Jaarverslag 2013 | Stichting Fokus Exploitatie
Succesvolle kansen
Jaarverslag 2013 | Stichting Fokus Exploitatie
Inhoud
Voorwoord3
Hoofdstuk 1
Inleiding en uitgangspunten
5
Inleiding5
Hoofdstuk 2
Uitgangspunten van dit jaarverslag
7
Fokus: de organisatie in 2013
8
Algemene gegevens
8
Rechtsvorm en organisatiestructuur
8
Kerngegevens10
Samenwerkingsrelaties12
Hoofdstuk 3
Bestuur, toezicht, bedrijfsvoering en medezeggenschap
14
Normen voor goed bestuur
14
Raad van bestuur
14
Raad van toezicht
14
Bedrijfsvoering17
Hoofdstuk 4
Cliëntenraad Fokus
19
Ondernemingsraad 21
Beleid, kwaliteit, inspanningen en prestaties
23
Meerjarenbeleid23
Algemeen beleid 2013
24
Risicoanalyses26
Vooruitblik26
Algemeen kwaliteitsbeleid
27
Kwaliteitsbeleid voor cliënten
32
Personeelsbeleid38
Hoofdstuk 5
Kwaliteit van het werk
41
Financieel beleid
43
Hoofdzaken in cijfers
44
De jaarrekening 2013 is in te zien via www.fokuswonen.nl en www.jaarverslagenzorg.nl.
Bijlagen
1 Overzicht nevenfuncties raad van toezicht Fokus (in 2013)
45
2 Landelijk overzicht klachtenregistratie 2013
47
3 Overzicht gebruikte Fokustermen en afkortingen
49
Op 19 augustus 2013 bracht staatssecretaris Martin van Rijn een geslaagd werkbezoek aan Fokus in het project Den Haag
Kepplerplein. In dit jaarverslag zijn enkele foto’s opgenomen van zijn gesprekken met het bestuur en de cliëntenraad van Fokus.
2
Jaarverslag 2013 | Stichting Fokus Exploitatie
Voorwoord
Terugblikkend is 2013 het jaar waarin er met succes is gewerkt aan ‘kansen voor de toekomst’. De kansen lagen voor het
oprapen. Voor het succes was een stevige inspanning van de gehele organisatie nodig.
Zo bleek de kritisch getoonzette Kwaliteitstoets Fokus 2012 van de Inspectie voor de Gezondheidszorg een kansrijke opstap
naar het omvangrijke verbeterprogramma ‘Fokus, een garantie op kwaliteit’. In dat plan werden eerder voorgenomen én
nieuwe acties omgezet in een aantal omvangrijke kwaliteitsprojecten. Het kon met toenemend succes worden uitgerold. De
inspectie hield daarop nauwlettend het oog. Eind 2013 was er uitzicht op een meer positieve beoordeling door de inspectie.
De kwalitatieve voortuitgang werd weerspiegeld in de gestegen waardering door cliënten, blijkend uit het cliënttevredenheidsonderzoek dat eind 2013 door een onafhankelijk instituut werd uitgevoerd. Fokus ontving in maart 2013 opnieuw het HKZcertificaat.
De aanhoudende onduidelijkheid over de toekomstige financiering van het Fokuswonen bleek eveneens een kans. Het aanvankelijk plan het Fokuswonen per 2015 te laten opgaan in de reguliere financiering van de komende Wet langdurige zorg was
in het najaar 2013 de opmaat voor hernieuwde actie en steun in de Tweede Kamer. De Kamer vroeg en kreeg eind 2013 van de
staatssecretaris de toezegging dat er een specifieke regeling wordt gemaakt voor het Fokuswonen zoals het nu is,
met als doel de 24-uurs assistentie op afroep en aanwijzing van de cliënt voor de toekomst te garanderen voor de huidige
doelgroep. Daarmee is voor cliënten na een lange periode van enerverende en onverdiende onzekerheid, duidelijkheid gekomen
over de bereikbaarheid en continuïteit van een eigen, vrij en onafhankelijk bestaan. Het Fokuswonen – als bijzonder, eigenaardig
en gewaardeerd deel van het zorglandschap in Nederland – kreeg weer nieuwe toekomst.
Met gepaste trots en dankbaarheid kan hier worden geconcludeerd dat de organisatie Fokus in stevige samenwerking met
ondernemingsraad en de raad van toezicht, maar vooral met de Cliëntenraad Fokus, onder grote spanning tot goede
prestaties in staat is, ten gunste van het primaire doel en daarvoor een hoge waardering weet te oogsten bij cliënten en
belangrijke externe partijen. Dat positieve beeld over 2013 is teer. De schok van het negatieve inspectierapport was groot,
evenals de aanhoudende onrust over de toekomst. Het is ook duidelijk dat Fokus er nog niet is. Op het vlak van kwaliteit en
veiligheid in de ADL-assistentie is er blijvend ontwikkeling en verbetering mogelijk. Ook op het vlak van de toekomstige
financiering zullen nog veel activiteiten nodig zijn, al was het alleen al omdat de ontwikkeling van het Fokuswonen uiteraard
niet geïsoleerd kan worden gezien van de hervormingen in de langdurige zorg die de overheid vanwege de houdbaarheid en
betaalbaarheid voor ogen staan. De cliënten hebben bovendien met meerdere domeinen van overheidsbeleid van doen.
De tijdelijke specifieke aanspraak ADL-assistentie in het Besluit Zorgaanspraken AWBZ bleek in 2013 een goede faciliteit voor
kwaliteit en financiering van het Fokuswonen en de samenwerking met het Menzis zorgkantoor Groningen. Aan de
administratieve verplichtingen kon goed worden voldaan. Het op het niveau van 2011 bevroren macrobudget voor deze
aanspraak voor de drie aanbieders van ADL-assistentie in Nederland, bleek te krap om de wegens toename van zorgzwaarte
van cliënten en het in gebruik nemen van nieuwe capaciteit toegenomen kosten te dekken.
Het financieel resultaat over 2013 is positief.
In dit verslag worden genoemde ontwikkelingen nader toegelicht.
In het besef dat er nog veel werk aan de winkel is, mag 2013 worden gezien als de vertrouwenwekkende basis voor een goede
toekomst voor cliënten van het Fokuswonen.
Okko Jongsma
Voorzitter raad van bestuur
3
Jaarverslag 2013 | Stichting Fokus Exploitatie
De raad van toezicht had in 2013 de kwaliteit en veiligheid van de dienstverlening en de continuïteit van de organisatie als
meest belangrijke aandachtspunten. Terwijl in Den Haag moest worden besloten over de toekomstige financiering van het
Fokuswonen, waren tegelijkertijd de kwaliteit en veiligheid van de assistentieverlening aan de cliënten in discussie. De raad
heeft toegezien op een adequate en verantwoorde aanpak door de raad van bestuur, maar deze vooral ook met raad en
daad bijgestaan. Om zijn eigen rol te verstevigen heeft de raad een kwaliteitscommissie ingesteld en zijn leden van de raad
bezoeken gaan afleggen aan Fokusprojecten in het land om ervaringen en opvattingen van cliënten en medewerkers te horen.
Dit bleek een aangename en productieve manier van informatie verzamelen.
De raad van toezicht stelt vast dat het op drie fronten de goede kant op gaat:
• Fokus heeft aantoonbaar verbeteringen laten zien in de kwaliteit van dienstverlening en in de verhouding met de
Inspectie voor de Gezondheidszorg.
• Politiek Den Haag (b)lijkt bereid het Fokuswonen te voorzien van een duurzame financieringsregeling, afgestemd op
de bijzonderheden ervan.
• De bedrijfsvoering ontwikkelt zich in de gewenste richting, blijkend uit een dalend arbeidsverzuim, dalende uitstroom
van personeel en een positief financieel resultaat.
Daarmee is 2013 een goed uitgangspunt voor de verdere ontwikkeling van het Fokuswonen voor cliënten en van de
Fokusorganisatie. De continuïteit is niet alleen een kwestie van korte termijn, maar kan nu ook met een focus op langere
termijn ter hand worden genomen.
Het jaarverslag van de raad van toezicht is opgenomen in hoofdstuk 3.
Hans Bal
Voorzitter raad van toezicht
Groningen, mei 2014
4
Jaarverslag 2013 | Stichting Fokus Exploitatie
Hoofdstuk 1
Inleiding en uitgangspunten
Inleiding
Fokus: een eigen leven, in eigen regie
Het Fokusconcept was bij de start een grote vernieuwing,
In een Fokusproject wonen cliënten in een aangepaste
die nog altijd veel betekent voor de emancipatie van
huurwoning die eigendom is van een woningcorporatie.
mensen met een zware fysieke beperking. Ook in 2013 is
Fokus biedt de cliënten 24 uur per etmaal assistentie bij
het Fokusconcept nog steeds uniek. Het draagt – net als bij
algemene dagelijkse levensverrichtingen (ADL). Dat gebeurt
de start – bij aan de emancipatie van mensen met een
op afroep en aanwijzing van de cliënt. Een project bestaat
zware fysieke beperking. Het concept heeft zich bewezen
uit twaalf tot twintig Fokuswoningen. Die woningen zijn
als gewaardeerd model voor cliëntgestuurde dienstverlening
verspreid over een gewone woonwijk gebouwd, binnen een
met gescheiden financiering van wonen en zorg. De
beperkte straal tot de ADL-eenheid. Dat is de hulppost van
toenmalige staatssecretaris kenschetste in 2009 de
waaruit ADL-assistenten hun diensten verlenen. Woningen
ontwikkeling van het Fokuswonen als: ‘van experiment
en hulppost vormen samen het ‘ADL-cluster’, de officiële
naar norm’. De vraag van de cliënt en zijn eigen regie
benaming van een Fokusproject.
zijn uitgangspunt, meetbaar in cliënttevredenheid.
Het concept past bij overheidsbeleid waarin uitgangspunten
Het Fokusconcept is in Nederland vanaf de jaren
zijn: eigen verantwoordelijkheid, eigen regie, maat-
zeventig van de vorige eeuw ontwikkeld en uitgebouwd
schappelijke participatie, zorg alleen indien strikt nodig,
naar Zweeds voorbeeld. Mensen met een zware fysieke
dicht bij huis en tegen aanvaardbare en beheersbare kosten.
beperking bedachten het zelf. Als antwoord op hun vraag
naar ‘gewoon wonen’ in een gewone woonwijk en als
Eind 2013 zijn er 98 Fokusprojecten, verspreid over heel
basis voor een eigen vrij en onafhankelijk leven, midden in
Nederland. In Amsterdam biedt Nieuw Amstelrade/
de maatschappij, zonder betutteling in een instelling. De
Amstelring het concept aan in twee ADL-clusters. In
maatschappij is in de loop der tijd sterk veranderd. De wens
Wassenaar is één cluster, aangeboden door de Stichting
om een eigen leven te kunnen leiden in eigen regie, midden
Wassenaarse Zorgverlening.
in die maatschappij, bleef in de kern onveranderd, net als
de vraag naar het Fokuswonen.
Financiering en politieke steun
subsidieerde aan woningcorporaties de extra bouw- en
Net als iedereen willen mensen met een zware fysieke
aanpassingskosten voor Fokuswoningen en een ADL-
beperking het liefst gewoon wonen en werken. Vanuit
eenheid. Cliënten ontvingen financiële bijdragen uit de
die behoefte is het Fokuswonen ontstaan. Dat ging niet
Algemene arbeidsongeschiktheidswet (AAW), waarmee zij
vanzelf. De initiatiefnemers verzetten destijds veel werk om
de assistentie van Fokus konden inkopen. Die assistentie is
politieke steun te krijgen voor het idee dat ook mensen met
24 uur per etmaal oproepbaar en werkt op aanwijzing van
een zware fysieke beperking recht hebben op een eigen
de cliënt. Daarmee waren de belangrijkste bouwstenen voor
leven en maatschappelijke deelname. Een Kamerbreed
‘gewoon wonen en werken’ gerealiseerd.
gesteunde motie zorgde eind jaren zeventig voor een
In 1994 werden veel voorzieningen voor mensen met
eerste, voorzichtige financiering van Fokusprojecten. Die
een zware fysieke beperking gedecentraliseerd en onder-
bestond uit een financieel arrangement dat nauw aansloot
gebracht in de Wet voorzieningen gehandicapten. De
bij de basisprincipes van het Fokuswonen. Het rijk
Tweede Kamer drong aan op blijvende rijkssteun voor het
5
Jaarverslag 2013 | Stichting Fokus Exploitatie
Fokuswonen. Dat leidde ertoe dat de ‘oude’ bekostigings-
Na langdurig overleg bleek staatssecretaris Marlies
systemen voor bouw, woningaanpassingen en ADL-assisten-
Veldhuijzen van Zanten in de zomer van 2011 toch naar
tie opgingen in een nieuwe subsidieregeling. De Zieken-
financiering op basis van de reguliere regels in de AWBZ te
fondsraad – het latere College voor zorgverzekeringen (CVZ)
willen overgaan. Met als gevolg dat – na een overgangs-
– voerde de regeling uit, ten laste van het Algemeen fonds
termijn – niet langer kon worden gegarandeerd dat de
bijzondere ziektekosten (AFBZ).
ADL-assistentie op afroep 24 uur per etmaal beschikbaar
zou blijven. De extra kosten van die beschikbaarheid en
Eind jaren negentig besloot het kabinet subsidieregelingen
van het volledige ADL-pakket worden niet gedekt door
niet meer voor structurele financiering te willen benutten.
de reguliere extramurale AWBZ-tarieven.
Dat was het startsein voor het plan de financiering van het
Na een intensieve actie van cliënten, de Cliëntenraad Fokus
Fokuswonen over te brengen naar de reguliere bekostiging
en de Fokusorganisatie drong de Tweede Kamer bij de
van de AWBZ.
staatssecretaris aan op aanpassing van het plan. Uiteindelijk
zegde de staatssecretaris de extra waarborgen toe die nodig
Fokus en de AWBZ/Hervorming langdurige zorg
zijn om de belangen van cliënten veilig te stellen bij de
Het Fokusconcept van wonen en assistentie past niet
overgang van subsidie naar wettelijke financiering. De
zonder schade in de reguliere systemen en regels van de
overgang kreeg vorm in een tijdelijke specifieke aanspraak
AWBZ. Daardoor zouden het concept, maar vooral de
op ADL-assistentie in ADL-clusters, in het Besluit Zorgaan-
belangen van cliënten te veel worden geschaad. In een
spraken AWBZ (BZa). Daarmee werd met een passende
lange reeks van jaren kon dan ook, ondanks menige
financiering in de AWBZ de oproepbaarheid van 24 uur
poging daartoe, niet tot overgang naar de AWBZ worden
per dag en een samenhangend pakket van ADL-assistentie
besloten.
gegarandeerd. De staatssecretaris deelde mee dat zij de
nieuwe aanspraak verder wil ontwikkelen en dat er per
2014 een definitieve oplossing zou moeten komen.
Staatssecretaris Martin van Rijn - VWS
tijdens Algemeen overleg langdurige zorg
op 18 december 2013
‘Het Fokusconcept zoals wij dat kennen moet
mijns inziens intact blijven. Ik zal doen wat de heer
Van ’t Wout suggereerde, namelijk in gesprek gaan
met de mensen van Fokus en met de cliëntenraad
over de vraag wat de beste manier is om dat te
borgen in de regelingen. Mij maakt die borging niet
uit, maar we moeten er wel voor zorgen dat het
Fokusconcept gewoon kan doorgaan. Als we die
afspraak met elkaar kunnen maken en als de Kamer
mij even de vrijheid geeft om te bezien hoe dat het
beste kan, dan ben ik ervan overtuigd dat wij er
heel goed uit gaan komen.’
6
Jaarverslag 2013 | Stichting Fokus Exploitatie
De nieuwe staatssecretaris, Martin van Rijn, besloot in mei
De tijdelijke regeling die eind 2011 binnen de AWBZ werd
2013 de tijdelijke aanspraak te verlengen omdat hij de
getroffen legde de weg open naar duurzame en toekomst-
toekomstige situatie van het Fokuswonen wilde inpassen in
bestendige financiering van het Fokuswonen. Die weg is
zijn voornemens tot hervorming van de langdurige zorg en
vervolgd met de toezegging van de staatssecretaris, eind
wel door het Fokuswonen vanaf 2015 te financieren met de
2013, een specifieke regeling te treffen die dat voor de
algemene regels uit de voorgenomen Wet langdurige zorg
verdere toekomst borgt.
(Wlz), althans voor ongeveer 60% van de huidige cliënten.
De overige cliënten zouden een beroep moeten doen op de
Uitgangspunten van dit jaarverslag
Zorgverzekeringswet en/of de Wmo. In de Wlz wordt een
integraal zorgpakket aangeboden dat past bij cliënten die
op intramuraal verblijf zijn aangewezen, doch dat niet past
Dit verslag geeft inzicht in de activiteiten en ontwikkeling
bij de situatie en de vraag van Fokuscliënten.
van de Stichting Fokus Exploitatie (verder ingekort tot:
Na een hoorzitting waarin de voorzitter van de Cliëntenraad
Fokus). Naast de Stichting Fokus Exploitatie bestaat de
en raad van bestuur Kamerleden informeerden over de
Stichting Fokus. Dat is de oorspronkelijke moederstichting,
gevolgen van dit voornemen, pleitten de Kamerfracties in
die eind 2011 statutair is omgevormd tot steunstichting
een Algemeen Overleg van medio december 2013 Kamer-
voor de activiteiten van de Stichting Fokus Exploitatie en
breed voor een specifieke financieringsregeling voor het
daartoe de ANBI-status verwierf. De activiteiten van de
Fokuswonen, zoals dat nu voor cliënten beschikbaar is én
Stichting Fokus maken geen onderdeel uit van dit verslag.
voor een spoedige realisering daarvan om een einde te
Het verslag is opgesteld conform de richtlijnen van het
maken aan de al jaren durende onzekerheden voor
document Jaarverantwoording Zorginstellingen 2011 en
cliënten. De staatssecretaris sprak zijn waardering uit voor
beslaat de periode 1 januari tot en met 31 december 2013.
het concept van het Fokuswonen, liet weten het concept
zeker te willen behouden en zegde de gevraagde regeling
Financiering ADL-assistentie
toe en zal deze samen met cliëntenraad en bestuur van
Fokus verleent ADL-assistentie aan cliënten in ADL-clusters,
Fokus ontwikkelen.
op basis van de toelating tot de aanspraak ADL-assistentie
(artikel 34 BZa) en de desbetreffende beleidsregel NZa
Duurzaam en toekomstbestendig
(CA-300-547), voor zover de woningen in die clusters
Het concept van het Fokuswonen is toekomstbestendig. De
gebouwd zijn met in de aanspraak genoemde bouw-
vraag van mensen met een zware fysieke beperking naar
subsidies. Op basis van de toelatingen voor de reguliere
een arrangement van aangepaste woning, gecombineerd
extramurale AWBZ-aanspraken verleent Fokus ADL-
met ADL-assistentie – die 24 uur per etmaal op afroep
assistentie in het ADL-cluster Capelle aan den IJssel De
beschikbaar is, in noodgevallen binnen drie tot vijf minuten,
Hoven, dat niet met bouwsubsidie is gebouwd. Aan cliënten
en die op aanwijzing van de cliënt werkt, als basis voor
in een negental woningen die in 2012 aan het project
eigen regie, voor ’gewoon wonen’ en maatschappelijke
Maastricht Centrum zijn toegevoegd verleent Fokus de
participatie – is en blijft onverminderd. De vraag is levens-
AWBZ-zorg als onderaannemer van de Stichting Vivre
lang en levensbreed en vraagt om een verzekerd perspectief
(nu gefuseerd tot Envida) te Maastricht.
op de continuïteit van het arrangement. Het Fokuswonen
past als handschoen op de vraag van cliënten. Het
Daarnaast ontvangt Fokus bescheiden baten uit het
arrangement is doeltreffend en doelmatig. Een duurzame
verlenen van ADL-assistentie aan pgb-houders.
toekomst waard.
7
Jaarverslag 2013 | Stichting Fokus Exploitatie
Hoofdstuk 2
Fokus: de organisatie in 2013
Algemene gegevens
Naam verslagleggende rechtspersoon
Adres hoofdkantoor
Van Iddekingeweg 33
Postcode en plaats
9721 CB Groningen
Adres regiokantoor
Drieharingstraat 28
Postcode en plaats
3511 BJ Utrecht
Postbus
Postbus 6124, 9702 HC Groningen
Telefoonnummer
(050) 521 72 00
Identificatienummer Kamer van Koophandel
41009300
E-mailadres
[email protected]
Internetpagina
www.fokuswonen.nl
Sociale media
@Fokuswonen
Rechtsvorm en organisatiestructuur
/ Fokuswonen
en ontslaan van het bestuur en het benoemen van de
accountant. Daarnaast behoeven de vaststellingsbesluiten
Stichting
van het bestuur over de begroting, de financiële jaarstukken
Fokus heeft de rechtsvorm van een stichting. Het doel van
en de meerjarenstrategie de goedkeuring van de raad van
de stichting is het ontwikkelen van vormen van zelfstandig
toezicht. De verdeling van bevoegdheden en de toedeling
wonen voor mensen met een zware fysieke beperking en
van rollen volgen volledig de Zorgbrede Governancecode.
het exploiteren van de Fokusprojecten door het leveren
Om de continuïteit van het bestuur te kunnen waarborgen
van ADL-assistentie. Daartoe zijn samenwerkingsovereen-
is voorzien in een plaatsvervangend bestuurder.
komsten gesloten met woningcorporaties, de eigenaren van
de ADL-clusterwoningen. In de inleiding is het Fokusconcept
Organisatie
beschreven, evenals de wijze van financiering van de ADL-
In ieder Fokusproject wordt de ADL-assistentie uitgevoerd
assistentie. Fokus is door de Belastingdienst aangemerkt als
door een team van twintig tot dertig ADL-assistenten onder
Algemeen nut beogende instelling (ANBI).
leiding van een locatiemanager die verantwoordelijk is voor
de dagelijkse leiding, de kwaliteit van dienstverlening aan
Bestuur en toezicht
de cliënten en het werk van de ADL-assistenten, waaronder
De stichting wordt bestuurd door een eenhoofdige raad
de veiligheid en kwaliteit voor cliënten en de beschikbaar-
van bestuur die alle bestuursbevoegdheden uitoefent. Voor
heid van voldoende en voldoende bekwaam personeel.
een aantal bestuursbesluiten is op basis van de statuten de
De locatiemanager is tevens verantwoordelijk voor de
goedkeuring nodig van de raad van toezicht. Die raad houdt
economische resultaten van het project, waaronder de
toezicht op het bestuur en op het strategisch beleid en
doelmatige inzet van personeel bij een steeds wisselende
geeft raad en advies. De raad van toezicht heeft een aantal
en veranderende vraag van cliënten en de beheersing van
eigen bevoegdheden, waaronder het aanstellen, honoreren
arbeidsverzuim.
8
Jaarverslag 2013 | Stichting Fokus Exploitatie
De 98 Fokusprojecten zijn ingedeeld in zes regio’s, elk
Op grond van de Wet medezeggenschap cliënten zorg-
met een eigen regiomanager, direct onder de raad van
instellingen (Wmcz) kent Fokus de Cliëntenraad Fokus (CRF).
bestuur. Fokus heeft een hoofdkantoor in Groningen en
De ondernemingsraad (OR) is verantwoordelijk voor de
een regiokantoor in Utrecht. Vanuit de kantoren wordt de
medezeggenschap van medewerkers. Beide organen
assistentieverlening beleidsmatig, administratief, facilitair
hebben een eigen reglement, waarin de wettelijke
en secretarieel ondersteund.
bevoegdheden en de werkwijzen zijn verankerd. De raden
Regiomanagers en stafmanagers vormen samen met de
overleggen regelmatig met de raad van bestuur.
raad van bestuur het managementteam dat het beleid en
de organisatie ontwikkelt en de aansturing van de
De organisatorische structuur is weergegeven in onder-
organisatie coördineert.
staand organogram.
Raad van toezicht
Cliëntenraad Fokus
Regio I
Raad van bestuur
Ondernemingsraad
(Directie)secretariaat
Bestuursecretaris
FEAZ/Controlling
Communicatie
Personeel en Organisatie
Fokuswonen, Kwaliteit
en Onderzoek
Regio II
Regio III
Regio IV
Regio V
Regio VI
Project I.1
Project II.1
Project III.1
Project IV.1
Project V.1
Project VI.1
Project I.2
Project II.2
Project III.2
Project IV.2
Project V.2
Project VI.2
Project I.3
Project II.3
Project III.3
Project IV.3
Project V.3
Project VI.3
Project I.4
Project II.4
Project III.4
Project IV.4
Project V.4
Project VI.4
Project I.5
Project II.5
Project III.5
Project IV.5
Project V.5
Project VI.5
De directiesecretaresse geeft leiding aan de receptionistes in
De manager FEAZ/Controller geeft leiding aan de staf-
het hoofdkantoor; het hoofd Secretariaat regiokantoor aan
afdeling Financiële Economische en Administratieve zaken
in het regiokantoor werkzame managementassistenten,
(FEAZ/Controlling), die bestaat uit de secties Facilitaire
afdelingssecretaresses, huishoudelijk medewerker en
zaken, Financiën en Control, Administratieve organisatie en
receptionistes.
Interne controle, en ICT. De laatste sectie houdt zich bezig
met de complexe en landelijke ontwikkeling en beheersing
De bestuurssecretaris ondersteunt het bestuur en geeft
van lokale dataverwerking op de servers in Groningen.
leiding aan de sectie Communicatie. Deze sectie ondersteunt de in- en externe communicatie en de regionale
PR- en communicatie-activiteiten.
9
Jaarverslag 2013 | Stichting Fokus Exploitatie
De stafafdeling Personeel en Organisatie (P&O) ondersteunt
de regio’s door de inzet van adviseurs P&O, Arbo en
Werving en Selectie. De sectie Scholing en Opleiding
verzorgt de interne eenjarige opleiding voor nieuwe ADLassistenten en de maatwerkcursussen op onderwerpen die
met de dagelijkse uitvoering van ADL-assistentie samenhangen. De Personeels- en Salarisadministratie ondersteunt
op administratief gebied. Fokus kent een eigen bedrijfs-cao.
De adviseurs Advies ADL-assistentie van de stafafdeling
Fokuswonen, Kwaliteit en Onderzoek (FK&O) adviseren en
ondersteunen Fokusprojecten over de assistentieverlening.
Zij voeren tevens de zogenoemde Prisma-onderzoeken uit
van calamiteiten die aan de inspectie zijn gemeld. Daarnaast
kent de afdeling de sectie Projecten en Producten, waarvan
Kerngegevens
de medewerkers de realisatie van nieuwe Fokusprojecten
begeleiden en ondersteuning leveren aan kwaliteitscycli
en -onderzoek binnen de organisatie en bij ontwikkeling
Kernactiviteiten
en beheersing van collectieve voorzieningen (bijvoorbeeld
Fokus verleent ADL-assistentie aan cliënten in en om
alarm-intercomsystemen en hoog/laagbaden). De Cliënten-
hun Fokuswoning. ADL-assistentie is cliëntgestuurde
administratie registreert de gegevens van cliënten en de
persoonlijke assistentie bij algemene dagelijkse levens-
door hen afgenomen ADL-assistentie en beheert de centrale
verrichtingen die de cliënt als gevolg van een zware
cliëntdossiers. Ook onderhouden medewerkers van deze
fysieke functiebeperking niet zelf kan doen. Dat kunnen
sectie contact met wachtlijstkandidaten, woningcorporaties
verschillende vormen van assistentie zijn. Bijvoorbeeld
en het CIZ. Zij bemiddelen nieuwe cliënten/huurders. Het
bij lichamelijke verzorging en aan- en uitkleden, bij
Servicepunt nieuwe cliënten onderhoudt contacten met
verplaatsingen in en om het huis, toiletbezoek of bij eten
belangstellenden over bijvoorbeeld hun indicatiestelling,
en drinken. Het kan ook gaan om verpleegtechnische
aanmelding voor de wachtlijst en over woningaanbieding.
handelingen, waaronder ademhalingsondersteuning
of om hand- en spandiensten.
Toelatingen
Fokus is bij VWS-uitvoeringsorganisatie CIBG bekend als
Overige benodigde zorg (zoals hulp in de huishouding
organisatie met toelatingen voor ADL-assistentie en voor
en bepaalde verpleging) regelt de cliënt zelf, via andere
persoonlijke verzorging, verpleging en begeleiding
aanbieders of met behulp van een persoonsgebonden
individueel in het kader van de AWBZ. Over het jaar 2013
budget (pgb). Dat geldt ook voor ADL-assistentie buiten de
is, op basis van de aanspraak ADL-assistentie, voor 97
woning, bijvoorbeeld onderweg, op het werk, op school of
Fokusprojecten een productieafspraak gemaakt met Menzis
tijdens vakantie. Die pgb-mogelijkheden zijn voor cliënten
zorgkantoor Groningen en met datzelfde kantoor voor het
naast de assistentie van Fokus heel belangrijk om zo
Fokusproject Capelle aan den IJssel De Hoven op basis van
onafhankelijk mogelijk te kunnen leven.
de reguliere AWBZ-functies. Voor een deel van het project
Maastricht Centrum is een contract van onderaannemer-
Alle ADL-assistentie wordt verleend op afroep en aanwijzing
schap afgesloten met Stichting Vivre, gefinancierd door
van de cliënt. Op verzoek van een cliënt worden ook wel
zorgkantoor CZ.
tijdsafspraken voor assistentie gemaakt. Het gaat er steeds
10
Jaarverslag 2013 | Stichting Fokus Exploitatie
om dat de cliënt zelf het tijdstip en de inhoud van de ADL-
assistentie verleend aan cliënten in het Fokusproject Capelle
assistentie kan bepalen. De ADL-assistentie is 24 uur per
aan den IJssel De Hoven en in de negen extra woningen in
etmaal oproepbaar. In negen van de tien oproepen moet
het project Maastricht Centrum. Deze woningen vallen niet
deze binnen vijftien minuten na de oproep daadwerkelijk
onder de reikwijdte van de aanspraak ADL-assistentie.
worden verleend; bij alarmoproepen binnen drie tot vijf
minuten. Zo heeft de cliënt maximaal de vrijheid om zijn
Op grond van de productieafspraak ADL-assistentie ontving
dagritme zelf te bepalen en te leven zoals hij dat wil in
Fokus van het Menzis zorgkantoor Groningen een uurtarief
een passende en veilige woonomgeving. Fokus is daarmee
per uur daadwerkelijk verleende assistentie tot maximaal
specialist in cliëntgestuurde assistentieverlening van hoge
het door VWS en de NZa vastgestelde garantiebudget 2013.
kwaliteit in kleinschalige projecten van zelfstandig wonen,
Dat garantiebudget werd op gezamenlijk verzoek van zorg-
geïntegreerd in een gewone woonwijk. Daarbij zijn wonen
kantoor en Fokus in de herschikkingsronde 2013 verhoogd
en zorg financieel gescheiden en voert de cliënt zelf de
met een bedrag uit het geoormerkte macrobudget voor de
regie.
aanspraak ADL-assistentie. Het uurtarief bedroeg 98% van
het door de NZa vastgestelde maximumtarief. Het uurtarief
De assistentieverlening door Fokus is contractueel
2013 was kostendekkend. Dat betekent dat het de kosten
verbonden met het huren van de Fokuswoning. Dat
dekt van de 24-uursbeschikbaarheid van ADL-assistenten
verband is vastgelegd in een samenwerkingsovereenkomst
in Fokusprojecten. Daardoor wijkt het uurtarief af van de
tussen woningcorporatie en Fokus en in een aanhangsel bij
tarieven die voor de reguliere extramurale functies in de
de huurovereenkomst tussen woningcorporatie en cliënt.
AWBZ gebruikelijk zijn.
Daarmee is de doelbestemming van de met subsidie
In het tarief is sinds 2009 een kleine opslag opgenomen
gebouwde woningen en de exploitatie van oproepbare
voor de kosten van onderhoud, reparatie en vervanging
assistentie blijvend gewaarborgd. Fokus bemiddelt de
van collectieve voorzieningen in Fokusprojecten, waaronder
kandidaat cliënt/huurder naar de desbetreffende woning-
het alarm-intercomsysteem. Voor die kosten kan volgens
corporatie.
de beleidsregels van de NZa dan ook geen beroep worden
gedaan op de regeling Zorginfrastructuur. Voor het project
Financiering ADL-assistentie
Capelle aan den IJssel De Hoven is ten laste van die laatste
De ADL-assistentie van Fokus in en om de woning valt
regeling een bijdrage aangevraagd. Voor hetzelfde project
vanaf januari 2012 onder de reikwijdte van artikel 34 van
is een productieafspraak overeengekomen met Menzis
het Besluit Zorgaanspraken AWBZ. Voor assistentie en zorg
zorgkantoor Groningen, gebaseerd op de indicaties van
die niet onder deze aanspraak valt, kan de cliënt met een
de cliënten in AWBZ-functies en klassen.
indicatie een beroep doen op aanvullende zorg uit de AWBZ
Kwaliteitskeurmerk
en de Wmo.
Fokus is door Lloyd’s Register Nederland B.V. in maart 2010
Fokus verleent op beperkte schaal assistentie die de cliënten
gecertificeerd op basis van het HKZ-certificatieschema
zelf betalen, voornamelijk uit een pgb. Het gaat daarbij
Gehandicaptenzorg (2008), waarmee ook wordt voldaan
vaak om bewoners van een Fokuswoning die assistentie (op
aan de clausules van ISO 9001:2008. In maart 2013 ontving
afspraak) vragen buiten het Fokusproject (op de werkplek
Fokus het certificaat opnieuw.
of op school). Ook verleent Fokus assistentie aan cliënten
die in de buurt van een Fokusproject wonen (niet in een
ANBI-status
Fokuswoning). Op basis van de toelatingen voor de functies
Fokus heeft sinds 1 januari 2012 de status van Algemeen
persoonlijke verzorging, verpleging en begeleiding wordt
nut beogende instelling (ANBI).
11
Jaarverslag 2013 | Stichting Fokus Exploitatie
Werkgebied
Fokus werkt in heel Nederland; er zijn 98 Fokusprojecten in
alle provincies en zorgkantoorregio’s. De vestigingsplaatsen
staan op www.fokuswonen.nl.
Cliënten, productie, personeel en opbrengsten
• Eind 2013 zijn er 98 Fokusprojecten
• Eind 2013 werkten er 2.641 mensen bij Fokus
(en één in aanbouw).
(2012: 2.560). Uitgedrukt in fte’s is dit 1.643
• Die Fokusprojecten samen bevatten 1.404 woningen.
(2012: 1.601).
• Eind 2013 heeft Fokus 1.338 cliënten.
• de som van de bedrijfsopbrengsten bedroeg in 2013
• In 2013 zijn in totaal 1.420.511 uren ADL-assistentie
geleverd (2012: 1.370.644). Dit is exclusief de 3.364
uren assistentie die verleend werden aan pgb-houders.
(2012: 4.125).
Samenwerkingsrelaties
€ 81.028.895 (2012: € 76.665.660).
overeenkomstig het tweezijdig verzoek van Fokus en
zorgkantoor. Het jaar 2012 werd overeenkomstig de
Fokus werkte in 2013 met een groot aantal organisaties
ingediende stukken afgewikkeld. Over een gewenste
samen:
verhoging van het garantiebudget 2013/2014 werd met
• Met het Menzis zorgkantoor Groningen was er regel-
de NZa gecorrespondeerd.
matig overleg over de inhoud van de overeenkomsten voor
• Het College voor zorgverzekeringen (CVZ) stelde op
2013 en 2014 en over de administratieve verwerking van
verzoek van VWS een uitvoeringstoets over nieuwe
de AWBZ-financiering, zoals declaratie en berichtenverkeer.
regelingen voor ADL-assistentie op. Het rapport werd in
Ook werd aandacht besteed aan de kwalitatieve aspecten
april 2013 aan de staatssecretaris aangeboden en
van de dienstverlening, mede naar aanleiding van het
gepubliceerd. Aan een in dat kader gehouden expert-
inspectierapport van de IGZ.
meeting werd deelgenomen.
• In het kader van de voorbereiding van een nieuwe
• Met het ministerie van VWS (directie Langdurige zorg)
financiering van ADL-assistentie per 2014 werd meegewerkt
vonden incidentele gesprekken plaats over de financiering
aan het onderzoek door de NZa, dat in maart 2013 aan
per 2014 na afloop van de tijdelijke aanspraak ADL-
de staatssecretaris werd uitgebracht en gepubliceerd. De
assistentie tegen de achtergrond van de Hervorming
NZa stelde de tariefbeschikking en de rekenstaat 2013 vast
langdurige zorg.
12
Jaarverslag 2013 | Stichting Fokus Exploitatie
• Fokus correspondeerde over een aantal eigen meldingen
Fleur Agema - PVV
van incidenten of calamiteiten met de Inspectie voor de
tijdens Algemeen overleg langdurige zorg
op 18 december 2013
Gezondheidszorg (IGZ). Dat werd in alle gevallen positief
afgerond. Sinds mei 2012 loopt er op verzoek van de vorige
staatssecretaris een inspectieonderzoek naar de kwaliteit
van het Fokuswonen. Daarover verscheen in april 2013 de
‘Kwaliteitstoets Fokus 2012’. Eind 2013 was het vervolg
daarop, de ‘Kwaliteitstoets Fokus follow-up 2013’ in
voorbereiding. Met de inspectie was over uitvoering en
uitkomsten van het onderzoek en over het verbeterplan
‘Fokus, garantie op kwaliteit’ veelvuldig en intensief contact.
• Fokus heeft structurele samenwerking met alle vier
Centra voor thuisbeademing (CTB’s) in Nederland.
• Met de firma Terberg is een contract gesloten over
onderhoud en reparatie van de alarm-intercomsystemen
‘Een aantal bewoners van een Fokuswoning
is hier aanwezig. Ik heb enorm veel
bewondering voor hun lef op eigen benen te
staan en voor de wijze waarop ze daarin de
regie nemen (..). Ik vind het echt vreselijk dat
deze groep mensen opnieuw in onzekerheid
verkeert, dat we weer een brief krijgen die
niet voldoet. De staatssecretaris moet echt
een oplossing vinden voor de periode na 2015.
Er zal weer een aparte aanspraak moeten
komen in de wet Liz, en dan ook voor de hele
groep.’
in de Fokusprojecten.
• Fokus heeft een contract met de firma ArjoHuntleigh
over levering en onderhoud van tilliften en hoog-laagbaden
in de ADL-eenheden.
• Arbo Unie Nederland is contractspartner voor de
uitvoering van de taken van een arbodienst.
• Fokus heeft contracten met enkele ROC’s over de
uitvoering van (delen van de) scholing van nieuwe
ADL-assistenten.
• Jaarlijks wordt met de vakorganisaties AbvaKabo en
CNV Publieke Zaak onderhandeld over een nieuwe Fokuscao. Ook vindt regelmatig overleg plaats over collectieve
werknemersaangelegenheden, waaronder in 2013 een
tweetal kleinere reorganisaties.
Voor de staatssecretaris en voor CVZ, Nza en VWS-
• Fokus is lid van de werkgeversvereniging AWVN, ter
ambtenaren werden werkbezoeken georganiseerd aan
ondersteuning van het cao-proces en voor de uitvoering
Fokusprojecten.
van de functiewaardering.
• Woningcorporaties zijn de eigenaars en verhuurders van
• Fokus heeft contact met lokale en landelijke cliënten-
de woningen in ADL-clusters. Fokus werkt nauw met hen
organisaties en met verwijzers als MEE-vestigingen,
samen. In een samenwerkingsovereenkomst is geregeld
revalidatiecentra, revalidatieafdelingen van ziekenhuizen
dat de woningcorporatie de woningen bouwt en voor de
en verpleeghuizen. Daarbij gaat het bijvoorbeeld om
doelgroep gereserveerd houdt en dat Fokus voor de ADL-
voorlichting en overleg over opzet en uitvoering van het
dienstverlening zorgt. Fokus levert nieuwe huurders aan
Fokuswonen en over te verwijzen cliënten.
bij de woningcorporaties. Bovendien bekostigt Fokus onder-
• Met ITS is overlegd over een specifiek voor de
houd, reparatie en vervanging van collectieve voorzieningen
ADL-assistentie in ADL-clusters op te stellen kwaliteitskader.
in het Fokusproject, die eigendom zijn van de woningcorporatie.
13
Jaarverslag 2013 | Stichting Fokus Exploitatie
Hoofdstuk 3
Bestuur, toezicht, bedrijfsvoering en medezeggenschap
Normen voor goed bestuur
Raad van toezicht
Fokus volgt de Zorgbrede Governancecode. Dat is geborgd
De raad van toezicht is de interne toezichthouder en
in de statuten en de bijbehorende reglementen. Daarin
fungeert als werkgever van de bestuurder. Op basis van de
zijn rollen, taken en bevoegdheden vastgelegd. De raad
Governancecode zijn de rollen en bevoegdheden van
van toezicht stelde een kwaliteitscommissie in, naast de
toezicht en bestuur geregeld in de statuten. De statuten
auditcommissie. Er wordt nog gewerkt aan het opstellen
en het reglement raad van toezicht bevatten regels die
van een klokkenluiderregeling.
waarborgen dat de leden van de raad hun functie
onafhankelijk kunnen uitoefenen.
Raad van bestuur
De raad is samengesteld op basis van een profiel van de
raad en zijn leden. Nieuwe leden worden via een
Fokus wordt geleid door een eenhoofdige raad van bestuur.
advertentie geworven, op basis van een specifiek profiel. In
De bestuurder/voorzitter raad van bestuur functioneert op
de profielen is gewaarborgd dat steeds voldoende en
basis van de statutaire bevoegdheden, waarbij nauw wordt
gedifferentieerde deskundigheid in de raad van toezicht
samengewerkt met het managementteam. Dat bestaat uit
aanwezig is, gericht op taak en rol van deze raad. Meerdere
de zes regiomanagers, de drie managers van stafafdelingen
leden beschikken over voor Fokus relevante kennis en
en de bestuurssecretaris. De bestuursbesluiten worden in
ervaring in de zorg. De raad van toezicht benoemt nieuwe
een register vastgelegd.
leden op voordracht van een selectiecommissie uit de raad
en het bestuur. Dit gebeurt nadat de kandidaten kennis
Bij de vaststelling van de bezoldiging hanteert de raad van
hebben gemaakt met de ondernemingsraad en de
toezicht de Beloningscode voor bestuurders in de zorg
cliëntenraad en deze raden hun gevoelen over de te
(BBZ), zoals deze is overeengekomen tussen de Nederlandse
benoemen kandidaat kenbaar hebben gemaakt. Eén van de
vereniging van toezichthouders in de zorg (NVTZ) en de
leden is benoemd op voordracht van de Cliëntenraad Fokus.
Nederlandse vereniging van zorgdirecteuren (NVZD). De
De leden van de raad zijn allen aangemeld als lid van de
bezoldiging blijft binnen de grenzen van de Wet normering
NVTZ. Voor de beloning van toezichthouders hanteert
topinkomens (Wnt).
de raad van toezicht de richtlijnen van de NVTZ. De
bezoldiging blijft binnen de grenzen van de Wet normering
De functie van voorzitter raad van bestuur wordt uit-
topinkomens (Wnt).
geoefend door de heer mr O. Jongsma. In 2013 vervulde
hij geen nevenfuncties.
Samenstelling raad van toezicht
De raad van toezicht was per eind december 2013 als volgt samengesteld:
• De heer mr J.M. Bal (voorzitter)
• De heer H.W.H.M. van Kesteren
• Mevrouw C.H. Postma
• De heer drs H. van der Stelt
• Mevrouw drs G. Veltkamp
14
Jaarverslag 2013 | Stichting Fokus Exploitatie
Commissies
kwartaalrapportages aan de inspectie. In de vergaderingen
De raad kent een auditcommissie. Deze commissie adviseert
van de kwaliteitscommissie werd bovendien aandacht
het bestuur over financiële strategie en financieel beleid,
besteed aan de informatievoorziening aan de raad van
onderhoudt contact met de accountant en houdt zich bezig
toezicht. De commissie besprak ook het conceptjaarplan
met voorbereiding en verdieping van financieel toezicht
Fokus 2014. De commissie initieerde werkbezoeken van
op de bestuurder. De commissie kwam in 2013 vier keer
de RvT aan de Fokusprojecten. Ook werd aandacht besteed
met de bestuurder en de controller bijeen. Eén keer om
aan de kritische succesfactoren en de daarbij horende
de managementletter van de accountant te bespreken (in
prestatie-indicatoren van Fokus. De commissie lette op de
aanwezigheid van de accountant), de tweede keer om de
volledige toepassing van de pdca-cyclus in alle lagen van
jaarrekening 2012 te bespreken, de derde keer ter
de organisatie. Ook is gesproken over de mogelijkheden
bespreking van de tussentijdse resultaatontwikkeling en
van moreel beraad.
de vierde keer ter bespreking van begroting en jaarplan
2014. Bij het opstellen van de begroting 2014 bracht de
Tenslotte kent de raad een remuneratiecommissie. Deze
controller de financiële risico’s in beeld van de uiteen-
commissie ziet toe op de beloning van de bestuurder en
lopende elementen in de financiering 2014. De commissie
verzorgt ook zijn jaarlijkse beoordeling. De beoordeling
bereidde bij die gelegenheid de bijdragen 2014 van de
vond onder meer plaats aan de hand van ingewonnen
steunstichting aan Stichting Fokus Exploitatie voor. In de
evaluaties van de bestuurder en een tweetal leden van
vergaderingen van de auditcommissie werd bovendien
het managementteam.
aandacht besteed aan de structurele periodieke informatie-
De remuneratiecommissie bestaat, net als de audit-
voorziening aan de raad van toezicht, de voortgang van
commissie en de kwaliteitscommissie, uit twee leden.
de bedrijfsvoering aan de hand van driemaandelijkse
rapportages en aan de risico’s voortvloeiend uit toekomstige
De commissies brengen advies en verslag uit aan de
onzekerheden.
raad van toezicht.
De raad van toezicht heeft na een zeer lange samenwerkingsperiode met accountantskantoor Ernst&Young
besloten toe te zijn aan een wisseling van accountant. De
auditcommissie selecteerde in opdracht van de raad van
toezicht in een open procedure een nieuwe controlerend
accountant. Daarbij viel de keus op PricewaterhouseCoopers Accountants N.V.
De raad stelde een kwaliteitscommissie in. Deze commissie
volgt en adviseert het bestuur op de ontwikkeling en
uitvoering van kwaliteit- en veiligheidsbeleid. De commissie
kwam in 2013 in totaal vier keer met de bestuurder en de
manager Fokuswonen, kwaliteit en onderzoek bijeen. In
2013 richtte de commissie zich vooral op het volgen en
adviseren van het verbetertraject ‘Fokus, een garantie op
kwaliteit’ en de realisatie van de kwaliteitsonderwerpen in
het jaarplan Fokus 2013. Dat gebeurde mede aan de hand
van ontwikkelde beleidsnotities en -producten en de
15
Jaarverslag 2013 | Stichting Fokus Exploitatie
Bijeenkomsten
worden gelezen, maar ook aandachtspunten voor de
In 2013 kwam de raad van toezicht zes keer bijeen. In alle
toekomst. In de laatste vergadering van het jaar werd
gevallen woonde de bestuurder de vergaderingen bij.
de heer Bal voor een nieuwe periode herbenoemd als
voorzitter van de raad.
In iedere vergadering stond de voortgang van de realisatie
van het verbeterplan ‘Fokus, een garantie op kwaliteit’
Werkwijze
prominent op de agenda. Aan de hand van voortgangs-
De informatievoorziening aan raad en commissies is in een
rapportages en nadere toelichtingen, onder meer door de
document vastgelegd en verwerkt in de p&c-cyclus. Om
projectleider van Twynstra Gudde en de manager FK&O,
inzicht te krijgen in de prestaties van de organisatie,
hield de raad nauwlettend de voortgang in het oog. De
ontvangt de raad van toezicht periodiek een financiële
kwaliteitscommissie was op dit onderwerp zeer actief. De
rapportage en een rapportage over uiteenlopende
voorzitter van de raad en de voorzitter van de kwaliteits-
managementindicatoren, waaronder indicatoren gericht
commissie namen enkele malen deel aan overleg met de
op de kwaliteit van dienstverlening. In de rapportages
inspectie. Eenzelfde aandacht ging uit naar de ‘toekomstige
wordt steeds verband gelegd met de voorgenomen doelen.
financiering van het Fokusconcept’ mede aan de hand van
De raad van bestuur informeert de raad schriftelijk over de
de rapporten van CVZ en NZa en de Kamerbrieven van de
belangrijkste ontwikkelingen en gebeurtenissen en stelt op
staatssecretaris over de Hervorming langdurige zorg.
hoofdlijnen de gevoerde of te voeren strategie ter discussie.
In de mei-vergadering werden de jaarstukken behandeld en
De raad ontvangt daarnaast periodiek rapportages over
vastgesteld, mede aan de hand van het accountantsverslag
treasury. Per vergadering ontvangt de raad van toezicht
en de managementletter. Tegelijkertijd werd aandacht
bovendien de schriftelijke ‘informatieve punten’ van de raad
besteed aan de risico’s die voortvloeien uit externe
van bestuur, waarin de belangrijkste ontwikkelingen in en
ontwikkelingen en uit de lopende financieel economische
rond de organisatie nader worden toegelicht, met name
bedrijfsvoering. Deze vergadering werd voorbereid door de
gericht op risicodetectie in de dagelijkse gang van zaken en
auditcommissie. De raad van toezicht keurde de bestuurs-
in de uitvoering van beleids- en jaarplannen en de betekenis
besluiten ter vaststelling van de jaarrekening 2012, van het
voor Fokus van politieke en maatschappelijke ontwikkelingen
jaarverslag 2012 en (in de novembervergadering) van de
en over betekenisvolle incidenten.
begroting en jaarplan 2014 goed. Over het jaar 2012 werd
de bestuurder decharge verleend voor het gevoerde beleid.
De raad van toezicht ondersteunt de strategie die de raad
De raad verleende de opdracht voor de controle van de
van bestuur voert met betrekking tot de toekomst van het
jaarrekening over 2013 aan PricewaterhouseCoopers.
Fokuswonen. De focus is daarbij gericht op bestendiging
van de beschikbaarheid van het Fokusconcept als unieke
De raad besloot in duo’s Fokusprojecten te gaan bezoeken
mogelijkheid voor mensen met een zware fysieke beperking
om kennis en inzichten op te doen ‘op de werkvloer van de
om in eigen regie een eigen vrij en onafhankelijk leven te
organisatie’. In die bezoeken wordt met cliënten,
kunnen leiden. Niet de aard van de financiering is van
ADL-assistenten, locatie- en regiomanager gesproken.
belang, wel de vraag of die financiering voldoende aansluit
De raad stelde het ‘informatieplan RvT’ vast waarin soorten
bij de uitgangspunten van het Fokusconcept. Tegen die
en frequentie van de te ontvangen informatie werd vast-
achtergrond heeft de raad de ontwikkelingen in 2013
gelegd. De raad nam kennis van de uitkomsten van het
nauwlettend gevolgd en de raad van bestuur bijgestaan
cliënttevredenheidsonderzoek, waaruit een toegenomen
in de aanpak.
waardering voor de kwaliteit van dienstverlening kon
16
Jaarverslag 2013 | Stichting Fokus Exploitatie
Carla Dik-Faber - Christen Unie
tijdens Algemeen overleg langdurige zorg
op 18 december 2013
‘Ik kom bij het Fokuswonen. Het kan niet zo zijn dat
een organisatie als Fokus straks niet meer binnen
het systeem past. Hoe kan een vorm van zorg die
misschien alle hervormingen ver vooruit was, niet
goed beschreven zijn? Cliënten geven Fokuswonen
het rapportcijfer 7,9. Er is dus grote tevredenheid.
Mijn mailbox is overstroomd met bezorgde mailtjes
van cliënten. Fokusbewoners kunnen zelfstandig
wonen doordat er 24 uurs ADL-assistentie aanwezig
is, maar hiervoor is geen plek binnen het nieuwe
systeem. De Christen Unie wil dat er een einde komt
aan de onzekerheid en dat er een bijzondere
regeling voor Fokuscliënten wordt getroffen.’
Een delegatie uit de raad van toezicht werd gevormd voor
van kwaliteit en veiligheid van de dienstverlening aan
het bijwonen van een overlegvergadering van de bestuurder
cliënten, interne bedrijfsprocessen en financiën.
met de ondernemingsraad. Een andere delegatie uit de raad
Periodieke rapportages zijn een belangrijk middel om de
werd gevormd voor de jaarlijkse bijeenkomst van raad van
resultaten van de activiteiten met betrekking tot kwaliteits-
toezicht met de cliëntenraad.
verbetering te volgen en de interne bedrijfsvoering te
kunnen beheersen. De raad van bestuur voert samen met
De raad evalueert in voorjaar 2014 het eigen functioneren
de controller elke drie maanden managementgesprekken
aan de hand van een door voorzitter uitgezette vragenlijst,
met de regio- en de stafmanagers over financiële en
die ook de voorzitter van de raad van bestuur wordt
kwalitatieve resultaten. De raad van toezicht ontvangt per
beantwoord.
kwartaal rapportages over de realisatie van het centrale
jaarplan Fokus en verantwoordingen bij de financieel-
In bijlage 1 zijn per lid van de raad van toezicht de hoofd-
economische ontwikkelingen. De sectie Administratieve
en nevenfuncties, datum eerste benoeming en benoemings-
organisatie en Interne controle (AO/IC) voert, op basis van
termijn opgenomen.
de Regeling administratieve organisatie en interne controle
AWBZ-zorgaanbieders, periodiek interne audits uit en
rapporteert hierover aan de voorzitter raad van bestuur.
Bedrijfsvoering
De externe accountant reviewt die audits. Zijn bevindingen
worden vastgelegd in een managementletter en in een
Fokus werkt met een planning- en controlcyclus, die jaarlijks
accountantsverslag. De auditcommissie van de raad van
wordt vastgesteld, rekening houdend met interne en
toezicht bespreekt deze stukken met de raad van bestuur en
externe ontwikkelingen in eisen en procedures. Onderdeel
de controller en ziet toe op opvolging van de geformuleerde
van die jaarlijkse cyclus is de kaderbrief. Hiermee bepaalt
verbetervoorstellen.
de raad van bestuur, na overleg met het managementteam, het kader waarmee inhoud gegeven kan worden aan
De overgang naar AWBZ-financiering is het belangrijkste
de jaarplannen en de begroting van het volgende jaar. De
risico voor de voortgang van de organisatie. Onder leiding
kaderbrief is een sturingsmiddel vooraf en tevens het
van de bestuurder heeft het coördinatieteam AWBZ zich
beoordelingsinstrument voor het centrale jaarplan, de
beziggehouden met het in goede banen leiden van de
jaarplannen van de stafafdelingen en de jaarplannen van
met de verandering in de financiering samenhangende
de Fokusprojecten (projectjaarplannen). Het accent ligt
aanpassingen. Dit coördinatieteam heeft ook de in- en
op het centrale jaarplan Fokus; de projectjaarplannen zijn
externe communicatie over dit onderwerp op zich
daarvan afgeleid. De kaderbrief en de jaarplannen bevatten
genomen en de coördinatie van uiteenlopende acties
meetbare doelstellingen voor de prestaties op het gebied
richting politiek en publiek. In juni 2013 werd het project-
17
Jaarverslag 2013 | Stichting Fokus Exploitatie
Vera Bergkamp - D66
tijdens Algemeen overleg langdurige zorg
op 18 december 2013
In de periode juni-oktober 2012 voerde adviesbureau KPMG
Advisory, in opdracht van de NZa een onderzoek uit met
als doel inzichtelijk te maken: de huidige omvang, aard en
planbaarheid van de ADL-dienstverlening, de kosten die
met ADL-assistentie gemoeid zijn en het uitwerken van
mogelijke bekostigingsvormen. Het conceptrapport dat in
het voorjaar 2013 aan de staatssecretaris werd aangeboden
komt voldoende tegemoet aan de gewenste prijsopbouw
door rekening te houden met de onplanbaarheid van de
‘Een volgend punt betreft het Fokuswonen.
Het is een specifieke groep met eigen wensen
en mogelijkheden en ik betreur het dan ook
dat er elke keer weer onzekerheid ontstaat
over het Fokuswonen. Volgens mij is het
belangrijk om daarover snel duidelijkheid te
bieden. Het kan niet anders dan dat er een
aanspraak moet komen in de Wet langdurige
zorg. Ik hoop dan ook dat de staatssecretaris
dat vandaag gewoon al toe kan zeggen,
zodat de mensen die gebruik maken van
Fokuswonen rust hebben voor de kerstdagen.’
gevraagde assistentie, (onder meer) door in de opbouw
van een normatieve kostprijs rekening te houden met de
uit het onderzoek en de Fokuservaring gebleken
productiviteitsverhouding in de inzet van personeel in
Fokusprojecten. Vanwege de kabinetsplannen voor
hervorming van de langdurige zorg heeft de staatssecretaris
in mei 2013 aan de Tweede en Eerste Kamer laten weten
dat hij de tijdelijke regeling per 1 januari 2014 verlengt. Het
rapport van KPMG Advisory heeft door deze ontwikkeling
in 2013 nog niet geleid tot een door NZa vastgesteld tarief
voor ADL-dienstverlening. De brief van de NZa waarmee
het rapport van KPMG Advisory wordt aangeboden aan
de staatssecretaris van VWS was voor Fokus aanleiding om
nader onderzoek te laten uitvoeren, gericht op een analyse
plan ARA (automatische registratie van ADL-assistentie)
van de planning- en controlcyclus personele inzet en
met de uitrol van een nieuwe release afgerond. Voor de
productiviteit. De rapportage van het onderzoeksbureau
implementatie van de AZR (AWBZ-brede zorgregistratie) is
(KPMG Accountants) wordt in het voorjaar van 2014
een werkgroep ingesteld met als doel processen rondom
verwacht.
productieregistratie en -declaratie AZR-proof te maken.
De werkzaamheden ten behoeve AZR zijn in februari 2013
In april 2013 bracht het CVZ de ‘Uitvoeringstoets
afgerond. Een aantal acties loopt nog door tot najaar 2014.
alternatieven ADL-assistentie’ uit over een aantal door de
staatssecretaris aan het CVZ voorgelegde alternatieven voor
Op initiatief van het ministerie van VWS werden vanaf het
de toekomstige financiering. Het CVZ positioneerde het
voorjaar van 2012 verschillende externe onderzoeken
Fokuswonen voor de toekomstige financiering binnen de
uitgevoerd, waaraan Fokus heeft meegewerkt. In het
AWBZ, met een eigen bijzonder aanspraak. Het door het
voorjaar voerde TeamM een onderzoek uit in opdracht
CVZ ontwikkelde ‘integrale pakket’ voor deze aanspraak
van VWS. Daaruit blijkt dat een bepaald minimum aantal
stuitte op bezwaren van cliënten van Fokus. Zij wensen
geleverde uren ADL-assistentie aan de gezamenlijke cliënten
over de assistentie buiten de woning en over assistentie
in een Fokusproject én de clustering van woningen rond
die Fokus niet biedt de eigen regie te behouden in de vorm
een hulppost, op loopafstand, belangrijke randvoorwaarden
van een persoonsgebonden budget. Zij willen daarvoor
zijn voor een gezonde exploitatie van ADL-assistentie. Dat
niet aangewezen zijn op de ‘aanbieder Fokus’.
is een bevestiging van de opvattingen van Fokus en van de
uitgangspunten van het Fokusconcept.
18
Jaarverslag 2013 | Stichting Fokus Exploitatie
Cliëntenraad Fokus
voor de eigen kosten en werkzaamheden. Doorgaans
wordt die ongewijzigd overgenomen in de begroting van
De twaalf leden van de Cliëntenraad Fokus (CRF) worden
de organisatie. Voor het geval dat raad en bestuur niet
gekozen door en uit alle cliënten van Fokus. Bij voorkeur
tot overeenstemming kunnen komen, is er bij Fokus
komen er – volgens het reglement – twee leden uit iedere
een onafhankelijke vertrouwenscommissie, zoals voor-
regio. De raad vergadert om en om zonder en met de
geschreven in de wet. De commissie is in 2013 niet actief
bestuurder, de bestuurssecretaris en de stafmanager Fokus-
geweest. Uit de evaluatie blijkt dat raad en bestuur goed
wonen, Kwaliteit en Onderzoek. Raad van bestuur en
en met veel wederzijds vertrouwen samenwerken.
cliëntenraad brengen agendapunten in voor de vergadering.
In 2013 vonden zes reguliere overlegvergaderingen plaats.
De raad was in 2013 bijzonder actief op de onderwerpen
Daarnaast waren er twee extra overlegvergaderingen
verbeterplan ‘Fokus een garantie op kwaliteit’ en ‘vervolg
en enkele bijzondere bijeenkomsten, waaronder een
op de tijdelijke AWBZ-aanspraak’. Over het eerste onder-
benen-op-tafelgesprek tussen CRF en managementteam.
werp sprak de raad met vertegenwoordigers van de
De raad heeft zich zeer ingespannen het benodigde hoge
inspectie met de bedoeling elkaar over en weer goed te
tempo en de korte besluittermijnen rond onderwerpen uit
informeren over bedoelingen, verwachtingen en ervaringen
het Verbeterplan mogelijk te maken. De bestuurder neemt
tijdens het IGZ-onderzoek en de rapportages daarvan.
opmerkingen en adviezen van de raad mee in zijn besluit-
De raad informeerde de inspectie enkele malen over zijn
vorming en volgt deze over het algemeen.
opvattingen over kwaliteits- en veiligheidsaspecten in de
dienstverlening van Fokus. Vertegenwoordigers van de raad
De raad heeft een eigen reglement, dat is aangevuld met
namen deel aan project- en werkgroepen die beleid
een samenwerkingsovereenkomst met het bestuur.
ontwikkelen in het kader van het verbeterplan of de
Communicatie met de achterban geschiedt onder andere
uitvoering ervan begeleiden.
via het cliëntenblad Infokus, een discussieplatform op
Tijdens het werkbezoek van staatssecretaris Martin van Rijn
www.cliëntenraadfokus.nl en via Twitter en Facebook.
aan het Fokusproject Den Haag Kepplerplein informeerde
Daarnaast is er de Club van 60: een contactgroep van
de raad de bewindsman over de noodzaak nu eindelijk
cliënten die om reacties en meningen wordt gevraagd over
en definitief een goede regeling voor het Fokuswonen te
allerlei onderwerpen. De CRF heeft een ambtelijk secretaris,
treffen, nu de tijdelijke aanspraak zou moeten opgaan in
in dienst van Fokus. De raad dient jaarlijks een begroting in
nieuwe wetgeving in het kader van de Hervorming langdurige zorg. Vooral de waarde van de specifieke werkwijze
(24 uurs oproepbaarheid, de beschikbaarheid van directe
alarmopvolging en het werken op aanwijzing) werd
onder de aandacht van de staatssecretaris gebracht.
De raad informeerde het ministerie en Kamerleden actief
over zijn opvattingen over het aanvankelijke plan van de
staatssecretaris het Fokuswonen per 2015 regulier te
financieren uit de voorgenomen Wet langdurige zorg. De
voorzitter van de raad nam deel aan de op 13 december
2013 door de Kamercommissie georganiseerde hoorzitting
en presenteerde daar, mee aan de hand van een door de
raad opgesteld positionpaper, de visie van de cliëntenraad.
Leden van de raad woonden de vergaderingen van de
Kamercommissie over de Hervorming langdurige zorg bij.
19
Jaarverslag 2013 | Stichting Fokus Exploitatie
Linda Voortman - Groen Links
tijdens Algemeen overleg langdurige zorg
op 18 december 2013
In de overlegvergaderingen tussen cliëntenraad en raad
van bestuur passeerden de volgende onderwerpen:
• de voorbereiding op en ontwikkelingen rond een
nieuwe aanspraak ADL-assistentie (per 2014). De raad van
bestuur informeerde de raad over de voortgang. De visies
op de verschillende alternatieven en door bestuur en
cliëntenraad te ondernemen acties werden afgestemd. De
‘Al veel mensen hebben aandacht gevraagd
voor het Fokuswonen. Ik begrijp dat er
inmiddels een ruime Kamermeerderheid is
die zegt dat er een aparte aanspraak voor
Fokuswonen moet komen. Dat kan mijn
fractie alleen maar steunen.’
raad ontwikkelde actie in de richting van Tweede Kamerleden en de staatssecretaris. De voorzitter van de CRF
voerde het woord tijdens de hoorzitting in de Tweede
Kamer op 13 december 2013. De raad nam deel aan een
expertmeeting bij CVZ over een door dat college uit te
brengen uitvoeringstoets.
• in de uitvoering van het verbeterplan ‘Fokus, een
garantie op kwaliteit’ kwam een reeks beleidsvoorstellen
aan de orde waarover de cliëntenraad (verzwaard) advies
• de voortgang en resultaten van het verbetertraject
uitbracht, adviseerde over de implementatie van het beleid
Beademing;
en meedacht over de ontwikkelde hupmiddelen. Zo werd
• het advies van de CRF over de samenwerking met ITS
aandacht besteed aan:
over het te ontwikkelen Kwaliteitskader ADL-assistentie;
• de invoering van kwaliteitscoaches, ter ondersteuning
• het normenkader dat de IGZ tijdens een bezoek aan een
van ADL-assistenten in de ontwikkeling van hun vak en de
Fokusproject hanteert;
uitvoering daarvan;
• (informerend) over de opzet van de pilots voor de
• de uitvoering van een programma Bejegening ter
betrokkenheid van cliënten bij sollicitatieprocedures.
verbetering van de communicatie tussen assistenten en
cliënten;
De raad adviseerde over:
• het beleid ter introductie van de cliëntgegevensmap,
• de voorgenomen herziening van het Badbeleid;
de eigen vormgeving van het wettelijk voorgeschreven zorg-
• de herziening van het Hygiënebeleid en het prik-
plan binnen het Fokusconcept. Voor de jaarlijkse evaluatie
acccidentenprotocol;
van de map werd het beleid Cliëntevaluatiegesprek herzien.
• de herziene calamiteitenklapper in de ADL-eenheid;
Tegelijkertijd werd het beleid Hoe te handelen bij regie-
• de invoering van de Meldcode huiselijk geweld;
verlies van cliënten voorgelegd;
• (onder voorwaarden positief) over de voorgenomen
• het wijzigen en opnieuw vaststellen van het beleid
sluiting van het Fokusproject Drachten – vanwege de
Cliëntdossiers;
verslechterde verhuurbaarheid van de woningen
• de opzet en vorm van de inventarisatie van risico’s
(zie ook 4.5.1);
per cliënt, als onderdeel van de kwaliteitscyclus;
• de voorgenomen herstructurering stafformatie 2013;
• de aanpak van langdurende situaties van conflict of
• het minimum aantal aanwezige assistenten in een
ongewenst gedrag;
project met meerdere beademings-cliënten;
• de opzet van het project Cliënttevredenheid over wacht
• de omgang van cliënten en ADL-assistenten in de
• de ‘praatplaat’, ontwikkeld voor locatiemanagers en
privésfeer;
teams, om de complexe samenhang van allerhande
• het aan KPMG op te dragen onderzoek naar mogelijk-
ingezette hulpmiddelen duidelijk te maken, ter verbetering
heden de productiviteit binnen Fokus verder te verbeteren;
van de kwaliteit;
• de uitvoering van het cliënttevredenheidsonderzoek 2013.
20
Jaarverslag 2013 | Stichting Fokus Exploitatie
Verder kwamen aan de orde:
bestuurder, waarop deze zijn definitieve besluit kenbaar
• de vereenvoudigde beschrijving van de algemene
maakte dat afweek van het OR-advies. De OR liet des-
voorwaarden bij de dienstverleningsovereenkomst;
gevraagd weten af te zien van de wettelijke opschortings-
• de CVZ-uitvoeringstoets over ‘alternatieven ADL-
termijn voor dit besluit. Daardoor kon het plan nog voor het
assistentie’, over de opvolging van de tijdelijke aanspraak
einde van het jaar worden uitgevoerd. Afgesproken werd
ADL-assistentie in de AWBZ. De daarin genoemde opties
de gang van zaken rond deze adviesaanvraag met elkaar te
werden besproken op voor- en nadelen voor cliënten;
evalueren omdat proces en inhoud tot spanningen hadden
• de voorbereiding van de in het voorjaar van 2013
geleid in de overigens goed verlopende samenwerking
gehouden bijeenkomsten voor cliënten naar aanleiding van
tussen raad en bestuurder.
de rapporten van IGZ (Kwaliteitstoets 2012) en van CVZ
en Nza (over de toekomstige financiering van het Fokus-
Aan de raad werd advies gevraagd over de voorgenomen
wonen);
sluiting van het Fokusproject Drachten. Ook hier bracht de
• diverse evaluaties en verslagen, waaronder de jaar-
raad advies uit na ontvangst van het desbetreffende sociaal
verslagen 2012 van de Klachtencommissie cliënten en van
plan. Daarin worden alle medewerkers van dit project
de cliëntenvertrouwensperoon, het overzicht klachten-
herplaatst in het nieuw te openen project Heerenveen.
registratie 2012 en de TilThermometer;
Omdat ook hier niet geheel conform het OR-advies kon
• de visie van de CRF op de scholingsmap voor nieuwe
worden besloten, besloot de raad desgevraagd af te zien
ADL-assistenten, de moedersleutel/elektronische tag voor
van de opschortingstermijn. Daardoor kon voor de
toegang tot de Fokuswoning in noodsituaties, de werking
medewerkers tijdig duidelijkheid worden gegeven over hun
van het beleid Van regels naar kaders, aanpassing van het
toekomst bij Fokus. Realisatie van sluiting en herplaatsing
instrument ‘Beoordeling en ontwikkeling ADL-assistenten’
zullen plaatsvinden in het voorjaar van 2014.
en de registratie van wachttijden.
Met de ondernemingsraad werd gesproken over:
• de Kwaliteitstoets 2012 van de inspectie en het daarop
Ondernemingsraad
ontwikkelde verbeterplan ‘Fokus, een garantie op kwaliteit’.
De OR werd geïnformeerd over nieuw en aangepast beleid
De ondernemingsraad (OR) van Fokus bestaat uit elf leden
ter uitvoering van dat verbeterplan en over de zich
en wordt ondersteund door een ambtelijk secretaris.
ontwikkelende relatie met de IGZ. Over een aantal beleidsonderwerpen bracht de OR advies (of instemming) uit en
In 2013 is met de ondernemingsraad overlegd over de
leverde daarbij punten van aandacht;
‘herstructurering stafformatie 2013’. De herstructurering
• de toekomstige financiering van het Fokuswonen. Deze
vloeide voort uit het plan de kwaliteit van dienstverlening te
vormde ook voor de OR een punt van hoge urgentie en
versterken door de aanstelling van een twaalftal kwaliteits-
zorg. De OR werd regelmatig bijgepraat en toonde zijn zorg
coaches. Zij zullen de dagelijkse uitvoering van ADL-
over de continuïteit en toekomstverwachting van de
assistentie gaan ondersteunen door coaching op de werk-
organisatie. Daarbij vroeg de OR aandacht voor leegstand
plek. Tegelijkertijd was de groei-ambitie van de organisatie
en de zichtbaarheid van Fokus. Met de raad werden de
drastisch bijgesteld. Daarop gerichte formatie zou kunnen
rapporten van NZa en CVZ en de Kamerstukken Hervorming
komen te vervallen. Een en ander leidde tot het plan een
langdurige zorg gedeeld;
twaalftal fte’s uit de bestaande formatie te laten vervallen.
• de voorgenomen opdracht aan KPMG Accountancy tot
Dat plan is als adviesaanvraag aan de ondernemingsraad
onderzoek naar de mogelijkheden tot verhoging van de
voorgelegd. Na ontvangst van het met de vakorganisaties
productiviteit binnen de ADL-assistentie. De raad adviseerde
afgesloten sociaal plan bracht de OR advies uit aan de
hierover positief;
21
Jaarverslag 2013 | Stichting Fokus Exploitatie
• diverse arbo-onderwerpen, zoals de dienstverlening
• de jaarverslagen van de cliëntvertrouwenspersoon en
door de Arbo Unie, de uitvoering van het arbeidsverzuim-
van de Klachtencommissie cliënten;
beleid, beleid rond hygiëne, cytostatica en MRSA, het
• het opnemen en vervallen van verlofrechten op basis
omgaan met prikaccidenten, het jaarverslag 2012 van de
van de wet en van de Fokus-cao. Daarover kon nog
commissie Ongewenst gedrag en van de vertrouwens-
onvoldoende opheldering worden gegeven;
persoon personeel, de Meldcode huiselijk geweld en
• uitvoeringsproblemen in het tijdig en voldoende
kindermishandeling, het bezoek van de Inspectie SWZ;
inroosteren van personeel. Daar werd regelmatig bij
• financiële stukken 2012 en over Kaderbrief, jaarplan en
stilgestaan;
begroting 2014;
• de herziening van de Uitgangspunten voor het beroep
• de werking van de BI-tool, het interne dashboard met
ADL-assistent en de invoering van het VAKbekwaamheids-
actuele management- en stuurinformatie. De raad kreeg
boekje. De raad was daar actief bij betrokken.
hier uitleg over;
• de voorbereiding van het cliënttevredenheidsonderzoek
2013 en het medewerkertevredenheidsonderzoek 2014;
• de wijziging van de klachtenbehandeling van personeel
door het instellen van een informatielijn voor medewerkers.
Hierover zijn afspraken met de OR gemaakt;
De ondernemingsraad van Fokus
22
Jaarverslag 2013 | Stichting Fokus Exploitatie
Hoofdstuk 4
Beleid, kwaliteit, inspanningen en prestaties
Meerjarenbeleid
In 2009 is het meerjarenbeleidsplan ‘Versterk het
Fokusmerk’ vastgesteld. In dat beleidsplan is de missie
van Fokus opgenomen.
Missie
Fokus wil bijdragen aan de praktische realisatie van woonconcepten voor mensen met een zware fysieke beperking, waardoor
zij vrij, onafhankelijk en zelfstandig kunnen wonen en leven, als voorwaarde tot een volwaardige en ongehinderde maatschappelijke participatie, zoals ieder zónder functiebeperking.
Het Jaarverslag Fokus 2012 vermeldde de verwachting dat
etmaal op afroep en op aanwijzing beschikbaar is en van
(…) de ins en outs van de nieuwe aanspraak (…) tegen de
hoge kwaliteit. De kern van dat concept sluit aan op de
zomer van 2013 duidelijk zullen worden, nodig om een
vraag van cliënten. Het sluit ook aan op de ‘Haagse beleids-
nieuw strategisch meerjarenbeleid vorm te kunnen geven
doelstellingen’ voor de langdurige zorg. Het concept heeft
op basis van een analyse van ‘heden en toekomst’ en om
dan ook draagvlak in politiek Den Haag, zo is in 2011 dui-
tijdig voorbereidingen te kunnen treffen voor 2014. Dat
delijk gebleken. Die kern is en blijft het eigene, eigenwijze
nieuwe meerjarenbeleidsplan zal cliënten en medewerkers
en bijzondere van Fokus, dat zich onderscheidt van overig
de daarop volgende jaren moeten verzekeren van een
AWBZ-aanbod en potentie en toekomstwaarde heeft. Alles
stabiele, duurzame woon-, assistentie-, respectievelijk werk-
rónd die kern is veranderbaar en dus ter discussie.
situatie (…). In de nieuwe werkelijkheid van 2013 besloot
de staatssecretaris de tijdelijke aanspraak te verlengen en de
Stond de ontwikkeling van het meerjarenbeleid in 2013 dan
toekomstige regeling voor het Fokuswonen te willen bezien
tijdelijk stil, het ‘werk aan de toekomst’ allerminst. Tegen de
tegen de achtergrond van de in het nieuwe regeerakkoord
achtergrond van bovenstaand citaat zijn raad van toezicht,
opgenomen Hervorming langdurige zorg. De onduidelijk-
bestuur en cliëntenraad erin geslaagd de Tweede Kamer
heid over de toekomst van het Fokuswonen duurde
en de staatssecretaris er van te overtuigen dat het Fokus-
daardoor voort tot het einde van het verslagjaar. Om die
concept een eigen, specifieke regeling nodig heeft die uit-
reden is nog geen nieuw meerjarenbeleid is opgesteld.
gaat van de kernelementen van het Fokusconcept. Dat was
één van de prioriteiten uit het jaarplan 2013 en van
In dat jaarverslag 2012 werd de bange vraag: ‘Is Fokus na
het meerjarenbeleidsplan.
2014 nog wel Fokus?’ als volgt beantwoord: Welke veran-
In 2013 werd nog volop gewerkt aan de realisatie van de
deringen ook worden doorgevoerd: de missie en visie van
strategische doelen van dat meerjarenbeleidsplan: het
Fokus blijven ongewijzigd. Mensen met een zware lichame-
verhogen van de kwaliteit van dienstverlening voor de
lijke handicap willen een normaal leven, midden in de maat-
cliënten, een toenemende doelmatigheid in organisatie en
schappij. Het Fokusconcept biedt daarvoor een uitstekende,
uitvoering, mede als basis voor een goede financierings-
aantrekkelijke en betaalbare vorm, waarin eigen regie van
regeling. Op alle drie terreinen bleek eind 2013 flinke
de cliënt het uitgangspunt is en de assistentie 24 uur per
vooruitgang geboekt.
23
Jaarverslag 2013 | Stichting Fokus Exploitatie
Algemeen beleid 2013
zekerheid voor cliënten voor de lange termijn te verschaffen
op het behoud van deze vorm van leven, wonen en zorg.
Prioriteiten en resultaten op hoofdlijnen 2013
Verspreid over dit verslag zijn uitspraken van Kamerleden
In het jaarplan 2013 stond de uitvoering van het verbeter-
en de staatssecretaris opgenomen die genoemde visie en
plan ‘Fokus, een garantie op kwaliteit’ als hoogste prioriteit
stellingname illustreren.
geagendeerd. De realisering van de daarin opgenomen
• Het resultaat van de inspanningen op vele onderdelen
verbeteracties hadden tot doel de geboden én ervaren
van de kwaliteit van dienstverlening bleek terug te vinden in
kwaliteit van ADL-assistentie op het niveau te brengen dat
de gestegen waardering van cliënten voor het Fokuswonen
mag worden verwacht van dé erkende aanbieder van
in het eind 2013 uitgevoerde cliënttevredenheidsonderzoek.
24-uurs assistentie, gericht op de eigen regie van de cliënt.
Bij een door de onderzoeker als zeer hoog gewaardeerde
Het rapport van de inspectie was, naast eigen bevindingen,
respons steeg de algemene waardering van cliënten voor de
een aansporing om zeer intensief en in hoog tempo de
dienstverlening van Fokus van 7,6 (2011) naar 7,9 (2013).
nodige verbeteringen in gang te zetten en te borgen.
De waardering voor de ADL-assistenten steeg van 7,2 naar
Daarmee moest een aantoonbare en voor cliënten merk-
7,5 en die voor locatiemanagers van 6,6 naar 7,2.
bare verbetering tot stand komen, die bovendien voor
• Daaraan voorafgaand had het managementteam, met
de inspectie en daarmee voor de staatssecretaris en de
behulp van een projectleider van bureau Twynstra Gudde,
Tweede Kamer zichtbaar en herkenbaar zou zijn.
een groot aantal omvangrijke verbeteracties in gang gezet
ter verhoging van de kwaliteit van dienstverlening. De
De basis voor een goede financiering door de overheid is
verbeteracties waren mede gericht op het kunnen voldoen
gelegen in erkende en werkelijk geleverde kwaliteit van
aan de maatregelen die de inspectie van Fokus verwachtte.
assistentieverlening. Verbetering van de kwaliteit was dan
In de ontwikkeling van de verbeteracties was doorlopend
ook de motor voor het pleidooi voor een goede nieuwe
de vaak moeilijke afstemming van visie en missie van Fokus
financiering, als vervolg op de tijdelijke aanspraak. Dat was
op de normen die voortvloeien uit ‘de zorgwereld’. Het
voor 2013 de tweede prioriteit.
Fokusuitgangspunt van eigen regie over leven, wonen en
assistentie moest steeds worden afgestemd op normen
De verhoging van de doelmatigheid (de derde prioriteit)
van professionaliteit, verantwoorde zorg en het veiligheids-
werd in twee prioriteiten gegoten: verlaging van het
begrip in de zorg. Gaandeweg de uitvoering van het
arbeidsverzuim en van het verloop onder ADL-assistenten.
verbetertraject vorderde die hernieuwde afstemming.
Daarnaast werd een positief exploitatieresultaat ten doel
Daardoor konden met behoud én zelfs versterking van de
gesteld als resultaat van gezonde bedrijfsvoering.
‘eigen regie’ maatregelen worden getroffen die passen bij
cliënten, medewerkers en gedachtengoed van Fokus.
Op alle doelen kon in 2013 vooruitgang worden geboekt.
Daarmee kon voor zowel cliënten als voor de inspectie
• Aan het eind van het verslagjaar lag er de toezegging
aantoonbaar vooruitgang worden geboekt. Verspreid over
van de staatssecretaris voor het Fokuswonen een specifieke
dit jaarverslag staan de verbeteracties beschreven. Al met
regeling te treffen binnen de geplande Hervorming lang-
al is er een werkwijze ontstaan waarin de vraag van de
durige zorg, waarmee het Fokusconcept ook voor de
individuele cliënt structureel aandacht krijgt (in plan en
toekomst kan worden behouden. Kamer en staatssecretaris
evaluatie). Daarbij is de verzamelde vraag op het niveau van
spraken hun waardering uit voor het concept en voor het
het lokale Fokusproject uitgangspunt voor het realiseren
daarmee bereikte doel: in eigen regie, zelfstandig wonen
van voldoende en voldoende bekwaam personeel. Dit doel
en leven voor mensen met een zware fysieke beperking, als
wordt ondersteund door een verbeterd en geïntensiveerd
basis voor een ‘gewoon’ maatschappelijk leven. De Tweede
scholingsaanbod, door een regelmatige risico-inventarisatie
Kamer drong te meer aan op een nieuwe regeling om
op cliënt- en projectniveau, door een verbeterd en uit-
24
Jaarverslag 2013 | Stichting Fokus Exploitatie
gebreid systeem van klachtenbehandeling en door een
• Het financieel beleid en beheer leidden in 2013 tot een
methode voor het analyseren en aanpakken van complexe
positief resultaat op de exploitatie van ADL-assistentie op
problematiek. Voor het verminderen van wachttijden voor
basis van de tijdelijke aanspraak ADL-assistentie. Voor de
cliënten na een oproep voor assistentie werd een project
assistentie in Capelle aan den IJssel en in de negen extra
opgezet. Daarin werd – met geselecteerde cliënten die
woningen in Maastricht Centrum die op basis van AWBZ-
ontevreden zijn over wachttijden – gericht aandacht
functies en klassen werd gefinancierd was het resultaat als
besteed aan de mogelijkheden wachttijden te verminderen.
verwacht negatief. We nemen aan dat aan die situatie in
Het in 2012 gestarte programma Bejegening werd voort-
de nieuwe financiering een eind zal komen.
gezet.
• Het verbeterplan bevatte ook de voortgezette acties
Groei
gericht op de kwaliteit van de assistentie bij ademhalings-
Gegeven de omstandigheden is de groeidoelstelling uit het
ondersteuning.
meerjarenbeleidsplan drastisch neerwaarts bijgesteld. Sinds
• De gestegen waardering van cliënten en de op het
2009 is het voor woningcorporaties niet meer mogelijk
kwaliteitsvlak bereikte resultaten stemmen eind 2013 tot
subsidie voor de extra bouwkosten van ADL-clusters aan
tevredenheid. Fokus en inspectie concluderen evenwel
te vragen. De financiële omstandigheden van die woning-
beide dat daarmee niet een eindsituatie is bereikt. Er is nog
corporaties en de crisis in bouwsector verhinderen bouw-
veel (verder) te verbeteren. De intensieve ontwikkeling in
initiatieven. Bovendien had de belangstelling voor het
2013 heeft die verdere verbetering in gang gezet en biedt
daadwerkelijke verhuizen naar een Fokuswoning te lijden
daarop het nodige aan uitdaging en perspectief.
onder diezelfde crisis en onder het uitblijven van een
• De wachttijden van cliënten daalden. Fokus stelt als
garantie voor de toekomstige financiering van de ADL-
norm dat na negen van de tien oproepen binnen vijftien
assistentie.
minuten een assistent bij de cliënt aanwezig moet zijn. Die
Voor het Fokuswonen bestaat overigens nog steeds een
norm (10%) werd eind 2012 nog niet gehaald, namelijk
wachtlijst. In 2013 werd gebouwd aan het 99e Fokus-
12,1% (gemiddeld over heel 2012). In de loop van het jaar
project, te Heerenveen. Fokus trok zich terug uit het
daalde de overschrijding van die norm. Eind 2013 werd
initiatief Leidschendam/Voorburg. Voorgenomen werd
beter dan de norm gepresteerd (9,4% gemiddeld over heel
het project Drachten te sluiten vanwege de verslechterde
2013). Het gaat hier om een gemiddelde over heel Fokus
verhuurbaarheid van de woningen in een onaantrekkelijke
gemeten.
wijk; beide met weinig perspectief op verbetering.
• Het arbeidsverzuim daalde in van 6,8% (cumulatief
2012) naar 6,6% (cumulatief 2013). Een weliswaar kleine
verbetering, maar wel nog achterblijvend bij de landelijke
ontwikkelingen.
• De uitstroom van ADL-assistenten daalde van 23,7
in december 2012 naar 16,8% in december 2013 (voortschrijdend percentage over de afgelopen twaalf maanden).
• In 2013 werd een ‘herstructurering staf 2013’
uitgevoerd, onder meer om de inzet van kwaliteitscoaches te kunnen financieren, ter ondersteuning van de
professionele vakontwikkeling van en voor ADL-assistenten
‘direct op de werkvloer’ en om tegelijkertijd – vanwege
verminderde groei – de daarop gerichte stafformatie af
te slanken en te stroomlijnen.
25
Jaarverslag 2013 | Stichting Fokus Exploitatie
Aantal wachtlijstkandidaten per 31-12-2013
Totaal Fokus
Totaal op
31 december 2013
Uitstroom door
uitschrijving
Uitstroom door
start bewoning
Instroom
Totaal op
1 januari 2013
Uitstroom wachtlijst
Totaal aantal wachtlijstkandidaten
837
199
119
111
806
Wachtlijstkandidaten die al cliënt zijn
181
37
28
10
180
Wachtlijstkandidaten nog geen cliënt
656
162
91
101
626
Risicoanalyses
Vooruitblik
Beleid en strategie van Fokus worden onder meer onder-
De resultaten van 2013, zoals hierboven kort omschreven,
bouwd met de resultaten van risicoanalyse en een af-
geven vertrouwen dat het concept van het Fokuswonen
gewogen verwerking van gedetecteerde risico’s. Dat
duurzaam kan blijven bestaan. Fokus blijkt de ‘goede
is onder meer gebeurd bij de opstelling van jaarplan en
beweging en richting’ te pakken te hebben in de
begroting 2014. In 2013 werd gewerkt met ‘code groen’,
verbetering van de kwaliteit van assistentieverlening en
een geïntegreerde rapportage van risico-elementen van
te voldoen aan de daaraan wettelijke gestelde eisen. En
ieder afzonderlijk Fokusproject. Die rapportage was aan-
de staatssecretaris heeft voor 2015 een goede specifieke
leiding voor op individuele projecten afgestemde maat-
regeling voor de financiering van het Fokuswonen in het
regelen door regiomanagers. Eens per kwartaal worden
vooruitzicht gesteld.
op cliënt- en projectniveau de risico’s in de dienstverlening
geïnventariseerd, waardoor deze tijdig in beeld komen en
‘Kwaliteit van dienstverlening’ en ‘financiering’ zijn geen
van maatregelen kunnen worden voorzien.
rustige begrippen gebleken in de geschiedenis van Fokus.
Hoewel we tevreden zijn over het ultimo 2013 bereikte
resultaat zullen beide onderwerpen, naast de ‘huishouding
van de organisatie’ nog de nodige ontwikkeling doorstaan.
Zo zal het zorgveld per 2015 ingrijpend veranderen, met
gevolgen voor cliënten en organisatie.
In de maanden maart en april 2013 werden verspreid
over het land een dertigtal bijeenkomsten met cliënten
gehouden over de toekomst van het Fokuswonen, naar
aanleiding van de daarover uitgebrachte rapporten van
NZa en CVZ. En over de kwaliteit van dienstverlening, naar
aanleiding van de Kwaliteitstoets Fokus 2012 van de
inspectie. Door of namens het bestuur werd in deze
geslaagde bijeenkomsten indringend gesproken over de
ontwikkelingen en plannen en bleek de onrust onder
cliënten over hun toekomst groot.
26
Jaarverslag 2013 | Stichting Fokus Exploitatie
Algemeen kwaliteitsbeleid
waardoor een betere match kan plaatsvinden tussen de
vraag van de cliënten en de daarvoor vereiste deskundig-
Doelen kwaliteitsbeleid
heid van medewerkers. Dit wordt ondermeer ondersteund
Het Fokusbeleid is gericht op kwaliteit en veiligheid van
in het nieuw ingevoerde projectscholingsplan en door
de assistentieverlening vanuit cliëntperspectief en mede-
de systematische borging van de risico-inventarisaties op
werkerperspectief. Het beleid sluit aan op waar het bij
cliënt- en projectniveau, mede als basis voor het detecteren
het Fokuswonen om gaat: eigen regie voor cliënten om
van benodigde deskundigheden in het ADL-team. Deze
een eigen en zelfstandig leven te kunnen leiden. Het
risico-inventarisaties zijn een aanvulling op het bestaande
oordeel over de kwaliteit van de ADL-assistentie ligt bij de
beleid van melden van ongelukken, bijna ongelukken en
individuele cliënt. Het gaat om maatwerk bij de cliënt thuis.
incidenten (Vobobeleid). De verbetering van de aanpak van
Voorwaarde hiervoor is voldoende en voldoende bekwame
knelpunten in de dienstverlening als gevolg van regieverlies
medewerkers. Individuele medewerkers worden uitgedaagd
bij een cliënt; de invoering van een intern overleg voor
hun vakbekwaamheid te blijven ontwikkelen door scholing
complexe situaties in de dienstverlening aan cliënten
en door te leren van de ervaringen in de praktijk. Fokus zet
bedoeld voor reflectie en het formuleren van voorstellen
zich in om de gewone, dagelijkse dingen zo goed mogelijk
zodat de verantwoordelijke manager ‘nieuwe’ oplossings-
te doen, vanuit het perspectief van de cliënt. Daarin wil
richtingen in beeld krijgt.
Fokus excelleren.
• De inzet van externe expertise in probleemsituaties in de
dienstverlening bij cliënten van onder andere het Centrum
In 2013 is uitvoering gegeven aan het plan van aanpak
voor consultatie en expertise (CCE), zodat voorkomen wordt
‘Fokus, een garantie op kwaliteit’. Dit plan is opgesteld
dat complexe cliëntsituaties te lang onopgelost blijven.
nadat de Inspectie voor de Gezondheidszorg kritische kant-
• De voortzetting van het verbetertraject Beademing dat
tekeningen had geplaatst bij de organisatie en de uitvoering
in 2012 was ingezet.
van de assistentieverlening. Belangrijke punten die de IGZ
noemde waren dat Fokus geen gebruik maakte van een
zorgplan, er grote verschillen werden ervaren in de kwaliteit
In het najaar van 2013 kwamen cliënten, cliëntenraad en de
van de dienstverlening tussen de projecten en dat complexe
organisatie Fokus opnieuw in het geweer om het VWS-plan
cliëntsituaties te lang onopgelost bleven. Het plan van
om het Fokuswonen na 2015 regulier te financieren uit de
aanpak ‘Fokus, een garantie op kwaliteit’, sloot aan op de
op dat moment voorgenomen wet Langdurig intensieve
verbeteractiviteiten die Fokus in 2012 al had ingezet. Het
zorg (Liz). Die op verblijf en zorg in een intramurale setting
onderzoek van de IGZ heeft de urgentie om de doel-
gerichte financiering zou het Fokuswonen niet langer
stellingen te realiseren verhoogd.
mogelijk maken voor de cliëntengroep die daar nu gebruik
Hoofdpunten van het verbeterplan ‘Fokus, een garantie op
van maakt. Kamer en staatssecretaris luisterden naar de
kwaliteit’ waren:
argumenten en kwamen tot de conclusie dat een eigen,
• De invoering van een cliëntgegevensmap, de specifieke
specifieke regeling voor de financiering nodig is, gelet op de
Fokusoplossing voor het wettelijk verplichte zorgplan.
bijzondere elementen van het Fokusconcept, die zo goed
• De verbetering van de uitvoering van jaarlijkse
aansluiten op de vraag van mensen met een zware fysieke
cliëntevaluatiegesprekken door locatiemanagers.
beperking. Behalve dank aan de staatssecretaris en de
• De verbetering van de scholing voor de medewerkers
Kamerleden, zijn daarvoor dank en gelukwensen op zijn
door een aantal nieuwe (verplichte) interne scholingen.
plaats aan de cliënten die zich vol overgave stortten op
• Het stimuleren van de verantwoordelijkheid van mede-
het overtuigen van Kamerleden en staatssecretaris. Die
werkers voor de eigen ontwikkeling. En het plannen en
bijdragen waren indrukwekkend en blijken overtuigend.
borgen van de vakbekwaamheid op projectniveau,
27
Jaarverslag 2013 | Stichting Fokus Exploitatie
Renske Leijten - SP
tijdens Algemeen overleg langdurige zorg
op 18 december 2013
• De verbetering van het omgaan met klachten en
signalen over de dienstverlening op alle niveaus van
de organisatie.
• Het verminderen van wachttijden voor cliënten door
het bespreken van wachttijden met individuele cliënten.
Hiervoor is een werkvorm ontwikkeld in samenwerking met
dr G. Verbeek die eerder, in het kader van haar promotieonderzoek, een casestudie bij Fokus uitvoerde over
tijdsbeleving.
‘Ik heb de Fokusbewoners net gefeliciteerd met
hun overwinning na vier jaar strijd. Dat gaat
lukken. Ik hoop dat zij een fatsoenlijke subsidieregeling krijgen zoals die er was, dat zij
beschermd worden en dat die uitgebreid kan
worden. Fokus laat ons zien dat het kan. Ik vind
het alleen zo tragisch dat zij vier jaar lang
wakker hebben moeten liggen.’
• De voortzetting van het programma Bejegening dat in
2012 was ingezet.
• De aanpassing van beleid op een aantal onderwerpen
waarover binnen de Fokusprojecten onduidelijkheid of
ongewenste verschillen in uitvoering bestaan, zoals het
Voorkeurbeleid en het beleid Hand- en spandiensten.
• De voorbereiding van de verbetering van de uitvoering
van het EVA-beleid van Fokus door de vereiste scholing en
de herhaling daarvan expliciet in de betreffende handelingsschema’s op te nemen. Het gaat om ruim 60 handelingsschema’s.
ademhalingsondersteuning. De regiomanagers hebben met
De verbeteringen zijn landelijk ingezet waarbij de regio-
de locatiemanagers gesproken over de werking van ‘code
managers als lijnmanagers de rol op zich hebben genomen
groen’. Dit instrument is ontwikkeld om de resultaten in
in de voorbereiding én de implementatie. Deze aanpak is
de dagelijkse praktijk in beeld te brengen en te wegen op
ondersteund door gerichte managementinformatie,
risico’s, waardoor nieuwe inzichten ontstaan over verbeter-
verbetering van formats voor jaarplannen en verantwoor-
mogelijkheden. De tweede werkconferentie in december
ding. Hiermee is beoogd om landelijk in een zelfde tempo
2013 ging over cyclisch leren van de projecten in de praktijk
op gelijk niveau te werken aan verbetering en de verschillen
en over wat daarvoor nodig is, methodisch maar vooral ook
in ervaren kwaliteit tussen Fokusprojecten te verkleinen.
in houding en gedrag. Locatiemanagers hebben in 2013
Tevens is hiermee extra aandacht voor evaluatie van
allen deelgenomen aan de basisscholing beademing die
ingezette acties waardoor tijdige bijstelling beter mogelijk
Fokus in samenwerking met de Centra voor thuisbeademing
is. Het leren in de organisatie is hierdoor versterkt. Deze
en leveranciers van beademingsapparatuur heeft
koers zal in 2014 worden voortgezet. In het Jaarplan Fokus
georganiseerd. Hiermee is de deskundigheid van locatie-
2014 is kwaliteit prioriteit, naast doelmatigheid.
managers vergroot en is tevens geïnvesteerd in de samenwerking in de keten van beademingsondersteuning in de
In 2013 zijn twee aan het verbeterplan gerelateerde werk-
thuissituatie. Locatiemanagers hebben een scholing gevolgd
conferenties gehouden voor locatiemanagers. De eerste
in gespreksvoering over de nieuw ingevoerde cliënt-
werkconferentie in april 2013 had als centraal thema de
gegevensmap en het formuleren van de inhoud van die
verantwoordelijkheid voor kwaliteit en veiligheid van de
map. De risico-inventarisaties zijn per cliënt aangevuld
organisatie en de rol van de inspectie. Daarbij is speciaal
met nieuwe issues rond beademing. De locatiemanagers
aandacht gegeven aan de ademhalingsondersteuning die
actualiseren deze risico-inventarisaties nu elk kwartaal.
Fokus biedt. Er zijn goede praktijkvoorbeelden
Zij bespreken deze risico’s met de betreffende cliënt. En
gepresenteerd waarvan geleerd kon worden. Er is een
zij maken hierover in overleg met de cliënt desgewenst
aantal nieuwe afspraken gemaakt over de organisatie van
afspraken en leggen deze vast.
28
Jaarverslag 2013 | Stichting Fokus Exploitatie
De uitvoering van het verbeterplan ‘Fokus, een garantie op
kwaliteit’ was een intensief en centraal gestuurde uitrol
van een stevige hoeveelheid onverwachte activiteiten in
de Fokusprojecten, gericht op verbetering en borging van
Er zijn in het verslagjaar door de inspectie meerdere
kwaliteit. Met goed gevolg. Dat resultaat had niet kunnen
bezoeken gebracht aan Fokusprojecten. Tijdens deze
worden bereikt zonder de inzet en het doorzettings-
bezoeken hebben de inspecteurs gesproken met cliënten,
vermogen van locatiemanagers en ADL-assistenten. Zij
medewerkers en leidinggevenden. Vanaf de zomer heeft de
hebben ‘een stevig tandje extra’ gepresteerd. Eveneens
IGZ voor deze bezoeken een normenlijst gebruikt die beter
indrukwekkend en overtuigend. Eind 2013 kregen alle
aansloot op het concept van eigen regie van Fokuscliënten.
medewerkers daarvoor een kleine waarderingsuitkering als
Dit normenkader maakte de samenhang beter inzichtelijk
dank. Op deze plaats gaat daarom ook dank naar hen uit.
tussen de vragen van de cliënten, de deskundigheid van de
medewerkers en de organisatie van de dienstverlening. De
verbeteracties van Fokus konden hierdoor beter besproken
Het kwaliteitsmanagementsysteem wordt ondersteund
en aangetoond worden. Fokus heeft met dit kader een
met Interfokus. Deze applicatie gaat uit van plan-do-check-
zogenoemde ‘praatplaat’ gemaakt waarin de samenhang
act (de pdca-cyclus) en bevat alle relevante proces-
is uitgebeeld tussen de vraag van de cliënt, de afspraken
beschrijvingen, alle checks en de verbeter- en jaarplannen.
die daarover gemaakt worden in de cliëntgegevensmap, de
In de procesbeschrijvingen is steeds voor elke activiteit
geconstateerde risico’s in de dienstverlening en de vereiste
aangegeven wie verantwoordelijk is en wat de in- en de
deskundigheid van de medewerkers. Deze praatplaat is
output is.
gebruikt in gesprekken met medewerkers over de ingezette
veranderingen. Het bespreekbaar maken van de samenhang
Elke medewerker heeft toegang tot Interfokus en kan dus
tussen de vraag van de cliënt en de nieuwe instrumenten
zien wat de resultaten zijn van de audits en de tevreden-
heeft bijgedragen aan de acceptatie van de ingezette
heidmetingen. Ieder kan vragen en opmerkingen mailen
veranderingen.
naar de eigenaar van documenten en/of processen. Zo
worden de medewerkers nauw betrokken bij de actualisatie
Kwaliteitsmanagementsysteem
van het kwaliteitsmanagementsysteem. Ook de cliëntenraad
Fokus heeft een kwaliteitsmanagementsysteem dat in 2013
heeft toegang tot Interfokus. Voor cliënten is in 2013 het
opnieuw is getoetst door Lloyd’s Register Nederland. In
al bestaande extranet voor cliënten verder gevuld met
maart 2013 heeft Fokus een nieuwe HKZ-certificaat
informatie over het beleid van Fokus. Daardoor is de
ontvangen zonder minors of majors. Het certificaat geldt
informatievoorziening en de beschikbaarheid ervan voor
voor alle Fokusprojecten en voor de beide kantoren voor
cliënten sterk verbeterd.
een periode van drie jaar. Fokus heeft een overeenkomst
Fokus heeft een intern auditteam dat onderdeel is van het
met Lloyd’s voor halfjaarlijkse bezoeken aan ad random
kwaliteitsmanagementsysteem. Dit team werkt met een
geselecteerde Fokusprojecten en aan de kantoren. Er
driejaarlijkse planning. Het is een cyclisch programma
wordt dan gesproken met raad van bestuur, leden van het
met audits en her-audits in de Fokusprojecten en op de
managementteam, stafmedewerkers en met vertegen-
kantoren. De resultaten van het team zijn input voor
woordigers van de CRF en de OR. Er wordt getoetst of
verbeteracties onder leiding van de verantwoordelijke
Fokus cyclisch werkt aan kwaliteitsverbetering en of Fokus
managers. De actieve deelname van medewerkers aan de
voldoet aan de normen van de Stichting Harmonisatie
in- en externe audits draagt eraan bij dat kwaliteit en
Kwaliteitsbeoordeling in de Zorgsector (HKZ). De
kwaliteitsverbetering worden gezien als de verantwoorde-
rapportages van deze halfjaarlijkse bezoeken worden
lijkheid van elke medewerker in het dagelijkse werk.
besproken met de verantwoordelijke managers en in
In 2013 is het auditteam in omvang afgenomen door
het managementteam en gebruikt als toets in de verbeter-
personele wisselingen. De vacante functies zijn niet
cyclus. De inhoud van de rapporten blijkt goed aan te
opgevuld vanwege plannen om de interne audits te
sluiten op het Jaarplan Fokus 2013.
verbeteren door meer themagericht te gaan werken.
29
Jaarverslag 2013 | Stichting Fokus Exploitatie
Jaarlijks wordt een directiebeoordeling uitgevoerd van de
Kwaliteitsbewaking
werking en de volledigheid van het kwaliteitsmanagement-
De verantwoordingsformats over de realisatie van voor-
systeem. Tijdens deze beoordeling worden dwarsverbanden
genomen plannen in het kader van kwaliteitsbewaking
gelegd tussen de resultaten op verschillende terreinen, zoals
zijn in 2013 verder verbeterd. Periodiek legt elke locatie-
cliënttevredenheid en medewerkertevredenheid, primaire en
manager verantwoording af aan de regiomanager over de
ondersteunende processen.
realisatie van het jaarplan van het ‘eigen’ Fokusproject. In
de projectjaarplannen staan de doelstellingen naar aan-
Kwaliteitsverbetering
leiding van de aandachtspunten en/of verbeterpunten uit
Het onafhankelijke cliënttevredenheidsonderzoek is een
het CTO en de verschillende risico-inventarisaties. Ook de
belangrijk ankerpunt voor kwaliteitsverbetering van Fokus.
landelijke aandachts- en/of verbeterpunten uit het Jaarplan
Eind 2013 heeft ITS het tweejaarlijkse cliënttevredenheids-
Fokus komen daarin aan de orde. Hiermee is een basis
onderzoek (CTO) uitgevoerd. Het onderzoek is gekoppeld
gelegd om de pdca-cyclus daadwerkelijk ‘rond’ te maken,
aan de ontwikkeling van het kwaliteitskader ADL-assistentie
zodat het werken volgens de verbetercyclus bewaakt en
waartoe Fokus het initiatief heeft genomen. Dit initiatief
de resultaten ervan zichtbaar en geborgd kunnen worden.
was nodig omdat het in de gehandicaptenzorg gebruikte
De inhoud van de verantwoording van de locatiemanagers
kwaliteitskader onvoldoende aansluit op het Fokuswonen
naar de regiomanagers wordt vervolgens gebruikt voor
waarin eigen regie en het werken op afroep en aanwijzing
de verantwoording van de regiomanager aan de raad van
van de cliënt de uitgangspunten zijn.
bestuur. Hierdoor krijgt de raad van bestuur vanuit de
Het CTO was representatief en vanwege de hoge respons
projecten informatie over de kwalitatieve en de financieel-
waren de resultaten betrouwbaar. De resultaten van het
economische resultaten. En over de resultaten van de acties
onderzoek spiegelen de tevredenheid van cliënten over de
zoals opgenomen in de projectjaarplannen. Daarmee wordt
ADL-assistentie, de ADL-assistenten, het management en
de bestuurlijke verantwoordelijkheid voor kwaliteit en
over de organisatie. Elke organisatorische eenheid verwerkt
veiligheid ondersteund, aanvullend op de informatie uit de
de resultaten van het cliënttevredenheidsonderzoek in de
landelijke gegevensbronnen en registraties.
jaarplannen. De acties die daaruit voortkomen worden
In 2013 zijn nieuwe checks op het gebied van beademings-
besproken in de managementgesprekken.
ondersteuning gedigitaliseerd, zodat eventuele risico’s op
cliënt- én projectniveau zichtbaar worden. Die aanvulling
De tweejaarcyclus van het CTO heeft een stimulerend effect
maakt het door Fokus ontwikkelde instrument voor de
op het afronden van verbeteracties en de bijbehorende
risico-inventarisatie compleet. De resultaten van de risico-
evaluaties. De CRF en de OR kunnen bij elk cliënttevreden-
inventarisatie zijn voor alle managers beschikbaar. In 2013
heidsonderzoek twee prioriteiten aangeven. Naar aanleiding
is een cyclus vastgesteld om jaarlijks het instrument van
van de resultaten van het in 2013 gehouden onderzoek
risico-inventarisatie inhoudelijk te beoordelen zodat
hebben beide raden hun prioriteiten aangegeven. De
cliëntenraad noemde het functioneren van locatiemanagers,
het informeren over wachttijden én het verplaatsen van
In 2013 werden de Algemene voorwaarden voor Fokus
ADL-assistenten in de situatie van de cliënt. De OR gaf het
in een drietal artikelen in het cliëntenblad Infokus ’in
tijdig signaleren van huiddefecten én de deskundigheid van
gewone taal’ gezet en toegelicht. De ‘kleine letters’ van
ADL-assistenten als prioriteiten aan. Het managementteam
de algemene voorwaarden zijn in zijn juridische vorm en
heeft daar als zesde prioriteit aan toegevoegd: het inwerken
precisering niet altijd voor iedereen overzichtelijk en
van nieuwe ADL-assistenten. Deze punten zijn verwerkt in
begrijpelijk. De artikelen geven een vereenvoudigde en
het Jaarplan Fokus 2014. Daarin is de aanpak en uitvoering
beter begrijpbare versie. Deze zijn gebundeld beschikbaar
van deze landelijke verbeterpunten geborgd.
op het extranet voor cliënten.
30
Jaarverslag 2013 | Stichting Fokus Exploitatie
eventuele nieuwe risico’s kunnen worden toegevoegd.
managementinformatie wordt gegenereerd. In 2013 zijn
Voor de actualisatie van het instrument wordt onder meer
nieuwe rapportages gemaakt over bijvoorbeeld de
gebruik gemaakt van een klankbordgroep met eind-
prestaties als het maken van de cliëntgegevensmappen
gebruikers. Ook de cliëntenraad bekijkt en beoordeelt
en het houden van de cliëntevaluatiegesprekken.
de vragenlijsten van dit instrument.
De resultaten op de prestatie-indicatoren zijn voor alle
Management- en prestatie-indicatoren
managers en stafmedewerkers eenvoudig beschikbaar.
Op projectniveau, regionaal en landelijk worden resultaten
Gegeven het dienstverleningsconcept is één van de
beoordeeld en worden dwarsverbanden gelegd met andere
essentiële prestatie-indicatoren de tijd die de cliënt moet
managementindicatoren. Bijvoorbeeld bij cliëntevaluatie-
wachten na een oproep. Door de invoering van de
gesprekken, wachttijden voor cliënten, kostprijs per uur
automatische registratie van ADL-assistentie (ARA), is de
dienstverlening, productiviteit, arbeidsverzuim en uitstroom
registratie van de wachttijden geautomatiseerd. Hierdoor
van medewerkers. In 2013 is vanuit kwaliteitsperspectief
is harde en betrouwbare informatie op cliëntniveau
gekeken naar de hele set prestatie-indicatoren. Dit heeft
beschikbaar over de wachttijd na een oproep. In 2013 is
geleid tot het voornemen om in 2014 de management- en
actie ondernomen om de wachttijdpercentage te verlagen.
prestatie-indicatoren aan te vullen en te prioriteren. Met
Dat is daadwerkelijk gelukt. (Zie onder Algemeen beleid op
als doel één samenhangende set indicatoren waarover
pagina 25). Het verbetertraject rond de wachttijden voor
cliënten loopt door in 2014.
Kwaliteit van de informatie
Fokus heeft een hoge kwaliteit van informatie, registratie en
Kees van der Staaij - SGP
gegevensbeveiliging als doelstelling. Beschikbaarheid van
tijdens Algemeen overleg langdurige zorg
op 18 december 2013
gegevens is in de architectuur van de ICT-systemen afgedekt
door redundantie en back-up. Fysieke back-ups worden
buiten de muren van de organisatie bewaard. De beveiliging
tegen virussen en spam is goed geregeld. In december 2012
was het informatiebeleid door de raad van bestuur vastgesteld. Als definitie voor informatiebeleid hanteert Fokus
sindsdien ‘het geheel van visies, uitspraken en voorschriften
die richting geven aan de ontwikkeling en inrichting van de
‘ICT-huishouding’.
Gebouwen en veiligheid
De cliënt woont in een aangepaste huurwoning die eigendom is van een woningcorporatie. In een overeenkomst
‘Op het terrein van de bijzondere doelgroepen
sluit ik me aan bij een aantal vragen en
zorgen die rond bijvoorbeeld het Fokuswonen
en dergelijke naar voren zijn gebracht. Ik
hoor daarop graag de reactie van de staatssecretaris.’
tussen de woningcorporatie en Fokus is de koppeling van
de huurwoning met de 24-uursdienstverlening geregeld. Dit
betekent dat Fokus de ADL-assistentie in het betreffende
cluster aanbiedt en de continuïteit en beschikbaarheid
daarvan 24-uur per etmaal garandeert.
31
Jaarverslag 2013 | Stichting Fokus Exploitatie
De woningcorporatie is als eigenaar/verhuurder
Staatssecretaris Martin van Rijn - VWS
verantwoordelijk voor het onderhoud van woningen. Fokus
tijdens Algemeen overleg langdurige zorg
op 18 december 2013
is verantwoordelijk voor het onderhoud van de collectieve
voorzieningen, waaronder het alarm-intercomsysteem in
de woningen. Hiervoor heeft Fokus een samenwerkingsovereenkomst met een bedrijf dat 24 uur per etmaal bereikbaar is. Daarnaast zijn interne adviseurs gespecialiseerd in
de functionaliteit van de alarm-intercomsystemen. Zo
worden continu de kwaliteit van het onderhoud, de
24-uursservice en de apparatuur bewaakt. De oproepsystemen zijn voor cliënten van levensbelang omdat de
cliënt 24 uur per etmaal ADL-assistentie moet kunnen
oproepen en alarm moet kunnen slaan. In 2013 is de
koppeling van ademhalingsapparatuur aan de intercominstallatie nader onderzocht en geborgd in de processen.
‘Laat ik voorop stellen dat ik ook zelf vind dat
het concept van Fokus heel goed is. Dat was
het zeker ten tijde van het verschijnen, maar
is het nu nog, een voorloper op hoe je zorg en
ondersteuning regelt.’
De kwaliteit van de ketensamenwerking tussen de
leverancier, het Centrum voor thuisbeademing en Fokus is
hierbij van belang. In dit kader zijn afspraken gemaakt met
de onderhoudspartij voor het preventief onderhoud van de
koppelingen en signalering van defecten. Niet alle cliënten
wensen een koppeling van de beademingsapparatuur met
de alarm-intercominstallatie, omdat deze koppelingen in
sommige cliëntsituaties veel loze alarmen genereren. En/of
regelmatig besproken met de medewerkers en is onderdeel
omdat zo’n koppeling door de cliënt om andere redenen als
van het inwerkprogramma van nieuwe medewerkers. De
belastend ervaren wordt.
ADL-eenheden worden inpandig onderhouden door Fokus.
Fokus biedt de woningcorporaties advies en ondersteuning
De kwaliteit van de ADL-eenheden is goed.
bij keuzes woningaanpassingen, bijvoorbeeld aanpassingen
in badkamers en keukens, maar ook over toegangsdeuren
Kwaliteitsbeleid voor cliënten
of liften in woongebouwen. De expertise van Fokus in
specifieke aanpassingen voor cliënten is altijd gericht op het
vergroten van de zelfstandigheid van een cliënt in de eigen
Uitgangspunt
woning.
De Fokusvisie op dienstverlening is uniek. Deze visie gaat uit
van eigen regie van de cliënt op het leiden van een eigen
Alle Fokusprojecten voldoen aan de wettelijke eisen van
leven. De cliënt neemt daarvoor zelf de verantwoordelijk-
brandveiligheid van het Gebruiksbesluit 2008. Daar waar
heid, inclusief voor de keuzen bij zijn assistentie en zorg.
een brandmeldinstallatie is vereist, is een overeenkomst met
Dit uitgangspunt moet in alle opzichten optimaal tot zijn
een meldkamer voor doormelding van brand of een recht-
recht komen en gewaarborgd zijn. Dat motiveert de mede-
streekse melding naar de brandweer. In die gevallen zijn
werkers van Fokus om excellente cliëntgestuurde assistentie
afspraken gemaakt over de opvolging van de meldingen.
te verlenen en de kwaliteit van de assistentie, de woningen
en de woonomgeving continu te verbeteren. Het doel van
Elke ADL-eenheid beschikt over een calamiteitenklapper en
het kwaliteitsbeleid is dat de cliënttevredenheid meetbaar
een protocol ‘Wat te doen bij brand’. Dit protocol wordt
zal stijgen. Hierbij is van belang dat de verwachtingen
32
Jaarverslag 2013 | Stichting Fokus Exploitatie
van cliënten en de mogelijkheden goed op elkaar worden
de keuze van de cliënt, en de vastlegging van daarover
afgestemd. Dit wordt sinds medio 2013 ondersteund door
gemaakte afspraken tussen cliënt en Fokus, bleken daarbij
de invoering van het beleid over cliëntgegevensmappen en
belangrijke voorwaarden.
cliëntevaluatiegesprekken. In 2013 zijn stappen gezet voor
de doorontwikkeling ervan, gericht op het nog beter
Algemene voorwaarden
formuleren van de afspraken zodat deze ook geëvalueerd
Fokus kent algemene voorwaarden bij de dienstverlenings-
kunnen worden. Hiermee wordt de positie van de cliënt en
overeenkomsten. Deze zijn gedeponeerd bij de Kamer van
zijn eigen regie versterkt.
Koophandel. Deze voorwaarden zijn afgestemd op het
unieke dienstverleningsconcept van Fokus en vastgesteld in
Risico-inventarisatie
overleg met de cliëntenraad. In 2013 zijn de voorwaarden
In 2013 zijn de in 2012 ingevoerde risico-inventarisaties op
ook ‘in gewone taal’ gezet en opnieuw met cliënten
cliënt- én op projectniveau aangevuld. De risico’s die op
gecommuniceerd. Deze versie staat ook op het extranet
deze manier in beeld komen, zijn onderwerp van gesprek
voor cliënten en wachtlijstkandidaten.
tussen de cliënt en de locatiemanager, gericht op het
voorkomen of vastleggen ervan. Afspraken die daaruit naar
Ontwikkeling kwaliteitskader voor het Fokuswonen
voren komen worden vastgelegd in de cliëntgegevensmap
Omdat het Kwaliteitskader Gehandicaptenzorg niet goed
en zijn hierdoor toegankelijk voor de medewerkers. De
aansluit op het dienstverleningsconcept ADL-assistentie, is
cliënt neemt de verantwoordelijkheid voor de zogenoemde
de vragenlijst over de kerngegevens over kwaliteit op
zelfgekozen gezondheidsrisico’s. Over het onderwerp ‘zelf-
organisatieniveau niet via de MediQuest-portal aangeleverd,
gekozen gezondheidsrisico’s’ is diepgaand met cliëntenraad
zoals gebruikelijk is voor de leden van de Vereniging
en inspectie gesproken. Het resultaat van dat overleg is
Gehandicaptenzorg Nederland (VGN). De gegevens zijn bij
dat weloverwogen keuzen van cliënten voor gezondheids-
Fokus op te vragen en worden actief toegestuurd aan het
risico’s gehonoreerd kunnen worden, op basis van de eigen
zorgkantoor en de inspectie. De vragenlijst op cliëntniveau
regie van de cliënt en passend bij de verantwoordelijkheid
sluit evenmin aan bij het dienstverleningsconcept. Fokus
van Fokus als professionele aanbieder van ADL-assistentie.
heeft een applicatie laten ontwikkelen om per cliënt
Transparantie over de aard en inhoud van het risico en
uitgebreide risico-inventarisaties uit te kunnen voeren.
33
Jaarverslag 2013 | Stichting Fokus Exploitatie
Daarbij is de vragenlijst uit het kwaliteitskader voor zover
mogelijk te maken werkt Fokus op afroep en op aanwijzing
van toepassing meegenomen. Deze risico-inventarisaties
van de cliënt en deed dit tot voor kort zonder dat daarover
worden elk kwartaal uitgevoerd. De geconstateerde risico’s
een zorg- of behandelplan met de cliënt was vastgelegd. Uit
worden met de cliënt besproken en er worden afspraken
de kwaliteitstoets die de inspectie in 2012 bij Fokus heeft
over gemaakt, vastgelegd in de cliëntgevensmap.
uitgevoerd kwam naar voren dat Fokus voor elke cliënt wel
zo’n zorg- of ondersteuningsplan behoort te hebben om
In 2013 zijn de voorgenomen stappen voor de ontwikkeling
aan de kwaliteitswet te kunnen voldoen. Het gaat er vooral
van een kwaliteitskader voor het Fokuswonen nog niet
om dat de afspraken die de cliënt met Fokus maakt over
afgerond. Dit kader zal zoals gezegd uitgaan van sociaal
de assistentieverlening zijn vastgelegd en getekend door
zelfredzame mensen met een zware fysieke beperking die
de cliënt en de locatiemanager. Fokus heeft daarom in 2013
zelfstandig wonen en de regie hebben over de hulp op
de cliëntgegevensmap ingevoerd. Daarmee wordt voldaan
afroep die zij nodig hebben om een onafhankelijk en
aan de wettelijke verplichting. Fokus heeft met de gekozen
zelfstandig leven te kunnen leiden.
vorm gebruik gemaakt van de door de overheid toegestane
vormvrijheid voor de zorgplannen. Daardoor sluit de
Bejegening
cliëntgegevensmap aan op de uitgangspunten van het
In 2011 zijn de voorbereidingen getroffen voor het
Fokusconcept, zoals de eigen regie van de cliënt. In de
programma Bejegening dat vanuit de missie en de visie op
map worden de gemaakte afspraken vastgelegd en de
dienstverlening verbeteracties in gang heeft gezet over de
risico’s beschreven. Er worden geen ‘zorgdoelen’ in de
relatie met de cliënt. Doel is om de kracht van de Fokus-
map beschreven omdat ‘vrij en gewoon wonen’ het doel
bejegening die uitgaat van ‘eigen regie’ van de cliënt, in
is. En de inhoud daarvan wordt steeds opnieuw door de
de houding van de ADL-assistenten te versterken. In dat
individuele cliënt bepaald.
kader zijn de ‘Uitgangspunten voor het beroep van ADLassistent` geactualiseerd en zijn werkvormen ontwikkeld
Cliëntevaluatiegesprekken
om in de Fokusprojecten met bejegening op creatieve en
Minimaal eens per jaar voert de locatiemanager met elke
aansprekende manier aan de slag te gaan. In 2013 is het
cliënt een evaluatiegesprek over de assistentieverlening
programma geëvalueerd. De resultaten daarvan komen in
en de gemaakte afspraken. Onder andere hiermee wordt
2014 beschikbaar.
gecheckt (a) of de ADL-assistenten de regierol van de cliënt
daadwerkelijk als uitgangspunt voor de assistentie hanteren
Kennisnetwerk
en (b) of de geboden assistentie de cliënt voldoende
Het interne kennisnetwerk F@ctor, voor en door locatie-
compenseert om een eigen en zelfstandig leven te leiden.
managers heeft in 2013 opnieuw een aantal bijeenkomsten
gehouden. F@ctor is gericht op het van elkaar leren vanuit
Waardering door cliënten
de praktijkervaringen en zo kennis te ontwikkelen. De
Cliënten waarderen Fokus in het cliënttevredenheids-
praktijkkennis die binnen F@ctor wordt uitgewisseld, wordt
onderzoek (CTO) 2013 gemiddeld met een hoog cijfer: 7,9.
op het intranet geplaatst en is daarmee toegankelijk voor
Dit is een stijging ten opzichte van het vorige cliënt-
alle medewerkers.
tevredenheidsonderzoek uit 2011, toen het algemene
rapportcijfer 7,6 was. Ook de overige algemene rapport-
Cliëntgegevensmap
cijfers toonden een stijgende lijn. De waardering voor de
Fokuscliënten hebben de regie over de dienstverlening.
ADL-assistenten is gestegen van 7,2 naar 7,5; bij de locatie-
Zij bepalen zelf elke dag opnieuw welke assistentie Fokus
managers steeg dit cijfer van 6,6 naar 7,2. De verschillen
levert. Omdat die vragen per cliënt per dag variëren is de
in waardering tussen de projecten zijn minder groot dan
assistentie niet te plannen. Om ‘vrij en gewoon wonen’
in 2011.
34
Jaarverslag 2013 | Stichting Fokus Exploitatie
Cliënten zijn het verregaand eens met de volgende
Bas van ‘t Wout - VVD
stellingen:
tijdens Algemeen overleg langdurige zorg
op 18 december 2013
• Het Fokusproject biedt mij de mogelijkheid om in een
gewone wijk te wonen.
• De ADL-assistentie van Fokus draagt bij aan mijn
mogelijkheden om met regie over leven en assistentie
zelfstandig te wonen.
• De ADL-assistentie van Fokus stelt mij in staat mijn leven
in te richten zoals ik dat wil.
Aan het cliënttevredenheidsonderzoek 2013 deden 802
cliënten mee, verspreid over zes regio’s en 98 projecten. De
respons is 59% (in totaal zijn er 1357 cliënten benaderd),
hetgeen als uitzonderlijk hoog geldt. De cliënten die aan het
onderzoek hebben meegedaan zijn representatief voor de
‘Andere collega’s memoreerden het ook al:
iedere keer als er wat verandert in de zorg,
is het Fokus dat in de problemen dreigt te
komen. Fokus past namelijk nooit helemaal
in het systeem. Ik moet zelf zeggen dat ik dat
eigenlijk juist misschien ook wel het hele
symphatieke van het Fokuswonen vind. We
weten dat het hier gaat om een duidelijk
beschreven groep mensen die op deze manier
een leven kunnen leiden zoals we dat allemaal
graag voor ons zouden zien in de zorg. Ik
vind dat dat gewoon geregeld moet worden.
Vrijdag bleek ook dat het niet uitmaakt
in welk systeem het geregeld wordt, als het
maar geregeld wordt! Fokuswonen moet
gewoon blijven bestaan. Het lijkt mij
verstandig dat de staatssecretaris als de
wiedeweerga om de tafel gaat met bestuur en
de cliëntenraad van Fokus om te komen tot
een oplossing.
Dat moet dan wel een structurele oplossing
zijn. Ik wil de Fokusbewoners best wel weer
een keer zien als ik bij ze op bezoek ga, maar
ik wil ze niet meer hier in de Kamer zien omdat
ze zich zorgen maken over het voortbestaan
van hun woningen.’
totale populatie cliënten van Fokus, zo laat een controle van
de achtergrondkenmerken leeftijd en geslacht zien.
De inhoud van de aanbevelingen uit het CTO 2013, maakt
duidelijk dat Fokus moet doorgaan met haar reeds ingezette
beleid. De belangrijkste aanbevelingen zijn de afhandeling
van klachten door de locatiemanagers, de samenhang
en continuïteit dienstverlening en de wachttijden. Het
functioneren van locatiemanagers blijft een aandachtspunt.
Klachten van cliënten
Cliënten kunnen een klacht ter behandeling
voorleggen aan:
• de leidinggevende (locatiemanager of regiomanager);
• de cliëntenvertrouwenspersoon/klachtenbemiddelaar;
• de Klachtencommissie cliënten.
Verbeterkaart voor signalen, suggesties en klachten
In de zomer 2013 is de zogenoemde verbeterkaart
geïntroduceerd. Deze is bedoeld voor het stimuleren van
meldingen van signalen en klachten over de dienstverlening
en van verbetersuggesties. Zowel cliënten als ADLassistenten kunnen de kaart invullen; samen kan ook. Per
project registreert de locatiemanager de ontvangst van de
verbeterkaart en de inhoud ervan. Vervolgens pakt deze het
onderwerp op en houdt de indiener(s) ervan op de hoogte
van voortgang en resultaat. Per regio heeft de regio-
35
Jaarverslag 2013 | Stichting Fokus Exploitatie
manager een overzicht van alle ingeleverde verbeterkaarten
Jaarverslagen CVP en KCC
en kan voortgang en resultaat van de behandeling ervan
De cliëntenvertrouwenspersoon en de Klachtencommissie
volgen. Deze werkwijze is een aanvulling op de boven-
cliënten brengen ieder een eigen jaarverslag uit. Het jaar-
staande klachtmogelijkheden bij Fokus. Hiermee willen
verslag van de KCC wordt gestuurd aan de Inspectie voor
we zichtbaar maken hoe we ‘cyclisch leren’ van signalen
de Gezondheidszorg. De jaarverslagen CVP en KCC worden
en klachten.
via artikelen in de bladen Infokus en Journaal aan cliënten
respectievelijk aan medewerkers bekendgemaakt, onder
Voor de inzet van een onafhankelijke cliëntenvertrouwens-
verwijzing naar extranet respectievelijk intranet.
persoon (CVP) heeft Fokus een overeenkomst met Quasir,
specialist in onafhankelijke klachtenbemiddeling in de
De cliëntenvertrouwenspersoon schrijft in haar jaarverslag
gezondheidszorg. De cliënt kan de hulp van de vertrouwens-
2013 dat 56 cliënten met in totaal 99 klachten in 2013 een
persoon inroepen om de klacht bespreekbaar te maken of
beroep op haar deden. Het aantal klagers verschilt weinig
om te bemiddelen.
van dat in voorgaande jaren. De suggesties van de cliëntenvertrouwenspersoon zijn dus, gelet op de omvang van
Op grond van de Wet klachtrecht cliënten zorgsector heeft
Fokus, gebaseerd op een relatief klein aantal ervaringen
Fokus een onafhankelijke Klachtencommissie cliënten (KCC).
binnen het totaal aan cliëntcontacten.
De samenstelling van de commissie was in 2013 als volgt:
• De heer mr R.A.Th. Bernsen (voorzitter)
De klachten die cliënten met de cliëntenvertrouwens-
• De heer F. van Hooydonk (lid op voordracht van de persoon hebben besproken gaan meestal over de samen-
Cliëntenraad Fokus; bij afwezigheid waargenomen
werkingsrelatie tussen cliënt en medewerker, met name
door de heer A. Hommes)
ADL-assistent(en) en locatiemanager. Van de 99 klachten
• Mevrouw drs G.W.T. van der Hulst.
die in 2013 aan de vertrouwenspersoon werden voorgelegd
Het reglement van de klachtencommissie wordt op eerste
lagen er 55 op het relationele vlak (communicatie met,
verzoek aan de cliënt toegestuurd. Het is ook in te zien op
bejegening door en informatie van locatiemanager en/of
het extranet en in de ADL-eenheid. Over de werking en
ADL-assistenten), 12 op ongewenst gedrag, 7 op (uitvoering
bereikbaarheid van de Klachtencommissie worden cliënten
van het) Fokusbeleid en 6 op veiligheid, waaronder het
regelmatig geïnformeerd via het cliëntenblad Infokus. De
gebruik van hulpmiddelen, signaleren van onveilige
klachtenfolder is in 2012 herzien en aan alle cliënten
situaties. Zij concludeert in haar jaarverslag dat de meeste
toegezonden. En sindsdien ook aan degenen die daarna
cliënten die een beroep op de cliëntenvertrouwenspersoon
voor het eerst in een Fokuswoning zijn gaan wonen.
deden, geen of onvoldoende vertrouwen hadden in de
36
Jaarverslag 2013 | Stichting Fokus Exploitatie
locatiemanager, en ondersteuning zochten bij de samen-
Mona Keijzer - CDA
werking met die manager.
tijdens Algemeen overleg langdurige zorg
op 18 december 2013
De aandachtspunten in het jaarverslag 2013 van de
vertrouwenspersoon betreffen:
• de rol van de locatiemanager
• de inzet van hulpmiddelen
• de inzet van personeel.
De Klachtencommissie cliënten heeft in 2013 zeven
klachten ontvangen. Daarvan heeft de commissie er één
ontvankelijk verklaard en in behandeling genomen. De
behandeling van deze klacht heeft niet tot een uitspraak
van de commissie geleid, omdat deze aan het eind van
de zitting door klager is ingetrokken. De commissie wijst
klagers regelmatig op de mogelijkheid om hun klacht eerst
voor te leggen aan de verantwoordelijke manager. Het gaat
‘Er worden vandaag door meerdere partijen
warme woorden over Fokuswonen gesproken.
Het CDA deelt die mening. Daarover hoor ik
de staatssecretaris zeggen: in gesprek met
Fokus en dan borgen hoe dat het beste kan.
Maar: wees nou alstubieft duidelijk. Fokus
heeft duidelijk aangegeven dat zij zich het
liefst in de AWBZ zien: De Wmo is geen
oplossing en de Zvw is geen oplossing. Zeg
dat nou gewoon! Dan voorkomt de staatssecretaris dat we weer dat hele praatproces
ingaan, met straks een oplossing waarmee
niemand blij is.’
dan om klachten waarbij het doel van de cliënt niet lijkt te
zijn de formele gegrondverklaring van de klacht lijkt te zijn,
maar een zo spoedig mogelijke oplossing van de kwestie.
Dat noemen van dit mogelijk alternatief heeft in 2013 tot
de oplossing geleid van de zes overige bij de commissie
ingediende klachten. De aard van de klachten is volgens de
commissie te divers om daar eenduidige conclusies uit te
trekken. Bovendien is het aantal zeer gering. De klachtencommissie heeft over het verslagjaar 2013 geen aanbevelingen geformuleerd en heeft vastgesteld dat de door
haar behandelde klachten niet op structurele tekortkomingen van de kwaliteit van de dienstverlening wijzen.
De jaarverslagen van zowel de cliëntenvertrouwenspersoon
als van de Klachtencommissie cliënten zijn te raadplegen via
www.fokuswonen.nl. Bijlage 2 bevat het Landelijk overzicht
klachtenregistratie 2013.
37
Jaarverslag 2013 | Stichting Fokus Exploitatie
Personeelsbeleid
Arbeidsverzuim
2013 was het derde en laatste jaar van het project ‘Terug-
Herstructurering stafformatie 2013
dringen Arbeidsverzuim’. In het kader van dit project zijn
In het kader van het verbeterplan ‘Fokus, garantie op
diverse acties opgepakt. Een belangrijke actie was de
kwaliteit’ is eind 2012 besloten om de functie kwaliteits-
invoering van digitale verzuimdossiers in april. Hiermee
coach in te voeren. De structurele financiële dekking van
wordt de leidinggevende beter en sneller ondersteund bij de
de kosten van de aanstelling van in totaal twaalf kwaliteits-
verschillende stappen bij de aanpak van arbeidsverzuim en
coaches is gerealiseerd door een reductie van de staf-
is de bijbehorende informatie beter en sneller beschikbaar.
formatie. Gezien de beperkte mogelijkheden van natuurlijk
Daarnaast zijn er vervolgtrainingen voor locatiemanagers
verloop is besloten om in het kader van deze reductie tot
gegeven en zijn er verschillende nieuwe instrumenten
de herstructurering van een beperkt aantal stafonderdelen.
ingezet, ter ondersteuning van de visie van het ‘de-
Hierbij is vooral gekeken naar die secties die gerelateerd
medicaliseren’. Het doel voor 2013 was om het arbeids-
waren aan de eerdere groeidoelstelling van Fokus. Het
verzuim terug te brengen tot 6,6%. Dat is uiteindelijk ook
besluit tot aanpassing van de staforganisatie is vervolgens
gelukt. Opvallend blijft dat het bij Fokus nog steeds vooral
uitvoerig besproken met de ondernemingsraad. Voor de
gaat om langdurig verzuim en dat er ook nog altijd grote
personele gevolgen van deze wijzigingen is met de
verschillen bestaan per regio en project. Dit zal in 2014 ook
vakbonden een sociaal plan overeengekomen. Helaas bleek
worden vertaald in een steeds gerichter inzet van aandacht
het niet mogelijk om alle betrokken medewerkers intern te
en instrumenten voor die projecten waar het verzuim tot nu
herplaatsen. Er wordt daarom begin 2014 uiteindelijk van
toe hoog is gebleven.
tien collega’s afscheid genomen.
Arbeidsvoorwaarden
Sluiting project Drachten
Fokus heeft een eigen cao. De inhoud daarvan wordt per
Begin 2013 is besloten om het Fokusproject Drachten in
jaar bepaald in onderhandeling met de betrokken vak-
de loop van 2014 te gaan sluiten. Gedurende een lange
bonden. Een eigen cao biedt de mogelijkheid om in primaire
periode was de cliëntbezetting van dit project zo laag dat er
en secundaire arbeidsvoorwaarden optimaal aan te sluiten
geen rendabele exploitatie meer mogelijk was. De oorzaak
bij aard en eisen van de missie en visie van de organisatie.
hiervan lag vooral in onvoldoende kwaliteit van de woningen
De onderhandelingen voor de nieuwe cao voor 2014 zijn
en van de woonomgeving. Herhaalde pogingen om in over-
eind 2013 aangehouden en vervolgens begin 2014 hervat.
leg met de betrokken woningcorporatie en de gemeente
Inmiddels is een principeakkoord bereikt dat voorgelegd
Drachten een structureel gezond toekomst-perspectief te
wordt aan de achterban van de vakbonden. Het akkoord
creëren zijn helaas niet geslaagd. Met de resterende
voorziet in een loonstijging van 1,5% per 1 januari 2014,
cliënten van het project zijn per persoon afspraken op maat
een verhoging van de eindejaarsuitkering met 0,2% tot
gemaakt voor de overgang naar een ander Fokusproject of
6,2% en een eenmalige uitkering van 0,5% van het jaar-
andere vormen van ondersteuning in hun huidige woning.
salaris te betalen in juni. Daarnaast is er in december 2013
In verband met de opening van het nieuwe project te
aan alle medewerkers een waarderingsuitkering van € 80
Heerenveen is het mogelijk om alle vaste medewerkers van
bruto per persoon toegekend in verband met de resultaten
Drachten over te laten gaan naar Heerenveen. Met de
en de inspanningen voor het verbeterplan ‘Fokus, garantie
vakbonden is overeenstemming bereikt over een sociaal
op kwaliteit’.
plan om de gevolgen van deze overplaatsing op te vangen.
De overgang (en daarmee de sluiting van het project
Drachten) is voorzien in het late voorjaar van 2014.
38
Jaarverslag 2013 | Stichting Fokus Exploitatie
er een substantiële daling bereikt van 26,4% eind 2011,
Uiitstroom van ADL-assistenten
23,7% eind 2012 naar 16,8% eind 2013. Ook in de
30,0%
uitstroom in het eerste jaar van het dienstverband van ADL26,4%
25,0%
assistenten is een daling gerealiseerd. Maar met een niveau
23,7%
van 37% eind 2013 blijft verbetering op dit punt dringend
noodzakelijk.
percentage
20,0%
16,8%
Scholing en ontwikkeling
15,0%
Gezien de urgentie van het verbeterplan ´Fokus Garantie op
10,0%
kwaliteit´ is in 2013 de meeste aandacht uitgegaan naar de
opleidingsactiviteiten in dat kader. Er zijn nieuwe workshops
5,0%
ontwikkeld met als onderwerp ´Werken op aanwijzing en
in het tempo van de cliënt´, ´Persoonlijke verzorging met
0,0%
2011
2012
2013
de vriendelijke hand´ en ´Handhygiëne. Met de uitvoering
jaar
van deze voor alle ADL-assistent verplichte trainingen is in
oktober 2013 gestart. Het is de bedoeling dat in december
Verloop – uitstroom van ADL-assistenten
2014 alle ADL-assistenten hebben deelgenomen aan deze
Na de start in de tweede helft van 2012 was 2013 het
trainingen. Nieuw is eveneens de ingevoerde ´Belevingsdag´.
eerste volle jaar van het project Verloopreductie. Op
Daarin kruipen medewerkers in de huid en ervaring van
verschillende wijzen is het belang van het terugbrengen
cliënten, gevolgd door assistenten die worden aangemeld
van de uitstroom van ADL-assistenten onder de aandacht
door de leidinggevende. Eind 2013 hadden 169 assistenten
gebracht, vooral die in het eerste jaar van het dienstverband. Doel is het aantal ‘gezichten’ te verminderen
waarmee de cliënt in de dienstverlening geconfronteerd
wordt door de reductie van de uitstroom van ADLassistenten. De management-indicatoren om te kunnen
sturen op het verloop zijn aangepast. Nieuw is daarbij de
ontwikkeling van de personeelswisselingsindex waarmee
wordt aangegeven hoeveel verschillende ADL-assistenten
per cliënt werkzaam zijn geweest in de voorbije periode.
Afgesproken is om nog maar zeer beperkt en bij voorkeur
geen gebruik te maken van vakantiekrachten ter beperking
van al te veel wisselingen in de dienstverlening aan cliënten.
Om dezelfde reden is het gebruikmaken van uitzendkrachten beperkt.
Er is een begin gemaakt met het structureel betrekken
van cliënten bij de selectie van ADL-assistenten en locatiemanagers. De rapportage over de uitvoering van
beoordeling- en ontwikkelgesprekken geïntensiveerd. Het
doel voor 2013 was om het verloop onder ADL-assistenten
terug te dringen tot 15%. Dat is nog niet gehaald. Wel is
39
Jaarverslag 2013 | Stichting Fokus Exploitatie
Otwin van Dijk - PvdA
tijdens Algemeen overleg langdurige zorg
op 18 december 2013
‘Ik begin met Fokus. Volgens mij leeft Kamerbreed
het gevoel dat de voorgestelde oplossing niet goed
is. Fokus wordt teveel versnipperd en dat zou het
einde betekenen van het bijzondere concept. Volgens
mij wil niemand dat, en de mensen die een Fokuswoning hebben al helemaal niet. Het gaat om
mensen die ondanks hun zware handicap volop in
het leven staan, die werken, een gezin hebben of
actief vrijwilligerswerk doen. Ik wil dan ook bepleiten
om Fokus een aparte landelijke aanspraak te laten
blijven. Of dat nu de Wlz moet zijn of een aparte
wettelijke regeling, daar kunnen we het nog over
hebben.’
hieraan deelgenomen. Naast deze inhoudelijke acties zijn
In de reguliere opleidingen die Fokus aan alle nieuwe
in het kader van het verbeterplan een format voor het door
medewerkers aanbiedt, is in 2013 voor een aantal onder-
locatiemanagers op te stellen projectscholingsplan en het
delen e-learning als werkvorm geïntroduceerd. Met deze
door ADL-assistenten zelf te vullen en te beheren VAK-
aanvullende didactische werkvorm worden de kosten voor
bekwaamheidsboekje geïntroduceerd. In het project-
ontwikkeling van nieuwe onderdelen en de uitvoering
scholingsplan legt de locatiemanager de planning en
beperkt.
resultaten van de scholingsactiviteiten voor het eigen
Voor het programma Bejegening, dat in 2013 is afgerond,
project vast. Het VAKbekwaamheidsboekje stimuleert de
werd de toolbox met werkvormen verder uitgebreid. De
ADL-assistenten om verantwoordelijkheid te nemen voor
verschillende werkvormen uit deze gereedschapskist zijn
de eigen ontwikkeling.
in 2013 door locatiemanagers enthousiast ontvangen.
Het gaat daarbij om onder andere de dvd met de film
Alle locatiemanagers hebben in het kader van het
Intouchables, het bejegeningsspel en de e-learning module
verbeterplan deelgenomen aan de basisscholing Beademing
over de beroepshouding van de ADL-assistent. Deze werk-
en de verplichte workshop Gespreksvoering in het kader van
vormen zijn inmiddels veelvuldig gebruikt om het onder-
de invoering van cliëntgegevensmappen. Binnen hetzelfde
werp Bejegening in het eigen team te bespreken.
kader hebben verschillenden van hen ook de workshop
Verslaglegging gevolgd. In december is de landelijke werkconferentie voor locatiemanagers gewijd aan het cyclisch
leren van klachten en signalen.
40
Jaarverslag 2013 | Stichting Fokus Exploitatie
Staatssecretaris Martin van Rijn - VWS
tijdens Algemeen overleg langdurige zorg
op 18 december 2013
Kwaliteit van het werk
Calamiteitenklapper
In het najaar is de calamiteitenklapper geactualiseerd en
uitgebreid. In deze klapper staat voor een groot aantal
ernstige, maar doorgaans weinig voorkomende situaties
aangegeven hoe te handelen. Het gaat daarbij bijvoorbeeld
om situaties met schade, storing van het alarm-intercomsysteem, stroomuitval, besmettelijke ziekte, overlijden, een
externe calamiteit, brand en inbraak in de ADL-eenheid.
Deze klapper wordt jaarlijks in het werkoverleg van
‘Mevrouw Agema en anderen hebben mij
gevraagd hoe het zit met Fokuswoningen.
Dat gaan we gewoon regelen. Als dat een
aanspraak in de Wlz moet worden, dan wordt
dat een aanspraak in de Wlz. Ik wil wel van
betrokkenen horen of daar nog haken en
ogen aan vastzitten. Maar mijn toezegging
was duidelijk: dat gaan we gewoon regelen.’
locatiemanagers en ADL-assistenten besproken. Hieraan
zal in 2014 extra aandacht besteed worden vanwege de
ingrijpende aanpassingen en uitbreiding van deze klapper.
Hygiënebeleid en prikaccidentenprotocol
Het Hygiënebeleid is in 2013 aangepast aan de laatste
ontwikkelingen. Hierover is uitvoerig overleg gepleegd met
ondernemingsraad en cliëntenraad. In de workshop Handhygiëne wordt dit nieuwe beleid nader toegelicht. Tevens
is in oktober 2013 afgesproken om bij prikaccidenten
voortaan gebruik te maken van de diensten van PrikPunt.
zorgvuldige en herhaalde communicatie rond de opvolging
Hiermee wordt gegarandeerd dat op elke moment van de
van al deze deelonderwerpen van groot belang is, gelet op
dag en elke dag van de week adequate hieraan opvolging
de bevindingen uit de projectbezoeken.
kan worden gegeven.
Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling
Arbeidsomstandigheden
In het voorjaar van 2013 is een eigen meldcode voor
In de zomer van 2013 bezocht de Inspectie Sociale Zaken
huiselijk geweld en kindermishandeling opgesteld en
en Werkgelegenheid (I-SZW) een achttal Fokusprojecten in
ingevoerd. Daarmee is onder meer voldaan aan de vanaf
het kader van het landelijke onderzoek naar psychosociale
1 juli 2013 geldende wettelijke verplichting. Onder andere
arbeidsbelasting in de zorg. In de mondelinge terugkop-
met behulp van de betreffende e-learning module van
peling van bevindingen is vervolgens uitvoerig stilgestaan
The Next Page zijn leidinggevenden en andere betrokkenen
bij het unieke en eigene van de aard van de Fokusdienst-
geïnformeerd en voorbereid op deze nu wettelijk
verlening en de gevolgen daarvan voor de beïnvloedbaar-
geformaliseerde rol voor beroepsbeoefenaren in de zorg.
heid van de arbeidsbelasting. Uiteindelijk heeft I-SZW in
december 2013 een aantal eisen aan Fokus opgelegd
Medewerkertevredenheidsonderzoek (MTO)
waaraan in de komende periode opvolging moet worden
In het najaar van 2013 is gestart met de voorbereiding voor
gegeven. Het gaat daarbij om uiteenlopende onderwerpen
het tweede landelijke tevredenheidsonderzoek onder mede-
als de formulering van nieuw beleid voor werkdruk, het
werkers van Fokus. In samenwerking met Effectory, dat ook
inrichten van training voor de mentale belasting van het
het eerste onderzoek in 2012 heeft verzorgd, is de vragen-
ADL-werk en de analyse van meldingen en incidenten rond
lijst herzien. Zo kon de uitvoering van het tweede MTO in
agressie en ongewenst gedrag. De inspectie benadrukte dat
maart 2014 ook daadwerkelijk plaatsvinden.
41
Jaarverslag 2013 | Stichting Fokus Exploitatie
Maatschappelijke steun voor Fokus
Het Fokusconcept heeft zich ontwikkeld tot een erkende
en unieke voorziening voor mensen met een zware fysieke
beperking. Fokus heeft een grote meerwaarde voor de
samenleving: onbetaalbaar voor de cliënt, doeltreffend en
doelmatig georganiseerd voor de betalende overheid en de
premiebetalende burger. Kamerbrede moties en inbreng van
Tweede Kamerleden brachten in de zomer 2011 op grond
van waardering voor het Fokusconcept en de daarmee
gemoeide cliëntbelangen de toenmalige staatssecretaris tot
de overtuiging dat voor de gewenste voortzetting van het
Fokuswonen specifieke waarborgen noodzakelijk waren.
Uiteindelijk kwam de tijdelijke oplossing in de vorm van een
specifieke aanspraak in de AWBZ. In 2013 kwam de Tweede
Kamer opnieuw in actie en sprak met staatssecretaris Van
Rijn voor de toekomst een specifieke structurele regeling
voor het Fokuswonen af. Die moet een einde brengen
aan de jarenlange onzekerheid over de toekomstige
financiering. De politieke waardering is ook nu stevig
en duurzaam gebleken.
Fokus brengt zijn activiteiten regelmatig onder de aandacht
van belangstellenden en belanghebbenden. Bijvoorbeeld
via open dagen in Fokusprojecten en door deelname aan
de tweejaarlijkse Supportbeurs, de Open dag van Zorg en
Welzijn en aan de Week Chronisch Zieken. In 2013 zijn
Fokus en Fokuscliënten opnieuw vaak in de publiciteit
geweest. Steeds weer bleek er zeer veel maatschappelijke
steun voor cliënten en voor het Fokuswonen te zijn.
In 2013 ontving Fokus een omvangrijk deel van de nalatenschap van mevrouw C.M. van Rijssel te Den Haag. Daaruit
blijkt persoonlijke, stille en welkome steun voor de doelen
van het Fokuswonen.
42
Jaarverslag 2013 | Stichting Fokus Exploitatie
Financieel beleid
Vermogensniveau
De solvabiliteit (verhouding eigen vermogen/totaal
Resultaat
vermogen) bedraagt 41,9%. Ultimo 2012 was dit 39,2%.
Het positieve resultaat over 2013 bedraagt € 1,2 miljoen en
De vermogensratio (eigen vermogen gedeeld door totaal
is daarmee € 0,6 miljoen lager dan het resultaat over 2012
opbrengsten) bedraagt 12,1% tegen 11,3% eind 2012.
van € 1,8 miljoen. De resultaatratio (resultaat in percentage
Het positieve resultaat 2013 is volledig toegevoegd aan het
totale opbrengsten) bedraagt 1,4%. In 2012 2,4%. De in
eigen vermogen. De financiële buffers zijn in de afgelopen
2013 gerealiseerde bedrijfsopbrengsten zijn € 4,4 miljoen
jaren gegroeid; de vermogenspositie blijft achter bij de
hoger dan in 2012. De totale bedrijfslasten 2013 zijn € 4,9
gehandicaptensector en het criterium voor een duurzaam
miljoen hoger dan in 2012. Het totaal geleverde aantal uren
gezonde organisatie. Dit wordt mede veroorzaakt door de
ADL-assistentie is gestegen van 1.371.000 in 2012 naar
in het verleden geldende vermogensrestrictie van 10%.
1.421.000 in 2013. Dit totaal is inclusief de uren in
Verdere verbetering is wenselijk voor het op kunnen vangen
Capelle aan den IJssel De Hoven en in de extra woningen
van tegenslagen.
in Maastricht Centrum.
Verwachtingen
Liquiditeit
Voor 2014 is sprake van een sluitende begroting.
De current ratio (berekend als vlottende activa inclusief
liquide middelen, gedeeld door de kortlopende schulden)
Gegevens over liquiditeit, gerealiseerde omzet, de
bedraagt per ultimo 2013 1,57. Ultimo 2012 bedroeg deze
opbouw van het resultaat, kasstromen, financierings-
ratio 1,49.
behoefte en dergelijke blijken uit de jaarrekening
Er hebben zich na balansdatum geen belangrijke
ontwikkelingen voorgedaan die invloed hebben op het
beeld dat uit de gepresenteerde cijfers blijkt.
Productiviteitsontwikkeling (gemiddelde) 2005-2013
74%
In de grafiek hiernaast is de productiviteitsontwikkeling
percentage
70,2%
66%
69,8%
de productiviteit van 2007 tot 2013 met 4% toegenomen.
66,3%
van 2005 tot 2007 met 5% is gestegen in twee jaar tijd, is
68,2%
68%
in 2005 naar circa 72% in 2013. Waar de productiviteit
68,9%
dat de gemiddelde productiviteit is gestegen van circa 63%
70,2%
70%
door Totaal direct cliëntgebonden tijd). Uit de grafiek blijkt
72%
dienstverleningstijd inclusief loop- en afrondingstijd gedeeld
72,4%
72%
weergegeven van 2005 tot 2013. (Productiviteit = Totaal
64%
Hieruit blijkt dat de jaarlijkse stijging afneemt. De stijging
62%
van het invoeren van geautomatiseerde urenregistratie
(ARA-systeem). De afname van de jaarlijkse stijging van de
63,3%
van de productiviteit van 2011 naar 2012 betreft het effect
60%
productiviteit laat zien dat het steeds lastiger wordt om
de productiviteit nog verder te verhogen: er is een plafond
58%
2013
2012
2011
2010
2009
2008
2007
43
2006
2005
bereikt.
jaar
Jaarverslag 2013 | Stichting Fokus Exploitatie
Hoofdstuk 5
Hoofdzaken in cijfers (bedragen in € 1.000)
2013
2012Mutatie
Exploitatiegegevens
Totaal bedrijfsopbrengsten (a)
81.029
76.666
+
4.363
Bedrijfslasten
- personeelskosten
- afschrijvingen
73.277
68.201
+
5.076
590
583
+
7
- overige bedrijfskosten
6.186
6.399
-
213
Totaal bedrijfslasten (b)
80.053
75.183
+
4.870
195
333 -
138
1.171
1.816
-
645
Saldo Financiële baten en lasten (c )
Resultaat (a - b + c)
Balansgegevens
Balanstotaal
Eigen vermogen
23.442
22.089
+
1.353
9.820
8.649
+
1.171
1.423.875
1.374.769
1.338
1.353
Overige informatie
Uren ADL-assistentie (inclusief pgb)
Aantal cliënten
De jaarrekening 2013 is in te zien via www.fokuswonen.nl en www.jaarverslagenzorg.nl.
44
+ 49.106
-
15
Jaarverslag 2013 | Stichting Fokus Exploitatie
Bijlage 1
Overzicht nevenfuncties raad van toezicht Fokus
(in 2013)
De heer mr J.M. Bal
Datum 1e benoeming: 01-12-2009 - benoemingstermijn tot 01-12-2017
Functie
Organisatie / stichting / etc.
Betaald /
onbetaald
Voorzitter raad van toezicht
Bureau Jeugdzorg Overijssel
Betaald
Lid raad van toezicht
RIBW Kennemerland, Amstelland en de Meerlanden
Betaald
Voorzitter raad van toezicht
Woningcorporatie Domesta
Betaald
Lid raad van toezicht
Kennis Centrum Bipolaire Stoornissen
Onbetaald
Bestuurslid
Nationale Reisopera
Onbetaald
Bestuursvoorzitter
Blije Gezichtjes Fonds
Onbetaald
De heer H.W.H.M. van Kesteren
Datum 1e benoeming: 16-02-2010 - benoemingstermijn tot 01-03-2014
Functie
Organisatie / stichting / etc.
Betaald /
onbetaald
Lid raad van toezicht
Stichting Het Groninger Landschap
Onbetaald
Lid raad van toezicht (tot 1 nov’13)
Stichting Refaja Ziekenhuis
Betaald
Lid raad van toezicht
Stichting Gildeborg
Betaald
Bestuur, penningmeester (tot 1 nov’13)
Stichting Het Klooster Ter Apel
Onbetaald
Lid raad van toezicht (tot 1 nov’13)
Stichting Samenwerkende Ziekenhuizen Oost-Groningen
Onbetaald
Adviseur
Romivo Accountancy B.V.
Betaald
Lid raad van commissarissen
Woningcorporatie Lefier
Betaald
Lid raad van commissarissen
Odyssee B.V.
Betaald
Mevrouw C.H. Postma
Datum 1e benoeming: 16-11-2011 - benoemingstermijn tot 01-01-2016
Functie
Organisatie / stichting / etc.
Betaald /
onbetaald
Regiodirecteur Zuid-Holland Noord
(tot 1 jun’13)
‘s Heerenloo Zorggroep
Betaald
Regiodirecteur Rivierenland
(vanaf 1 jun’13)
’s Heerenloo Zorggroep
Betaald
Secretaris raad van toezicht (tot 1 jun’13)
Stichting Deksels Leiden
Onbetaald
Penningmeester bestuur (tot 1 juni’13)
Stichting Regionale organisaties samenwerkende aanbieders zorg
Onbetaald
45
Jaarverslag 2013 | Stichting Fokus Exploitatie
De heer drs H. van der Stelt
Datum 1e benoeming: 01-01-2011 - benoemingstermijn tot 01-01-2015
Functie
Organisatie / stichting / etc.
Betaald /
onbetaald
Commissaris (tot 1 jan’14)
BLGG (vicevoorzitter)
Betaald
Commissaris
Qlip
Betaald
Lid raad van toezicht
Meander Medisch Centrum Amersfoort
Betaald
Lid raad van toezicht
Tactus
Betaald
Lid raad van toezicht
Stichting Centrum Consultatie en Expertise Nederland
Betaald
Lid raad van toezicht
Reinaerde
Betaald
Lid raad van advies
DoubleEffect
Betaald
Penningmeester bestuur
Vereniging Het Zonnehuis
Onbetaald
Penningmeester bestuur (tot 1 jan’14)
Stichting Gelukskoffer
Onbetaald
Mevrouw drs G. Veltkamp
Datum 1e benoeming: 21-02-2011 - benoemingstermijn tot 21-02-2015
Functie
Organisatie / stichting / etc.
Betaald /
onbetaald
Eigenaar
drs Gon Veltkamp, vertrouwenspersoon, conflictbemiddelaar, gespreksleider
en coach
Betaald
Lid raad van toezicht
LSR, landelijk steunpunt op het gebied van (mede)zeggenschap van cliënten
Betaald
Lid raad van toezicht
SBWU, begeleiding en huisvesting aan mensen met psychosociale,
psychiatrische en/of verslavingsproblemen
Betaald
Voorzitter raad van toezicht
Ixta Noa
Betaald
Voorzitter raad van toezicht
Soteria Nederland
Onbetaald
Plaatsvervangend lid
Klachtencommissie Zuwe Hofpoort ziekenhuis Woerden
Onbetaald
46
Jaarverslag 2013 | Stichting Fokus Exploitatie
Bijlage 2
Landelijk overzicht klachtenregistratie 2013
Totaal aantal
klachten (RM)
Totaal aantal
klachten (staf)
Totaal aantal
klachten (KCC)
Totaal aantal
klachten (CVP)
30%
Communicatie met, bejegening door en informatie van leidinggevende
14
0
0
33
18
11%
Beleid (en de uitvoering van het beleid) van Fokus
11
0
0
7
29
18%
Communicatie met, bejegening door en informatie van ADL-assistent,
kantoormedewerker
6
0
0
23
13
8%
Ongewenst gedrag over medewerker of over cliënt
1
0
0
12
9
6%
Nakomen van gemaakte afspraken
4
0
0
5
5
3%
Deskundigheid medewerker (kwaliteit uitvoering van door de cliënt
gevraagde dienstverlening)
4
0
0
1
7
4%
Wachttijden (assistentie op de door de cliënt gewenste tijdstippen)
5
0
0
2
3
2%
Inwerken nieuwe (tijdelijke of vaste) medewerkers
2
0
0
1
10
6%
Veiligheid waaronder het gebruik van hulpmiddelen, signalen van onveilige
situaties
4
0
0
6
0
0%
Voldoende aanwezigheid personeel
0
0
0
0
2
1%
Privacy en autonomie
1
0
0
1
2
1%
Samenwerking en afstemming met derden waaronder andere aanbieders
2
0
0
0
12
8%
Overige
4
0
0
8
157
100%
Totaal aantal
klachten
47
%
Omschrijving per klachtcategorie
Totaal aantal klachten
157
58
0
0
99
Totaal aantal klagers
103
45
0
0
58
Dit schema bevat de registratie van de klachten die in 2013 door de betreffende regiomanager
(RM), de cliëntenvertrouwenspersoon/klachtenbemiddelaar (CVP) en de Klachtencommissie
cliënten (KCC) behandeld zijn.
Toelichting
• Het aantal klachten (157) is hoger dan het aantal klagers (103) omdat een klacht vaak
verschillende onderdelen bevat (in 2011 ging het om 174 klachten, afkomstig van 120
klagers).
• Zowel RM, staf, CVP als KCC gebruiken vanaf 2011 dezelfde klachtcategorieën.
• De beide eerste kolommen bevatten een specificatie van de door regiomanagers
(58; in ‘12: 73), Staf (0; in ’12: 5), KCC (0*; in ’12: 7) en CVP (99; in ’12: 82) behandelde
klachten.
* De door de KCC behandelde klacht is ter zitting ingetrokken. Deze is hier om die reden niet meegeteld.
47
Jaarverslag 2013 | Stichting Fokus Exploitatie
In vergelijking met 2012 is er in 2013 sprake van een lager aantal geregistreerde klachten:
Klachten behandeld door
• regiomanagers
Aantal klachten
Aantal klagers
58 (ipv 73)
45 (ipv 54)
• stafmanagers
0
(ipv 5)
0
(ipv 5)
• Klachtencommissie cliënten 0
(ipv 7)
0
(ipv 7)
Klachten voorgelegd aan CVP
Totaal
99 (ipv 82)
58 (ipv 58)
157 (ipv 167)
103 (ipv 124)
48
Jaarverslag 2013 | Stichting Fokus Exploitatie
Bijlage 3
Overzicht gebruikte Fokustermen en afkortingen
AAW
Algemene arbeidsongeschiktheidswet
AbvaKabovakbond
ADL-assistentie
assistentie bij algemene dagelijkse levensverrichtingen
ADL-cluster
12-20 ADL-clusterwoningen en een ADL-eenheid; officiële naam van een Fokusproject
ADL-eenheid
hulppost van waaruit ADL-assistenten hun diensten verlenen
AFBZ
Algemeen fonds bijzondere ziektekosten
ANBI
Algemeen nut beogende instelling
AO/IC
administratieve organisatie en interne controle
ARA
automatische registratie van ADL-assistentie
arbo
(sectie) Arbeidsomstandigheden
AWBZ
Algemene wet bijzondere ziektekosten
AWVN
Algemene Werkgeversvereniging Nederland
AZR
AWBZ-brede zorgregistratie
BBZ
Beloningscode voor bestuurders in de zorg
BI-tool
Business Intelligence-tool
BZa
Besluit Zorgaanspraken
cao
collectieve arbeidsovereenkomst
CCE
Centrum voor consultatie en expertise, expertisecentrum dat Fokus adviseert
in een aantal complexe situaties
CIBG
uitvoeringsorgaan van VWS
CNV Publieke Zaak vakbond
CRF
Cliëntenraad Fokus
CTB
Centrum voor thuisbeademing
CTOcliënttevredenheidsonderzoek
CVP
cliëntenvertrouwenspersoon (in dienst van Quasir)
CVZ
College voor zorgverzekeringen
CZzorgkantoor
EVA(-handelingen)
eenvoudige verpleegtechnische assistentie
FEAZ
(stafafdeling) Financieel-economische en administratieve zaken
FK&O
(stafafdeling) Fokuswonen, Kwaliteit en Onderzoek
Fokusproject
ADL-cluster waar Fokus ADL-assistentie levert
fte
fulltime eenheid
HKZ
(stichting) Harmonisatie Kwaliteitsbeoordeling in de Zorgsector
ICT
(sectie) Informatie- en communicatietechnologie
IGZ
Inspectie voor de Gezondheidszorg
I-SWZ
Inspectie SZW (de vroegere Arbeidsinspectie)
ITS (v/h IVA)
onderzoeksinstituut, verbonden aan Radboud Universiteit Nijmegen
KCC
Klachtencommissie cliënten (van Fokus)
KPMGadviesbureau
Liz
Wet Langdurige intensieve zorg (eerdere werktitel van de Wet langdurige zorg)
MEE
organisatie die mensen met een beperking ondersteunt
MTOmedewerkertevredenheidsonderzoek
49
Jaarverslag 2013 | Stichting Fokus Exploitatie
NVTZ
Nederlandse vereniging van toezichthouders in de zorg
NVZD
Nederlandse vereniging van zorgdirecteuren
NZa
Nederlandse Zorgautoriteit
ORondernemingsraad
p&c-cyclus
planning- en controlcyclus
P&O
(stafafdeling) Personeel en Organisatie
pdca-cyclus
kwaliteitscirkel: plan – do – check – act
pgb
persoonsgebonden budget
RAK
Reserve Aanvaardbare Kosten
ROC
Regionaal opleidingscentrum
RvT
raad van toezicht
vobo
voorkomen van ongelukken en bijna-ongelukken
VGN
Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland
VWS
(Ministerie van) Volksgezondheid, Welzijn en Sport
Wlz
Wet langdurige zorg
Wmcz
Wet medezeggenschap cliënten zorginstellingen
Wmo
Wet maatschappelijke ondersteuning
Wnt
Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector
ZvwZorgverzekeringswet
50
Jaarverslag 2013 | Stichting Fokus Exploitatie
Colofon
Uitgave
Fokus
Tekst
Medewerkers Fokus
Grafisch ontwerp
StudioTW
Foto’s
ANP Fotobureau
Gerhard Lughard
René Verleg
en medewerkers Fokus
© 2014 Fokus
Fokus
Van Iddekingeweg 33
Postbus 6124
9702 HC Groningen
T (050) 521 72 00
Fokus is HKZ-gecertificeerd
51
www.fokuswonen.nl

Lees meer in de folder voor professionals.

Verslag bezoek Umah-Hai d.d. 5 september 2014. Werkgroep: Bert

min. 18 uur max. 36 uur uren zijn bespreekbaar

Beschrijving LeefstijlScan - 2014

Uw kenmerk Ons kenmerk Datum - U.181214.OJ.ca 18

Meldactie van start voor cliënten GGz, MO en Vz

Plaats in de organisatie: De diëtist(e) legt verantwoording af aan de

PV WMO 2015 VNG - De Heeren van Zorg

Jaarverslag 2013 POH-GGZ in het

http://w Op vrijda Amsterd hadden T Dogs (ee aangezie interesse

Zideris Mijdrecht Molenwiek 15 3642 BM Mijdrecht