Van Tilburg wil een energieneutraal melkveebedrijf

FC_MELK_ned_nr34_Layout 1 09-09-14 12:06 Pagina 18
18
coöperatie
Van Tilburg
wil een
energieneutraal
melkveebedrijf
De opening van zijn energiezuinige melkveebedrijf
vond plaats op 23 mei.
Nu, enkele maanden later,
kan melkveehouder
Jan Pieter van Tilburg,
de eerste harde cijfers laten
zien: het elektriciteitsverbruik is inmiddels met
meer dan de helft gedaald.
O
p de keukentafel van melkveehouder Jan Pieter van Tilburg, melkveehouder in Hellum (Groningen),
liggen twee grafieken. Ze geven
tot in detail het elektriciteitsverbruik van
enkele dagen in augustus weer: de eerste
grafiek schetst de situatie op het bedrijf
van Van Tilburg, de tweede grafiek de
gang van zaken op een vergelijkbaar
(traditioneel) melkveebedrijf in de regio.
Op het moment dat de koeien worden
gemolken, consumeert het traditionele
melkveebedrijf veel elektriciteit, wat zich op
het papier vertaalt in hoge pieken in stroomafname. De grafiek van Van Tilburg ziet er
een stuk rustiger uit: het verbruik ligt lager
en de uitschieters naar boven zijn veel
minder hoog. Rob Jacobs, die Van Tilburg
adviseerde bij de bouw van zijn nieuwe
stal, is razend enthousiast over de data.
“Van Tilburg verbruikt niet alleen veel
minder elektriciteit, het verbruik is ook
veel gelijkmatiger over de dag verdeeld is.
Daardoor kan Van Tilburg met een veel
minder zware aansluiting toe en is hij
minder geld kwijt aan vastrecht.”
Bovendien: te hoge pieken zijn bijzonder
schadelijk voor elektrische apparatuur.
“Ze tasten de levensduur van apparaten
aan. Harde schijven en printplaten begeven
het eerder, lampen gaan sneller stuk.
Dit vlakker verbruik gaat Van Tilburg op
de lange termijn veel geld besparen.”
Energiescan
Van Tilburg ging met zijn nieuwe stal niet
over een nacht ijs: hij liep al enige tijd rond
met uitbreidingsplannen. “Het denkproces
begon twee jaar geleden”, vertelt de melkveehouder. In die periode bracht Van Tilburg
voor het eerst het energieverbruik van zijn
melkveebedrijf in kaart, met behulp van de
online energiescan van FrieslandCampina.
“Die scan maakte duidelijk dat er op mijn
bedrijf nog veel te besparen viel.”
Van Tilburg maakte via een studiegroep
kennis met Rob Jacobs, energieadviseur bij
L’orèl Consultancy. ”Uiteindelijk is de stal
in nauw overleg met Rob ontworpen.”
Van Tilburg heeft aan de ene kant zijn stal
zo ingericht dat het energieverbruik laag is,
bijvoorbeeld door energiezuinige verlichting
te gebruiken. Aan de andere kant benut hij
de warmte (lees: energie) van de melk van
zijn koeien optimaal.
Die energie gebruikt hij weer voor het
koelen van melk, de reiniging van zijn
melkinstallatie en het verwarmen van
zijn woonhuis. Een (gesloten) circuit van
ijswater en warmtepompen zorgt voor
de herbenutting van energie.
FC_MELK_ned_nr34_Layout 1 09-09-14 12:07 Pagina 19
19
melk nummer 34 september 2014
Boiler
Boiler
woning
woning
56°C
52°C
Melk (37°C)
Melk
e warming
Ver
Verwarming
woning
woning
PlatenPlatenkoeler
koeler
water
Warm water
Warm
er
Koudebufffe
Koudebuffer
4,6°C
51°C
69°C
67°C
1,4°C
Melk (7°C)
Melk
WarmteWarmtepomp
pomp
Melktank
Melktank
Spoelboiler
Spoelboiler
temperatuur
midden temperatuur
Melk (4°C)
de buffertank. Op een later tijdstip koelt de
warmtepomp dit water weer terug naar 2ºC.
Met de warmte die hierbij vrijkomt, wordt
water verhit. Dit water wordt voor verschillende doeleinden gebruikt: het reinigen van
melktank en –installatie en de verwarming
van het woonhuis van Van Tilburg. De installatie voorziet zelfs de douche van Van
Tilburg van warm water. “Er is genoeg
capaciteit om bedrijf én woning van warmte
te voorzien. Ook ’s winters”, vertelt Van
Tilburg. Bijzonder is dat ook de melk in de
tank van Van Tilburg gekoeld wordt met
ijswater. “Daardoor kunnen we de beschik-
Buffertank
In zijn nieuwe ligboxenstal staat het feitelijke hart van het systeem: een buffertank
van 4.000 liter, gevuld met ijswater. Dit
ijswater stroomt tijdens het melken door
een platenkoeler. Daardoor koelt de melk
af van pakweg 32ºC naar ongeveer 7ºC,
waarna de melk naar de koeltank gaat.
Het opgewarmde ijswater gaat terug naar
Lager verbruik, minder pieken
ampère
40
Traditioneel melkveebedrijf
30
20
20
10
10
0 uur
48 uur
ampère
Melkveebedrijf Van Tilburg
30
0
Spoelboiler
Spoelboiler
temperatuur
hoge temperatuur
hoge
Warmte uit melk
optimaal benut
De investeringen
zijn binnen zeven jaar
terugverdiend
40
Booster
Booster
0
0 uur
48 uur
Het verbruik van elektriciteit op een traditioneel melkveebedrijf (links) en het melkveebedrijf
van Van Tilburg (rechts). Van Tilburg consumeert minder energie, het verbruik is gelijk matiger verdeeld en de pieken zijn minder hoog.
Van Tilburg bespaart meer dan
50 procent energie, hij melkt
momenteel zo’n 110 koeien. Dankzij
de nieuwe stal kan hij doorgroeien
naar 145 dieren. Hij realiseerde in
mei een nieuwe, energiezuinige
stal, waarbij de warmte uit de melk
optimaal wordt benut dankzij het
Eco 200 systeem (zie bovenstaande illustratie).
bare warmte nóg beter benutten.” In Nederland wordt boerderijmelk doorgaans gekoeld
op basis van freon. “In het buitenland is koelen met ijswater echter niet ongebruikelijk.”
Energieneutraal
Van Tilburg mikt uiteindelijk op een stroomverbruik van 20 tot 25 kilowattuur per 1.000
kilogram melk: 50 tot 70 procent minder in
vergelijking met een regulier melkveebedrijf.
Jacobs verwacht dat de energierekening
van Van Tilburg uiteindelijk daalt van 14.000
euro nu naar 5.000 a 6.000 euro straks. "De
investeringen zijn binnen zeven tot acht jaar
terugverdiend. Wanneer Van Tilburg de
fiscale voordelen optimaal weet te benutten,
dan wordt die terugverdientijd aanzienlijk
korter." Op termijn wil Van Tilburg investeren
in zonnepanelen en zelfvoorzienend worden
wat betreft elektriciteit “Maar dan moet eerst
helemaal duidelijk zijn hoeveel elektriciteit
dit bedrijf verbruikt. Daar pas ik het aantal
zonnepanelen op aan. Ik streef uiteindelijk
naar een energieneutraal melkveebedrijf.”
Lees verder op pagina 20
FC_MELK_ned_nr34_Layout 1 09-09-14 12:07 Pagina 20
20
coöperatie
melk nummer 34 september 2014
Acht maatregelen die energie besparen
Melkveehouder Jan Pieter van Tilburg heeft tal
van maatregelen genomen om energie te besparen en wamrte terug te winnen. Op deze pagina
de acht meest in het oogspringende zaken.
Buffervat
Het buffervat van 4.000 liter:
gevuld met ijswater. Dit vat
vormt het hart van energiezuinige melkveebedrijf van
Van Tilburg.
Voorraadvat
Het voorraadvat van de
melkinstallatie is extra groot
(400 liter). “Niet standaard
leverbaar en dus moest het
speciaal gemaakt worden.”
Dankzij het extra grote
voorraadvat kan Van Tilburg
de platenkoeler optimaal
benutten: de melk stroomt
met lage snelheid door de
koeler waardoor er maximale
koeling plaats kan vinden.
Schakelaar in melkput
Verlichting
In de stal (en melkstal) hangt
energiezuinige tl-verlichting (T5,
kleurcode 865). “Led heeft een
energiezuinige reputatie maar
deze verlichting kan absoluut
wedijveren met led. En tl geeft
een mooi, egaal lichtbeeld.”
Energie besparen is soms heel
eenvoudig. Van Tilburg kan
vanuit de melkput de vacuümpomp aan- en uitzetten. “Pas
nadat ik de eerste koeien heb
voorbehandeld, zet ik de pomp
aan. Dat scheelt uiteindelijk
tientallen draaiuren per jaar.”
Verbruik per apparaat
Platenkoeler
De platenkoeler koelt de melk
meteen terug naar 7ºC. Daarna
belandt de melk in de tank.
Van Tilburg registreert van
een aantal apparaten online
het stroomverbruik (onder
meer vacuümpomp en warmtepomp). Een plotse verandering in stroomverbruik kan
bijvoorbeeld duiden op
slijtage of een foutieve afstelling. De melkveehouder kan
op basis van deze informatie
veel sneller ingrijpen.
Warmtepomp
De warmtepomp verlaagt de
temperatuur van het ijswater uit
de platenkoeler weer naar 2ºC.
De warmte die daarbij vrijkomt
wordt gebruikt voor het
verwarmen van water.
Het ene voorraadvat bevat
warm water van 55ºC (voor spoelen, verwarming kantoor).
Het andere vat bevat water van
70ºC (voor hoofdreiniging). Dit
water kan desnoods nog verder
verwarmd worden. Bij het woonhuis van Van Tilburg staat een
vergelijkbare installatie die de
woning van warmte voorziet.
Melktank
De melk in de tank
wordt gekoeld met
ijswater: in Nederland
uitzonderlijk, in bijvoorbeeld Denemarken vrij
gebruikelijk. De (tweedehands) tank is dan
ook afkomstig uit
Denemarken.

Download Report