Gemeente Amsterdam Gebiedsagenda Bos en Lommer Gebiedsagenda De gebiedsagenda Bos en Lommer 2015 bevat de opgaven van de wijk Bos en Lommer, gebaseerd op gebiedsanalyses, gebiedskennis, de wensen uit de buurt, en politieke ambities en beleidskaders. Op basis van gezamenlijkheid hebben we specifieke ambities en doelen van Bos en Lommer in beeld gebracht en geprioriteerd. De agenda belicht kansen en bedreigingen op verschillende schaalniveaus: plein, buurt, wijk, gebied en stad. Hij is tot stand gekomen in dialoog met de bewoners, partners, bewoners en ondernemers, en dus per definitie vanuit verschillende én gedeelde belangen, meningen en posities. De agenda heeft een meerjarig perspectief. Gebiedsbeschrijving De wijk Bos en Lommer ligt in het noordwest kwadrant van stadsdeel West, en ligt als enige wijk zowel binnen als buiten de ringweg A10. Gevoelsmatig rekenen velen de buiten de ringweg gelegen Kolenkitbuurt en Laan van Spartaan tot de Westelijke Tuinsteden. De Jan van Galenstraat begrenst de wijk in het zuiden, het IJ in het noorden, de spoordijk in het westen en de centrale markthallen in het oosten. Bos en Lommer is onderverdeeld in 7 buurten: Landlust, Gibraltarbuurt, Gulden Winckelbuurt, Erasmusparkbuurt, Robert Scottbuurt, Laan van Spartaan en de Kolenkitbuurt. De huidige bebouwing van stadsdeel West is het resultaat van drie grote stadsuitbreidingen in de polders richting Haarlem. Bos en Lommer is onderdeel van de laatste grote uitbreiding van West, het Algemeen Uitbreidingsplan (AUP 1935). Het AUP stond in het teken van de Nieuwe Zakelijkheid met een nieuwe kijk op wonen, verwoord in het motto: Licht, Lucht en Ruimte. Het vernieuwende was dat gesloten blokken werden verruild voor strokenbouw, tuinen werden gemeenschappelijk, bergingen verhuisden van zolder naar de begane grond, woningen kregen volwaardige keukens en badkamers en functies werden sterk gescheiden. Door tussenkomst van de Tweede Wereldoorlog vond de woningproductie vooral na de oorlog plaats. Het dorpje Sloterdijk is een goed voorbeeld van nog aanwezige polderbebouwing van voor de grote stadsuitbreidingen. Bos en Lommer ontleent haar naam aan een boerderij die ooit in de polder stond. Bos en Lommer is naast Westerpark de wijk in West waar nog veel gebouwd wordt. Leegstaande gebouwen langs de Haarlemmerweg (Molenwerf), de ringweg A10 en in Landlust worden getransformeerd tot starters- en studentenhuisvesting. Ook zijn er duurdere huurwoningen gebouwd in het voormalige kantoorpand van Ahmea, aan de Haarlemmerweg. De ontwikkeling van de nieuwe woonbuurt rondom de sportvelden van Laan van Spartaan is voor een deel afgerond, er zijn nog twee bouwkavels aan de Jan van Galenstraat die ontwikkeld moeten worden. De vernieuwing van de Kolenkitbuurt is nog steeds in uitvoering, maar vraagt om blijvende aandacht.. 1 Gemeente Amsterdam Gebiedsagenda Bos en Lommer Bos en Lommer (vooralsnog binnen de ring) profiteert nu ook van de opwaardering die eerder al in de overige wijken van West heeft plaats gevonden. Bijna een kwart van de inwoners van West (32.927) woont in Bos en Lommer. In de Laan van Spartaan wonen nog relatief weinig mensen t.o.v. de andere buurten in het gebied. Bos en Lommer is wat betreft de bevolkingssamenstelling het meest kleurrijke gebied van West; 49,8 % van de bewoners is van niet westerse afkomst. De helft van de woningen (50,3%) is sociale huurwoningen. Dit aandeel is bovengemiddeld voor West (42,8%) en Amsterdam (46,1%). De woningen zijn in vergelijking met Amsterdam relatief klein, 14,6 % van de woningen is groter dan 80m2. In verschillende buurten is er sprake van een stapeling van sociale problemen en zijn multi-probleem-gezinstrajecten gestart. Het besteedbaar inkomen ligt in alle buurten ruim onder het gemiddelde van West en Amsterdam. Het aantal minima huishoudens (21,4%) is relatief hoog, zeker in vergelijking met West (18,6%) en Amsterdam (16,7%). Bij een deel van de minima is er sprake van verborgen armoede, schulden, huurachterstand en eenzaamheid. De sociaal economische positie heeft invloed op de lokale economie en voorzieningen. Desondanks is er toch sprake van ontwikkeling van het (nieuw) winkelaanbod en heeft het de ontwikkeling van het Erasmuspark met zijn evenementen niet belemmerd. Bos en Lommer scoort op alle indicatoren voor jeugd en onderwijs lager dan het gemiddelde van West en Amsterdam. Een groot deel van de jeugd groeit op in minimahuishoudens, het percentage gewichtsleerlingen (51,6%) en voortijdige schoolverlaters (9,8%) is hoger dan gemiddeld in West en Amsterdam. De bewoners van Bos en Lommer geven hun buurt een voldoende, maar zij zijn minder tevreden over de sociale cohesie en de ervaren veiligheid. Context en duiding van de gebiedsanalyse In Bos en Lommer worden 3 integrale stedelijke vernieuwingsprojecten uitgevoerd met een grote mate van onderlinge samenhang; Kolenkit, Robert Scottbuurt en de Bosleeuw midden. De aanpak is fysiek, sociaal en economisch vormgegeven. Daarnaast is de laatste fase aangebroken van de (nieuwe) gebiedsontwikkeling Laan van Spartaan. West wil graag een diverse woningvoorraad; goedkoop, middel en duur, huur en koop, voor jong en oud, met of zonder zorgvraag. De woningvoorraad moet ook kwalitatief in orde zijn. In De Robert Scottbuurt en de Kolenkit wordt niet alleen ingezet op het verbeteren van de bestaande woningvoorraad maar ook op sloop/nieuwbouw. Verder is duurzame ontwikkeling van de openbare ruimte een belangrijk aandachtspunt. Om de jeugdoverlast in de buurten aan te pakken is afgelopen jaren gestart met de zogenaamde Buurtpraktijkteams (BPT). Een Buurtpraktijkteam is een tijdelijke intensieve aanpak gericht op het herstel van gezag en het vertrouwen van bewoners. De ingrijpende veranderingen in het sociaal domein - de decentralisatie van de Jeugdzorg, AWBZ en de invoering van de Participatiewet (3D’s) - zullen een grote impact hebben op het gebied Bos en Lommer. Er zal een groter appel worden gedaan op inzet van bewoners, vrijwilligers en mantelzorgers. In de afgelopen jaren is vanuit het buurtgericht werken veel geïnvesteerd in het stimuleren van bewonersinitiatieven en de ontwikkeling van buurtnetwerken. Deze investering zal ook de komende jaren nodig zijn om de draagkracht van de buurt te verstrekken en een match tot stand te brengen tussen formele en informele netwerken. Bos en Lommer is één van de pilotgebieden in Amsterdam voor de bewoners gestuurde wijkontwikkeling (BGW). Dit is een werkwijze die onderdeel uitmaakt van het stedelijke programma Vertrouwen in de stad. Het doel van deze aanpak is het bevorderen van het ondernemend gedrag van bewoners door letterlijk en figuurlijk ruimte te creëren (panden beschikbaar stellen, regelvrije ruimtes) en een leertraject aan te bieden. Op dit moment zijn 4 projecten in uitvoering. Deze methodiek kan een belangrijke rol gaan spelen bij de ontwikkeling van de zogenaamde dragende samenleving. (onderdeel bij de decentralisaties sociaal domein, 3 D’s). 2 Gemeente Amsterdam Gebiedsagenda Bos en Lommer Het gebied is in ontwikkeling zowel wat betreft de verbetering van de openbare ruimte, ontwikkeling van een divers woningaanbod, upgraden van het winkelaanbod en de culturele functie van het Erasmuspark. Met het aantrekkelijker maken van het Bos en Lommerplein, het verdere ontwikkelen van de Laan van Spartaan tot een moderne en veilige woonwijk en het stimuleren van (creatief) wijkondernemerschap, kan heel Bos en Lommer volop gaan profiteren van een opwaardering van de wijk. Agenda: de opgave van het gebied Ontwikkelingsperspectief van het gebied De volgende punten en/of projecten zijn belangrijk voor Bos en Lommer: • • • • • • Uitvoering van de drie integrale stedelijke vernieuwingsprojecten Kolenkit, Robert Scott en Bosleeuw midden (fysiek, sociaal en economisch). Aanpak Jeugd: verbeteren pedagogisch klimaat, aanpak veiligheid, verbeteren schoolprestaties Aanpak armoede, voor (één ouder) gezinnen en ouderen (verborgen armoede) Investeren in dragende samenleving in het kader van ontwikkeling 3 decentralisaties. In het bijzonder aandacht voor vrijwilligers en mantelzorgers. Duurzame ontwikkeling openbare ruimte Stimuleren wijkondernemerschap, voortzetten projecten bewoners gestuurde wijkontwikkeling Thematische uitwerking van de opgave Ruimte & Leefomgeving Programma’s; Verkeer & Infrastructuur, Openbare Ruimte & Groen, Milieu & Water Stadsdeel West heeft een viertal prioriteiten benoemd voor Ruimte en Leefomgeving: het bieden van oplossingen voor het gebrek aan fietsparkeerruimte op straat; het toepassen van flexibele inrichtingsmodellen door middel van onder ander dubbelgebruik van parkeerruimte, het stimuleren van zelfbeheer door bewoners en ondernemers en het toepassen van nieuwe vormen van participatie bij de planvorming en het beheer. Bovengenoemde prioriteiten leven ook in Bos en Lommer. In het gebied zijn verschillende bewonersgroepen actief met het zelfbeheer van groen. Een mooi voorbeeld is het Bos en Lommerplantsoen, waar bewoners zelf de openbare ruimte met elkaar beheren. Ook de moestuinen in de Kolenkit en in Landlust zijn goede voorbeelden waar groenprojecten en participatie van bewoners samenkomen. De druk op de openbare ruimte in Bos en Lommer neemt steeds meer toe. West is één van de meest dichtbebouwde delen van de stad met een toenemend aantal bewoners en woningen. Dat uit zich in alle drie gebieden van West in een steeds intensiever gebruik van parken, pleinen, wegen en vooral fietspaden en fietsparkeervoorzieningen. Daarbij tonen bewoners steeds meer betrokkenheid bij ‘hun’ openbare ruimte. De afgelopen jaren is ook in Bos en Lommer veel geïnvesteerd in de verbetering van de openbare ruimte. Zo is er de afgelopen jaren veel aandacht besteed aan de inrichting van de speelvoorzieningen en het groen. Dit verbeterproces is nog in volle gang en kan nog een intensiveringslag maken door nog meer in te spelen op wensen van bewoners. De speelplekken op het van Gentplein en het Hertspieghelplein zijn goede voorbeelden waar samen met bewoners is gewerkt aan een nieuwe inrichting. De participatie van bewoners bij de inrichting, onderhoud en beheer in Bos en Lommer vraagt extra aandacht. Ten opzichte van andere gebieden in West wordt in Bos en Lommer slechts een beperkte groep bereikt. Met die inzet zijn we natuurlijk blij, maar we willen meer mensen betrekken en gaan daar nieuwe methoden voor inzetten. Veel straten en pleinen zijn opnieuw ingericht waardoor de kwaliteit van de openbare ruimte enorm is verbeterd. Goed voorbeeld hiervan is de herinrichting van de Orteliusstraat en de Erasmusgracht in de Robert Scottbuurt. Maar we zijn er nog niet. 3 Gemeente Amsterdam Gebiedsagenda Bos en Lommer Door de autonome uitrol van het centrumgebied zal de druk op de verschillende functies van de openbare ruimte in West de komende jaren naar verwachting verder toenemen. Dit is nu nog het meest zichtbaar in de buurten die tegen de binnenstad aan liggen - Westerpark en Oud-West – en op termijn ook voor Bos en Lommer. De openbare ruimte moet dus intensief beheerd worden en de inrichting moet optimaal de gevraagde functies faciliteren. Dit vraagt om het werken aan een hoogwaardige inrichting en excellent beheer van straten, parken en pleinen en om het constant kunnen inspelen op de vraag van de gebruikers. Naast een hoge kwaliteit van de openbare ruimte streeft West naar een optimale bereikbaarheid en het verleiden van bewoners, ondernemers en bezoekers tot duurzame mobiliteit. Het verminderen van het aantal auto’s in het straatbeeld en het stimuleren van minder autogebruik zijn de belangrijkste ambities. Hiervoor is een aantal maatregelen in gang gezet, zoals de aanleg van buurtgarages (inclusief de herprofileringen van straten waarbij de parkeerplaatsen van straat verdwijnen) en de invoer van het ringparkeren. Dit proces krijgt de komende jaren verder vorm als buurtgarages worden opgeleverd en de straten er omheen worden heringericht. Naast deze ingezette maatregelen zullen we bij toekomstige inrichtingskeuzes een visie op mobiliteit in West ontwikkelen, zodat keuzes integraal gemotiveerd worden en niet alleen vanuit bijvoorbeeld de invalshoek van openbare ruimte, verkeer of milieu alleen. Voor Bos en Lommer blijft duurzaam schoon en heel een belangrijk aandachtspunt. Het verkeerd aanbieden van huisvuil, zwerfvuil en bedrijfsafval (Bos en Lommerplein, Kolenkit) zijn hardnekkige problemen. De vraag naar meer handhaving op huis-zwerfvuil en containers leeft in het hele gebied. Voor de Laan van Spartaan vraagt het onderhoud van de openbare ruimte (bouwterrein, braakliggend terrein) extra aandacht. Met het Erasmuspark gaat het goed. Cultureel gezien zit het park in de lift, maar ook op het gebied van milieu en duurzaamheid biedt het park mogelijkheden. Met de komst van het Bijeneiland zijn ook ideeën ontstaan over het zelfbeheer door bewoners van een deel van het park. West streeft naar een duurzame en gezonde leefomgeving, de uitstoot van CO2, fijn stof en NO2 moet verder omlaag. Dit gebeurt onder andere door energietransitie naar duurzaam alternatieve energiebronnen te bevorderen, verduurzamen van de bestaande woningvoorraad en te streven naar klimaat neutrale nieuwbouw. Bij nieuwbouw in de Kolenkit is klimaatneutraal het uitgangspunt. Aan de oostkant en ten noorden van West loopt het stadswarmte netwerk. Delen van de Kolenkit en het gebied Laan van Spartaan zijn hier al op aangesloten. Maar ook in andere delen van Bos en Lommer waar ontwikkelingen plaatsvinden (renovatie, vestiging van grootverbruikers) liggen kansen voor aansluiting van woningen, bedrijven en andere gebouwen op stadswarmte. Bijvoorbeeld in Landlust, de Gulden Winckelbuurt en de Robert Scottbuurt. Samen met partners en stakeholders worden de mogelijkheden verder verkend. Het besluit van de minister om de maximale snelheid op de A10 West te verhogen naar 100 kilometer per uur, kwam de luchtkwaliteit niet ten goede en was een slecht bericht voor bewoners langs de snelweg. We hebben succesvol bezwaar gemaakt tegen dit besluit en eind maart 2014 is de maximale snelheid weer verlaagd naar 80 km/uur. Zonne-energie is een goede duurzame energiebron en het aantal zonnepanelen is ook in West de afgelopen periode toegenomen. Veel particulieren hebben in zonnepanelen geïnvesteerd, vijf basisscholen in het Bos en Lommer zijn voorzien van zonnepanelen en ook op een aantal daken van gebouwen van het stadsdeel zijn zonnepanelen aangebracht. We willen dit doorzetten en de ruimte op de daken zoveel mogelijk benutten. Steeds vaker nemen bewoners en (maatschappelijke) organisaties zelf initiatieven. Bijvoorbeeld Gascoland in de Kolenkitbuurt. Oud brood uit de buurt wordt door een biovergister omgezet in biogas. Het biogas wordt gebruikt door het buurtrestaurant De Kookkit, waar bewoners koken en bakken voor hun buren. Dit soort initiatieven leveren een belangrijke bijdrage aan een duurzame en gezonde leefomgeving en willen we blijven stimuleren en faciliteren. Bewoners en bedrijven worden geïnformeerd en krijgen advies over energiebesparing. Ondernemers van het Bos en Lommerplein en de Bos en Lommerweg krijgen nog tot eind 2014 een gratis energiescan aangeboden. Van de ondernemers die al een energiescan hebben gekregen, heeft 30% geïnvesteerd in energiebesparende maatregelen. In 2015 wordt de focus gericht op het bedrijventerrein Landlust. 4 Gemeente Amsterdam Gebiedsagenda Bos en Lommer Bewoners met lage inkomens worden het hardst getroffen door stijgende energieprijzen en krijgen van het stadsdeel een gratis energieadvies met energiebesparende producten. De focus ligt in Bos en Lommer op de Kolenkitbuurt, Gibraltarbuurt, Robert Scottbuurt, Gulden Winckelbuurt en Landlust. Om de luchtkwaliteit in de Jan van Galenstraat te verbeteren is onder andere de noordelijke toegang tot het Foodcenter verbeterd. Enerzijds zijn bedrijven nu aan zet om het (vracht)verkeer van en naar het bedrijventerrein via de noordelijke kant te laten verlopen, anderzijds blijft het Stadsdeel werken aan het vergroten van het gebruik van de noordelijke toegang. Concluderend voor Bos en Lommer: • Groen is een belangrijk onderwerp in Bos en Lommer. Op steeds meer plekken nemen de bewoners gezamenlijk de verantwoordelijkheid voor groen en moestuinen. • Bij de herinrichting van straten en speelplekken is er steeds meer participatie van bewoners. Dit heeft een positief effect op de openbare ruimte. • Schoon en heel blijven belangrijke punten. Afval (bedrijfsafval) en zwerfvuil staan bovenaan en zijn hardnekkige problemen. • Onderhoud van de openbare ruimte, voornamelijk in Laan van Spartaan vraagt extra aandacht. • Het Erasmuspark ontwikkelt zich niet alleen op cultureel gebied, maar ook op het gebied van milieu en duurzaamheid. • Faciliteren van duurzame initiatieven Wonen & Ontwikkelen Programma’s: Stedelijke ontwikkeling, Cultuur & Monumenten, Bos en Lommer is een gebied waar nog veel mogelijk is. De buurten Robert Scott, Kolenkit en Bos Leeuw midden zijn integrale stedelijk vernieuwingsgebieden en ook in de Laan van Spartaan wordt vol op nieuw gebouwd. Adequaat inspelen op deze ontwikkelingen en ruimte bieden voor nieuwe initiatieven is erg belangrijk. West heeft een gunstige positie binnen Amsterdam. Het stadsdeel is goed bereikbaar met het (openbaar) vervoer, gelegen tussen Schiphol en haven, kent een grote diversiteit aan woonmilieus en voorzieningen. West is mede hierdoor een aantrekkelijke plek voor jonge gezinnen, studenten en creatieve en ambachtelijke ondernemers. Zij investeren graag in een stadsdeel waar nog veel mogelijk is. West heeft hierdoor een steeds belangrijker aandeel in de stedelijke economie. Hoogwaardige woongebieden aanbieden is binnen West belangrijk. Dit gebeurd via de nieuwbouw, daar waar mogelijk stimuleert West bewoners zelf de spade ter hand te nemen met zelfbouw of CPO. Ook de stedelijke vernieuwing en het actieprogramma duurzaam wonen waarin woningen van slechte kwaliteit aangepakt worden dragen daaraan bij. West koestert en versterkt daarbij de diversiteit in de woningvoorraad, goedkoop, middel en duur, huur en koop, voor jong en oud. West gebruikt graag de beschikbare ruimte om er nieuwe mooie dingen van te maken. Leegstaande kantoorgebouwen worden getransformeerd tot woningen (GAK gebouw), hotel of andersoortige bedrijfsruimte. Het Elseviergebouw in de scholendriehoek en de ING gebouwen aan de Haarlemmerweg zullen in de toekomst worden getransformeerd. Ook het ABC gebouw aan de Nieuwpoortstraat, (bedrijventerrein Landlust) wordt herontwikkeld van kantoorcomplex tot woningen. Het stadsdeel stimuleert ook de ontwikkeling van creatief talent, bijvoorbeeld door het inrichten van broedplaatsen zoals in de HTS aan de Wiltzanghlaan. Het stadsdeel draagt bij in de uitwerking van de structuurvisie Amsterdam 2040, onder andere door de ontwikkeling van Sloterdijk I, Westpoort, de verbinding van landschapspark de Bretten naar Centrum en Nieuw West en door het ontwikkelen van stadsstraten als de Jan Evertsenstraat. Het gemeentelijk vastgoed moet voor West bijdragen aan, en vooral een toonbeeld zijn van de ambities van zowel het stadsdeel als de stad. Het moet bijdrage aan de beleidsdoelen ook in financiële zin. Kunst is van wezenlijk belang voor mensen: door een muziek, voorstelling of schilderij worden mensen geraakt, ontroerd en geprikkeld. Het ervaren van kunst voegt daarmee iets van waarde toe aan de belevingswereld van een ieder en is daarmee voor ieder individu van intrinsieke waarde. We herkennen 5 Gemeente Amsterdam Gebiedsagenda Bos en Lommer dit in onszelf en willen dan ook een breed palet aan culturele en kunstzinnige uitingen ondersteunen; gewoon, om van te genieten. Stadsdeel West wil een plek zijn waar kunstenaars, culturele organisaties en creatieve ondernemers zich graag vestigen en waar talent en ondernemerschap kunnen groeien en bloeien. We richten ons primair op instellingen en initiatieven die een verbinding aangaan met bewoners en de economie in West. De drie hoofddoelen, vastgelegd in de nota Ruimte voor creativiteit, zijn: een kwalitatief goede, culturele infrastructuur, meer mensen die deelnemen aan kunst en cultuur en groei van creatief ondernemerschap in het stadsdeel. Evenementen dragen bij aan het verbeteren van het imago van stadsdeel West. Er is geïnvesteerd in de hardware in het Erasmuspark en op het Mercatorplein. Die investeringen zijn gedaan om de culturele programmering beter te kunnen faciliteren. De investeringen zijn waardevol als er sprake is van continuïteit en er voldoende middelen zijn voor de programmering. WestWaarts en het grachtenfestival in het Erasmuspark trekken elk jaar meer bezoekers en geven het park een heel eigen sfeer. Op het Mercatorplein organiseert het FOAM elk jaar een expositie van hoogstaande kwaliteit. Het filmfestival Westival is ook in 2013 weer een groot succes. Bewoners waarderen kunst in de openbare ruimte (KOR) in hoge mate en vooral in de stedelijke vernieuwingsgebieden in Bos en Lommer wordt veel aandacht besteedt aan kunstprojecten. Bewoners, kunstenaars en professionals worden altijd - en afhankelijk van de aard van de opdracht - in een bepaalde vorm betrokken bij de totstandkomingprocessen. Voorbeelden van het verfraaien van openbare ruimte en bewoners laten kennismaken met beeldende kunst zijn: onderdoorgang A10 – Bos en Lommer. Door het organiseren van kunstprojecten in, met en voor de buurt krijgen (vooral) aandachtsgebieden een impuls tot ontwikkeling en verbetering. Kunst is daarmee ook vaak een binder en verbinder bij het tot stand brengen van projecten. De afgelopen jaren financierden we dit met ISV middelen, in 2014 uit het interventiepakket Kolenkit. Onderdeel hiervan dit is het programma Mode en ambacht waarbij vrouwen en meisjes met verschillende achtergronden aan een creatief en ambachtelijk netwerk op gebied van mode worden gekoppeld. Wij zetten bij investeringen aan eigen panden een deel daarvan in voor kunst en creativiteit. In aandachtsgebied Bos en Lommer richten wij ons op de programmering van onder meer Podium Mozaïek en ZID en het programma Mode en Ambacht. Concluderend voor Bos en Lommer: • Het gebied Bos en Lommer kent 3 stedelijke vernieuwingsprojecten: Robert Scott, Kolenkit en Bosleeuw midden. Het gaat hier om een integrale aanpak: fysiek, sociaal en economie. Voor deze 3 gebieden is blijvend aandacht nodig, er zijn positieve stappen gezet, maar we zijn er nog niet. • Naast deze vernieuwingsprojecten wordt in de Laan van Spartaan een nieuwe woonwijk ontwikkeld en wordt gewerkt aan de transformatie van grote gebouwen zoals het Elseviergebouw (studentenwoningen). Een mooi voorbeeld van een transformatie is het GAK gebouw en WOW. • Aandachtspunt bij deze ontwikkelingen is de impact van deze projecten op de openbare ruimte (veiligheid) en de overlast bij bewoners. • Aandachtspunt is en blijf het stimuleren van initiatieven op het gebied van cultuur en het stimuleren van ondernemerschap. Dat cultuur verbindend kan zijn bleek afgelopen jaar bij de uitvoering van de Opera BOOM, een participatieproject van de Nederlandse opera i.s.m. het stadsdeel. • Voortzetten en blijven stimuleren van het cultuuraanbod in het Erasmuspark en projecten in de buurten op het gebied van ambacht, kunst & cultuur en Kunst in de Openbare Ruimte. De aanwezigheid van kunststudenten in o.a. de Kolenkitbuurt en Gulden Winckelbuurt hebben een zeer positieve impact op de buurt en haar bewoners. Projecten als Mode en Ambacht, Cascoland en het Gildelab zijn daar goede voorbeelden van. Leren, Opgroeien en Vrije tijd Programma’s: jeugd & onderwijs, sport & recreatie De scholen, de mensen in de buurten en de ouders, we zijn samen aanspreekbaar op het bieden van kansen en op het bijsturen van negatief gedrag. Scholen zijn maatschappelijke partners waarmee we 6 Gemeente Amsterdam Gebiedsagenda Bos en Lommer continu in gesprek zijn en blijven. Het schoolgebouw, het schoolplein en het pedagogisch klimaat hebben een wisselwerking met de buurt. De school gaat de buurt in en neemt deel aan buurtactiviteiten, en de buurt komt de school in en brengt (vrijwillige) ondersteuning mee en een aanbod voor onder- of naschoolse activiteiten. Kinderen en jongeren in West mogen weten waar ze aan toe zijn: ze zijn allemaal welkom, ze horen erbij als volwaardige buurtbewoners, ze krijgen alle kansen en ze verzieken het niet voor anderen. Voor veel kinderen, en vooral uit de minder draagkrachtige gezinnen is gezond eten niet vanzelfsprekend. Binnen het programma Fresh in de Les worden allerlei activiteiten georganiseerd die zijn gericht op gezond eten en drinken, voldoende slapen en bewegen. Doel is bewustwording te creëren bij ouders en kinderen rondom het belang van gezond leven. We werken aan een gezond gewicht voor alle kinderen, en proberen armoede voor kinderen te verlichten. In Bos en Lommer groeien veel kinderen op in minima huishoudens, 34,5 %, dat percentage is hoger dan in West (25,4%) en Amsterdam (23,2%). Veel gezinnen zitten in een Multi Problem Gezinstraject1 (Gulden Winckelbuurt, Kolenkit en Robert Scott). De Citoscore is in de Landlustbuurt het laagst van Bos en Lommer en er zijn veel gewichtsleerlingen. 2 Een positief opvoedklimaat is de kern van ons jeugd- en onderwijsbeleid en de aanpak van de Vreedzame Wijk is hiervoor de kapstok. Met het stimuleren van democratisch burgerschap geven we zo voor het jeugdbeleid op een aansprekende manier vorm aan het buurtgericht werken. Uit de buurtagenda’s in Bos en Lommer komt naar voren dat het gedrag van sommige kinderen op straat problematisch is. Kinderen kunnen niet of nauwelijks “samen spelen” en er is duidelijk sprake van pestgedrag. Buurten die eruit springen zijn de Gulden Winckelbuurt, Gibraltarbuurt en de Landlustbuurt. Veel kinderen en jongeren hebben weinig perspectieven, vaak zijn hun ouders langdurig werkloos en hun financiële situatie is zwak. Een deel van de kinderen en jongeren worstelt met een negatief zelfbeeld en heeft weinig gevoel voor eigenwaarde. De Gulden Winckelbuurt, Gibraltarbuurt en de Landlustbuurt springen eruit als het gaat om ervaren overlast van jongeren en kent een hoog aandeel voortijdig schoolverlaters. Een intensieve aanpak die gericht is op het gedrag van kinderen en het actief betrekken van ouders, zoals bijv. in Bosleeuw midden, wordt samen met bewoners ingezet. In West willen wij kinderen kansen en ruimte geven, om hun talenten te ontwikkelen, om mee te doen door stages en werk en door zelf verantwoordelijkheid te leren dragen. Talentontwikkeling biedt kinderen en jongeren kansen om te ontdekken waar hun talent en passie ligt. Voor jongere kinderen vindt dat vooral plaats op de brede school. In het jongerenwerk en met jongerenparticipatie krijgen jongeren de ruimte om initiatieven te ontplooien en hun plaats in de samenleving in te nemen. Meidenwerk neemt daarin een speciale plaats in. We zoeken daarbij ook de dwarsverbanden door jongeren uit te dagen mee te denken over de openbare ruimte, verbindingen te leggen met kunst en cultuur en mogelijkheden te stimuleren voor stages en werk. Concluderend voor Bos en Lommer: • Verbeteren pedagogisch klimaat (Gulden Winckelbuurt, Gibraltarbuurt en Landlustbuurt) • Inzet Kind pakketten, het gebied kent een relatief hoog percentage minima gezinnen • Aanpak gezond gewicht, m.n. in de Kolenkitbuurt • Toezicht en begeleid spelen op speelplekken en speeltuinen, o.a. Gibraltarbuurt, Gulden Winckelbuurt • Jongerenparticipatie 1 Een Multi probleem gezin is een gezin van minimaal één ouder en één kind dat langdurig kampt met een combinatie van sociaaleconomische en psychosociale problemen. 2 Het opleidingsniveau van de ouders bepaalt het gewicht dat de school toekent aan een achterstandsleerling, gewichtleerling. 7 Gemeente Amsterdam Gebiedsagenda Bos en Lommer Participeren en Civil Society Programma’s; Dienstverlening, Bestuur & Ondersteuning In West gaan we door met gebiedsgericht werken en ontwikkelen we samen met bewoners nieuwe instrumenten voor participatie en samenwerking. We denken dan onder andere aan: • liquid democracy - een digital instrument waar besluitvorming bij burgers wordt neergelegd. • Buurttender, waarbij bewoners en ondernemers zelf inschrijven op projecten in hun buurten. • Burgerfora, een middel om in beleidsbeslissingen input te krijgen van geïnformeerde burgers • Buurtbegroting, is een methode die transparant de inzet van geld en middelen voor activiteiten koppelt aan de opgaven van de buurten, Dit op initiatief of in samenwerking met bewoners en ondernemers. Als overheid onderhouden we pleinen, maar misschien kunnen ondernemers het samen met bewoners beter en efficiënter. Zij krijgen het recht te bieden op dergelijke projecten. Via online communicatie verbreden en versterken we inspraak, op basis van nieuwe technieken. Ook de besluitvorming gaat samen met bewoners worden verbeterd. We hebben nu al de Agenda’s van de Buurt, waar op buurtniveau bewoners en ondernemers aangeven wat het stadsdeel moet aanpakken. Dat gaat van openbare ruimte tot het pesten op de pleinen, van veiligheidsthema’s tot armoedeproblematiek. Online kunnen we dat nog veel breder toepassen. We gaan per buurt inzichtelijk maken waaraan het stadsdeel geld besteed. En werken samen met kennisinstellingen om te meten en te analyseren wat goed gaat en beter kan. Op 24 april heeft het symposium ‘Gewoon in Amsterdam West’ plaatsgevonden als sluitstuk van een langer traject om innovatieve en creatieve participatie instrumenten te identificeren. De oogst van de door het stadsdeel georganiseerde participatie-ontwikkeltrajecten en het symposium ‘Gewoon in Amsterdam West’ die in bijlage 3 per thema is weergegeven, zal in een vervolgbijeenkomst uitgewerkt worden samen met de indieners. Alle bovenstaande ideeën werken we uit in een meerjarig werkprogramma, dat gekoppeld is aan de planning van het wijkmanagement. Daarin wordt ook gekeken naar het bereiken van Amsterdammers die wij nu niet bereiken. Daarnaast zetten we in op het stimuleren van buurtmedia. In 2013 en in 2014 is en wordt er geëxperimenteerd met vormen van wijkondernemingen en bewonersgestuurde wijkontwikkeling. Dit heeft vanuit bewoners geleid tot de vraag om onder andere sociaal ondernemerschap te stimuleren met de speciale aandacht voor: regelvrije ruimte, soepeler regels/prijzen m.b.t. maatschappelijk vastgoed, verdienmodellen en wijkondernemingen gericht op mensen met afstand tot de arbeidsmarkt. We willen de trend stimuleren waarbij een groep bewoners zelf het initiatief neemt om de leefbaarheid van hun wijk te verbeteren en te ondersteunen. Bos en Lommer is één van de drie pilotgebieden in Amsterdam waar gewerkt wordt met de methodiek bewoners gestuurde wijkontwikkeling. Deze werkwijze heeft als doel om de buurt sociaal en economisch verder te ontwikkelen en waar mogelijk een aanzet te geven om een wijkcorporatie op te zetten. Bewoners krijgen in dit traject ondersteuning en training aangeboden om hun sociale en ondernemende competenties verder te ontwikkelen. Voor deze trainingen putten wij uit het aanbod ZZP-ers uit Bos en Lommer of West. Mode en Ambacht; het Gastouderbureau; Kijkduin Media en het Gildelab zijn de projecten die nu in uitvoering zijn. Met de ontwikkeling van de dragende samenleving in het kader van de pilot 3 D’s zijn er goede verbindingen mogelijk met de eerder genoemde projecten. Goed voorbeeld is Kijkduin Media, de dagbesteding van Cordaan. Concluderend voor Bos en Lommer: • Projecten bewoners gestuurde wijkontwikkeling verder door ontwikkelen, mogelijkheid opzetten buurt coöperatie. • Initiatieven van bewoners verbinden met de (in)formele netwerken uit de zorg (aansluiting met versterken dragende samenleving). 8 Gemeente Amsterdam Gebiedsagenda Bos en Lommer Leefbaar, Sociaal en Veilig Programma’s; Welzijn & Zorg, Openbare orde & Veiligheid In vrijheid en vrede kunnen leven. Je prettig voelen in de buurt waarin je woont, je vrij bewegen op straat, je kunnen uiten in wie je bent en je veilig weten in je huis, het voor jou belangrijkste stukje Amsterdam. Voor de bescherming van deze essentiële waarden moet je als burger op de overheid kunnen vertrouwen. Dat is de reden dat ook in de startnotitie Meer ruimte voor West veiligheid zo prominent als aandachtsgebied is opgenomen. De meest recente Veiligheidsindex laat zien dat het relatief veilig is in West. Ten opzichte van 2012 zien we een verbetering van de objectieve veiligheid in West, terwijl de stedelijke de index gelijk is gebleven. De bewoners melden nog wel veel overlast. Het gaat dan om meldingen burengerucht en overlast van groepen - jongeren, dronken mensen op straat, personen op straat lastig gevallen, geluidsoverlast. De subjectieve veiligheid in Bos en Lommer scoort minder goed dan de objectieve veiligheid. Bewoners ervaren veel overlast van de jeugd, drank- en drugsgebruik in de openbare ruimte, spanningen tussen jeugd en volwassenen en burenruzies. Om de veiligheidssituatie aan te pakken wordt zowel ingezet op preventieve activiteiten als op het gericht aanpakken van de overlast. In de buurten Landlust, Gulden Winckel zijn sinds enkele jaren zijn de Buurtpraktijkteams actief. Deze buurtgerichte interventieaanpak begint zijn vruchten af te werpen. De veiligheidssituatie op het Karel Doormanplein (Landlust) is afgelopen jaar verbeterd, maar er zijn nog steeds een aantal hotspots in de buurt. In de Landlustbuurt zitten relatief veel jongeren in de top 600 aanpak. In de Gulden Winckelbuurt richt het BPT zich vooral op de opvoedproblematiek (aanpak pestgedrag). De intensieve samenwerking tussen professionals en bewoners uit de buurt heeft ertoe geleid dat ouders en kinderen meer betrokken zijn geraakt bij hun buurt. Onlangs is een Buurtpraktijkeam opgestart in de Gibraltarbuurt. Het buurtveiligheidsteam (BVT) dat vooral in de Kolenkit actief is wordt afgebouwd, de focus wordt verlegd naar de Gulden Winckelbuurt. Het BVT zorgt voor extra ogen en oren op straat en handhaaft op een aantal veiligheidsissues op basis van input van bewoners. De onderwerpen die bewoners aandragen variëren van fietsen op de stoep tot overlast in de openbare ruimte Ondanks het feit dat de bewoners de wijk een voldoende geven, blijkt dat Bos en Lommer op het gebied van de sociale cohesie slechter te scoren dan het gemiddelde in West. De buurten Robert Scott en Kolenkit springen er in negatieve zin bovenuit. Op het gebied van Zorg en Welzijn gaat er veel veranderen, de invoering van de decentralisaties in het sociaal domein (Jeugd, AWBZ, Participatie) heeft de nodige consequenties voor bepaalde groepen, zoals o.a. ouderen en mensen met een verstandelijke beperking. Het belangrijkste is dat deze ontschotting van regelgeving, de kans om werkwijze en doelen van het stadsdeel te verbinden, mogelijkheden schept. Dit vraagt om creativiteit, het bouwen van nieuwe netwerken en het verbinden van mensen en organisaties, die voorheen langs elkaar werkten in de wijk. Stadsdeel West wil dit uitdrukkelijk samen met bewoners, ondernemers en maatschappelijke organisaties tot stand brengen. De ontwikkelingen binnen het sociaal domein bieden kansen om een lokaal maatwerk te leveren en daarbij de mensen zelf te betrekken. Bos en Lommer is het startgebied ‘Samenwerking Sociaal Domein’ (decentralisaties 3 D’s). Er wordt op dit moment gewerkt aan een verdiepende analyse van het sociaal domein voor het gebied Bos en Lommer. Hierbij worden alle doelgroepen in kaart gebracht, alle informele en formele netwerken geïnventariseerd en afspraken gemaakt met partners en belangenverenigingen over de consequenties van de decentralisaties en wordt een aanpak voor de toekomst ontwikkeld. Het ontwikkelen van de dragende samenleving staat in nauw verband met de bovengenoemde decentralisaties. De bewoners zullen voor zorg en ondersteuning steeds vaker terugvallen op hun naaste omgeving. Dit doet een groot appel op de mantelzorgers en vrijwilligers. De bewonersinitiatieven en informele netwerken die in de afgelopen jaren zijn opgebouwd in Bos en Lommer zijn cruciaal om de verbindingen met zorg- en hulpbehoevenden tot stand te brengen. Uit de buurtagenda’s komt naar voren dat veel ouderen in een sociaal isolement verkeren. Deze signalen komen vooral uit de Kolenkit, maar het sociaal isolement speelt in meerdere buurten. De groep ouderen is een van de doelgroepen die in het kader van de decentralisaties extra aandacht moeten krijgen. In de 9 Gemeente Amsterdam Gebiedsagenda Bos en Lommer Gulden Winckelbuurt en Gibraltarbuurt vervullen buurtkamers een belangrijke rol in de buurt. In de Gulden Winckel worden veel activiteiten georganiseerd voor zeer diverse groepen. In de Gibraltar is een spreekuur opgezet door en voor bewoners. Bewoners bepalen zelf wanneer zij hulp en ondersteuning van professionals nodig hebben. Gezien de ontwikkelingen in het sociaal domein kunnen de buurtkamers een belangrijke spilfunctie gaan vervullen. Stadsdeel West zal zich blijven inzetten om problemen rondom armoede en sociaal isolement aan te pakken en inzetten op het versterken van de dragende samenleving. De sociaal economische positie van een aanzienlijk deel van de bevolking in Bos en Lommer is zwak. Het besteedbaar inkomen ligt in alle buurten ruim onder het gemiddelde van West en Amsterdam. Het aantal (langdurig) minima huishoudens is relatief hoog. Bij een deel van de minima is er sprake van verborgen armoede, schulden, huurachterstand en eenzaamheid. De Kolenkit en de Gibraltarbuurt zijn de meest kwetsbare buurten, gevolgd door Gulden Winckelbuurt, Landlust en Robert Scott. Bos en Lommer kent relatief veel eenoudergezinnen met een minima inkomen. Er lopen meerdere trajecten in het kader van de Multi Problem aanpak, vooral in de Gulden Winckelbuurt (hoge concentratie), de Kolenkit en de Robert Scott. En er wordt veel aanspraak gedaan op schuldhulpverlening en sociale raadslieden. Concluderend voor Bos en Lommer: • Jeugdoverlast (o.a. pestgedrag) • Buurtpraktijkteams in Landlustbuurt, Gulden Winckelbuurt en Gibraltarbuurt, continueren • Buurtveiligheid (o.a. inbraak, woningovervallen, motorvoertuigencriminaliteit) • Discriminatie/polarisatie/radicalisering (o.a. spanningen tussen jong en oud) • Armoede, gezinnen, vooral eenoudergezinnen en ouderen • Startgebied sociaal domein, invulling geven aan nieuwe taken (3 decentralisaties) • Versterken dragende samenleving; buurtkamers door ontwikkelen • Aanbod specifieke groepen, mensen met een verstandelijke beperking • Mantelzorgers en vrijwilligers Werken en Buurteconomie Programma’s: Werk, Inkomen & Economie De werkloosheid in West is in de afgelopen periode gestegen, vooral onder Amsterdamse jongeren. Oplossen van werkloosheidsproblemen en creëren van werkgelegenheid vraagt een bredere, zelfs regionale, benadering. Dit neemt niet weg dat West wil kijken naar welke mogelijkheden er in het stadsdeel zijn om een bijdrage te leveren aan het creëren van werkgelegenheid en verminderen van de (jeugd)werkloosheid. Aan de aanbodkant (werkgevers) worden kansen worden gezien in het stimuleren en faciliteren van vestiging van bedrijven in West, stimuleren van cross-overs tussen bedrijven in verschillende gebieden en versterken van het economisch functioneren van de winkelgebieden e.d. Dit biedt extra kansen op werkgelegenheid, maar ook voor opleidings- en stage mogelijkheden voor jongeren. Ook aan de vraagkant liggen er kansen in een betere verbinding van vragers en aanbieders van stage en werkplekken. Stadsdelen werken samen met DWI om de cliënten van DWI die moeilijker direct naar werk te begeleiden zijn, te betrekken bij de activiteiten in de buurt. Daarnaast fungeert het Jongeren Service Punt als het schakelpunt tussen jongeren, scholen en bedrijven in het matchen van stageplekken. Ook zijn er goede ervaringen met talentenbeurzen in West waar lokale ondernemers zijn gekoppeld aan jonge talenten. Met een actieve inzet wil West ondernemers en maatschappelijke partners stimuleren de arbeidsparticipatie voor personen met afstand tot de arbeidsmarkt vergroten en vakmanschap onder jongeren door het bieden van stage/werkervaringsplaatsen vergroten. Er wordt standaard een social return paragraaf opgenomen in bestekken waarop aannemers kunnen inschrijven. We gaan dit uit breiden naar opdrachten vanaf een bepaald bedrag en voor bredere scope van diensten, leveringen of werken. 10 Gemeente Amsterdam Gebiedsagenda Bos en Lommer Stadsdeel West is één van de meest dynamische, goed bereikbare en veelzijdige delen van Amsterdam. Een plek die bruist van ondernemerschap en creativiteit, met een gevarieerd aanbod aan voorzieningen. West wordt steeds aantrekkelijker om te wonen, te werken en te verblijven. Er liggen kansen om dit verder uit te bouwen. In Bos en Lommer worden vervolgstappen gezet in een verdere verbetering in het functioneren van de Bos en Lommermarkt. Daarnaast zien we in West een sterke opkomst van nieuwe marktinitiatieven. Nieuwe marktconcepten op andere locaties en in een andere frequentie dan de gevestigde dagmarkten, met een andere doelgroep en aanvullend of exclusief productaanbod. Hieraan blijkt veel behoefte, zowel bij ondernemers als bij het publiek. De opkomende marktconcepten kunnen eveneens extra kansen bieden voor bedrijvigheid in nabijgelegen (winkel)gebieden. De winkelgebieden, met hun divers aanbod aan winkels en horeca, worden redelijk tot goed gewaardeerd. Het winkelaanbod in Bos en Lommer is de laatste jaren met de komst van de Nieuwe Boekhandel, biologische supermarkt Estafette, Brood e.d. sterk verbeterd en spreekt een breder publiek aan. Kansen voor verdere verbeteringen in de winkelgebieden van Bos en Lommer liggen in de uitstraling van gevels en openbare ruimte en aantrekken van nieuwe winkel- en horecaconcepten. De Laan van Spartaan, een buurt in ontwikkeling, lijkt nog niet goed te zijn aangesloten bij de rest van Bos en Lommer, dit ondanks de aanwezigheid van buurtoverstijgende voorzieningen zoals de klimhal, circus Elleboog en een mooie sporthal. Deze voorzieningen moeten beter op het netvlies van de Amsterdammer komen. Het bedrijventerrein in Landlust aan de Willem de Zwijgerweg ontwikkelt zich ook tot een nieuw centrum van bedrijvigheid, met onder andere studentenwoningen, leisure, hotel en grootschalige detailhandel. De ambachtseconomie kent momenteel een opleving. West wil de vestiging van ambachtelijke bedrijven in het gebied graag stimuleren. Het biedt extra kansen voor economische ontwikkeling in West en kan buurten een eigen identiteit en daarmee extra impuls geven als vestigings- en verblijfsgebied. Meer ambachtelijke bedrijven in West betekent ook meer mogelijkheden voor vakopleidingen, stages en werkgelegenheid. In Bos en Lommer en dan vooral in de Kolenkitbuurt zitten verschillende ambachtelijke, creatieve projecten, wijkondernemingen zoals the Bookstore , de Wisselruimte, Amsterdams Grafisch Atelier, het Gildelab en Mode en Ambacht. Deze ondernemingen kunnen mogelijk voorzien in stages en leerwerktrajecten. Concluderend voor Bos en Lommer: • Kernwinkelgebied Bos en Lommerplein: verbetering branchering winkels en markt, verbeteren marktbeheer, fysieke verbeteringen plein (entrees, terrassen e.d.) • Winkelstraat: verbeteren uitstraling en branchering, m.n. deel Bos en Lommerweg Kolenkit • Wijkondernemingen: stimuleren en faciliteren (regelgeving, vastgoed) • Stageplekken en leerwerktrajecten m.n. voor jongeren bij bestaande (ambachtelijke) wijkondernemingen • Laan van Spartaan: versterken verbinding met Bos en Lommer via buurtoverstijgende voorzieningen, versterken voorzieningen voor bewoners. • Landlust: verbinden met omliggende wijk door publieksgerichte voorzieningen in het randgebied bedrijventerrein. Prioriteiten van de opgaven Bovenstaande opgaven van het gebied leiden tot een prioritering van de volgende 9 specifieke strategische doelstellingen van het gebied. • • • Integrale stedelijke vernieuwingsprojecten in de Kolenkitbuurt, Gulden Winckelbuurt en Robert Scott buurt uitvoeren. Jeugd: begeleiding op speelplekken en speeltuinen, kindpakketten (armoede), verbeteren pedagogisch klimaat. Veiligheid & Jeugd: inzet Buurtpraktijkteams in Landlust, Gulden Winckel en Gibraltar 11 Gemeente Amsterdam • • • • • • Gebiedsagenda Bos en Lommer Armoede, hoogste percentage minima huishoudens in Bos en Lommer, vooral (één ouder) gezinnen en ouderen. Versterken dragende samenleving, in relatie tot de 3 decentralisaties. Met vooral aandacht voor ouderen, ouderen met een niet westerse achtergrond, Licht Verstandelijk Beperkten, mantelzorgers en vrijwilligers. Bos en Lommer is startgebied voor de decentralisaties. Wijkondernemingen: voortzetten projecten wijkontwikkeling. Duurzame ontwikkeling openbare ruimte met vooral aandacht voor het onderhoud en handhaving (bedrijfsafval, zwerfvuil) en initiatieven zelfbeheer. Versterken economisch functioneren kernwinkelgebied Bos en Lommerplein/markt. Versterken verbinding bedrijventerrein Landlust en Laan van Spartaan met omliggende gebieden. Totstandkoming van de gebiedsagenda: Invloed en verantwoordingsparagraaf Deze gebiedsagenda is tot stand gekomen met behulp van bewoners en organisaties uit de buurten van Bos en Lommer en vakspecialisten van stadsdeel West. De inhoud is gevormd vanuit de input van een brede groep bewoners, organisaties en ondernemers, die zich door middel van contact met de buurt coördinatoren en winkelstraatmanagers via buurtavonden, spreekuren hebben laten horen over hun leefomgeving. De buurtcoördinatoren nemen zowel de kernopgaven als de doelen en prioriteiten mee bij het ophalen van de agenda van de buurt. Deze worden gekoppeld met de punten die uit de buurten zelf komen. De buurtcoördinator maakt een afweging tussen individuele punten en breed gedragen punten. De buurtcoördinatoren hebben binnen hun inmiddels opgebouwde netwerk nogmaals de agenda overlegd voor op- en aanmerkingen. De communicatie vanuit de buurtcoördinatoren en winkelstraatmanagers gebeurt via persoonlijk contact (mail, telefonisch, face tot face), briefpost, maar ook via de Facebookpagina’s die door buurtcoördinatoren worden beheerd. Verder zijn er de verschillende buurtbijeenkomsten of overleggroepen. Maatwerk is hierbij uitgangspunt. Bijlagen 1. Gebiedsanalyse lightversie Bos en Lommer 2. Agenda van de buurt Bos en Lommer 3. Uitkomsten symposium ‘Gewoon in Amsterdam West’. 12
© Copyright 2024 ExpyDoc