Wetenschappelijke Vorming Jaar 3
Het CAT Project
BLOK EN LIJNBOEK
Bachelor Geneeskunde, derde jaar
Cursusjaar 2014-2015
Blokcoördinatoren:
Dr S. le Cessie
Afdeling Klinische Epidemiologie en afdeling Medische Statistiek en Bioinformatica
Dr. A.A.W Roest, kindercardioloog
Afdeling kindergeneeskunde
Lijncoördinator:
Prof Dr. Friedo W. Dekker
Afdeling klinische epidemiologie
© 2014 Alle rechten voorbehouden
LUMC
Behoudens de in of krachtens de Auteurswet van 1912 gestelde uitzonderingen, mag niets uit deze
uitgave worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt worden door middel van druk, fotokopie,
microfilm, web-publishing of op welke andere wijze dan ook en evenmin in een gegevensopzoeksysteem
worden opgeslagen zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de houder van de copyrights.
Voor vragen of informatie kunt u contact opnemen met:
Directoraat Onderwijs en Opleidingen, PB 9600, 2300 RC Leiden
Inhoud
Blokcommissie en docenten
1
Voorwoord
3
1.
5
2.
Inleiding
1.1.
Beschrijving
5
1.2.
Het CAT blok
5
1.3.
Het CAT project op de lijndagen, schrijven scriptie
6
1.4.
Leerdoelen CAT-project
11
1.5.
Toetsing, bepaling eindcijfer
13
1.6.
Voorkennis
15
1.7.
Belangrijke websites
15
Hoorcolleges CAT blok
18
HC-1
18
Introductie
HC-2 De 7 stappen van de CAT
18
HC-3 De klinische vraag en het literatuuronderzoek
18
HC-4
18
Kritisch beoordelen artikelen
HC/CP-5
3.
Practicum literatuuronderzoek
HC-6 prognose en prognostische scores
19
HC-7 samenvatten evidence, meta-analyse
19
RC Vragenuur
Zelfstudieopdrachten CAT blok
20
21
ZSO-1 Verslag literatuuronderzoek en PICO formuleren
21
ZSO-2 Diagnostiek
21
ZSO-3 Voorbereiden werkgroep kritisch beoordelen en samenvatten
22
ZSO-4 Prognose
23
ZSO-5 Prognostische indices
ZSO 6 Meta analyse
4.
18
Werkgroep CAT blok
24
27
29
Toets CAT blok
30
5.
31
6.
2.
CAT project Report- guideline for writing process and thesis submission
5.1.
Introduction
31
5.2.
Learning goals CAT Thesis
31
5.3.
Writing support
31
5.4.
Writing process procedure
32
Bijlagen
35
6.1.
Beoordelingsformulieren artikelen
35
6.2.
Informatie literatuuronderzoek
38
Beoordeling CAT-project door AIOS: proces
40
6.3 Structuur CAT verslag / CAT Project report structure
46
6.4
50
BaCAT Thesis Assessment
2
Blokcommissie en docenten
HET ALGEMENE EMAIL ADRES VOOR HET CAT-PROJECT IS:
[email protected]
Blokcoördinator(en)
Dr. Arno Roest, Kindergeneeskunde
Mw. Dr. Saskia le Cessie, Klinische Epidemiologie/Medische Statistiek
Regieassistent
Mw.W.G.M. Damen, Ondersteuning Blokcoördinatoren 3e jaar GNK
Blokcommissie
Mw. Drs. Karin van der Hoorn, Walaeus Bibliotheek
Mw. Drs. Liesbeth Adelmeijer, Communication in Science
John O'Sullivan (Line Coordinator CIS), Communication in Science
Prof Dr Friedo W. Dekker, Klinische Epidemiologie, lijncoordinator Academische en Wetenschappelijke
Vorming
Line Tutors Communication in Sciences (CIS)
Liesbeth Adelmeijer, Office: V7-18, tel. 526 83 15, e-mail: [email protected]
Anne van Leeuwen, Office: V7-20, tel. 526 85 67, e-mail: [email protected]
Marja Blees, Office: V7-20, tel. 526 83 48, e-mail: [email protected]
Eleanor Paynter, Office: V7-16, tel. 526 83 13, e-mail: [email protected]
Lucas de Looij, Office: V7-16, tel. 526 83 11, e-mail: [email protected]
John O'Sullivan , Office: V7-16, tel. 526 83 14, e-mail: [email protected]
1
Voorwoord
Als arts moet je veel beslissingen nemen: je moet een diagnose stellen bij een patiënt die met klachten
op het spreekuur komt, je moet bedenken of je een patiënt wilt behandelen en zo ja, wat de optimale
behandeling voor de patiënt is. Soms weet je niet wat de beste beslissing is. Collega’s zullen je vaak
kunnen helpen, maar ook zij weten niet alles. Dan is het tijd om de literatuur in te duiken.
Tijdens dit blok en de lijndagen leer je hoe je bij een specifieke klacht bij een patiënt bepaalt wat de
“evidence based” medische handelingswijze is. Het huidige medisch handelen wordt bij voorkeur
gebaseerd op wetenschappelijk bewijs verkregen uit goed opgezette studies. Daarnaast spelen
patiëntkarakteristieken, voorkeur van de patiënt en de diagnostische en therapeutische mogelijkheden
van de arts op de locatie waar hij/zij zich bevindt een rol in het bepalen van het medisch beleid ten
aanzien van een klacht of ziekte bij de individuele patiënt.
Critcal appraisal of a Topic (CAT)
Een veel gebruikte manier om “evidence based” medisch handelen te bepalen naar aanleiding van een
specifieke klacht bij een patiënt is de “critical appraisal of a topic (CAT)”-benadering. De CAT is de
ideale manier om de resultaten uit onderzoeken kritisch te beschouwen en ons medisch handelen in de
klinische praktijk te baseren op het beste beschikbare bewijs uit onderzoek.
In dit CAT project zullen we het “Maastrichtse” 7-stappen model gebruiken. Dit gaat uit van een
klachtenpresentatie van een patiënt uit de praktijk (klinisch scenario-stap 1). Vanuit dit klinisch
scenario wordt een klinische vraag geformuleerd (stap 2). Op basis van de klinische vraag wordt een
literatuuronderzoek gedaan (stap 3) om het beste beschikbare onderzoek met betrekking tot de
klinische vraag te vinden en deze vervolgens kritisch te beoordelen (stap 4) ten aanzien van
onderzoeksopzet en uitvoering aan de hand van voorop gestelde criteria. Vervolgens worden de
onderzoeken samengevat (stap 5) en hieruit volgt de beoordeling in de specifieke omstandigheden van
de patiënt (ie patiëntkarakteristieken, voorkeuren van de patiënt en setting waarin de patiënt wordt
gezien)(stap 6) om vervolgens tot een slotconclusie te komen met betrekking tot het beste medisch
handelen ten aanzien van dit specifieke klinische scenario (stap 7).
3
Figuur uit: De Brouwer, C. P. M. , Kant, IJ., Smits, L. J. M., & Voogd, A. C. (2009). Training Critical Appraisal
of a Topic. Een onmisbare handleiding in het tijdperk van Evidence Based Medicine. Maastricht: Mediview BV.
4
1. Inleiding
1.1. Beschrijving
In het CAT-project moet de student een CAT maken aan de hand van een situatie uit de medische
praktijk. De voorbereiding voor het CAT-project begint in het 1-weeks Blok AWV-3 in januari,
waarin theorie aan de orde komt en vaardigheden worden geoefend. In het CAT-project wordt elke
student gekoppeld aan een assistent-in-opleiding-tot-specialist (AIOS) die een actuele klinisch
probleem uit de kliniek zal aandragen. Studenten voeren onder begeleiding van de AIOS de zeven
stappen van de CAT uit, presenteren hun bevindingen op de klinische afdeling van de AIOS, en
schrijven een bachelor scriptie in het Engels.
De toets en de verschillende onderdelen van het CAT-project (proces, presentatie, verslag) vormen
samen het cijfer van de lijn AWV.
1.2. Het CAT blok
Het CAT blok volgt globaal de zeven stappen van het maken van de CAT. Op de eerste dag bekijken
we hoe vanuit een klinisch probleem (stap 1) een klinische vraag wordt geformuleerd (stap 2) en hoe
daar vanuit een literatuuronderzoek opgezet wordt.
Op dag 2 en 3 wordt het kritisch lezen van literatuur opgefrist en uitgebreid (stap 4). Daarbij
onderscheiden we drie verschillende soorten vragen: (1) diagnostische vragen, over welke
diagnostische testen gebruikt moeten worden om tot een juiste diagnose te komen, (2) prognostische
vragen, waarin gekeken wordt wat de prognose van een patiënt is (al dan niet behandeld), en (3)
therapeutische vragen, over de optimale behandeling van een patiënt.
Het samenvatten van de resultaten uit verschillende onderzoeken, zowel voor de CAT (stap 5) als
uitgebreider in meta-analyses komt aan de orde op dag 3. Op dag 4 wordt in de werkgroep het kritisch
beoordelen en samenvatten van literatuur geoefend en bespreken we stap 6 en 7 van de CAT, het
verwoorden en opschrijven van resultaten en conclusies. Het blok wordt afgesloten met een tentamen
op dag 5.
Schematisch tijdoverzicht CAT blok
(Zie Blackboard/IRIS voor zalen en precieze tijden)
dag
ma
di
wo
do
Hoorcolleges
HC-1 Casus en Introductie
HC-2 De 7 stappen van de CAT
HC-3 Casus, klinische vraag en het
literatuuronderzoek
HC-4 Kritisch beoordelen artikelen
HC/CP-5 Practicum
literatuuronderzoek
NEEM LAPTOP MEE
HC-6 prognose en prognostische
scores
HC-7 samenvatten evidence, metaanalyse
HC-8 Outline scriptie
HC-9 Schrijven scriptie
Opdrachten
WG
ZSO-1 Zoekverslag maken
ZSO-2 Diagnostiek (e-learning)
ZSO-3 Voorbereiden werkgroep
ZSO-4 Prognose
Vervolg ZSO-3 Voorbereiden
werkgroep
ZSO-5 Prognostische indices
ZSO-6 Samenvatten
5
WG kritisch
beoordelen en
evidence/meta-analyse
vr
samenvatten
(VERPLICHT)
RC Vragenuur
TENTAMEN
1.3. Het CAT project op de lijndagen, schrijven scriptie
Uitgangspunten voor het CAT-project en bachelor scriptie:
1) Elke student moet een individueel verslag maken van het CAT-project dat als
bachelorscriptie geldt
2) Gezien de logistiek/aantal AIOS zal in de meerderheid van de gevallen 1 AIOS 2 studenten
begeleiden
3) De studenten mogen een CAT maken vanuit hetzelfde vak-/aandachts-gebied maar wel met
een verschillende klinische vraag en dus uitwerking, verslag en beoordeling.
Tijdens het CAT-project is het de bedoeling dat je onder supervisie van een AIOS een CAT maakt
vanuit een klinisch scenario dat de AIOS aanlevert. In dit CAT-project moet je een scriptie maken, die
als bachelor-scriptie geldt, een CAT-presentatie houden en word je beoordeeld op hoe dit project
verloopt. Daarnaast beoordeel jij de AIOS op hoe hij/zij het CAT-project begeleidt.
Je wordt in een duo aan een AIOS gekoppeld. Net voor, of in het CAT-blok word je gekoppeld aan
een AIOS, die je bij het maken van de CAT zal begeleiden. Van deze begeleider krijg je een klinisch
scenario waarover je een CAT maakt. De AIOS heeft twee specifieke deelonderwerpen van waaruit 2
aparte klinische vragen voortkomen. Elke student voert dus een eigen CAT uit.
Het is de bedoeling dat je contact zoekt met je AIOS om het klinisch scenario en de achtergrond
daarvan te bespreken. Vanuit het klinisch scenario moet je de klinische vraag formuleren en een
literatuur onderzoek doen. Voor zover de twee deelonderwerpen bij elkaar in de buurt liggen mag je
natuurlijk met elkaar overleggen, maar elke student maakt zijn eigen CAT en schrijft zijn eigen
verslag. In de praktijk kan er overlap in de literatuur zijn. Streef naar minimaal 70-80% verschil in de
literatuur en dus naar max 20-30% overlap.
De informatie specialisten van de Walaeus bibliotheek hebben spreekuren gepland om je hierbij te
helpen. Uiteindelijk moet je een zoekverslag maken en dat ter beoordeling aanbieden aan de Walaeus
bibliotheek .
De gevonden literatuur moet je vervolgens per artikel beoordelen. Het is de bedoeling dat je 3 tot 4
artikelen beoordeelt. Dit moet primaire literatuur zijn, dus originele onderzoeken en geen reviews en
meta-analyses. Inhoudelijk kan je voor vragen contact opnemen met je AIOS, voor statistische of
epidemiologische vragen worden begin maart een aantal responsiecolleges gehouden waar je je vragen
kunt stellen. Als je de literatuur hebt beoordeeld en samengevat moet je in samenspraak met je AIOSliefst tijdens een afspraak- de literatuur in de context van het klinisch scenario van commentaar
voorzien om uiteindelijk tot een bottomline te komen en een voorstel voor verder stappen. Hiervan
moet je presentatie geven op de afdeling van je AIOS.
In de CAT-scriptie beschrijf je de achtergrond van de CAT (chapter 1), alle CAT-stappen die je hebt
doorlopen (chapter 2) en wat volgens jou de volgende stappen zouden moeten zijn op basis van de
gevonden uitkomst van de CAT (chapter 3). In Chapter 3 kan je eventueel gevonden systematische
reviews of meta-analyses betrekken bij je CAT. Het CAT-verslag wordt in het Engels geschreven. Je
wordt begeleid bij het schrijven door een docent van Communication in Science (CIS) bij 2
6
werkgroepen op lijndagen waarin je conceptversie van de CAT-scriptie en peer feedback besproken
worden. Je geeft en ontvangt peer feedback op conceptversies van je medestudenten. Docenten van
CIS beoordelen deze feedback. Daarnaast krijg je een individueel tutorial waarin je conceptversie
besproken wordt. Voor inhoudelijke vragen tijdens het schrijven kan je contact opnemen met je AIOS.
Zowel de AIOS als CiS zullen je scriptie beoordelen. Daarnaast zal vanuit de afdeling van de AIOS
een 3de beoordelaar de CAT-scriptie beoordelen.
Als er vanuit 1 onderwerp 2 verschillende klinische vragen zijn geformuleerd wordt benadrukt dat er 2
aparte scripties geschreven moeten zijn waarin <20% overlap mag zitten. Met nadruk wordt gesteld
dat CAT-verslag geheel in eigen woorden moet zijn opgemaakt. We controleren op overschrijven.
Detectie van plagiaat wordt gemeld aan de examencommissie.
Voor de opbouw en structuur van de Bachelor-scriptie: zie bijlage “structuur CAT-verslag”
7
Het CAT-project stap voor stap met hoofdstuk indeling voor de bachelor scriptie
Chapter 1
Stap 1 het klinisch scenario
• De AIOS die begeleidt, heeft een klinisch scenario voorbereid en bespreekt dit met je bij het
eerste contact
• De achtergrond van het klinisch scenario wordt beschreven in Chapter 1 van de bachelorscriptie
Chapter 2
Stap 2 de PICO en klinische vraag
• Vanuit het klinisch scenario formuleer je een PICO formuleren en een klinische vraag.
Stap 3: Literatuuronderzoek:
• Op basis van de PICO ga je literatuur zoeken
• Het zoekverslag moet op het daarvoor bestemde formulier worden ingevuld en in KL-APP
worden geladen: deadline 13 februari
• Als het zoeken naar literatuur niet goed lukt, kun je hulp krijgen van een informatiespecialist
van de Walaeus Bibliotheek. Dit gaat in dit geval niet via het aanvraagformulier op de
website van de Walaeus Bibliotheek maar via een afsprakenlijst in een wiki op
Blackboard.
• In deze wiki komt een document te staan met daarin de verschillende datum-tijdopties die voor
jullie gereserveerd zijn. Je kunt een afspraak maken door je naam en studentnr in te vullen bij
het door jou gewenste tijdstip.
• Als je vanuit eenzelfde klinisch scenario werkt moet je elk apart een tijdstip aanvragen, maar
kan dit wel aaneensluitend.
• Een afspraak duurt maximaal 20 minuten. Dat is niet zo lang dus dat betekent dat je zelf al
serieus gezocht moet hebben voordat je komt. Neem je zoekverslag mee naar de afspraak.
• Mogelijk kan niet iedereen terecht vóór de deadline van 13 februari 2015. Wie een
onvoldoende heeft gehaald voor het zoekverslag kan in de periode maart/april ook weer via
een afsprakenlijst op Blackboard een afspraak maken om het zoekverslag te verbeteren.
• Slechts bij uitzondering is het mogelijk om een afspraak te maken buiten de gereserveerde
tijden. Stuur hiervoor een email naar [email protected] ovv je naam, studentnummer en de
reden waarom je een afspraak wenst buiten de gereserveerde tijden. Zet bij het onderwerp van
de mail: afspraak Walaeus Bibliotheek. Houd er rekening mee dat het enkele dagen tot weken
kan duren voordat je via deze weg een afspraak hebt.
• Het is de bedoeling om uiteindelijk tot 3-4 artikelen te komen om in stap 4 en 5 te beoordelen
en samen te vatten. Dit moet primaire literatuur zijn, dus originele onderzoeken en geen
reviews en meta-analyses. In Chapter 3 van de bachelor scriptie kan je eventueel gevonden
systematische reviews of meta-analyses betrekken bij je CAT.
Stap 4: literatuur beoordelen:
• Aan de hand van de JAMA-beoordelings artikelen en beoordelings formulieren zoals
bijgevoegd in de bijlage moeten 3-4 artikelen kritisch worden beoordeeld
• In maart 2015 wordt er een responsie college gehouden voor vragen. Vragen kan je ook stellen
via [email protected] onder vermelding van je studenten nummer.
• Voor inhoudelijke vragen kan je terecht bij de AIOS die begeleidt.
8
Stap 5: literatuur samenvatten:
• Eventueel met behulp van een evidence tabel moet je een samenvatting van de gevonden en
beoordeelde artikelen maken om uiteindelijk tot een conclusie te komen welke bewijs er in de
literatuur aanwezig is en of hierop beleid mag worden gebaseerd.
Stap 6: commentaar:
• In samenspraak met de AIOS die begeleidt wordt de gevonden literatuur beoordeeld in de
setting van de patient, zijn klacht, voorkeuren etc.
• Dit kan het beste gebeuren tijdens een 2de contact moment met de AIOS
Stap 7: bottom-line:
• Een kort en bondig antwoord op de klinische vraag van stap 2
• Dit kan het beste worden geformuleerd tijdens een 2de contact moment met de AIOS
Chapter 3de CAT en nu verder:
• In dit deel van de bachelor scriptie moet de student beschrijven wat nu een vervolg stap moet
zijn op basis van de gevonden uitkomsten van de CAT. Bijvoorbeeld:
o Vervolg onderzoek: Welk soort onderzoek? Welke onderzoeksopzet? etc
• In dit hoofdstuk kunnen ook systematische reviews of meta-analyses worden betrokken.
Presentatie:
• Op afdeling van de AIOS
• Ingepast in het schema van de afdeling
• Stappen 1 tm 7 van de CAT
• Stap 1 kort en bondig: achtergrondkennis mag bekend worden verondersteld
• Ook de zoekstrategie duidelijk naar voren laten komen en waarom je de keus gemaakt heb
juist deze artikelen te beoordelen.
• Duur: afhankelijk van afdeling
9
Schematisch tijdoverzicht CAT scriptie
(Zie Blackboard/IRIS precieze inleverdata (de exacte data hangen van de werkgroep af waar je bent
ingedeeld), zalen en tijden)
WGs 1-12
bijeenkomst
DEADLINE
Verplichte werkgroep CIS: peer
feedback drafts (introduction + CAT
steps 1-4)
DEADLINE
DEADLINE
Verplichte werkgroep CIS: peer
feedback drafts (CAT steps 5-7)
Tutorial CiS docent
DEADLINE
DEADLINE
Verslag terug beoordeling CIS
WGs 13-24
bijeenkomst
DEADLINE
DEADLINE
CIS WG 1: peer feedback drafts
(introduction + CAT steps 1-4)
DEADLINE
CIS WG 2: peer feedback drafts (CAT
steps 5-7)
Taak
Contact leggen met aios,
uitvoeren CAT stap 1, 2
en 3
Zoekverslag maken en
inleveren Walaeus
Inleveren draft H. 1 + 2
(CAT steps 1-4)
Bespreken draft en peer
feedback
Peer feedback geven op 2
drafts
Inleveren draft H. 2 (CAT
steps 5-7)
Bespreken draft en peer
feedback
Peer feedback op 2 drafts
CAT steps 5-7
Draft bespreken
Inleveren CAT-scriptie
Presentatie CAT
Taak
Contact leggen met aios,
uitvoeren CAT stap 1, 2
en 3
Zoekverslag maken en
inleveren Walaeus
Inleveren draft H. 1 + 2
(CAT steps 1-4)
Bespreken draft en peer
feedback
Peer feedback geven op 2
drafts
Inleveren draft H. 2 (CAT
steps 5-7)
Bespreken draft en peer
feedback
10
Datum/Deadline
Januari - half februari
13 februari
6 maart
11 maart
18 maart
12 april
15 april
22 april
12 maart – 24 april
Lever draft in 3
werkdagen voor tutorial
11 mei
voor 31 mei
3 juli
Datum/Deadline
Januari - half februari
13 februari
13 maart
18 maart
25 maart
19 april
22 april
Tutorial CiS docent
DEADLINE
DEADLINE
Verslag terug beoordeling CIS
Peer feedback op 2 drafts
CAT steps 5-7
Draft bespreken
Inleveren CAT-scriptie
Presentatie CAT
29 april
12 maart – 24 april
Lever draft in 3
werkdagen voor tutorial
18 mei
voor 31 mei
3 juli
Let op: het niet op tijd inleveren van het zoekverslag, en/of de verschillende versies van
de scriptie, kan vertraging in het bepalen van het eindcijfer opleveren!!
1.4. Leerdoelen CAT-project
CAT blok
Algemeen leerdoel van het blok is: 1) Het kennen en kunnen uitvoeren van de 7 stappen van de CAT.
Dat betekent dat de student beschikt over kennis en inzicht met betrekking tot:
1
2
3
4
5
Het bepalen van een klinische vraag vanuit een klinisch scenario (stap 1 & 2).
Het uitvoeren van een literatuuronderzoek op basis van een klinische vraag (stap 3)
Het kritisch beoordelen van literatuur voortvloeiend uit het literatuuronderzoek (stap 4). Dit
betekent dat de student kennis en inzicht heeft mbt:
a. de begrippen die van belang zijn voor het begrijpen van prognostisch onderzoek en van de
voor dit type onderzoek geschikte onderzoeksdesigns
b. de begrippen die van belang zijn voor het in de praktijk toepassen van diagnostische
methoden en voor het begrijpen van onderzoek naar diagnostische methoden, inclusief de
voor dit type onderzoek geschikte onderzoeksdesigns;
c. de begrippen die van belang zijn voor het begrijpen van onderzoek naar effecten van
therapie en de voor dit type onderzoek geschikte onderzoeksdesigns
Het samenvatten van de kritisch beoordeelde literatuur voortvloeiend uit de het
literatuuronderzoek (stap 5). Hieronder valt :
• Het maken van een evidence tabel
• kennis van analyse methoden voor meta-analyses
Het formuleren van een helder antwoord op de klinische vraag (stap 6 & 7)
Toetsmatrijs CAT-blok
Leerdoel
Het bepalen van een klinische vraag
vanuit een klinisch scenario.
Op systematische wijze literatuur
kunnen zoeken in een bibliografische
databank (Pubmed).
Het uitvoeren van een
literatuuronderzoek op basis van een
klinische vraag
Het kritisch beoordelen van
Domein
Kennis en inzicht
Kennis en inzicht
Vaardigheid
Kennis en inzicht
11
Toetsing
Eindtoets: vragen waar men een PICO maakt op
grond van een klinische casus
Eindtoets: 4 MC vragen
(daarnaast tijdens het CAT-project beoordeling
van het zoekverslag door de Walaeus)
Het uitvoeren van een literatuuronderzoek wordt
apart beoordeeld in het CAT project (en dus niet
tijdens dit blok)
Eindtoets: aan de hand van een methodensectie
literatuur: prognostisch onderzoek
Het kritisch beoordelen van
literatuur: diagnostisch onderzoek
Kennis en inzicht
Het kritisch beoordelen van
literatuur: therapeutisch onderzoek
Kennis en inzicht
Het samenvatten van de kritisch
beoordeelde literatuur voortvloeiend
uit de literatuuronderzoek (stap 5).
Maken van een evidence tabel
Kennis en inzicht
kennis van analyse methoden voor
meta-analyses
Kennis en inzicht
Het formuleren van een helder
antwoord op de klinische vraag (stap
6 & 7)
Kennis en inzicht
en/of resultaten van een prognostisch artikel
worden vragen gesteld over de kwaliteit van het
artikel en prognostische berekeningen
uitgevoerd
Eindtoets: aan de hand van een methodensectie
en/of en resultaten van een diagnostisch artikel
vragen gesteld over de kwaliteit van het artikel
en berekeningen uitgevoerd
Eindtoets: aan de hand van een methodensectie
worden vragen gesteld over de kwaliteit van het
artikel
Werkgroep: Het maken van de evidence tabel
wordt geoefend en getoetst in de werkgroep.
Eindtoets: Er wordt een evidence tabel gegeven
met vragen (bijv: mogen resultaten gepoold
worden)
Eindtoets: vraag waar het daadwerkelijke poolen
in een meta-analyse geoefend wordt vragen over
resultaten van een meta-analyse (3 vragen)
Werkgroep: de artikelen worden kritisch
besproken vanuit het perspectief van de klinische
vraag
Eindtoets: Student moet kijken welke artikelen
van de evidence tabel de klinische vraag het
beste beantwoorden en/of kijken in een van de
methodenstukjes welke punten wel of niet bij de
casus passen.
Leerdoelen CAT-project en toetsmatrijs
Domein
Toetsing
Kennis en
inzicht (en
vaardigheid)
Kennis en
inzicht (en
vaardigheid)
Kennis en
inzicht
Beoordeling Chapter 1 CAT-verslag
door AIOS
Vaardigheid
Beoordeling tussentijds door Walaeus:
moet voldoende - anders afspraak met
Walaeus
Leerdoel
Het vergaren van de (achtergrond) kennis
voor het begrijpen van het klinische
scenario
Het bepalen van een klinische vraag
vanuit een klinisch scenario
Op systematische wijze in een
bibliografische databank (PubMed)
literatuur kunnen zoeken.
Het uitvoeren van een
literatuuronderzoek
12
Beoordeling Chapter 2 door AIOS
Beoordeling Chapter 2 door AIOS
Domein
Toetsing
Kennis en
inzicht (en
vaardigheid)
Beoordeling Chapter 2 door AIOS
Kennis en
inzicht (en
vaardigheid)
Kennis en
inzicht (en
vaardigheid)
Kennis en
inzicht (en
vaardigheid)
Kennis en
inzicht (en
vaardigheid)
Vaardigheid
Beoordeling Chapter 2 door AIOS
Formatieve toetsing (feedback) van
inhoud van de CAT door AIOS en
opleidingsgroep obv presentatie
Beoordeling presentatie door AIOS
Vaardigheid
Beoordeling presentatie door AIOS
Vaardigheid
Beoordeling presentatie door AIOS
Vaardigheid
Beoordeling CAT-verslag door CiS
Professioneel
gedrag
Gedurende het project door feedback
AIOS, èn beoordeling CAT-proces
door AIOS
Professioneel
gedrag
Gedurende het project door feedback
AIOS, èn beoordeling CAT-proces
door AIOS
-Gedurende het project door feedback
AIOS, èn beoordeling CAT-proces
door AIOS , èn beoordeling CiS
Leerdoel
Het kritisch beoordelen van literatuur:
diagnostisch/prognostisch/therapeutisch
onderzoek afhankelijk van onderwerp
CAT
Het samenvatten van de kritisch
beoordeelde literatuur voortvloeiend uit
het literatuuronderzoek
Het formuleren van een helder antwoord
op de klinische vraag (stap 6 & 7)
Het beschrijven van de vervolg stappen
op basis van de uitkomst van de CAT
Het maken van de CAT (stap 1 t/m 7)
Het bespreken van de CAT in een
gestructureerde presentatie binnen een
gestelde tijd
Het op een adequate manier kunnen
beantwoorden van vragen mbt de CAT
Het op een voor de toehoorders prettige
en onderhoudende manier bespreken van
de CAT
Het kunnen schrijven van een
gestructureerd academisch verslag in het
Engels obv de CAT
Het op een effectieve en efficiënte
manier plannen van het CAT-project en
de daaraan gekoppelde deadlines
Competentie Organisatie
Het op een doelmatige manier
overleggen met collega student en AIOS
Competentie Samenwerking
Het op een professionele en betrokken
manier uitvoeren van het CAT-project
Competentie Professionaliteit
Professioneel
gedrag
Beoordeling Chapter 2 door AIOS
Beoordeling Chapter 3 door AIOS
1.5. Toetsing, bepaling eindcijfer
Toetsing CAT-blok
De eindtoets van het blok bestaat uit een combinatie van multiple choice vragen en open vragen. De
cesuur wordt berekend zoals gebruikelijk: met behulp van Cohen Schotanus. Alle vragen zijn
13
toepasvragen, passend bij de leerdoelen van het blok. Het blokcijfer moet voldoende zijn en telt voor
25% mee in het eindcijfer voor de lijn Academische en wetenschappelijke vorming.
Toetsprogramma CAT-project
Het eindcijfer van het CAT project bestaat uit een gewogen gemiddelde van verschillende deelcijfers
(summatieve toetsen). Een overzicht van dit toetsprogramma wordt hieronder gegeven:
Summatieve beoordeling
1. Toets aan het eind van het CAT-blok
2. AIOS beoordeling proces/samenwerking
CAT-project
3. AIOS beoordeling CAT-presentatie (vorm
èn inhoud)
4. AIOS beoordeling verslag (inhoud)
5. Communication in Science beoordeling
verslag (structuur- - redeneringwetenschappelijk taalgebruik (Engels)
6. CiS beoordeling
werkgroep participatie/peer evaluatie
Totaal
Domein
Kennis en inzicht
Professioneel gedrag
% van het eindcijfer
25%
20%
Vaardigheid
20%
Kennis en inzicht
Vaardigheid
20%
10%
Professioneel gedrag
5%
100%
Overzicht aanvullende eisen
Het eindcijfer wordt alleen vrijgegeven indien aan de volgende aanvullende eisen is voldaan:
• Voldoende (> 5.5) voor alle zes bovengenoemde onderdelen van het eindcijfer. Hiermee wordt
voorkomen dat een goede score op het ene onderdeel / domein kan compenseren voor een
onvoldoende op een ander onderdeel / domein.
• Werkgroep in CAT blok moet voldoende beoordeeld worden op de volgende aspecten:
o Aanwezigheid
o Participatie
o Presentatie
• Het zoekverslag in het BaCAT-project moet als voldoende beoordeeld zijn
• Werkgroepen CAT project moeten gevolgd zijn, en de student heeft voldoende feedback
gegeven op medestudenten
• Student heeft het beoordelingsformulier voor de AIOS ingevuld
Herkansingen en uitzonderingen
De eindtoets van het CAT-blok kan worden herkanst op een dag geroosterd door DOO.
Bij afwezigheid of onvoldoende beoordeling van de werkgroep tijdens het CAT blok moet een
vervangende opdracht gemaakt worden. Deze zal bestaan uit het kritisch beoordelen van 2 artikelen en
het schriftelijk samenvatten van de evidence in de 2 artikelen.
Het zoekverslag in het BaCAT project moet als voldoende beoordeeld zijn. Bij een onvoldoende moet
het zoekverslag aangepast worden onder begeleiding van informatiespecialisten van de Walaeus
bibliotheek
14
Als de CAT-scriptie door docenten van Communication is beoordeeld met een onvoldoende, dan moet
de student de ingeleverde versie aanpassen en een nieuwe versie inleveren. Als de CAT-scriptie niet
ingeleverd is kan de student alsnog in overleg met de docent een scriptie inleveren. Indien de student
een vervangende opdracht van het blok heeft ontvangen, zal de docent van Communication in Science
deze vervangende opdracht beoordelen in overeenstemming met de beoordelingscriteria van de CATscriptie.
Als een of meer van de summatieve beoordelingen onvoldoende zijn moet er worden herkanst
(eindtoets CAT-blok), moet dat onderdeel opnieuw worden gedaan (CAT-presentatie) of worden
verbeterd (CAT-verslag). Bij een onvoldoende voor proces/samenwerking worden de studenten
doorverwezen naar de blokcoördinator die naar bevind van zaken handelt (vervangende opdracht of
nieuw verslag, eventueel door een enkele student). Zo nodig wordt de docent-coach of de commissie
professioneel gedrag ingeschakeld.
CAT-scriptie in het Engels
De scriptie wordt in het Engels geschreven. Instructies zijn te vinden in hoofdstuk 2, pagina 31 ‘CAT
project Report- guideline for writing process and thesis submission’. In uitzonderlijke gevallen kunnen
studenten die bijzonder veel moeite hebben met schrijven in het Engels een goed onderbouwd verzoek
indienen om een scriptie in het Nederlands te schrijven. Dit verzoek kan uiterlijk 9 januari 2015
worden ingediend bij de blokcommissie via het CAT emailadres ([email protected]).
1.6. Voorkennis
Het wordt dringend aanbevolen om alle onderdelen van de lijn AWV in jaar 2 te hebben afgerond.
De onderwerpen die in deze lijn behandeld zijn worden bekend verondersteld.
1.7. Belangrijke websites
•
•
•
Algemene informatie over het begeleiden en toetsen van een CAT:
https://www.lumc.nl/org/oor-leiden/begeleiding-en-toetsing/CAT/
Informatie over evidence based medicine
http://www.cebm.net/category/ebm-resources/
Kijk op deze website ook naar de Critical Appaisal tools waar vergelijkbaar scoreformulieren
voor het kritisch lezen als achter in het blokboek. http://www.cebm.net/critical-appraisal/
De Dutch Cochrane Centre: https://dcc.cochrane.org/
Op deze site vind je ook scoreformulieren voor het beoordelen van artikelen
https://dcc.cochrane.org/beoordelingsformulieren-en-andere-downloads
Plaats van het CAT project in het Bachelor Curriculum Geneeskunde[SlC1]
15
16
2. Hoorcolleges CAT blok
Maandag
HC-1 Introductie
Docent: Dr. AAW Roest, Dr. S. le Cessie
In dit eerste college zal de centrale positie van de Critical Appraisal of a Topic in de medische praktijk
worden besproken en worden de opzet en doelstellingen van het CAT-blok en het CAT-project toegelicht.
We bespreken de logistiek van het hele project met de verschillende deadlines. Tenslotte zullen we de regels
van beoordeling toelichten.
HC-2 De 7 stappen van de CAT
Docent: Dr. AAW Roest
In dit college zullen uitgebreid alle 7 stappen van de CAT worden besproken. We gaan vanuit de medisch
praktijk-een patiënt zit voor je met een probleem (stap 1 en 2), naar het zoeken, kritisch beoordelen en
samenvatten van de huidige literatuur (stap 3 t/m 5) en weer terug naar de situatie van de dokter met de
patiënt die een probleem heeft (stap 6) om te komen tot een helder antwoord op de klinische vraag (stap 7)
HC-3 De klinische vraag en het literatuuronderzoek
Docent: John O'Sullivan, Drs. C.A.M. van der Hoorn,
Mw. Van der Hoorn zal ZSO-1 toelichten.
Dinsdag
HC-4 Kritisch beoordelen artikelen
Docent: dr. S. le Cessie
Bij het kritisch lezen van klinisch wetenschappelijke artikelen kun je je vrijwel altijd de volgende drie vragen
stellen: 1. Is het beschreven onderzoek valide? 2. Wat zijn de resultaten en 3. In hoeverre zijn deze resultaten
toepasbaar op mijn patiënt. In dit college wordt het kritisch lezen van artikelen besproken, waarbij we
specifiek zullen kijken naar artikelen over diagnostiek, over prognose en over therapie.
HC/CP-5 Practicum literatuuronderzoek
Docent: Drs. C.A.M. van der Hoorn
NEEM EEN LAPTOP MEE WAARMEE JE TOEGANG HEBT TOT HET STUDENTENNETWERK
(BLACKBOARD, INTERNET).
Tijdens het practicum zal het literatuuronderzoek nav de casus op maandag worden nabesproken.
Afhankelijk van de bevindingen zal aandacht besteed worden aan die onderdelen die nog niet helemaal
duidelijk zijn of die niet goed werden uitgevoerd. Jullie kunnen tijdens dit practicum ook vragen stellen over
literatuuronderzoek zodat jullie tijdens het CAT-project in staat zullen zijn zelfstandig een onderzoek uit te
voeren en vast te leggen.
18
Leerdoelen:
Na dit practicum
• kun je zelfstandig op systematische wijze een literatuuronderzoek uitvoeren voor een CAT
• kun je je literatuuronderzoek documenteren zodat je naar anderen kunt verantwoorden hoe je gezocht
hebt
Woensdag
HC-6 prognose en prognostische scores
Docent: dr. S. le Cessie
“Wat zijn mijn vooruitzichten nu bij mij deze ziekte geconstateerd is? ” Dit is een vraag die vaak aan een arts
gesteld wordt. Voor zowel de patiënt als voor de arts is een goede prognose van het verloop van de ziekte
belangrijk. In dit college bespreken we hoe prognostisch onderzoek uitgevoerd wordt. We zullen het hebben
over het gemiddelde verloop van een ziekte in een populatie, en over hoe een prognose voor een bepaalde
type patiënt uitgerekend kan worden door middel van risicoscores en prognostische indices. Deze scores
worden vaak ontwikkeld met statistische regressiemodellen. We bespreken twee veel gebruikte modellen: het
lineaire regressie model en het logistische regressiemodel.
HC-7 samenvatten evidence, meta-analyse
Docent: dr. S. le Cessie
In dit college bespreken we hoe je de resultaten van het kritisch lezen van de artikelen kunt samenvatten. Een
manier om dit voor je CAT te doen is met behulp van een evidence tabel.
We bespreken ook hoe grote literatuurstudies worden uitgevoerd en hoe resultaten van een meta-analyse
worden samengevat, in figuren en een een gepoolde effect schatting.
Donderdag
HC-8 Outline scriptie
Docent: dr.A.A.W Roest
De CAT-scriptie van het CAT-project geldt als Bachelor scriptie en is dus erg belangrijk. In de CAT-scriptie
beschrijf je de achtergrond van de CAT (chapter 1), alle CAT-stappen die je hebt doorlopen (chapter 2) en
wat volgens jou de volgende stappen zouden moeten zijn op basis van de gevonden uitkomst van de CAT
(chapter 3). In dit college zullen we aangeven hoe je dat moet doen, wie je begeleiden, welke deadlines er
zijn en wie je kan benaderen bij vragen.
HC-9 Schrijven scriptie
Docent: J. O’Sullivan, drs. E.G.M Adelmeijer
Tijdens deze bijeenkomst bespreken wij het schrijfproces. We zullen informatie geven over, hoe je begeleid
gaat worden door CIS, de beoordelingscriteria en wat van jou verwacht wordt. Ook zullen wij een timelime
bespreken die gebruikt kan worden voor je eigen planning.
RESPONSIECOLLEGE HIER OP DONDERDAG IPV VRIJDAG?
19
Vrijdag
RC Vragenuur
Docenten : dr.A.A.W Roest, dr. S. le Cessie, drs. CAM van der Hoorn
Hier kun je terecht met alle vragen over het tentamen en het CAT project
20
3. Zelfstudieopdrachten CAT blok
ZSO-1 Verslag literatuuronderzoek en PICO formuleren
Tijdens het hoorcollege van vanmorgen is een casus gepresenteerd. Voor deze casus ga je een
literatuuronderzoek doen. Dit literatuuronderzoek leg je vast in een zoekverslag zoals je dat ook hebt gedaan
tijdens blok Vraagstukken van Borst en Nieren.
Tijdens het practicum op dinsdag moet je delen uit dit zoekverslag uploaden via Collegevraag.nl.
Op Blackboard staat een opdracht "PICO formuleren". Deze opdracht bevat uitleg over hoe je voor de
verschillende domeinen van de CAT een PICO kunt formuleren. Daarnaast staan er opdrachten in waarmee
je kunt oefenen met het formuleren van een PICO. De uitwerking van deze opdrachten staat ook op
Blackboard.
Leerdoelen:
Als je deze ZSO hebt afgerond:
• heb je je vaardigheid in het uitvoeren van een systematisch literatuuronderzoek opgefrist en weet je
welke onderdelen je nog onvoldoende beheerst.
• kun je voor ieder domein een PICO formuleren
ZSO-2 Diagnostiek
Het stellen van de juiste diagnose is niet altijd even eenvoudig. Vaak zijn er wel diagnostische testen
beschikbaar (labbepalingen, röntgenfoto’s, CT onderzoek). Helaas zijn de uitslagen van diagnostische testen
niet altijd 100% correct. De kans dat iemand met een positieve test daadwerkelijk ziek is hangt af van de
sensitiviteit en specifiteit van de test, en van de prevalentie van de ziekte in de patiëntenpopulatie. In deze
ZSO oefen je in het kritisch lezen van een diagnostisch artikel en worden de belangrijkste begrippen die
nodig zijn om artikelen over diagnostische methoden kritisch te kunnen lezen opgefrist en toegepast.
Leerdoelen
(1) Na afloop van het maken van deze ZSO ben je vertrouwd met de volgende begrippen: Sensitiviteit,
Specificiteit, Positief voorspellende waarde, Negatief voorspellende waarde, Likelihood-ratio positieve test,
Likelihood-ratio negatieve test, Voorafkans, Prevalentie, Achterafkans, Diagnostische winst.
(2) Je kunt een diagnostisch artikel kritisch lezen en de volgende drie vragen beantwoorden: 1. Zijn de
resultaten valide? 2. Wat zijn de resultaten? 3. Hoe toepasbaar zijn deze resultaten in de klinische
praktijk?
Beschrijving
1 Bestudeer de volgende twee JAMA user guides to the medical literature (links staan op Blackboard):
• Jaeschke R, Guyatt G, Sackett DL. Users' guides to the medical literature. III. How to use an article
about a diagnostic test. A. Are the results of the study valid? Evidence-Based Medicine Working
Group. JAMA. 1994;271:389-391.
21
•
Jaeschke R, Guyatt GH, Sackett DL. Users' guides to the medical literature. III. How to use an article
about a diagnostic test. B. What are the results and will they help me in caring for my patients? The
Evidence-Based Medicine Working Group. JAMA. 1994;271:703-707.
2
Maak de e-learning Diagnostiek. De link vind je op Blackboard
3
Een van de vragen die je je bij het kritisch lezen moet stellen is of de resultaten valide zijn. Bekijk de
methodesectie van het artikel dat in de e-learing gebruikt wordt (JAMA Pediatr. 2013;167(2):119-125),
link staat op Blackboard) en beantwoord de volgende vragen over de validiteit:
a.
b.
c.
d.
e.
Is er een valide referentietest (gouden standaard)?
Bestaat de patiëntengroep uit personen waarbij de test ook in de praktijk op toegepast wordt?
Zijn de test en de gouden standaard onafhankelijk van elkaar uitgevoerd?
Is de gouden standaard bij iedereen uitgevoerd, onafhankelijk van het testresultaat?
Zijn uitvallers gerapporteerd met de reden van uitval?
ZSO-3 Voorbereiden werkgroep kritisch beoordelen en samenvatten
In de werkgroep van as donderdag worden de stappen 4-6 van de CAT geoefend. Hiervoor wordt de
werkgroep in 3 subgroepen opgedeeld, op grond van de werkgroepindeling die op Blackboard staat.
Studenten 1-5 zitten in groep A, studenten 6-10 in groep B en studenten 11-16 in groep C.
Op Blackboard staat een klinische casus met daarbij 3 artikelen die bij een literatuuronderzoek gevonden
zijn. Per groep voer je de volgende punten uit.
1 Je beoordeelt een van de drie artikelen kritisch, (groep A artikel A, groep B artikel B, groep C artikel
C) aan de hand van het beoordelingsformulier voor het kritisch lezen van therapeutisch onderzoek.
2 Je bestudeert de resultatensectie van elk van de drie artikelen en vat deze samen in een
overzichtelijke tabel (table of evidence).
3 Je bereidt een powerpointpresentatie voor van maximaal 20 minuten met de volgende punten:
a. De beoordeling van het toegewezen artikel (“Are the results of the study valid?”/ What were
the results?/ “Will the results help me in caring for my patients?”)
b. Een beknopte samenvatting van de resultaten van de drie artikelen (bijvoorbeeld in een tabel)
c. Een conclusie met een weloverwogen antwoord op de klinische vraag.
Voorbereiden van deze werkgroep is VERPLICHT. Elke student dient tijdens de werkgroep zijn inbreng te
tonen, ofwel door het presenteren van een deel van de presentatie, ofwel door als moderator van de discussie
op te treden. Wanneer tijdens de werkgroep blijkt dat een student niet meegewerkt heeft aan deze opdracht
zal een vervangende opdracht gemaakt moeten worden.
Gebruik de volgende literatuur bij het kritisch beoordelen:
• Guyatt, G. H., D. L. Sackett and D. J. Cook. "Users' guides to the medical literature. II. How to use
an article about therapy or prevention. A. Are the results of the study valid? Evidence-Based
Medicine Working Group." JAMA: the Journal of the American Medical Association 270.21
(1993):2598-601.
•
Guyatt, G. H., D. L. Sackett and D. J. Cook. "Users' guides to the medical literature. II. How to use
an article about therapy or prevention. B. What were the results and will they help me in caring for
my patients? Evidence-Based Medicine Working Group." JAMA: the Journal of the American
Medical Association 271.1 (1994):59-63.
22
ZSO-4 Prognose
In deze zelfstudieopdracht en in ZSO-5 bekijken we hoe prognostisch onderzoek uitgevoerd wordt, welke
statistische methoden daarbij gebruikt worden en hoe je een prognostisch onderzoek kritisch kunt
beoordelen.
Leerdoelen
Na deze ZSO :
(1) kun je een prognostisch artikel kritisch lezen en de volgende drie vragen beantwoorden: 1. Zijn de
resultaten valide? 2. Wat zijn de resultaten? 3. Hoe toepasbaar zijn deze resultaten in de klinische praktijk?
(2) weet je welke klinische relevante informatie je uit een Kaplan Meier kromme kunt halen
(overlevingskansen, mediane overleving), je weet wat er bedoelt wordt met gecensureerde overlevingstijden,
en je weet wat de aannames zijn die bij het berekenen van een Kaplan Meier kromme gemaakt worden.
Beschrijving
Bestudeer de volgende JAMA user guides to the medical literature (link staat op Blackboard):
• Laupacis, A., et al. "Users' guides to the medical literature. V. How to use an article about prognosis.
Evidence-Based Medicine Working Group." JAMA: the Journal of the American Medical
Association 272.3 (1994):234-7.
en beantwoord de volgende vragen:
Naar aanleiding van de vraag van ouders van een kind met epilepsie over de lange termijn prognose van de
aandoening van hun kind besluit je een literatuuronderzoek te doen. Je stuit hierbij op het artikel:
Sillanpaa, M., Shinnar, S . "Long-Term Mortality in Childhood-Onset Epilepsy." The New England journal
of medicine 363.26 (2010):2522-2529
waar overlevingsgegevens van epilepsiepatiënten beschreven staan en besluit om dit artikel kritisch te lezen.
a. Bekijk de methodensectie van het artikel. Wat voor onderzoeksdesign wordt hier beschreven?
b. Wat is het voordeel van een cohort studie (follow-up studie) ten opzichte van een case-controle studie bij
prognostisch onderzoek?
c. Is de patiëntengroep duidelijk beschreven, en zijn de patiënten op hetzelfde moment in het ziektebeloop
geselecteerd?
d. Is de follow-up voldoende lang en compleet?
e. Zijn de uitkomsten objectief vastgesteld?
f. Bekijk de resultaten. De auteurs gebruiken de Kaplan Meier methode om de kans op sterfte over de tijd te
berekenen. Waarom is dit beter dan gewoon tellen hoeveel patiënten er na 40 jaar nog in leven zijn ?
g. Een van de voorwaarden om de Kaplan Meier kromme te gebruiken is dat mensen die uitvallen dezelfde
prognose hebben als de mensen die niet uitgevallen zijn. Is dat hier waarschijnlijk?
h. Waarom kun je uit de Kaplan Meier kromme van dit artikel geen mediane overlevingsduur afleiden?
i. Op bladzijde 2525 tweede kolom laatste regel staat: “with standardized mortality ratios of 5.5 (95%
confidence interval (4.6 ; 6.6). Wat is een standardised mortality ratio? Wat concludeer je uit het 95% CI?
j. In tabel 3 staan verschillende prognostische factoren voor overlijden. Je ziet twee kolommen: univariate
analysis en multivariate analysis. Wat wordt met univariate en multivariate bedoeld?
k. Wat concludeer je uit de multivariate analyse?
l. Denk je dat de resultaten van deze studie toepasbaar zijn in de klinische praktijk?
23
ZSO-5 Prognostische indices
Niet elk individu heeft hetzelfde risico om een bepaalde ziekte te krijgen en niet elke patiënt heeft dezelfde
prognose. Vaak wordt het risico op een bepaalde uitkomst vastgelegd in een risico score of een
prognostische score. Voorbeelden van dit soort scores zijn de Apache scores die gebruikt worden om de
prognose van patiënten op de intensive care unit in te schatten en de SCORE (Systematic Coronary Risk
Evaluation), een risicoscore die het 10-jaars risico op hart en vaatziekten in de huisartspraktijk schat. Dit
soort scores worden vaak gemaakt met behulp van statistische modellen. In deze ZSO bekijken we twee van
dit soort statistische modellen, het lineaire regressiemodel en het logistische regressiemodel.
Leerdoelen
Na afloop van het maken van deze ZSO
(1) Kun je voorspellingen maken op grond van een lineair en een logistisch regressie model
(2) Weet je hoe de parameters in de modellen geïnterpreteerd worden, en kun je met behulp van de
schattingen met bijbehorende 95% betrouwbaarheidsintervallen conclusies trekken
(3) Weet je het verschil tussen de univariate analyses en multivariate analyses
(4) ken je de verschillende redenen waarom regressiemodellen toegepast worden (voor predictie en om te
corrigeren voor confounding)
We bekijken in deze opdracht gegevens van alle kinderen die in 2010 veel te vroeg geboren zijn (<32 weken
zwangerschap). De gegevens komen uit de Perinatale Registratie Nederland.
I. Lineaire regressie
Hieronder zie je een plaatje waar de zwangerschapsduur is uitgezet tegen het geboortegewicht. Schat met
het blote oog wat de vergelijking van de regressielijn is, die in het plaatje al getekend is.
Een regressieanalyse in SPSS geeft de volgende uitvoer:
24
b. Schrijf de bijbehorende regressievergelijking op. Kijk of deze redelijk overeenkomt met wat je in
onderdeel d zelf geschat hebt.
c. Hoe interpreteer je de coëfficiënt 148.24 die bij ammeoroe staat? En wat is de interpretatie van het 95%
betrouwbaarheidsinterval (141.807, 154.676) dat bij deze coëfficiënt hoort?
Men voert een tweede regressieanalyse uit waarbij men naast de zwangerschapsduur ook het geslacht van het
kind meeneemt. Geslacht is gecodeerd als 1 voor een jongen en 0 voor een meisje.
d. Wat is nu de regressievergelijking?
e. Hoe interpreteer je de coëfficiënt148.446 die bij ameorroe staat? Waarom is deze niet precies gelijk aan de
148.24 uit onderdeel c?
f. Hoe interpreteer je de coëfficiënt voor geslacht 109.702?
g. Voorspel het geboortegewicht van een jongen, en van een meisje dat na 30 weken zwangerschap geboren
wordt.
h. Van de schatting van het gemiddelde geboortegewicht voor een jongen geboren na 30 weken
zwangerschap is de standaardfout gelijk aan 9.1 gram. De standaarddeviatie is gelijk aan 277 gram. Wat is
het verschil tussen een standaardfout en een standaarddeviatie? Welk van de twee gebruik je om een interval
met normaalwaarden te maken, een interval waar de geboortegewichten van 95 % van de jongens die na 30
weken geboren worden tussen vallen. Bereken dit interval.
II. Logistische regressie
We gaan nu kijken of het mogelijk is om te voorspellen hoe groot de kans is dat een pasgeboren premature
baby binnen een week overlijdt. Omdat deze uitkomst binair is (1=overleden, 0=in leven), gebruiken we het
logistische regressiemodel.
a. Van de 1703 kinderen die levend geboren zijn, zijn er 100 binnen een week overleden. Hieronder zie je de
gegevens, uitgesplitst naar geslacht:
Overleden binnen 7 dagen
geslacht
ja
Totaal
nee
jongen
59
846
905
meisje
41
757
798
1603
100
1703
Bereken het risico op overlijden voor jongens en meisje. Bereken ook het risicoverschil, het relatieve risico
en de oddsratio voor jongens ten opzichte van meisjes.
25
b. Wanneer je een logistische regressie uitvoert met overlijden als uitkomst en geslacht als voorspeller krijg
je de volgende output.
Bekijk de coëfficiënt voor geslacht. Controleer of deze gelijk is aan ln(OR), de natuurlijke logaritme van de
oddsratio. Bekijk ook het 95% betrouwbaarheidsinterval voor de oddsratio. Wat is je conclusie over de
relatie tussen geslacht en mortaliteit?
c. Men voert ook een logistische regressie uit met zwangerschapsduur als voorspeller. Dat geeft als uitvoer:
Wat is de interpretatie van de exp(B) =0.631? En wat impliceert een negatieve regressiecoëfficiënt voor
zwangerschapsduur ?
Bereken de kans op overlijden binnen 7 dagen voor een kind geboren na 25 weken zwangerschapsduur. Doe
hetzelfde na 28 en 32 weken en maak een plaatje met kans op sterfte op de y-as en zwangerschapsduur op de
x-as.
d. Men besluit nu om een prognostisch model te maken met zwangerschapsduur en geslacht.
Wat is nu de interpretatie van de coëfficiënten? Hoe ziet het corresponderende model eruit? Bereken de
geschatte kans op overlijden apart voor een jongen en meisje na 28 weken zwangerschap.
e. Uiteindelijk worden er ook een paar karakteristieken die direct bekend zijn na de geboorte toegevoegd: de
apgar score, de zwangerschapsduur, het geboortegewicht en of een kind een meerling is.
Dat geeft:
26
Wat kan een verklaring zijn voor het feit dat de coëfficiënt voor geslacht nu negatief is, en de
corresponderende OR kleiner dan 1?
In het artikel A.C.J. Ravelli et al. European Journal of Obstetrics & Gynecology and Reproductive Biology
176 (2014) 126–131, wordt een prognostisch model voor sterfte binnen 28 dagen bij veel te vroeg geborenen
ontwikkeld. Hierbij zie je de tabel van het logistische model uit dit artikel:
Vergelijk de coëfficiënten uit dit model met het prognostisch model uit opdracht IId en IIe. Zie je
verschillen? Geef een verklaring.
Meer over lineaire en logistische regressie kun je vinden in:
Tripepi et al How to Deal with Continuous and Dichotomic Outcomes in Epidemiological Research: Linear
and Logistic Regression Analysis. Nephron Clin Pract 2011;118:c399–c406.
ZSO 6 Meta analyse
Op Blackboard vind je artikelen van vier randomized clinical trials over het effect van statines op
cardiovasculaire eindpunten. Een van de eindpunten in deze studies is sterfte aan kanker.
1. Haal uit elk van de vier artikelen het aantal patiënten in elke groep dat (a) dood ging aan kanker en (b) het
totale aantal patiënten in de studie minus het aantal dat doodging aan kanker. Vul deze getallen in
onderstaande tabel in. Bereken voor iedere studie de odds ratio (OR).
Tip: gebruik Excel om alles uit te rekenen.
Statine
Placebo
27
Studie
Dood aan
kanker
Niet-dood
aan kanker
Dood aan
kanker
Niet-dood
aan kanker
OR
CARDS
PROSPER
HPS (=MRC/BHF)
ASCOT
Om deze resultaten in een meta analyse te poolen worden de natuurlijke logaritmes van de oddsratios
gemiddeld met behulp van gewichten. De ln(OR) is namelijk minder scheef en je kunt de standaard
formules voor betrouwbaarheidsintervallen gebruiken om voor de ln(OR) een 95% betrouwbaarheidsinterval
te maken
2. Vul onderstaande tabel in. Gebruik dat als OR=
Ln(OR)
SE (ln(OR))
, dat de standaardfout van ln(OR) =
W
W x Ln(OR)
CARDS
PROSPER
HPS (=MRC/BHF)
ASCOT
Ln(OR) is de natuurlijke logaritme van de odds ratio
SE(ln(OR) is de standard error van de natuurlijke logaritme van de odds ratio
W=1/SE2 = gewicht van iedere studie
Bereken nu de gepoolde Ln(OR) door het gewogen gemiddelde uit te rekenen.
Transformeer deze waarde terug door eln(OR) uit te rekenen. (gebruik de functie EXP in Excel).
3. Maak een forest plot en een funnel plot. Gebruik voor de y-as van de funnel plot het aantal patiënten in de
trial.
4. Bekijk het artikel Statins and cancer risk JAMA 2006, dat ook op Blackboard staat. Komen de getallen uit
figuur 3 overeen met de getallen uit de zojuist gemaakte spreadsheet? Bekijk ook de forest en de funnelplot
uit het artikel. Zijn er aanwijzingen voor publicatiebias?
28
4. Werkgroep CAT blok
Let op: deze werkgroep is verplicht en moet in groepen voorbereid worden. De instructies vind je in
ZSO 3.
In deze werkgroep worden de presentaties, voorbereid in ZSO 3 gepresenteerd met als doel om stap 4, 5 en 6
uit het CAT proces te oefenen. Elke student dient tijdens de werkgroep zijn inbreng te tonen, ofwel door het
presenteren van een deel van de presentatie, ofwel door als moderator van de discussie op te treden. Wanneer
tijdens de werkgroep blijkt dat een student niet meegewerkt heeft aan deze opdracht, of niet actief
participeert in deze werkgroep zal een vervangende opdracht gemaakt moeten worden.
29
Toets CAT blok
De eindtoets van het CAT blok is een combinatie van multiple choice vragen en open vragen. Het cijfer moet
voldoende zijn en telt voor 25% mee in het eindcijfer voor de lijn Academische en wetenschappelijke
vorming, jaar 3. De ZSO’s, werkgroep en het literatuurpracticum vormen een goede voorbereiding voor dit
tentamen.
NEEM EEN REKENMACHINE MEE (MAG GRAFISCH ZIJN) NAAR DE TOETS
Hieronder vind je de studiestof die bestudeert moet worden voor het tentamen.
•
•
•
•
•
Alle powerpoint presentaties van de colleges
Alle stof die in de ZSOs en e-learning behandeld wordt.
Handleiding Literatuuronderzoek, Powerpoint van het practicum, E-learning systematisch
literatuuronderzoek
De JAMA Users' guides:
o Jaeschke R, Guyatt G, Sackett DL. Users' guides to the medical literature. III. How to use an
article about a diagnostic test. A. Are the results of the study valid? Evidence-Based
Medicine Working Group. JAMA. 1994;271:389-391.
o Jaeschke R, Guyatt GH, Sackett DL. Users' guides to the medical literature. III. How to use
an article about a diagnostic test. B. What are the results and will they help me in caring for
my patients? The Evidence-Based Medicine Working Group. JAMA. 1994;271:703-707.
o Laupacis, A., et al. "Users' guides to the medical literature. V. How to use an article about
prognosis. Evidence-Based Medicine Working Group." JAMA: the Journal of the American
Medical Association 272.3 (1994):234-7.
o Guyatt, G. H., D. L. Sackett and D. J. Cook. "Users' guides to the medical literature. II. How
to use an article about therapy or prevention. A. Are the results of the study valid? EvidenceBased Medicine Working Group." JAMA: the Journal of the American Medical Association
270.21 (1993):2598-601.
o Guyatt, G. H., D. L. Sackett and D. J. Cook. "Users' guides to the medical literature. II. How
to use an article about therapy or prevention. B. What were the results and will they help me
in caring for my patients? Evidence-Based Medicine Working Group." JAMA: the Journal
of the American Medical Association 271.1 (1994):59-63.
Verdere aanvullingen zullen op Blackboard gegeven worden
30
5. CAT project report- guideline for writing process and
thesis submission
5.1. Introduction
To complete your CAT project you will write a final project report, the CAT thesis. The final report is
comprised of three chapters and will be written in English. The first chapter presents the clinical scenario
(step 1 of the CAT process) and comprises a general introduction to the topic. This chapter will introduce the
main topic being investigated in the CAT and provide general background and context relevant to research
themes in the literature. Examples of topics covered include the relevance of the medical problem to medical
practice, commentary on gold standards in intervention, and discussion of state-of-the-art research on the
topic.
The second chapter will be comprised of the CAT report. It will consist of a written report of remaining 6
steps of the CAT procedure.
The third chapter will provide a final, general discussion. In this chapter you will reflect on the relevance of
the conclusions from the CAT and place them in the context of ongoing developments in the field. This
discussion will address how the conclusions from the CAT are relevant to medical practice and research. It
will address questions on, for example, whether your CAT suggests a need for a new protocol or guideline,
or advocates the need for new research on a specific topic.
More details about the structure of each chapter can be found in section 6.3 of this document.
5.2. Learning goals CAT Thesis
In writing the CAT project report you will bring many skills together to produce a high-quality Bachelor’s
level academic paper. These skills include reporting on a systematic study, demonstrating you have come to
a professional, well-considered conclusion, developing an argument, placing a study in a wider context, and
using scientific literature to analyse data and support your arguments.
You will also develop skills in academic community participation, on writing collaboratively and in giving
effective feedback on peers’ texts. Effective feedback entails giving constructive critique which helps the
original author improve their texts, and develops your own understanding of writing and communication.
In writing the CAT project, you will:
- learn to write a concise structured report of a critical appraisal of a trial;
- develop academic communication skills – audience-focused writing, goal focused, message focused
writing;
- develop structured writing skills, that demonstrate your ability to think critically and to form wellreasoned conclusions;
- develop writing skills in scientific English- the use of formal, coherent and cohesive English
- learn to give and receive effective feedback and critique on formal writing.
5.3. Writing support
Writing support will be provided by the Communication in Science Program. Teaching methods include
guidance in workgroups, individual tuition and peer review. Writing is a continuous process and you will be
expected to submit and develop writing drafts during the CAT-investigation period.
31
5.4. Writing process procedure
The table on page 10 of the line book lists all relevant deadlines and submission dates. Here the procedure is
described in detail.
1 Clinical question and search strategy
Once you have met your AIOS supervisor and agreed upon the clinical question that the CAT will address,
you should immediately begin your literature search. You should plan to complete the library search as early
as possible. For a limited number of students it will be possible to get advice from an information specialist.
On Blackboard in the module of the CAT-course there is a wiki. In this wiki you will find a schedule which
will tell you when information specialists are available. You can make an appointment by putting your name
and email in this schedule.
You can upload the report with the documentation of your literature search through KL-APP (use the form
provided). If your literature search report is marked unsatisfactory, you will have to upload an improved
version. You can make an appointment with an information specialist if you need assistance.
2 Submission first draft
While you are reading and analysing the literature you should begin writing the thesis. You are required to
submit a first draft text of chapters 1 and 2 (CAT steps 1-4) to CIS via digital submission to Blackboard.
This draft will not be a finished version, but will be a work-in-progress. It is very important to begin writing
early during the CAT process.
3 CIS WG1
At the first CIS workgroup we will discuss your draft text with a focus on chapter one, defining the clinical
question and reporting on the critical evaluation. You will also receive instruction on how to perform the
peer review task.
4 Peer review
Each student will provide peer feedback on two student texts. You will submit the feedback via Blackboard
using the feedback form listed in Appendix B. The quality of your feedback will be assessed by CIS.
5 Individual tutorials
Each student will have an individual tutorial with a CIS teacher to discuss your writing development, the
structure of your paper and language features. The tutorial is compulsory and forms part of your yearschedule. Due to the large number of students it will not be possible to reschedule your tutorial (allowance
will, of course, be made for exceptional circumstances). You are required to submit your draft text to your
assigned CIS teacher three working days before your tutorial appointment.
6 Submission second draft
You are required to submit a draft of the second part of your thesis (CAT steps 5-7 and Chapter 3). Submit
the draft text to CIS via digital submission to Blackboard. This draft will not be a finished version, but will
be a work-in-progress.
7 CIS WG2
At this workgroup we will discuss your draft of the second part of your thesis (CAT steps 5-7). We will
focus on reporting on the evidence table, the commentary, bottom line conclusion and on writing chapter 3.
The workgroup will include instructions for the second round of peer review.
32
8 Peer review
You will provide peer feedback to the final part of the same 2 papers you reviewed in March. You must
submit your feedback via Blackboard. The quality of your feedback will be assessed by CIS.
9 Final submission CAT thesis
You will submit your final CAT thesis for final assessment to your AIOS supervisor via KL-APP and to CIS
via Blackboard.
10 Final presentation
You will hold your final presentation (in Dutch or in English) by appointment with your AIOS supervisor.
33
6. Bijlagen
6.1. Beoordelingsformulieren artikelen
Hieronder vind je beoordelingsformulieren voor het beoordelen van een clinical trial en een diagnostische
studie. Vergelijkbare formulieren (uitgebreider en in het Engels vind je op http://www.cebm.net/criticalappraisal/ ).
Beoordelingsformulier Clinical Trial
(Guyatt et al. Users Guides to the medical Literature, JAMA 1994)
Validiteit
Opmerkingen
1. Waren de patienten
gerandomiseerd?
2. Hoe was de randomisatie
uitgevoerd?
3. Waren alle patienten die
geincludeerd zijn, ook
gerapporteerd ?
4. Was de follow-up compleet?
5. Waren alle patienten
geanalyseerd in de groep
waaraan zij oorspronkelijk waren
toegewezen?
6. Waren patienten, behandelaars
en beoordelaars geblindeerd?
7. Waren de groepen vergelijkbaar
aan het begin van het
onderzoek?
8. Waren de groepen gelijk
behandeld, afgezien van de
experimentele behandeling?
Resultaten
9. Hoe groot was het
behandeleffect?
10. Hoe groot is het 95%
betrouwbaarheidsinterval van het
behandeleffect?
Toepasbaarheid
11. In hoeverre zijn deze resultaten
van toepassing op de patient uit
de casus?
12. Zijn alle klinisch belangrijke
uitkomsten onderzocht?
13. Zijn de verwachte voordelen van
deze behandeling groter dan de
nadelen?
14. Gaat U de patient uit de casus nu
met deze therapie behandelen?
35
Beoordelingsformulier Diagnostische test
(Jaeschke et al. Users Guides to the medical Literature, JAMA 1994)
Validiteit
Opmerkingen
1. Is er een valide referentietest
(gouden standaard)?
2. Bestaat de patiëntengroep uit
personen waarbij de test ook in
de praktijk op toegepast wordt?
3. Zijn de test en de gouden
standaard onafhankelijk van
elkaar uitgevoerd?
4. Is de gouden standaard bij
iedereen uitgevoerd,
onafhankelijk van het
testresultaat?
5. Zijn uitvallers gerapporteerd met
de reden van uitval?
Resultaten
6. Wat zijn de sensitiviteit,
specificiteit en likelihoodratio’s
van de test?
Toepasbaarheid
7. Kan de test op dezelfde manier
uitgevoerd worden op de patiënt
uit de casus?
8. Wat is de voorafkans en
achterafkans op de ziekte voor
de patient?
9. Zou de testuitslag het verdere
medisch handelen beïnvloeden?
10. Wegen de voordelen op tegen de
nadelen (mogelijke schade en
kosten)?
36
Beoordelingsformulier Prognostisch Onderzoek
(Laupacis, et al. Users Guides to the medical Literature, JAMA 1994)
Validiteit
Opmerkingen
1. Is er een representatieve
duidelijk omschreven groep
patienten, op een gelijk moment
in het ziekteverloop?
2. Is de follow-up voldoende
compleet?
3. Zijn de uitkomst criteria objectief
vastgesteld, onafhankelijk van de
prognostische factoren
4. Zijn de uitkomsten apart
vastgesteld voor mensen met
verschillende prognostische
factoren, of is er een
prognostische score gemaakt?
Resultaten
5. Wat is de kans op de uitkomst (in
een bepaalde periode)?
6. Hoe nauwkeurig zijn de
prognostische schattingen?
Toepasbaarheid
7. Is de bestudeerde
patientenpopulatie vergelijkbaar
met de patient uit de casus?
8. Zullen de resultaten van invloed
zijn op wat je de patient zou
vertellen, of de therapie die je
zou voorschrijven?
37
6.2. Informatie literatuuronderzoek
Het literatuuronderzoek dient op systematische wijze te worden uitgevoerd, zoals behandeld is tijdens blok
Vraagstukken van borst en nieren en het CAT-blok.
Voor de verslaglegging dient gebruik gemaakt te worden van het Sjabloon voor het documenteren van
literatuuronderzoek van de Walaeus Bibliotheek dat via KL-APP beschikbaar zal worden gesteld.
Een afspraak maken met een informatiespecialist kan via het schema in de Wiki van de Blackboardmodule van
het CAT-blok
Helaas zal het niet voor iedereen mogelijk zijn om vóór het inleveren van het zoekverslag hulp te krijgen. Wie
een onvoldoende heeft kan vóór het inleveren van de verbeterde versie alsnog een afspraak maken. Doe dit
tijdig!
Hulpmiddelen bij het literatuuronderzoek:
•
•
•
Handleiding literatuuronderzoek: op Blackboard in de module van het CAT-blok
Document refereren voor studenten: op Blackboard in de module van het CAT-blok
E-learnings op de website van de Walaeus Bibliotheek
Beoordelingsformulier literatuuronderzoek
Naam 1
Studentnr 1
Emailadres
PICO
P
I
C
O
totaal PICO
max
Oriënteren
ja/nee
adequate referentie
totaal Oriënteren
max
2
2
score
2
2
2
2
8
0,00
score
4
0,00
Sneeuwballen
bron vermeld
adequate referentie
Zoekstrategie
Per Component
MeSH
Vrije tekst
Booleaanse
ja
Technisch
max
2
4
score
4
2
38
operator
Combinatie
Gebruik
componenten
Haken
Booleaanse
operator
2
2
2
Inperken/uitbreiden
4
Overall
2
Totaal Zoekstrategie
24
Refereren
0,00
max
Volledigheid
2
Format
2
Relevantie
2
Totaal Refereren
6
0,00
Totaal Zoekverslag
0,00
Cijfer Zoekverslag
0,0
Resultaat
score
Onvoldoende
39
2. Beoordeling CAT-project door AIOS: proces
AIOS:................................................................................................................ Afdeling .....................................................................
Naam student:.................................................................................................. Collegekaartnummer: ..............................................
Proces gedurende het Cat-project
onv.
vold.
goed.
zeer
goed
uitmunt.
1. zelfstandigheid: de student is in staat zelfstandig te werken
(voor betekenis van de schaalcijfers zie Instructie: punten C en D.)
− zelfstandigheid
− kennis van de stappen van de CAT
− initiatief: houdt zelf het initiatief voor het verloop van de CAT
− snel inwerken
− plannen
− zo nodig adviezen vragen aan AIOS
− benoemt sterke en zwakke kanten van zichzelf / eigen werkzaamheden /
resultaten
2. sociale/contactuele vaardigheden: de student is in staat
adequaat te functioneren
− samenwerking met AIOS
− adviezen AIOS gebruiken
− staat open voor kritiek / heeft zelfreflectie
− rapporteert regelmatig voortgang
3. motivatie van de student
− enthousiasme
− gedrevenheid bij het uitvoeren van de CAT
Oordeel in woorden (sterke punten, verbeterpunten e.d.)
..........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
Eindoordeel Proces CAT project: cijfer 1-10
(op basis van bovenstaande 3 oordelen)
40
Beoordeling CAT-project: CAT-verslag
AIOS:
Afdeling:
Naam student:.................................................................................................. Collegekaartnummer: ..............................................
CAT- verslag: beoordeling AIOS
onv.
vold.
goed.
zeer
goed
uitmunt.
Chapter 1: Background/klinisch scenario
− Adequate uitleg van de ziekte, patient en patient gerelateerd factoren
− Goede verdieping van achtergrond ten aanzien van diagnose, behandeling
−
of prognose
Relevante uitleg van het klinisch probleem waar de CAT zijn relevantie
aan ontleent ten aanzien van diagnose, behandeling of prognose
Chapter 2: Critical Appraisal of a Topic
1. Klinische Vraag
− Sluit goed aan op het klinisch scenario
− Formulering van de vraag is goed
− Vraag bevat alle elementen nodig voor de literatuur search
2. Literatuur search
− Beschrijving van de zoekstrategie, termen en keuzes die gemaakt zijn om
−
3.
−
−
−
4.
−
−
−
5.
−
−
tot relevante artikelen te komen
Motivering van de keus van de artikelen, bijvoorbeeld aard van de
populatie, primaire bron, taal, datum
Beoordeling artikelen
Benoemen van belangrijkste sterke en zwakke methodologische punten
Zijn de resultaten goed weergegeven en beoordeeld op klinische relevantie
Kwaliteit van de beschrijving (helder, kort, bondig)
Samenvatting van de gevonden literatuur
Samenvatting van de methodologische kwaliteit van gevonden literatuur
Samenvatting van de belangrijkste uitkomstmaten (evt in tabel vorm)
Conclusie op basis de samenvatting tav test, behandeling, prognose
Commentaar mbt bruikbaarheid
Kritische kijk op bruikbaarheid tav patient uit klinsch scenario
Vertaling van onderzoekspopulatie naar patient, gelet op
kosteneffectiviteit, juridisch en/of ethische dilemma’s
Kwaliteit van de formulering
−
6. Bottom Line
− Zinvol antwoord op klinische vraag obv de literatuur
− Kwaliteit formulering bottom line
Chapter 3: future perspective
− Relevante schets van waar het gevonden resultaat vanuit de CAT toe moet
leiden
− Goede argumentatie waarom het gevonden resultaat van de CAT tot dit
toekomst perspectief moet leiden
Oordeel in woorden (sterke punten, verbeterpunten e.d.)
..........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
Eindoordeel CAT-verslag: cijfer 1-10
(op basis van bovenstaande 8 oordelen)
41
Beoordeling CAT-project: CAT-presentatie
AIOS:
Afdeling
Naam student:.................................................................................................. Collegekaartnummer: ..............................................
Presentatie CAT
onv.
1.
−
−
−
−
−
−
2.
−
−
−
−
−
vold.
goed.
zeer
goed
uitmunt.
inhoud/opbouw
lijn in betoog, samenhangend verhaal
kwaliteit van de uitleg
goede beschouwing van literatuur in het kader van klinisch scenario
conclusie is echt antwoord op de klinische vraag
Neemt inhoudelijk deel aan de discussie
Kwaliteit van de argumentatie
presentatievaardigheden
levendigheid (houding, enthousiasme)
ondersteunend mediagebruik (powerpoint, dia’s helder en niet te vol)
contact met publiek (oogcontact, beantwoording van vragen, discussie,
interactiviteit)
tijdgebruik
stemgebruik, intonatie en articulatie
Oordeel in woorden m.b.t. I en II (sterke punten, verbeterpunten e.d.)
..........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
Eindoordeel CAT-presentatie: cijfer 1-10
(op basis van bovenstaande 2 oordelen)
Cijfer 1-10
Eindoordeel AIOS CAT-project
(scores overnemen van bovenstaand)
Eindoordeel Proces
(20% van het eindcijfer)
Eindoordeel CAT-verslag
(20% van het eindcijfer
Eindoordeel CAT-presentatie
(20% van het eindcijfer)
42
Instructie
A. Beoordeling
Bij ieder van de beoordelingsaspecten staat met liggende streepjes een aantal kernbegrippen aangegeven. Lees
alle beoordelingsaspecten door voordat u de student op één betreffend aspect beoordeelt om te voorkomen dat de
beoordeling "doorzingt" naar andere aspecten. Het is uitdrukkelijk de bedoeling om ieder beoordelingsaspect
apart te beoordelen (dat wil zeggen: zonder te kijken naar wat u bij de andere aspecten heeft gegeven).
B. Gebruik van het formulier
Dit formulier dient enerzijds om de eindbeoordeling te uniformeren, anderzijds helpt het u om de student
feedback te geven op zijn/haar prestaties.
C. Schaalpunten
Voor het geven van de schaalpunten kunt u het volgende in gedachten houden:
5: uitmuntend:
behorend bij de top 2% van studenten,
u ziet zo'n student wellicht niet meer dan eens in de 5 jaar.
4: zeer goed:
behorend bij de top 20% van studenten,
u ziet zo'n student wellicht niet meer dan eens per jaar.
3: goed:
behorend bij 60% van studenten,
u ziet zo'n student zeer regelmatig.
2: voldoende:
90% van de studenten hoort niet in deze categorie,
Deze student komt u veel minder vaak tegen dan de ‘goed-student’. Het is de student die
uitsluitend het strikt noodzakelijke doet om te slagen.
1: onvoldoende:
99% van de studenten hoort niet in deze categorie,
De begeleiding zal de student in veel gevallen zodanig bijsturen dat deze voldoende leert
en vaardigheden verwerft om toch (net) voldoende te scoren.
D. Voorbeelden van interpretatie van de schaalpunten bij de diverse beoordelingsaspecten
Beoordeling van het CAT-proces
goed.
Onvoldoende
voldoende
1. Zelfstandigheid: de student is in staat zelfstandig te werken
De student werkt
nauwelijks zelfstandig.
De student moet sterk
worden gestuurd door de
begeleider, ziet eigen zwakke
kanten nauwelijks.
zeer goed
uitmuntend
De student kan zelfstandig
werken, plannen en vraagt
bijtijds adviezen.
De student kan goed
zelfstandig werken, heeft een
goede planning. Is in staat te
reflecteren op eigen
werkzaamheden.
De student werkt geheel
zelfstandig, heeft een goede en
realistische planning, reflecteert
op eigen werkzaamheden en op
eigen werkprocessen en
vaardigheden.
Werkt redelijk samen.
Gebruikt adviezen en
gebruikt kritiek bij verder
handelen. Rapporteert over
vorderingen.
Werkt goed samen. Vraagt
adviezen alleen indien nodig en
stimuleert anderen commentaar
op zijn werk te geven. Weet
commentaar goed te verwerken
in verder handelen. Geeft
regelmatig helderheid
over voortgang.
Werkt uitstekend samen en
weet het voortouw te nemen.
Vraagt aan begeleider en
anderen adviezen indien nodig
en stelt werk en zichzelf open
voor kritiek. Weet commentaar
te verwerken.
Is duidelijk geïnteresseerd in
de CAT en ziet dit als een
essentieel onderdeel van het
(straks) arts zijn.. Ziet het
kritisch beschouwen van
medisch handelen als
noodzakelijk om de
geneeskunde verder te
brengen.
Werkt hard en ziet de CAT als
een essentieel onderdeel van de
geneeskunde. Is
enthousiasmerend. Toont
betrokkenheid,
merkbaar aan de
wens tot uitdragen van de
gevonden CAT uitkomst
middels presentatie en
verslaglegging.
Toont uitzonderlijke interesse
In de achtergrond en
uitkomsten van de CAT. Toont
zich gedreven
in het vergaren van
kennis door o.a. alles te
(willen) weten over het
onderwerp. Gebruikt deze
kennis en draagt deze uit. Kan
in hoge mate mensen om zich
heen enthousiasmeren.
2. Sociale en contactuele eigenschappen
Iemand die geheel zijn
eigen weg gaat en
adviezen van
begeleider niet
opvolgt.
Heeft moeite met
samenwerken. Treedt weinig
in overleg met begeleider.
Hoort adviezen aan, maar
gaat er selectief mee om.
Reageert positief op kritiek,
maar kan gedrag niet goed
aanpassen.
3. Motivatie van de student
Vindt het doen van
een CAT niet nodig
om een goede arts
worden. Loopt de
kantjes ervan af.
Doet de CAT omdat het
moet. Werkt netjes en doet
de CAT in de lijn van wat in
het blokboek staat. Toont
geen interesse in de
achtergrond van de CAT.
Beoordeling CAT verslag/bachelor scriptie
onvoldoende
voldoende
Chapter 1: Background/klinisch scenario
De student kan het
klinisch scenario niet
in een breder kader
plaatsen en geeft niet
aan waarom dit de
basis vormt voor een
CAT.
De student beschrijft
oppervlakkig de achtergrond
van het klinisch scenario en
geeft enig inzicht waarom dit
de basis vormt voor de CAT
goed.
zeer goed
uitmuntend
De student beschrijft op een
heldere manier de
achtergrond van het klinisch
scenario en geeft goed aan
waarom dit de basis vormt
voor de CAT
De student beschrijft op een
korte en heldere manier de
achtergrond van het klinische
scenario en toont inzicht te
hebben in het mechanisme van
klacht-ziekte en behandeling.
Geeft goed aan waarom dit de
basis vormt voor de CAT
De student beschrijft de
achtergrond op “review”
niveau in een internationaal
tijdschrift en geeft uitstekend
aan waarom dit de basis vormt
voor de CAT.
43
Chapter 2: Critical Appraisal of a Topic
1. Klinische vraag
De student kan niet de
relevante elementen
van de CAT uit het
klinisch scenario in
een korte en bondige
vraag samenvatten
De student heeft de relevante
elementen uit het klinisch
scenario samengevat maar
geen heldere vraag
geformuleerd.
De student heeft de relevante
elementen uit het klinisch
scenario samengevat en hier
acceptabele vraag
geformuleerd.
De student heeft de relevante
elementen uit het klinisch
scenario samengevat en een
heldere vraag geformuleerd.
De student heeft de relevante
elementen uit het klinisch
scenario samengevat en een
korte, bondige en heldere vraag
geformuleerd.
De student heeft zonder
duidelijke kennis van
PubMed een zoekstrategie
geformuleerd waar wel enige
relevante artikelen uit zijn
gekomen
De student heeft met goede
kennis van PubMed een
zoekstrategie geformuleerd
waar wel relevante artikelen
uit zijn gekomen
De student heeft met heldere en
uitgebreide zoekstrategie
geformuleerd met gevorderde
kennis van PubMed waar
relevante artikelen uit zijn
gekomen
De student heeft met heldere en
uitgebreide zoekstrategie
geformuleerd met professionele
kennis van PubMed waar
relevante artikelen uit zijn
gekomen
De student geeft goed aan
wat de methodologische
kwaliteit aan van de
gevonden artikelen en geeft
goed inzicht in de validiteit
van de resultaten.
De student geeft uitgebreid aan
wat de methodologische
kwaliteit van de gevonden
artikelen is en geeft uitstekend
inzicht in de validiteit van de
resultaten.
De student geeft uitmuntend
aan wat de methodologische
kwaliteit van de gevonden
artikelen is en geeft met bijna
professioneel inzicht in de
validiteit van de resultaten aan.
De student heeft de resultaten
op een overzichtelijke manier
samengevat en geeft een
goede conclusie van de
gevonden literatuur.
De student heeft de resultaten
op een overzichtelijke manier
geanalyseerd en geeft een wel
overwogen conclusie van de
gevonden literatuur.
De student heeft de resultaten
op meta-analyse niveau weer
en geeft een weloverwogen en
juiste conclusie van de
gevonden literatuur.
De student is in staat op
basis van de klinische vraag
en de samenvatting van de
literatuur tot een
weloverwogen commentaar
te komen.
De student is in staat de
klinische vraag en de
samenvatting van de
literatuur goed te
becommentariëren en een
weloverwogen commentaar
te komen in de juiste setting
van het klinisch scenario.
De student is in staat de
klinische vraag en de
samenvatting van de literatuur
in een breder perspectief te
plaatsen en tot weloverwogen
commentaar te komen in de
juiste setting van het klinisch
scenario.
De student is in staat op
“editorial” niveau een
commentaar te geven op de
klinische in relatie tot de
gevonden literatuur.
De student geeft een logisch
antwoord op de klinische
vraag.
De student geeft een goed
geformuleerd en logisch
antwoord op de klinische
vraag.
De student geeft een goed
geformuleerd en bondig
antwoord op de klinische vraag
De student geeft een zeer
scherp en helder antwoord op
de klinische vraag
De student kan de uitkomst
van de CAT in breder
perspectief plaatsen en goed
aangeven wat eventuele
vervolg stappen moeten zijn.
De student kan de uitkomst van
de CAT in breder perspectief
plaatsen en bespreken zodanig
dat in een helder vervolgplan
beschreven wordt wat de
verdere stappen moeten zijn.
De student kan de uitkomst van
de CAT in breder perspectief
plaatsen en geeft uitstekend
weer wat de vervolg acties
moeten zijn met bijvoorbeeld
een uitgewerkt
onderzoeksvoorstel, voorstel
voor een richtlijn oid.
zeer goed
uitmuntend
De presentatie geeft redelijk
beeld van de CAT,geeft aan
wat de
kernpunten zijn, maar kan
soms duidelijker. De
samenhang kan beter. Uitleg
hoe men aan de bottom line
komt, is niet altijd helder en
plaatsing in een groter kader
ontbreekt.
De presentatie geeft volledig
beeld van de CAT heldere
opbouw in
inleiding resultaten en
discussie. Goede en duidelijk
presentatie van de verschillende
stappen van de CAT in een
pakkend verhaal. Weet plaats
de CAT in een algemeen kader
uit te leggen. Goede discussie.
De presentatie heeft een zeer
mooie en duidelijke opbouw,
zeer goede inleiding,
fraaie bespreking van
verschillende CAT-stappen en
uitstekende discussie met
perspectief naar toekomstige
implementatie. Heeft de
status van "key note lecture" op
een belangrijk internationaal
congres.
De student weet toehoorders
wel te
boeien, maar niet alert op
reacties uit publiek. Nette
dia's, die het publiek voor
kennisgeving aanneemt. Net
De student geeft een levendige
en enthousiaste presentatie,
heldere formulering, goed
verstaanbaar, mooie dia's, goed
(oog)contact met publiek,
goede tijdsplanning.
De student geeft een
charismatische presentatie,
prachtige audiovisuele
ondersteuning, fraaie
formulering, speelt in op
publiek, laat ruimte
2. Literatuur search
De student heeft niet
de juiste zoekstrategie
gebruikt zodat er geen
of niet relevante
artikelen zijn
gevonden
3. Beoordeling artikelen
De student heeft niet
goed aangegeven wat
de methodologische
kwaliteit van de
artikelen is en of de
resultaten valide of
niet zijn.
De student heeft aangegeven
wat de methodologische
kwaliteit van de artikelen is
en geeft enig inzicht in de
validiteit van de resultaten.
4. Samenvatting van de gevonden literatuur
De student is niet in
staat om op
overzichtelijke wijze
de resultaten van de
gevonden artikelen
weer te geven en
samen te vatten.
De student heeft de
resultaten op een
onoverzichtelijke manier
samengevat maar geeft wel
een acceptabeleconclusie van
de gevonden literatuur.
5. Commentaar bruikbaarheid
De student is niet in
staat op basis van de
klinische vraag en de
samenvatting van de
literatuur tot een
weloverwogen
commentaar te komen.
6.Bottom Line
De student geeft geen
logisch antwoord op
de klinische vraag
Chapter 3: future perspective
De student kan de
uitkomst van de CAT
niet in breder
perspectief plaatsen
en niet aangeven wat
er met de resultaten
moet worden gedaan.
De student komt met een
duidelijk en logisch vervolg
op de uitkomst van de CAT.
onvoldoende
voldoende
1. Inhoud en opbouw van de presentatie
De presentatie heeft
geen goede opening,
de inhoud is niet
onderbouwd,
bottomline volgt niet
duidelijk uit de
gepresenteerde
resultaten. Geen
discussie.
De presentatie geeft
fragmentarisch beeld
van de CAT. De CAT wordt
wel goed gepresenteerd,
maar de onderbouwing is
matig. De lijn is niet altijd
duidelijk en de bottom line
volgt niet uit de gevonden en
samengevatte literatuur. De
discussie is zwak.
Presentatie CAT
goed.
2. Presentatievaardigheden
De student geeft een
voorgelezen
presentatie, geen dia's,
geen contact met
publiek, kan vragen
niet beantwoorden.
De student heeft een vlakke
toon, veel stopwoorden,
matige dia's en
weinig contact met publiek,
loopt uit in tijd. Kan wel
vragen beantwoorden en
44
de CAT toelichten.
verstaanbaar, loopt uit in tijd.
voor discussie, goede
tijdsplanning.
45
6.3 Structuur CAT verslag / CAT Project report structure
Chapter I: General Introduction
General introduction
In the General Introduction, you introduce the reader to your topic, illustrated by your clinical
scenario. You will then explain the relevance of the topic in a broad context and set the reader’s
expectations for the remainder of the paper. To do so, you will:
- Introduce your topic by presenting your clinical scenario, including: the age and gender of the
patient and relevant demographic information; the patient’s medical history and relevant
information from the physical examination; the patient’s condition and results from relevant
diagnostic/prognostic tests; relevant lifestyle factors (eg: smoker?); and patient expectations
- Discuss the relevance of your topic to medical practice. For example, if your topic relates to a
disease, discuss the relevance of the disease to medical practice. Discuss relevant factors, such as
incidence, prevalence, morbidity, mortality, lifestyle factors, and developments. The relevant
factors will vary from topic to topic.
- Describe key characteristics of the disease: etiology; symptoms; prognosis; demographics;
mechanisms of action.
- Discuss current approaches to diagnosis, prognosis, and treatment; comment on whether a gold
standard exists or whether there is disagreement on treatments. Discuss divergent theoretical
approaches or conflicting evidence.
- Outline the structure of the project report
The introduction should provide enough background information / context for the reader to understand
the clinical question you will analyse with the CAT in Chapter II.
Length of Chapter I: ~600 words (2-3 pages, double spaced)
Chapter II: Critical Appraisal of a Topic
A CAT is a summary of the best available evidence, created to answer a specific clinical question.
Following the introduction to the topic and scenario which you provide in Chapter I, Chapter II reports
on the following 6 steps of the CAT procedure:
2 Clinical question: Define the clinical question that forms the basis for the literature search.
3 Literature search: Report on how the literature search was performed and list the 3-4 main articles
chosen. The actual search terms used should be placed in an appendix.
4 Critical evaluation: Objectively evaluate the validity and reliability of each selected article (avoid
discussing applicability to the patient at this point). As you evaluate the articles, keep any summary
you provide to-the-point in order to devote the majority of your discussion to the evaluation task.
Your critical evaluation is an essential component in convincing the reader of the bottom line (step
7).
You may choose to present your analysis in article-by-article format, or you may present your
analysis thematically, organizing your discussion by topic and referring to articles as appropriate
within each topic. Regardless, your discussion of the articles should be cohesive and coherent:
points should be linked explicitly, and connections between studies should be made apparent, so
that this step reads as a unified whole. Your discussion here should convince the reader of your
assessment of each article’s validity and reliability, preparing the reader for the commentary you
will provide in step 6.
46
5 Evidence: Present the evidence table. Interpret and describe the main points from your analysis of
the evidence table. Where relevant, explain why evidence is not presented or not appropriately
presented.
6 Commentary: Report on the decision process. Report on how you have weighed the quality of the
evidence presented in the selected literature. Discuss the clinical relevance of the effect that
emerges from the evidence table. Assess the degree to which the results are applicable to the
patient. Report on the degree to which expert knowledge is used to bridge the gap between
evidence quality and applicability.
7 Bottom line: Provide a direct answer to the clinical question. Elements phrased in the clinical
question should be addressed with the bottom line statement. The statement should make clear how
medical treatment will be approached. Make clear the degree of certainty on which the treatment
decision is based; however, avoid deliberation or weighing up.
The CAT should offer a convincing assessment of 3-4 articles.
Length of Chapter II: 4-8 pages, double spaced
Chapter III: General discussion
The General Discussion brings the paper to a formal close by connecting the CAT back to the broader
context introduced in Chapter I. In Chapter III, you will reflect on how the conclusions derived from
the CAT are relevant in the broader context of medical practice and research. The closing discussion
will address issues such as: is there need for new protocols or practice guidelines?; is further research
on a specific area required?; are new avenues of research recommended?
Length of Chapter III: max 350 words (1 page, double spaced).
Figures & Illustrations
You may use figures, tables, and graphical data that are relevant and support points made in your
thesis. All figures and illustrations should be numbered and given titles in your document. All figures
should be referred to in your text. Figures sourced from the literature should be cites and referenced.
Place figures close to the location in your text where you refer to them.
Layout of paper
Format: Font type and size: use a font that is sober and legible (ie: 11-point Calibri or Times New
Roman are good choices). Double space your text.
Referencing: Use a consistent referencing approach throughout all three chapters. Vancouver style
referencing (numbered referencing) is recommended. Use of referencing software such as Reference
Manager or End-Note is strongly recommended. You can download Reference Manager free of
charge via Blackboard. The Walaeus Library provides easy point-and-click tutorials on how to use
Reference Manager.
47
Layout:
Title page
Chapter 1 General Introduction
Chapter 2 Critical Appraisal of a Topic
Chapter 3 Discussion
References
Appendix
Acknowledgements (optional)
Submission
Drafts should be submitted through Blackboard.
48
Assessment
CIS assessment of your final paper forms 10% of your final grade.
CIS assessment of your participation in the workgroups, tutorials and the quality of the peer feedback
you give forms 5% of final grades
CIS will assess the quality of formal academic communication in your thesis with a focus on structure,
use of language and participation in the learning process.
CIS assessment criteria are summarized below and further described on the assessment form and
rubric on the following pages:
Structure
- Organisation of the paper conforms to the guidelines
- Purpose and clinical question are clearly defined
- Clinical question is placed in relevant medical context
- Literature is effectively evaluated
- Paper uses conclusions from the CAT to make recommendations for future medical practice and
research
- Paper uses a logical progression of ideas
- Argumentation throughout the paper is convincing
- Literature is used to support assessment and conclusions
Use of language:
- Clear and concise
- Cohesive: Language is used effectively to connect points and sections
- Appropriate use of formal language (register)
- Accurate: Vocabulary, grammar, punctuation and syntax
Participation:
- The student has actively participated in the CIS workgroups
- The student has provided appropriate feedback in a timely manner during peer review
- The student has actively participated in tutorials
49
6.4 BaCAT Thesis Assessment
BaCAT Thesis Assessment
Communication in Science
Student name:....................................................................................... Student number:
………………………………
CAT Thesis title:
………………………………………………………………………………Date:…………………………………
1a. Structure
Insufficient Sufficient
Excellent
-
Good
Very good
Organisation of the paper conforms to the guidelines
Purpose and clinical question are clearly defined
Clinical question is placed in relevant medical context
Literature is effectively evaluated
Paper uses conclusions from the CAT to make recommendations for future medical practice and
research
Paper uses a logical progression of ideas
Argumentation throughout the paper is convincing
Literature is used to support assessment and conclusions
-
1b. Use of scientific language and discourse
Insufficient Sufficient
Good
Very good
Excellent
-
Clear and concise
Cohesive: Language is used effectively to connect points and sections
Appropriate use of formal language (register)
Accurate: Vocabulary, grammar, punctuation and syntax
Comments (strong points; areas for improvement)
Grade for CIS assessment of report (1-10 scale)
2. Participation
Insufficient Sufficient
Good
Excellent
-
The student has actively participated in the CIS workgroups
The student has provided appropriate feedback in a timely manner during peer review
The student has actively participated in tutorials
Comments (strong points; areas for improvement)
Grade for CIS assessment of participation (1-10 scale)
50
Very good
CIS Assessment Rubric
Insufficient
Sufficient
Good
Very good
Excellent
1a. Structure
Organisation of the paper
Organisation of the paper
The paper analyses and
Argumentation throughout
Ideas are presented in a logical
does not conform to the
conforms to the guidelines.
connects studies, context
the paper is made convincing
manner to such an extent that
guidelines. Much of the
Purpose and clinical question
and conclusions. Claims
by: synthesis of points,
the report feels seamless. The
information presented is
are clearly defined and
are supported by literature.
strong use of evidence,
paper’s organization adds to its
irrelevant or presented
placed in context by citing
Paper uses a logical
thorough critique.
convincing appeal.
without appropriate
literature. Paper makes basic
progression of ideas.
context.
recommendations for future
medical practice and
research.
1b. Use of scientific language and discourse
Ideas are unclear and
Ideas are presented with
Ideas are presented in a
The language is clear,
The text uses language in a
difficult to follow.
sufficient clarity to be
clear and generally concise
concise and appropriate.
sophisticated manner to engage
Informal language is
understood. The register is
manner. The register is
Strong cohesion and
and convince the reader.
extensively used. Many
generally appropriate.
appropriate and consistent.
sophisticated syntax make
grammatical inaccuracies
Grammatical errors are
Signalling language is used
the paper highly readable.
evident.
present but do not prevent the
to create cohesion. Very
Virtually no errors are
reader from understanding
few, minor grammatical
evident.
the paper.
errors are evident.
The student has not done
The student attended
The student participated in
The student participated
The student participated
the required work and / or
workgroups and the tutorial
workgroups and the
actively in workgroups, gave
actively in workgroups. In peer
has not participated in the
and gave adequate peer
tutorial and gave good peer
substantial peer feedback and
review, the student gave
workgroups and tutorial.
feedback.
feedback .
actively attended tutorials.
substantial and constructive
2. Participation
feedback. The student actively
attended tutorials.
51

Folder (PDF)

Uitslagen 27 april 2014

Voorprograma zat vm

Magnificat - Mijn hart zingt voor de Heer

MI3202 euRoTeST MI3108 PV

SURGYS® G100-F

V ita liteit en weersta nd H uid en va cht Ma a g , d a rm en

David Jablonowski

Mediterranean Plus Cruise IV 2014