Jack Boer en de bevrijding van de Werfstraatgevangenis 62 jaar geleden, in de vroege ochtend, bevrijdde KNIL-kapitein Jacobus Lambertus (‘Jack’) Boer, samen met een Britse en één oude Stuarttank en 10 door de Britten ter beschikking gestelde Brits-indische soldaten (Mahratta's) en Gurkha’s, 2.384 Nederlandse gevangenen (uit de Bersiap-periode) uit de Werfstraatgevangenis in Surabaja, bewaakt door ± 200 pemuda’s. Het is 10 november 1945. Het is zeer roerig in Surabaja. Op 25 oktober nog embarkeerde in de haven van Tanjung Perak nog triomfantelijk de Britse brigadegeneraal A.W.S. Mallaby; op 30 oktober wordt de generaal op lafhartige wijze op de Rode Brug (Jembatan Merah) in Surabaja vermoord. Hij inspecteerde de stad in zijn auto, kwam onverwacht in een oproer terecht en kwam om het leven toen een pemuda om 20.30 uur zijn auto opblies. Jack Boer Saillant detail is dat hij zojuist Internatio Gebouw aan het Willemsplein een bestand was overeengekomen met Hatta en Sukarno… De moord op Mallaby, commandant van de 49th Indian Infantry Brigade, liet de Britse geallieerde legerleiding niet over zijn kant gaan. Zijn opvolger, generaal Robert Mansergh, commandant van de geallieerde troepen op OostJava, stelde op 9 november 1945 een ultimatum: vóór 06.00 uur de volgende dag moesten de ongeregelde Indonesische strijdgroepen in Surabaja de wapens hebben neergelegd, alle gijzelaars vrijkomen en de Indonesische leiders zich hebben overgegeven. Op dat moment verbleven 2.384 Nederlanders als gijzelaar in de Werfstraatgevangenis in Surabaja. De Britse brigadegeneraal A.W.S. Mallaby 1 Jack Boer werkte op dat moment bij de Bataafsche Petroleum Maatschappij (BPM) voorloper van Shell – ten behoeve van de brandstofvoorziening van de Nederlandse vloot in Surabaja, maar hij was tevens reserve-kapitein bij het Koninklijk Nederlands-Indisch Leger (KNIL). Hij stelde zich vrijwillig ten dienste van een peloton Gurkha’s en Mahratta’s in de haven om met gevaar voor eigen leven mee te doen aan de bestorming van de Werfstraatgevangenis. Het gevaar was zeer groot dat de ongeregelde Indonesische strijdgroepen de Nederlandse en Indisch-Nederlandse gijzelaars zouden doden. Een Nederlandse tolk en een gids in de stad kwam de Britten dan ook goed van pas. In een Brits legeruniform deed Boer mee aan de actie, waar zijn werkgever – BPM – alle belang bij had. Represaillemogelijkheden op de petro-infrastructuur in de haven van Surabaja waren zeer aannemelijk. Dat werd angstig bewaarheid: in de navolgende veldslag in Surabaja zouden vele schepen tot zinken worden gebracht en haveninstallaties vernield. De bevrijdingsactie in de Werfstraatgevangenis was feitelijk een opmaat geweest naar die veldslag. Het ultimatum van de Britten werd niet beantwoord. Het kostte de Britten vervolgens 5 weken om de Indonesische weerstand in Surabaja te breken, waarbij 15.000 Indonesiërs het leven lieten. 400 Britse militairen raakten gewond of werden gedood. In 1953 verliet kapitein Jack Boer Indonesië als Ridder in de Orde van Oranje-Nassau met de zwaarden. Hij overleed op 82-jarige leeftijd op 5 september 1993. In 1997 publiceerde Jack Boer ‘ Koninklijke Olie in Indië’, de prijs voor het vloeibare goud 1939-1953’ (Uitgeverij Bonneville, 378 pagina’s, ISBN 9073304539). Hierin staat ook een hoofdstuk over de gebeurtenisssen in de Werfstraatgevangenis te Surabaja. In 1998 zond de EO-televisie een documentaire van Rinus Spoor uit over Jack Boer. Hierin werd aandacht gevraagd voor de bijzondere man, die wellicht een Militaire Willemsorde zou hebben verdiend met zijn actie. 2
© Copyright 2024 ExpyDoc