B02 - COLLECTIEVE EN TERTIAIRE GEBOUWEN JEROEN POPPE - TECHNISCH ADVISEUR PASSIEFHUIS-PLATFORM VZW passiefhuis-platform vzw | 2 opleidingen BASICS • B01 Energieneutrale woningen • • B02 Collectieve & tertiaire gebouwen B03 Zeer energiezuinige renovaties ! DESIGN • D01 Isolatie & bouwknopen • • • • • • D02 Schrijnwerk, beglazing & zonwering D03 Luchtdichtheid D04 Bouwdetails in de praktijk D05 Ventilatie & binnenklimaat D06 Verwarming, koeling & sanitair warm water D07 Verlichting & apparaten PRACTICE • P01 Workshop bouwdetails • P02 Workshop ventilatie TOOLS • T01 Berekenen van bouwknopen voor EPB en PHPP • • T02 Energieberekening met PHPP - woningen T03 Energieberekening met PHPP - tertiaire gebouwen 1 passiefhuis-platform vzw | 3 diensten aan professionelen PROJECTADVIEZEN • informatie- en kenniscentrum • • ontwerp en berekeningen trajectbegeleiding van projectdefinitie tot oplevering INNOVATIE EN TECHNOLOGIEVERKENNING • gespecialiseerde ondersteuning aan bedrijven • • ontwikkeling van nieuwe diensten/producten ondersteuning door KMO-portefeuille Passiefhuis-Platform vzw [email protected] 03 / 235 02 81 INHOUD evolutie van de passiefstandaard winterstrategieën zomerstrategieën elektrische verbruiken financiële aspecten 2 INHOUD evolutie van de passiefstandaard winterstrategieën zomerstrategieën elektrische verbruiken financiële aspecten EVOLUTIE VAN DE PASSIEFSTANDAARD passiefhuis-platform vzw | 6 Duitse Passivhaus Institut, jaren ’90 • • • netto energiebehoefte voor verwarming " 15 kWh/m².jaar luchtdichtheid n50-waarde " 0,6 vol/h temperatuuroverschrijdingsfactor boven 25°C " 5% • • passieve maatregelen voor het beperken van de verwarmingsbehoefte in woningen trias-energeticaprincipe: energieverbruik voorkomen > efficiënt hernieuwbare energie gebruiken > efficiënt niet-hernieuwbare energie gebruiken 3 EVOLUTIE VAN DE PASSIEFSTANDAARD passiefhuis-platform vzw | 7 Duitse Passivhaus Institut, jaren ‘90 • • • netto energiebehoefte voor verwarming " 15 kWh/m².jaar luchtdichtheid n50-waarde " 0,6 vol/h temperatuuroverschrijdingsfactor boven 25°C " 5% • • • eerst investeren in de gebouwschil (lange levensduur) > dan in de technieken (korte levensduur) klaar voor de toekomst: passief > nulenergie investering in energie-efficiëntie én verhoogd comfort EVOLUTIE VAN DE PASSIEFSTANDAARD passiefhuis-platform vzw | 8 introductie, diversificatie en schaalvergroting • nieuwbouw ééngezinswoningen PH Temse, Denc!-studio | PH Kalmthout, E-projecten & arch. Fierens PH Asse, BLAF architecten | PH Oostakker, Alexis Versele & Sibomat 4 EVOLUTIE VAN DE PASSIEFSTANDAARD passiefhuis-platform vzw | 9 introductie, diversificatie en schaalvergroting • • nieuwbouw ééngezinswoningen renovatie met passiefhuiscomponenten PH Oudenaarde, Dirk Baert | PH Eupen, Fhw architectes scprl EVOLUTIE VAN DE PASSIEFSTANDAARD passiefhuis-platform vzw | 10 introductie, diversificatie en schaalvergroting • • • nieuwbouw ééngezinswoningen renovatie met passiefhuiscomponenten collectieve huisvesting en wijkprojecten Sophienhof Frankfurt, FAAG | Lodenareal Innsbruck, din a4 & team k2 Zuid-Zweden St-Gillis, Urban Platform | l’Espoir Molenbeek, Carnot-Crayon | Dubrucqlaan Molenbeek, B-architecten 5 EVOLUTIE VAN DE PASSIEFSTANDAARD passiefhuis-platform vzw | 11 vertaling naar tertiaire gebouwen • • van scholen, kinderdagverblijven en kantoren, sporthallen en zwembaden tot supermarkten en bedrijfsateliers Vlaamse passiefscholen, voorbeeldgebouwen Brussels Gewest, … Tesco-supermarkt Tramore (IE) | Brandweerkazerne Heidelberg (DE) | Passiefschool Beernem (BE) Kantoor Havenbedrijf Gent (BE) | Zwembad Lünen (DE) | Kinderdagverblijf Heidenau (DE) EVOLUTIE VAN DE PASSIEFSTANDAARD passiefhuis-platform vzw | 12 vertaling naar tertiaire gebouwen | specifieke randvoorwaarden • • • • • een grotere compactheid een veel hogere en ruimte-afhankelijke bezetting een intermitterend gebruik van de klimatisatietechnieken een hogere warmtelast door elektrische verbruikers met een grote primaire voetafdruk typisch grotere glasoppervlaktes bezettingsprofiel wonen versus tertiair 6 EVOLUTIE VAN DE PASSIEFSTANDAARD passiefhuis-platform vzw | 13 vertaling naar tertiaire gebouwen | specifieke verbruiken • • • meer nadruk op passieve zomerstrategieën sturing en automatisatie van verlichting, zonwering en HVAC-installaties worden belangrijk, zeker bij lange bedrijfstijden gebruikershandleiding en energiebeheer primaire typeverbruiken wonen versus tertiair | VEA EVOLUTIE VAN DE PASSIEFSTANDAARD passiefhuis-platform vzw | 14 vertaling naar tertiaire gebouwen | specifieke certificatiecriteria • ! • ! ! netto energiebehoefte voor verwarming " 15 kWh/m².jaar netto energiebehoefte voor koeling " 15 kWh/m².jaar luchtdichtheid n50-waarde " 0,6 vol/h temperatuuroverschrijdingsfactor boven 25°C " 5% a.d.h.v. dynamische simulatie primaire energie voor verwarming, koeling, verlichting en hulpstroom " 90 kWh - 2,5. compactheid primaire typeverbruiken wonen versus tertiair | VEA 7 INHOUD evolutie van de passiefstandaard winterstrategieën zomerstrategieën elektrische verbruiken financiële aspecten INHOUD evolutie van de passiefstandaard winterstrategieën zomerstrategieën elektrische verbruiken financiële aspecten 8 WINTERSTRATEGIEËN passiefhuis-platform vzw | 17 primair energieverbruik voor verwarming WINTERSTRATEGIEËN passiefhuis-platform vzw | 18 primair energieverbruik voor verwarming | E70-school Bronbeheersing: Sankey-diagram met energiestromen 9 WINTERSTRATEGIEËN passiefhuis-platform vzw | 19 primair energieverbruik voor verwarming | passiefschool ! 15 kWh/m²a Bronbeheersing: Sankey-diagram met energiestromen WINTERSTRATEGIEËN passiefhuis-platform vzw | 20 compactheid en verwarmd volume • compactheid = verwarmd volume / warmteverliesoppervlakte • minder warmteverliesoppervlakte betekent – minder m2 te isoleren – met een kleinere isolatiedikte gebouw 1 gebouw 2 gebouw 3 volume V: 22.815 m3 warmteverliesoppervlakte A: 5382 m2 volume V: 22.263 m3 warmteverliesoppervlakte A: 5890 m2 volume V: 22.392 m3 warmteverliesoppervlakte A: 6112m2 compactheid C = V/A = 4,24 m compactheid C = V/A = 3,78 m compactheid C = V/A = 3,66 m 10 WINTERSTRATEGIEËN passiefhuis-platform vzw | 21 compactheid en verwarmd volume | Aeropolis II Aeropolis II – Architectes Associés en Cenergie WINTERSTRATEGIEËN passiefhuis-platform vzw | 22 compactheid en verwarmd volume | Aeropolis II • • evenwicht zoeken tussen compactheid en daglichttoetreding: lokaaldiepte # maximaal 2,5 keer lateihoogte invloed van temperatuursfactoren meenemen: wanden naar bodem of AOR verliezen minder warmte! compactheid = 3,8 m compactheid = 5 m ecorce 11 WINTERSTRATEGIEËN passiefhuis-platform vzw | 23 compactheid en verwarmd volume | De Zande • • externe circulatie, technieken in onverwarmde kelder, verticale installatiekokers absoluut verbruik primeert op specifiek verbruik passiefschool De Zande Beernem - BURO II & ARCHI+I en Cenergie WINTERSTRATEGIEËN passiefhuis-platform vzw | 24 compactheid en verwarmd volume | Lodenareal Lodenareal Innsbruck - Din a4 12 WINTERSTRATEGIEËN passiefhuis-platform vzw | 25 compactheid en verwarmd volume | Lodenareal • • appartementen op de hoeken en naar het dak verbruiken altijd meer dan die tussenin en naar de bodem > certificatie !? trappenhuizen als aangrenzend onverwarmde ruimte; isolatie naar ondergrondse parking isolatie van plafond, kolomhoofden en trappenhuis op kelderniveau - Lodenareal Innsbruck WINTERSTRATEGIEËN passiefhuis-platform vzw | 26 thermische isolatie • • gewogen gemiddelde U-waarde in passiefwoningen ongeveer 0,12 W/m²K voor de opake delen U-waarde meestal iets hoger bij tertiaire gebouwen door grotere interne warmtewinsten 13 WINTERSTRATEGIEËN passiefhuis-platform vzw | 27 thermische isolatie karakteristieken van isolatiematerialen WINTERSTRATEGIEËN passiefhuis-platform vzw | 28 thermische isolatie | massiefbouw performante schuimisolatiematerialen - geschrankte plaatsing - thermisch onderbroken spouwankers bescherming tegen windspoeling: naden afplakken met tape - binnen- en buitenspouwblad ná elkaar optrekken 14 WINTERSTRATEGIEËN passiefhuis-platform vzw | 29 thermische isolatie | houtbouw natuurlijke isolatiematerialen met grotere dikte, geïntegreerd tussen structuurelementen - prefab I-liggers bescherming tegen windspoeling: houtvezelplaten met tand en groef, geïmpregneerd met bitumen/latex/… WINTERSTRATEGIEËN passiefhuis-platform vzw | 30 thermische isolatie | steeds verdere prefabricatie Fabricatie op de werf - integratie van isolatie, schrijnwerk en glas op de werf - IPFC Nijvel (A2M) 15 WINTERSTRATEGIEËN passiefhuis-platform vzw | 31 thermische isolatie | steeds verdere prefabricatie prefabricatie in atelier - integratie van isolatie, schrijnwerk en glas op de werf - CIT Blaton Brussel (A2M) WINTERSTRATEGIEËN passiefhuis-platform vzw | 32 thermische isolatie | steeds verdere prefabricatie | Aeropolis II 3 gevel-elementen uit hout-aluminium van 90 cm: • 90cm glas • 30 cm opaak, 60 cm glas • 90 cm opaak Architectes Associés en Kyotec 16 WINTERSTRATEGIEËN passiefhuis-platform vzw | 33 thermische isolatie | steeds verdere prefabricatie | Aeropolis II Architectes Associés en Kyotec WINTERSTRATEGIEËN passiefhuis-platform vzw | 34 thermische isolatie | steeds verdere prefabricatie | Aeropolis II Enkele leerpunten uit Aeropolis: • door het gebruik van grotere moduulmaten kan het percentage houtstructuur beperkt worden, dit is thermisch interessanter en geeft minder aansluitingen tussen de elementen die luchtdicht moeten uitgevoerd worden. • Bij grotere modules kan er ook voor gezorgd worden dat elke module op zich voldoende daglicht binnenbrengt. Zo kunnen de kantoren per module uitbreiden, en niet alleen per 270 cm. • De binnenafwerking is gevoelig voor beschadiging tijdens vervoer en plaatsing. Door ze pas achteraf op de prefabelementen te voorzien kan dat probleem worden opgelost. Architectes Associés en Kyotec 17 WINTERSTRATEGIEËN passiefhuis-platform vzw | 35 thermische isolatie | steeds verdere prefabricatie | schoolrenovatie tijdens zomervakantie • • 2 maanden voor retrofit buitengevels binneninstallaties tijdens weekends 3D laserscanning - prefabricatie in atelier - integratie van isolatie, schrijnwerk en glas in atelier - TES, Helsinki WINTERSTRATEGIEËN passiefhuis-platform vzw | 36 thermische isolatie | steeds verdere prefabricatie | schoolrenovatie tijdens zomervakantie • • 2 maanden voor retrofit buitengevels binneninstallaties tijdens weekends 3D laserscanning - prefabricatie in atelier - integratie van isolatie, schrijnwerk en glas in atelier - TES, Helsinki 18 WINTERSTRATEGIEËN passiefhuis-platform vzw | 37 thermische isolatie | minimaliseren koudebruggen lineaire of puntuele elementen in de gebouwschil waar een verhoogd warmtetransport plaatsvindt in verhouding tot de overige oppervlakte van de gebouwschil WINTERSTRATEGIEËN passiefhuis-platform vzw | 38 thermische isolatie | minimaliseren koudebruggen | Lodenareal punctuele, thermisch onderbroken ophanging - Lodenareal Innsbruck 19 WINTERSTRATEGIEËN passiefhuis-platform vzw | 39 thermische isolatie | passieve vensters | Uf-waarde hout (thermisch onderbroken) WINTERSTRATEGIEËN hout-aluminium aluminium passiefhuis-platform vzw | 40 luchtdichtheid 20 WINTERSTRATEGIEËN passiefhuis-platform vzw | 41 luchtdichtheid | continuïteit van het luchtscherm | massiefbouw niet alle materialen zijn luchtdicht WINTERSTRATEGIEËN passiefhuis-platform vzw | 42 luchtdichtheid | continuïteit van het luchtscherm | massiefbouw | De Zande sporthal De Zande Beernem - BURO II & ARCHI+I en Cenergie 21 WINTERSTRATEGIEËN passiefhuis-platform vzw | 43 luchtdichtheid | continuïteit van het luchtscherm | massiefbouw | De Zande sporthal De Zande Beernem - BURO II & ARCHI+I en Cenergie WINTERSTRATEGIEËN passiefhuis-platform vzw | 44 luchtdichtheid | continuïteit van het luchtscherm | massiefbouw wtcb pleisterwerk | membranen en tapes met pleisterwapening | inpleisteren van stopcontacten 22 WINTERSTRATEGIEËN passiefhuis-platform vzw | 45 luchtdichtheid | continuïteit van het luchtscherm | houtbouw membranen | tapes om de voegen van de luchtdichte OSB-beplating af te kleven WINTERSTRATEGIEËN passiefhuis-platform vzw | 46 luchtdichtheid | continuïteit van het luchtscherm | houtbouw beplating spouw dampopen houtvezelplaat cellulose OSB gipsblok IPFC Nijvel (A2M) crepi EPS OSB cellulose OSB leidingenspouw CIT Blaton Brussel (A2M) duurzaamheid van de luchtdichting 23 WINTERSTRATEGIEËN passiefhuis-platform vzw | 47 luchtdichtheid | continuïteit van het luchtscherm | houtbouw technische installatiespouw met leidingen, stopcontacten, …. om de luchtdichte laag niet te onderbreken elastische moffen voor leiding- en kanaaldoorvoeren WINTERSTRATEGIEËN passiefhuis-platform vzw | 48 luchtdichtheid | technische installaties en nutsvoorzieningen bij voorkeur binnen beschermd volume of doorboringen beperkt tot hoofdkanalen 24 WINTERSTRATEGIEËN passiefhuis-platform vzw | 49 luchtdichtheid | opengaande geveldelen | vensters en deuren meervoudige rubberdichting met gelaste naden | niet onderbroken door het raambeslag | meerpuntssluitingen voldoende krachtige servomotoren | regelmatig afstellen | gewicht in het achterhoofd houden bij vensterdeuren (glasnorm) valdorpel of luchtdichte onderregel WINTERSTRATEGIEËN passiefhuis-platform vzw | 50 luchtdichtheid | opengaande geveldelen | vensters en deuren • • • in groep binnenkomen (in scholen bvb. voor- en na speeltijden) betekent vaak dat beide sasdeuren toch tegelijk open staan door een betere luchtdichtheid van het gebouw is het tochteffect wel kleiner dan bij gewone gebouwen de warmteverliezen worden in metingen van het PHI geschat op 5,1 kWh per leerling per jaar voor elke deur zonder sas en 4,7 kWh per leerling per jaar voor elke deur mét windsas. draaideuren zijn weinig luchtdicht maar niet onoverkomelijk in grote gebouwen, sommige produceren zelfs elektriciteit 25 WINTERSTRATEGIEËN passiefhuis-platform vzw | 51 luchtdichtheid | liften, traphallen en leidingkokers • schoorsteeneffect automatische rookgas- en warmteafvoer : toestemming vragen bij de commissie afwijkingen van de Federale Overheidsdienst Binnenlandse Zaken of RF ventilatierooster voorzien naar trappenhal, het is dan de trappenhal die moet voorzien worden van een automatisch luik dat zich opent bij brand/rookontwikkeling volgens NBN S21-208/3 WINTERSTRATEGIEËN passiefhuis-platform vzw | 52 luchtdichtheid | liften, traphallen en leidingkokers • brandkleppen versus brandmanchetten drie oplossingen om de luchtdichtheid, de ventilatie en de brandveiligheid van technische kokers met elkaar te verzoenen bij middelhoge gebouwen - WTCB contact 2012/1 26 WINTERSTRATEGIEËN passiefhuis-platform vzw | 53 luchtdichtheid | technische installaties en nutsvoorzieningen gastellers en ketels met een vermogen ! 70 kW moeten in een geventileerde ruimte opgesteld worden bij voorkeur buiten beschermd volume inplannen WINTERSTRATEGIEËN passiefhuis-platform vzw | 54 luchtdichtheid | luchtdichtheidstesten bij grote gebouwen multifan-metingen tussentijdse metingen indien met verschillende aannemers wordt gewerkt | luchtlekken opsporen wanneer remediëring nog mogelijk is streefwaarde bij tertiaire gebouwen: n50-waarde " 0,4 vol/h 27 WINTERSTRATEGIEËN passiefhuis-platform vzw | 55 ventilatie | volledig natuurlijke ventilatie levert onvoldoende binnenluchtkwaliteit geen ventilatiesysteem volledig natuurlijke ventilatie volledig mechanische ventilatie [Stael & Van den Bossche, eindwerk UGent, 2009] WINTERSTRATEGIEËN passiefhuis-platform vzw | 56 ventilatie | volledig natuurlijke ventilatie levert onvoldoende binnenluchtkwaliteit 28 WINTERSTRATEGIEËN passiefhuis-platform vzw | 57 ventilatie | systeemkeuze A B C D WINTERSTRATEGIEËN passiefhuis-platform vzw | 58 ventilatie | natuurlijke aanvoer, mechanische afvoer • • • geen filtering mogelijk van de aangevoerde buitenlucht overlast mogelijk door omgevingsgeluid enkel actieve warmterecuperatie mogelijk, geen vochtterugwinning 29 WINTERSTRATEGIEËN passiefhuis-platform vzw | 59 ventilatie | natuurlijke aanvoer, mechanische afvoer • • • geen filtering mogelijk van de aangevoerde buitenlucht overlast mogelijk door omgevingsgeluid enkel actieve warmterecuperatie mogelijk, geen vochtterugwinning • • tochthinder door koude lucht vermijden door gebruik van radiatoren of mengboxen afhankelijkheid van winddruk en thermische trek vermijden door extractie in de toevoerruimtes + - wind + + +- Positief t.o.v. buiten Negatief t.o.v. buiten + - + - + Liddament, 1996 WINTERSTRATEGIEËN passiefhuis-platform vzw | 60 ventilatie | natuurlijke aanvoer, mechanische afvoer • • • geen filtering mogelijk van de aangevoerde buitenlucht overlast mogelijk door omgevingsgeluid enkel actieve warmterecuperatie mogelijk, geen vochtterugwinning • • tochthinder door koude lucht vermijden door gebruik van radiatoren of mengboxen afhankelijkheid van winddruk en thermische trek vermijden door extractie in de toevoerruimtes UGent 30 WINTERSTRATEGIEËN passiefhuis-platform vzw | 61 ventilatie | mechanische aanvoer, mechanische afvoer met warmterecuperatie • • • filtering mogelijk van de aangevoerde buitenlucht overlast omgevingsgeluid valt weg passieve warmterecuperatie mogelijk met hoog rendement en vochtterugwinning • • minder kans op tochthinder (pulsielucht van 16 à 17°C) hogere debietszekerheid want niet afhankelijk van winddruk en thermische trek ventilatoren + warmteterugwinning WINTERSTRATEGIEËN passiefhuis-platform vzw | 62 ventilatie | mechanische aanvoer, mechanische afvoer met warmterecuperatie • • • filtering mogelijk van de aangevoerde buitenlucht overlast omgevingsgeluid valt weg passieve warmterecuperatie mogelijk met hoog rendement en vochtterugwinning • • minder kans op tochthinder (pulsielucht van 16 à 17°C) hogere debietszekerheid want niet afhankelijk van winddruk en thermische trek meetcampagne passiefschool Beernem, Cenergie cvba 31 WINTERSTRATEGIEËN passiefhuis-platform vzw | 63 ventilatie | belang van een goed organigram • • • ventilatiezones ifv gebruiksuren, interne verwarming-/ koelingslast en oriëntatie groeperen van (natte) extractieruimtes om kanaallengte te beperken brandcompartimentering Kindercrèche Heidenau (Reiner & Renzsch - Hawemann Solar) WINTERSTRATEGIEËN passiefhuis-platform vzw | 64 ventilatie | belang van een goed organigram • • • ventilatiezones ifv gebruiksuren, interne verwarming-/ koelingslast en oriëntatie groeperen van (natte) extractieruimtes om kanaallengte te beperken brandcompartimentering • centrale opstelling – één toestel • goedkoper • beperkter onderhoud – lange kanalen • kostprijs • ruimte-inname • onderhoud – regeling • moeilijk decentraal 32 WINTERSTRATEGIEËN passiefhuis-platform vzw | 65 ventilatie | belang van een goed organigram • • • ventilatiezones ifv gebruiksuren, interne verwarming-/ koelingslast en oriëntatie groeperen van (natte) extractieruimtes om kanaallengte te beperken brandcompartimentering • decentrale opstelling – meerdere toestellen • duurder • divers onderhoud – korte kanalen • kostprijs • minder ruimte-inname • makkelijker onderhoud – regeling • decentraal mogelijk WINTERSTRATEGIEËN passiefhuis-platform vzw | 66 ventilatie | belang van een goed organigram • • • ventilatiezones ifv gebruiksuren, interne verwarming-/ koelingslast en oriëntatie groeperen van (natte) extractieruimtes om kanaallengte te beperken brandcompartimentering • mogelijkheden voor natuurlijke / hybride ventilatie tijdens zomer Kindercrèche Heidenau (Reiner & Renzsch - Hawemann Solar) 33 WINTERSTRATEGIEËN passiefhuis-platform vzw | 67 ventilatie | debieten EPU WINTERSTRATEGIEËN passiefhuis-platform vzw | 68 ventilatie | debieten • • inregelingsrapport is onontbeerlijke vereiste bij oplevering toestellen met nuldrukcompensatie geven de meest betrouwbare resultaten 34 WINTERSTRATEGIEËN passiefhuis-platform vzw | 69 ventilatie | debieten • goede ruimtedoorspoeling verzekeren WINTERSTRATEGIEËN passiefhuis-platform vzw | 70 ventilatie | debieten • • goede ruimtedoorspoeling verzekeren tochtgevoel vermijden – luchtsnelheid winter " 0,15 m/s – luchtsnelheid zomer " 0,25 m/s 35
© Copyright 2024 ExpyDoc