Gras tot aan de gevel

T E RR E IN INRICH T ING
Merel Rinkel en Maike van Stiphout
landgoederen als Amelisweerd en Rhijnauwen en
maakten van klooster Oostbroek een buitenplaats. Zij
werden aangetrokken door het lieflijke Kromme Rijn
landschap met slingerende paden en houtwallen. In de
jaren zeventig legde de faculteit Diergeneeskunde de
oostelijke landerijen aan met efficiënte, rechte lanen en
weidepercelen waardoor het oorspronkelijke karakter
van het gebied verdween.”
G a s tv r i j g e b i e d
“Destijds was er een sterk geloof in stadsuitbreiding.
Dat zie je aan de brede wegen die allemaal in het
verlengde van de stad lopen. Tegenwoordig willen we
juist de natuur en het landschap de stad intrekken. De
Uithof zien we nu niet meer als het einde van de stad,
maar als de landschappelijke schakel tussen de stad en
het geliefde Kromme Rijn landschap. Onze opdracht
was om de gastvrijheid voor recreanten te vergroten en
een prettige, representatieve verblijfsruimte te maken
voor medewerkers en studenten.”
A a n p l a n te n va n n o o r d - z u i d h o u t wa l l e n
Kromme Rijn landschap
tot aan de gevel
Met het opknappen van het Diergeneeskundeterrein zijn al flinke stappen gemaakt. De ko-
“Dit doen we door te zorgen voor een sterkere landschappelijke verbinding van het Diergeneeskunde
gebied met de Kromme Rijn. Belangrijke middelen
zijn: het vrijmaken van zichtlijnen en het realiseren en
accentueren van noord-zuid zichtassen op de rivier.
Hiervoor planten we houtwallen loodrecht op de
rivier. We maken het landschap kleinschaliger. De
houtwallen bestaan uit diverse boomsoorten zoals
meidoorn, els, esdoorn en sleedoorn. Die mix versterkt
de beeldkwaliteit en de biodiversiteit. Nu bloeien de
mei- en sleedoorns prachtig. Er komen onder meer
houtwallen langs het Limapad en de Marburglaan.”
V e r b i n d i n g m et l a n d e r i j e n e n f o r te n
“We werken ook aan meer verbinding met de landerijen van boerderij De Tolakker, de aangrenzende
landgoederen en de forten van de Nieuwe Hollandse
Waterlinie. We snoeien de zichtlijnen open en vormen
stadse wegen, waar mogelijk, om tot landweggetjes
zonder stoepranden.”
mende maanden staan vooral in het teken van de terreinherinrichting volgens het uitgangspunt ‘gras tot aan de gevel’. Bij Diergeneeskunde is het credo ‘Kromme Rijn landschap tot
aan de gevel’, vertelt Maike van Stiphout van DS Landschapsarchitecten. Projectleider Merel
Rinkel geeft uitleg over de praktische uitvoering.
Art Zaaijer en Rem Koolhaas maakten twintig jaar
terug een stedenbouwkundig plan voor De Uithof.
Dat is nog steeds het kader voor alle plannen. Hun
uitgangspunt ‘gras tot aan de gevel’ betekent: zorgen
voor meer landschap door compacter en dus hoger te
bouwen en meer ruimte voor natuur en recreatie. Het
gras rond de gevel is onderdeel van het landschap en
vrij van obstakels. Zo staan de gebouwen echt in het
landschap. DS Landschapsarchitecten maakten in 2010
16 | VETgedrukt | Juni 2014
een Basislandschapsplan voor De Uithof en ook een
Beeldkwaliteitsplan voor Diergeneeskunde.
"We hebben ons eerst verdiept in de geschiedenis van
het gebied”, licht Maike van Stiphout toe. “De Uithof
was een veenmoeras dat rond 1100 is ontgonnen door
de monniken van klooster Oostbroek. Ze maakten
aan weerszijden van de Hoofddijk het gebied geschikt
voor landbouw. Rijke stedelingen bouwden er later
N i eu w e wa n d e lw eg e n e n m ee r n at u u r
Merel Rinkel vertelt: “We leggen door de noordelijke
weilanden een nieuwe noord-zuid gerichte landbouwweg aan met daarlangs een houtwal die de Hoofddijk
verbindt met de Munsterlaan. Fietsers en voetgangers
mogen deze weg ook gebruiken. Recent hebben we
een (noord-zuid) struinpad door de weilanden aangelegd van de Limalaan - ter hoogte van de warmtekrachtcentrale - naar de Rijnoeverweg. Dit wandelpad
verbindt het Diergeneeskundegebied met het mooie
wandelgebied rond fort Rhijnauwen. Langs het struinpad komt een houtwal die aansluit op een al bestaande
houtwal. Het parkeerterrein bij de Jenalaan is smaller gemaakt, zodat er betere doorkijkjes zijn op het
Kromme Rijn landschap. Het einde van de Yalelaan is
17 | VETgedrukt | Juni 2014
omgevormd tot een fietspad dat ook te gebruiken
is door landbouwvoertuigen. Zo brengen we de
natuur dichterbij de gebouwen.”
K appen populieren
“Om de verbinding met de Kromme Rijn te
versterken is het nodig om de populieren die in de
jaren zeventig langs de lanen zijn geplant, te kappen. We kappen gefaseerd zodat de vleermuizen
niet zonder oriëntatiepunten komen te zitten. Dit
najaar worden er 145 populieren gekapt. Langs de
noord-zuid lanen komen houtwallen in de plaats
van de populieren. Deze sluiten beter aan bij het
oorspronkelijke agrarische landschap. Langs de
oost-west lanen planten we geen houtwallen. We
kappen volgens de flora en faunawet en we planten meer bomen terug dan we kappen. Er komen
1400 strekkende meters aan houtwallen en nog
wat losse bomen voor terug. We realiseren ons dat
het behoorlijk kaal zal zijn na de kap van de 145
populieren. Daarom hebben we onderzocht of het
mogelijk is de houtwallen te planten terwijl de
populieren er nog staan en ze pas weg te halen als
de houtwallen hoog genoeg zijn. Helaas kan dit
niet, want bij het kappen van de populieren zouden dan de wortels van de houtwal beschadigen.
De populieren zijn zo’n 35 jaar oud en kunnen in
enkele jaren een veiligheidsrisico gaan vormen
doordat ze steeds meer takken verliezen. Daar
komt ook bij dat de wortels van de populieren het
nieuwe wegdek beschadigen.”
V e r n i eu w i n g e r f r o n d A n d r o c lu s
Merel schetst wat er nog op stapel staat. “Van mei
tot en met juli vernieuwen we het erf rond het
Androclusgebouw en het voetpad. Het terrein
noordoostelijk van het Androclusgebouw, dat
eerst parkeerplaats was en deels braak ligt, wordt
een grasveld met een houtwal. Voor en naast de
hoofdingang komt een pleintje met picknicktafels:
een ontmoetingsplek voor studenten en medewerkers.” Maike: “Overal komt gras tot aan de
gevel en een minimale verharding. Je zit aan de
monumentale bomenlaan en kijkt op de houtwal.
Picknicktafels, verlichting, borden enzovoort zijn
hetzelfde als elders in De Uithof. We willen een
eenduidige uitstraling. In juni-juli wordt de landbouwweg door de noordelijke weilanden en de
Münsterlaan afgemaakt en worden de noordelijke
weilanden aan de oostzijde opgeknapt.”
Mee r w ete n?
Op www.uu.nl/meerweten vind je het Basislandschapsplan en het Beeldkwaliteitsplan en lees je
wat er allemaal al opgeknapt is.
ANN E K E D E MAAT
Vastgoed & Campus

Download Report