208-48 - Gemeente Waterland

Aan: Colleges en gemeenteraden in de regio Zaanstreek-Waterland.
Onderwerp: Nieuwsbrief Veilig Thuis, advies en meldpunt huiselijk geweld en kindermishandeling
(AMHK), per 1-1-2015.
Van: GGD Zaanstreek-Waterland.
Inleiding
Op grond van de nieuwe Jeugdwet en de Wmo krijgen gemeenten per 1 januari 2015 de taak om op
bovenlokaal niveau zorg te dragen voor een Veilig Thuis. Daarmee dragen de gemeenten de
verantwoordelijkheid voor volwassenen en kinderen die te maken krijgen met agressie, geweld,
mishandeling en (seksueel) misbruik of verwaarlozing in huiselijke kring. De werkzaamheden zijn niet
nieuw. Gemeenten beschikken reeds over een Steunpunt Huiselijk Geweld (SHG). Dit Steunpunt is
ondergebracht bij de GGD Zaanstreek-Waterland. Daarnaast is er een Advies en Meldpunt
Kindermishandeling (AMK), dat is ondergebracht bij Jeugdbescherming Regio Amsterdam (JBRA).
Nieuw is de verplichting om deze taken geïntegreerd vorm te geven in een Veilig Thuis: advies en
meldpunt huiselijk geweld en kindermishandeling. De belangrijkste redenen voor de wetgever om een
Veilig Thuis te organiseren zijn:
1. Eén meldpunt voor burgers en professionals voor alle vormen van huiselijk geweld en
kindermishandeling;
2. Meer samenhang in de aanpak van huiselijk geweld en kindermishandeling.
De gemeenten van Zaanstreek-Waterland hebben de GGD Zaanstreek-Waterland middels het
Algemeen Bestuur gevraagd het team Veilig Thuis (AMHK) in te richten, zoals ook verwoord in de
diverse beleidsplannen Jeugdhulp zoals deze door gemeenten dit najaar in de raden zijn vastgesteld.
Dit Veilig Thuis voldoet minimaal aan alle wettelijke taken en noodzakelijke taken en draagt zorg voor
een goede verbinding met de lokale jeugd-/wijkteams danwel andere lokale organisaties. In deze
raadsbrief worden de taken, de samenhang met het lokale en regionale veld en de werkwijze van
Veilig Thuis (AMHK) geschetst, zoals vanaf 1 januari 2015 geldt.
Wat is huiselijk geweld?
Huiselijk geweld is geweld dat door iemand uit de huiselijke kring van het slachtoffer wordt gepleegd
en richt zich op de leeftijd van -9 maanden tot 100 jaar. Huiselijk geweld verwijst niet naar de plaats
waar het geweld zich afspeelt, maar naar de relatie tussen pleger en slachtoffer. Het kan bij huiselijk
geweld gaan om lichamelijk, seksueel of psychisch geweld. Huiselijk geweld kan de vorm aannemen
van kindermishandeling, seksueel misbruik, partner-relatiegeweld, mishandeling, verwaarlozing of
financiële uitbuiting van ouderen. Kindermishandeling is elke vorm van bedreigende of gewelddadige
interactie die ouders of andere personen ten opzichte van een minderjarige actief of passief
opdringen. Het kan hierbij gaan om interacties van fysieke, psychische of seksuele aard. Het gaat
hierbij om relaties van afhankelijkheid en onvrijheid. Vroegtijdig signaleren en het doorbreken van de
negatieve spiraal, gevolgd door een snelle interventie, is essentieel bij de aanpak van huiselijk geweld
en kindermishandeling.
Taken Veilig Thuis (AMHK)
Veilig Thuis draagt bij aan het tijdig en in een vroeg stadium signaleren en bespreekbaar maken van
huiselijk geweld en kindermishandeling om zodoende het geweld te doen stoppen en een veilige
situatie voor alle betrokkenen te bewerkstellingen.
Veilig Thuis heeft de volgende wettelijke taken (WMO 2015 art. 4.1.1 lid 2 en lid 3):
• Advies: het geven van advies en zo nodig het bieden van ondersteuning aan ieder die in verband
met een vermoeden van huiselijk geweld of kindermishandeling hierom vraagt.
• Melding: het fungeren als meldpunt voor gevallen of vermoedens van huiselijk geweld of
kindermishandeling;
• Onderzoek: het naar aanleiding van een melding onderzoeken of daadwerkelijk sprake is van
huiselijk geweld of kindermishandeling. Daarbij mag Veilig Thuis, indien dat noodzakelijk is, zonder
toestemming van degene die het betreft, persoonsgegevens verwerken.
• Beoordeling: het beoordelen van de vraag of - en zo ja tot welke stappen de melding aanleiding
geeft;
• Samenhang in hulpverlening: het in kennis stellen van een instantie van een melding die passende
professionele hulp kan verlenen geeft. Het inschakelen van passende hulp behelst dat, indien Veilig
Thuis (AMHK) inschat dat er jeugdhulp, maatschappelijke ondersteuning of een vorm van
(verzekerde) zorg nodig is, Veilig Thuis (AMHK)doorverwijst naar het lokale team, vrij toegankelijke
hulpverlening of naar de betreffende toegangsvoorziening. Hulpverlening moet zoveel mogelijk
worden uitgevoerd door het lokale veld.
• Informatie: - het in kennis stellen van de politie of de Raad voor de Kinderbescherming van een
melding van (een vermoeden van) huiselijk geweld of kindermishandeling indien het belang van de
betrokkene of de ernst van het feit daar aanleiding toe geeft;
- indien het Veilig Thuis (AMHK) een verzoek tot onderzoek doet bij de Raad voor de
Kinderbescherming, het in kennis stellen van het college van B&W;
- het op de hoogte stellen van de melder van de stappen die naar aanleiding van zijn
melding zijn ondernomen.
Noodzakelijke taken
Naast de wettelijke taken voert Veilig Thuis (AMHK) een drietal noodzakelijke taken uit:
• Uitvoering Wet tijdelijk huisverbod
• Toezicht op de uitvoering van de wet Verplichte Meldcode Huiselijk geweld en Kindermishandeling.
Sinds 1 juli 2013 zijn organisaties en zelfstandigen verplicht een meldcode huiselijk geweld en
kindermishandeling te hebben. Deze wet geldt voor de sectoren: Gezondheidszorg, onderwijs,
kinderopvang, maatschappelijke ondersteuning, jeugdzorg en justitie.
• Afstemming over de opvang en bereikbaarheid bij crisissituaties buiten kantoortijden en in het
weekend
Samenhang met het lokale en regionale veld
Samenwerking tussen de lokale gebiedsteams en Veilig Thuis (AMHK) is noodzakelijk. Deze
samenwerking bestaat uit op- en afschalen van casuïstiek. Uitgangspunt hierbij is dat de
ondersteuning zo licht als mogelijk en zo zwaar als nodig wordt geboden.
Als er signalen zijn van huiselijk geweld of kindermishandeling moeten de gebiedsgerichte teams
Veilig Thuis consulteren en afhankelijk van de aard en ernst van het geweld een melding doen
(conform de Wet Verplichte Meldcode).
Veilig Thuis moet bij adviesvragen en meldingen nadrukkelijk verwijzen naar de lokale teams als de
situatie veilig genoeg is. Uitgangspunt hierbij is dat als Veilig Thuis inschat dat de situatie veilig
genoeg is het lokale team de ondersteuning verder op zich neemt.
Veilig Thuis (AMHK)kan ook verwijzen naar (regionale) specialistische hulp en gedwongen hulp.
Aandachtspunt hierbij is dat de lokale gebiedsteams per gemeente verschillen in werkwijze,
samenstelling en aanwezige deskundigheid en dat ook de toegang tot gespecialiseerde zorg verschilt
per gemeente. In crisissituaties en bij signalen dat de afschaling naar het lokale veld onvoldoende
mogelijk is, is per gemeente een contactpersoon aanwezig om te ondersteunen bij een verantwoorde
doorverwijzing.
Werkwijze
Veilig Thuis (AMHK) is 7*24 uur bereikbaar op nummer 0800-2000. Een regionaal nummer is
aangevraagd. Tijdens kantooruren is Veilig Thuis direct bereikbaar; in de avond/nacht en in het
weekend zijn er afspraken met het Mobiel Crisis Team, (MCT) onderdeel van de Spoedeisende
Psychiatrie Amsterdam.
Bij het Veilig Thuis (AMHK) zijn verschillende deskundigheden aanwezig: maatschappelijke
werkenden, verpleegkundigen, GZ-psycholoog en een vertrouwensarts. De medewerkers zijn
afkomstig van het huidige AMK (JBRA) en SHG (GGD). Veilig Thuis (AMHK) werkt volgens het landelijk
vastgestelde VNG-model handelingsprotocol voor het advies- en meldpunt huiselijke geweld en
kindermishandeling (november 2014).
De instroom voor Veilig Thuis (AMHK) bestaat uit: zelfbellers (slachtoffers en betrokken) en
professionals. Daarnaast is Veilig Thuis verantwoordelijk voor de opvolging van de zorg- en
politiemeldingen betreffende huiselijk geweld en de meldingen tijdelijk huisverbod.
De acties worden uitgevoerd conform het handelingsprotocol en bestaan globaal uit:
Advies: hulpvragers ( zelfbellers, professionals, netwerk/betrokkenen) informeren en begeleiden in het
herkennen van huiselijk geweld en kindermishandeling, ze te adviseren over de te nemen stappen om
het geweld te doorbreken en de veiligheid te herstellen en hen in staat te stellen de benodigde
stappen daartoe te ondernemen.
Melding: een melding betekent dat (een vermoeden van) huiselijk geweld of kindermishandeling in
een bepaald gezin of huishouden kenbaar gemaakt wordt, met als doel dat Veilig Thuis (AMHK) een
onderzoek en passende actie onderneemt teneinde de veiligheid in dat gezin of huishouden te
herstellen en maatregelen neemt om herhaling te voorkomen.
Triage: een eerste beoordeling van de meldingen op basis van de mate van onveiligheid met als doel
een differentiatie in inhoud, urgentie en benodigde hulpverlening te maken. De triage vindt zo spoedig
mogelijk na ontvangst van de melding plaats max binnen 2 werkdagen. Op basis van de ervaringen is
de verwachting dat ca. 2/3 van de adviesvragen en meldingen afgeschaald kunnen worden naar de
lokale gebiedsteams. 1/3 leidt tot een (voor)onderzoek Veilig Thuis (AMHK).
Onderzoek: het verzamelen en analyseren van nadere feiten en informatie over het gemelde
(vermoeden van) huiselijk geweld en kindermishandeling alsmede de context en op grond daarvan
een veiligheidsplan en zorgaanbod opstellen. Een onderzoek vindt zo spoedig mogelijk plaats na de
triage uiterlijk binnen een termijn van 10 weken (conform het landelijk handelingsprotocol).
Crisis/ Tijdelijk Huisverbod: de inschatting van een dusdanige onveilige situatie dat direct handelen
betreffende het doorbreken van het geweld noodzakelijk is.
Monitoring: het periodiek navragen van de voortgang van het hulpverleningstraject en (on)veiligheid
bij betrokken van huiselijk geweld en kindermishandeling. Dit navragen kan zowel plaatsvinden bij de
direct betrokkenen en/of betrokken hulpverleningsorganisaties. Afhankelijk van de inschatting van de
veiligheid kan wederom advies en nader onderzoek plaatsvinden.
Financiering
Veilig Thuis (AMHK) wordt vormgegeven vanuit de huidige beschikbare budgetten, die de gemeenten
ontvangen (overheveling SHG gelden, decentralisatie uitkering Vrouwenopvang en overheveling
Meldpunt Veilig Thuis (AMKdeel)). Er gaan een aantal frictiekosten ontstaan, o.a. door een
opsplitsing van het AMK naar de regio’s Amsterdam Amstelland en Zaanstreek-Waterland, maar
deze kosten worden gedekt door de implementatiegelden die gemeenten hebben gekregen. De
gemeenten blijven zo binnen de opdracht van de gemeenteraden om de transitie budgetneutraal in te
voeren.
Doorontwikkeling 2015
In 2014 zijn de werkprocessen Veilig Thuis (AMHK) globaal uitgewerkt en is de overdracht van
dossiers, de samenhang met de lokale gebiedsteams en de overgang van personeel JBRA naar de
GGD geregeld. In 2015 wordt het Veilig Thuis (AMHK) verder doorontwikkeld en zal er een verdere
integratie van SHG en AMK werkprocessen gaan plaatsvinden. Gezamenlijk met de gemeenten zal de
doorontwikkeling Veilig Thuis (AMHK) ter hand worden genomen. Onder andere zal daarbij gesproken
worden over de niet wettelijke taken die het Veilig Thuis (AMHK) zou kunnen gaan uitvoeren in
opdracht van de gemeenten, bijvoorbeeld deskundigheidsbevordering en voorlichting. Dit dient
beziend te worden in relatie tot de beperkte capaciteit voor Veilig Thuis per 2015.
De voortgang wordt regelmatig gerapporteerd aan het Dagelijks Bestuur van de GGD ZW.
Aandachtspunten hierbij zijn onder andere teambuilding medewerkers, ICT, verdere uitwerking van de
samenwerking met de lokale gebiedsteams en regionale gespecialiseerde zorg.

Download Report