Michelangelo Therapie NL

De Michelangelo® hand
in de praktijk
Therapie en revalidatie
De Michelangelo® hand in de praktijk – Therapie en revalidatie 1
Inleiding
De Michelangelo® hand: een overzicht
Revalidatie
Physical Training
Controls Training
Repetitive Drills
ADL Training
.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
......................................................................................................
.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
.......................................................................................
.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
.................................................................................................
2 De Michelangelo® hand in de praktijk – Therapie en revalidatie
3
4
10
16
18
22
24
Training helpt –
Help trainen
Het Axon-Bus® prothesesysteem in combinatie
met de Michelangelo® hand is een innovatieve
productontwikkeling op het gebied van de
transradiale armprothesen.
De Michelangelo® hand heeft een geheel nieuwe
grijpkinematiek en biedt de gebruiker daardoor
een groot aantal nieuwe functies die hem bij zijn
dagelijkse activiteiten ondersteunen.
Voor de tevredenheid van de gebruiker en het
succes van de bij hem aangemeten prothese is het
van doorslaggevend belang dat de gebruiker niet
alleen leert volgens welke basisprincipes hij zijn
nieuwe prothese moet bedienen, maar ook hoe hij
deze correct gebruikt. Wij helpen hem daarbij.
De oefeningen moeten altijd eerst samen met een
therapeut (fysiotherapeut, ergotherapeut) worden
gedaan. Daarna moet de gebruiker er thuis
zelfstandig mee aan de slag. Want hoe beter de
gebruiker zijn nieuwe prothese en de functies
ervan kent, des te efficiënter kan hij deze gebruiken. En des te meer zal hij profiteren van de
nieuwe mogelijkheden van zijn Michelangelo®
hand.
Deze brochure is bedoeld als richtlijn voor
therapeuten bij het opbouwen en uitvoeren van
oefeningen met de gebruiker.
De Michelangelo® hand in de praktijk – Therapie en revalidatie 3
Functionele handgrepen
De Michelangelo® hand – een overzicht
Michelangelo® Hand
De complexe grijpkinematiek, het
natuurlijke, anatomisch ogende
uiterlijk en het geringe gewicht zijn
onderscheidende kenmerken van de
Michelangelo® hand. Deze hand is de
hoofdcomponent van het nieuwe
prothesesysteem van Otto Bock.
Zachte vingertoppen
De vingers van de Michelangelo®
hand zijn gedetailleerd nagebootst
van de vingers van de natuurlijke
hand en daarom gemaakt van een
combinatie van zachte en hardere
materialen.
4 De Michelangelo® hand in de praktijk – Therapie en revalidatie
Apart beweegbare duim
De duimaandrijving maakt het
mogelijk de duim elektronisch te
positioneren. Bij exorotatie van de
duim wordt de handpalm wijd
geopend, waardoor de hand nog
meer bewegingsmogelijkheden
biedt.
Hoofdaandrijving
De hoofdaandrijving van de
Michelangelo® hand zorgt voor de
grijpbeweging en de grijpkracht.
De duim, de wijsvinger en de
middelvinger worden actief
aangedreven; de ringvinger en de
pink bewegen passief mee.
Ontgrendelingsknoppen aan
weerszijden
Door de ontgrendelingsknoppen
tegelijkertijd in te drukken, kan de
gebruiker de Michelangelo® hand
losmaken van de koker.
Unieke functionaliteit
De Michelangelo® hand heeft dankzij de vier
beweegbare vingers en de door middel van
spiersignalen afzonderlijk positioneerbare duim
de mogelijkheid tot het uitvoeren van grijppatronen die eerder niet realiseerbaar waren. Om
een natuurlijk bewegingspatroon te bewerkstelligen, is de hand uitgerust met twee aandrijvingen.
Bijzonder design
Behalve door de materialen waarvan de vingers
zijn gemaakt, overtuigt de Michelangelo® hand
ook door zijn innovatieve design. Dit is onderscheiden met de Designpreis Deutschland 2011,
Selected en met een red dot award, product design
2011. De futuristisch ogende binnenhand zal
door een doorschijnende handschoen nog beter
zichtbaar zijn.
De pluspunten
Met de Michelangelo® hand is een mijlpaal gezet
in de ontwikkeling van prothesen. Dankzij de
bijzondere producteigenschappen biedt deze
hand de gebruiker fundamenteel nieuwe
gebruiksmogelijkheden: een geheel nieuwe
bewegingsvrijheid in zijn dagelijkse leven en zijn
beroep. Deze nieuwe producteigenschappen zijn
op de volgende pagina's gemarkeerd met een rode
"plus".
Attendeer de gebruiker op deze nieuwe functies
en integreer ze in de prothesetraining.
Flexibel polsscharnier
Met de fixeerknop kan de
gebruiker het polsscharnier
in de gewenste stand fixeren
(starre modus) en/of weer
ontgrendelen.
Plat-ovaal polsscharnier
De ovale handaansluiting ziet er
heel natuurlijk uit. Flexie en
extensie zijn nagebootst van de
ontspannen pols (flexibele
modus). De pronatie- en
supinatiefunctie kan de gebruiker
passief uitvoeren.
5
Eenvoudig gebruik
voor een veelvoud aan functies
In de volgende hoofdstukken vindt u fundamentele aanwijzingen voor het gebruik van de
Michelangelo® hand.
Accu laden
Voor het laden van de accu moet de laadstekker
met behulp van de geïntegreerde magneet tegen
de laadbus aan worden gehouden. De speciale
contouren van de bus en de stekker zorgen ervoor
dat beide componenten gemakkelijk en snel tegen
elkaar aan kunnen worden geplaatst. Door middel
van leds wordt aangegeven dat de acculader
gereed is voor gebruik en wordt de actuele
toestand van de accu weergegeven.
Led-indicator voor de actuele laadtoestand
Om de laadtoestand te laten weergeven, drukt u
even op de toets van de laadbus (korter dan een
seconde): de led-indicator licht op en geeft door
middel van zijn kleur de actuele laadtoestand
weer.
In- en uitschakelen
Om de hand in en uit te schakelen, drukt u de
laadbus even in (ongeveer een seconde lang). Bij
inschakeling klinken er twee korte geluidssignalen en licht de led-indicator even op.
Bij uitschakeling klinkt er één geluidssignaal.
Bluetooth® functie activeren
Wanneer de prothese is uitgeschakeld en de
laadbustoets langer dan vier seconden wordt
ingedrukt, wordt de Bluetooth® functie van de
prothese geactiveerd: de led-indicator knippert
blauw.
Openen van de prothese in noodsituaties
Om de prothese in noodsituaties te openen, drukt
u de laadbus lang in (ongeveer zeven seconden).
Houd de toets eenvoudigweg ingedrukt tot de
hand wordt geopend en de prothese wordt
uitgeschakeld.
Grijpcomponent losmaken van de koker/aan
de koker bevestigen
• Grijpcomponent losmaken van de koker: schakel
de prothese uit en druk beide ontgrendelingsknoppen op het polsscharnier tegelijkertijd in.
• Grijpcomponent aan de koker bevestigen: zet de
grijpcomponent op de koker (de grijpcomponent
wordt automatisch vergrendeld).
Onderhoudsinstructies
reinigen:
reinig de binnenkoker met DermaClean en een
vochtige doek.
• Handschoen onderhouden en reinigen:
regelmatige reiniging met water en zeep is
gewoonlijk voldoende om lichte verontreinigingen te verwijderen en de prothesehandschoen
schoon te houden; sterkere verontreinigingen
kunnen meestal worden verwijderd met Otto
Bock speciaalreiniger (640F12).
(Zie de gebruiksaanwijzing voor verdere
instructies.)
• Binnenkoker
Bewaren
De gebruiker moet ervoor zorgen dat hij de hand
altijd in geopende toestand bewaart.
6 De Michelangelo® hand in de praktijk – Therapie en revalidatie
Lateral Mode
Lateral Pinch
De duim beweegt in zijwaartse richting naar
de wijsvinger toe: zo kan de gebruiker platte
voorwerpen aan de zijkanten kan fixeren.
Lateral Mode + Opposition Mode
Lateral Power Grip
Finger Ab- /Adduction
Opposition Power Grip
Open Palm
De duim beweegt in zijwaartse richting naar de
wijsvinger toe: zo kan de gebruiker middelgrote
voorwerpen aan de zijkanten fixeren.
Bij het sluiten van de hand worden de vingers
geadduceerd. Zo kan de gebruiker platte
voorwerpen tussen de vingers fixeren. Bij het
openen van de hand worden de vingers automatisch geabduceerd.
Opposition Mode
Tripod Pinch
De duim vormt samen met de middelvinger en
de wijsvinger een driepuntsgrijpvlak: zo kan de
gebruiker kleine voorwerpen goed fixeren.
Door de openingswijdte kan de gebruiker
voorwerpen met een grote diameter vasthouden.
Bij geopende hand is de duim ver naar opzij
gepositioneerd: de gebruiker houdt zijn hand
vlak.
Neutral Mode
Neutral Position
Ruststand die er natuurlijk en ontspannen
uitziet.
De Michelangelo® hand in de praktijk – Therapie en revalidatie 7
Met Michelangelo®
in elk opzicht goed
verzorgd
Voor een succesvol gebruik van de
Michelangelo® hand is een continue
begeleiding van de gebruiker een absolute voorwaarde. Belangrijk is dat alle
betrokkenen samenwerken: de arts, de
therapeut, de orthopedisch instrumentmaker, de gebruiker zelf en zijn sociale
omgeving. Teamwork is de sleutel!
In deze brochure staat de revalidatie
centraal. Voorwaarde hiervoor is, dat de
voorafgaande punten in het verzorgingsproces met succes zijn afgerond.
De volgorde waarin de verschillende
onderdelen van de prothesetraining
moeten plaatsvinden, en deze onderdelen zelf worden op de volgende pagina's precies beschreven.
Therapie
Daarna volgen er
therapeutische maatregelen die de gebruiker
voorbereiden op het
dragen van een prothese.
Onderzoek
Voordat de prothese
wordt aangemeten,
vinden er een persoonlijk
gesprek en een grondig
onderzoek plaats.
Voortdurende
controle
Het verzorgingsteam blijft
voortdurend in contact met de
gebruiker.
8
Protheseadvies
De gebruiker krijgt te horen
welke prothese voor hem
zinvol is en welke persoonlijke doelstellingen hij
daarmee kan bereiken.
Maat nemen
De orthopedisch
instrumentmaker meet de
lichaamsmaten van de
gebruiker en maakt een
gipsafdruk.
Productie
Als volgende stap wordt
de individuele prothese
voor de gebruiker
vervaardigd.
Passen
Bij het passen stemt de
orthopedisch instrumentmaker de prothese
nauwkeurig af op de
individuele gebruiker.
Revalidatie
Kwaliteitscontrole
De gebruiker bespreekt met het
revalidatieteam in hoeverre hij
met zijn prothese overweg kan.
De gebruiker leert hoe
hij in het dagelijkse leven
met zijn prothese moet
omgaan.
Physical
Training
1
2
3
Controls
Training
Repetitive
Drills
ADL
Training
De Michelangelo® hand in de praktijk – Therapie en revalidatie 9
10 De Michelangelo® hand in de praktijk – Therapie en revalidatie
Zo begint
de revalidatie
Als basis voor het welslagen van de prothesetraining als geheel is het absoluut noodzakelijk dat
deze training wordt afgestemd op de wensen, de
behoeften en de levenssituatie van de gebruiker.
De volgende aspecten spelen een beslissende rol:
oorzaak van de amputatie, eerste prothese of
vervanging van een eerdere prothese, een- of
tweezijdige amputatie, sociale omgeving, beroep,
interesses en hobby's – maar vooral ook de
psychische uitgangssituatie en de motivatie. Om
met de prothese een zo goed mogelijk resultaat te
behalen, pleegt u overleg in een interdisciplinair
team en betrekt u – indien mogelijk – ook de
familieleden hierbij. Voordat er met de eigenlijke
training wordt begonnen, moet er een uitvoerige
diagnostiek plaatsvinden waarbij wordt gevraagd
naar algemene en specifieke informatie over de
aangedane zijde en de gebruiker vervolgens wordt
onderzocht (anamnese en diagnosestelling).
Anamnese en diagnosestelling
Algemene
gegevens van
de persoon
lichaamsgewicht, lichaamslengte,
geboorte-datum, links of rechtshandig,
beroep, vrijetijdsbesteding, omgeving,
voortbeweging, enz.
Gegevens over een- of tweezijdig, amputatiehoogte,
de aangedane stomplengte, enz.
zijde
Algemene
gezondheidstoestand
hart- en vaatziekten, doorbloedingsstoornissen, tumoren, duizeligheid, allergieën,
pijn en andere klachten, andere aandoeningen, functiebeperkingen, hulpmiddelen, gebruik van geneesmiddelen, enz.
Gegevens over amputatie of aangeboren misvorming
de aangedane (dysmelie), pijn, fantoompijn,, stompbelastzijde
baarheid, sensibiliteit, wekedelenafdekking, litteken, gewrichtstoestand,
contracturen, spierstatus, volume, enz.
Bijzonderheden aan de
contralaterale
zijde
pijn, sensibiliteitsstoornissen, conditie van
de huid, gewrichtstoestand, spierstatus,
enz.
11
Met professionele prothesetraining
op weg naar succes in drie fasen
Het onderstaande therapieconcept voor de Michelangelo® hand is ontwikkeld
door de volgende externe en interne deskundigen: Eli Færevaag Jacobsen (Noorwegen), Liselotte Norling Hermansson (Zweden), Shawn Swanson Johnson
(Verenigde Staten) en Daniela Wüstefeld, Annette aus der Fünten en
Dr. Andreas Kannenberg (Duitsland).
Om een optimaal trainingsresultaat te bereiken, is
de prothesetraining onderverdeeld in drie fasen,
waarbij elke volgende fase is gebaseerd op de
vorige. In iedere fase moet u zo lang oefenen met
de prothesegebruiker – en hem motiveren tot
zelfstandig oefenen – tot hij zich zeker voelt en
vol vertrouwen gebruik kan maken van zijn
Michelangelo® hand.
Het is belangrijk de trainingseenheden te
beginnen met eenvoudige oefeningen en deze dan
geleidelijk te vertalen naar toepassingen in het
dagelijkse leven. Zorg voor succeservaringen! Zo
voorkomt u dat de gebruiker te veel van zichzelf
vergt en mogelijkerwijs gefrustreerd reageert.
De Physical Training dient zowel plaats te vinden
voor en tijdens als na aanmeting van de prothese.
Physical Training
Optimale fysieke
voorwaarden
scheppen
1
2
3
Controls Training
Algemene controle
over de prothese
krijgen
Repetitive Drills
De oefeningen
herhalen tot alle
functies zijn
ingeslepen
ADL Training
Optimaal gebruikmaken van de
prothese bij
activiteiten in het
dagelijkse leven en
het beroep
De Michelangelo® hand in de praktijk – Therapie en revalidatie 13
Het vinden van de juiste weg:
trainingsprincipes
Zonder optimale psychische en fysieke voorwaarden is een
goede prothesetraining niet mogelijk. Om de prothesetraining
gericht af te stemmen op de gebruiker, is het zinvol zijn werk,
hobby en persoonlijke interesses bij de training te betrekken –
zowel voor een succesvol gebruik van de Michelangelo® hand als
voor het welslagen van de revalidatie in het algemeen.
14 De Michelangelo® hand in de praktijk – Therapie en revalidatie
Trainingsduur
De prothesetraining moet altijd worden aangepast
aan de behoeften van de gebruiker. Of het nu gaat
om een eerste prothese of om vervanging van een
eerdere prothese: de ervaringen, de lichamelijke
constitutie, de individuele wensen en het
persoonlijke leertempo van de gebruiker zijn
belangrijke factoren.
Trainingssuccessen
Het is belangrijk dat de oefeningen van elke fase
zo lang worden gedaan tot de gebruiker het
leerdoel voor minimaal 90% – en in het ideale
geval voor 100% – (zowel wat betreft de nauwkeurigheid als wat betreft het aantal herhalingen)
heeft bereikt. Wanneer het niveau van de
gebruiker in een bepaalde fase laag blijft, verdient
het aanbeveling dit in het interdisciplinaire team
te bespreken. Zo kunt u gezamenlijk de actuele
situatie beoordelen – en bepalen welke stappen
voor de gebruiker raadzaam zijn.
Trainingsfocus
Tijdens de training moet voortdurend aandacht
worden besteed aan de lichaamshouding en de
psychische gesteldheid van de gebruiker: Is de
gebruiker tijdens het oefenen ontspannen en
geconcentreerd of is er aan zijn reacties te merken
dat er te veel van hem wordt gevergd? Heeft hij de
neiging om een verkeerde houding aan te nemen,
waardoor hij mogelijk pijnklachten kan krijgen?
Moet hij meer worden aangemoedigd of moet hij
zijn tempo iets verlagen, totdat alle bewegingen
vertrouwd zijn?
Trainingsvarianten
Er zijn verschillende varianten waarop u het
gecontroleerde en nauwkeurige aansturen van de
prothese systematisch met de gebruiker kunt oefenen. Zo voorkomt u dat hij onzeker wordt of
ongewilde bewegingen maakt.
• Uitgangshoudingen
In het begin kunnen de oefeningen het beste
zittend worden gedaan. Daarna doet de gebruiker ze staand, dan lopend en tenslotte terwijl hij
loopt op een ongelijke ondergrond.
• Ondersteuning
In het begin kan de gebruiker zijn prothesearm
op tafel of op zijn schoot leggen.
• Assen
en vlakken
Laat de gebruiker de oefeningen uitvoeren langs
verschillende assen en in verschillende vlakken,
bijvoorbeeld dicht bij het lichaam en ver van het
lichaam af, met of zonder het kruisen van de
centrale lichaamsas en op verschillende hoogtes
– dus boven het hoofd, opzij naast het hoofd en
vlak boven de grond.
• Visuele
controle
Laat de gebruiker de oefeningen in het begin
uitvoeren met visuele controle (de gebruiker kijkt
naar zijn prothesehand). Vertel hem dat het doel
van de training is dat hij de oefeningen doet met
zo min mogelijk visuele controle ("automatisch"
grijpen en loslaten – zonder te kijken).
• Grijpkracht
en grijpsnelheid
Wanneer de gebruiker de nodige trainingservaring heeft opgedaan, moedigt u hem aan om de
inmiddels vertrouwde oefeningen uit te voeren
met een aan de situatie en het object aangepaste
grijpkracht en snelheid.
De Michelangelo® hand in de praktijk – Therapie en revalidatie 15
Physical Training
Physical Training
Optimale fysieke
voorwaarden
scheppen
1
2
3
Controls Training Repetitive Drills
Basis leggen
De rompstabiliteit is een beslissende factor voor
de controle over de prothese. Physical Training
voor, tijdens en na de verzorging met een prothese, voorkomt secundaire gevolgen, versterkt
het zelfbewustzijn van de gebruiker versterkt en
verbetert zijn lichaamsgevoel. De Physical
Training moet – ter voorbereiding op het gebruik
16 De Michelangelo® hand in de praktijk – Therapie en revalidatie
ADL Training
van de prothese – zonder prothese worden
begonnen en later met prothese worden voortgezet. Let bij de Physical Training altijd op de
volgende aspecten:
• de
houding van de gebruiker;
en evenwicht;
• versterking van de spieren.
• coördinatie
Houding van de gebruiker
Help de gebruiker compensatiebewegingen te
vermijden. Let samen met hem op dat bij het
uitvoeren van alle oefeningen een fysiologische
en daardoor zo ontspannen mogelijke lichaamshouding wordt aangenomen.
Raad de gebruiker aan zijn eigen houding met
behulp van deze aanwijzingen zo vaak mogelijk te
controleren – ook voor de spiegel. Zo krijgt hij
daar steeds meer gevoel voor en verbetert hij zijn
zelfbewustzijn. Dit draagt ertoe bij dat het voor de
gebruiker steeds gemakkelijker wordt een
ontspannen, klachtenvrije lichaamshouding aan
te nemen die op den duur vanzelfsprekend wordt:
a) Is de lichaamshouding recht en verticaal?
b)Is het lichaamsgewicht gelijkmatig over beide
benen verdeeld?
c)Is de wervelkolom niet of slechts minimaal
geroteerd?
d)Bevinden beide schouders zich op dezelfde
hoogte?
a)Verticale, rechte lichaamshouding
b)Uitgebalanceerde stand
Coördinatie en evenwicht
Het menselijk lichaam probeert het ontbrekende
gewicht van een geamputeerde arm te compenseren. U als therapeut weet dat het lichaamsschema
door het dragen van een prothese opnieuw
verandert en dat dit invloed kan hebben op het
evenwicht.
Met gerichte coördinatieoefeningen waarbij u de
gebruiker ondersteunt, kan zijn lichaamsbalans
worden verbeterd. Vooral oefeningen op een
ongelijke ondergrond en training met de oefentol
zijn hiervoor bij uitstek geschikt.
Versterking van de spieren
Oefeningen voor het versterken van de rompspieren kunnen bijvoorbeeld worden gedaan met een
theraband. Om blijvende resultaten te bereiken, is
het in ieder geval heel belangrijk dat de gebruiker
regelmatig en gedurende een langere periode
traint. Motiveer hem om met de oefeningen ook
zijn uithoudingsvermogen te trainen – en in
aanvulling op de training te sporten.
c)Rotatie van het bovenlichaam
en de wervelkolom vermijden
d)Schouders op dezelfde
hoogte (optrekken vermijden)
De Michelangelo® hand in de praktijk – Therapie en revalidatie 17
1. Controls Training
Physical Training
1
2
3
Controls Training Repetitive Drills
Algemene controle
over de prothese
krijgen
Controle krijgen
Bij de Besturingstraining maakt u de gebruiker
allereerst bekend met de passieve functies en de
Neutral Mode. Daarna helpt u hem de actieve
modi en de functies daarvan aan te leren (door
instructie, nog zonder objecten).
18 De Michelangelo® hand in de praktijk – Therapie en revalidatie
ADL Training
Deze trainingseenheid kunt u ook beginnen met
de software AxonSoft. Het doel van de Besturingstraining is dat de gebruiker leert de Michelangelo®
Hand precies aan te sturen en efficiënt te gebruiken (d.w.z. dat hij "controle" krijgt over zijn
prothese).
Trainingsvoorwaarden
Voor de eigenlijke start van de training moet u de gebruiker basisinformatie over zijn nieuwe prothese geven. Maak hem vertrouwd met het
aan- en uittrekken van de prothese, het in- en uitschakelen van het
systeem, de energievoorziening en het laadproces. De myotest, aan de
hand waarvan de EMG-signalen op de stomp kunnen worden geëvalueerd, is een basisvoorwaarde voor het afstemmen van het handprogramma en de switchmodus op de individuele gebruiker.
1.1 Training van de passieve functies
•D
oel
Algemene controle krijgen –
door oefeningen zonder
objecten
Advies
Houding
Begin de oefeningen zittend en
laat de gebruiker ze daarna staand
doen.
Methoden
De gebruiker doet de bewegingen
van de therapeut na.
Check
Vermijd compensatiebewegingen
en -mechanismen.
Duur
Eén therapie-eenheid van 30
minuten tot enkele eenheden per
dag
Flexie en extensie
Het polsscharnier heeft een mechanische flexie- en extensiefunctie en
kan onbeperkt roteren. Uitgaande van de neutrale stand kan het
scharnier in vijf vergrendelingsstanden ca. 75 graden worden gebogen;
de extensie bedraagt ca. 45 graden en heeft drie vergrendelingsstanden.
Flexibele modus van het polsscharnier
In de flexibele modus wordt het natuurlijke bewegingsgedrag van een
ontspannen pols nagebootst. U kunt deze modus instellen door de
fixeerknop ingedrukt te houden tot deze vastklikt. Het scharnier kan
dan vrij worden bewogen. Door nogmaals op de knop te drukken,
beëindigt u de flexibele modus; het scharnier vergrendelt in de eerstvolgende stand.
Starre modus van het polsscharnier
Wanneer de fixeerknop slechts licht en niet tot de aanslag wordt
ingedrukt, kan de gebruiker het polsscharnier in de gewenste stand
vastzetten. Bij ontlasting van de fixeerknop vergrendelt het polsscharnier in de eerstvolgende stand. Het belangrijkste trainingsdoel is dat de
gebruiker leert hoe hij afhankelijk van de situatie de flexibele en de
starre modus van de Michelangelo® hand kan gebruiken, zodat hij in
het dagelijkse leven probleemloos met het flexibele polsscharnier en de
vergrendelingsfunctie van het polsscharnier kan omgaan.
Rotatie
Ook kan de Michelangelo® hand zonder enige beperking handmatig
360 graden worden geroteerd. Voor de rotatie heeft de gebruiker de
beschikking over 24 vergrendelingsstanden met een onderlinge afstand
van 15 graden, die hij naar keuze kan instellen.
De Michelangelo® hand in de praktijk – Therapie en revalidatie 19
1.2 Training van de actieve functies
Advies
Modi
Start de training in de Lateral
Mode, ga daarna door met de
Opposition Mode (met name
belangrijk voor geoefende
gebruikers).
1.2.1 Training Lateral Mode
Elke oefening 10 keer herhalen
Tip
Deactiveer de Neutral Mode in het
begin met AxonSoft.
Volledig openen van de hand en volledig sluiten van de
hand, met maximale snelheid
Half openen van de hand, daarna volledig openen van de
hand, met geringe snelheid
Voor de helft sluiten van de hand, daarna volledig sluiten
van de hand, met geringe snelheid
Daarna verschillende oefeningen combineren
20 De Michelangelo® hand in de praktijk – Therapie en revalidatie
1.2.2 Training Opposition Mode
Advies
In de software kan door middel van
een muisklik van de ene modus
naar de andere worden gegaan
– zonder dat de gebruiker dit zelf
actief hoeft te doen.
Oefeningen (dezelfde oefeningen als voor de Lateral Mode)
Elke oefening 10 keer herhalen
1.2.3 Training van het omschakelen tussen de modi
Omschakelen tussen de Lateral Mode en de Opposition Mode
Oefeningen en situaties
In de Lateral Mode en daarna in de Opposition Mode
Openen en sluiten in de Lateral
Mode
Modus veranderen
Openen en sluiten in de
Opposition Mode
Tot slot diverse combinaties van modi, uitgangsstanden en snelheden
1.2.4 Training Neutral Mode
De Neutral Mode moet met de software weer worden geactiveerd
Begroeting: een hand
geven, zwaaien, op de
schouder kloppen, enz.
In de handen klappen
Een aangeboden voorwerp in de
geopende hand houden
•D
oel bereikt?
90 – 100% controle over de
prothese gekregen?
• Zo min mogelijk compensatiebewegingen en -mechanismen?
•
De Michelangelo® hand in de praktijk – Therapie en revalidatie 21
2. Repetitive Drills
Physical Training
1
2
3
Controls Training
epetitive Drills
R
De oefeningen
herhalen tot alle
functies zijn
ingeslepen
ADL Training
Steeds zekerder worden
In deze fase traint de gebruiker het grijpen en
loslaten van verschillende objecten in verschillende vlakken en langs verschillende assen.
De standen van de hand in de Lateral Mode zijn
geheel nieuwe functies. Deze modus kan het beste
worden ingesteld als standaardmodus. Let bij de
22 De Michelangelo® hand in de praktijk – Therapie en revalidatie
keuze van de objecten op een zo groot mogelijke
variëteit in grootte, vorm, oppervlaktestructuur en
weerstand. De gebruiker moet de oefeningen net
zo lang trainen en herhalen tot hij zich de functies
en de besturing van de Michelangelo® hand heeft
eigengemaakt.
2.1 Training van de verschillende
modi en standen van de hand
•D
oel
Vaak herhalen van de oefeningen
met objecten
Oefeningen
Grijpen en loslaten van verschillende objecten in verschillende modi met de hand in verschillende standen
Advies
Objecten/materialen
Start met zware, grote, stevige
objecten (geen aanpassing van de
grijpkracht nodig) en ga daarna
over op kleinere, lichtere en
zachtere objecten
Check
Let op compensatiebewegingen
en -mechanismen!
Bouwblokken
Gevulde waterfles
Potloden en pennen
Speelkaarten, creditcards
Softbal
Beker
Cd's
Wasknijpers
Verschillende vormen en maten
Grijpen van een stevig object met
een grote diameter
> dosering van de grijpkracht
Standen van de hand
De Lateral Power Grip en Lateral
Pinch leveren de gebruiker het
hoogste rendement op!
Varianten
Door gebruikmaking van de
extensie-, flexie- en rotatiefunctie
en vooral van het flexibele
polsscharnier kunnen compensatiebewegingen worden voorkomen.
Duur
1 – enkele uren / dag
Kleine diameter, glad oppervlak >
precies grijpen
Plat voorwerp met een glad
oppervlak > precies grijpen
Tip
Functionele spellen waarbij
bepaalde bewegingen vaak
worden herhaald, bijv. Solitaire of
Memory
Geeft mee > aanpassen van de
grijpkracht
Dun materiaal > aanpassen van
de grijpkracht
•D
oel bereikt?
Heeft de gebruiker de functies
van de Michelangelo® hand
begrepen en kan hij deze voor
90 – 100 % gebruiken?
• Zo min mogelijk compensatiebewegingen en -mechanismen?
•
Plat voorwerp > precies grijpen
Tip: therapeutische wasknijpers
die in veerkracht verschillen
(fabrikant uit de Verenigde Staten)
De Michelangelo® hand in de praktijk – Therapie en revalidatie 23
3. ADL Training: Activities of Daily Living
Physical Training
1
2
3
Controls Training
Repetitive Drills
DL Training
A
Optimaal gebruikmaken van de
prothese bij
activiteiten in het
dagelijkse leven en
het beroep
Leren voor het dagelijkse leven
ADL staat in het Engels voor "activities of daily
living" en in het Nederlands voor "algemene dagelijkse levensverrichtingen". Bij de ADL Training
moet de therapeut met de gebruiker bespreken
welke activiteiten en verrichtingen voor hem in
24 De Michelangelo® hand in de praktijk – Therapie en revalidatie
het dagelijkse leven en bij de uitoefening van zijn
beroep het belangrijkst zijn. Stem de inhoud van
de training altijd af op de wensen en behoeften
van de gebruiker. Begin met drie tot vijf oefeningen.
•D
oel
De gebruiker kan optimaal
gebruikmaken van de prothese
bij de activiteiten van het
dagelijkse leven en voelt zich hier
zeker bij. Hij bereikt een
maximum aan zelfstandigheid en
onafhankelijkheid.
Advies
Objecten/materialen
Stem de oefenobjecten af op de
individuele beroeps- en privésituatie
van de gebruiker.
Drie nieuwe oefeningen /
trainingseenheden
De oefeningen moeten thuis
worden herhaald en de tijd dat de
prothese wordt gedragen, moet
worden verlengd tot de prothese
volledig is geïntegreerd in het
dagelijkse leven.
Motivatie is belangrijk
Motiveer de gebruiker om de oefeningen als "huiswerk" zelfstandig te
herhalen – met objecten die hij in het
dagelijkse leven gebruikt. Neem deze
oefeningen als basis voor de volgende
oefeningen tijdens de volgende
therapie-eenheid. Voeg daarbij drie
nieuwe activiteiten aan het programma
toe.
De persoonlijke motivatie van de
gebruiker en zijn succeservaringen
spelen een beslissende rol voor het
trainingsverloop. Zorg er altijd voor dat
u de oefeningen afstemt op de gebruiker en zijn leefsituatie – en op zijn
vrijetijds- en sportactiviteiten (sociale
component).
Voor het trainen en uitvoeren van de
oefeningen is er nooit maar één of
maar één juiste oplossing. De gebruiker
heeft altijd de keuze uit verschillende
opties. Hij kan zelf beslissen welke
modus en welke stand van de hand
voor hem in een bepaalde situatie het
meest geschikt zijn. Laat de gebruiker
niet alleen unilaterale, maar ook
bilaterale oefeningen doen om de
coördinatie tussen beide handen te
verbeteren.
Volgorde van de oefeningen
De oefeningen van de ADL Training in
deze brochure zijn – ten behoeve van
de overzichtelijkheid – ingedeeld op
modus en stand van de Michelangelo®
hand. Gedurende de training met de
gebruiker kunt u de oefeningen in
willekeurige volgorde met elkaar
combineren. Idealiter bepaalt de
gebruiker zelf welke oefeningen in
welke situaties en bij welke handelingen in het dagelijkse leven voor hem
relevant zijn (wassen en aankleden,
eten en drinken, op de werkplek, in de
vrije tijd, enz.). De moeilijkheidsgraad
van de oefeningen moet worden
opgevoerd van eenvoudig (bijvoorbeeld
een handdoek opvouwen) tot complex
(bijvoorbeeld eten koken).
i
Meer praktijkgerichte oefeningen
hebben wij voor gebruikers op een
trainings-dvd gezet, zodat zij het
geleerde zelfstandig kunnen
verdiepen.
Therapeuten ontvangen deze
trainings-dvd tijdens de certificering
door Ottobock.
De Michelangelo® hand in de praktijk – Therapie en revalidatie 25
3.1 Lateral Mode
Lateral Power Grip, Lateral Pinch en Finger Ab-/ Adduction
Lateral Power Grip
De duim beweegt in zijwaartse richting naar de wijsvinger
toe, waardoor middelgrote objecten aan de zijkanten worden
gefixeerd.
Tandpasta vasthouden
Kleding strijken
Stoffer en blik gebruiken
Lateral Pinch
De duim beweegt in zijwaartse richting naar de wijsvinger
toe, waardoor platte voorwerpen aan de zijkanten worden
gefixeerd.
Portemonnee vasthouden
• V inger Ab- / Adductie is ook mogelijk in
de Opposition Mode!
Krant lezen
Dienblad vasthouden en dragen
Finger Ab-/Adduction
Door het spreiden van de vingers kunnen er verschillende
platte en dunne objecten tussen de vingertoppen worden
gefixeerd.
Bankbiljetten vasthouden
26 De Michelangelo® hand in de praktijk – Therapie en revalidatie
Credit- of businesscard gebruiken
Tandenborstel en tandpasta
vasthouden
3.2 Opposition Mode
Opposition Power Grip, Tripod Pinch, Open Palm en Finger Ab-/ Adduction
Advies
De prothesehand wordt bijna altijd
gebruikt om een object vast te
houden.
Opposition Power Grip
De openingswijdte maakt het mogelijk voorwerpen met een
grote diameter vast te houden.
Fles openen en glas vasthouden
Tennisbal vastpakken en
vasthouden
Doos met crème vasthouden en
opendraaien
Tripod Pinch
De duim vormt samen met de middelvinger en de wijsvinger een
driepuntsgreep, zodat kleine voorwerpen goed kunnen worden
gefixeerd.
Mueslireep openmaken
Lippenbalsem gebruiken
Deksel van een kan afhalen
Open Palm
Bij geopende hand is de duim ver gespreid, waardoor de
hand vlak wordt gehouden.
Bord dragen
Een grote bal met twee handen
vasthouden
Knop indrukken
De Michelangelo® hand in de praktijk – Therapie en revalidatie 27
3.3 Neutral Mode
Neutral Position
Natuurlijk uitziende, fysiologisch
overkomende ruststand
Een blad papier bij het schrijven
vasthouden
Brood of groente bij het snijden
vasthouden
Nieuwe bewegingsvrijheid
Is de gebruiker met alle ADL-oefeningen vertrouwd? Motiveer hem
telkens opnieuw om de trainingseenheden langzaam maar zeker over te
nemen in alledaagse levenssituaties:
bij de uitoefening van zijn beroep,
privé en in zijn vrije tijd. Uw ondersteuning en motivering spelen een grote
rol! Het is belangrijk, dat iedere
gebruiker bekend is met alle ADL-oefeningen – en dus ook met alle bewegingsmogelijkheden van zijn Michelangelo® hand. Hij kan dan bepalen welke
oefeningen voor hem in zijn dagelijkse
leven het belangrijkst zijn. Deze
oefeningen en trainingseenheden zal
hij beslist vaker gebruiken dan andere.
•D
oel bereikt?
Maakt de gebruiker optimaal
gebruik van de prothese bij de
algemene dagelijkse
levensverrichtingen?
• Heeft de gebruiker zijn
maximum aan zelfstandigheid
en onafhankelijkheid bereikt?
•
28 De Michelangelo® hand in de praktijk – Therapie en revalidatie
Kleding/jas aantrekken
Laat de gebruiker de ADL-oefeningen
altijd zo lang en intensief doen als hem
goed doet – zodat hij gemotiveerd is
om ook zelfstandig verder te trainen.
Succeservaringen zijn belangrijk! Zo
worden de "oefeningen" al snel
volkomen natuurlijke bewegingen die
de gebruiker steeds gemakkelijker
afgaan. Dankzij uw hulp wordt hij
zelfstandiger en krijgt hij met zijn
Michelangelo® hand nieuwe bewegingsvrijheid.
De Michelangelo® hand in de praktijk – Therapie en revalidatie 29
Resultaten meten,
successen oogsten
Maak altijd gebruik van verschillende standaardtests om het trainingsverloop te
documenteren en de successen van de gebruiker vast te leggen. Hiermee geeft u
hem positieve feedback en motiveert u hem om consequent met de training door
te gaan. Voorbeelden van dergelijke standaardtests:
Box and blocks test
Een motorische functietest voor de
bovenste extremiteit: bij deze test moet
de gebruiker in 60 seconden tijd zoveel
mogelijk blokken van het ene vak van
de box naar het andere verplaatsen.
Clothespin relocation test (wasknijpertest)
Voor de wasknijpertest hebt u de "Rolyan
Graded Pinch Exerciser" nodig: hoe snel
verplaatst de gebruiker drie knijpers van
de horizontale naar de verticale stang?
SHAP-test
Voor de "Southampton Hand Assessment Procedure" hebt u de SHAP-koffer
nodig, die acht abstracte objecten en
veertien ADL-objecten (objecten voor
alledaagse situaties) bevat. Hoeveel tijd
heeft de gebruiker nodig voor bepaalde
oefeningen? Zo meet u hoe efficiënt hij
de prothese gebruikt.
Een vierde gestandaardiseerde testmethode is de ACMC-test (Assessment of
Capacity for Myoelectric Control), die is ontwikkeld door Liselotte Norling Hermansson en Helen Lindner. De prothesedrager wordt geobserveerd bij het uitvoeren van een activiteit met twee handen en aan de hand van hiervan gemaakte
video-opnames wordt geëvalueerd hoe hij met zijn myo-elektrische armprothese
omgaat (www.acmc.se).
Regelmatig navraag doen
Houd contact met de gebruiker. Doe regelmatig navraag, controleer de protheseinstellingen en doe tests – om de successen van de gebruiker ook op de lange
termijn te meten en zijn tevredenheid te waarborgen.
30 De Michelangelo® hand in de praktijk – Therapie en revalidatie
Brug naar het dagelijkse leven
De Michelangelo® hand onderscheidt zich door
een grote functionele diversiteit. Maar het
belangrijkste is, dat de gebruiker zich er prettig
mee voelt en de standen van de hand en de
bewegingspatronen langzaam maar zeker
optimaal leert te gebruiken. Vanaf een bepaald
leerniveau kunnen gebruikers zelfstandig thuis
oefenen. Daardoor worden ze snel zeker in het
gebruik van hun Michelangelo® hand. Naast de
therapeutische ondersteuning bij de trainingseenheden zijn daarvoor praktische oefeningen op een
dvd beschikbaar. Zo kan de gebruiker al snel
actiever en vanzelfsprekender met anderen
meedoen – zowel in zijn beroep als in zijn vrije
tijd.
i
Nadere informatie is te vinden op de
Michelangelo® microsite:
www.living-with-michelangelo.com
De Michelangelo® hand in de praktijk – Therapie en revalidatie 31
© Ottobock · 646D593=NL-01-1201 · Technische wijzigingen voorbehouden.
Otto Bock Benelux B.V.
Ekkersrijt 1412, 5692 AK Son en Breugel/The Netherlands
T +31 (0) 499 474585 · F +31 (0) 499 4762 50
[email protected] · www.ottobock.nl

Download Report