deel 2

B02 - COLLECTIEVE EN TERTIAIRE GEBOUWEN
JEROEN POPPE - TECHNISCH ADVISEUR
PASSIEFHUIS-PLATFORM VZW
passiefhuis-platform vzw | 2
opleidingen
BASICS
•
B01 Energieneutrale woningen
•
•
B02 Collectieve & tertiaire gebouwen
B03 Zeer energiezuinige renovaties
!
DESIGN
•
D01 Isolatie & bouwknopen
•
•
•
•
•
•
D02 Schrijnwerk, beglazing & zonwering
D03 Luchtdichtheid
D04 Bouwdetails in de praktijk
D05 Ventilatie & binnenklimaat
D06 Verwarming, koeling & sanitair warm water
D07 Verlichting & apparaten
PRACTICE
•
P01 Workshop bouwdetails
•
P02 Workshop ventilatie
TOOLS
•
T01 Berekenen van bouwknopen voor EPB en PHPP
•
•
T02 Energieberekening met PHPP - woningen
T03 Energieberekening met PHPP - tertiaire gebouwen
1
passiefhuis-platform vzw | 3
diensten aan professionelen
PROJECTADVIEZEN
•
informatie- en kenniscentrum
•
•
ontwerp en berekeningen
trajectbegeleiding van projectdefinitie tot oplevering
INNOVATIE EN TECHNOLOGIEVERKENNING
•
gespecialiseerde ondersteuning aan bedrijven
•
•
ontwikkeling van nieuwe diensten/producten
ondersteuning door KMO-portefeuille
Passiefhuis-Platform vzw
[email protected]
03 / 235 02 81
INHOUD
evolutie van de passiefstandaard
winterstrategieën
zomerstrategieën
elektrische verbruiken
financiële aspecten
2
INHOUD
evolutie van de passiefstandaard
winterstrategieën
zomerstrategieën
elektrische verbruiken
financiële aspecten
EVOLUTIE VAN DE PASSIEFSTANDAARD
passiefhuis-platform vzw | 6
Duitse Passivhaus Institut, jaren ’90
•
•
•
netto energiebehoefte voor verwarming " 15 kWh/m².jaar
luchtdichtheid n50-waarde " 0,6 vol/h
temperatuuroverschrijdingsfactor boven 25°C " 5%
•
•
passieve maatregelen voor het beperken van de verwarmingsbehoefte in woningen
trias-energeticaprincipe: energieverbruik voorkomen > efficiënt hernieuwbare energie gebruiken > efficiënt niet-hernieuwbare
energie gebruiken
3
EVOLUTIE VAN DE PASSIEFSTANDAARD
passiefhuis-platform vzw | 7
Duitse Passivhaus Institut, jaren ‘90
•
•
•
netto energiebehoefte voor verwarming " 15 kWh/m².jaar
luchtdichtheid n50-waarde " 0,6 vol/h
temperatuuroverschrijdingsfactor boven 25°C " 5%
•
•
•
eerst investeren in de gebouwschil (lange levensduur) > dan in de technieken (korte levensduur)
klaar voor de toekomst: passief > nulenergie
investering in energie-efficiëntie én verhoogd comfort
EVOLUTIE VAN DE PASSIEFSTANDAARD
passiefhuis-platform vzw | 8
introductie, diversificatie en schaalvergroting
•
nieuwbouw ééngezinswoningen
PH Temse, Denc!-studio | PH Kalmthout, E-projecten & arch. Fierens
PH Asse, BLAF architecten | PH Oostakker, Alexis Versele & Sibomat
4
EVOLUTIE VAN DE PASSIEFSTANDAARD
passiefhuis-platform vzw | 9
introductie, diversificatie en schaalvergroting
•
•
nieuwbouw ééngezinswoningen
renovatie met passiefhuiscomponenten
PH Oudenaarde, Dirk Baert | PH Eupen, Fhw architectes scprl
EVOLUTIE VAN DE PASSIEFSTANDAARD
passiefhuis-platform vzw | 10
introductie, diversificatie en schaalvergroting
•
•
•
nieuwbouw ééngezinswoningen
renovatie met passiefhuiscomponenten
collectieve huisvesting en wijkprojecten
Sophienhof Frankfurt, FAAG | Lodenareal Innsbruck, din a4 & team k2
Zuid-Zweden St-Gillis, Urban Platform | l’Espoir Molenbeek, Carnot-Crayon | Dubrucqlaan Molenbeek, B-architecten
5
EVOLUTIE VAN DE PASSIEFSTANDAARD
passiefhuis-platform vzw | 11
vertaling naar tertiaire gebouwen
•
•
van scholen, kinderdagverblijven en kantoren, sporthallen en zwembaden tot supermarkten en bedrijfsateliers
Vlaamse passiefscholen, voorbeeldgebouwen Brussels Gewest, …
Tesco-supermarkt Tramore (IE) | Brandweerkazerne Heidelberg (DE) | Passiefschool Beernem (BE)
Kantoor Havenbedrijf Gent (BE) | Zwembad Lünen (DE) | Kinderdagverblijf Heidenau (DE)
EVOLUTIE VAN DE PASSIEFSTANDAARD
passiefhuis-platform vzw | 12
vertaling naar tertiaire gebouwen | specifieke randvoorwaarden
•
•
•
•
•
een grotere compactheid
een veel hogere en ruimte-afhankelijke bezetting
een intermitterend gebruik van de klimatisatietechnieken
een hogere warmtelast door elektrische verbruikers met een grote primaire voetafdruk
typisch grotere glasoppervlaktes
bezettingsprofiel wonen versus tertiair
6
EVOLUTIE VAN DE PASSIEFSTANDAARD
passiefhuis-platform vzw | 13
vertaling naar tertiaire gebouwen | specifieke verbruiken
•
•
•
meer nadruk op passieve zomerstrategieën
sturing en automatisatie van verlichting, zonwering en HVAC-installaties worden belangrijk, zeker bij lange bedrijfstijden
gebruikershandleiding en energiebeheer
primaire typeverbruiken wonen versus tertiair | VEA
EVOLUTIE VAN DE PASSIEFSTANDAARD
passiefhuis-platform vzw | 14
vertaling naar tertiaire gebouwen | specifieke certificatiecriteria
•
!
•
!
!
netto energiebehoefte voor verwarming " 15 kWh/m².jaar
netto energiebehoefte voor koeling " 15 kWh/m².jaar
luchtdichtheid n50-waarde " 0,6 vol/h
temperatuuroverschrijdingsfactor boven 25°C " 5% a.d.h.v. dynamische simulatie
primaire energie voor verwarming, koeling, verlichting en hulpstroom " 90 kWh - 2,5. compactheid
primaire typeverbruiken wonen versus tertiair | VEA
7
INHOUD
evolutie van de passiefstandaard
winterstrategieën
zomerstrategieën
elektrische verbruiken
financiële aspecten
INHOUD
evolutie van de passiefstandaard
winterstrategieën
zomerstrategieën
elektrische verbruiken
financiële aspecten
8
WINTERSTRATEGIEËN
passiefhuis-platform vzw | 17
primair energieverbruik voor verwarming
WINTERSTRATEGIEËN
passiefhuis-platform vzw | 18
primair energieverbruik voor verwarming | E70-school
Bronbeheersing: Sankey-diagram met energiestromen
9
WINTERSTRATEGIEËN
passiefhuis-platform vzw | 19
primair energieverbruik voor verwarming | passiefschool
! 15 kWh/m²a
Bronbeheersing: Sankey-diagram met energiestromen
WINTERSTRATEGIEËN
passiefhuis-platform vzw | 20
compactheid en verwarmd volume
•
compactheid = verwarmd volume / warmteverliesoppervlakte
•
minder warmteverliesoppervlakte betekent
– minder m2 te isoleren
– met een kleinere isolatiedikte
gebouw 1
gebouw 2
gebouw 3
volume V: 22.815 m3
warmteverliesoppervlakte A: 5382 m2
volume V: 22.263 m3
warmteverliesoppervlakte A: 5890 m2
volume V: 22.392 m3
warmteverliesoppervlakte A: 6112m2
compactheid C = V/A = 4,24 m
compactheid C = V/A = 3,78 m
compactheid C = V/A = 3,66 m
10
WINTERSTRATEGIEËN
passiefhuis-platform vzw | 21
compactheid en verwarmd volume | Aeropolis II
Aeropolis II – Architectes Associés en Cenergie
WINTERSTRATEGIEËN
passiefhuis-platform vzw | 22
compactheid en verwarmd volume | Aeropolis II
•
•
evenwicht zoeken tussen compactheid en daglichttoetreding: lokaaldiepte # maximaal 2,5 keer lateihoogte
invloed van temperatuursfactoren meenemen: wanden naar bodem of AOR verliezen minder warmte!
compactheid = 3,8 m
compactheid = 5 m
ecorce
11
WINTERSTRATEGIEËN
passiefhuis-platform vzw | 23
compactheid en verwarmd volume | De Zande
•
•
externe circulatie, technieken in onverwarmde kelder, verticale installatiekokers
absoluut verbruik primeert op specifiek verbruik
passiefschool De Zande Beernem - BURO II & ARCHI+I en Cenergie
WINTERSTRATEGIEËN
passiefhuis-platform vzw | 24
compactheid en verwarmd volume | Lodenareal
Lodenareal Innsbruck - Din a4
12
WINTERSTRATEGIEËN
passiefhuis-platform vzw | 25
compactheid en verwarmd volume | Lodenareal
•
•
appartementen op de hoeken en naar het dak verbruiken altijd meer dan die tussenin en naar de bodem > certificatie !?
trappenhuizen als aangrenzend onverwarmde ruimte; isolatie naar ondergrondse parking
isolatie van plafond, kolomhoofden en trappenhuis op kelderniveau - Lodenareal Innsbruck
WINTERSTRATEGIEËN
passiefhuis-platform vzw | 26
thermische isolatie
•
•
gewogen gemiddelde U-waarde in passiefwoningen ongeveer 0,12 W/m²K voor de opake delen
U-waarde meestal iets hoger bij tertiaire gebouwen door grotere interne warmtewinsten
13
WINTERSTRATEGIEËN
passiefhuis-platform vzw | 27
thermische isolatie
karakteristieken van isolatiematerialen
WINTERSTRATEGIEËN
passiefhuis-platform vzw | 28
thermische isolatie | massiefbouw
performante schuimisolatiematerialen - geschrankte plaatsing - thermisch onderbroken spouwankers
bescherming tegen windspoeling: naden afplakken met tape - binnen- en buitenspouwblad ná elkaar optrekken
14
WINTERSTRATEGIEËN
passiefhuis-platform vzw | 29
thermische isolatie | houtbouw
natuurlijke isolatiematerialen met grotere dikte, geïntegreerd tussen structuurelementen - prefab I-liggers
bescherming tegen windspoeling: houtvezelplaten met tand en groef, geïmpregneerd met bitumen/latex/…
WINTERSTRATEGIEËN
passiefhuis-platform vzw | 30
thermische isolatie | steeds verdere prefabricatie
Fabricatie op de werf - integratie van isolatie, schrijnwerk en glas op de werf - IPFC Nijvel (A2M)
15
WINTERSTRATEGIEËN
passiefhuis-platform vzw | 31
thermische isolatie | steeds verdere prefabricatie
prefabricatie in atelier - integratie van isolatie, schrijnwerk en glas op de werf - CIT Blaton Brussel (A2M)
WINTERSTRATEGIEËN
passiefhuis-platform vzw | 32
thermische isolatie | steeds verdere prefabricatie | Aeropolis II
3 gevel-elementen uit hout-aluminium van 90 cm:
•
90cm glas
•
30 cm opaak, 60 cm glas
•
90 cm opaak
Architectes Associés en Kyotec
16
WINTERSTRATEGIEËN
passiefhuis-platform vzw | 33
thermische isolatie | steeds verdere prefabricatie | Aeropolis II
Architectes Associés en Kyotec
WINTERSTRATEGIEËN
passiefhuis-platform vzw | 34
thermische isolatie | steeds verdere prefabricatie | Aeropolis II
Enkele leerpunten uit Aeropolis:
•
door het gebruik van grotere moduulmaten kan het
percentage houtstructuur beperkt worden, dit is
thermisch interessanter en geeft minder
aansluitingen tussen de elementen die luchtdicht
moeten uitgevoerd worden.
•
Bij grotere modules kan er ook voor gezorgd worden
dat elke module op zich voldoende daglicht
binnenbrengt. Zo kunnen de kantoren per module
uitbreiden, en niet alleen per 270 cm.
•
De binnenafwerking is gevoelig voor beschadiging
tijdens vervoer en plaatsing. Door ze pas achteraf op
de prefabelementen te voorzien kan dat probleem
worden opgelost.
Architectes Associés en Kyotec
17
WINTERSTRATEGIEËN
passiefhuis-platform vzw | 35
thermische isolatie | steeds verdere prefabricatie | schoolrenovatie tijdens zomervakantie
•
•
2 maanden voor retrofit buitengevels
binneninstallaties tijdens weekends
3D laserscanning - prefabricatie in atelier - integratie van isolatie, schrijnwerk en glas in atelier - TES, Helsinki
WINTERSTRATEGIEËN
passiefhuis-platform vzw | 36
thermische isolatie | steeds verdere prefabricatie | schoolrenovatie tijdens zomervakantie
•
•
2 maanden voor retrofit buitengevels
binneninstallaties tijdens weekends
3D laserscanning - prefabricatie in atelier - integratie van isolatie, schrijnwerk en glas in atelier - TES, Helsinki
18
WINTERSTRATEGIEËN
passiefhuis-platform vzw | 37
thermische isolatie | minimaliseren koudebruggen
lineaire of puntuele elementen in de gebouwschil waar een verhoogd warmtetransport plaatsvindt
in verhouding tot de overige oppervlakte van de gebouwschil
WINTERSTRATEGIEËN
passiefhuis-platform vzw | 38
thermische isolatie | minimaliseren koudebruggen | Lodenareal
punctuele, thermisch onderbroken ophanging - Lodenareal Innsbruck
19
WINTERSTRATEGIEËN
passiefhuis-platform vzw | 39
thermische isolatie | passieve vensters | Uf-waarde
hout (thermisch onderbroken)
WINTERSTRATEGIEËN
hout-aluminium
aluminium
passiefhuis-platform vzw | 40
luchtdichtheid
20
WINTERSTRATEGIEËN
passiefhuis-platform vzw | 41
luchtdichtheid | continuïteit van het luchtscherm | massiefbouw
niet alle materialen zijn luchtdicht
WINTERSTRATEGIEËN
passiefhuis-platform vzw | 42
luchtdichtheid | continuïteit van het luchtscherm | massiefbouw | De Zande
sporthal De Zande Beernem - BURO II & ARCHI+I en Cenergie
21
WINTERSTRATEGIEËN
passiefhuis-platform vzw | 43
luchtdichtheid | continuïteit van het luchtscherm | massiefbouw | De Zande
sporthal De Zande Beernem - BURO II & ARCHI+I en Cenergie
WINTERSTRATEGIEËN
passiefhuis-platform vzw | 44
luchtdichtheid | continuïteit van het luchtscherm | massiefbouw
wtcb
pleisterwerk | membranen en tapes met pleisterwapening | inpleisteren van stopcontacten
22
WINTERSTRATEGIEËN
passiefhuis-platform vzw | 45
luchtdichtheid | continuïteit van het luchtscherm | houtbouw
membranen | tapes om de voegen van de luchtdichte OSB-beplating af te kleven
WINTERSTRATEGIEËN
passiefhuis-platform vzw | 46
luchtdichtheid | continuïteit van het luchtscherm | houtbouw
beplating
spouw
dampopen houtvezelplaat
cellulose
OSB
gipsblok
IPFC Nijvel (A2M)
crepi
EPS
OSB
cellulose
OSB
leidingenspouw
CIT Blaton Brussel (A2M)
duurzaamheid van de luchtdichting
23
WINTERSTRATEGIEËN
passiefhuis-platform vzw | 47
luchtdichtheid | continuïteit van het luchtscherm | houtbouw
technische installatiespouw met leidingen, stopcontacten, …. om de luchtdichte laag niet te onderbreken
elastische moffen voor leiding- en kanaaldoorvoeren
WINTERSTRATEGIEËN
passiefhuis-platform vzw | 48
luchtdichtheid | technische installaties en nutsvoorzieningen
bij voorkeur binnen beschermd volume of doorboringen beperkt tot hoofdkanalen
24
WINTERSTRATEGIEËN
passiefhuis-platform vzw | 49
luchtdichtheid | opengaande geveldelen | vensters en deuren
meervoudige rubberdichting met gelaste naden | niet onderbroken door het raambeslag | meerpuntssluitingen
voldoende krachtige servomotoren | regelmatig afstellen | gewicht in het achterhoofd houden bij vensterdeuren (glasnorm)
valdorpel of luchtdichte onderregel
WINTERSTRATEGIEËN
passiefhuis-platform vzw | 50
luchtdichtheid | opengaande geveldelen | vensters en deuren
•
•
•
in groep binnenkomen (in scholen bvb. voor- en na speeltijden) betekent vaak dat beide sasdeuren toch tegelijk open staan
door een betere luchtdichtheid van het gebouw is het tochteffect wel kleiner dan bij gewone gebouwen
de warmteverliezen worden in metingen van het PHI geschat op 5,1 kWh per leerling per jaar voor elke deur zonder sas en
4,7 kWh per leerling per jaar voor elke deur mét windsas.
draaideuren zijn weinig luchtdicht maar niet onoverkomelijk in grote gebouwen, sommige produceren zelfs elektriciteit
25
WINTERSTRATEGIEËN
passiefhuis-platform vzw | 51
luchtdichtheid | liften, traphallen en leidingkokers
•
schoorsteeneffect
automatische rookgas- en warmteafvoer : toestemming vragen bij de commissie afwijkingen van de Federale Overheidsdienst Binnenlandse Zaken
of
RF ventilatierooster voorzien naar trappenhal, het is dan de trappenhal die moet voorzien worden van een automatisch luik dat zich opent bij
brand/rookontwikkeling volgens NBN S21-208/3
WINTERSTRATEGIEËN
passiefhuis-platform vzw | 52
luchtdichtheid | liften, traphallen en leidingkokers
•
brandkleppen versus brandmanchetten
drie oplossingen om de luchtdichtheid, de ventilatie en de brandveiligheid van technische kokers met elkaar te verzoenen bij
middelhoge gebouwen - WTCB contact 2012/1
26
WINTERSTRATEGIEËN
passiefhuis-platform vzw | 53
luchtdichtheid | technische installaties en nutsvoorzieningen
gastellers en ketels met een vermogen ! 70 kW moeten in een geventileerde ruimte opgesteld worden
bij voorkeur buiten beschermd volume inplannen
WINTERSTRATEGIEËN
passiefhuis-platform vzw | 54
luchtdichtheid | luchtdichtheidstesten bij grote gebouwen
multifan-metingen
tussentijdse metingen indien met verschillende aannemers wordt gewerkt | luchtlekken opsporen wanneer remediëring nog mogelijk is
streefwaarde bij tertiaire gebouwen: n50-waarde " 0,4 vol/h
27
WINTERSTRATEGIEËN
passiefhuis-platform vzw | 55
ventilatie | volledig natuurlijke ventilatie levert onvoldoende binnenluchtkwaliteit
geen ventilatiesysteem volledig natuurlijke ventilatie volledig mechanische ventilatie
[Stael & Van den Bossche, eindwerk UGent, 2009]
WINTERSTRATEGIEËN
passiefhuis-platform vzw | 56
ventilatie | volledig natuurlijke ventilatie levert onvoldoende binnenluchtkwaliteit
28
WINTERSTRATEGIEËN
passiefhuis-platform vzw | 57
ventilatie | systeemkeuze
A
B
C
D
WINTERSTRATEGIEËN
passiefhuis-platform vzw | 58
ventilatie | natuurlijke aanvoer, mechanische afvoer
•
•
•
geen filtering mogelijk van de aangevoerde buitenlucht
overlast mogelijk door omgevingsgeluid
enkel actieve warmterecuperatie mogelijk, geen vochtterugwinning
29
WINTERSTRATEGIEËN
passiefhuis-platform vzw | 59
ventilatie | natuurlijke aanvoer, mechanische afvoer
•
•
•
geen filtering mogelijk van de aangevoerde buitenlucht
overlast mogelijk door omgevingsgeluid
enkel actieve warmterecuperatie mogelijk, geen vochtterugwinning
•
•
tochthinder door koude lucht vermijden door gebruik van radiatoren of mengboxen
afhankelijkheid van winddruk en thermische trek vermijden door extractie in de toevoerruimtes
+
-
wind
+
+
+-
Positief
t.o.v. buiten
Negatief
t.o.v. buiten
+
-
+ - +
Liddament, 1996
WINTERSTRATEGIEËN
passiefhuis-platform vzw | 60
ventilatie | natuurlijke aanvoer, mechanische afvoer
•
•
•
geen filtering mogelijk van de aangevoerde buitenlucht
overlast mogelijk door omgevingsgeluid
enkel actieve warmterecuperatie mogelijk, geen vochtterugwinning
•
•
tochthinder door koude lucht vermijden door gebruik van radiatoren of mengboxen
afhankelijkheid van winddruk en thermische trek vermijden door extractie in de toevoerruimtes
UGent
30
WINTERSTRATEGIEËN
passiefhuis-platform vzw | 61
ventilatie | mechanische aanvoer, mechanische afvoer met warmterecuperatie
•
•
•
filtering mogelijk van de aangevoerde buitenlucht
overlast omgevingsgeluid valt weg
passieve warmterecuperatie mogelijk met hoog rendement en vochtterugwinning
•
•
minder kans op tochthinder (pulsielucht van 16 à 17°C)
hogere debietszekerheid want niet afhankelijk van winddruk en thermische trek
ventilatoren + warmteterugwinning
WINTERSTRATEGIEËN
passiefhuis-platform vzw | 62
ventilatie | mechanische aanvoer, mechanische afvoer met warmterecuperatie
•
•
•
filtering mogelijk van de aangevoerde buitenlucht
overlast omgevingsgeluid valt weg
passieve warmterecuperatie mogelijk met hoog rendement en vochtterugwinning
•
•
minder kans op tochthinder (pulsielucht van 16 à 17°C)
hogere debietszekerheid want niet afhankelijk van winddruk en thermische trek
meetcampagne passiefschool Beernem, Cenergie cvba
31
WINTERSTRATEGIEËN
passiefhuis-platform vzw | 63
ventilatie | belang van een goed organigram
•
•
•
ventilatiezones ifv gebruiksuren, interne verwarming-/ koelingslast en oriëntatie
groeperen van (natte) extractieruimtes om kanaallengte te beperken
brandcompartimentering
Kindercrèche Heidenau (Reiner & Renzsch - Hawemann Solar)
WINTERSTRATEGIEËN
passiefhuis-platform vzw | 64
ventilatie | belang van een goed organigram
•
•
•
ventilatiezones ifv gebruiksuren, interne verwarming-/ koelingslast en oriëntatie
groeperen van (natte) extractieruimtes om kanaallengte te beperken
brandcompartimentering
•
centrale opstelling
– één toestel
• goedkoper
• beperkter onderhoud
– lange kanalen
• kostprijs
• ruimte-inname
• onderhoud
– regeling
• moeilijk decentraal
32
WINTERSTRATEGIEËN
passiefhuis-platform vzw | 65
ventilatie | belang van een goed organigram
•
•
•
ventilatiezones ifv gebruiksuren, interne verwarming-/ koelingslast en oriëntatie
groeperen van (natte) extractieruimtes om kanaallengte te beperken
brandcompartimentering
•
decentrale opstelling
– meerdere toestellen
• duurder
• divers onderhoud
– korte kanalen
• kostprijs
• minder ruimte-inname
• makkelijker onderhoud
– regeling
• decentraal mogelijk
WINTERSTRATEGIEËN
passiefhuis-platform vzw | 66
ventilatie | belang van een goed organigram
•
•
•
ventilatiezones ifv gebruiksuren, interne verwarming-/ koelingslast en oriëntatie
groeperen van (natte) extractieruimtes om kanaallengte te beperken
brandcompartimentering
•
mogelijkheden voor natuurlijke / hybride ventilatie tijdens zomer
Kindercrèche Heidenau (Reiner & Renzsch - Hawemann Solar)
33
WINTERSTRATEGIEËN
passiefhuis-platform vzw | 67
ventilatie | debieten
EPU
WINTERSTRATEGIEËN
passiefhuis-platform vzw | 68
ventilatie | debieten
•
•
inregelingsrapport is onontbeerlijke vereiste bij oplevering
toestellen met nuldrukcompensatie geven de meest betrouwbare resultaten
34
WINTERSTRATEGIEËN
passiefhuis-platform vzw | 69
ventilatie | debieten
•
goede ruimtedoorspoeling verzekeren
WINTERSTRATEGIEËN
passiefhuis-platform vzw | 70
ventilatie | debieten
•
•
goede ruimtedoorspoeling verzekeren
tochtgevoel vermijden
– luchtsnelheid winter " 0,15 m/s
– luchtsnelheid zomer " 0,25 m/s
35