verlangen naar heilig leven 8. Amenlied: Gezang

Liturgie leerdienst
Emmen, 10 augustus 2014
Thema: verlangen naar heilig leven
1. Votum (gezongen)
2. Zegengroet
Genade voor u en vrede van God onze Vader in de Heer Jezus Christus. Amen
3. Geloofsbelijdenis. Zingen: Gezang 179a. Lezen: Zondag 44 HC
4. Gebed
5. Schriftlezing: Romeinen 7:7-25
6. Zingen: Psalm 131
7. Preek
8. Amenlied: Gezang 155:1-5
9. Dankzegging en gebed
10. Inzameling van de gaven
11. Slotzang: Psalm 117
12. Zegen
De Here zegenen en behoede u. De Here doe zijn aanschijn over u lichten en zij u genadig.
De Here verheffe zijn aangezicht over u en geve u vrede. [Amen]
Verlangen naar heilig leven – preek n.a.v. Zondag 44 HC, door Jan Haveman, Emmen 10 augustus 2014
1
Preek Zondag 44 HC
Verlangen naar heilig leven
Emmen, 10 augustus 2014
Volk van God, geliefde gemeente van Jezus Christus,
br/zr, j/m, welkome gast, luisteraar/kijker thuis,
Wie is heilig? [dia1]
Zijn er hier heiligen onder ons?
´t Is maar net wat je onder heilig verstaat, natuurlijk.
Over ´t algemeen genomen heeft het geen positieve klank: je moet er toch niet aan denken een
heilig boontje te zijn!?
Het kan ook arrogant klinken, te zeggen dat je heilig bent. Hoe denk je dat anderen het vinden als
je de kerk een gemeenschap van heiligen noemt!?
Heiligen? Schijnheiligen zul je bedoelen!
Want noem je dat heilig als je ziet hoe ze in de kerk met mekaar omgaan - ´t is niks anders dan
ruziemaken wat ze daar doen...
Noem je dat heilig wat sommige kerkleden uitvreten – o ja, op zondag zitten ze braaf in de kerk,
maar door de week knijpen ze de kat in het donker...
Wil je dat heilig noemen als christenen zich het laplazarus drinken, hun longen kapot roken, met 80
km/u door de bebouwde kom scheuren, hun kinderen mishandelen of hun vrouw slaan, geen boe
of ba zeggen tegen de buurman, je aldoor de laatste nieuwtjes weten te vertellen over die van die
en zus van zo, of zonder blikken of blozen de grofste vloeken eruit knallen!?
Ja, wie is er eigenlijk heilig?
Zijn er hier heiligen onder ons?
Nee, dan vroeger.
Vroeger was alles beter (per definitie - ons geheugen is kort van memorie). Vroeger, toen had je
echte heiligen.
De groten der aarde, uit de vaderlandse geschiedenis, uit de kerkgeschiedenis, uit de bijbel...
Mensen tegen wie we opkijken, die we hoog achten, adoreren... vereren misschien wel.
Voor wie zouden we een standbeeld op richten?
Voor [dia2] Willem van Oranje? Zou kunnen; hij heeft veel voor ons land en volk betekend, is de
grondlegger van de Staat der Nederlanden. Maar of zijn leven nu zo onkreukbaar was...
Voor [dia3] Luther en Calvijn dan? Kan; zij zijn van geweldige invloed en betekenis voor de kerk.
Maar Luther was ook een driftkop en over zijn visie op de Joden zwijgen we liever. En Calvijn was
een workaholic en ruïneerde daarmee zijn gezondheid...
Een standbeeld voor [dia4] koning David misschien? We hebben net nog een psalm van hem
gezongen: ´O Heer, er is geen trots in mij, ik houd mijn hart van hoogmoed vrij, ik zoek niet met een
waanwijs oog naar wat te groot is en te hoog...´ Nou, dan ben je toch wel heel heilig! Maar maakt
dat je zoiets over jezelf durft te zingen het al niet tot een leugen!? En als je het nou toch over David
hebt – de paparazzi zouden hebben gesmuld van alle hofperikelen, en of ´ie nog als kerklid door
ons zou zijn geaccepteerd...
[dia5] Houd maar op dus met die standbeelden en heiligverklaringen!
Iconen blijken bij nader inzien wat minder icoon te zijn. Velen zijn al van hun voetstuk gevallen.
Laten we maar met beide benen op de grond komen en de Heidelbergse Catechismus groot gelijk
geven: [dia6] zelfs de allerheiligsten hebben in dit leven niet meer dan een klein begin van de
gehoorzaamheid die God van ons vraagt.
Stop dus alsjeblieft met het ophemelen van die ander die het in jouw ogen zo geweldig goed doet.
Stop ermee jezelf met die ander te vergelijken, je aan hem/haar te meten, misschien zelfs jaloers
op diegene te zijn - daar word je alleen maar ontzettend opgejaagd, moe en gefrustreerd van.
Verlangen naar heilig leven – preek n.a.v. Zondag 44 HC, door Jan Haveman, Emmen 10 augustus 2014
2
Of ben ik nu wel erg negatief? Praat ik je hiermee een depressie aan?
Er zijn er wel die dat zeggen, en die het de kerk verwijten: [dia7] het christelijke geloof maakt je
depressief, zeker de zware gereformeerde variant ervan.
Want zeg nou zelf, daar wórd je toch ook niet vrolijk van: vraag 8 uit de Heidelbergse Catechismus
[dia8] Maar zijn wij zo verdorven, dat wij helemaal onbekwaam zijn tot iets goeds en uit op elk
kwaad? Want wat is het antwoord? Ja! Ja, dat ben je: helemaal onbekwaam tot iets goeds en uit
op elk kwaad! Nou, daar word je vrolijk van!
En ergens anders (antwoord 62) staat: [dia9]...terwijl zelfs onze beste werken in dit leven allemaal
onvolmaakt en met zonden bevlekt zijn. Lekker bemoedigend!
En nu dan vraag en antwoord 114: [dia10] Maar kunnen zij die tot God bekeerd zijn, deze geboden
volbrengen? Het antwoord is nee! Let wel, dan gaat het dus niet om ongelovigen, of om mensen
die er maar wat bijhangen, nee, het gaat echt om bekeerde mensen. Zelfs zij zijn dus al niet in staat
om God te gehoorzamen.
Pats – pats – pats! Dat is toch vreselijk deprimerend – waar doe je ´t dan allemaal voor!?
[dia11]
Nu zal iemand zeggen: hoe bedoel je: deprimerend? Het heeft juist iets aantrekkelijks. Dat je, hoe
goed je ook je best doet, toch altijd met zonde bevlekt blijft.
Dat heeft iets makkelijks en verontschuldigends: ach, we zijn allemaal mens, niet waar...
Je bent het roerend met de Catechismus eens: inderdaad, zelfs de allerheiligsten (en daar hoor ik
in elk geval niet bij!), en een klein begin (als zij al, wat zou ik dan!?). En je bent tevreden met hoe
het is. Je bent niet vooruit te branden. Het gaat zoals het gaat. Op enig vuur en passie zul je jou
niet betrappen. Je gelooft het allemaal wel. En als ze jou ergens op aanspreken zeg je gewoon ´kijk
naar jezelf´. En van enig schuldbesef of verantwoordelijkheidsgevoel heb jij geen last.
Zondig? Zal wel, maar je kunt er immers toch niks aan doen... Iedereen zondigt..., toch!?
Maar dan maak je een gruwelijke vergissing. Want wat vergeet je?
De komma! Dan vergeet je dat achter het ´ja´ op de vraag [dia12] Maar zijn wij zo verdorven, dat
wij helemaal onbekwaam zijn tot iets goeds en uit op elk kwaad?, dat daar geen punt staat. Zo van:
punt uit. Dat is het dan. Daar zul je het mee moeten doen...
Ik krijg inderdaad wel 's de indruk dat kerkmensen daar ophouden met lezen.
Maar er staat geen punt achter! Er staat een komma, en die is wezensbelangrijk.
Want wat wordt er nog meer gezegd? Dit: [dia13] behalve wanneer wij door de Geest van God
opnieuw geboren worden.
En dat is heerlijk, want dat betekent dat er aan dat doemscenario te ontkomen is!
Hetzelfde geldt voor de Catechismuszondag die vandaag aan de beurt is. Ook daar geen punt maar
een komma achter de nuchtere constatering dat zelfs de allerheiligsten in dit leven niet meer
hebben dan een klein begin van gehoorzaamheid. Want daar volgt: [dia14] ...maar wel zo, dat zij
met een ernstig voornemen niet slechts naar sommige, maar naar alle geboden van God beginnen
te leven.
Ik snap dus werkelijk niet waar gereformeerde kerkmensen het lef vandaan halen om alles te laten
zoals het is, om er maar gelaten (of genoeglijk) in te berusten zoals het in hun leventje gaat, om de
boel de boel te laten, zich voor hun zonden te verschuilen achter hun menszijn, en daarbij ook nog
's de Catechismus voor hun karretje durven spannen.
Want als de Catechismus iets niet wil is het de dood in de pot.
[dia15] Het wil geen stilstand maar vooruitgang.
Het wil geen zondig maar juist een heilig leven.
Het wil geen doodse dorheid, maar sprankelend leven.
Want wat dood is, staat stil. Maar wat leeft beweegt, groeit, bloeit.
Het kán dus niet bestaan dat iemand die tot God bekeerd is, nu nog net zo gierig, haatdragend,
Verlangen naar heilig leven – preek n.a.v. Zondag 44 HC, door Jan Haveman, Emmen 10 augustus 2014
3
hoogmoedig, egoïstisch, of wat dan ook maar is als zeg 10 jaar geleden.
Vraag je dan nadrukkelijk af of je – misschien dan niet bij de allerheiligsten – maar dan toch in
ieder geval wel bij de tot God bekeerden hoort!
Als je de indruk hebt dat christelijk geloof, en dan speciaal de gereformeerde variant daarvan, je
depressief maakt, je iedere vorm van eigenwaarde ontneemt, je de put in praat, dan vergeet je
verder te lezen, dat er een komma staat in plaats van een punt!
Dat je zondig bent is niet het eind van het verhaal, er is meer, heerlijk meer!
En tegelijk – en dat vind ik persoonlijk nu juist zo mooi van de gereformeerde belijdenis – blijft de
Catechismus heel nuchter en bewaart je daarmee voor zoiets als werkheiligheid, voor het
opjagende en opjuttende zweepje, dat er van uitgaat dat je de zonde hier op aarde kunt ontstijgen.
Wees eerlijk: kijk om je heen, kijk naar je zelf – je blijft wel een mens die vatbaar is voor het
kwade, die midden in de spanning staat tussen goed en kwaad.
Dat is tenminste wel wat de apostel Paulus duidelijk wil maken. We lazen dat best moeilijke en
ingewikkelde gedeelte uit Romeinen 7.
In feite gaat het in Romeinen 6-8 om [dia16] een derde weg: niet de weg van de zonde, niet de
weg van de wet, maar de weg van de genade.
Als christen word je boven zonde en wet uitgetild.
Alleen, dat betekent niet dat daarmee zonde en wet samenvallen.
Beslist niet: de wet staat boven de zonde, brengt juist aan het licht wat zonde is. Je wordt je alleen
maar bewust van zonde door de wet.
En tegelijk maakt de wet duidelijk hoe erg God zonde vindt.
Juist doordat Gods volk de wet heeft weet het wat goed is en wat kwaad, wat God wil en wat God
niet wil, en zal het daarnaar ook geoordeeld worden!
Dat het de wet heeft geeft Gods volk dus een grote verantwoordelijkheid!
Vanaf vers 13 laat Paulus zien hoe weerbarstig het allemaal is. [dia17] Hij merkt aan den lijve hoe
de wet van de natuur (vlees) en de wet van de Geest tegen elkaar vechten.
De wet is door God gegeven en zij ademt de heiligheid van de Geest.
Tegelijk is de mens vol verlangen en begeren, die vaak de vrije teugel krijgen zonder dat ze
onderwerpen worden aan de wil van God.
Zo ontstaat er spanning: enerzijds wil Paulus God dienen naar de wet, anderzijds botst hij op het
afwijkende gedrag van zijn eigen natuur.
Alleen: juist die spanning doet hem vragen om een hogere redding dan wet of mens kan geven.
Het doet hem vragen en verlangen naar die derde weg: de genade!
Lees goed: Paulus berust niet in die spanning die hij in zijn leven ervaart, maar hij schrikt daarvan.
Hij vindt het vreselijk dat er binnen zijn poorten blijkbaar nog een vreemde macht, een virus actief
is, die invloed uitoefent. Daarmee laat Paulus zien dat het leven ´onder de wet´ niet de definitieve
bevrijding is van de zonde en van de dood, hoe goed die wet op zich ook is.
Er is iets anders nodig. Beter gezegd: er is nog Iemand Anders nodig: Jezus Christus!
Ik weet niet hoe het u vergaat, maar ik herken die spanning die Paulus beschrijft op en top.
Het goede willen en toch het verkeerde doen.
Je weet precies waar je valkuilen liggen en toch trap je er steeds weer opnieuw in.
Je vraagt ´s morgens oprecht aan de Here of Hij je wil helpen om eerlijk te zijn en geen verkeerde
dingen te zeggen. En maar zo betrap je je er zelf op dat je toch weer een grens hebt overschreden
en een medemens pijn hebt gedaan met een woord of gebaar en God op het hart hebt getrapt
met een gedachte die geen pas geeft.
Tegelijk, juist omdat je in God gelooft, en weet hoe heilig Hij is en hoe groot en machtig, en weet
hoe Hij wil dat je leeft, leg je je niet neer bij hoe het gaat, maar wil je anders, verlang je naar beter
Verlangen naar heilig leven – preek n.a.v. Zondag 44 HC, door Jan Haveman, Emmen 10 augustus 2014
4
en neem je je ook voor om het anders te doen, zet je je daarvoor in.
Alleen – en dat is het bevrijdende evenwicht – je mag tegelijk weten dat Iemand Anders je uit de
impasse bevrijdt: Jezus Christus, de Opgestane, Hij die zonde en dood overwon en de wet heeft
vervuld. God zij dank! [dia18] Niet jijzelf, maar Hij – de Here Jezus - geeft de doorbraak ten goede.
Voel je wel dat er zo evenwicht, balans in je leven komt!? [dia19]
Aan de ene kant heb je nodig er steeds weer aan herinnerd te worden dat je zondig mens bent.
Daarom moet je steeds opnieuw de wet horen, bepaald worden bij Gods heilige norm. Omdat het
stadium van het zondig mens zijn helaas nog geen gepasseerd station is. Niet een fase die je achter
je hebt gelaten.
Je hebt de wet nodig om je ervan te doordringen dat het niet meevalt, dat er absoluut geen reden
is jezelf op de borst te slaan, de neus hoogmoedig in de hoogte te steken en met de armen over
elkaar zelfgenoegzaam achterover te gaan leunen.
Nee, als je de wet hoort besef je juist dat je van jezelf tekort schiet, onmachtig bent bij God te
komen, heilig te zijn zoals Hij wil dat je bent.
Dat is de ene kant, voluit werkelijkheid: [dia20] je bent zondiger en gebrekkiger dan je ooit kunt
bedenken!
Maar als het goed is kom je juist doordat je dat beseft bij de andere kant.
Het tiende gebod gaat over wat je niet mag begeren. Maar heel mooi laat de Catechismus zien wat
je wél gaat begeren: vergeving van zonden en gerechtigheid in Jezus Christus. Verlangen naar de
werking van de heilige Geest waardoor je steeds meer op Hem gaat lijken.
Want dat is het grote wonder, de heerlijke blijde boodschap: je hoeft het niet zelf te doen, want de
Here Jezus heeft het voor jou gedaan. Hij betaalt voor je schuld. Hij verzoent je met God. Hij
verscheurt je doodvonnis. Je bent heilig dankzij en in Hem!
Dat is de andere kant die ook helemaal werkelijkheid is: [dia21] je bent meer geaccepteerd en
geliefd door God dan je ooit hebt durven hopen!
Die twee kanten staan niet tegenover elkaar, maar naast elkaar. En dat brengt balans in je leven.
Want je voelt dat je het niet kunt maken alles te laten zoals het is, en het ´we zijn toch allemaal
zondig´ te blijven gebruiken als stoplap waar je al je gaten mee kunt dichten, als camouflage voor
je eigen luiheid.
En tegelijk is er ook niet dat zweepje van het perfectionisme, dat je maar opjaagt en laat voort
ploeteren tot je er hondsmoe bij neervalt, omdat je je altijd kunt afvragen of je nu wel genoeg
gedaan hebt, of het nu eindelijk goed is gedaan...
Nee: [dia22] er is rust in Christus.
Geen berusting in het zonde doen. Maar wel rust in Christus.
Want Hij heeft al gedaan wat ik zou moeten doen. En nu kijkt God door Christus heen naar mij, en
dan is het net alsof ik heilig ben, [dia23] alsof ik nooit zonde had gehad of gedaan, ja alsof ik zelf al
de gehoorzaamheid volbracht had die Christus voor mij volbracht heeft.
En als je dat goed beseft, als je dat diep tot je laat doordringen – moet je dan ´s kijken wat er
gebeurt! Dan wordt het lente in je leven!
Amen
[dia24]
Verlangen naar heilig leven – preek n.a.v. Zondag 44 HC, door Jan Haveman, Emmen 10 augustus 2014
5

Download Report