J_NEN7510_Jan Willem Schoemaker

Cursusdag
ICT-standaarden in de zorg
Nieuwegein, 20 mei 2014
Toelichting NEN 7510
Informatiebeveiliging in de zorg
Drs. J.W.R. Schoemaker CISSP
CISO / Business Continuity Manager
Erasmus MC
Inhoud
•
•
•
•
•
Toelichting informatiebeveiliging
Toelichting NEN 7510
Overige relevante normen
Informatiebeveiliging Erasmus MC
Afsluiting
Toelichting informatiebeveiliging
Wat is informatiebeveiliging? (1)
Het samenhangend stelsel van maatregelen dat zich richt op het
blijvend realiseren van een optimaal niveau van beschikbaarheid,
integriteit en vertrouwelijkheid van informatie en informatiesystemen ter
voorkoming en beperking van het optreden van bedreigingen van
binnen- en van buitenaf.
Beschikbaarheid
Integriteit
Vertrouwelijkheid
Wat is informatiebeveiliging? (2)
Identificatie en authenticatie
Autorisatie
Role based
Access control
Waarom informatiebeveiliging?
•
Patiëntveiligheid
•
Beschikbaarheid, integriteit, vertrouwelijkheid
•
Verwachtingen van de omgeving (o.a. patiënten,
studenten, toezichthouders, w.o. IGZ en CBP)
•
Wet- en regelgeving (WGBO, WBP, NEN7510)
•
Voorkoming van (financiële) schade
•
Bescherming van het imago van de organisatie
Wet- en regelgeving - WBP
• Art. 13: “De verantwoordelijke legt passende technische
en organisatorische maatregelen ten uitvoer om
persoonsgegevens te beveiligen tegen verlies of tegen
enige vorm van onrechtmatige verwerking.”
• Patiëntgegevens zijn zogenaamde ‘bijzondere gegevens’
• Art. 21 WBP geeft regels voor de verwerking van
patiëntgegevens (o.a. geheimhouding)
Wet- en regelgeving - WGBO
• Wet op de Geneeskundige Behandelingsovereenkomst
(art. 446 t/m 468 Burgerlijk Wetboek)
• Behandelrelatie patiënt – zorgverlener staat centraal
• Regelt onder andere:
– Dossierplicht zorgverlener (art. 454)
– Rechten patiënt (inzage, afschrift, aanvulling, correctie,
afscherming, verwijdering en vernietiging)
– Beperking toegang dossier
– Vertrekking patiëntgegevens t.b.v. statistisch en
wetenschappelijk onderzoek
Wetgeving – Europese privacywetgeving
• Bestaande ‘EU Data Protection Directive
• Nieuwe ‘EU General Data Protection Directive’
– Privacy by default/design
– Privacy Impact Assessment (PIA)
– Profiling
– ‘Het recht om vergeten te worden’
– Financiële sancties (1-5% bruto omzet)
Toelichting NEN 7510
Historie NEN 7510
• 2002-2003 Project van NEN en vertegenwoordigers
uit de zorgsector
• 2004 uitgebracht als versie 1.0
• Gebaseerd op ‘Code voor Informatiebeveiliging’
• Doel: handvat bieden voor implementatie
informatiebeveiliging
• Versie 2.0 uitgebracht najaar 2011
• Nadruk op managementsysteem en risicoanalyse
Risicoanalyse
Risicoanalyse
Inventariseer de informatiemiddelen
Bepaal de waarde van de
informatiemiddelen en
afhankelijkheden ertussen
Inventariseer de
Bepaal de
Bepaal de
bestaande en
bedreigingen kwetsbaarheden geplande maatregelen
Beoordeel de risico’s
Bepaal af te dekken risico’s
Kies de maatregelen
Restrisico aanvaarden?
Nee
Ja
Informatiebeveilligingsbeleid
Informatiebeveiligingsplan
Information Security Management
System (ISMS)
Plan
Interested
Parties
Het Establish
ISMS
Establish
vaststellen
ISMS
ISMS
Belanghebbenden
Do
Eisen Information
en
verwachtingen
security
t.a.v.requirements
informatiebeveiliging
and expectations
Interested
Parties
Het
ISMS implemenImplement
Implementand
and
teren
en the
uitvoeren
operate
ISMS
operate the ISMS
Het ISMS
bijhouden
Maintain
and
Maintain
and
en verbeteren
improve
the
ISMS
improve the ISMS
Het Monitor
ISMS bewaken
Monitorand
and
enreview
beoordelen
reviewthe
ISMS
theISMS
ISMS
Check
Belanghebbenden
Act
Managed
Beheerde
informatiesecurity
beveiliging
NEN 7510 - beheersmaatregelen
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Beveiligingsbeleid
Organisatie van informatiebeveiliging
Beheer van bedrijfsmiddelen
Personeel
Fysieke beveiliging en beveiliging van de omgeving
Beheer van communicatie- en bedieningsprocessen
Toegangsbeveiliging
Verwerving, ontwikkeling en onderhoud van informatiesystemen
Beheer van informatiebeveiligingsincidenten
Bedrijfscontinuïteitsbeheer
Naleving
Voorbeeld beheersmaatregel
• 11.1.1 Toegangsbeleid
• Er behoort toegangsbeleid te worden vastgesteld,
gedocumenteerd en beoordeeld op basis van bedrijfseisen
en beveiligingseisen voor toegang.
• Een organisatie die patiëntgegevens verwerkt, behoort
een toegangsbeleid ten aanzien van deze gegevens te
hanteren. Het toegangsbeleid behoort te voldoen aan
professionele, ethische, wettelijke en patiëntgerelateerde
eisen en tevens tegemoet komen aan de eisen die het
werk van zorgprofessionals stelt en speciale aandacht
besteden aan de beschikbaarheid van gegevens bij het
verlenen van acute zorg.
Samenstelling NEN 7510
• Combinatie van:
– Organisatorische maatregelen
– Technische maatregelen
– Fysieke maatregelen
• Gericht op:
–
–
–
–
Bedrijfsprocessen
Informatievoorziening
Infomatietechnologie
Geautomatiseerd en niet-geautomatiseerd
Certificatieschema NEN7510
• Voorkomt van wildgroei schema’s
• Stimuleert implementatie NEN7510
• Bevordert transmurale zorg met ICT
• Vergroot zekerheid inzet externe partijen
Overige relevante normen
• NEN 7512, Vertrouwensbasis voor
gegevensuitwisseling (in revisie)
• NEN 7513, Logging – Vastleggen van actie op
elektronische patiëntdossiers
• NEN 7521, Toegang tot patiëntgegevens –
Grondslagen voor uitwisseling (in ontwikkeling)
• ……..
Standaarden en organisaties
• ISO/TC 215, WG4, Privacy and Security
• CEN/TC 251, WG6, Health care, Security, Privacy,
Quality and Safety
• ISO270xx (Information security)
• ISO27799 (ISM in Health using ISO 27002)
• ISO22301, Requirements BCMS
• ISO22313, Guidance BCMS
• ISO31000, Risk management
• Cobit, ITIL, BSIL, ASL, etc.
Informatiebeveiliging
in het Erasmus MC
Missie Erasmus MC
Het Erasmus MC staat voor een
gezonde bevolking en excellente
zorg door onderzoek en onderwijs.
Het Erasmus MC is erkend leidend in
innovaties voor gezondheid en zorg.
Toelichting Erasmus MC
•
•
•
•
Onderdelen
Erasmus MC - centrumlocatie
Erasmus MC - Sophia Kinderziekenhuis
Erasmus MC - Daniël den Hoed Kliniek
Erasmus MC - faculteit
•
•
•
•
•
Kengetallen
Aantal klinische bedden: 1.300
Aantal polikliniekbezoeken: 530.000 p.j.
Aantal operatiekamers: 30
Aantal medewerkers: 11.000
Aantal studenten: 3.000
Uitgangspunten informatiebeveiliging
Erasmus MC
• Iedereen heeft een rol bij informatiebeveiliging – integrale
managementverantwoordelijkheid
• Gestructureerde aanpak
• NEN-normen 7510, 7512 en 7513 en wet- en regelgeving
• Stimuleren beveiligingsbewustzijn bij management en
medewerkers
• Aandacht voor informatiebeveiliging bij ontwikkeling en beheer
van informatiesystemen
• Gedragscode voor medewerkers, inclusief sancties
• Toezicht op naleving
• Samenwerking met andere partijen, waaronder andere UMC’s,
NVZ en het NCSC
Managementsysteem voor
informatiebeveiliging
Beleidsvorming
Monitoring,
evaluatie en
controle
Implementatie
RisicoAnalyse
Planvorming
Organisatie informatiebeveiliging
Erasmus MC
 Lijnmanagement
 Coördinator Informatiebeveiliging
 Portefeuillehouder RvB
 CISO / IT Security Officer
 Functionaris Gegevensbescherming
 Computer Emergency Response Team
 Audit
 Overige betrokkenen
 Diverse overlegvormen
 Controle en rapportage via P&C-cyclus
De rol van de ‘Security Officer’
• Beheer
informatiebeveiligingsbeleid,
richtlijnen en standaarden
• Coördineren van de
implementatie van
informatiebeveiliging
• Communicatie en voorlichting
• Evaluatie, rapportage en advies
Communicatiecampagnes
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Presentaties management
Personeelsblad
Intranet
Posters
Toelichting in werkoverleg
Introductie nieuwe medewerkers
Controle van werkplekken
Social engineering
Meting van resultaten door enquête
Tien geboden voor
informatiebeveiliging
 Houd wachtwoorden geheim
 Berg vertrouwelijke informatie op
 Beveilig uw werkplek bij (tijdelijke)
afwezigheid
 Verstrek geen vertrouwelijke
informatie ongecontroleerd aan
derden
 Gebruik internet en e-mail op een
goede manier
 Pas op bij het downloaden van
bestanden, gebruik geen illegale
programmatuur
 Wees je bewust wat je doet met social
media
 Meld een beveiligingsincident aan de
helpdesk, leidinggevende of
Coördinator Informatiebeveiliging
 Wees voorzichtig met mobiele
apparatuur (laptop, USB-stick, etc.)
 Sla gegevens op op het netwerk of zorg
anders voor een goede back-up
Controle werkplekken
Tot slot (1)
Valkuilen en aandachtspunten
• Management commitment
• Beveiliging is niet populair
• Verantwoordelijkheid in de lijn
• Balans vinden in risico en gebruikersgemak
• Balans vinden in continuïteit versus privacy
• Het is een zaak van lange adem, vereist continue aandacht
Tot slot (2)
Drs. J.W.R. Schoemaker CISSP
CISO / Business Continuity Manager
Erasmus MC, Universitair Medisch Centrum Rotterdam
's-Gravendijkwal 230
Postbus 2040
3000 CA Rotterdam
Tel 010 - 703 67 61
E-mail [email protected]
Internet www.erasmusmc.nl
Tot slot (3)