Bouw in opgaande lijn - Kennissite MKB en Ondernemerschap

Inzettend herstel van de bouw
Algemeen
De econ omische crisis h eeft grote gevolgen gehad voor de bouwsector. Met een nog steeds
onder druk staan de economie in 2013 is de bou wprodu ctie wederom flink afgenomen , na
een dramatisch 2012 toen er sprake was van een productiedalin g van 7,5%. Vooral de
nieuwbouw, zowel woningbouw als kantoren bou w, hebben de gevolgen van de on gunstige
econ omische on twikkelin g on dervon den . In de tweede h elft van 2013 lijkt de won in gmarkt
weer iets te herstellen, met een stijgin g van h et aantal verkopen en een toen emend aan tal
hypotheekaanvragen . Met een licht aan trekken de econ omie, zal de bou w in 2014 beginnen
aan een voorzichtig herstel. Met een verder aantrekken de econ omie zal de bouwproductie in
2015 door toen emen de bedrijfsin vesterin gen en een toen emen de vraag naar n ieuwbouwwonin gen, de bouwproductie flink toenemen.
Figuur 1
Ont wik kelin g afz et in de sect or bou w, 20 00 -20 15
8
6
6,50
4,75
4,00
4
4,25
4,00
4,00
3,00
2,25
1,50
2
0
2000
2001
2002
2003
-2
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
-1,75
-4
-4,25
-4,00
-6
-4,50
-5,00
-8
-7,50
-10
-12
-11,50
-14
Bron: Prognos e kerng egevens MKB, april 2014.
Belangrijkste ontwikkelingen in de bouw
Algemeen
De bou wprodu ctie zal in 2014 weer lich t herstellen van uit een diep dal. In eerste instantie
door groei in de utiliteitsbouw, in 2015 ook gestimu leerd door groei in de woningbou w.
Enerzijds is de bou wsector conjun ctuurgevoelig en profiteert, vertraagd, van een economisch herstel van de econ omische crisis. Met betere winst- en afzetperspectieven zu llen bedrijven weer gaan investeren. An derzijds heeft de sector te maken met de gevolgen op de
kredietverlen in gsmarkt: hogere risico-opslagen op rentes en het verkrappen van de kredietfaciliteiten zorgen voor een rem op de vraag bij consu menten en bedrijven. De wonin gmarkt
begin t lan gzaam in bewegin g te komen . De prijsdalin g op de won in gmarkt zorgt ech ter voor
teru ghou den dh eid van potentiële kopers. Op de kantoren markt is nog steeds sprake van
veel leegstan d. Als gevolg van het aan trekken van de econ omie beginn en investeringen van
klein e bou wwerken van de gron d te komen . De Gron d-, Weg en Waterbouw (GWW) heeft te
maken met bezu inigingen door overheid en gemeenten . Groei van de uitgaven aan on derhou d hou dt de productie in deze sector in even wicht.
Onderscheiden naar subsectoren
Utiliteitsbou w
Nieuwbouwproductie van u tiliteitsbou w toon de in 2013 een sterke dalin g. Investeringen in
gebou wen is sterk afhan kelijk van econ omisch e groei- en winston twikkelin gen . Vooral de
kantoren markt staat sterk on der druk. De kan toren markt kampt met een forse leegstan d.
In 2014 zal een beperkt herstel plaatsvin den . Deze groei komt vanuit kleine bouwwerken . In
2015 zal de produ ctie van utiliteitsbouw verder herstellen als gevolg van een verder aantrekken de economie.
Won in gbou w
De nieuwbouw van wonin gen staat nog altijd on der dru k. De wonin gmarkt begint echter wel
in bewegin g te komen . Nieuwe won ingen worden nog altijd moeilijk vooraf verkocht, waardoor projecten moeilijk van start gaan of zelfs u itgesteld moeten worden . Daarnaast heeft
de wonin gmarkt te maken met hoge drempels voor starters die zorgen voor een stagneren de instroom. De eerste tekenen van herstel van de wonin gmarkt zijn echter zichtbaar. De
consu ment is weer wat positiever. Het aantal h ypoth eekaanvragen neemt weer toe, evenals
het aantal verkochte wonin gen .
De produ ctie volgt het aan tal bou wvergunn in gen met enige vertragin g. Met een lichte toename van aanvragen van vergunn in gen in de loop van 2013, wordt voor 2014 weer een
voorzichtige stijging van de n ieuwbouwproductie van won in gen verwach t. In 2015 wordt een
verder herstel verwacht.
On derh ou d
De on derhou dsmarkt is iets min der conjunctu urgevoelig. Door het afzien van verhuizen zal
vaker besloten worden tot on derh ou d. De omvan g van de on derh ou dswerkzaamh eden zal
boven dien verder groeien door de groeien de en relatief ou der wordende gebou wenvoorraad.
Bij particulieren is door de on zekere financiële situ atie wel een grote terugh ou den dheid ten
aanzien van on derhoudsuitgaven . On der invloed van de tijdelijke btw-verlagin g op arbeidskosten is de totale onderhou d aan wonin gen in 2013 flink toegenomen. De regelin g is verlen gd tot ein d 2014. Gecombineerd met iets betere econ omische vooruitzich ten, zou dit
meer particulieren alsnog kunnen doen beslu iten tot renovatie en herstel van de wonin g.
Het on derhou d van won in gen is boven dien getroffen door de gevolgen van de verhuurdersheffin g voor corporaties. Wonin gcorporaties zijn teru ghou den d in het doen van investerin gen , doordat de verhuurdersheffin g een fors beslag legt op hun investerin gscapaciteit. Het
onderhou d aan bedrijfsgebou wen ston d in de afgelopen periode eveneen s on der druk. On der
invloed van het algehele econ omische herstel zu llen bedrijven , met name in 2015, weer
meer besteden aan on derhou d. Met het wegvallen van de tijdelijke btw-verlaging, zal vanu it
de particuliere markt weer min der aan onderhou d worden besteed. Per saldo zullen uitgaven
aan onderhou d en renovatie in 2014 en 2015 vrij stabiel blijven .
Afwerkers/bou winstallatiebedrijven
De sector installateurs, sch ilders, stukadoors e.d. is n iet geheel afhankelijk van nieu wbou w,
ook particulieren en wonin gcorporaties zijn belan grijke klanten voor deze sector. Ren ovaties
en on derh ou d zijn minder conjun ctuurgevoelig en zorgen daarmee dat deze sector min der
heftig reageert dan de bouwn ijverh eid als geheel. Deze sector wordt bij n ieu wbou w veelal
wat later in het bouwproces betrokken , en reageert vertraagd op de ontwikkeling in de
bou wn ijverheid. Met name in 2015 zal deze sector weer omzetgroei realiseren .
Gron d-, water- en wegen bou w
In de afgelopen periode werd dit segmen t ju ist flink on dersteu nd vanu it de overheid door
extra opdrachten en opdrach ten die naar voren werden gehaald. Deze effecten zijn in middels verdwen en. De rijksoverheid gaat met de voorgenomen bezuin igin gen juist flin k op de
rem staan . Ook gemeenten maken finan cieel moeilijke tijden door en moeten bezuin igen.
Investerin gen in infrastructu ur zullen daardoor achterblijven. Daartegen over staat een lich te groei van het on derhoud, zodat per saldo de produ ctie van deze sector in 2014 niet zal
afnemen. In 2015 zal de sector kunn en profiteren van investerin gen door gemeenten en bedrijven in n ieu wbou w en aan trekken de economische activiteiten , daaren tegen blijven investerin gen door de rijk soverheid afnemen .
Figuur 2
Ont wik kelin g afz et in de sect or bou w, 20 14 -20 15
1,50
bouw (totaal)
4,00
waarvan:
Algemene bouw en
projectontwikkeling
Grond-, water- en
wegenbouw
3,00
6,50
0,00
0,50
1,00
Gespecialiseerde bouw
3,50
0,0
2,0
4,0
2014
6,0
8,0
2015
Bron: Prognos e kerng egevens MKB, april 2014.
Werkgelegenheidsontwikkeling
Door het aan hou den van de recessie in 2013 h ebben bedrijven fors moeten in grijpen. Met
wederom een flinke produ ctiedalin g is in 2013 de werkgelegenh eid met 4,25% afgen omen .
Bedrijven hebben veel in spann in gen gepleegd om geschikt person eel te krijgen en hebben
daarom het afstoten van person eel zo lan g mogelijk u itgesteld. Het u itblijven van een herstel had tot gevolg dat verder in gegrepen moest worden in het werknemersbestan d. De afname komt voornamelijk voor rekenin g van het aantal werkn emers. Een deel van de werknemers die hun baan (dreigen te) verliezen , zoekt naar mogelijkheden in het zelfstan dig
ondernemerschap. Van het totaal aantal banen in de bou w komt on geveer een kwart voor
rekenin g van zelfstan digen . In 2014 zal als gevolg van een stabilisatie van de bou wprodu ctie, het aantal werken den in de bouw n og slechts beperkt afn emen . Met een flinke produ ctiegroei in 2015, zal het aan tal banen weer iets toenemen.
Figuur 3
4
Ont wik kelin g wer k gelegen hei d in de sect or bou w, 200 0-201 5
3,50
2,00
1,75
1,75
2
1,25
2,25
0,25
0
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
-0,25
2014
2015
-0,75
-2
-1,75
-1,75
-1,75
-1,75
-2,50
-4
-4,00
-4,25
-6
Bron: Prognos e kerng egevens MKB, april 2014.
Tabel 1
Kern gegeven s sector bou w, niv eau 2 013 , mut aties ten opzi cht e v an v oor gaan d jaar
niveau 2013
2013
2014
2015
volumemutatie (%)
mld. euro
buitenland se afz et
2,3
-2,00
1,50
3,75
binnenlands e afzet
68, 7
-4,50
1,50
4,00
totale afzet
71, 0
-4,50
1,50
4,00
w.v. MKB
52, 5
-4,25
1,50
4,00
aantal (x 1. 000)
mutatie (%)
aantal werkend en
448, 5
-4,25
-0,75
2,00
w.v. werknemers
321, 4
-8,25
-2,00
2,00
127, 1
7,75
2,00
1,75
arb eidsvolume
420, 0
-4,50
-1,00
2,00
aantal ond erneming en
145, 0
7,75
2,00
1,75
zelfstandigen
Bron: Prognos e kerng egevens MKB, april 2014.

Download Report