Sporen van de IJstijd Grenze des Euregio-Gebietes Sporen van de IJstijd Die Spuren der Eiszeit Kuhlhoff Bippen Bezoekerscentrum Sallan dse Heuvelrug Kartengrundlage: Übersichtskarte Niedersachsen 1:500.000 - Normalausgabe Vervielfältigt mit Erlaubnis des Herausgebers: LGN - Landesvermessung und Geobasisinformation Niedersachsen - D5142 Bezoekerscentrum "Sallandse Heuvelrug" Grotestraat 281 7441 GS NIJVERDAL Tel.: 0031 (0) 548612711 Fax.: 0031 (0) 548612067 www.staatsbosbeheer.nl www.sallandseheuvelrug.nl Naturpark TERRA.vita Am Schölerberg 1 49082 Osnabrück Tel.: 0049 (0) 5 41 / 501 -42 17 Fax.: 0049 (0) 5 41/ 501 -44 24 [email protected] www.naturpark-terravita.de Europa 150.000 jaar geleden: heel Scandinavië ligt onder een gigantische deken van sneeuw en ijs. Reusachtige gletsjertongen breiden zich uit naar het zuiden, en bedekken tenslotte ook grote delen van Midden-Europa. In Nederland en in Noord-Duitsland ligt de zuidrand van deze gletsjer – hier smelt het ijs en laat zand, keien en zelfs grote rotsblokken achter. De landschappen, die door deze ingrijpende gebeurtenissen ontstaan, komen niet tot rust. Nieuwe klimaatveranderingen beïnvloeden de gebieden, later zal de mens een enorme invloed op natuur en landschap in de oude IJstijdgebieden hebben. Het noordelijkste Duitse middelgebergte ligt in het Natuurpark TERRA.vita. Na een bewogen ontwikkelingsgeschiedenis van de aarde, die zich over 300 miljoen jaar uitstrekte, gaven de gletsjers van de ijstijd dit gevarieerde landschap de “finishing touch”. De daarbij ontstane Bippener Bergen vormen het opvallendste overblijfsel uit de ijstijd in het Natuurpark. Bosrijke heuvels en vruchtbare akkers vormen nu een rijk gestructureerd landschap. Ook in Nederland zijn relicten van de ijstijd te ontdekken. Een goed voorbeeld is de Sallandse Heuvelrug. Dit gebied ligt in de provincie Overijssel en is een Nationaal Park. Aan welke kant van de grens men ook is – de sporen van de ijstijd zijn overal aanwezig. Op deze heuvels liggen uitgestrekte loof- en naaldhoutbossen en heidevelden. Het is een belangrijk natuur- en recreatiegebied met bijzondere dier- en plantensoorten. Europa vor 150.000 Jahren: Ganz Skandinavien liegt unter einem gewaltigen Schild aus Eis und Schnee. Riesige Gletscherzungen dehnen sich nach Süden aus, bedecken schließlich auch weite Teile Mitteleuropas. In den Niederlanden und in Norddeutschland liegt der Südrand dieser Gletscher – hier schmilzt das Eis und hinterlässt Sand, Geröll und teils gigantische Felsblöcke. Die nördlichsten deutschen Mittelgebirge liegen im Naturpark TERRA.vita. Nach einer ereignisreichen Erdgeschichte, die sich 300 Millionen Jahre zurück verfolgen lässt, gaben die Eiszeitgletscher dieser vielfältigen Landschaft den letzten ”Schliff”. Die dabei entstandenen Bippener Berge bilden das wohl auffälligste Eiszeit-Relikt im Naturpark. Waldreiche Höhenzüge und fruchtbares Ackerland ergeben heute ein reich strukturiertes Landschaftsmosaik. Die Landschaften, die durch diese umwälzenden Ereignisse entstehen, kommen nicht zur Ruhe. Neue Klimawechsel prägen die Regionen, später wird der Mensch massiv Einfluss auf die Gestalt der Natur in den alten Eiszeit-Gebieten nehmen. Egal, auf welcher Seite der Grenze man steht – die Spuren der Eiszeit sind allgegenwärtig. Auch in den Niederlanden sind Relikte der Eiszeit zu finden. Ein gutes Beispiel ist der Sallandse Heuvelrug. Dieses Gebiet ist ein National Park und liegt in der Provinz Overijssel. Auf diesem Höhenzug befinden sich ausgedehnte Laub-und Nadelholzwälder ebenso wie großflächige Heidegebiete. Es ist ein wichtiges Natur- und Erhohlungsgebiet mit besonderen Tier – und Planzenarten. Waar zijn ze, de sporen van deze ijzige verleden tijd? Wat valt er te ontdekken? Een tweedelige, NederlandsDuitse ontdekkingsroute geeft antwoord op deze vragen. Bezoek daarvoor het bezoekerscentrum “Sallandse Heuvelrug” in Nijverdal en het informatiecentrum “Kuhlhoff” in Bippen. Doe mee! Op in totaal 20 punten bent u zelf actief en kunt u het echt “ervaren” hoe de ijstijd onze landschappen heeft veranderd. Op tweemaal 5 kilometer ontdekt u het gewicht van een zwerfsteen, hoe ons drinkwater door de bodem wordt gefilterd, waarom in zand ‘bonte’ lagen ontstaan en waarom er niet alleen aan de kust duinen zijn. Wo sind sie, die Spuren dieser eisigen Vergangenheit? Was gibt es zu entdecken? Ein zweiteiliger, deutschniederländischer Erlebnispfad gibt Antworten auf diese Fragen. Besuchen Sie das Informationszentrum “Sallandse Heuvelrug” in Nijverdal und den “Kuhlhoff” in Bippen. Machen Sie mit! An insgesamt 20 Stationen werden Sie selbst aktiv und können im wahrsten Sinne des Wortes ”begreifen”, wie die Eiszeit unsere Landschaften verändert hat. Auf zweimal rund 5 Kilometern entdecken Sie, wie schwer ein Findling ist, wie der Boden unser Trinkwasser filtert, warum im Sand ”bunte” Böden entstehen und wieso es Dünen nicht nur an der Küste gibt.