Hanna van der Horst: - Juffrouw Jansen Schrijft

P rtret
TEKST: NICOLET JANSEN / TEKSTBUREAU JUFFROUW JANSEN
FOTO’S: JOCHEM JURGENS
Hanna van der Horst:
Dirigente en vocal coach verkiest
beleving boven perfectie
‘Je persoonlijke beleving en overtuiging laten doorklinken in de
muziek, dát is belangrijk.’ Vanuit haar Christelijk geloof én passie
voor zingen koos Hanna van der Horst al jong voor black gospel.
Overgewaaid uit de Verenigde Staten en met de wortels
onmiskenbaar in de negro-spirituals is black gospel tamelijk ‘onHollands’ binnen de koormuziekwereld. Toch heeft menig Christelijk
(jongeren)koor wel eens een uitstapje gewaagd. Wat vormt de
aantrekkingskracht van deze muziek? We spreken Hanna in de
Wisseloord Studio’s in Hilversum waar ze regelmatig aan het werk
is, onder meer als vocal coach en studiozangeres.
14
nr: 01
2014
‘Gospel heeft een positieve boodschap met een twist. De
muziek biedt een moment van bezinning en kan mensen
opbeuren. De gospelzangers zingen vanuit persoonlijke
liefde en overtuiging. Daarmee kun je mensen raken. Dát
is de kracht van black gospel. Ik merk dat er best nog wat
vooroordelen bestaan over de stijl van black gospel en
hoe je het moet zingen. Dat we nog steeds O Happy Day
zingen en robes dragen, terwijl de muziek is gemoderniseerd en goed mixt met soul, R&B, funk en hiphop.
Bovendien wordt nogal eens gedacht dat black gospel
door mensen met een black background moet worden
gezongen, die bovendien hard kunnen brullen om de
juiste sound te produceren. Mijn overtuiging is dat
iedereen black gospel kan zingen en dat het ook voor
iedereen toegankelijk moet zijn.’
Hoe heb je van black gospel je beroep kunnen
maken?
‘Toen ik vijftien was, ging ik hier in Hilversum bij een
gospelkoor zingen. Ik vond het geweldig. Een jaar later
begon ik met zangles en op mijn achttiende ging ik
naar het conservatorium in Amsterdam. Naast mijn
hoofdvak Muziekdocent volgde ik extra vakken zang en
koordirectie. Ik wilde nog veel meer weten over de
techniek van het zingen en reisde af naar Denemarken
voor de opleiding Complete Vocal Technique. Zangtechnische aanwijzingen worden vaak in synoniemen
omschreven. Voor mij was dat niet genoeg, ik wilde de
anatomie van het zingen begrijpen. Welke facetten van
het lichaam doen precies wat? Hoe kun je met verschillende sounds zingen? Daar heb ik ongelooflijk veel van
opgestoken. De opgedane kennis en ervaring kan ik nu
inzetten voor mijn werk als gospelzangeres, vocal coach
en dirigente, onder meer bij de Gospelfabriek in
Amsterdam. In mijn conservatoriumtijd heb ik ook
piano leren spelen, wat bijzonder handig is voor mijn
werk als zangdocente en koordirigente.’
Naast koordirectie verzorg je ook workshops bij de
Gospelfabriek?
‘De Gospelfabriek is een instituut dat zich sterk maakt voor
de ontwikkeling van zangtalent binnen de black gospel. We
willen kinderen en volwassenen die muziekles hebben
moeten missen, een kans bieden. Daar heb ik een sterke
affiniteit mee. Op 19-jarige leeftijd vertrok ik naar Brazilië om
in Sao Paulo een musicalproductie te starten voor en met
kansarme kinderen in de sloppenwijken. Later ben ik teruggegaan om een school op te richten. Ik geloof sterk in de
kracht van community arts. De Gospelfabriek start een
kinderkoor en jongeren van 12 tot 18 jaar krijgen hun eigen
muzieklessen. Daarnaast kunnen koren een studietraject
volgen of losse workshops doen. In mijn workshops besteed
ik ruim aandacht aan de interpretatie van de muziek. Zangers
moeten het verhaal van het lied laten horen. Door het
bepalen van persoon, plaats, positie en de lijn van het verhaal
wint een lied aan diepgang.’
Hoe doe je dat met een groep zangers, het zijn
tenslotte allemaal individuen met een eigen interpretatie?
‘Door samen een gemeenschappelijk kader te bepalen dat
reflecteert aan je persoonlijke beleving. Koormuziek is
prachtig en wordt dikwijls technisch perfect uitgevoerd,
maar niet alles komt binnen. Als je een groep gelijkgestemde
zangers hoort zingen, kan dat je zó raken. Ik werk daaraan
door met een groep zangers, of dat nu een klein ensemble
of een groot koor is, het gesprek aan te gaan en iedereen tot
nadenken te bewegen. Wat is je eigen overtuiging bij dit
15
Aan de vleugel in de Wisseloord Studio’s:
‘Gospelmuz iek biedt een moment van
bez inning en k an mensen opbeuren.’
nr: 01
2014
stuk? Wat wil je meegeven aan de luisteraar? Niet iedere zanger is daar
bewust mee bezig. Door met elkaar in
gesprek te gaan, komen we tot een
gemeenschappelijke overtuiging die
doorklinkt in de muziek.’
Als dirigenten of koren zich willen
verdiepen in black gospel, waar
vinden ze dan bijvoorbeeld bladmuziek of goede voorbeelden?
‘Bladmuziek van black gospel is best
lastig te vinden. Op internet kan je
vaak wel de nummers kopen van hele
bekende artiesten. Van de onbekendere nummers schrijf ik de noten en
akkoorden zelf uit. Onderling wordt er
ook bladmuziek uitgewisseld. Als
mensen nieuwsgierig zijn naar grote
16
FOTO: WWW.EVENEMENT- FOTO.COM
Is dat ook het geheim van het
succes van het Gospelfabriekkoor?
‘Ons koor staat voor fun met een grote
dosis talent en muzikaliteit. We trainen
elke twee weken en werken op projectbasis met mensen uit andere disciplines, zoals choreografie en drama.
Het koor bestaat voor het grootste deel
uit semi-professionele zangers, die
beroepsmatig met één been in de
muziek staan en met het andere been
in een betaalde baan. Het zijn zeer
getalenteerde mensen, de meesten
komen uit de regio Amsterdam ZuidOost. Er zitten hele hippe, stoere gasten
bij. Naast het zingen, doen we veel
dingen samen. Na afloop van de repetitie koken en eten we vaak bij iemand
thuis. Of we doen een drankje en gaan
dansen. Ik ben er trots op dat we zo
met elkaar omgaan. Het is ook heel
bevorderlijk voor de uitstraling en
zeggingskracht van het koor tijdens
optredens. Je creëert als het ware de
gezamenlijke beleving.’
Sw ingende present at ie van de Gospelfabr iek op BALK
Topfes t ival in De Doelen.
namen in de black gospel, kunnen ze
op YouTube zoeken naar Fred
Hammond, Israel Houghton en de
familie Winans, zoals CeCe en BeBe
Winans. En voor mij is Kirk Franklin
een hele grote inspiratiebron,
misschien wel de grootste. Daar
begon het allemaal mee toen ik vijftien jaar was.’
Is het zingen van black gospel
anders dan andere koormuziek?
‘De sound van black gospel is rauwer,
minder gepolijst. Op het BALK-festival
voor lichte koren in De Doelen afgelopen november hoorde ik veel kwalitatief goede koren. Ze zongen heel
genuanceerd en verfijnd, maar soms
miste ik de energie en persoonlijke
beleving. In het muziekonderwijs voor
dirigenten wordt veel aandacht
besteed aan techniek en wordt
gewerkt vanuit een muziektheoretisch
uitgangspunt. Ik zou daaraan toe
willen voegen: Ga op zoek naar de
beleving van je zangers, zet de authenticiteit van de zangers centraal. Dat
levert zo’n meerwaarde op voor je
koorklank. Muziek hoort nooit alleen
een technische aangelegenheid te
zijn. Het draait om geloofwaardigheid
en niet om de perfecte uitvoering. Ga
samen op zoek naar de emotie en
verhaallijn van een stuk, zelfs met een
groep van tachtig zangers kan dat. En
neem de luisteraar vervolgens mee in
het verhaal van de muziek. Dat geldt
evenzeer voor hiphop als Bach’s
Matthäus Passion. Laat de ziel van het
stuk horen. Gospel is daar een heel
goed voorbeeld van. Het spreekt over
hoop, positiviteit en de omgang met
elkaar. Muziek heeft een geschiedenis.
Het ontstaat als expressie van een
persoon, de componist. Aan ons
zangers en dirigenten de uitdaging
om die expressie te laten klinken en de
compositie waardevol te maken voor
de luisteraar. Zodat muziek meer is
dan alleen mooi en leuk.’
FOTO: PERSOONLIJK ARCHIEF
GOSPELFABRIEK
Al s z angeres in ac t ie met de bl ackgospelfor mat ie Inter vent ion
t ijdens DVD - opnames .
nr: 01
2014
De Gospelfabriek is een platform voor koren
en zangers om hun passie voor gospelmuziek te delen en hun zangkwaliteiten te
ontwikkelen. De organisatie biedt zanglessenseries en workshops voor individuen en
groepen aan en werkt graag interdisciplinair. De passion-driven-learning-benadering van de beroemde cellist Yo-Yo Ma is
een belangrijke leidraad. De cursisten en het
koor van de Gospelfabriek staan regelmatig
op het podium, ter afsluiting van lesprogramma’s en voor semi-professionele optredens. De Gospelfabriek is gevestigd in
Amsterdam, maar werkt landelijk.
Voor meer informatie:
www.degospelfabriek.nl

Download Report