KROKODILLEN CODEREN

KROKODILLEN
CODEREN
TEKST MARJOLIJN DE COCQ FOTO'S DINGENA MOL
Tijdens de Codeweek - aftrap vrijdag in Nemo - worden
kinderen gestimuleerd om te leren programmeren. Op de
Valentijnschool in Oost gaan zelfs kleuters al met code aan de
slag. 'Ik ben zo de baas van de computer.'
Maan, roos, vis. Aan de muur hangen prenten met de traditionele
eerste leeswoorden. Schuin daaronder de computerschermen,
waarop de zevenjarige Eliza en Suzanna uit groep 3/4 de codes
invoeren waarmee ze de vleugels van hun zelfgebouwde Legovogel
kunnen laten wapperen. Oude beproefde leermethoden en moderne
wetenschap in één schoollokaal, zegt docent Nando Hendriks (25).
Krokodillen coderen - Het Parool - 08-10-2014
.
Dat Eliza en Suzanna 'programmeren', is een woord dat Hendriks
in deze jonge klas nog niet in de mond neemt. Zijn leerlingen
weten niet beter of ze zijn aan het legoën, aan het computeren.
Aan het spélen. Ondertussen oefenen ze echter hun
taalvaardigheid, hun ruimtelijk inzicht, leren ze samenwerken en
gebruiken ze zo veel mogelijk hersengebieden. "Ze moeten praten,
kijken, denken, luisteren, uitleggen - een heel groot deel van hun
brein is actief."
Hendriks werkt ruim een jaar op de Valentijnschool in AmsterdamOost , een pionier op het gebied van programmeren in de klas.
Programmeren is nog geen officieel einddoel in het basisonderwijs.
"Je hebt als school de taak je leerlingen voor te bereiden op de
maatschappij, en de maatschappij van nu is vol computers, apps
en smartphones. Dat wordt nog niet weerspiegeld in het onderwijs."
Vrijdag begint in heel Europa de Codeweek, een initiatief van
scheidend Eurocommissaris Neelie Kroes om leerlingen en
leerkrachten in het basis- en voortgezet onderwijs warm te maken
voor programmeren. In 2020 dreigt er een tekort te ontstaan van
bijna een miljoen ict'ers, waarschuwen ook de Nederlandse
organisatoren Kennisnet en het Electronic Commerce Platform
Nederland (ECP).
Het gaat echter niet alleen om het opleiden van programmeurs,
benadrukt Michael van Wetering, expert ict en innovatie van
Kennisnet.
"Net zoals je kinderen mediawijsheid moet bijbrengen, hebben
ze technologische wijsheid nodig. Programmeren heeft een
nerdy imago, maar de wereld om ons heen heeft de komende
decennia alleen nog maar meer elektronica. Die geef je instructies
en dat heet al gauw programmeren. Kinderen leren: machines zijn
niet slim, maar wij kunnen ze slimme instructies geven."
Vergelijk het met de proefjes die je doet op school tijdens de
scheikundeles, aldus Van Wetering. "Daarmee wil je ook niet
iedereen opleiden tot scheikundige, maar kinderen krijgen wel
inzicht in de elementen waaruit de wereld is opgebouwd. Zo heeft
programmeren in het onderwijs een veel bredere relevantie.
Krokodillen coderen - Het Parool - 08-10-2014
.
Het is een basisvaardigheid, een manier van denken die nodig is
voor de huidige maatschappij."
In een wereld waarin de technologie heel snel om zich heen
grijpt, kan die vaardigheid ook nodeloze angst bedwingen. De
arbeidsmarkt wordt overgenomen door robots, waarschuwde
minister Lodewijk Asscher vorige week. Van Wetering: "Maar élke
technologische innovatie heeft door de decennia heen categorieën
van arbeid overbodig gemaakt. Ik ben er niet zo bang voor. Het is
een overgangsperiode waarin we moeten zoeken naar de nieuwe
toegevoegde waarde van de mens. Er zijn complexe taken, aan de
creatieve en sensitieve kant, die een robot niet kan uitvoeren."
Lange adem
In Zweden leren kinderen al op de basisschool programmeren en in
Groot-Brittannië is het vanaf dit schooljaar verplicht. "Zo ver zijn
we hier nog lang niet," zegt Bert Tielemans van ECP. "Het is nog
controversieel, de processen om het in het programma opgenomen
te krijgen vergen een lange adem. Maar ons advies is: begin er
maar vroeg mee. Kinderen leren dit soort dingen veel gemakkelijker
dan volwassenen."
In Amsterdam is nog maar een handvol scholen bezig met
programmeren.
Vaak gaat het om workshops of aanvullende lessen
voor hoogbegaafde leerlingen. "Het gebeurt nu nog erg op
individuele basis, er zijn leerkrachten die er handig in zijn," zegt
Wiebe Terpstra, bovenschoolse ict-coördinator van stichting
Openbaar Onderwijs aan de Amstel.
"Een structurele aanpak zal er uiteindelijk wel komen;
programmeren maakt onderdeel uit van de 21ste-eeuwse
vaardigheden.
Maar het is niet zo dat volgend jaar alle scholen ermee aan de
slag gaan."
En dat terwijl het je als docent eigenlijk zo gemakkelijk wordt
gemaakt, zegt Nando Hendriks. In september 2013 kwamen
Kennisnet en Mijn Kind Online met het lespakket Codekinderen,
waarmee kinderen spelenderwijs leren programmeren. Kennisnet
Krokodillen coderen - Het Parool - 08-10-2014
.
maakt daarvoor gebruik van bestaande gratis tools als de software
van Scratch, maar ook het Lego WeDo waarmee Eliza en Suzanna
bouwen.
Door blokjes codes op het scherm achter elkaar te zetten kun
je krokodillen smakkend handen laten verorberen en leeuwen laten
springen en brullen.
Geleidelijk aan wil de Valentijnschool het programmeren invoeren
als doorgaande leerlijn van kleuterklas tot en met groep 8. Het
is Hendriks die daarvoor het draagvlak creëert, zegt directeur
Tineke Kromhout. "Met iemand zo enthousiast als Nando erbij ben
je snel overstag. Maar het valt of staat met de leerkracht. We willen
het met kleine stapjes het onderwijs in laten glijden. De motor
draait nu, en we hebben iemand die er benzine in blijft gooien en
onderhoud pleegt."
Het komt neer op de juiste strategie, grijnst Hendriks. "Veel
docenten klagen al dat ze te weinig tijd hebben voor de einddoelen
als rekenen en taal. Als ze dan ook nog moeten programmeren,
zeggen ze, gaat hun onderwijstijd eraan. Als je als docent creatief
bent, kun je het programmeren inzetten om juist die lesdoelen te
bereiken: taalvaardigheid, rekenvaardigheid, ruimtelijk inzicht,
cooperatief werken. Dan kan de Onderwijsinspectie ook niet zeggen
dat je je plichten verzaakt."
Vier zesjarigen verdringen elkaar in zijn klas om een robotbijtje.
Door het geven van een aaneenschakeling van commando's - via
knopjes, maar zo ontstaat zonder dat ze het doorhebben een
geprogrammeerde code - kunnen ze deze Bee-bot over een mat
met letters laten rijden en een woord laten vormen. Naar rechts,
draaien, naar boven, nog een vakje naar boven.
"Je laat hem drááien," zegt Selma verbolgen als de Bee-bot
onbedoeld op de r afkoerst.
"Meester, Engin laat hem draaien!" Zo makkelijk is het nog niet om
al die stappen te onthouden, gelukkig kunnen er, als houvast, ook
kaarten op een rij worden gelegd. "Wat moet ie als eerste doen?"
vraagt Hendriks. Zes kaarten zijn er nodig voor de hele code. "Nog
twee keer rechtdoor en dan is het go!"
Krokodillen coderen - Het Parool - 08-10-2014
.
De Bee-bot, bedoeld als opstapje voor het programmeren door
kleintjes, is ook in de hogere klassen populair. Over creativiteit
gesproken, zegt Hendriks: leg een wereldkaart onder een
doorzichtige mat en je hebt een les wereldoriëntatie. "Dan zeg ik:
oké, rij maar naar China. Zo komt programmeren ook van pas, ze
hóeven niet per se ict'er te worden. Al zou ik het nu Google in de
Eemshaven komt wel gaaf vinden als één van mijn leerlingen later
komt vertellen: Meester Nando, ik ben daar beland."
RIZGAR ALI
(9 jaar, groep 6)
"Van Lego heb ik een krokodil gemaakt, die bijt als je je hand in
zijn bek doet. Dat doe je met de computer,
dan moet je vormpjes
achter elkaar plakken. Die heb ik eerst
uitgeprobeerd om te zien
wat de krokodil dan doet. Ik heb ook een
eigen game gemaakt met
een poppetje dat springt en rent. Daar kun
je heel veel punten mee
verdienen. Dan krijg je meer levens en ga
je niet zo snel dood. Dat
vind ik wel het coolste."
SUZANNA TON
(7 jaar, groep 4)
"Eerst moet je op internet en daar zie je allemaal vakjes en dan
moet je kiezen wat je wilt. Van Lego kun
je een leeuw maken of een
vogel of een krokodil. Op het scherm zie
je wat je moet doen en dan
kun je ze trucjes laten doen. Je moet
vakjes naast elkaar zetten en
dan op het pijltje drukken. Dan maken ze
geluid. Of ze bewegen. Ik
denk dat je zo de baas bent van de
computer."
Krokodillen coderen - Het Parool - 08-10-2014
.
WAT IS ER ZOAL?
* Scratch: stap voor stap programmeren, figuurtjes laten bewegen,
reageren.
* Domo Animate/Pivot: animaties maken.
* Daisy the Dinosaur: stap voor stap programmeren met het
dinosaurusje
Daisy (Engelstalig).
* POP: eigen app bouwen.
* Kodable: spelenderwijs programmeren met monstertjes in een
doolhof.
* Blockly Maze: stap voor stap programmeren met een game
van tien niveaus.
* Hour of Code: eigen computerprogramma bouwen met Angry
Birds.
* Klokhuis Game Studio: eigen game bouwen.
www.codeweek.nl
www.codekinderen.nl
Krokodillen coderen - Het Parool - 08-10-2014
.

Download Report