ondernemers - TMVW Jaarverslag 2013

ondernemers
in Oost-Vlaanderen
Een maandelijkse uitgave van Voka - Kamer van Koophandel Oost-Vlaanderen
“Wie pioniert, moet
ook kritiek kunnen
incasseren.”
Ludy Modderie, TMVW
Jaargang 15 - nummer 3 - maart 2014
FOCUS
een sterk verhaal
De metamorfose van integraal waterbedrijf tot multiservicebedrijf
Geen water is TMVW te diep
TMVW was ooit een puur drinkwaterbedrijf, maar evolueert meer dan
ooit naar een multiservicebedrijf, al incasseert het daarvoor soms forse
kritiek. Ludy Modderie, al veertien jaar topman, laat er zijn slaap niet
voor. “Neen, we hebben niet te veel schulden. En ja, we zijn solvabel.”
Een portret van een intercommunale die een publieke opdracht
combineert met ondernemerszin.
‘Geen water is ons te diep’, prijkt er in grote letters op het bedrijfsgebouw van intercommunale TMVW, een architecturale parel van
beton en glas waardoor binnenin het licht zegeviert. Ludy Modderie
is veertien jaar algemeen directeur van de Tussengemeentelijke
Maatschappij der Vlaanderen voor Watervoorziening (TMVW) in Gent.
De industrieel ingenieur, in een vorig leven actief in topfuncties bij de
Rijkswacht, is een man met ambitie, lef en visionaire ideeën, maar hij
kent ook zijn geschiedenis. Ludy Modderie: “TMVW ontstond in 1923
door een tekort aan natuurlijke bronnen in de regio. Daardoor moesten
we het water elders (in Wallonië) halen, leidingen leggen en het naar
ons werkingsgebied brengen. TMVW is altijd een typische koopmaatschappij geweest, gespecialiseerd in toevoer en distributie van water.
Het Brusselse Vivaqua en de Antwerpse Waterwerken (AWW) leveren
momenteel respectievelijk 43% en 42% van het drinkwater dat TMVW
verdeelt, het Nederlandse Evides is goed voor 2,5% en daarnaast halen
we 11,5% van onze wateromzet uit eigen winningen in Henegouwen.”
Was TMVW vroeger enkel actief in de toevoer en distributie van
drinkwater, dan doet het anno 2014 zoveel meer: de intercommunale
beheert ook riool- en weginfrastructuur, bouwt en beheert sporthallen
en zwembaden en legt wegen en rioleringen aan. Dit zijn allemaal
divisies met aparte resultatenrekeningen. De belangrijkste klanten of
vennoten zijn steden, gemeenten en OCMW’s. Ook de havens van
.LU[LUALLIY\NNLLUOL[HSNLTLLUaPLRLUO\PZ1HU7HSÄQU.LU[KVLU
beroep op hun diensten. Sinds 2010 werkt TMVW ook structureel
samen met AWW (Antwerpse Waterwerken) onder de koepelnaam
water-link. De combinatie levert jaarlijks bijna 190 miljoen m³ water
aan ruim 700.000 klanten in Antwerpen, Oost- en West-Vlaanderen
en Vlaams Brabant. Zij staat in voor het afvalwaterbeheer van ongeveer
evenveel klanten en levert ook water voor industriële toepassingen
aan bedrijven. Een samenwerking met potentieel, volgens Modderie.
“Zij zijn een productiemaatschappij, wij een typische transportmaatschappij. We zijn dus complementair.”
TMVW krijgt dezer dagen heel wat kritiek omdat het activiteiten zou
uitoefenen die niets meer met haar kerntaak te maken hebben.
TMVW investeerde zelfs 18,5 miljoen euro in de Ghelamco Arena,
het nieuwe voetbalstadion van AA Gent. Maar volgens Modderie is
het één altijd uit het ander voortgevloeid en was de evolutie van
drinkwaterbedrijf tot integraal waterbedrijf en nu tot multiservicebedrijf
niet meer dan logisch. “Sinds begin 2005 is het de opdracht van de
drinkwaterbedrijven om het door hen geleverde drinkwater na gebruik
ook te saneren. Toen kregen we voor het eerst een nieuwe rol toebedeeld. Ofwel ging je als drinkwatermaatschappij het afvalwater zelf
saneren, ofwel ging je in zee met een andere intercommunale, ofwel
Ik voorspel dat we een stuk
globalisering krijgen
Ludy Modderie
maakte je afspraken met de gemeente of je gooide die opdracht op
de markt via een marktconsultatie.” TMVW koos voor de vlucht vooruit.
Laten we het eerst over water hebben. Dat wordt meer
KHUVVP[LLUS\_LWYVK\J[HSSLLUILZLɈLU^LOL[HSZ
burgers nog niet …
Ludy Modderie: “Klopt. In België hebben we trouwens geen cultuur
VTRYHHU[QLZ^H[LY[LKYPURLUÄQU[QLZ4HHYHSZLYNLLU^H[LY\P[
de kraan komt, is het onze feestdag en verwachten klanten dat er
een alternatief wordt voorzien.”
5
“Als we kraantjeswater sterk promoten als drinkwater, dan krijgen we
VVRYLHJ[PL\P[KLÅLZZLU^H[LYZLJ[VYVTKH[OL[O\UTHYR[]LYZ[VVY[
Wij merken dat in crisistijd mensen meer kraantjeswater drinken,
vooral om te bezuinigen.”
“Dit gezegd zijnde, elke dag drinkbaar water leveren, heeft zijn prijs.
Voor die levering zijn belangrijke investeringen en exploitatiewerken
nodig, die meestal niet zichtbaar zijn. De netten liggen immers onder
de grond. En hoe raar het ook klinkt, zuinig omgaan met drinkwater
zet tegelijk de prijzen onder druk. Als u morgen minder water verbruikt,
gaat u minder betalen, maar als we met z’n allen minder verbruiken,
gaan we evenveel betalen en als we niet opletten gaan we zelfs een
beetje meer betalen om de kwaliteit op peil te houden.”
Dat lijkt een heel moeilijk verhaal om aan de eindklant
te verkopen?
3\K`!¸0UKLYKHHK,PNLUSPQRaLNQL!º7YVÄJPH[KH[\ILZWHHY[THHY\NHH[
evenveel of meer betalen.’ Drinkwatervoorziening is een netgebonden
dienstverlening, met hoofdzakelijk vaste kosten. Of je nu 10 of 20
miljoen kubieke meter water door de leidingen stuurt, de netinfrastructuur kost evenveel. Ongewijzigde kostenniveaus terugverdienen via
minder gedistribueerde kubieke meters, vereist creatieve oplossingen
om het drinkwater voor iedereen betaalbaar en toegankelijk te houden.”
Hoe ziet de drinkwatervoorziening eruit in 2100?
Ludy: “Ik voorspel dat we een stuk globalisering krijgen, weliswaar op
lokale schaal. Het exploiteren van bronnen en ze via transportleidingen
op de juiste plaats verdelen, kan je optimaliseren door alles op een
>>>
ondernemers maart 2014
grotere schaal te bekijken en samenwerkingen
aan te gaan met partners, zoals wij deden met
AWW. Vroeger had elke gemeente zijn eigen
regie voor de organisatie van zijn drinkwatervoorziening, maar het water stopt niet aan
een dorps- of provinciegrens. Wij kopen
bijvoorbeeld het meeste water bij Vivaqua uit
Brussel. Dat is veruit het duurste water. Op het
eerste gezicht lijkt dit raar, want dat water loopt
gravitair (op een natuurlijke wijze van hoog
naar laag) tot bij ons, dus zou je verwachten
dat het goedkoop is. Het extra water dat we in
de zomer nodig hebben om piekverbruiken op
te vangen, bijvoorbeeld, halen we bij hen. Er is
geen enkel bedrijf dat zo georganiseerd is qua
beschikbare capaciteit als Vivaqua. Maar voor
die expertise betaal je een prijs.”
Voor één miljard mensen,
voornamelijk in het Zuiden, is vers
drinkwater niet vanzelfsprekend.
Kijken jullie op dat vlak ook over
de landsgrenzen?
6
Ludy: “We doen dit nog veel te weinig.
We steunen meerjarenprojecten, bijvoorbeeld
in de bouw van waterputten, waarbij er zo
veel mogelijk ter plekke wordt uitgevoerd.
We werken daarvoor samen met Protos.
Dat is een ngo die zich wereldwijd inzet voor
een beter waterbeheer. Per euro die Protos
ontvangt van externe partijen zoals wij,
krijgen ze een aantal euro’s van de overheid.
Ik ben altijd verwonderd over hoeveel
mensen zich ginds kunnen bevoorraden
met een paar tienduizend euro, hier kan je er
met moeite een paar meter netinfrastructuur
mee aanleggen.”
Sinds 2007 zijn jullie hier ook actief
op andere terreinen. Zo beheren
jullie ondertussen sporthallen en
zwembaden van ruim 60 gemeenten?
Ludy: “Klopt. We bieden altijd een totaalpakket
aan, maar wel op maat: studie, onderhoud,
L_WSVP[H[PLPU]LZ[LYPUNLULUÄUHUJPLYPUN
Eigenlijk is het gestart als een puur btwverhaal. Door de exploitatie via TMVW
kunnen gemeenten besparen op de btw.”
Jullie beperken zich niet tot het
beheer van die sportaccommodaties,
maar bouwen of renoveren ze zelfs.
Omdat gemeenten de torenhoge
kosten zelf niet meer kunnen dragen?
Ludy: “Waarschijnlijk wel. Tickets brengen
maar een kwart op van de reële kost van
een sporthal. We zijn met ons allen heel
gevoelig voor de inkomprijs in een zwembad
of sporthal. Merkwaardig, want de gemiddelde
kost om een uurtje te zwemmen is minder
dan de prijs van het pintje dat je nadien drinkt.
Net zoals we voor onze netinfrastructuur
op lange termijn moeten investeren, doen
we dat ook voor deze sportinfrastructuur.
Als een gemeente zelf investeert, moet ze ook
LLUÄUHUJPLYPUNHHUNHHUTL[LLU[LY\NIL[Hlingstermijn. Wat er jaarlijks moet terugbetaald
worden, komt in de begroting. Wij doen dit
nu voor hen, maar de gemiddelde looptijd
]HUKLÄUHUJPLYPUNPZPL[ZSHUNLY,SRLRLLYHSZ
we een nieuw project opstarten, wordt een
ÄUHUJPLLSWSHUVWNLTHHR[LUVUaL]LUUV[LU
kennen perfect de consequenties. Wij kunnen
zelf de uitbating van die sportaccommodaties
concurrentieel organiseren door op schaalLќLJ[[LTPRRLULUNVLKLWYPQaLU[LILKPUNLU
Wij hebben nu één werknemer in dienst
die het milieuvergunningenbeleid van alle
zwembaden opvolgt. Het is niet evident
voor een gemeente om die knowhow in
huis te hebben en om bij te blijven.”
Jullie steken zichzelf daarvoor zwaar
in de schulden. De Tijd bracht eind
vorig jaar een kritisch artikel waarin
gezegd werd dat tientallen Vlaamse
gemeenten gebruik maken van
TMVW om er miljoenen euro’s lokale
schulden naar door te schuiven.
Daardoor steeg jullie vreemd
vermogen de voorbije zes jaar
tot 807 miljoen euro?
Ludy: “Dat is veel te kort door de bocht.
Onze solvabiliteit bedraagt 48 procent.
Of: ons eigen vermogen bedraagt bijna de
helft van ons totale vermogen. Men creëerde
ook onterecht de indruk dat we vooral
investeerden in sportinfrastructuur. Tussen
2008 en 2013 investeerden we 736 miljoen
euro, waarvan 40% in drinkwater, 47% in
sanering, 11% in sportinfrastructuur en 2%
Ludy Modderie: “We zijn een publiek bedrijf dat speelt volgens private regels, maar met publieke partners en publieke dienstverlening.”
FOCUS
in wegenis. Wij doen beroep op kortetermijnÄUHUJPLYPUNTHHYPUZSLJO[Z]VVY
]HUVUaL[V[HSLÄUHUJPLYPUNLU6WVUaL
langetermijnleningen ligt de rente vast.
Weet je dat we nog nooit een waarborg
hebben moeten aanspreken van onze
vennoten? Dat kunnen niet veel intercommunales zeggen. Kijk, als we minder zouden
investeren in die nieuwe domeinen, heeft
dat ook zijn consequenties voor onze andere
activiteiten. Tel 11.000 km distributieleiding:
1 km drinkwaterleiding aanleggen, kost
100.000 euro. Als je die netinfrastructuur elke
100 jaar wil vervangen, dan moet je elk jaar
11 miljoen investeren of opzijzetten om je
netwerk continu te onderhouden. Maar zelfs
die redenering is te simpel, want een deel
van die netten worden ontdubbeld, zodat
we minder wegen moeten opbreken, die
we ook al met maatschappelijk geld moeten
betalen. Reken maar dat je elk jaar 25 miljoen
euro moet investeren in die infrastructuur.
Wij brengen ook 160 miljoen euro op de
markt via overheidsopdrachten en werken
ondertussen met bijna 800 personeelsleden.
Maar de basis blijft: ervoor zorgen dat de
volgende generaties niet in een verzakte
straat rondlopen.”
Volgens Voka moeten gemeenten
en andere publieke instanties
LɉJPwU[LY^LYRLUTHHY[LNLSPQR
blijven investeren in publieke
domeinen. Die opdracht is jullie
op het lijf geschreven.
Ludy: “Wij werken al ruim tien jaar samen met
gemeenten, OCMW’s, Havenbedrijf Gent …
Je bouwt een bepaalde knowhow op,
waarvan je plots zegt: ik kan die ook ergens
anders inzetten. Of je nu een sporthal of cultureel centrum beheert, je gebruikt dezelfde
technieken. En als gemeenten de rioleringen
aanpassen, vernieuwen ze ook de weg of
het gemeenteplein. Maar als publieke speler
kampen we met verschillende spreidstanden.
Het is niet meer dan logisch dat we alles wat
we doen in alle openheid eerst vragen aan
de spelers die met ons samenwerken. Maar
tegelijkertijd moet je in vertrouwen kunnen
onderhandelen over bijvoorbeeld een watercontract. We zijn ook veel meer dan vroeger
met pure, technische bedrijfsvoering bezig
en niet meer met een simpele openbare
dienst waar je heel eenvoudig over kunt
communiceren. Maar iedereen die met ons
samenwerkt, is vertegenwoordigd in het
orgaan waarin de beslissingen genomen
worden. We nemen dus nooit beslissingen
een sterk verhaal
vanuit een ivoren toren. Al vrees ik dat we in
publieke samenwerking af en toe de pionier
uithangen. En als je synergieën nastreeft,
weet je ook dat je vroeg of laat mensen
te veel hebt, of je hoeft ze niet meer
te vervangen.”
U vreest dat u de pionier uithangt.
Pionieren zou positief moeten
klinken …
Ludy: “Ik probeer in te schatten hoe
de buitenwereld dat ervaart. Maar wie
pioniert, moet ook kritiek kunnen incasseren.
Voor alle duidelijkheid: wij doen niets uit eigen
toegevoegde waarde. Wij doen iets omdat
een vennoot dat vraagt en de groep van
vennoten vaststelt dat die opdracht conform
de spelregels is die we met elkaar afgesproken
OLIILUAVHSZIPQVUaLÄUHUJPwSLPUQLJ[PLPU
de Ghelamco Arena.”
Klopt het dat zonder die injectie
de voetbaltempel een jaar later
zou geopend zijn?
Ludy: “Wij investeren ook in de sportinfrastructuur van andere vennoten, maar omdat
het de Ghelamco-arena was, was dat plots
gras van een andere planeet. (droogjes) En
eenmaal je op Uranus bent, ben je niet op
twee dagen terug. Dit jaar plannen we een
naamsverandering. Die is absoluut nodig,
zodat de vlag de lading weer dekt. We zijn
een publiek bedrijf dat speelt volgens
private regels, maar met publieke partners
en publieke dienstverlening.”
U barst van ambitie. Dat weerspiegelt
zich waarschijnlijk ook op de
werkvloer en het HR-beleid?
Ludy Modderie: “Onze solvabiliteit bedraagt
48%. De voorbije jaren investeerden we
736 miljoen euro, waarvan 40% in drinkwater,
47% in sanering, 11% in sportinfrastructuur
en 2% in wegenis.
beschermend. Je moet het dus goed
afdekken, want anders krijgt men de indruk
dat men risico’s neemt. Al ben ik de eerste
om bepaalde clichés rond werken in de
publieke sector te weerleggen. Wij betalen
marktconform, hebben niet de minste
maar ook niet de meeste vakantiedagen en
niemand laat hier zijn gereedschap of stylo
vallen om 17 uur. Er werken hier vandaag
]LLSQVUNLOVVNNLR^HSPÄJLLYKLTLUZLU
en we tellen verhoudingsgewijs ook bijzonder
veel vrouwen, waarvan een behoorlijk aantal
in technische functies. Laat ik het met
een metafoor zeggen: wanneer tien jaar
geleden de trein vertrok en er zaten er
een paar niet op, dan zou de TMVW-trein
af en toe gestopt zijn tot iedereen erop zat,
nu rijdt die trein door. En terecht.”
Tekst: Sam De Kegel
foto’s: Jan Caudron
Ludy: “Het moet vooruit gaan. We hebben
nu een vrij platte structuur met een breed
management en een enorme variatie in
WYVÄLSLU=VVYOL[KYPUR^H[LYILSLPKOLIQL
vooral uitvoerende technische mensen nodig
aVHSZI\PaLUÄ[[LYZKPLPUNYPQWLUVWOL[UL[
Naarmate je opschuift naar sanering, werken
we veel meer met projectleiders en mensen
die toezicht houden op werven.”
Dat betekent dat u werknemers
wilt die zich ontbolsteren tot kleine
ondernemers.
Ludy: “De sleutel is inderdaad ondernemerschap creëren in een publieke context.
Een moeilijke oefening, want het is minder
Zuinig omgaan met water,
zet de prijzen onder druk.
De vaste kosten blijven
immers gelijk.
Ludy Modderie
ondernemers maart 2014
7

Download Report