de-indeling-van-de-gronden-nabij-zeewolde-naar-hun

RI JKSDIENST
VOOR DF: IJSSELMEERPOWERS
L E L Y S T A D
Afdeling
O p e r a t i o n e e l Onderzoek
WERKDOCUMENT 1974
-
131 B b o
DE INDELING VAN DE GRONDEN N A B I J ZEEWOLDE NAAR HUN
CESCHIKTHEID VOOR HOUTSDORTEN
door
i r . W. B o x s e m
L e l y s t a d , j u n i 1974
Voorwoord
Voor U l i g t h e t r a p p o r t "De i n d e l i n g van gronden n a b i j Zeewolde n a a r
hun g e s c h i k t h e i d voor h o u t s o o r t e n " .
Het i s h e t r e s u l t a a t van e e n onderzoek
d a t gedurende m i j n s t a g e - p e r i o d e b i j d e a f d e l i n g B e p l a n t i n g e n p l a a t s vond
i n h e t n a j a a r van 1972. Zonder d e h u l p van de s u b a f d e l i n g e n Waterhuishouding
e n Bodemkunde zou d i t r a p p o r t n i e t t o t s t a n d z i j n gekomen.
L e l y s t a d , f e b r u a r i 1974
ir
. W.
Boxsem
8
#;
Inhoud
-
1 . Inleiding
2 . Houtsoorten
3 . Bodem
3 . l . Geologie
3 . 2 . B e s c h r i j v i n g sedimenten
3 . 3 . Bodemkaart
4 . Waterhuishouding
4 . 1 . Ontwateringscriteria
4 . 2 . Uitgevoerde ontwatering
5 . Houtsoortengeschiktheid
5.1.
Indelingscriteria
5 . 2 . G e s c h i k t h e i d zonder ingrepenen.
,'
5 . 3 . Geschiktheid na ve'rbetering waterhuishouding
5 . 4 . Geschiktheid na v e r b e t e r i n g bodem
6 . S u g g e s t i e s voor verdere aanpak e n s l o t b e s c h o u w i n g
Bronnen
Bijlagen 1 t/m
5
1 . INLEIDING
Een goede b a s i s voor de b e b o s s i n g van e e n g e b i e d wordt gevormd d o o r
o e n houtsoortengeschiktheidskaart. I n September 1972 i s op de a f d e l i n g
B e p l a n t i n g e n e e n begin gemaakt m e t h e t v e r v a a r d i g e n van e e n h o u t s o o r t e n - .
g e s c h i k t h e i d s k a a r t voor e e n g e b i e d n a b i j Zeewolde. T o t d a t moment had d e
W e t e n s c h a p p e l i j k e A f d e l i n g , d i e voor he,t maken van d e z e k a a r t de aangeweZen a f d e l i n g i s , door t i j d g e b r e k e n a n d e r e o o r z a k e n d e v e r v a a r d i g i n g h i e r van nog n i e t kunnen v o l t o o i e n .
Allereerst i s i n de l i t e r a t u u r g e z o c h t n a a r a l l e i n aanmerking komende
h o u t s o o r t e n . D e e i g e n s c h a p p e n van d e z e h o u t s o o r t e n t e n a a n z i e n van bodem,
k l i m a a t e n w a t e r h u i s h o u d i n g z i . j n samengevat i n o v e r z i c h t e n . Op grond van
onderzoekingen van d e s u b a f d e l i n g Bodemkunde e n d e i n d e l i n g s c r i t e r i a van
d e S t i b o k a e n van H o u t s o o r t e n voor nieuwe bossen i n Nederland i s e e n h o u t -
soortengeschiktheidsclassificatie gemaakt. V e r d e r i s d o o r de s u b a f d e l i n g
Waterhuishouding de i n v l o e d van de w a t e r h u i s h o u d i n g nagegaan e n t e n s l o t t e
worden s u g g e s t i e s gedaan om te komen t o t e e n t o t a l e h o u t s o o r t e n g e s c h i k t h e i d s k a a r t , zowel voor Zuide li j k F l e v o l a n d j a l s ook v o o r d e Markerwaard.
2. HOUTSOORTEN
Een b a s i s voor d e houtsoortengeschiktheidskaart wordt gevormd d o o r
d e e i s e n , d i e de v e r s c h i l l e n d e h o u t s o o r t e n s t e l l e n t e n a a n z i e n van d e bod e m g e s t e l d h e i d , bodemvruchtbaarheid, g r o n d w a t e r s t a n d e n , z u u r s t o f v o o r z i e n i n g e n klimaats@3staldheid.
B i j l a g e 1 w i l s e n o v e r z i c h t geven van d e z e
e i s e n , d i e v o o r a l o n t l e e n d z i jn a a n H e l l i n g a (3), H o u t z a g e r s ( 4 ) .
Van
Goor e . a . ( 2 ) e n Volmuller ( 1 2 ) . I n d e z e b i j l a g e i s ook i e t s vermeld o v e r
h e t w o r t e l s t e l s e l , Volmuller ( 1 2 ) .
Voor d e h o u t s o o r t es ( F r a x i n u s e x c e l s i o r ) z a l de g e b r u i k t e code i n
h e t h i e r n a volgende voorbeeld worden t o e g e l i c h t .
kolom
-
code
-
1
5
betekenis
veel l i c h t nodig, e e n l i c h t h o u t s o o r t , i n d e j e u g d f a s e
e c h t e r schaduwhoutsoort
g e e n gegevens
e i s t normale t e m p e r a t u r e n , geen extreem hoge e n g e e n
extreem lage
e i s t hogere w i n t e r t e m p e r a t u r e n d a n normaal
z e e r g e v o e l i g voor v o o r j a a r s - e n n a j a a r s v o r s t e n
normale g e v o e l i g h e i d , wordt n i e t d i r e c t e r n s t i g beschadigd
maar kan e r ook n i e t z o b e s t t e g e n
z e e r g e v o e l i g voor b l i k s e m
e n i g s z i n s g e v o e l i g voor wind, maar o n d e r v i n d t n a u w e l i j k s
schade
z e e r g e v o e l i g voor a a n t a s t i n g e n d o o r z o u t e n s c h a d e l i j k e
kolom
code
-
betekenis
stoffen (luchtverontreiniging)
stelt lage eisen aan bodemgesteldheid
eist een relatief hoog,humusgehalte
eist een relatief hoog lutumgehalte
normale droogtegevoeligheid
eist normale neerslaghoeveelheid, geen extreem hoge,
geen extreem lage
stelt relatief hoge eisen t.a.v.
vochtvoorziening
in bodem
geen gegevens
wintergrondwaterstand tussen 80-120 cm
geen gegevens
toelaatbare grondwaterstand op middelfijne voedselrijke zandgrond 50-70 cm
toelaatbare grondwaterstand op niet te zware kleigrond met redelijke structuur 50-70 cm
PA > 4,5
eisen ten aanzien van bodemvmchtbaarheid zeer hoog
eist een zeer hoog Ca-gehalte
geen gegevens
,,
eist een zeer hoog P-gehalte, P-totaal
--
50
wortel is meestal vlakwortelig tot hartwortelig,
een enkele keer komt een penwortelstelsel voor
geen gegevens
wortelstelsel dringt zeer diep de grond in
ontwikkeling wortelstelsel op matig zware kleigrond
met pH = 6 , vertoont een goed beeld
zuurstofbehoefte wortelstelsel matig
geen gegevens
plantverband 1.25 x 1,25 m
grond rnoet worden gescheurd
aanlegkosten en onderhoud gedurende 2 jaar f 20003000 per ha (op basis van 1969)
3
gem. prcduktie in m per jaar en per ha
f
DC l a a t s t e 15-20 jaar z i j n ' i n d e p o l d e r s d e v i l g e n d e h o o f d h ~ ~ t s o o ~ t e n
g e b r u i k t : i n h e t p i o n i e r s t a d i u m eopulier/wilg/els/es/esdoorn/~ep
i n e e n l a t e r stadium b e u k / e i k / b e r k / a c a c i a .
",
.
'
zandgrbnden, d i e b e p e r k t voor,komen, z i j n d e . n a a l d h o u t s & r t e n meer
Op
op hun p l a a t s . Op a & r e
'.
'
gronden z i j? d i t onder m e e r : grovfti,den, C o r s i c a a n s e
,
, .
den, O o s t e n r i j k s e den. Op r i j k e r e gronden"is
;laat&. ikgerhilhd voor s o o r t e n
.
.
., '
z o a l s f i j n s p a r , s i t k a s p a r , Douglas en Abies g r a n d i s .
., Naast d e z e h o u t s o 0 r t e n ; d i e
.
'
op, grond van hun eigenschappen e n e i s e n
. .L
t.a.v.
bodem e n k l i m a a t ( b i j l a g e 1 ) z e k e r i n d e p o l d e r s b r u l k b a a r z i j n e n
....
waarmee t e n d e l e .ook goede e r v a r i n g e n z i j n opgedaan, kan worden overwogen
of er ook i n d e r e t i b u t s o o r t e n zouden kunnen worden g e ~ n t r o d u c e e r d i D: e gedacht e n gaan h i e r b i j u i t ' n a a r :
Veldesdoorn'
: ,.,
*
1
.
.
Rode els. .
,
.
.
.
.
.
.
k a l k i i ~ k egoede v r u c h t b a r e gronden
gropd. Zeer g e s c h i k t .voor f i n e e r
-
..,- ..
,
,
e e n b e g e l e i d e n d e s o o r t van Douglas
e n S i t k a met s n e l l e
, .
j e u g d g r o e i e n k o r t e l e v e n s d u u r , v o o r a l op a r m e . v o c h t i g e
.-
I
p.-
.
v o c h t i g e grond
..,,g t o e i t goed op open kleihoudende k a l k r i j k e n i e t t e zware
.
..,.
~
.
,!
.
- v o e l t z i c h t h u i s Op
- eist een vruchtbare
',-
llaagbeuk
Walnoot
.
gronden
, ,
.
.,
,
..
..
.'-',.geringe
bodemeisen,
o
n
g
e
v
o
e
l
i
g
voor
voorjaarsnachtvorsten
. . . . . ...". . . .. . . . . .
e n. voornameii j k o p .droge leemhoudende gqonden
.
:
~ m e r i k a a n s ees
.
. - .,
:
I
- v o o r a l op goed
Picea-glauca
,._, .
.
........
-
. . .,
.,
. . .-~
. i !,
.
,
g e d r a i n e. e. r d e v o c h t i g e grond b i j v . v r u c h t b a r e z a k d i g e leem
I ,
P i c e a mariana
.
I
.
...v.i , a l e
-
.
z e e r l a g e b o d e m e i s e n ( o p t i m u m ) o p ~ o e dg e d r a i n e e r d e a l l u gronden). i n Canada o p " c l a y b .e l t. ' i J. I. J s s e l m e e r g r o n -
. . . . .
. . . d.&,
..
. P i c e a .o .r i e n t a l i s
;
? a g e b o d e m e i s e n , . k a l k r i j k e grond
.
Pinus c o n t o r t ? . . . . . . . . . . . .
"
.
-
.:.
.
.
P i n u s r i s i n o i a.
-
Thuja' p l i c a t a
- ' g e e n b i j z o n d e r e e i s e n , w e 1 goede vochtvoo&iening
.
l a g e bodemvruchtbaarheid, d r a i n a g e gewenst, leemh. grond
.
-
.
gewenst
Tsuga h e t e .r ~.~ . h ~ l zowel
, i , ~ ?p zware k l e i g r o n d a l s op veengrond,
ook w e 1 op
.
..
,.. .' .
leemhoudend zand, e i s t v e e l v o c h t i n d e bodem
.
,
. .
3 . BEE!..
. ., . .
..
.,
..
,
..
. . .
. ,
,
3.1. G e o l o g i e
.
..
.,
.
In d e o n d e r g r o n d , . n a b i j Zeewolde bevinden z i c h p l e i s t o c e n e a f z e t t i n . . .
ken oAder andef2:uit
-.
..
S a a l e Weichsel (Riss-WUrm) i ? i t e r g l a c i a a l . ( ~ e m i e " ) e n
h e t ~ e i c h s e l(WUrm) g l a c i a a l ' ( W e i c h s e l i e n , , % b a n t i e n ) .
.
.
Over deze p l e i S t 0 -
cene a f z e t t i n.g e. n . z .i j n i n d e l o o p , d e r e e u w e n d e v o l g e n d e ' h o l o c e n e a f z e t t i n g e n
.
on&taan
( f i g . ' '1).
.
.
..
,
.
.
.
F i g . 1.
.
West-oost p r o f i e l door Z u i d e l i j k Flevoland
( o n t l e e n d aan t a n Zee t o t Land no. 34)
,
. .
In h e t
,
.
,
s ti anti cum .is dd
.
veengroei'begonnen i n h e t noordwestelijke d e e l
Deze veengroei v e r p l a a t s t e z i c h v r i j s n e l naar h e t zuiden.
Omstreeks ,5000 v.Chr , drong de z e e . h e t ~ ~ s s e l m e e r ' g e b i ebinnen
d
e n werd
.
.
op h e t veen oude zeeklef a f g e z e t . De vorming van deze oude z e e k l e i is i n ver.s c h i l l e n d e f a s e n t o t stand gekomen. De b e l a n g r i j k s t e f a s e n z i j n de Watergraafsm e e r a f z e t t i n g , d i e t o t maximaal 8 m beneden N . A P . r e i k t en de Wieringerm e e r a f z e t t i n g , d i e t o t c a . 5.50-6.00
m beneden N . A . P . r e i k t . Deze sedimenI
l
t a t i e van oude z e e k l e i vond vooral i n h e t noordwegtelijk d e e l van de pold e r p l a a t s . E l d e r s ging de veengroei door.
Omstreeks 2000 v,Chr. ontstond een nieuwe inbraak van de zee, d i e de
periode van de ~ e s t f r i e s ea f i e t t i n g e n i n l u i d t . De e e r s t e f a s e is voor de p o l -
1I
d e r s van geen belang. We1 de tweede f a s e van omstreeks 1500-1600 v.Chr.
I
In
1
een grOte zeeboezem, d i e z i c h u i t s t r e k t e van West ~ r i e s l a n dt o t i n de Noord-
!
o o s t p o l d e r en O o s t e l i j k Flevoland werd cardiumklei a f g e z e t . Min of meer lo5
daarvan h e e f t i n h e t w e s t e l i j k e en z u i d w e s t e l i j k e d e e l van Z u i d e l i j k Flevo-
1
land een a f z e t t i n g plaatsgevonden. Verder kimen i n h e t gehele gebied westf r l e s e a f z e t t i n g e n voor a l s v r i j zware sons humeuze onderwaterafzettingen.
t
Tijdens de w e s t f r i e s e a f z e t t i n g e n begon d e a f s l a g van h e t veen, waardoor vele
.
i
I
1
meren o n t s t o n d i n (Flevo). In deze meren i s de d e t r i t u s gesedimenteerd, een
a f z e t t i n g r i j k aan organische s t o f .
Kort na h e t begin van de j a a r t e l l i n g nam h e t g e h a l t e aan organische, s t o f
.,I
1
af en het g e h a l t e ' a a n minerale bestanddelen t o e . Het pakket van lagen m e t deze
gewi jzigde samenstelling noemen vie Almereafzetting. Het g e h a l t e aan oiganische
s t o f neemt van beneden naar boven g e l e i d e l i j k a f . De minerale bestanddelen
z i j n afkomstig u i t h e t noorden, hetgeen b l i j k t u i t het naar h e t noorden d u i d e l i j k zandiger worden van de jongere lagen. De Almereafzetting i s gevormd i n
zoet t o t brak milieu en vond p l a a t s t o t d e z e s t i a n d e B zeventiende eeuw.
I
1
I
I!
E
i:
Op d e A l m e r e - a f z e t t i n g is i n ' d e g e h e l e p o l d e r e e n m a r i e n e l a a g a f g e z e t :
d e ~ u i d e r z e e - a f z e t t i n g . ~e v e r z i l t l n g van h e t w a t e r i s e c h t e r a 1 v e e l e e r d e r
e
hegonnen i n h e t weston ( 1 3 eeuw). Het m a t e r i a a l i s a f k o m s t i g u i t h e t noorden; d e a f z e t t i n g h e e f t voortgeduurd t o t d e a f s l u i t i n g van d e Z u i d e r z e e . T o t
d e Z u i d e r z e e - a f z e t t i n g behoort ook h e t zand, d a t r e e d s i n d e Almereperiode
d o o r a b r a s i e van h e t P l e i s t o c e e n i s v r i j g e k m e n e n b i j d e k u s t i s a f g e z e t .
D i t zand i s t e v i n d e n t e n westen van Zrmelo (Zeewolde) e n t e n o o s t e n v a n
Muiderberg (Almere).
De a l l e r j o n g s t e a f z e t t i n g i s d e I J s s e l m e e r a f z e t t i n g . H e t o n t b r e k e n van
niariene s c h e l p e n e n d e a a r d van d e m i c r o f l o r a e n f a u n a w i ~ z e no p e e n a f z e t t i n g i n z o e t m i l i e u . H e t m a t e r i a a l is s l a p , w a t e r r i j k e n b e v a t i e t s meer
humus dan normaal.
3 . 2 . ~ s c h r i ~ v i nsedimenien
g
ElnlcLone~s-:and_
.
.
I
Het p l e i s t o c e n e zand is d e b a s i s waarop d e h o l o c e n e Sedimenten z i j n a f -
g e z o t . Do d i o p t e l i g g i n g van d i t zand t e n , o p z i c h t e van d e 1.lsselmeerbodem
voor i n k l i n k i n g v a r i e e r t van 0 cm ( ~ e e w o l d e )t o t meer dan 8 m d i e p t e ( o p
somrnige p l a a t s e n z e l f s t o t 20 m). De hoge waarden d u i d e n op do aanwezigheid
van e e n d a l ( h e t jong p l e i s t o c e n e r i v i e r t j e d e Eem). D e h o o g s t e l i g g i n g
wordt a a n g e t r o f f e n b i j Zeewolde l a n g s d e d i j k o v e r e e n . l e n g t e van 4 , 5 lun,
waar h e t zand ook a a n d e o p p e r v l a k t e komt.
In e e n s t r o o k t u s s e n Ermelo e n
Spakenburg komt h e t zand op e e n d i e p t e minder dan 1 m v o o r om v e r v o l g e n s i n
n o o r d w e s t e l i j k e r i c h t i n g weer g e l e i d e l i j k te d a l e n . H e t l u t u m g e h a l t e bed r a a g t e n k e l e p r o c e n t e n , i n I'emige l a g e n meer dan 10%. Het 1 J - c i j f e r v e r s c h i l t s t e r k , ; i n f l u v i a t i e l p l e i s t o c e o n zand i s h e t 40, i n meer l e m i g e l a gen van a c o l i s c h e , n i v e o - a e o l i s c h e
a f z e t t i n g komt e e n U - c i j f e r van 1 7 0 v o o r
e n i n - d e o v e r i g e l a g e n is h e t ongeveer 7 0 B 90.
oud_e-~enkio~
Dezc komt voornamelijk i n h e t z u i d w e s t e l i j k e d e e l van d e p o l d e r voor e n
z a l daarom v e r d e r . n i e t worden behandeld.
' A e t veen komt v o o r a l i n h e t z u i d e l i j k e d e e l van d e p o l d e r voor o p s e n
d i e p t e van minder d a n 0'50 m t o t ca. 1 , 5 B 2 m .
I n h e t g e b i e d van zeewhlde
is i n d e ondergrond o p 2-2,5 m d i e p t e v e r s p r e i d veen a a n g e t r o f f e n . Op e e n
e n k e l e p l a a t s ( k a v e l PZ 25/26,
ca. 1 km van d e d i j k ) ' b e v i n d t d i t v e e n z i c h
op g e r i n g e r e d i e p t e (30-80 cm). H e t veen b e s t a a t v r i j w e l g e h e e l u i t r i e t e n zeggeveen. H e t o r g a n i s c h e s t o f g e h a l t e v a r i e e r t van 33-818
met
een a l g e -
meen gemiddelde van 55%.
...............................
Westfriese- en d e t r i t u s a f z e t t i n g
Deze komen voor i n h e t z u i d e l i j k e d e e l van Z u i d e l i ~ kF l e v o l a n d e n
den h i e r b u i t e n beschouwing g e l a t e n .
War-
--------------
Almereafzetting
De d i e p t e l i g g i n g v a r i e e r t van 0 cm i n een i n o o s t w e s t g e r i c h t e s t r o o k
t e n zuiden van de ondiepte de Knar t o t 30-40 cm i n de r i c h t i n g van d e Knar
en Hardenvijk. Elders schommelt de d i e p t e t u s s e n de 35 en 60 cm,soms meer.
I n d e toekomst komt d e Almereafzetting t u s s e n d e 20 en 30 cm onder h e t maaiveld t e l i g g e n t e n gevolge van de i n k l i n k i n g . De d i k t e van de a f z e t t i n g var i e e r t van 7 5 cm halvenvege de Knardijk t o t 4 m n a b i j de ondiepte de Knar.
Gemiddeld i s de a f z e t t i n g 2-3 m.
c2+3
De Almereafzetting wordt onderscheiden i n een humeus d e e l A 1
en een
a1
n i e t humeus d e e l A 1
en ~ 1 ~ De
' . grens is gelegd b i j een e x t r a humusgehalte
van 5%. D i t e x t r a humusgehalte wordt berekend door h e t gevonden g e h a l t e t e
verminderen met d a t wat i n normale mariene gronden b i j overeenkomstige lutumg e h a l t e n wordt a a n g e t r o f f e n . De humeuze lagen b e v a t t e n 5-10% e x t r a humus.
In h e t gebied van Zeewolde v a r i e e r t het e x t r a humusgehalte van 6% (PZ 24/25)
,
t o t 12 (PZ 18/19) B 18% (PZ 20/21). H e t n i e t humeuze d e e l v a r i e e r t i n d i k t e
van 30 cm t o t 2 m v66r i n k l i n k i n g of ontbreekt z e l f s (Zeewolde). Het lutumg e h a l t e i n h e t g r o o t s t e d e e l van d e p o l d e r v a r i e e r t van,30-35%. Voor Z e e wolde en omgeving schommelt d i t t u s s e n d e 20 en 3096. De slib-lutumverhouding
de verhouding t u s s e n h e t g e h a l t e aan d e e l t j e s < 2 mFcron e n d e e l t j e s k l e i n e r
dan 16 micron
-
bedraagt gemiddeld 55. Het koolzure k a l k g e h a l t e vertoont een
d u i d e l i j k verband met h e t e x t r a humusgehalte, met d i e n verstande, d a t b i j
toename van de l a a t s t e h e t koolzure k a l k g e h a l t e d a a l t van 8 B 9% t o t c a . 2%
b i j e x t r a humusgehsllte van c a . 17%.
-----------------
Zuiderzeeafzetting
l?e d i k t e van de a f z e t t i n g v a r i e e r t van enkele c e n t i m e t e r s t o t ca. 1 m.
De a f z e t t i n g is z e e r dun of ontbreekt i n een oostweststrook ten zuiden van
de ondiepte de Knar. Het lutumgehalte v a r i e e r t i n h e t c e n t r a l e d e e l van
35-454.. Van h i e r u i t neemt h e t naar a l l e r i c h t i n g e n a f . Over k o r t e a f s t a n d
gaat de l u t u m r i j k e a f z e t t i n g over i n e e n lutumarme a f z e t t i n g . Naar het westen
t o e wordt d i t g e h a l t e 20-25%. Naar h e t oosten (Zeewolde) wordt h e t 25-3070,
Hier en d a a r bevindt
z i c h t u s s e n de Z u i d e r z e e a f z e t t i n g en Almereafzetting
rondom Zeewolde een f i j n z a n d i g e laag van 5-10 cm ( i n oudere p o l d e r s Zu 111
genoemd), d i e ook wordt a a n g e t r o f f e n l a n g s h e t Oostvaardersdiep.
-Kus
---tzand
--- Het p l e i s t o c e n e zand komt bij Zeewolde aan de oppervlakte. Ten noorden
h i e r v a n wordt zand a a n g e t r o f f e n u i t de Almereperiode (Sp-A1) en nog noordel i j k e r u i t d e Zuiderzeeperiode (Sp-Zu).
D i t l a a t s t e zand b e r e i k t een d i k t e
van meer dan 75 cm, d i e s n e l naar h e t zuiden u i t w i g t . Het sand u l t de A l m e r e periode vormt e e n v r i j dunne l a a g .
Het p l e i s t o c e n e zand h e e f t een z e e r l a a g lutumgehalte en een U - c i j f e r
varierend van 50-170.
Voor Zeewolde e.0.
i s h e t l u t u n g e h a l t e van de Almere-
en Z u i d e r z e e a f z e t t i n g 14%.Het U - c i j f e r van h e t Almerezand v a r i e e r t van
60-130,
d a t ?an h?t Zuiderzeezand fond 70. In d e meeste g e v a l l e n i s i n h e t
-
p l e i s t o c e n e zand e e n c - h o r i z o n t
te o n d e r s c h e i d e n . Soms e e n a- e n c - h o r i z o n t .
Verder wordt nogal wat v e r p l a a t s t p l e i s t o c e e n zand (vP) a a n g e t r o f f e n .
IJsselrneerafzetting
------------------
Deze a f z e t t i n g komt i n h e t c e n t r a l e d e e l voor a l s e e n g e s l o t e n p a k k e t .
E l d e r s wordt h e t i n k l e i n e o p p e r v l a k t e n a a n g e t r o f f e n . De d i k t e v a r i e e r t van
10-20 cm e n h e t l u t u m g e h a l t e van 25-40% (Zeewolde l u t u m g e h a l t e 5%. U16-cijf e r 250).
3.3.
Bodemkaart
Een d u i d e l i j k e opbouw van de verschi1,lende bodemlagen g e e f t d e voorlo-
p i g e c o d e k a a r t PZ 1 9 t / m PZ 28 van maart 1971 ( z i e k a a r t 1). D e b e t e k e n i s
van d e v e r s c h i l l e n d e c o d e s i s te v i n d e n i n b i j l a g e 3. Van deze v o o r l o p i g e
c o d e k a a r t i s d e g l o b a l e bodemkaart voor Zeewolde a f g e l e i d ( k a a r t 2 ) , d i e geb a s e e r d i s o p de b o v e n s t e 22 cm van h e t b o d e m p r o f i e l . Van deze v o o r l o p i g e
bodemkaart i s mede n a a r a a n l e i d i n g van d e e i s e n van d e v e r s c h i l l e n d e houts o o r t e n een!houtsoortengischiktheidskaart
, \ '
afgeleid (kaayt 4). B i j een defi-
nitieve! houtsoortengeschiktheidskaart voor h e e l Z u i d e l i j k F l e v o l a n d kan h e t
\
b e s t e worden u i t g e g a a n van d e p r o f i e l c o d e k a a r t .
I
4 . WATERHUISHOUDING
Op k a a r t 3 s t a a n de d i e p s t e e n o n d i e p s t e g r o n d w a t e r s t a n d e n vermeld,
z o a l s deze z i j n waargenomen i n be zomer van 1972. D e gemiddeld waargenomen
g r o n d w a t e r s t a n d v a r i e e r t van 0 t o t 30 crn o n d e r maaiveld v l a k o n d e r de d i j k
Vlak l a n g s de weg i s d e g r o n d w a t e r s t a n d 100 cm o n d e r rnaaiveld. I n de zeer
n a t t e p e r i o d e n ( g o l d voor a u g u s t u s 1972, moment van opname) b l i j f t de grondw a t e r s t a n d hangen op c a . 4 0 c m o n d e r maaiveld n a e e n a f s t a n d van c a . 350 m
vanaf d e d i j k . Daarv66r komt de g r o n d w a t e r s t a n d o v e r e e n met h e t maaiveld.
D i t v e r s c h i j n s e l wordt kwel genoemd e n b e d r a a g t i n d i t g e b i e d 0 , s
-
I mm/etm.
Ter ondervanging van deze kwel i s i n september-oktober 1972 e e n k w e l s l o o t gegraven.
4.1. Ontwateringscriteria
B i j h e t o p s t e l l e n van o n t w a t e r i n g s c r i t e r i a voor bos i s h e t gebrek a a n
k e n n i s e e n g r o t e tekortkoming. Hoe r e a g e r e n b i j v o o r b e e l d de h o u t s o o r t e n o p
hoge g r o n d w a t e r s t a n d e n i n de w i n t e r ? D i t i s nog onbekend. Ook i s nagenoeg
n i e t s bekend o v e r d e t o l e r a n t i e van de h o u t s o o r t e n voor hoge grondwaterstanden i n h e t voorjaar.
Door Van Lynden e . a .
( 1 7 ) z i j n voor e e n d r i e t a l bostypen e e n c o n c e p t
van o n t w a t e r i n g s c r i t e r i a g e f o r m u l e e r d
\,
a ) Voor e e n ruime houtsoortenkeuze ( r e c r e a t i e b o s ) moet de minimale droog-
.I
legging b i j e e n s t a t i o n a l r e afvoer van 7 m m / e t m .
0,50 m bedragen.
b) Voor p i o n i e r h o u t s o o r t e n a l s p o p u l i e r , w i l g , e l s , e s , esdoorn e n i e p
l i j k t een minimale drooglegging van 0,30 m gewenst b i j een s t a t i o n a i r e
a f v o e r van 7 mm/etm.
C ) Worden a l l e e n p o p u l i e r , wilg e n e l s g e b r u i k t dan kan worden v o l s t a a n
met een drooglegging van 0 , 2 0 m b i j een s t a t i o n a i r e a f v o e r van 7 m m / e t m .
I n een n a t t e periode s t a a t h e t t e r r e i n dan w e 1 d r a s .
Volmuller (8) komt t o t h e t volgende concept van o n t w a t e r i n g s c r i t e r i a .
Tabel 1. Concept van o n t w a t e r i n g s c r i t e r i a ( 8 )
+
Slootwaterstand
Grondwaterst
.
Af v o e r e i s
Detailontw.
Houtsoorten
1. Permanent hoog ( g r o t e i n f i l t r a t i e vanuit s l o t e n )
1.1. z e e r hoo
z e e r hoog
w i n t e r E-20 w i n t e r 0-20
zomer 10-30 zomer 20-30
e l s , wilg
10 mm/etm.
-
1.2. hoog
w i n t e r hoog
winter
30 w i n t e r 20-30
7 mm/etm.
zomer 20-40 zomer
50
2. In w i n t e r hoog (geen i n f i l t r a t i e of kwel).
2.1. hoog
w i n t e r hoog
w i n t e r 30-50 w i n t e r
30
3 tot 5
mm/etm.
zomer 50-70 zomer d i e p
-
2.2.
begreppeiing
30-50 cm d i e p
I
I
begreppeling
40-50 cm d i e p
e l s , w i l g , pop.
berk
els, wilg.
begreppeling
50-70 cm d i e p
pop., berk
e i k , esdoorn,
haagbeuk ,Arnerikaanse e i k ,
i e p , Europese
l a r i k s en grove
den
matig hoog
w i n t e r matig
hoog
w i n t e r 50-70 w i n t e r 20-30
5 mm/etm.
d r a i n a g e -+ .1 m
zomer 70-100 voorjaar 50-70
diep
zomer d i e p
hoog (kwelgebieden i n p o l d e r s )
3 . Laag
winter dieper
w i n t e r 30-50
5 mm/etm.
drainage dieper
dan 1 m
+ kwel
dan 1 m
zomer d i e p e r
zomer 90
dan 1 m
-
alle
-
-
4 . Laag
winter dieper
dan 1 m
zomer d i e p e r
dan 1 rn
5. Laag
winter dieper
dan 70 cm
zomer d i e p e r
dan 1 m
e l s , w i l g , pop u l i e r , berk,
e i k , esdoorn,
haagbeuk, A m e r i kaanse e i k , i e p ,
Europese l a r i k s
en grove den
s t e r k wisselend (ondoorlatende bodem)
a l l e (minder
winter 20-50
d r a i n a g e d i e p e r g e s c h i k t voor
v o o r j a a r 50-70 5 mm/etm.
l i c h t e gronden
dan 1 m
zomer d i e p
indien
z i j n wilg, e l s ,
b l i j v e n d onpopulier, e s )
doorlatend
7 mm/etm.
van n a t u r e vri;
a l l e (minder
laag
g e s c h i k t voor
winter 30-50
l i c h t e gronden,
geen d e t a i l o n t w a t e r i n g
v o o r j a a r 70
w i l g , e l s , popuzomer d i e p
lier, e s )
-
-
4 ,
.
-
Aoutzagers ( 4 ) komt i n z i j n opsomming over t o e l a a t b a r e grondwaterstan-1.
den voor v e r s c h i l l e n d e houtsoorten n i e t verder dan de volgende C r i t e r i a :
populier, wilg, e l s
ca.
es, fijnspar
50 cm d i e p
60 cm d i e p
80-100 cm d i e p
o v e r i g e houtsoorten
.....
-
I n de R i c h t l i j n e n voor houtsoortenk&ize, z o a l s deze i n t e r n worden geb r u i k t b i j h e t Staatsbosbeheer en h e t BosbouwProefstation komt h e t volgende g l o b a l e o v e r z i c h t voor:
Tabel 2 . Vochtbehoefte en t o l e r a n t i e voor hoge grondwaterstanden van enkele
hwtsoorten.
I
1
T o l e r a n t i e voor hoge
grondwaterst anden
Vochtbehoef t e
Houtsoort
pyus
\ .
laag
larix
hoog
picea
hoog
I
I
groot
klein
groot
\
douglas
laag
populier
hoog
klein
I
wilg
groot
beuk
klein
eik
I
groot
klein
-
U i t a l l e l i t e r a t u u r b r o n n e n b l i j k t d a t behalve een goede vochtvoorziening ook d e zuurstofvoorziening u i t e r m a t e b e l a n g r i j k is. Het is z e l f s
20
d a t boomwortels b e s t t i j d e l i j k i n het grondwater kunnen s t a a n , m i t s d i t
stromend en dus z u u r s t o f r i j k grondwater is.
In d e polders is met drainage i e d e r e gewenste grondwaterstand t e creeren. De d i e p s t e zomergrondwaterstand wordt bepaald door de drainagediepte.
De d r a i n a g e d i e p t e wordt bepaald door:
a ) doorlatendheid van het p r o f i e l
b) d r a i n a g e d i e p t e
c ) maximaal t o e l a a t b a r e wintergrondwaterstand.
--
I
In h e t Amsterdamse bos is c a . 30 j a a r geleden ook drainage aangebracht
en we1 op 1,50 m d i e p t e en op afstanden van 15-24 m. Thans b l i j k e n de d r a i n buizen op 1 , 3 0
- 1,10 m d i e p t e
t e l i g g e n . De ervaringen van de afgelopen
jaren hebben geleerd d a t e r nauwelijks w o r t e l i n g r o e i h e e f t plaatsgevonden.
Wel geven v e r s t o p t e d r a i n s a a n l e i d i n g t o t plasvorming op de bodem. De e f feCten van d r a i n a g e h e r s t e l worden pas na ca. 1 j a a r merkbaar. De drainage
op veengronden is onvoldoende geweest. De j u i s t e d r a i n a g e d i e p t e had 1 , 8 0
2,00 m moeten bedragen.
-
,..I
Een min of meer i d e a l e bosgrond z a l moeten b e s t a a n u i t e e n grond m e t
k r u i m e l s t r u c t u u r . Deze i s i n s t a a t voldoende bodemvocht voor de vochtvoor.
..
z i e n i n g van de bomen vast te houden. Deze k r u i m e l s t r u c t u u r , d i e v o o r a l wordt
b e w e r k s t e l l i g d d o o r de aanwezigheid van e e n l u t u m f r a c t i e , z a l z i c h v o o r a l
i n d e b o v e n s t e 40-50 cm moeten bevinden. U i t onderzoekingen van Volmuller
(12) b l i j k t d a t d e b e w o r t e l i n g s d i e p t e van d e meeste h o u t s o o r t e n 40-50 c m i s ,
hoewel ook b e w o r t e l i n g s d i e p t e n van 2 , 3 e n 4 m ( f i j n s p a r , Am. e i k ) n i e t ong e b r u i k e l i j k z i j n . N i e t d u i d e l i j k i s o f d e z e b e w o r t e l i n g s d i e p t e wordt bep a a l d d o o r e e n i d e a l e opbouw van de b o v e n s t e 40-50 c m , of d a t g r o n d w a t e r s t a n d e n en/of mechanische weerstanden van d e bodem h i e r b i j ook van i n v l o e d
zijn.
D e i d e a l e g r o n d w a t e r s t a n d kan a l s v o l g t worden omschreven:
1) e e n gemiddelde w i n t e r g r o n d w a t e r s t a n d van 40-50 cm
2) e e n voorjaarsgrondwaterstand van 50-70 cm e n
3) e e n zomergrondwaterstand van 90 c m .
I n d e z e s i t u a t i e z u l l e n a l l e h o u t s o o r t e n e e n goede t o t r e d e l i j k e g r o e i
geven. I s deze s i t u a t i e n i e t te r e a l i s e r e n dan z a l moeten worden g e s t r e e f d
n a a r o n t w a t e r i n g s c r i t e r i u m 3 z o a l s b e s c h r e v e n i n Volmuller ( I l ) , h i e r i n i s
e e n s i t u a t i e b e s c h r e v e n d i e d i e van h e t g e b i e d rondom Zeewolde h e t d i c h t s t
benadert
.
4 . 2 . Uitgevoerde ontwatering
I n h e t g e b i e d van Zeewolde z i j n k a a r s r e c h t e k a v e l s l o t e n g e g r a v e n e n
g r e p p e l s g e t r o k k e n op d e k a v e l s . D e g r e p p e l a f s t a n d v a r i e e r t van 12 t o t
24 m , 6kn e n a n d e r a f h a n k e l i j k van d e bodemgesteldheid. Op h e t p l e i s t o c e n e
zand i s de g r e p p e l a f s t a n d 24 m , e l d e r s 1 2 m . Om de z e e r s t e r k e lrvel te ondervangen i s i n h e t n a j a a r van 1972 e e n k w e l s l o o t gegraven.
H e t i s 'zeer d e v r a a g of deze z u i v e r landbouwkundige d e t a i l o n t w a t e r i n g
voor de bosbouw " o o d z a k e l i j k i s . H e t zou n a d e r o n d e r z o c h t moeten worden of
h e t t r e k k e n van k a a r s r e c h t e k a v e l s l o t e n e n van r e c h t e g r e p p e l s ( d e k a v e l s
z i j n soms b i j n a 2 km l a n g ) nodig e n w e n s e l i j k i s ( k o s t e n a s w c t ) i n g e b i e den waar b o s komt. D e bosbouw s t e l t beslist minder nauwkeurige e i s e n a a n
o n t w a t e r i n g dan landbouw. Een g r o o t d e e l van d e problemen i s n a m e l i j k te
ondervangen d o o r de j u i s t e h o u t s o o r t e n k e u z e .
5. HOUTSOORTENCESCHIKTHEID
.'
5.1. I n d e l i n g s c r i t e r i a
I n Nederland b e s t a a t e e n houtsoortengeschiktheidsclassificatie voor
gronden d i e ontwikkeld i s door d e S t i b o k a . Deze c l a s s i f i c a t i e i s g e b r u i k t
a l s eerste i n g a n g om d e gronden rondom Zeewolde i n te d e l e n
T a b e l 3. I n d e l i n g S t i b o k a
A Cronden met ruime h o u t s o o r t e n k e u z e
1.
g_oofg_z_ake_lij&-_lgof&gs4
(goede
polders).
r e d e l i j k ontwaterde klelgronden i n de
3 .
Goede g r o e i (> 1 0 m / j . / h a ) :
i n l a n d s e e i k , beuk, p o p u l i e r , w i l g , e s ,
f.
els, esdoorn.
3 .
R e d e l i j k e g r o e i (6-10 m / j . / h a ) :
larix, fijnspar, sitka.
......................
2. H o o f d z a k e l i j k l o o f h o u t , d a t hoge g r o n d w a t e r s t a n d e n v e r d r a a g t
( k l e i g r o n d e n m e t hoge g r o n d w a t e r s t a n d i n d e p o l d e r s / g o e d d o o r l a t e n d
veen met k l e i d e k ) .
Goede g r o e i
(> 1 0 m 3/ j .. / h a ) :
p o p u l i e r , w i l g , e s , els.
3 .
R e d e l i j k e g r o e i (6-10 m / j . / h a ) :
i n l . eik, iep, fijnspar, sitka.
.......................
3. H o o f d z a k e l i j k n a a l d h o u t (zandgronden met g o e d e v o c h t v o o r z i e n i n g e n e n
g e s c h i k t e grondwaterstand).
3 .
Goede g r o e i (\ 1 0 m / j . / h a ) :
grove den, d o u g l a s , l a r i x , f i j n s p a r ,
s i t k a , am. e i k , b e r k .
3 .
R e d e l i j k e g r o e i (6-10 m / j . / h a ) :
i n l . e i k , beuk.
.......................
1 2 0 cm).
4 . H o o f d z a k e l i j k n a a l d h o u t (zandgronden ghg**) 40-80 cm e n g l g X )
3 .
, R e d e l i j k e g r o e i (6-10 m / j . / h a ) : g r o v e d e n , l a r i x , f i j n s p a r , s i t k a .
am. e i k , b e r k .
B. Gronden met b e p e r k t e h o u t s o o r t e n k e u z e
1.
_Hc_ofd_zake~;~g-~~cf_hcut_-d_at_-h2g~-gf~n~at_~zst_~Ed_e_n_ve:d_fa~gt
(venen
m e t kleidek)
3 .
R e d e l i j k e g r o e i (6-10 m / j . / h a ) :
p o p u l i e r , w i l g , es.
..............................
2 . l l o o f d z a k e l i j k n a a l d h o u t d a t hoge_-gfond_~at_e_r_~t_$~ge_~-yesd_fa_eg~
(zandg r o n d e n met hoge g r o n d w a t e r s t a n d e n )
3 :
R e d e l i j k e g r o e i (6-10 m / j . / h a ) : g r o v e d e n , f i j n s p a r , s i t k a , b e r k .
C. Cronden m e t z e e r b e p e r k t e h o u t s o o r t e n k e u z e
. I . Weinig v o c h t e i s e n d n a a l d h o u t (zandgronden met ghg > 1 8 0 cm)
3 .
R e d e l i j k e g r o e i (6-10 m / j . / h a ) : g r o v e d e n , d o u g l a s .
............................
.......................................
2 . Weinig v o c h t e n v o e d s e l e i s e n d n a a l d h o u t (zandgronden m e t s l e c h t e
v o c h t v o o r z i e n i n g e n g e r i n g vochthoudend vermogen)
3
R e d e l i j k e g r o e i (6-10 m / j . / h a ) :
grove den.
3. _N_a~~dh~ut_d_~t_-hoge_-g~2~g~a~e_~~_t_a$d_e_p-~e_:d_ga:
(veen- e n zandgronden
met ghg < 4 0 cm e n g l g 80-120 cm)
3 .
Matige g r o e i (< 6 m / j . / h a ) :
grove den, s i t k a , f i j n s p a r .
*) g l g
= gemiddeld l a a g s t e g r o n d w a t e r s t a n d (zomer)
**)ghg
= gemiddeld h o o g s t e g r o n d w a t e r s t a n d ( w i n t e r )
D
. Ongeschikt
De tweede ingang d i e g e b r u i k t i s om de gronden rondom Zeewolde i n te del e n is afkomstig van Van Goor, Van Lynden e n v.d. Meiden ( 3 ) .
Tabel 4. Houtsoortengeschiktheid van Zuiderzeegronden
1. Ruime houtsoortenkeuze ( k l e i en zavelgronden i n de p o l d e r s )
3 .
Goede g r o e i (> 10 m / j . / h a ) : p o p u l i e r , a b e e l , wilg.
3 .
Redelijke g r o e i (6-10 m / j . / h a ) : e l s , e s , esdoorn, beuk, i n l . e i k .
3 ,
Matige g r o e i (< 6 m / j . / h a ) : berk, f i j n s p a r , s i t k a .
2. Beperkte houtsoortenkeuze (slibhoudende zandgronden i n de p o l d e r s )
3 .
10 m /j./ha):
p o p u l i e r , a b e e l , wilg.
3 .
Redelijke g r o e i (6-10 m ha): e l s e
Goede g r o e i
(>
3 .
Matige g r o e i (c 6 m / j . / h a ) :
berk, f i j n s p a r , s i t k a .
3. Zeer beperkte houtsoortenkeuze (slibarme zandgronden i n de p o l d e r s )
3
Redelijke g r o e i (6-10 m / j . / h a ) : p o p u l j e r , a b e e l .
3 .
Matige g r o e i (< 6 m /j./ha):
berk, grove den, c o r s y den.
Door beide ingangen t e combineren o n t s t a a t dan d e k l a s s i f i c a t i e z o a l s deze naar voren komt op de k a a r t e n 4 en 5 ( z i e ook b i j l a g e 4 ) .
5 . 2 . Geschiktheid zonder ingrepen
In b i j l a g e 4 i s een overzicht gegeven van a l l e i n het gebied van Zeewolde voorkomende bodemprofielen ontleend aan k a a r t 1. Daarachter i s aangegeven i n welke k l a s s e de bodemprofielen zouden v a l l e n volgens d e i n d e l i n g
van d e Stiboka
(16)
e n volgens d i e van Van Goor, Van Lynden e n v.d. Maiden
( 0 ) . D i t Overzicht is i n r e l a t i e gebracht met k a a r t 2 ( g l o b a l e bodemkaart
.
~ e e w o l d e )e n h e e f t g e l e i d t o t k a a r t 4: '~outsoorten~eschiktheidskaart
voor
Zeewolde. Op deze k a a r t s t a a t dus aangegeven welke houtsoorten p o t e n t i e e l
mogelijk z i j n op d e v e r s c h i l l e n d e p r o f i e l e n . H i e r b i j i s nog helemaal geen
rekening gehouden met een mogelijke v e r b e t e r i n g van de waterhuishouding
(ontwatering) en/of
5.3.
v e r b e t e r i n g van d e bodem.
Geschiktheid na v e r b e t e r i n g waterhuishouding
Wanneer h e t betrokken gebied wordt ontwaterd aan de hand van de Ont-
w a t e r i n g s c r i t e r i a z o a l s deze s t a a n vermeld i n 4.1 en z o a l s deze t e n d e l e
n a a r voren komen i n b i j l a g e 1, da'n z a l een groot g e d e e l t e van de gronden
vermeld op kaart I verschuiven van een l a g e r e g e s c h i k t h e i d s k l a s s e n a a r een
hogere g e s c h i k t h e i d s k l a s s e ( v e r g e l i j k kaart 3 met k a a r t 4 , z i e Ook b i j l a g e 4 )
Ook h i e r g e l d t weer d a t de p o t e n t i e l e mogelijkheden van d e v e r s c h i l l e n d e
houtsoorten worden aangegeven.
5.4. Geschiktheid na verbetering bodem
Een b.demverbetering, meestal bedoeld om een s l e c h t e p r o f i e l o p b o w
o f s l e c h t e o n t w a t e r i n g s t o e s t a n d te v e r b e t e r e n , i s m o g e l i j k i n d i t g e b i e d ,
'
maar l i j k t v o o r a l s n o g n i e t z i n v o l . Een bosbouwer d i e s t r e e f t n a a r v a r i a t i e
i n z i j n houtsoortensamenstelling z a l i e d e r e v a r i a t i e i n de bodem a a n v a a r d e n , ook a l s d i t i m p l i c e e r t d a t h i j m e t armere gronden te maken k r i j g t , D i t
i s met name i n h e t g e b i e d rond Zeewolde h e t g e v a l . Een "bodemverbetering"
d i e moet l e i d e n t o t b o d e m v a r i a t i e l i j k t i n de rest van Z u i d e l i j k F l e v o l a n d
w e 1 z i n v o l omdat d a a r de bodem t a m e l i j k eenvormig i s ( u i t z o n d e r i n g S l i n g e r -
weggebied). U i t e r a a r d i s h e t m o g e l i j k d a t ook dan b e p a a l d e gronden van e e n
l a g e r e n a a r e e n hogere g e s c h i k t h e i d s k l a s s e opschuiven. H e t omgekeerde kan
e c h t e r ook. Wat d e gevolgen p r e c i e s z i j n van e e n "bodemverbetering" e n hoe
d e z e moet worden aangepakt i s i n deze beschouwing n i e t nagegaan, maar z a l
z e k e r nader moeten worden bekeken a l s h e t nog e e n s komt t o t e e n h o u t s o o r t e n g e s c h i k t h e i d s k a a r t voor Z u i d e l i j k F l e v o l a n d c.q. d e Markerwaard.
6 . SUGGESTIES VOOR VERDERE AANPAK EN SLOTBESCHOUWING
Een v e r d e r e a a n z e t t e n a a n z i e n van e e n houtsoortengeschiktheidskaart
voor h e e l Z u i d e l i j k Flevoland e n d e Markerwaard kan worden v e r k r e g e n d o o r
d e vorming,van e e n werkgroep. H i e r i n moeten z i t t i n g hebben: e e n bosbouwer,
..
~
-.
e e n b i o l o o g , e e n bodernkundige, e e n waterhuishoudkundige en e v e n t u e e l nog mensen
van a n d e r e n o o d z a k e l i j k g e a c h t e d i s c i p l i n e s . Deze werkgroep zou h e t volgende
v o o r s t e l n a d e r moeten onderzoeken en d e u i t v o e r i n g v e r d e r moeten b e g e l e i d e n :
1 ) a n a l y s e van h u i d i g e bossen ( r e l a t i e h o u t s o o r t e n - - bodemprofiel-grondwaterstand),
2 ) o p s t e l l e n van r i c h t l i j n e n om t e komen t o t c l a s s i f i c e r i n g van d e i n d e
p o l d e r s voorkomende bodemprofielen,
3 ) b i j d e u i t w e r k i n g van de p u n t e n 1) e n 2 ) g e b r u i k maken van d e meer d a n
30 j a a r l a n g e e r v a r i n g e n van d e W.A.
V o o r s t e l voor b o d e m c l a s s i f i c a t i e bosbouwgeschiktheid
I
dg r o n d w a t e r t r a p p e n 1 t / m
1. c l a s s i f i c a t i e s A 1 t / m
2. c l a s s i f i c a t i e s 1 t / m
0
rl
2
S:
B
\
t-'
e r overheen
3. e r v a r i n g e n W.A.
V I I ~( S t i b o k a )
D (Stiboka)
3 (Van Goor e . a . )
er overheen
combinstie 1 en 2
geeft indelingen
1Al t / m 3D3. Z i e
b i j v o o r b e e l d houtsoortengeschikth e i d s k a a r t voor
Zeewo l d e
.
Beschreven i s de aanpak om te komen t o t e e n houtsoortengeschikthqidsk a a r t voor e e n g e b i e d n a b i j Zeewolde. D e u i t g a n g s p u n t e n z i j n geweest: d e
.
..
bodemgesteldheid, de w a t e r h u i s h o u d i n g , d e k l i m a a t s g e s t e l d h e i d e n d e h o u t s o o r t e n . Door e e n i n t e g r a t i e van d e z e v i e r f a c t o m n i s e e n c l a s s i f i c a t i e
n a a r voren gekomen d i e d e p o t e n t i e l e mogelijkheden van de h o u t s o o r t e n op
d e h i e r aanwezige gronden w e e r g e e f t . De d o e l s t e l l i n g d i e h i e r b i j voor ogen
h e e f t g e s t a a n i s h e t a a n l e g g e n van e e n z o g e v a r i e e r d mogeli j k b o s m e t e e n
zo hoog m o g e l i j k e h o u t p r o d u k t i e . Om te komen t o t e e n o p t i m a l e h o u t s o o r t e n g e s c h i k t h e i d s k a a r t z a l nog v e e l onderzoek moeten worden v e r r i c h t i n d e
p o l d e r s . D e g e d a c h t e n gaan h i e r b i j v o o r a l u i t n a a r h e t g r o e i p l a a t s o n d e r zoek w a a r b i j d e relatie houtsoort-bodemwaterhuishouding van e s s e n t i e e l
belang i s . D a a r n a a s t z a l e r z e k e r e e n bewortelingsonderzoek moeten p l a a t s v i n d e n , d i t i n verband m e t d e r e l a t i e wortelgroei-grondwaterstand-rijping
bodem.
Bronnen
1. CultuurtechnischeAfdeling. K a v e l r a p p o r t e n PZ 19/27
2. Van Coor e . a .
H o u t s o o r t e n voor nieuwe bossen
3. H e l l i n g a .
C o l l e g e d i c t a a t H o u t t e e l t bosbouwstudie
Wageningen
4 . Houtzagers.
H o u t t e e l t d e r gematigde l u c h t s t r e k e n
5. Van Lynden.
I n d e l i n g van gronden n a a r hun g e s c h i k t h e i d
voor bosbouw N.B.T. 38 (9) 1966
6 . M i j Empeo.
O n t w i k k e l i n g s p l a n Zeewolde
7. M i j Empeo.
Ontwerp s t r u c t u u r p l a n Zeewolde
8. Van P u t t e n e . a .
Korte a n a l y s e van d e boderngeschiktheid van
e e n d e e l van d e z u i d e l i j k e l o b van Zuidel i j k F l e v o l a n d , I n t e r n R.1J.P. r a p p o r t 300
9. S i e b e n e . a .
B e h e e r s p l a n Reve-Abbertbos/~oggebotse zand
10. V i s .
11. Volmuller.
12. Volmuller.
Bodemkundig-hydrologisch onderzoek van d e
z u i d e l i j k e l o b van Z u i d e l i j k Flevoland
,
Ben concept voor o n t w a t e r i n g s e i s e n voor bos
e n d e i n v l o e d van bos op g r o n d w a t e r e n omgekeerd
W o r t e l s t e l s e l van d e meest voorkomende bosbomen i n Nederland op v e r s c h i l l e n d e gronden
13. W e t e n s c h a p p e l i j k e A f d e l i n g . Codekaart PZ 19 t / m PZ 27
S l o o t p r o f i e l e n PZ 19/20
14.
-
PZ 26/27
Crondwaterstanden PZ 1 9 t / m
15.
PZ 27
16.
Bodemkaart z u i d l o b Z u i d e l i j k
Flevoland
Yalsoq
n - o u r
N N N N N N
N N N N N
- - --- -- - -
u ad
1Jsq
*=In
m
W
resla~
.[a,Jo
c
d
N
-
om
n n N N a -
pueeilda~ a .r a
Bu,~*BI.I*,
l
o
N
n
n "3
Y X
X X X X X
X
8
m
n
0 0 0 U 0 0 0 0 ~ 0 0 0 0 0 0 0 0
o
N
X X X X X
-
n
o
m
~
x x x x
L
X
X
Y
v a n n
-
n
N
0.""
-c.
a-VI"3
* a x
x x a x
Y
n
.,
--
Y
XI
n
N N
N
"
i
n u r n n n l o y l
- -
m n r -
r - - -
I
onn
m , 8 8
n w m
- - 3 N r
X X X X X
X
,
m
VI
,---
*
a
,
o
n n
-
X
-
X
5
I
X *
I
N
-
1
0
0
z
.
,. ..
%
0
*
C
E
E
*
C
0,
,e
c -
N
a
m
=a
. . = a
80
.
-
U
%
j
t
2C
0
i
L
N
"
0
O
E
-.
m
N
.-
C
P
-..n
c c c
!!$
r,,
0
X
0
X
0
X
B i j l a g e 2 . Een t o e l i c h t i n g op b i j l a g e 1, omcirkelde c i j f e r s s l a a n op de
kolommen 1 t / m 4 0 van de b i j l a g e .
@ Lichtbehoefte
1
2
3
4
5
-
h e e l weinig = schaduw homtsoort
- weinig
= halfschaduw houtsoort
-
= h a l f l i c h t houtsoort
normaal
veel
- heel
veel
l i c h t houtsoort
@ Klimaat
- normale e i s e n
@7
-
hoge e i s e n
@ 8 wind
- ongevoelig
2 - enigszins gevoelig
3 - normaal
4 - meer dan normaal
z e e r hoge e i s e n
@9
5
1
-
2
- matige e i s e n
3
4
5
@)
geringe e i s e n
5 nachtvorst
@ 6 zonnebrand
1
I
bliksem
zout/schade12jke s t o f f e n
-
zeer gevoelig
V = voorjaarsnachtvorsten
N = na j a a r s n a c h t v o r s t e n
---------------- -------1 - mag z e e r l a a g z i j n
Zomer-/wintertemperatu~-en
- mag laag
3 - normaal
2
4
5
-
zijn
moet hoog z i j n
moet z e e r hoog z i j n
Bodem
-
@ Algemeqn
@ Humus.
@ Lutum (leem)
@
ge_e__rg:ge_Lse_n
2 3 1
laag
matig
normaal
4
- hoog
5
-
z e e r hoog
2 3 4 5 1
s e e r geringe eisen
geringe e i s e n
normale e i s e n
hoge e i s e n
zeer hoge e i s e n
2 3 4 5 1
zeer gering
gering
normaal
hoog
z e e r hoog
Vervolg b i j l a g e 2.
@ Vochteisen
---------1 - z e e r gering
2 - gering
3
4
5
-
.
1
-
50-80
nonnaal
80-120
4
- diep
z e e r hoog
5
-
-
50-80
40
40-80
80-180
180
180
v
IV
111
40
120-180
zeer diep
11
50
g
40
ondiep
hoog
-
W
30
z e e r ondiep
3
I
( i n r e l a t i e met 18)
z
normaal
ghg
l
1
2
Grondwatertrappen
~
@G~cg~ate_r__syag;e_p-;:-~m
,
40
80-120 80-120
VI
V I I ~
V I I ~
40-80 80-180
40
120
lE0
180
180
,
180
I
@
Toe l a a t b a r e grondwaterstanden op midd6ifi jne v o e d s e l r i jke zandgrondl op n i e
&
t e m a r e kleigronden met r e d e l i j k e s t r u c t u u r
1
-
40-50 cm
3
-
70- 90 c m
@ Bodemvruchtbaarheid
------------------Eisen Ca, K , Mg, N , P 1
2
3
4
5
mp,
- z e e r laagz
- laag
- normaal
- hoog
- z e e r hoog
totaal 1 =
20
2 = 20-30
3
=
30-40
4 = 40-50
5 =
50
1 = z e e r gering
1 = geen
1 = seer gering
2 = gering
2 = weinsg
2 = gering
1 = zeer gering
2 = gering
3 = normaal
3 = normaal
3 = normaal
3 = normaal
4 = hoog
4 = sterk
4 = diep
5 = z e e r hoog
5 = zeer sterk
4
2
hoog
5 = z e e r hoog
-. .. .
- erg slecht
2 - ~leCht
3 - matig
4
5
-
Q
1
--
geen
1
plantgaten
2
2 = grondscheuren 3
4
z e e r goed
,
5 = zeer diep
~ ...
>
34 Ontwikkeling w o r t e l s t e l s e l
O o p r t i g m a r e kleigrond met
pH 6
1
-,
5
-
750-1500 f / h a
- 1000-2000 f / h a
-
1500-2500 f / h a
2000-3000 f / h a
2500-3500 f/ha
..
B i l l a g e 3. C o d e r i n g van d e grondkn i n d e ~ ~ s ~ l r n e e r ~ o l d e i s .
O n t l e e n d aan Bodernkundige s u b a f d e l i n g van de W e t e n s c h a p p e l i j k A f d e l i n g .
.,
:'
BODEMBUNDICE INDELINO
-
-
Tabel 11 Indsliw en k n m l n r van de u n d k t i e near
m h l d (Ul6-eUhr)
M
u
'
u-;i
ero
n
-l;s
u t i g f1J"
, ,
8p
Bpl.!kr.nl.
.twr~~ly
van hrt. P1.lstw.rz.m
rl w r .
I
..n
a t e o r s t .o-
m-la0
.Idd.IflJ"
1MO ld.~.8p ( A l l n 8p ( 2 " ) ) . L l l a
1111! r.M.
reer l l J n
130-180
u1t.r.t
rlJn
180-a~o
u1ter.t
11)"
210-100
-
AANDUlDlNC VOOR B1JU)NDERE EICENBCRAPPEN
V.m.
V
I1
In - 1 i l k
o f r m o d r l wd.r.c.eldn
in:
no.u.1
oraMl.che
~ N l t ..M..hrwdn.
atofphl~t.
AS
I
b
,11.t",,.".
,V
m.U""'".
o
Vlownrom.
I+
bTOC11v.m
0
arurtrrad o t ver#r.r*n
.P
v.sr*o*r..v,.
A
Ten d.1.
"Y
u.r.1.g.n
V
T a dale storterond o f warsraven
~ o - r -1.gm
d.n m y a r l n a ( " l e t
.tort- m r s r r r a v n , armd).
rm.
n.mr
e-.
het n q
&
n
r,
..n"nm
una.
net.roern
rhor1.onI.n
...
I)- .O C-hurl-tn,
*bO,lY*lt
.OFLLJ*
buda.pn~f~.l
in:
9
aylrsla.
m.1.I
.Mr.la.
o v a l kert.
vurp1.at.t
.f.twd
"
. . . I
..nlil#.
A- rn C-ho.LMtn
..ng*duld
o t r n n o d ~ gMd.rs~heid.n
p l v l r t t r o u u z.nd
.~,rdt
sI.chlm
rmr I n .torlgrmd.
#mw.
vlwl~rond.
t "1-
4".
9
0.""-Id.
I
v e r s c n i l turnam
grmd.
..npg.van
blJ v l a l - .
os.*l",.
-4
d~.pt.
m e h t e 61.pte (1.v.m.
tijd.ns d
.
iRLLlnklng)
~ n u en
a d.
6.tre.b
rsr-
1W.
I/+ Bavmln he1 p r o f i e 1 gmndamrt 7, and.rln g m m r t
(.I
Ksll-.
IS van het ~ u t v
GML.ppl~.ld.
.I*rP.
u n d l p molleom. K-l
I.
\
b v n ) , gm.
zandlg.
'"d.hp.n.&ja"
1s n1.r
+
..nmerm.
hollende l a m , . l m s r l a
laem, m r n l n undlg, mderln
-r
h-
dmr
(-11.
Io.
Vom vnn de code
(:OUERIN(;
I n r l l n oenrnud>g.to
a r l . 1.ss.n.
a
t l
I...
r*.p.
5g1
r n f l d.
v*n
u s l e ~ s n1uw.n
'm a, 1u.an
a
0
SO om m
0..
cm.
M I bodrDr011.1
11 cm, 1u.a.n
c..
in
or. 00 f m , d l q r a 1.1.
pen 11lr
I
iu.a.n
lassst u l t duiJ.llJk
I*n111*n 6.1 #.no&.
1.1
r l l n rl.1 und.rrv.rr4.1eld,
~ 1 . n r l ~ ni,nd.rxch.~deo.
I-
11.1s
van .*Ih.r
.WPL
".I
a*n1.r
lznk-
WS'U~
i*~h(m1
*sd,%\
u w > r k t a 8 ) , n..rblJ
.I,
?
a
.
1,) ws.2
r
Y
N.11.1
+ m
lI.m.1
..
Hnt m1.11.v.
w-t
.ntp.;ln*
Id-.
x .v.rresI
cr)
Id".
(I 1
a.u.n
VUI
nur
.
or.r..,st
y h a t PL..I..I~J~
-1.
I*-
door .c!hulnn
d. rode).
. .
."l".l"..
Ol.,."l
lronn 41.
-
(-1.
rmr n x pl..I.sltjL.
ulr.n.lmpt
..n I-IddOLd.
r o o r k a n r.n
i,orlumt.ln
r lr)
5
mrm
door e l k u r yruld rul ult.alop.nd.
-8
dl- h arb-land
$81
re
de
ond.m~.-
.;
y en
.
I
,3 ;
on d o ~ r.~k.ar
tot n r t I.
Y
( r * . won
l o t .I-$
. &.w,.,%I .
R
.
.an
b-n
u r n e n r e r u l d van
~ I ~ I ~ L Iru,
L
s,
r
o d'lar r1ks.r
~ ~ v . n u r c ,r
x - Y
a.
,bwm.n
k a a r t n n gwch.la1.n
~ r k . ? door punt.n,
1n 11.
r
.r,d
<&"
n1.t
I- u l t d . r t n m p r a l -
b m d a l d i d.1.n
. ~ 1z1.1
~ 11, 81.t
~rond-
-11
.
ar0nd.mlt.n
w~r.~hIll.M.
.wr i m n r u w a J v n m .r"ttrn.a
r.rr**.lt-sctrweoh
.tr.t*ll
a~huln. r t n -
v.r.ehlLI.nd.,
m.rblJ
r , l . ~ nm d r l s md.mu~.n.
l a m i."~lit.!
1 1 r r r.
h u r t e n vporw-
0-r
t.L.1
i on )r
van x
nerd.
x.
.1.~11
ioal
in ~ ~ r t l c . 2 . rrchslnr; r e a r
.c.rk.
.a, .lark.
"I,...
*
nLn
t/u
&&
*h/x
2e.r
won van de code).
1 0 ~ 1 l l " l aUe.1a.D
.rrr
. o m e n up a.
dore i.ym
n l r n l p n m In 4.
door h u l l z m l . l *
E
4
I
I n 4.
.,hrrdlnw
R
t
11
c..
.en..dls"*n).
11.16
OD.4.. . k
t.Ut
plq.'r
p.~/~../t.u
P.Q.I/S. l.u/v..
.z
.
l l l ~ l a p e.i. ~ r o , l e l c o d e s
Oodenindol~np
A)
i n d e l l n g v o l g s t l s Van Goor e.s.
n) indelima v o ~ a s n s s t i t i a k a
C ) i l l d e l i l l g valgan.
S f l b o k a ne onfvarering
Bijlage 5 . Houtsoortengeschiktheidsclassificatie voor gronden nabij Zeewolde
3 C 3 Redelijke groei
Matige groei
populier/abeel
grove den/berk
3 B 2 Redelijke groei
Matige groei
populier/abeel/fijnspar/sitka
berk/c 'den/grlden
2 B 2 Goede groei
populier/abeel/wilg
Redelijke groei els/fijnspar/sitka
Matige groei
berk/c'den/gr 'den
1 B 2
Goede groei
Redelijke groei
Matige groei
populier/abeel/wilg
els/fijnspar/sitka/es/esdwrn
berk/c 'den/gr 'den
1 B 1 Goede groei
Redelijke groei
Matige groei
populier/abeel/wilg
els/es/esdoorn
beuk/inl. eik
3 A 3 Goede groei
Redelijke groei
Am. eik/berk/populier/abeel
g 'den/douglas/larix/f ijnspar/si tka
2 A 3 Goede groei
g'den/douglas/larix/fijnspadsitka/populier/abeel
Redelijke groei berk/els
1 A 3 Goede groei
populier/abeel/wilg
Redelijke groei berk/els/inl. eik/Am. eik/-f~jnspar/sitka/Douglas/larix
-
2 A 2 Goede groei
populier/abee l/wi lg/es
Redelijke groei berk/iep/fi jnspar/si tka
-
-
1 A 2
Goede groei
Redelijke groei
populier/abeel/wilg/eis
esdoorn/es/iep/berk/fijnspar/sitka
2A 1
Goede groei
Redelijke groei
popu1ier/abeel/wilg/els/iep/esdoorn
beuk/inl. eik/fijnspar/sitka/berk
1 A 1
Goede groei
Redelijke groei
populier/wilg/e1s/iep/esdwm/beuk/inl.
larix/fi jnspar/si tka/berk
.
.
eik

Download Report