De raarste plek op aarDe

/Banjawarn Station
De raarste plek
op aarde
In de Australische outback liggen de laatste bakens van de beschaving:
veestations. Bedrijven zo groot als een Nederlandse provincie, minstens.
En daar woedt een keihard gevecht tegen de droogte, de eenzaamheid
en de drank. Als reisfotograaf en verstokt Australiëliefhebber is
Thijs Heslenfeld wel wat gewend. Maar wat hij op Banjawarn Station
tegenkomt, is zelfs voor hem een verrassing.
tekst en beeld Thijs Heslenfeld
E
en reis door de outback
is een eenzame onderneming. Op de meest
afgelegen tracks kom ik
soms dagenlang niemand tegen. Ik kampeer
op schitterende plekken midden in de
natuur, in de wetenschap dat de dichtst-
bijzijnde mensen honderden kilometers
verderop zitten. Een geweldig gevoel,
maar soms ook beklemmend. Dus áls ik
een keer iemand tegenkom, vind ik het
altijd leuk om een praatje te maken. Dat
is ook de belangrijkste reden dat ik even
langsga bij de meeste veestations die ik
passeer.
Die term behoeft enige uitleg. Wat ze in
Australië een veestation noemen, zouden Amerikanen een ranch noemen,
en wij een boerderij. Maar die woorden
dekken de lading niet. Een veeboerderij
in Australië is gigantisch: een beetje
station heeft de omvang van Gelderland.
En dat is allemaal pure outback, waar
de koeien gewoon in het wild rondlopen. Hier en daar een hek en soms een
drinkbak met een windmolen – dat
zijn de enige sporen van menselijk
ingrijpen.
Ik ben in het westen van Australië, op
weg van Perth naar de Great Central
Road, een hobbelig pad van 1200 kilo-
56 hp/de tijd 2014 Nr. 03
banjawarn station
tussen de
strijdende
partijen
fungeren.
58 hp/de tijd 2014 Nr. 03
vanuit haar eigen huis, dat honderd meter
naar Banjawarn gekomen voor de kame-
kamelen bleven en hadden het goed naar
op jacht, vertelt de vrouw, die Tina heet en uit
verderop ligt. We kunnen de lommerrijke
lenjacht. Nu het met het vee niet wil vlot-
hun zin. Nu lopen er misschien wel twee
Antwerpen afkomstig blijkt. Mijn vragen over
tuin zo vanuit Sharons woonvertrekken
ten, maken ze op Banjawarn graag gebruik
miljoen rond; geen enkel ander land ter
de tracks in de omgeving kan ze niet beant-
zien liggen. Rosario en Sharon gaan ook
van een aantrekkelijke overheidsregeling.
wereld heeft er zo veel. Maar de regering
woorden. Ze is hier zelf nog maar net. Als ik
niet lekker. Nu haar man dood is, wil oma
Als Banjawarn over een paar weken vier
vindt het mooi geweest. Ze moeten ver-
informatie wil, moet ik maar even wachten
Banjawarn verkopen, maar Sharon is fel
koelwagens vol diepgevroren kamelen-
nietigd worden. En de dingo zijn ze ook al
totdat de mannen klaar zijn. Maar die reageren
tegen; Banjawarn is haar leven. En dat is
vlees in hapklare brokken aflevert, betaalt
jaren zat. En dus lopen er allerlei projecten
al meteen voelbaar geïrriteerd op mijn ver-
niet het hele drama. Zoon Bugsy is om
de staat daar 30.000 dollar voor. Het vlees
om de natuur een lesje te leren. Dat dit
schijning en zeggen voorlopig helemaal niks.
onduidelijke reden niet thuis; hij verblijft
wordt vermengd met gif en gebruikt in de
nooit gaat werken, kan iedereen met een
Neil rent rond met een kruiwagen vol cement
bij familie. Ben, de jongste, is er evenmin.
dingovallen die door heel West-Australië
beetje gezond verstand zelf wel verzinnen.
en een lekke band, Glenn ramt de ene na de
Die is twee dagen geleden met de Royal
zijn uitgezet. Twee vliegen in één klap,
Maar als het over ingrijpen in de natuur
andere ijzeren paal de grond in. Dan ver-
Flying Doctors afgevoerd nadat hij in zijn
vindt de overheid, want zowel de dingo’s
gaat, is Australië absoluut wereldkampi-
schijnt een nieuw gezicht. Een oudere vrouw
slaap een insect heeft ingeademd, waarna
als de kamelen worden als een plaag
oen kansloze projecten.
met een voor deze contreien ongebruikelijk
hij dreigde te stikken. En inderdaad, op
beschouwd.
Glenn heeft veel ervaring met dit werk,
Dior-montuur op het hoofd. Sharon blijkt de
röntgenfoto’s dook het beest op, in zijn
Het is weer zo’n typisch Australisch ver-
en dus kwam het goed uit dat hij kwam
moeder van Neil, een van de cowboys. Ze zegt
longen! Dochter Chelsea is dan ook de
haal. Eerst hebben de mensen zelf hier de
helpen. Maar ook hij is inmiddels in
niks tegen mij. Waarom doet iedereen zo raar?
enige die op dit moment nog on speaking
kameel (of eigenlijk dromedaris) gebracht,
ongenade gevallen bij Sharon. “Hij kwam
Ik ben wel gewend dat ze op afgelegen veesta-
terms is met iedereen. En dat plaatst deze
samen met hun Afghaanse drijvers.
hier om te helpen, maar nu heeft hij zo’n
tions een beetje schrikken van een bezoeker.
slimme en gevoelige meid in een lastig
Handig voor het transport in de woestijn,
beetje de hele boel overgenomen,” foetert
Maar zó lomp zijn de mensen eigenlijk nooit.
parket, want ze moet als een soort pendel-
dachten de Britten in de negentiende
ze. “Alsof het zo bijzonder is. Wij kunnen
diplomaat tussen alle strijdende partijen
eeuw. De Afghanen vertrokken weer, de
zelf heus wel kamelen jagen, dat doen we
Nieuwsgierig blijf ik hangen, en een paar uur
fungeren.
later heb ik het plaatje compleet. Op Banja-
In en rondom de woonvertrekken is het
warn heeft bijna iedereen ruzie met elkaar.
een onbeschrijflijke puinhoop. Geld is
Tien dagen geleden is Sharons vader overle-
duidelijk een probleem op dit station; de
den aan kanker, en nu is het chaos. Sharon
nu al zes jaar aanhoudende droogte heeft
Day (ze zegt dat ze 45 is, maar ziet eruit als
de zaken geen goed gedaan. Er lopen naar
60) is helemaal de weg kwijt. Ze runt het
schatting nog drieduizend koeien rond,
bedrijf met haar kinderen Neil (24), Bugsy
niet genoeg voor een station met de op-
(18), Chelsea (13) en Ben (11)., en heeft tijdelijk
pervlakte van Noord-Holland. Bovendien
hulp van Glenn (40). Maar sinds Neil een paar
hebben ze de afgelopen jaren problemen
weken geleden zijn internetliefje Tina heeft
gehad met het jaarlijkse bijeendrijven van
binnengehaald, is het kermis. Tina is een ‘lazy
hun koeien. Het komt erop neer dat de
fucking cunt’, vertrouwt Sharon me toe als ik
boel aan het verwilderen is.
koffie met haar drink in hun woonverblijf, een
Het enorme terrein rondom de woonver-
dubbele rij bouwketen met extra overkapping
trekken is een soort openluchtmuseum,
tegen de gillend hete zomerzon. Neil is op
vol moderne geschiedenis. Niet ver van
al jaren. Vergeet niet dat ik met mijn zoons
zijn beurt woedend op zijn moeder omdat die
de woonbarakken staat de uitgebrande
elk jaar die fucking stieren van vijf, zes jaar
meter dat me uiteindelijk naar Uluru of Ayers
weigert Tina te accepteren. En dus praat hij
bouwval van het oude familiehuis. “Dat is
oud vang! Wie denkt-ie wel dat-ie is, de
Rock zal brengen. De afgelopen dagen waren
niet meer met haar.
afgefikt toen opa besloot dat het centrale
fucking prick!”
leeg en eenzaam, dus ik kan wel een praatje
Sharon is een diep ongelukkige vrouw. Ik
deel vervangen moest worden,” vertelt
gebruiken. Op de kaart heb ik al gezien dat er
geloof niet dat ik ooit eerder een vrouw heb
Chelsea. “Hij dacht dat we dat niet hoef-
Terwijl Sharon op het fornuis dikke, zwart-
een veestation op mijn route ligt. En dus rijd
ontmoet die zo vreselijk scheldt als zij. Het
den te slopen omdat hij het wel gecontro-
verbrande tosti’s bakt met twee ouderwet-
ik het erf van Banjawarn Station op, om er in
godverdomme-kutzooi-klootzak-hondenlul
leerd kon laten afbranden. Maar dat liep
se tosti-ijzers, vertelt ze over de dood van
elk geval even wat informatie over de route
vliegt de hele dag in de rondte. Maar goed, dit
een beetje uit de hand.” Het terrein staat
haar vader. “Drie jaar geleden waren we
en de condities van de track te krijgen.
is Australië, daar kom je dat wel vaker tegen.
vol verlaten caravans, een enorme collec-
samen een windmolen aan het bouwen,
C h e l s e a day ( 1 3 ) , d e e n i g e o p B a n jawa r n s tat i o n d i e m e t i e d e r e e n o n s p e a k i n g t e r m s i s
Dochter
Chelsea
moet als
een pendeldiplomaat
uit te benen, want morgen gaan de mannen
‘Ik heb in mijn leven 246.000
kangoeroes omgelegd,’ zegt
Glenn, die hier is voor de
kamelenjacht.
Het duurt toch nog een paar uur voordat
tie afgedankte Land Cruisers en schuren
een fucking kloteklus en het viel hem niet
Op het erf tref ik twee cowboys die druk
ik door heb hoe erg het eigenlijk met haar
met onderdelen en materialen, alles in
mee, maar ik heb hem die fucking ladder
bezig zijn een ingewikkelde stalen construc-
gesteld is.
min of meer versleten en afgedankte staat.
opgejaagd.” Het wordt een onsamenhan-
Het is het bekende plaatje op dit soort
gend verhaal. Sharon barst in tranen uit.
tie te bouwen. Een jonge vrouw staat er een
beetje lullig bij. Ze wil graag helpen, maar
In het woonverblijf rinkelt voortdurend de
plekken, maar zó treurig zag ik het toch
“Daarna hebben we nog perziken gegeten,
weet duidelijk niet wat ze moet doen. En met
telefoon. Dat is bijzonder op zo’n afgelegen
niet eerder.
maar hij was al ziek,” zegt ze met een door
hun driftige, gehaaste manier van werken
plek, waar mensen doorgaans geen druk soci-
tranen verstikte stem. “Toen is die fucking
lijken de mannen de nutteloosheid van haar
aal leven hebben, maar het raadsel wordt snel
Cowboy Glenn is ook al een probleem-
aanwezigheid nog eens te willen benadruk-
opgelost. Het is Sharons moeder, oma Rosario,
geval. De kangoeroejager (“Ik heb in mijn
ken. Het bouwwerk is bedoeld om kamelen
die steeds belt. En niet vanuit de stad, maar
leven 246.000 kangoeroes omgelegd”) is
kloteziekte godverdomme begonnen en
nu is hij dood en ik mis hem zo fucking
Glenn, ook al een probleemgeval
much.”
banjawarn station
Snikkend valt ze in mijn armen. Niet al-
genomen. Ik ben zo moe, ik kan niet
aboriginals en truckchauffeurs uit een
leen verdrietig, maar ook boos, want álles
meer. Ik vertrek, ik ga weg.” Neil vermijdt
omtrek van honderden kilometers legden
in haar verzet zich tegen die tranen, die
oogcontact, hij kijkt naar zijn stoffige
verklaringen af over een enorme vuurbal
zij duidelijk als het ultieme zwaktebod er-
schoenen. “O ja? Waar ga je heen?” “Up
in de lucht, gevolgd door een dreun met
vaart. “I’m a tough fucking bitch and I was
north,” antwoordt ze. “En ik neem Chelsea
de kracht van een flinke aardbeving, die
so tough during the whole cremation, I
mee.” Neil kijkt haar met goed geacteerde
door seismische stations duizenden kilo-
gotta be tough now.” Haar adem ruikt naar
desinteresse aan: “Sure, no worries,” zegt
meters verderop werd gemeten.
drank. De telefoon gaat weer, het is oma,
hij. “Goede reis!” En hij loopt weg.
De geheimzinnige explosie deel heel wat
zegt Chelsea. “Ik wil haar niet spreken,”
Het is mooi geweest. Hier kan ik niet
stof opwaaien. Er kwam een officieel on-
schreeuwt Sharon. Even later zien we hoe
langer blijven. Ik slaak een zucht van ver-
derzoek. Zelfs The New York Times wijdde
oma honderd meter verderop het huis uit
lichting als ik een uurtje later mijn Toyota
een groot artikel aan Banjawarn, waarin
komt en in haar witte personenautootje
Land Cruiser door het hek bij de ingang
alle theorieën over de explosie uitgebreid
stapt. Met gierende banden gaat het au-
stuur, de leegte en de rust in. Ik geloof niet
aan bod kwamen. En bestsellerauteur Bill
tootje in z’n achteruit. Daar komt ze! Maar
dat ik ooit in mijn leven zoveel negatieve
Bryson gebruikte het verhaal in zijn boek
het blijft bij een schijnbeweging, want
energie op één plek samengebald heb
In a Sunburned Country als metafoor voor
even later zien we haar weer het huis in
gevoeld.
de geringe belangstelling die de rest van
de wereld voor Australië heeft.
gaan. En prompt gaat de telefoon weer. Nu
neemt Sharon wel op. Wat een soap...
Twee maanden later, terug in Nederland,
Was het een aardbeving, een meteoor-
Een uur later ga ik maar eens bij oma op
tik ik op een koude winteravond ge-
inslag? Tot op de dag van vandaag is het
bezoek. Ze zit op de veranda de kleren van
dachteloos ‘Banjawarn’ in op Google. Ik
een raadsel gebleven. Van Aum Shinrikyo
haar man te sorteren. Rosario is een grote,
verwacht geen enkele hit; over dit soort
is bekend dat ze ook kernwapens heb-
stevige vrouw met volle schouders en
plekken vind je zelden iets op het web. Tot
ben proberen te maken. Vaststaat dat ze
lang haar. Ze heeft wel iets van de oude,
mijn stomme verbazing stuit ik op een
op Banjawarn uranium hebben gedolven.
wijze squaw die vroeger in elk Ameri-
uitgebreid Wikipedia-lemma. Banjawarn
De spannendste theorie luidt dan ook dat
kaans c
owboyverhaal opdook. De vrouw
blijkt begin jaren negentig in handen te
hier, op Banjawarn Station, ver weg van
neemt me ongevraagd mee door het huis,
zijn geweest van de Japanse sekte Aum
de bewoonde wereld, op 28 mei 1993,
langs alle foto’s met familiegeschiedenis.
Shinrikyo, die achter de gifgasaanval in
de allereerste particulier ontwikkelde
Ze voorziet de foto’s van een droog,
de metro van Tokio zat. Het bij die aanval
atoombom van de wereld tot ontploffing
Polygoon-achtig commentaar: “Daar zie
gebruikte saringas, dat dertien levens eiste
is gebracht, zonder dat de wereld er acht
je Sharon als kind van veertien op een
en duizenden mensen ziek maakte, werd
op sloeg./
paard. Ze is altijd een uitmuntende ruiter
tot op dag van vandaag is het een raadsel wat er op banjabarn is gebeurd
ontwikkeld op Banjawarn en getest op
schapen.
geweest. Hier zie je Franky, een aboriginal
die op het eerste station van mijn ouders
Toyota Land Cruiser heeft een speciale
gebruiken om jezelf groter te maken, en
En het wordt nog gekker. Want in diezelf-
Thijs Heslenfeld is reisfotograaf. Hij maakte
werkte. Die heeft zich doodgedronken.” En
voorruit die hij weg kan klappen, en op het
dat laatste hangt hier in de lucht.
de periode, in 1993, heeft er ’s nachts een
boeken over Australië (Hot), de Zuidpool
zo kabbelt het maar door. Als we alle foto’s
dashboard is een houten houder met hon-
Het is al laat en ik besluit hier toch maar
mysterieuze ontploffing plaatsgevonden,
(Cold), Suriname (Au) en werkende mannen
hebben gehad, voelt ze feilloos aan dat ik
derd glimmende patronen gemonteerd.
te overnachten, ook al voelt deze plek
ergens op het veestation. Goudzoekers,
wereldwijd (Men At Work).
nu misschien lastige vragen wil stellen. Ze
Glenn borrelt over van de sterke verhalen
geeft ze me een stevige hand. “Ik moest
en net als Sharon doorspekt hij zijn
maar weer eens aan de slag.” Een foto van
betoog met scheldwoorden en krachtter-
haar maken zit er ook niet in. “Kom mor-
men. “We’re going to shoot some fucking
gen maar terug, ik zie er nu niet uit.”
camels, gonna give the goddamn motherfuckers a treat.” Dat genre. Neil doet stoer
Terug in de keuken blijkt Sharon laveloos.
mee. Dat soort jongens vind ik altijd het
Het kartonnetje met drie liter rode wijn dat
gevaarlijkst. Jong en nog van alles moeten
ik haar had gegeven omdat ik zou blijven
bewijzen – geen goede combinatie met
eten, ligt opengescheurd op de stapel
een vuurwapen. Die hele kamelenjacht
afval in de keuken. De zak wijn die erin
gaat een vervelend verhaal worden vol no-
zat, is spoorloos. Sharon ligt hikkend in
deloze pijn en ellende, dat voel ik aanko-
een stoel, af en toe mompelt ze nog wat.
men, en dus vraag ik niet eens of ik erbij
Ik ga maar een ommetje maken, hier heb
kan zijn. Ik zou het graag een keer willen
ik geen zin in. Bij de autowerkplaats tref
meemaken, maar dan toch graag met
ik Neil en Glenn, allebei een fles bier in
volwassen mannen die niks meer hoeven
de hand en ook verre van nuchter. Glenn
te bewijzen, want uit ervaring weet ik: zo-
heeft zijn pick-up helemaal voorbereid op
lang ze dat niet zijn, gaat het ten koste van
de jacht. Twee grote geweren met tele-
de dieren. Je kunt dieren doodschieten en
scoopvizier staan voor in de cabine. Zijn
toch respect voor ze hebben, of je kunt ze
60 hp/de tijd 2014 Nr. 03
Jongens als
Neil vind
ik altijd het
gevaarlijkst.
Nog van
alles moeten
bewijzen –
geen goede
combinatie
met wapens.
bepaald niet lekker. Het hoogtepunt
komt de volgende ochtend. Om half acht
wordt er voorzichtig op mijn bushcamper geklopt. “Breakfast is being served,”
zegt Chelsea zachtjes. Aan tafel lijken de
aanwezigen weer even on speaking terms.
Maar dat duurt maar enkele minuten. Tina
en Glenn blijken ook al niet meer door
een deur te kunnen, dus Tina zal vandaag
tóch niet meegaan op kamelenjacht. Ze
beent woedend weg omdat Chelsea iets
verkeerds heeft gezegd, en Glenn maakt
zich uit de voeten zo gauw Sharon in de
buurt komt. Wat is dit vermoeiend...
Na het ontbijt drink ik koffie met Sharon,
op een bankje in de zon. Het leven lijkt
heel even aangenaam. Maar niet lang.
Als Neil zich in de buurt vertoont, roept
Sharon hem. “Neil, ik heb een besluit
‘glenn heeft hier zo’n beetje de boel overgenomen,’ foetert sharon
61

Download Report