn boek, uitgave van Boekencentrum Zoetermeer, neemt de lezer
mee om gelovigen uit de kerkgeschiedenis te ontmoeten en te horen hoe zij zelf
omgegaan zijn met de gedachte dat christenen vreemdelingen op aarde zijn.
‘Vreemdelingen’, zo worden christenen in het Nieuwe Testament meer dan eens genoemd. In de geschiedenis van de kerk is die
benaming vaak in verband gebracht met het verlangen van gelovigen naar het Vaderland. Maar in nieuwtestamentisch perspectief
heeft vreemdelingschap nog een andere kant: het begrip staat ook voor de bedreigde positie van christenen in de samenleving.
Vandaag de dag is er alle aanleiding om dat laatste aspect onder de aandacht te brengen. Vreemdelingschap heeft alles te maken
met onze visie op de sterk veranderde verhouding tussen kerk en samenleving en tussen kerk en staat. De stemmen uit verleden
en heden helpen om ons te bezinnen op de vraag hoe wij hier zelf in staan.
Prof. dr. P.J.A. Nissen (1957) was onder meer bijzonder hoogleraar Cultuurgeschiedenis van de Religiositeit aan de Radboud
Universiteit Nijmegen, sinds 2012 is hij hoogleraar Spiritualiteitsstudies aan deze universiteit. In de media maakte hij naam
als Vaticaanwatcher. Hij kon zich in de loop der jaren steeds minder verenigen met de leer van de Rooms-Katholieke Kerk
en trad toe tot de Remonstrantse Broederschap. Dit jaar werd hij tot het predikantschap in dat kerkgenootschap toegelaten.
De bijeenkomst op 23 oktober wordt georganiseerd door de commissie Vorming & Toerusting van de Protestantse Gemeente
Hellendoorn en wordt mede mogelijk gemaakt door de Stichting Sormani Fonds. Dat stelt zich ten doel wetenschapsbeoefening
vanuit een christelijke inspiratie te bevorderen.
Nieuw programma Judaica
Het komende educatieve seizoen zijn in
de Zwolse synagoge aan de Samuel
Hirschstraat allerhande cursussen te
volgen. Het aanbod bestaat uit cursussen
Bijbels Hebreeuws, leerhuiscursussen
over het Bijbelboek Jona en over het
vijfde gebod ‘Eert uw vader en moeder’.
Ook zijn er korte cursussen te volgen
over Bijbelse vrouwen, valse messiassen,
Joodse schrijvers, Joodse coaching en de
Joodse feestdagen. In de Samuel Hirschlezing op zondag 9 november zal Aron
Colthof vertellen wie opperrabbijn
Hirsch, zijn grootvader, eigenlijk was.
De cursussen en de lezing worden
georganiseerd door de Stichting Judaica
Zwolle en zijn toegankelijk voor iedere
geïnteresseerde. Wie meer wil weten
en/of zich wil aanmelden, kan terecht
op www.judaica-zwolle.nl of een folder
opvragen via [email protected]
15
Beleid en bestuur
PGZ-breed platform moet jongerenwerk wijkgeme
Bij de foto
Kinderen vinden het vaak leuk om mee te
werken aan een kerkdienst, bijvoorbeeld
door de kaarsen aan te steken. Hier mag
Linde dat doen, geholpen door juf Inge.
Jan Stellingwerff maakte de foto tijdens
een kerk-, school- en gezinsdienst in de
Oosterkerk.
touw zet of samen iets organiseren.
Te denken valt aan diaconale reizen
en andere projecten, kerkdiensten
door en voor jongeren, workshops en
sportevenementen. Dat soort zaken
kunnen vanuit het platform worden
gecoördineerd en via een digitaal
netwerk gecommuniceerd.
“PGZ-breed jeugdwerk moet gaan over
verbinden. Het verbinden van jongeren,
van wijken en activiteiten en het verbinding zoeken tussen ouderen en jongeren.
Vanuit de unieke tradities van elke gemeente willen we jongeren met elkaar
verbinden. Daarin willen we het jeugdwerk binnen elke gemeente versterken,
zodat jongeren zich binnen hun eigen
gemeente ontwikkelen.”
Zo luidt de visie waarop de werkgroep
‘Jeugd, jongeren en jonge gezinnen’
haar aanbevelingen voor de toekomst
van het jongerenwerk baseert. “Het doel
van deze visie is, binnen de PGZ dat
wat we gemeenschappelijk kunnen
hebben, met elkaar te delen.”
Om de verbindingen te kunnen realiseren
moet er een platform komen, waarin
alle wijkgemeenten van de PGZ vertegenwoordigd zijn, stelt de werkgroep.
Dit platform zal op activiteiten gericht
zijn, maar ook een verdiepend karakter
hebben en zal vooral digitaal (via internet en de social media) zichtbaar zijn
voor de PGZ. Een van de aanbevelingen
van de werkgroep is om voor het beheer
van het platform een professionele
kracht aan te trekken, die de werkzaamheden rond het platform coördineert
en voortdurend actueel houdt.
“Die betaalde kracht moet iemand zijn
van onze generatie, de twintigers en
dertigers die nodig aan bod moeten
komen in de gemeente. Want als je iets
nieuws wilt beginnen moet je ‘out of the
box’ durven denken en je niet laten weerhouden door de bestaande structuren,”
licht Aafke Stegeman toe. “Het geld zal
wel een probleem zijn,” verzucht ze,
“maar je kunt ook denken aan het inrichten van een tijdelijk ondersteunings16
project, voor één of twee jaar of zo.
De wijkgemeenten maken daar met
elkaar gebruik van.”
Wijken zouden ook vaker de toerusting
van de jongerenwerkers gezamenlijk
kunnen organiseren, vindt de werkgroep.
Nu doen ze dat apart van elkaar, terwijl
het goedkoper is om samen gebruik te
maken van het aanbod van bijvoorbeeld
de JOP, de HGJB of Youth for Christ.
Ook het materiaal dat wijkgemeenten
gebruiken kan worden gedeeld en uitgewisseld en bovendien kun je elkaar
uitnodigen voor activiteiten die je op
Kleine kringen
Het is niet de bedoeling alleen Zwollebreed jeugdwerk op te zetten, benadrukt
Aafke. “Niet alleen omdat elke wijkgemeente haar eigen kleur en karakter
heeft, maar ook omdat jongeren dan uit
het zicht verdwijnen. Juist in de wijkgemeenten ontstaat het contact
met de kerk en kan er gewerkt worden
aan een relatie van waaruit jongeren
begeleiding kunnen krijgen in hun
geloofsvorming. Tijdens mijn afstudeerstage in de Adventskerk heb ik gemerkt
dat directe relaties en kleine kringen
Opdracht en samenstelling werkgroep
Jeugd, jongeren en jonge gezinnen
De werkgroep ‘Jeugd, jongeren en jonge gezinnen’ kreeg als opdracht van
de Algemene Kerkenraad ‘voorstellen en adviezen te ontwikkelen voor beleidskeuzes voor zowel de gehele Protestantse Gemeente Zwolle als de afzonderlijke
wijkgemeenten, met betrekking tot
a. de betekenis van jongeren en jonge gezinnen voor de kerk en de gemeente
in de toekomst;
b. de betekenis van de kerk en de gemeente in de toekomst voor jongeren
en jonge gezinnen.’
De groep die dit voorjaar de eerste aanzet gaf tot de uitvoering van deze opdracht,
telde vijf deelnemers. Voorzitter was Aafke Stegeman, lid van de Lutherse Gemeente Zwolle en afgestudeerd als pastoraal werker aan de Gereformeerde Hogeschool
op een onderzoek naar geloofsvorming onder jongeren in de Adventskerk.
De leden van de werkgroep waren ds. Ruilof van Putten, verbonden aan de Sionskerk, ds. Wim Hortensius van de Oosterkerk, Dirk-Jan Steenbergen, pastoraal
werker voor met name de jongeren in de Adventskerk, en Willianne van BovenSchut, betrokken bij het jongerenwerk in de Grote Kerkgemeente. Kerken die
nog niet vertegenwoordigd waren zijn aangeschoven of er is een contactpersoon
voor die gemeente aangewezen waarmee contact kan worden gezocht.
De mogelijkheid bestaat dat de werkgroep doorgaat als PGZ-breed platform
voor de ontwikkeling van beleid en activiteiten voor jongeren en jonge gezinnen.
In dat geval gaan ook José de Ruiter en Eric Venema als vertegenwoordiger
van de Stinskerk en de Open Kring meedenken en -doen.
enten verbinden
doorslaggevend zijn voor de geloofsvorming van jongeren en niet meer
de kerkelijke gemeenschap.
In deze tijd is geloven geen vanzelfsprekend onderdeel meer van onze
cultuur; geloven is steeds meer een zaak
geworden voor het privédomein, we hebben te maken met de zogenoemde slaapkamer spiritualiteit. Daar komt bij dat
ouders terughoudender zijn geworden in
het doorgeven van geloofsovertuigingen,
soms vinden zij daarin zelf hun weg niet
meer. Bij de reflectie op het hoe en wat
van geloven hebben zowel ouders als
jongeren ondersteuning nodig.”
Belangrijk is dat je naast jongeren gaat
staan en je letterlijk laat kennen, heeft
Aafke tijdens haar stage ervaren. Ze ging
bijvoorbeeld mee ‘op kamp’ en stelde
vaak onder vier ogen heel specifieke
vragen over het geloof. “Alle twijfelpunten waarmee mensen te maken
krijgen als het om geloven gaat vind
je al bij 13-jarigen”, ontdekte ze.
Voor haar stage had Aafke nauwelijks
affiniteit met social media maar ze
ontdekte dat sommige jongeren juist
alleen via Facebook te bereiken zijn.
“Ik ben nog niet helemaal geland in
de 21ste eeuw, daar waar de jongeren
zijn, maar de praktijk verplicht wel
om hier mee bezig te zijn.”
Het zou goed zijn om veel breder dan
alleen in de Adventskerkgemeente onderzoek te doen naar de geloofsvorming van
jongeren denkt Aafke op basis van haar
onderzoek. Dit om een breder beeld te
krijgen van de geloofsvorming onder
jongeren in verschillende kerkgemeenschappen en van de interventie die er
nodig is om de vorming een positieve
impuls te geven.
Inventarisatie
Alle wijkgemeenten die in de werkgroep
vertegenwoordigd waren, hebben moeite
met de binding van jongeren vanaf een
jaar of twaalf. Dit leert de inventarisatie
van sterke en zorgwekkende zaken die
de leden van de werkgroep voor de wijkgemeenten hebben uitgevoerd.Voldoende
leiding voor de leeftijdgroep vanaf twaalf
jaar en de toerusting van deze leiding
zijn belangrijke zorgpunten. Sterk zijn
de diaconale reizen die jongeren maken,
omdat ze zorgen voor een sterke binding.
De jongeren vinden het ook belangrijk
dat ze een eigen ontmoetingsplaats hebben. De werkgroep vindt dat er meer
gedaan kan worden aan de band tussen
ouderen en jongeren binnen de gemeente.
De kerk is voor jong en oud!
Grote Kerkgemeente verhuisd
naar Jeruzalemkerk
De Grote Kerkgemeente is verhuisd. Sinds het begin van dit winterseizoen bewonen we
definitief de Jeruzalemkerk. Een verhuizingsbesluit kent veel aspecten. Zo ook een kerkelijk
verhuizingsbesluit. Het is de afgelopen jaren van veel kanten afgewogen. Bij de vreugde dat
nu het besluit eindelijk definitief is behoort ook veel pijn en verdriet over deze stap.
Zo schrijft ds. J. Mulderij, predikant van de Grote Kerkgemeente.
De allereerste gesprekken over deze verhuizing dateren van begin 2012. Aanleiding is het
besluit van de Algemene Kerkenraad om het Refter af te stoten. Naast De Grote Kerk gebruikt
onze wijkgemeente het Refter voor de doordeweekse activiteiten. Op zondag is het Refter de
locatie voor de kinderen van de gemeente. Bij verkoop van het Refter moet dus niet alleen
een oplossing gezocht worden voor het gemeentewerk in de week, maar ook zal er een
locatie gevonden moeten worden waar we op zondag de jongsten van de gemeente
kunnen onderbrengen.
Elders?
De centrale kerkrentmeesters gaan op zoek naar een ruimte waar we op zondag onderdak
zouden kunnen vinden. Dat zou kunnen in de ruimte binnen de Grote Kerk of er zou
mogelijk een ruimte in de buurt van de Grote Kerk gehuurd kunnen worden.
Beide oplossingen blijken uiteindelijk onhaalbaar.
Ondertussen groeit binnen de wijkkerkenraad de gedachte dat een volledige verhuizing naar
de Jeruzalemkerk ook mogelijk zou zijn. De wijkgemeente die tot dan op zondag gebruik
maakte van dit gebouw is in de zomer van 2012 samen gegaan met de Oosterkerk.
Daar we door de week toch naar de Jeruzalemkerk zouden verhuizen en ook al tijdens
enkele avonddiensten per maand in de Jeruzalemkerk samen kwamen, groeit de gedachte
naar een complete verhuizing, zodat we als wijkgemeente onder één dak zullen samen komen.
Pijnlijk
Dat besluit heeft ook pijnlijke kanten. Voor het eerst zal onze wijkgemeente geen onderdak
meer vinden in het centrum van de stad Zwolle. Na Elim, de Broerenkerk, de Bethlehemsekerk
en de Grote Kerk, nu een verhuizing naar de Jeruzalemkerk. Het gegeven dat we niet meer
in het centrum van de stad samenkomen blijkt voor een heel aantal gemeenteleden moeilijk
te verwerken.
In 2013 besluit de kerkenraad om het hele proces dat tot dit besluit heeft geleid door een
externe deskundige tegen het licht te laten houden. Vlak voor de zomer is de eerste rapportage.
Vlak na de zomer bevestigen we onder leiding van deze externe deskundige het besluit van
onze verhuizing.
Onderhoudsbeurt
Met ingang van de winter van 2013-2014 gaan we gebruik maken van de zalen bij de
Jeruzalemkerk. Inmiddels zijn die zomer onder leiding van de wijkkerkrentmeesters
vele gemeenteleden aan het werk geweest tijdens een grote onderhoudsbeurt. De jongeren
van de gemeente hebben de kelder van de Jeruzalemkerk voor gebruik door de jeugd klaar
gemaakt. De kelder van het Refter wordt verruild voor de kelder van de Jeruzalemkerk.
In de loop van die winter voeren we als wijkkerkenraad gesprekken met hen die de overgang
naar de Jeruzalemkerk moeilijk blijven vinden. In die gesprekken groeit de gedachte om nog
ongeveer tien keer per jaar in de Grote Kerk samen te komen om daarmee de lijn met de
Grote Kerk te behouden. Hoe dat precies praktisch ingevuld gaat worden is op dit moment
nog niet bekend.
Levende stenen
We zijn ons er als wijkkerkenraad van bewust een stap te moeten maken die door velen positief
wordt gewaardeerd, maar door anderen juist niet. Het rapport van de externe deskundige droeg
de titel ‘levende stenen’. Die titel verwijst naar de inhoud van de zaak. Het huis is de gemeente
van Jezus Christus zelf die samenkomt rondom woord en sacrament. Zo hopen we ook in de
Jeruzalemkerk als levende stenen gebouwd te worden.
17
Kerkelijk Bureau
Gaandeweg als laatste lijntje
Protestantse Gemeente Zwolle
Kerkelijk Bureau: Molenweg 241, 8012 WG Zwolle
Centraal adres voor Algemene Kerkenraad, kerkrentmeesters
en diakenen
Geopend: maandag t/m vrijdag 8.00 – 12.00 uur
Tel.: (038) 421 75 96
E-mail: [email protected]
Website: www.pknzwolle.nl
Website Diaconie: www.diaconiezwolle.nl
Gaandeweg e-mail: [email protected]
Bankrekeningen:
College van Kerkrentmeesters: NL49FVLB 0699641705
College van Diakenen: NL02FVLB 0699543320
Gaandeweg: NL38FVLB 0699769167
Beheer en Exploitatie Grote Kerk: NL60FVLB 0699743745
Collectepenningen
Er zijn penningen verkrijgbaar van: €0,20, €0,50, €1,-, €2,-, €5,- en
€10,-. Verkoopadres Kerkelijk Bureau. Hier kan contant, per pin of
door middel van een eenmalige machtiging worden betaald.
Overige verkoopadressen:
Adventskerk: 1e maandag van de maand 19.00 - 20.00 uur
Stinskerk: 1e maandag van de maand 16.30 - 17.30 uur
Sionskerk: 1e donderdag van de maand 18.00 - 19.00 uur
Open Kring: 1e maandag van de maand van 18.30 - 19.45 uur
In Zwolle-Noord: E. van Buiten, Welle 58, K. Smit, Meppelerdiep 92
In Zwolle-Zuid: W.A. Stomp-de Koning, Rendierveld 41.
In Stadshagen: L. Blauw, Goudplevierstraat 123 (tel. 460 90 16)
In Berkum (Emmaüskerkgemeente): J. Beumer, Zernikelaan 13
(tel. 453 73 96 - op telefonische afspraak)
Op deze adressen kan contant of door middel van een eenmalige
machtiging betaald worden.
Meer weten…
Voor besluiten en beleidsstukken van de Algemene Kerkenraad
en het College van Kerkrentmeesters, zie www.pknzwolle.nl
en klik op de Berichten van deze colleges.
18
We kunnen het niet genoeg benadrukken: ook als je niets
betaalt voor Gaandeweg, blijf je dit magazine ontvangen.
Dat heeft de Protestantse Gemeente Zwolle beloofd, omdat
zij graag op de een of andere manier contact wil houden
met al haar leden. Ook met degenen die (bijna) nooit in de
kerk komen en met mensen die misschien niet eens meer
beseffen dat ze lid zijn van ‘de kerk’. Gaandeweg blijft dan
het laatste lijntje.
Om dat lijntje in stand te kunnen houden, vraagt de PGZ
ieder jaar aan alle lezers een financiële bijdrage voor
Gaandeweg. Vooral de gemeenteleden die het blad waarderen – en dat zijn er gelukkig nog heel veel – geven ieder
jaar gehoor aan dat verzoek. Ook deze keer zullen ze
trouw een bedrag overmaken, een gebaar waar ook wij
als redactie heel dankbaar voor zijn. Net als voor de
vele mensen die in de afgelopen jaren teksten hebben
aangeleverd voor Gaandeweg of interviews hebben
gegeven. Wie we ook om medewerking vragen, binnen
of buiten de PGZ, we krijgen zelden een negatief antwoord.
Nogmaals heel hartelijk bedankt allemaal!
Binnenkort begint alweer de achtste jaargang van
Gaandeweg. Wij hopen dat er nog verscheidene
zullen volgen.
Redactie Gaandeweg
Bij de kerkdiensten
Enthousiaste medewerkers voor Taizé-vieringen gezocht
Al jaren lang worden er Taizé-vieringen georganiseerd in Zwolle. Voorheen
in de Adventskerk in Zwolle-Zuid, nu alweer anderhalf jaar in de Grote Kerk.
Zo’n vijf keer per jaar wordt er gevierd in de stijl van Taizé: kenmerkend zijn
de steeds herhaalde korte gezangen (teksten uit Schrift en Traditie) en het
stiltemoment. Een muziekgroep onder leiding van Toon Hagen begeleidt de
vieringen muzikaal. Deze groep bestaat uit een aantal vaste zangers en
muzikanten maar ook mensen die een enkele keer mee zingen of musiceren.
Ook is er een voorbereidingsgroep: een kleine groep mensen die de liturgie
maakt, de teksten tijdens de viering leest. Ook zorgen zij er voorafgaand aan
de viering voor dat de ruimte in orde gemaakt wordt. De kaarsen en iconen
worden klaargezet, de grote oranje doeken (zo opvallend in de kerk van
Taizé zelf) worden opgehangen.
Beide groepen (muziek- en voorbereidingsgroep) zoeken versterking!
Een viering in Taizé. Foto Bruno Biermann
Extra monden die zingen, meer mensen die een instrument bespelen,
mensen die willen lezen tijdens de vieringen én extra handen om de kerk voorafgaand en na afloop van de viering klaar te maken.
Jong en oud(er), bekend of minder bekend met Taizé, is van harte welkom.
Voor meer informatie en/of aanmelding mail naar: [email protected]
De eerstvolgende Taizé-viering is op zondag 2 november in de Grote Kerk om 16.30 uur.
Gedachteniscantate ‘Koester de namen’
Op zondag 23 november 2014, de laatste
zondag van het kerkelijk jaar, vindt om
16.30 uur in de Grote of Sint-Michaëlskerk de uitvoering plaats van de
Gedachteniscantate ‘Koester de namen’,
muziek: Toon Hagen, tekst: Sytze de
Vries. Deze Gedachteniscantate werd
twee jaar geleden voor het eerst uitgevoerd. Aan de uitvoering werken mee
solisten, leden van de Michaëlscantorij
en Michaëlscantatekoor en het orkest
Musica Michaëlis.
Zondagmiddagvieringen
In de Michaëlsvieringen, Michaëlsvespers
en de Gaandewegvieringen is het overkoepelende thema: menselijke grondstemmingen. In elke viering staat een
bepaalde grondstemming centraal.
In Gaandeweg van augustus/september
is deze serie uitvoerig toegelicht.
De zondagmiddagvieringen beginnen
alle om 16.30 uur.
28 september: Michaëlscantate,
voorganger: Nelleke Eygenraam
5 oktober: Gaandewegviering, voorganger: Wim Hortensius, thema: menselijke grondstemmingen, angst.
12 oktober: Afscheidsviering Bert
Koetsier, die met emeritaat gaat.
Hij heeft 28 jaar als studentenpredikant
in Zwolle gewerkt en was ook betrokken
bij de opzet en ontwikkeling van de
Michaëlsvieringen. Er is gelegenheid
Bert Koetsier de hand te schudden.
19 oktober: Gaandewegviering, voorganger: Ruilof van Putten, thema: menselijke grondstemmingen, schaamte.
26 oktober: Michaëlsviering, voorganger: Iemke Epema, thema: menselijke
grondstemmingen, verveling.
2 november: Taizéviering
9 november: Michaëlsvesper, voorgangers: Jeanette de Pagter, Robert
Kanning, thema: menselijke grondstemmingen, nieuwsgierigheid.
16 november: Gaandewegviering,
voorganger: Iemke Epema, thema: menselijke grondstemmingen, dankbaarheid.
23 november: Gedachteniscantate
‘Koester de namen’.
30 november: Michaëlsvesper, voorgangers: Els Rademaker-Vos, Harm
Bousema, thema: menselijke grondstemmingen, verlangen.
Opendeurdiensten Sionskerk dit najaar
Een Opendeurdienst, de titel zegt het al... de deur van de kerk staat open. Iedereen kan en mag (gratis) binnenkomen en zich
welkom voelen. De deur van God staat altijd open, voor iedereen.
De Opendeurdiensten zoals die ook dit najaar in de Sionskerk worden gehouden, zijn laagdrempelige diensten met samenzang,
koorzang met wisselende koren of muzikale medewerking en een korte overdenking betreffende een Bijbels thema.
De predikanten die in een Opendeurdienst (s)preken, doen dit vaker en spreken een breed publiek aan.
De eerste Opendeurdienst van het komend seizoen is op 12 oktober. Het is een ‘Johannes de Heer (meezing)dienst’.
Deze dienst begint om 16.30 uur. Ook de volgende diensten van 2014 beginnen om 16.30 uur (met uitzondering van
de dienst op 24 december, dan begint de Kerstavonddienst om 20.30 uur.
De Opendeurdienst op 16 november is een Nederlandse Songs of Praise.
Op 14 december werkt het IJssellands Politie Mannenkoor mee aan de dienst.
School en kerk
De morgendienst in de Sionskerk op zondag 9 november is een School- en Kerkdienst, die samen met basisschool De Aquarel
wordt georganiseerd. Thema: ‘Benjamin, de jongste, krijgt het meest’.
19
Kerkdiensten
Adventskerk
Emmaüskerk
Grote Kerk
Jeruzalemkerk
Talmaplein 2
Zwolle - Zuid
Mw. ds. N.A. Eygenraam
Ds. J.T. Tissink
D.J. Steenbergen
Tel. scriba: (038)4658028
www.adventskerk.nl
Campherbeeklaan 53
Zwolle - Berkum
Ds. H. Bakhuis
Kerkelijk werker:
dhr. G. van Vulpen
Tel. scriba: (038)4544719
Grote Markt 18
Zwolle - Centrum
Windesheimstraat 1
Zwolle - Assendorp
Grote Kerkgemeente
Ds. J. Mulderij
Tel. scriba: (038)4223241
www.grotekerkgemeente.nl
www.emmauskerk-berkum.nl
Zondag
28 september
9.30 uur
mw. ds. N.A. Eygenraam
(Wind in de zeilen-dienst)
9.30 uur
ds. K. van der Kamp, Kampen
19.00 uur
dienst in Hoofdhof
16.30 uur
Michaëlscantate
mw. ds. N.A. Eygenraam
9.30 uur
ds. A. Jonker, Putten
19.00 uur
kand. J.H. van Wijk, Zwolle
Zondag
5 oktober
9.30 uur
ds. J.T. Tissink
10.00 uur
dhr. G. van Vulpen
19.00 uur
ds. H. Bakhuis
16.30 uur
Gaandewegviering
ds. W. Hortensius
10.00 uur
ds. J. Mulderij
19.00 uur ds. G.J. van Meijeren,
‘s Graveland
Zondag
12 oktober
9.30 uur
ds. J.T. Tissink
10.00 uur
ds. A. Jonkman, Veenendaal
19.00 uur
dienst in Hoofdhof
16.30 uur
Michaëlsvesper
mw. ds. I.P. Epema
Afscheid ds. A. Koetsier
10.00 uur
ds. F.J.K. van Santen, Kampen
19.00 uur
ds. J. Mulderij
Zondag
19 oktober
9.30 uur
mw. ds. N.A. Eygenraam
19.00 uur
Opendeurdienst
10.00 uur
ds. J.C. Oosterwijk, Wezep
19.00 uur
dhr. G. van Vulpen (zangdienst)
16.30 uur
Gaandewegviering
ds. R. van Putten
10.00 uur
ds. J. Mulderij
19.00 uur
ds. J.R.J. van Gelderop, Vaassen
Zondag
26 oktober
9.30 uur
mw. ds. N.A. Eygenraam
(Wind in de zeilen-dienst)
10.00 uur
ds. H. Bakhuis
(Heilig Avondmaal)
19.00 uur dienst in Hoofdhof
16.30 uur
Michaëlsviering
mw. ds. I.P. Epema
10.00 uur
kand. C.H. Buitink, Emmeloord
19.00 uur
ds. W.J. Dekker, Amersfoort
Zondag
2 november
9.30 uur
ds. W. Hortensius
10.00 uur
dhr. G. van Vulpen
19.00 uur
ds. J.C. Oosterwijk, Wezep
16.30 uur
Taizéviering
10.00 uur
ds. J. Mulderij
19.00 uur
ds. M.J. Schuurman, Oldebroek
Woensdag
5 november
Dankdag
15.00 uur
dienst
19.30 uur
ds. J. Mulderij
19.30 uur
ds. H. Bakhuis
Zondag
9 november
9.30 uur
ds. J.T. Tissink
10.00 uur
ds. H. Bakhuis
(jongeren / gezinsdienst)
19.00 uur Drieklank Sing-in
16.30 uur
Michaëlsvesper
10.00 uur
kand. J.H. van Wijk, Zwolle
(missionaire dienst)
19.00 uur
ds. J. Mulderij
Zondag
16 november
9.30 uur
mw. ds. N.A. Eygenraam (doop)
19.00 uur
Opendeurdienst
10.00 uur
ds. G.A. Cnossen, Apeldoorn
19.00 uur
ds. H. Bakhuis
16.30 uur
Gaandewegviering
mw. ds. I.P. Epema
10.00 uur
ds. J. Mulderij (Heilige Doop)
19.00 uur
ds. J.E. de Groot, Ede
Zondag
23 november
Laatste zondag
kerkelijk jaar
9.30 uur
mw. ds. N.E. Eygenraam en
ds. J.T. Tissink
(gedachtenis overledenen)
10.00 uur
dhr. G. van Vulpen
19.00 uur
dienst in Hoofdhof
16.30 uur
Gedachteniscantate
10.00 uur
ds. J. Mulderij (Heilige Doop)
19.00 uur
ds. W. Dekker, Oosterwolde
Drieklank sing-in in Berkum
Op zondag 9 november om 19.00 uur vindt in de Emmaüskerk weer de halfjaarlijkse gezamenlijke sing-in van de drie
Berkumse kerken plaats, voorbereid door de werkgroep Drieklank. Het thema is ‘Vol van vreugde’ . De presentatie is
in handen van ds. G.J. Klapwijk en organist is Wim Verweij. Na afloop is er gelegenheid om met elkaar koffie te drinken.
De werkgroep zet zich in voor het tweemaal per jaar voorbereiden van een sing-in, waarbij het accent ligt op samenzang
uit de liedbundels van de drie kerken. Daarnaast is er ruimte voor schriftlezing, gebed, declamatie, koorzang en een
muzikaal intermezzo.
20
Oosterkerk
Open Kring
Sionskerk
Stinskerk
Bagijnesingel 17
Zwolle - Centrum
Ds. A. den Besten
Mw. ds. I.P. Epema
Ds. W. Hortensius
Tel. scriba: (038)4227480
www.oosterkerk.nl
Hofstedestraat 1
Zwolle - Stadshagen
Mw. ds. N. Beimers
Mw. ds. M.E. Jonker
Tel. scriba: (038)4201876
www.openkring.nl
Glanerbeek 10
Zwolle - Noord
Mw. mr. dr. H. Evers
Drs. ir. R. van Putten
Tel. scriba: (038)4546104
www.sionskerkzwolle.nl
Westenholterweg 19
Zwolle - Westenholte
Ds. E. van ’t Slot
Tel. scriba: (038)4215164
www.stinskerk.nl
9.30 uur
mw. ds. M.E. Jonker
10.00 uur
ds. R. van Putten
9.30 uur
ds. E. van ’t Slot
19.00 uur
ds. P.E.G. Wiekeraad, Uelsen (D)
Zondag
28 september
10.00 uur
ds. W. Hortensius
Aansluitend gemeenteberaad
9.30 uur
mw. ds. N. Beimers
(dopen)
10.00 uur mw. ds. H. Evers
(doopdienst)
19.00 uur mw. ds. H. Evers
(Bijbel & Kunst)
9.30 uur
ds. E. van ’t Slot
19.00 uur
ds. M.L.W. Karels, Hattem
Zondag
5 oktober
10.00 uur
ds. W. Hortensius
14.00 uur PERKI ds. I. Pattinama
(Heilig Avondmaal)
9.30 uur
mw. ds. N.A. Eygenraam
10.00 uur
mw. ds. H. Evers
16.30 uur ds. G. Doorn, Hasselt
(Opendeurdienst)
9.30 uur
ds. B. van ’t Veld, Vaassen
19.00 uur
kand. J.H. van Wijk, Zwolle
(ContaKtdienst)
Zondag
12 oktober
10.00 uur
ds. W. Hortensius
9.30 uur
ds. A. Pietersma, Zwolle
10.00 uur
evang. F. Verkade, Hoogeveen
9.30 uur
ds. M. Zoeteweij, Lemele
19.00 uur
ds. C.M.A. van Ekris, Zeist
Zondag
19 oktober
10.00 uur mw. C. van Nistelrooij
en mw. C. van Stappen-Ormel
14.00 uur PERKI
mw. ds. M.J. Hukubun
9.30 uur
mw. ds. M.E. Jonker
10.00 uur
ds. R. van Putten (jeugddienst)
10.00 uur
ds. E. van ’t Slot
19.00 uur
ds. G.J. van Asselt, Nijverdal
Zondag
26 oktober
10.00 uur
ds. A. den Besten
(dopen)
9.30 uur
mw. ds. N. Beimers
10.00 uur
mw. ds. H. Evers
19.00 uur mw. ds. H. Evers
(Bijbel & Kunst)
10.00 uur
ds. E. van ’t Slot (ZWO-dienst)
19.00 uur
ds. J.H. van Osch, Vaassen
Zondag
2 november
19.30 uur
mw. ds. H. Evers
19.30 uur
ds. E. van ’t Slot
Woensdag
5 november
Dankdag
10.00 uur
ds. E. van ’t Slot
(Heilige Doop)
19.00 uur
ds. J.A.L. Duijster, Zwartsluis
10.00 uur
ds. E. van ’t Slot
(Heilig Avondmaal)
19.00 uur ds. E. van ’t Slot
(Heilig Avondmaal)
10.00 uur mw. ds. I.P. Epema
(afscheid en bevestiging ambtsdragers)
14.00 uur PERKI
mw. ds. M. Hukubun
10.00 uur
mw. ds. I.P. Epema
(kerk-school-gezin)
14.00 uur PERKI
mw. ds. S.M. Winckler-Huliselan
9.30 uur
ds. W. Hortensius
10.00 uur
mw. ds. H. Evers (kerk & school)
19.00 uur ds. Ort (muzikale
raamvertelling over Chagall)
10.00 uur
ds. W. Hortensius
(Heilig Avondmaal)
9.30 uur
mw. ds. M.E. Jonker
(Heilig Avondmaal)
10.00 uur
ds. R. van Putten
(Heilig Avondmaal)
16.30 uur Opendeurdienst
10.00 uur mw. ds. I.P. Epema
en ds. W. Hortensius
14.00 uur PERKI
mw. ds. M.J. Hukubun
9.30 uur
mw. ds. M.E. Jonker
10.00 uur
mw. ds. H. Evers
10.00 uur
ds. E. van ’t Slot
19.00 uur
ds. J.T. Tissink
Zondag
9 november
Zondag
16 november
Zondag
23 november
Laatste zondag
kerkelijk jaar
Kanselruil Oosterkerk–Dominicanenkerk
In het laatste weekend van oktober vindt de jaarlijkse kanselruil tussen Oosterkerk en Dominicanenkerk plaats.
Op zaterdag 25 oktober om 18.30 uur gaat in de Dominicanenkerk voor ds. Iemke Epema samen met
pastor Corinne van Nistelrooij. Op zondag 26 oktober om 10.00 uur gaat zij daar voor samen met pastor Anneke Grunder.
Corinne van Nistelrooij leidt dan de viering om 10.00 uur in de Oosterkerk samen met Christa van Stappen-Ormel.
De kerkdiensten op deze pagina’s zijn vermeld voor zover bekend op 2 september.
21
Kerkdiensten
Collectedoelen
In de PGZ-gemeenten zijn de eerste en tweede collecte altijd bestemd
voor diaconie en kerk. De opbrengst van de derde collecte gaat naar
de volgende doelen.
Zondag 28 september: Stille armoede
Zondag 5 oktober: Kerk en Israël
Zondag 12 oktober: Werelddiaconaat
Zondag 19 oktober: Begrotingstekort Protestantse Gemeente Zwolle
Zondag 26 oktober: Extra diaconie
Zondag 2 november: Zending / GZB
Woensdag 5 november (Dankdag): Kerk in Actie
Zondag 9 november: Wijkkas
Zondag 16 november: Stille hulp
Zondag 23 november: Zwolse migrantenkerken
De Hoofdhof
Lutherse Kerk
Kerkweg 26
Koestraat 4
Zwolle - Berkum
Zwolle
Mw. ds. L.A. Burggraaff
Ds. E. de Fouw
Tel. scriba: (038)4547233
Tel. scriba: (038)4226826
www.hoofdhof.nl
www.elkz.nl
Zondag
28 september
9.30 uur
mw. ds. L.A. Burggraaff
19.00 uur
vesper
10.00 uur
mw. M. Mielke
EGLISE WALLONNE 10.30 uur mw. L. van Hilten-Matthijsen
ISALA 10.00 uur mw. ds. M.E. Dijk
REHOBOTH 9.30 uur dhr. M. Westerduin
RIVIERENHOF 10.00 uur ds. J. Vonk
ZONNEHUIS 11.30 uur pastor J. Groot
Zondag
5 oktober
9.30 uur
ds. H. Boersma, Hoogeveen
19.00 uur dienst in Emmaüskerk
10.00 uur
ds. T.K. van Dam
(Heilig Avondmaal)
ISALA 10.00 uur mw. ds. A.J. Hasker
MOLENHOF 10.00 uur ds. A. den Besten
REHOBOTH 10.00 uur drs. E. Akkerman
ZONNEHUIS 11.30 uur ds. G.L. Kruizinga
Zondag
12 oktober
9.30 uur
ds. G. van Zanden, Pesse
19.00 uur
mw. ds. N.A. Eygenraam
10.00 uur
ds. E. de Fouw
(ELGZ naar Kampen)
EGLISE WALLONNE 10.30 uur pastor D. Ribs
ISALA 10.00 uur Th. Sloot
REHOBOTH 10.00 uur ds. J.H.N. Veldhuizen
RIVIERENHOF 10.00 uur dienst
ZONNEHUIS 11.30 uur ds. G.L. Kruizinga (Schrift en Tafel)
Zondag
19 oktober
9.30 uur
mw. ds. L.A. Burggraaff
19.00 uur
dienst in Emmaüskerk
10.00 uur
ds. H. Günther
ISALA 10.00 uur dhr. F.J.G. Broekhoff
REHOBOTH 10.00 uur ds. R. van Putten
ZONNEHUIS 11.30 uur dhr. K. Fredriks
Zondag
26 oktober
9.30 uur
mw. ds. L.A. Burggraaff
(Heilig Avondmaal)
19.00 uur
mw. ds. L.A. Burggraaff
(Heilig Avondmaal)
10.00 uur
ds. E. de Fouw
BERKUMSTEDE 15.00 uur mw. ds. L.A. Burggraaf (Heilig Avondmaal)
EGLISE WALLONNE 10.30 uur P. Stemerding
ISALA 10.00 uur dhr. E.L.J. de Haar
REHOBOTH 10.00 uur ds. A. Jonkman
RIVIERENHOF 10.00 uur ds. J. Vonk
ZONNEHUIS 11.30 uur ds. J. Vonk
Zondag
2 november
9.30 uur
mw. ds. L.A. Burggraaff
19.00 uur
dienst in Emmaüskerk
10.00 uur
ds. E. de Fouw
(oogstdienst, Heilig Avondmaal)
ISALA 10.00 uur mw. ds. M.E. Dijk
MOLENHOF 10.00 uur mw. ds. I.P. Epema
REHOBOTH 10.00 uur dhr. A. Hartstra
ZONNEHUIS 11.30 uur ds. G.J. Slotman
Woensdag
5 november
Dankdag
19.30 uur
dienst in Emmaüskerk
Zondag
9 november
9.30 uur
ds. R. Gosker, Wesepe
19.00 uur
dienst in Emmaüskerk
10.00 uur
mw. ds. M.E. Jonker
EGLISE WALLONNE 10.30 uur past. H. Spoelstra (jongerendienst)
ISALA 10.00 uur Th. Sloot
REHOBOTH 10.00 uur mw. A. Westerduin
RIVIERENHOF 10.00 uur ds. J. Vonk (Schrift en Tafel)
ZONNEHUIS 11.30 uur mw. B. van de Loosdrecht
Zondag
16 november
9.30 uur
mw. ds. L.A. Burggraaff
(kerk-school-gezin)
19.00 uur dienst in Emmaüskerk
10.00 uur
ds. E. de Fouw
ISALA 10.00 uur dhr. F.J.G. Broekhoff
REHOBOTH 10.00 uur ds. J.P. van Ark
ZONNEHUIS 11.30 uur ds. G.L. Kruizinga
Zondag
23 november
Laatste zondag
kerkelijk jaar
9.30 uur
mw. ds. L.A. Burggraaff
19.00 uur
vesper
10.00 uur
ds. E. de Fouw
(Heilig Avondmaal)
EGLISE WALLONNE 10.30 uur pastor D. Ribs
ISALA 10.00 uur dhr. E.L.J. de Haar
REHOBOTH 10.00 uur dhr. D. Klompjan
RIVIERENHOF 10.00 uur dienst
ZONNEHUIS 11.30 uur mw. J. Gerretzen-Veldhuis
Sam’s Kledingactie op 4 oktober
Op zaterdag 4 oktober van 10.00 tot 12.00 uur kan in Zwolle weer kleding worden ingeleverd voor Sam’s Kledingactie.
De opbrengst gaat naar ontwikkelingsorganisatie Cordaid Mensen in Nood.
Gebruikte kleren, schoenen en huishoudtextiel kunnen in gesloten plastic zakken worden afgegeven bij De Hoeksteen,
Scheldelaan 141, bij de Dominicanenkerk ingang Assendorperdijk, bij De Hoofdhof, Kerkweg 26, bij de Stinskerk aan
het Petuniaplein, bij Transportbedrijf Van Krevel, Herfterlaan 50, bij de Jozefkerk, Ministerlaan 203 en bij de Verrijzeniskerk,
Bachlaan 148. Meer informatie over Sam’s Kledingactie en de gesteunde projecten op www.samskledingactie.nl
22
LAAT ONZE
ADVERTEERDERS MERKEN
DAT U HET EVENEENS OP
PRIJS STELT
DAT ZIJ
ONS KERKBLAD
FINANCIEEL
ONDERSTEUNEN
(Hier had ook uw advertentie kunnen staan)
Raamdecoratie en vloeren
Raamdecoratie en vloeren
Officiële partner van Multiraamdecoratie.nl
| 038 - 33 73 736 | www.vdd-interieur.nl |
KŽŐŵĞƟŶŐΘ
KŽŐŵĞƟŶŐΘ
ŵŽŶƚƵƵƌƵŝƚnjŽĞŬĞŶĂĂŶŚƵŝƐ
ŵŽŶƚƵƵƌƵŝƚnjŽĞŬĞŶĂĂŶŚƵŝƐ
<ǁĂůŝƚĞŝƚ
<ǁĂůŝƚĞŝƚ
'ĞŵĂŬ
'ĞŵĂŬ
hŝƚŐĞďƌĞŝĚĞŬĞƵƐ
hŝƚŐĞďƌĞŝĚĞŬĞƵƐ
^ĞƌǀŝĐĞ͕ŽŽŬŶĂĂĂŶŬŽŽƉ͊
^ĞƌǀŝĐĞ͕ŽŽŬŶĂĂĂŶŬŽŽƉ͊
^^ƚĞĞŶďŽĞƌǁĞŐϮͲϴϬϰϮdǁŽůůĞͲtĞƐƚĞŶŚŽůƚĞ
ƚĞĞŶďŽĞƌǁĞŐϮͲϴϬϰϮdǁŽůůĞͲtĞƐƚĞŶŚŽůƚĞ
ƚƚĞůϬϯϴͲϴϴϴϴϬϴϴͲǁǁǁ͘ũĂĂƉŚĞƌŬĞƌƚŽƉƟĐŝĞŶ͘Ŷů
ĞůϬϯϴͲϴϴϴϴϬϴϴͲǁǁǁ͘ũĂĂƉŚĞƌŬĞƌƚŽƉƟĐŝĞŶ͘Ŷů
Jaap
ap Herkert Opticien
Oogzorg op maat bij u thuis
Kuiper
Loodgietersbedrijf
Voor al uw
?
?
?
?
?
?
Dakbedekking
Gas en water
Riolering
Sanitair
Centrale Verwarming
Diamantboren
U kunt ons bereiken
op werkdagen
van 9.00 tot 18.00 uur
Meerw
rwaard
r
voor uwde
voete
ten!
Telefoon 038-4535121
fax op 038-4540803.
E-mail [email protected]
Vechtstraat 23-25
8021 AS Zwolle
Erkend Installateur
www.kuiper-zwolle.nl
'LH]HUNDGHr=ZROOHrZZZZLHWHQVFKRHQFRPIRUWQO
Snel thuiszorg nodig?
Of nachtzorg? Of personenalarmering?
Bel 0900 86 62
Dag en nacht bereikbaar (24/7)
www.carinova.nl

Neurologie

Rooster kindernevendienst 2 feb. 2014

NL..ML Programma 2014 Limiet Halve marathon 2 uur en 10 minuten

Ontbijt groepen 5 en 6 A.s. zondag 7 september is er

Medielingsbld snein23 november 2014 nr. 10 9de

A.O.B. Oost - Vlaanderen Open Provinciaal

"De Zaaier" wk. 14 - Hervormde Gemeente Ooltgensplaat

De Zaaier

Zondagsbrief

ORANJE z o n d ag 28 se p temb er 20 14 z o n d