110754 (12.59MB)

BIBLIOTHEEK
Ciem'c Weg- en VVeterbouwkund*
Fostbua 5044, 2500 G A DELFT
Te!. 015-639111
ih
m. 1991
V o o r s c h r i f t e n c o m m i s s i e 24
M a t e r i a l e n i n de waterbouw
Werkgroep 2 " k u n s t s t o f f e n "
WBA-R-90107
P r o j e c t n r C 89 17 / 02
Herziene v e r s i e
van
WBA-R-89111
juni
1990
ministerie
van verkeer en waterstaat
rijkswaterstaat
dienst weg- en waterbouwkunde
afdeling advisering waterbouw
BUITENRUST-HETTEMA, A.M.H.
M a t e r i a l e n i n de Waterbouw, " k u n s t s t o f f e n " / M i n i s t e r i e v a n V e r k e e r e n
W a t e r s t a a t , R i j k s w a t e r s t a a t , D i e n s t Weg- en W a t e r b o u w k u n d e , A f d e l i n g
A d v i e s , A.M.H. B u i t e n r u s t - H e t t e m a , M. v a n B r e e , H.A.M. W i c h e r n , R. v a n
W i j k . D e l f t : RWS, DWW, 1 9 9 0 . -11 p.; 30 cm
N o t a n r . WBA-R-90.107
p r o j . n r . C 8917/02
i n o p d r a c h t v a n c o m m i s s i e 24 v a n de CUR
I n o p d r a c h t v a n de CUR h e e f t w e r k g r o e p 2 v a n de p r e - a d v i e s c o m m i s s i e
CUR-VC 24 i n z i c h t v e r s c h a f t i n de k e n n i s l e e m t e n i n z a k e e i s e n en v o o r s c h r i f t e n t . a . v . h e t g e b r u i k v a n k u n s t s t o f f e n i n de w a t e r b o u w . Nageg a a n i s w e l k e b e h o e f t e n e r z i j n a a n r e g e l g e v i n g op d i t g e b i e d , p r i o r i t e i t e n z i j n a a n g e g e v e n e n o n d e r z o c h t i s i n h o e v e r r e c e r t i f i c a t i e mogelijk is.
1
INHOUD.
1.
INLEIDING
1
2. TAAKSTELLING
1
3. I N V E N T A R I S A T I E MATERIALEN
2
4. TOEPASSINGSGEBIEDEN
3
5. E I S E N EN BEHOEFTEN
5
6. I N V E N T A R I S A T I E VOORSCHRIFTEN
6
7. INVLOED OP HET M I L I E U
8
8. CONCLUSIE EN AANBEVELINGEN
9
bijlage
lijst
1
van a f k o r t i n g e n
11
1
R a p p o r t a g e v a n d e w e r k g r o e p 2 v a n VC 2 4 , k u n s t s t o f f e n .
Leden:
i n g . M. v a n
i n g . A.M.H.
i n g . H.A.M.
i n g . R. v a n
Bree
B u i t e n r u s t Hettema,
Wichern, v o o r z i t t e r
d e r Wijk
rapporteur
1. I N L E I D I N G .
De w e r k g r o e p 2 v a n d e p r e - a d v i e s c o m m i s s i e CUR-VC 24 h a d a l s t a a k
i n z i c h t t e v e r s c h a f f e n i n leemten i n kennis omtrent e i s e n en
v o o r s c h r i f t e n v o o r k u n s t s t o f m a t e r i a l e n d i e worden t o e g e p a s t i n de
w a t e r b o u w . V o o r d i t d o e l i s d e w e r k g r o e p g e s t a r t met e e n i n v e n t a r i s a t i e v a n de i n de waterbouw t o e g e p a s t e k u n s t s t o f f e n en v e r v o l g e n s
i s nagegaan o f v o o r een o f meerdere typen v a n deze k u n s t s t o f f e n
reeds onderzoek door andere werkgroepen o f commissies werd v e r r i c h t , d i t om o v e r l a p p i n g e n
t e vermijden.
Doordat de a a n de
materialen
t e s t e l l e n e i s e n v o o r een b e l a n g r i j k d e e l worden
b e i n v l o e d door de w i j z e v a n t o e p a s s i n g z i j n de b e t r o k k e n k u n s t s t o f f e n p e r k u n s t s t o f g r o e p t o e g e d e e l d aan de voornaamste t o e p a s s i n g s g e bieden.
2.
TAAKSTELLING.
De
24
t a a k s t e l l i n g v a n d e w e r k g r o e p l u i d t : De p r e a d v i e s c o m m i s s i e v c
" m a t e r i a l e n i n de waterbouw" z o v e e l m o g e l i j k t e i n f o r m e r e n o v e r :
- nagaan v a n de b e h o e f t e aan o n t w i k k e l i n g v a n nieuwe en h e r z i e n i n g
van b e s t a a n d e v o o r s c h r i f t e n t e n a a n z i e n v a n m a t e r i a l e n i n de
waterbouw;
- nagaan i n h o e v e r r e h i e r v o o r bestaande dan wel nieuw i n t e s t e l l e n
c o m m i s s i e s moeten worden b e l a s t ;
- i n v e n t a r i s e r e n v a n aanwezige kennis en e r v a r i n g voor het o p s t e l len van v o o r s c h r i f t e n ;
- aangeven v a n t a k e n t e n behoeve v a n c o n t r a c t u e l e r e g e l g e v i n g en
certificatie;
- aangeven v a n p r i o r i t e i t e n ;
- o p s t e l l e n v a n een p l a n n i n g van t i j d en middelen;
- aangeven v a n f i n a n c i e r i n g s m o g e l i j k h e d e n .
Voor deze t a a k s t e l l i n g z i j n i n d i t r a p p o r t z o v e e l a l s m o g e l i j k
g e g e v e n s v e r z a m e l d . E r z i j n e e n a a n t a l mensen t e l e f o n i s c h v o o r
g e i n t e r v i e w d om e e n z o c o m p l e e t m o g e l i j k o v e r z i c h t t e k r i j g e n .
2
3.
INVENTARISATIE MATERIALEN.
Definitie kunststoffen:
- " V e e l h e i d v a n l a n g s s c h e i k u n d i g e weg v e r k r e g e n m a t e r i a l e n z o w e l
t o e g e p a s t i n m i n o f meer p u r e v o r m o f a l s b i n d m i d d e l v o o r a n d e r e
s t o f f e n ".
De m a t e r i a l e n z i j n g e i n v e n t a r i s e e r d . D o o r de g r o t e h o e v e e l h e i d a a n
s o o r t e n m a t e r i a l e n was h e t n o o d z a k e l i j k d e z e i n c l u s t e r s v a n m i n
o f meer v e r w a n t e m a t e r i a l e n i n t e d e l e n . I n t a b e l 1 i s e e n o v e r z i c h t , v a n de p e r c l u s t e r g e r a n g s c h i k t e m a t e r i a l e n en v a n o r g a n i s a t i e s d i e z i c h met b e p a a l d e a s p e c t e n met b e t r e k k i n g t o t d e z e
m a t e r i a l e n bezighouden, gegeven.
Tabel
1 Overzicht
materialen
Materiaal
1
Geokunststof
2
Voegvullingen
Kitten
Injecties
3
Hulpst.
Hulpst.
fen
Asfalt
Beton
werkgroep,
instantie
commissie
PC 80 - NGO
TNO
- NNI
SBR - COT
- TNO
milieuaspecten
*
*
NNI - TNO - VHB
*
4
Spuit-gietstukken
5
Zand-vezelmengsel
6
VerfsystemenCoatings
SMOZ - COT - CUR NCC
*
7
Kunststofophoogmateriaal
kunststofplaten
NNI
*
8
Kunststofmortels
CPM - TNO
9
Hydrofobeermiddel
KIWA
*
* heeft invloed op het milieu.
I n d e z e i n v e n t a r i s a t i e z i j n de k u n s t s t o f f e n n o g n i e t p e r s o o r t
k u n s t s t o f genoemd maar meer o n d e r s c h e i d e n n a a r de a a r d v a n hun
v e r s c h i jningsvorm.
-I
3
4. TOEPASSINGSGEBIEDEN.
Van de i n h o o f d s t u k 3 voorkomende
toepassingsgebieden behandeld.
materialen
worden
hier
de
4.1. GEOKUNSTSTOFFEN.
O n d e r G e o k u n s t s t o f f e n i n de w a t e r b o u w w o r d t v e r s t a a n , de q e o t e x t i e l e n , d e q e o d r a i n s e n de qeomembranen.
G e o t e x t i e l e n w o r d e n z o w e l i n d e w a t e r - a l s i n d e wegenbouw t o e g e p a s t . V o o r d e t o e p a s s i n g i n de w a t e r b o u w w o r d t e e n g e o t e x t i e l
v o o r n a m e l i j k a l s k u n s t s t o f f i l t e r g e b r u i k t . De f u n c t i e v a n h e t
f i l t e r i s h e t tegenhouden v a n g r o n d d e e l t j e s u i t de o n d e r l i g g e n d e
l a a g en h e t d o o r l a t e n v a n w a t e r . Andere t o e p a s s i n g e n z o a l s s c h e i d i n g t u s s e n g r o n d l a g e n o f grondwapening worden minder t o e g e p a s t en
z i j n i n d i t k a d e r n i e t r e l e v a n t . E i s e n anders dan v o o r f i l t e r t o e p a s s i n g e n z i j n dan ook n i e t n o d i g .
G e o d r a i n s kunnen v o o r zowel h o r i z o n t a l e - a l s v e r t i c a l e - d r a i n a g e
worden g e b r u i k t .
De v e r t i c a l e - d r a i n a g e
wordt
b i j ophogingen
t o e g e p a s t om i n d e h y d r o d y n a m i s c h e - p e r i o d e h e t o v e r s p a n n e n w a t e r
a f t e v o e r e n . De h o r i z o n t a l e - d r a i n a g e w o r d t g e b r u i k t om d o o r h e t
a f v o e r e n v a n o v e r t o l l i g w a t e r de w a t e r h u i s h o u d i n g t e k u n n e n
controleren.
Geomembranen w o r d e n i n d e w a t e r b o u w t o e g e p a s t a l s s c h e i d i n g s l a a g
tussen verschillende v l o e i s t o f f e n .
H i e r b i j wordt v o o r n a m e l i j k
gedacht aan g r o n d w a t e r s c h e i d i n g . Andere t o e p a s s i n g e n z i j n s c h e i d i n gen t u s s e n v e r v u i l d e en n i e t v e r v u i l d e g e b i e d e n o f a f d e k k i n g e n .
D e z e t o e p a s s i n g e n v a l l e n o n d e r de m i l i e u t e c h n i e k , o f o n d e r de
wegenbouw.
4.2. VOEGVULLINGEN, K I T T E N I N J E C T I E S .
V o e q v u l l i n q e n , k i t t e n en i n j e c t i e s worden t o e g e p a s t a l s h u l p - o f
r e p a r a t i e m a t e r i a a l , v o o r h e t v u l l e n van naden en d i c h t e n v a n
scheuren.
V o e q v u l l i n q e n kunnen b i j kunstwerken t o e g e p a s t worden. S p e c i f i e k e
t o e p a s s i n g e n v o o r de w a t e r b o u w , z i j n op d i t moment n i e t t e noemen.
K i t t e n v i n d e n o p d i t moment g e e n u i t g e b r e i d e t o e p a s s i n g i n de
w a t e r b o u w . De t o e g e p a s t e h o e v e e l h e d e n z i j n z e e r g e r i n g . K i t t e n
komen z o w e l v o o r op b i t u m i n e u z e a l s op k u n s t s t o f b a s i s .
I n j e c t i e s worden v o o r n a m e l i j k t o e g e p a s t b i j r e p a r a t i e van beton.
N a a s t h e t i n j e c t e r e n v a n b e t o n k a n ook s t e e n o f r o t s worden
geinjecteerd
Het i n j e c t e r e n h e e f t a l s d o e l h e t c o n s t r u c t i e f
h e r s t e l , h e t h e r s t e l l e n v a n de w a t e r d i c h t h e i d en de b e s c h e r m i n g v a n
wapening.
E i s e n e n g e b r u i k s v o o r w a a r d e n komen u i t de b e t o n b o u w .
G r o n d i n j e c t i e s k u n n e n w o r d e n g e b r u i k t v o o r h e t v e r h o g e n v a n de
s t a b i l i t e i t v a n d e g r o n d b i j u i t g r a v i n g e n , b i j de v e r b e t e r i n g v a n
f u n d e r i n g e n e n h e t w a t e r d i c h t m a k e n v a n de g r o n d .
4
4.3. HULPSTOFFEN A S F A L T , HULPSTOFFEN BETON.
H u l p s t o f f e n i n a s f a l t voor waterbouwkundige t o e p a s s i n g e n z i j n n i e t
a f w i j k e n d v a n de h u l p s t o f f e n welke i n wegenbouwasfalt t o e g e p a s t
worden en hebben a l s voornaamste f u n c t i e s h e t w i j z i g e n v a n h e t
gedrag van het a s f a l t zodanig, d a t het m a t e r i a a l e l a s t i s c h e r wordt,
w a a r d o o r de l e v e n s d u u r w o r d t v e r l e n g d a l s g e v o l g v a n v e r h o o g d e
weerstand tegen v e r m o e i i n g en/of v e r b e t e r d e h e c h t i n g .
H u l p s t o f f e n i n b e t o n kunnen h e t gedrag en de s p e c i f i e k e d i c h t h e i d
v a n b e t o n w i j z i g e n . H u l p s t o f f e n z i j n e r om d e v e r h a r d i n g v a n h e t
beton t e v e r s n e l l e n of t e vertragen, het beton w a t e r d i c h t of
v o c h t b e s t e n d i g t e maken o f om d e v e r w e r k b a a r h e i d v a n b e t o n t e
v e r b e t e r e n , a l s m e d e om o n t m e n g i n g t e v o o r k o m e n ( c o l l o i d a a l b e t o n ) .
4.4. S P U I T - EN GIETSTUKKEN.
K u n s t s t o f s p u i t - en g i e t s t u k k e n worden t o e g e p a s t b i j s l u i z e n ,
s t u w e n , t u n n e l s e n r i o l e r i n g e n . B i j r i o l e r i n g e n k a n z o w e l de b u i s
a l s de h u l p s t u k k e n u i t k u n s t s t o f b e s t a a n .
4.5. ZAND-VE Z ELMENGS EL.
Z a n d v e z e l m e n g s e l s worden t o e g e p a s t a l s g r o n d v e r b e t e r i n g . Door h e t
a a n b r e n g e n v a n ( k u n s t s t o f j v e z e l s i n de g r o n d k a n d e samenhang v a n
de g r o n d e n d a a r m e e de p h i - w a a r d e v e r b e t e r d w o r d e n . De t o e p a s s i n g s m o g e l i j k h e d e n v o o r s p e c i f i e k waterbouwkundige p r o j e c t e n i s r e l a t i e f
g e r i n g en t o e p a s s i n g e n z i j n nog n i e t bekend.
4.6. VERFSYSTEMEN - COATINGS.
De v e r f s y s t e m e n h e b b e n t o t d o e l h e t v e r h i n d e r e n v a n d e i n d r i n g i n g
van w a t e r en z o u t e n t e n e i n d e h e t m a t e r i a a l t e g e n r o e s t en v o r s t s c h a d e t e b e s c h e r m e n . De v e r f s y s t e m e n k u n n e n w o r d e n g e s p l i t s t i n
c o a t i n g s e n i m p r e g n e e r m i d d e l e n . De v e r f s y s t e m e n b e h o r e n
niet
p r i m a i r t o t h e t t a a k g e b i e d v a n deze c o m m i s s i e , maar i n b r e n g v a n u i t
de waterbouw i s w e l gewenst. F u n c t i o n a l i t e i t en z e l f s b e t r o u w b a a r h e i d z i j n a s p e c t e n d i e nader bekeken moeten worden.
4.7. KUNSTSTOF-OPHOOGMATERIAAL EN KUNSTSTOFPLATEN.
K u n s t s t o f o p h o o g m a t e r i a l e n en p l a t e n v i n d e n hun t o e p a s s i n g i n
o p h o o g c o n s t r u c t i e s b i j wegen e n w o n i n g e n o p n i e t d r a a g k r a c h t i g e
o n d e r g r o n d . De t o e p a s s i n g v o o r de w a t e r b o u w i s t e v i n d e n i n
o p h o g i n g e n a c h t e r k e e r m u r e n om d e g r o n d d r u k t e v e r m i n d e r e n . H e t
g e b r u i k i s o p d i t moment g e r i n g .
4.8.
KUNSTSTOFMORTELS.
T o e p a s s i n g v a n k u n s t s t o f m o r t e l s i n de w a t e r b o u w i s b e p e r k t . Genoemd
kunnen worden o n d e r - en a c h t e r s a b e l i n g v a n i n l a a t s c h u i v e n a l s
v e r v a n g i n g v a n c e m e n t g e b o n d e n p r o d u k t e n . B i j s l u i z e n moet d a n
g e d a c h t w o r d e n a a n k u n s t s t o f a a n s l a g e n v o o r s l u i s d e u r e n . D i t op
p l a a t s e n w a a r e e n hoge n a u w k e u r i g h e i d i s v e r e i s t .
4.9.
HYDROFOBEERMIDDEL.
Een h y d r o f o b e e r m i d d e l w o r d t o n d e r a n d e r e t o e g e p a s t om b e t o n n e n
kunstwerken t e beschermen tegen h e t i n d r i n g e n van z o u t e n .
De t o e p a s s i n g v o o r w a t e r b o u w k u n d i g e
c o n s t r u c t i e s i s n i e t bekend
m a a r o n d e r z o e k h i e r n a a r d o o r d e SMOZ i s i n v o o r b e r e i d i n g .
5
5. E I S E N
EN BEHOEFTEN.
I n d i t h o o f d s t u k wordt aangegeven welke e i s e n en b e h o e f t e n e r v o o r
de b e t r e f f e n d e m a t e r i a l e n z i j n .
5.1.
GEOKUNSTSTOFFEN.
Het v o o r s t a d i u m v o o r n o r m e r i n g n a a s t a c t i e v o o r e i s e n en v o o r s c h r i f t e n l i g t m o m e n t e e l b i j d e CUR p r e a d v i e s c o m m i s s i e PC 80
" g e o k u n s t s t o f f f e n " . Verdere aanbevelingen v a n u i t deze werkgroep
z i j n dan ook n i e t n o d i g .
5.2. VOEGVULLINGEN, K I T T E N , I N J E C T I E S .
Acties
eisen
en v o o r s c h r i f t e n voor v o e g v u l l i n g e n ,
k i t t e n en
i n j e c t i e s l i g g e n v e e l a l b i j h e t SBR, h e t COT ,TN0 e n V W F . O v e r h e t
i n j e c t e r e n v a n g r o n d l a g e n z i j n w e i n i g o f geen v o o r s c h r i f t e n bekend.
V o o r a l t e n aanzien v a n h e t m i l i e u i s nader onderzoek naar e i s e n en
r e g e l g e v i n g gewenst. Een s c h a t t i n g v a n de t o e g e p a s t e hoeveelheden
i s m o e i l i j k t e maken. O n d e r z o c h t k a n w o r d e n w a t d e m o g e l i j k h e d e n
en de b e h o e f t e n a a n n o r m e r i n g v o o r g r o n d i n j e c t i e s z i j n .
5.3. HULPSTOFFEN A S F A L T , HULPSTOFFEN BETON.
De t o e p a s s i n g v a n h u l p s t o f f e n i n c e m e n t - e n a s f a l t b e t o n z i j n i n
handen v a n o f w e l de a s f a l t i n d u s t r i e o f w e l de b e t o n i n d u s t r i e . H e t
o p s t e l l e n v a n e i s e n en v o o r s c h r i f t e n en h e t e v e n t u e e l normeren o f
c e r t i f i c e r e n v a n de h u l p s t o f f e n d i e n t t e worden v e r r i c h t v a n u i t de
groepen d i e z i c h i n h e t kader v a n nieuwe o n t w i k k e l i n g e n en behoeft e n met h e t h o o f d m a t e r i a a l c e m e n t b e t o n o f a s f a l t b e t o n b e z i g h o u d e n .
5.4. S P U I T - GIETSTUKKEN.
Voor v e l e bouwdelen gelden K O M O - k w a l i t e i t s v e r k l a r i n g e n .
Behoefte
a a n e e n meer u i t g e b r e i d e n o r m e r i n g w o r d t n i e t g e s i g n a l e e r d .
5.5.
ZAND-VEZELMENGSEL.
Zandvezelmengsel wordt i n deze werkgroep verder n i e t behandeld.
V o o r de d u u r z a a m h e i d v a n de v e z e l s kunnen d e z e l f d e e i s e n g e s t e l d
worden a l s v o o r g e o t e x t i e l e n .
5.6.
VERFSYSTEMEN-COATINGS.
Een g r o o t a a n t a l i n s t a n t i e s h o u d e n z i c h b e z i g met r e g e l g e v i n g e n
n o r m e r i n g v a n v e r f s y s t e m e n . Deze i n s t a n t i e s z i j n : d e SMOZ d e COT,
h e t NNI e n d e NCC e n TNO. E r m a n k e e r t n o g r e g e l g e v i n g t e n a a n z i e n
van h e t m i l i e u .
5.7. KUNSTSTOF-OPHOOGMATERIAAL EN KUNSTSTOFPLATEN.
D i t m a t e r i a a l w o r d t s t e e d s meer t o e g e p a s t .
De w a t e r b o u w k u n d i g e
toepassingen
z i j n n i e t w e z e n l i j k a n d e r s d a n de wegenbouwkundige
toepassingen.
De NEN 7043 v o o r h a r d p o l y s t y r e e n s c h u i m
wordt
m o m e n t e e l d o o r h e t NNI a a n g e p a s t .
6
5.8. KUNSTSTOFMORTELS.
Kunststofmortels
w o r d e n i n de
waterbouw s l e c h t s
incidenteel
t o e g e p a s t a l s v e r v a n g i n g van cementgebonden m o r t e l s . D i t i n d i e
g e v a l l e n w a a r i n h e t m o e i l i j k i s om met de c o n v e n t i o n e l e m a t e r i a l e n
de gewenste c o n s t r u c t i e v e o p l o s s i n g o f r e p a r a t i e t e r e a l i s e r e n
b i n n e n een b e p a a l d e t i j d . E i s e n en v o o r s c h r i f t e n z i j n a a n w e z i g u i t
de u t i l i t e i t s b o u w en kunnen b e t e r p e r p r o j e c t g e o p t i m a l i s e e r d
w o r d e n . E r z i j n C U R - r a p p o r t e n o v e r de t o e p a s s i n g v e r s c h e n e n .
- 110 R e p a r a t i e s v a n b e t o n c o n s t r u c t i e s , d e e l 3 R e p a r a t i e d o o r
m i d d e l van k u n s t h a r s e n
- 139 H e c h t i n g a a n b e t o n v a n o n d e r w a t e r a a n g e b r a c h t e k u n s t h a r s
en k u n s t h a r s gebonden p r o d u k t e n
- 86-2 K u n s t h a r s e n v o o r r e p a r a t i e e n b e s c h e r m i n g v a n b e t o n o n d e r
water. L i t e r a t u u r s t u d i e .
De u i t v o e r i n g i s meer d a n de n o r m e r i n g e e n p u n t v a n z o r g e n a a n d a c h t . D o o r p r o b l e m e n met de u i t v o e r i n g komen h e r h a a l d e l i j k b i j
m o r t e l t o e p a s s i n g e n v e r s c h i l l e n v o o r i n d u u r z a a m h e i d , s t e r k t e , Emodulus enz.
5.9. HYDROFOBEERMIDDEL.
De w e r k g r o e p z i e t g e e n a a n l e i d i n g t o t a a n b e v e l i n g o v e r d i t p r o d u k t
g e z i e n de g e r i n g e t o e p a s s i n g i n de bouw. M o g e l i j k w o r d t d i t n a d e r
d o o r de SMOZ o n d e r z o c h t .
6.
I N V E N T A R I S A T I E VOORSCHRIFTEN.
De b e s t a a n d e n o r m e n en v o o r s c h r i f t e n op h e t g e b i e d v a n de k u n s t s t o f f e n z i j n v e e l o m v a t t e n d . P e r o n d e r w e r p w o r d t h i e r de b e s t a a n d e
v o o r s c h r i f t e n w e e r g e g e v e n . B u i t e n l a n d s e n o r m e n z o a l s ASTM, BS en
DIN w o r d e n g e a c c e p t e e r d i n d i e n g e e n NEN n o r m e n v o o r h a n d e n
zijn.
I n g e v a l e r CEN- o f ISO-normen z i j n , g e l d e n d e z e o n v e r k o r t .
6.1.
GEOKUNSTSTOFFEN.
NEN
3056
NEN
3361
O n t w e r p NEN
5132
NEN
5167
NEN
5168
K u n s t s t o f f e n . Beproevingsmethoden
voor
gekalanderde f o l i e s .
G e p l a s t i f i c e e r d w e e f s e l . Beproevingsmethoden
K u n s t s t o f w e e f s e l s i n de w a t e r b o u w .
Polypropeen(split)-filmgarens voor weefsels.
E i s e n en
beproevingsmethoden.
K u n s t s t o f f i l t e r s i n de w a t e r b o u w . B e p a l i n g
v a n de w e e r s t a n d t e g e n d o o r s t r o m i n g v a n
water.
K u n s t s t o f f i l t e r s i n de w a t e r b o u w . B e p a l i n g
v a n de k a r a k t e r i s t i e k e p o r i e g r o o t t e i n d r o g e
toestand.
RAW S t a n d a a r d 1985
B e s t e k s b e p a l i n g e n geweven k u n s t s t o f f i l t e r s
(RWS-suppletie bestand)
RAW S t a n d a a r d 1985
Besteksbepalingen kunststoffolies ( i n
(RWS-Suppletiebestand) v o o r b e r e i d i n g )
r
7
6.2. VOEGVULLINGEN, K I T T E N ,
NEN 7030
O n t w e r p NEN 3412
O n t w e r p NEN 3 4 1 1
RAW
S t a n d a a r d 1985
INJECTIES.
Waterkerende d i l l a t a t i e v o e g s t r o k e n en a l o f
n i e t waterkerende oplegstroken van rubber
V o e g k i t t e n , E i s e n en b e p r o e v i n g s m e t h o d e n
V o e g e n Termen e n d e f i n i t i e s .
In bepaalde bestekken z i j n e r e i s e n voor
gesloten c e l l i g e elastomere strengen
opgenomen.
N o r m e r e n d e I n s t a n t i e : N N I , v e e l a l op b a s i s v a n o n d e r z o e k s r e s u l t a t e n
d o o r o.a SBR, COT, TNO e n CUR
6.3.
HULPSTOFFEN A S F A L T , HULPSTOFFEN BETON.
NEN 5950
NEN 3532
O n t w e r p NEN 3534
Toetsing
1. V o o r s c h r i f t e n B e t o n T e c h n o l o g i e
2. T o e p a s s i n g H u l p s t o f f e n B e t o n
Hulpstoffen i n beton
idem
d o o r TNO v a n NEN 3532.
Geen r i c h t l i j n e n v o o r k u n s t s t o f f e n i n a s f a l t
zeer i n c i d e n t e e l .
aanwezig. Toepassing
6.4. S P U I T - GIETSTUKKEN.
NEN-ISO 1622-2
NEN-ISO 2580-2
NEN-ISO 4894-2
6.5.
K u n s t s t o f f e n . p e r s - en s p u i t g i e t m a t e r i a l e n
v a n p o l y s t y r e e n . D e e l 2: B e p a l i n g v a n e i g e n schappen.
K u n s t s t o f f e n . P e r s - en s p u i t g i e t m a t e r i a l e n
van a c r y l n i t r i l b u t a d i e e n s t y r e e n (ABS).
D e e l 2: B e p a l i n g v a n e i g e n s c h a p p e n .
K u n s t s t o f f e n . P e r s - en s p u i t g i e t m a t e r i a l e n
van s t y r e e n a c r y l n i t r i l - c o p o l y m e e r (SAN).
D e e l 2: B e p a l i n g v a n e i g e n s c h a p p e n .
ZAND-VEZELMENGSEL.
G e e n n o r m e r i n g a a n w e z i g . V o o r d u u r z a a m h e i d s n o r m e n z i e 6.1.
6.6. VERFSYSTEMEN - COATINGS.
Onderzoeksinstanties
SMOZ, COT EN NCC.
V o o r d e u i t v o e r i n g k a n v o l s t a a n w o r d e n met de b e s t a a n d e
i n d u s t r i e l e normen.
NEN e n
8
6.7. KUNSTSTOF-OPHOOGMATERIAAL EN KUNSTSTOFPLATEN.
NEN-ISO 844
NEN-ISO 1209
NEN 7043
6.8.
Schuimkunststoffen
Drukproef
voor
stijve
materialen.
Harde s c h u i m k u n s t s t o f f e n .
Buigproef.
Platen van hard polystyreenschuim voor
thermische i s o l a t i e ( i n r e v i s i e ) .
KUNSTSTOFMORTELS.
RAW S t a n d a a r d 1985
( s u p p l e t i e bestand)
C U R - r a p p o r t 86-2
C U R - r a p p o r t 86-1
C U R - R a p p o r t 139
(IRQ)
Besteksbepalingen
kunststofvoegovergangen.
kunstharsen
v o o r r e p a r a t i e en bescherming
van b e t o n onder w a t e r L i t . s t u d i e .
idem.
H e c h t i n g aan beton v a n onder w a t e r aangbracht e k u n s t h a r s en kunstharsgebonden r e p a r a t i e
specie.
6.9. HYDROFOBEERMIDDEL.
O n d e r z o e k w o r d t v o o r b e r e i d d o o r SMOZ, i n o v e r l e g met d e h e t CUR.
7. INVLOED OP HET M I L I E U .
H e t g e b r u i k v a n k u n s t s t o f f e n i n de w a t e r b o u w k a n v a n i n v l o e d z i j n
op l u c h t , w a t e r e n bodem. De a a n k u n s t s t o f f e n o p g e l e g d e e i s e n
v a n u i t h e t h u i d i g e m i l i e u b e w u s t z i j n behoeven v o o r wat l u c h t en
w a t e r b e t r e f t geen a p a r t e a a n v u l l i n g . N i e t wat e m i s s i e s b e t r e f t ,
w e l i n de f a s e n a f u n c t i e v e r l i e s a l s h e t g a a t om h e r g e b r u i k ,
s t o r t e n of verbranden.
7.1. S a m e n s t e l l i n g v a n de bodem.
E l k m a t e r i a a l d a t v a n o r i g i n e n i e t t h u i s h o o r t i n d e bodem h e e f t
i n v l o e d op h e t b o d e m l e v e n . K u n s t s t o f f e n komen v a n n a t u r e n i e t v o o r
i n d e bodem e n k u n n e n h i e r i n e e n v e r s t o r e n d e i n v l o e d u i t o e f e n e n .
7.2. V e r v u i l i n g v a n de bodem.
De v e r v u i l i n g v a n d e bodem d o o r h e t t o e p a s s e n v a n k u n s t s t o f f e n k a n
o n t s t a a n d o o r z o w e l de k u n s t s t o f f e n z e l f danwel d o o r r e s t s t o f f e n
na e e n c h e m i s c h e r e a c t i e . T e v e n s k u n n e n a f v a l s t o f f e n a c h t e r b l i j v e n .
H i e r v o o r i s e c h t e r voldoende r e g e l g e v i n g i n v o o r b e r e i d i n g danwel
g e r e a l i s e e r d . De v e r v u i l i n g d o o r k u n s t s t o f f e n k a n k o r t s t o n d i g z i j n
met g e e n o f z e e r w e i n i g i n v l o e d d a n w e l l a n g d u r i g , w a a r b i j de
d o s e r i n g v a n d e s c h a d e l i j k e s t o f f e n moet w o r d e n b e o o r d e e l d . V o o r a l
de g e v o l g e n op l a n g e r e t e r m i j n n o o d z a k e n r e g e l g e v i n g .
9
8. CONCLUSIE EN AANBEVELINGEN.
B i j h e t u i t b r e n g e n van aanbevelingen voor onderzoek, normering o f
o p s t e l l e n v a n e i s e n b l i j k t d a t d i v e r s e i n s t a n t i e s , werkgroepen en
o r g a n i s a t i e s z i c h r e e d s met d e a f z o n d e r l i j k e m a t e r i a l e n b e z i g h o u d e n . De w e r k g r o e p b e v e e l t d a n o o k a a n d e i n s t a n t i e s t e o n d e r s t e u n e n
w e l k e z i c h r e e d s met d e z e m a t e r i a l e n b e z i g h o u d e n . O p g e m e r k t e
l e e m t e n b e v i n d e n z i c h v o o r e e n a a n t a l m a t e r i a l e n op h e t v l a k v a n
h e t m i l i e u ( d e i n v l o e d v a n de m a t e r i a l e n op de omgeving) e n op h e t
g e b i e d van waterbouwkundige
t o e p a s s i n g e n van reeds i n andere
d i s c i p l i n e s g e b r u i k t e m a t e r i a l e n . D i t i s i n de a a n b e v e l i n g e n
verwoord.
8.1. GEOKUNSTSTOFFEN
De c o m m i s s i e b e v e e l t a a n d e a c t i v i t e i t e n b i n n e n PC 80 "Geok u n s t s t o f f e n " v o o r t t e z e t t e n . M e t name om d e g e r e e d s c h a p p e n a a n
t e r e i k e n op g r o n d waarvan b e s t e k s e i s e n gemaakt kunnen worden.
8.2. VOEGVULLINGEN, K I T T E N , I N J E C T I E S .
B i j v o e g v u l l i n g en k i t t e n z i j n voldoende i n s t a n t i e s b e t r o k k e n .
G r o n d i n j e c t i e s c . q . mehoden om g r o n d t e s t a b i l i s e r e n ( v r i e s m e t h o d e ) w o r d e n s t e e d s meer t o e g e p a s t . V o o r a l v o o r c h e m i s c h e i n j e c t i e s i s r e g e l g e v i n g gewenst.
8.3. HULPSTOFFEN A S F A L T , HULPSTOFFEN BETON.
A c t i v i t e i t e n b e t r e f f e n d e normeringen v a n deze h u l p s t o f f e n v a l l e n
onder h e t w e r k g e b i e d van de r e s p e c t i e v e l i j k e werkgroepen 3 a s f a l t
e n d e w e r k g r o e p 4 b e t o n v a n d e VC 24. H u l p s t o f f e n i n b e t o n z i j n
v o l d o e n d e genormeerd. Over h u l p s t o f f e n i n a s f a l t i s nog w e i n i g
b e k e n d . A a n b e v o l e n w o r d t om i n d e w e r k g r o e p a s f a l t d i t a s p e c t o p
t e nemen.
8.4. S P U I T - GIETSTUKKEN.
De c o m m i s s i e s i g n a l e e r t g e e n l e e m t e n e n b e v e e l t
c e r t i f i c e r i n g d o o r h e t KIWA t e o n d e r s t e u n e n .
aan verdere
8.5. ZAND-VEZELMENGSEL.
G e z i e n de g e r i n g e t o e p a s s i n g i s geen n o r m e r i n g v o o r t o e p a s s i n g i n
de waterbouw gewenst.
8.6. VERFSYSTEMEN - COATINGS.
Ten a a n z i e n v a n d e m a t e r i a l e n o p z i c h i s v o l d o e n d e r e g e l g e v i n g
aanwezig.
V e r f s y s t e m e n d i e minder b e l a s t e n d z i j n v o o r h e t m i l i e u worden
o n d e r z o c h t d o o r d e SMOZ, a l t h a n s men i s i n e e n f a s e v a n i n v e n t a r i satie .
A a n g r o e i w e r e n d e v e r v e n z u l l e n h i e r b i j z e k e r a a n d e o r d e komen.
Ook t e n a a n z i e n v a n h e t v e r w i j d e r e n v a n v e r f e n c o a t i n g s w o r d e n d e
n o d i g e v o o r s c h r i f t e n o p g e s t e l d . C o r r e l a t i e met d e z e a c t i v i t e i t e n
is zinvol.
10
8.7. KUNSTSTOF-OPHOOGMATERIALEN EN KUNSTSTOFPLATEN.
U i t gegevens b e t r e f f e n d e de v e r o u d e r i n g v a n PS-hardschuim, door de
SBR b l i j k t d a t d i t m a t e r i a a l , n i e t l i c h t g e v o e l i g i s ( U V - s t r a l i n g ) .
De c o m m i s s i e b e v e e l t a a n , z o m o g e l i j k , d e a a n p a s s i n g v a n d e NEN
7 043, v o o r w a t b e t r e f t de t e s t e l l e n e i s e n a a n P S - h a r d s c h u i m v o o r
ophogingen t e o n d e r s t e u n e n . Tevens d i e n t t e worden o n d e r z o c h t w e l k e
problemen z i c h voordoen b i j de t o e p a s s i n g v a n deze m a t e r i a l e n b i j
de a a n l e g e n h e t o n d e r h o u d v a n l e i d i n g e n e n o p w e l k e w i j z e d e z e
z o u d e n k u n n e n w o r d e n o n d e r v a n g e n . De c o m m i s s i e b e v e e l t d e CROW a a n ,
c o o r d i n a t i e v a n d e CUR t e v e r z o e k e n .
8.8. KUNSTSTOFMORTELS.
B i j h e t toenemen v a n de t o e p a s s i n g e n wordt de r e g e l g e v i n g b e l a n g r i j k e r . De w e r k g r o e p B 35 " R e p a r a t i e e n b e s c h e r m i n g v a n b e t o n " k a n
h i e r m o g e l i j k op i n s p r i n g e n . Kennis h i e r o v e r i s w e l l i c h t aanwezig
b i j CPM-TNO. E e n k o p p e l i n g t u s s e n h e t t e r e p a r e r e n m a t e r i a a l e n d e
k u n s t s t o f m o r t e l moet g e l e g d w o r d e n .
Ook i s h e t b e l a n g r i j k d e
i n v l o e d v a n h e t m a t e r i a a l o p h e t m i l i e u i n d e b e s c h o u w i n g mee t e
nemen.
8.9. HYDROFOBEERMIDDEL.
Onderzoek naar t o e p a s s i n g v a n h y d r o f o b e e r m i d d e l i n waterbouwkundige
k u n s t w e r k e n w o r d t d o o r d e SMOZ v o o r b e r e i d i n o v e r l e g m e t CUR De
c o m m i s s i e i s v o o r s t a n d e r v a n deze g e k o p p e l d e aanpak.
F I N A N C I E L E CONSEQUENTIES.
De f i n a n c i e l e c o n s e q u e n t i e s w e l k e g e m o e i d z i j n met v e r v o l g o n d e r zoek i n m o e i l i j k i n t e s c h a t t e n . E n e r z i j d s z a l g e h e e l nieuw
o n d e r z o e k o p g e s t a r t moeten worden, a n d e r z i j d s z i j n o n d e r z o e k s r e s u l t a t e n bekend v a n andere d i s c i p l i n e s , w e l l i c h t t e v e r t a l e n n a a r de
aterbouwkundige toepassing vanhet m a t e r i a a l .
tabel
2 aanbevelingen per cluster
Geokunststoffen
Voegvullingen
Hulpstoffen
asfalt/beton
Spuit-gietstukken
Zandvezelmengsel
V e r f systemenCoatings
Ophoogmaterialen
Mortels
Hydrofobeermiddel
PC 80
VC 24 3/4
Voortzettingen activiteiten
steunen.
Geen a a n b e v e l i n g e n
I n programma opnemen.
KIWA
Certificering stimuleren
Geen a a n b e v e l i n g e n
SMOZ COT NCC O p s t e l l e n v a n m i l i e u - e i s e n
CROW
B 35
SMOZ
C o o r d i n a t i e d o o r CUR g e w e n s t
I n d i e n g e b r u i k toeneemt r e g e l
g e v i n g i n handen geven b i j
werkgroep
Stimuleren onderzoek
-—
=
"
11
bijlage 1
lijst
ASTM
BS
BV
CEN
COT
CPM
CUR
van a f k o r t i n q e n :
American S o c i e t y f o r T e s t i n g and M a t e r i a l s
B r i t i s c h Standard
Beton Vereniging
European Committee f o r S t a n d a r d i s a t i o n .
Centrum O p p e r v l a k t e Technieken
Centrum voor Polymeren M a t e r i a l e n
C i v i e l t e c h n i s c h c e n t r u m U i t v o e r i n g Research en
regelgeving
DIN
D e u t s c h e I n d u s t r i e Norm
IRO
I n d u s t r i e l e Raad v o o r de O c e a n o l o g i e
ISO
International Standardisation Organisation.
KIWA
K e u r i n g s I n s t i t u u t v o o r W a t e r l e i d i n g A r t i k e l e n NV
KOMO
K w a l i t e i t s v e r k l a r i n g en O r g a n i s a t i e v o o r M a t e r i a l e n
e n O n d e r d e l e n v o o r d e bouw
NCC
Nederlands C o r r o s i e Centrum
NEN
N E d e r l a n d s e Norm
NGO
Nederlandse G e o t e x t i e l Organisatie
NNI
Nederlands Normalisatie I n s t i t u u t
PC 80
P r e - a d v i e s C o m m i s s i e 80
RAW
s t i c h t i n g R a t i o n a l i s a t i e en A u t o m a t i s e r i n g g r o n d - ,
Wegen- e n w a t e r b o u w .
RWS
RijksWaterStaat
SBR
S t i c h t i n g BouwResearch
SMOZ
S t i c h t i n g M a t e r i a a l O n d e r z o e k i n d e Zee
S t a n d a a r d 1985 S t a n d a a r d RAW B e p a l i n g e n , s t i c h t i n g R a t i o n a l i s a t i e
e n A u t o m a t i s e r i n g g r o n d - , w a t e r - e n Wegenbouw.
TNO
T e c h n i s c h N a t u u r k u n d i g Onderzoek
VC
V o o r s c h r i f t e n Commissie
VHB
Vereniging
van f a b r i k a n t e n en l e v e r a n c i e r s v a n
H u l p s t o f f e n v o o r m o r t e l en Beton
VWF
V e r e n i g i n g Van V e r f en d r u k i n k t F a b r i k a n t e n
•

Download Report