BEZIENSWAARDIGHEDEN

BEZIENSWAARDIGHEDEN
WARTE ZOBACZENIA ZABYTKI SEGEDU
1
TURISZTIKAI
INFORMÁCIÓSZOLGÁLTATÁS
SZEGEDRŐL ÉS
EGÉSZ MAGYARORSZÁGRÓL
(programok, szálláshelyek, műemlékek,
múzeumok, természeti értékek)
TURISZTIKAI KIADVÁNYOK
MAGYARORSZÁGRÓL
(magyar és idegen nyelven is)
SZEGED DVD, ÚTIKÖNYVEK ÁRUSÍTÁSA
Széchenyi plein
Plac Széchenyiego
In de 13. eeuw opgebouwde westelijke muren van de burcht aan de oever Tisza, be
vonden zich aan het huidige Széchenyi plein, daarlangs het uitgestrekte kale gebied
diende als voornaamste marktplaats en oefenterrein voor de burcht verdedigende
soldaten. vervolgens de Turkse bezetting als Szeged zijn vroegere rechten en zijn
stand als vrij Koninklijke stad heeft teruggewonnen, werd hier eveneens het cent
rum van het burgerlijke bestuur, het Stadhuis gebouwd. De 19. eeuw heeft met
zijn verschijning alsnog in zijn functie het plein herschept : aan de zuidkant groot
scheepse paleizen werden opgetrokken, later na de Grote Overstroming van 1879
zijn de muren van de burcht afgebroken naar aanleiding van de herbouw. Op hun
plaats hebben ze eclectische woon- en openbare gebouwen gebouwd en een park
ontwikkelt. Het ruim meer dan 50.000m² groot plein wordt vandaag met eeuwoude
plataans, magnolia’s vol pracht en praal, keizerbomen en nog talrijke andere bij
zondere planten versierd. Daaronder mooi beeldhouwde standbeelden herinneren
ons aan de dominerende figuren van de geschiedenis van de stad en van het land.
MAGYAR TURIZMUS KÁRTYA
KÉPESLAPOK, TÉRKÉPEK SZEGEDRŐL
KONCERT- ÉS SZÍNHÁZJEGYEK ÉRTÉKESÍTÉSE
KERÉKPÁRKÖLCSÖNZÉS
SZEGEDI PROGRAMOK SZERVEZÉSE
IDEGENVEZETÉS KÖZVETÍTÉS
TOURINFORM SZEGED
6720 Szeged, Dugonics tér 2.
Tel.: +36-62/488-699
Tel./Fax: +36-62/488-690
e-mail: [email protected]
www.szegedtourism.hu
Na terenie dzisiejszego placu Széchenyiego ciągnęła się zachodnia część murów
obronnych twierdzy wzniesionej w XIII wieku na brzegu Cisy. Rozciągająca się przed
nimi pusta przestrzeń służyła jako plac manewrowy dla wojsk broniących zamku i
główny targ. Po wyzwoleniu Segedyna spod tureckiego jarzma, kiedy miasto odzy
skało swe wcześniejsze prawa i rangę wolnego miasta królewskiego, zbudowano tu
także ośrodek cywilnej administracji – ratusz miejski. Wiek XIX przekształcił plac tak
pod względem wyglądu, jak i pełnionych funkcji. Po stronie południowej wzniesiono
budowane z rozmachem pałace, później w żywiole odbudowy po Wielkiej Powodzi,
która zniszczyła miasto w 1879 roku, zburzono mury obronne, a ich miejsce zajęły
eklektyczne kamienice i gmachy publiczne oraz park. Przestronny plac o powierzch
ni ponad 50.000 m2 zdobią dziś stuletnie platany, magnolie o okazałych kwiatach,
cesarskie drzewa i liczne inne wyjątkowe rośliny. Bujna zieleń okala piękne pomniki
sławnych Węgrów, którzy odegrali ważną rolę w historii miasta i państwa.
2
Stadhuis
Ratusz
Het huidige Stadhuis is het derde gebouw op dezelfde plaats, met gelijke functie.
De eerste bescheiden uitvoering van het gebouw dateert van 1728, op zijn plaats
werd aan het keerpunt van de 18-19. eeuw volgens ontwerp van István Vedres het
tweede gebouw op de huidige oppervlakte gebouwd. Na de bijna volledige stad ver
nielende overstroming (1879) hebben ze het plein opgevuld, zo werd het gebouw te
laag, te lomp. Ödön Lechner en Gyula Pártos hebben op de al bestaande fundamen
ten nieuw verdieping en een ranke centrale toren ontworpen. Het neobarok Stadhuis
werd door Frans Jozef I gehuldigd, de raam in het midden van het trappenhuis is
met de befaamde Koninklijke uitspraak versierd:” Szeged wordt mooier dan ooit is
geweest!”.Merkwaardig is de Brug der Zuchten die oorspronkelijk voor de Koning
en zijn gevolg werd gemaakt tijdens hun bezoek aan de her(op)bouwde stad. Op het
sfeervolle hof van het Stadhuis vinden in de zomer muzikale- en theatervoorstellin
gen plaats, die toegankelijk zijn voor het publiek.
3
Klauzál plein
Plac Klauzála
Tijdens de restauratie van de Kárász straat en het Klauzál plein werd hun waarde
in ere gehouden waardoor het in 2004 werd met Europa Nostra prijs bekroond. De
grotendeels tijdens de 19. eeuw gebouwde binnenstedelijke paleizen dragen op zich
de karakteristieken die in de tijd strijdende stijlen het classicisme, het eclecticisme
en de jugendstil vertegenwoordigden. Hun veelkleurigheid, verscheidenheid heeft
alsnog voor een unieke harmonie en voor evenwichtig totaalbeeld gezorgd. Tijdens
een koffie, een gebak of ijs kunnen wij het bronzen standbeeld van Lajos Kossuth
in zijn geheel bewonderen en het Kárász –huis, waarvan het balkon Kossuth zijn
laatste Hongaarse toespraak heeft gehouden. Aan de oostelijke zijde van het plein
bevindt zich het Zsótér huis, dat op het buitenste paalwerk van de burcht werd
opgebouwd, waaruit alle werkzaamheden van de wederopbouw werden bestuurd.
Daarnaast vinden wij het harmonische gebouw van het voormalige Europa Hotel.
Széchenyi tér 10.
Vooraf inschrijven , mogelijk
te bezoeken in groep.
Wczesniejsze zgłoszenie,
grupowe zwiedzanie.
+36 62/ 564 127
[email protected]
Obecny ratusz to już trzeci budynek na tym samym miejscu i o tej samej funkcji.
Pierwszy, skromny budynek został zbudowany w roku 1728, drugi wzniesiono na
jego miejscu na przełomie XVIII i XIX wieku, na podstawie projektów Istvána Vedresa
- już na planie obecnego ratuszu. Po powodzi, która niemal całkowicie unicestwiła
miasto w 1879 roku, powierzchnię placu podwyższono, co spowodowało, że budynek
przybrał zbyt niski, niezgrabny wygląd. Architekci Ödön Lechner i Gyula Pártos zapro
jektowali nowe piętro budynku zbudowane na wzniesionych już uprzednio ścianach
nośnych, ze strzelistą wieżą centralną. Neobarokowy ratusz otworzył uroczyście w
roku 1883 sam cesarz Franciszek Józef I, a środkowe okno klatki schodowej zdobi
jego słynne powiedzenie: „Segedyn piękniejszy będzie, niż był” Warto także zwrócić
uwagę na Most Westchnień, skonstruowany pierwotnie dla odwiedzającego odrodzo
ne miasto cesarza i jego świty. Na emanującym szczególną atmosferą podwórcu ra
tuszowym każdego lata organizowane są różnorodne programy muzyczne i teatralne.
Odnowiony z zachowaniem dziedzictwa kulturowego zespół ulicy Kárász i pla
cu Klauzála został w roku 2004 wyróżniony nagrodą Europa Nostra. Zbudowane
głównie w XIX wieku śródmiejskie pałace wiernie odzwierciedlają konkurujące ze
sobą w czasie ich powstania kierunki stylów, charakterystyczne cechy klasycyzmu,
eklektyki czy secesji. Ich wielobarwność i różnorodność tworzy jednak harmonijny
i zrównoważony obraz. Spożywając wyśmienitą kawę, ciastka czy pyszne lody mo
żemy podziwiać pomnik z brązu przedstawiający postać Lajosa Kossutha oraz dom
Kárásza, z balkonu którego Kossuth wygłosił swą ostatnią na Węgrzech przemo
wę. Po wschodniej stronie placu obejrzeć możemy dom Új Zsótér wybudowany na
palach ówczesnego zamku, skąd zarządzano pracami nad odbudową. Obok niego
wznosi się stylowy budynek Hotelu Europa.
4
Nieuwe Synagoge
Nowa synagoga
Op de triomfboog van de Nieuwe Synagoge die in 1903 gebouwd werd, staan de Bijbelse
geboden in het Hebreeuws en in het Hongaars. Het gebruik van de Hongaarse taal is dank
zij de invloed van Immánuel Lőw, geleerde opperrabbijn, wie zijn medewerking heeft aan
het ontwerp van het gebouw verleend en Lipót Baumhorn architect met de richtlijnen heeft
geholpen. De gekleurde glazen ramen vervaardigd op de werkplaats van Miksa Róth en de
symbolische glazen koepel met weergaloze schoonheid, zijn de sieraden van de eclectische
synagoge. Het interieur wordt door de oogverblindende harmonie van ivoor, goud en blau
we ornamenten beheerst. De sluitsteen van het altaar vervaardigd uit marmer afkomstig
van Jeruzalem, de deur van de ark des verbonds werd van acaciahout van de Nijlvallei
gehouwen, de menora versiert met halfedelstenen en de Bijbelse planten voorstellende
muurschilderijen zijn evenzo achtenswaardig. De Synagoge beschikt over een uitstekende
akoestiek en is daardoor de bijzonder decor van orgel- en popmuzikale concerten.
5
REÖK
REÖK
Ede Magyar dertigjarige architect heeft dit kunstwerk het Reök Paleis in 1903 in
de Hongaarse jugendstil gebouwd. In opdracht van Reök Iván ingenieur in water
staatsaangelegenheden, de neef van Mihály Munkácsy, daarvoor is het water het
dominerende motief op het gebouw. Verwijzend ernaar de reeks blauwe waterlelies
op de sneeuwwitte voorgevel, de drukte van waterplanten opwekkende balkon
tralies en de afwisseling van de muuroppervlakte die ons herinnert aan de drukte
en aan de golven van het water. Oorspronkelijk werd het paleis als woonhuis ge
bouwd maar draagt de naam het Centrum voor alle Regionale Kunsten sinds 2007.
Sindsdien konden de bezoekers kunstwerken van onder andere Picasso, Chagall en
Rembrandt bewonderen tijdens de periodieke tentoonstellingen. Hiernaast is Reök
ook het welbekende toneel van muzikale programma’s, kleinere theater producties
en andere culturele evenementen.
Jósika utca 10.
Tisza Lajos körút 56.
+36 62/ 423 849
Open:
1 april – 30 september.: M-Vr, Zo:
10-12u, 13-17u; Zat: gesloten
1 oktober– 31maart .: M-Vr, Zo:
09-14u, Zat: gesloten
+36 62/ 471 411
Open:
Di-Zo: 10-18u
Otwarte:
1 Kwiecien-30 wrzesien
Poniedziałek- Piatek, Niedziela 1012, 13-17 godzina
Sobota zamkniete
1 Pazdziernik- 31 marzec
Poniedziałek- Piatek, Niedziela 9-14
godzina
Sobota zamkniete
Otwarte:
Wtorek-Niedziela 10-18
godzina
www.reok.hu
www.zsinagoga.szeged.hu
Biblijne przykazanie w języku hebrajskim i węgierskim widnieje na łuku triumfalnym
nowej synagogi zbudowanej w roku 1903. Język węgierski pojawił się tu dzięki
rabinowi i uczonemu Immanuelowi Lőwowi, który swymi radami wspomagał pracę
architekta Lipóta Baumhorna. Witraże wykonane w pracowni Miksy Rótha i emanu
jąca wyjątkowym pięknem, alegoryczna szklana kopuła stanowią szczególny klejnot
tej eklektycznej synagogi. W jej wnętrzu panuje zachwycająca harmonia barw kości
słoniowej, złota i błękitu. Podziwiać tu można zwornik ołtarza wykonany z jero
zolimskiego marmuru, drzwi Arki Przymierza wyrzeźbione z akcji nilowej, menory
zdobione półszlachetnymi kamieniami i freski naśladujące ornamentyką biblijną
roślinność. Ciesząca się doskonałą akustycznością świątynia jest szczególnym
miejscem tak dla koncertów organowych, jak i dla muzyki rozrywkowej.
Architekt Ede Magyar stworzył w wieku trzydziestu lat – w roku 1907 – jedyne w swo
im rodzaju dzieło węgierskiej secesji - Pałac Reöka. Zleceniodawcą był bratanek Mi
hálya Munkácsyego, inżynier obiektów wodnych Iván Reök, dlatego też woda stanowi
przewodni motyw zdobniczy gmachu. Podkreślają to zdobiący śnieżnobiałą fasadę bu
dynku rząd niebieskich lilii wodnych, kratownice balkonów przypominające plątaninę
wodnych roślin czy też przywodząca na myśl falowanie wody zmienność powierzchni
ścian. Pałac wybudowany pierwotnie jako budynek mieszkalny od 2007 roku nosi na
zwę Regionalnego Centrum Sztuk (Regionális Összművészeti Központ). W minionych
latach publiczność mogła tu podziwiać między innymi wystawy dzieł Picassa, Goyi,
Chagalla i Rembrandta. REÖK jest ponadto powszechnie znanym miejscem progra
mów muzycznych, mniejszych spektakli teatralnych i innych imprez kulturalnych.
6
Dugonics plein
Plac Dugonicsa
Het plein werd naar de piarist priester-leraar András Dugonics genoemd, schrijver
van de eerste Hongaarse roman (Etelka, 1788). Taalschepper, hervormer van uit
drukkingen uit de Hongaarse wiskundige taal. Op het plein bevindt zich het eerste
openbare standbeeld in Szeged die via geldinzameling werd opgesteld. Precies te
genover is de fontein zichtbaar, die in 1979 gehuldigd werd voor het eeuwfeest van
de overstroming, één van de meest geliefde ontmoetingsplaatsen van de inwoners
van Szeged. Het hoofdgebouw van de universiteit van Szeged staat in het midden
van het plein, een vroege eclectisch paleis, dat oorspronkelijk als middelbare school
bestemd was. Daarlangs bevindt zich het standbeeld van Attila József, wie 1924-25
student in de onderwijsinstelling was, maar heeft zijn studies door zijn rebelse ge
dicht moeten onderbreken. Tussen het plein en de ingang van de Kárász straat staat
er het Ungár-Mayer –huis ontworpen door Ede Magyar, de dansende looddames
op de koepel van het pachtpaleis in Jugendstil trekken alle aandacht uit de verte.
Plac ten otrzymał swą nazwę od nazwiska Andrása Dugonicsa, księdza pijara i
nauczyciela, autora pierwszej powieści w języku węgierskim („Etelka”, 1788). Był
on reformatorem języka węgierskiego, stworzył wiele wyrażeń matematycznych w
języku węgierskim. Ufundowany z darów publicznych pomnik uczonego widniejący
na placu był pierwszym pomnikiem Segedyna. Naprzeciwko pomnika znajduje się
fontanna przekazana mieszkańcom Segedyna w roku 1979, w setną rocznicę Wiel
kiej Powodzi, będąca ulubionym miejscem ich spotkań. Centralne miejsce placu
zajmuje gmach Uniwersytetu Segedyńskiego. Ten wczesnoeklektyczny budynek
służył pierwotnie jako główna szkoła realna. Przed budynkiem widzimy pomnik At
tili Józsefa, który w latach 1924-25 uczęszczał do tej szkoły, lecz zmuszony był
przerwać naukę z powodu wywrotowego wiersza. U wlotu ulicy Kárász stoi dom
Ungár-Mayer według projektu Ede Magyara. Już z daleka zwracają uwagę ołowiane
sylwetki tańczących dziewcząt zdobiące kopułę secesyjnego pałacu.
7
Plein van de Martelaren van Arad
Plac Męczenników z Arad
Het mooi evenredig ruiterstandbeeld van Ferenc Rákóczi II steekt in midden van het
plein uit, aan zijn voetstuk staat het motto van de onafhankelijkheidsoorlog met de
vorst als leider (Cum Deo pro patria et libertate). In de nabijheid bevindt zich de ge
denkzuil van de slag bij Szőreg, daarvoor het marmeren gedenkplaat met de namen
van de door marteldood gestorven dertien hoofdofficieren. De Port der Helden is de
herdenkingsplaats van de gesneuvelde soldaten van de Eerste Wereldoorlog, op het
plafond fresco’s geschilderd door Vilmos Aba-Novák met het onderwerp oorlog. Op het
plein staat alsnog het monument van de Revolutie van 1956 als herinnering eraan dat
de gebeurtenissen van oktober begonnen met de studentenbetogingen in Szeged. Het
plein wordt door talrijke universiteitsgebouwen omgeven, waarvan de belangrijkste zijn
de Faculteit Natuurwetenschappen en Informatica, de voormalige Piaristen Middelbare
School, waar Gyula Juhász, de meest befaamde dichter van Szeged heeft gestudeerd.
Pośrodku placu o nieregularnym kształcie wznosi się piękny, symetryczny pomnik
Franciszka II Rakoczego. Na jego cokole widnieje hasło przewodnie walk wolno
ściowych („Cum Deo pro patria et libertata”). W pobliżu znajduje się pamiątkowa
kolumna na cześć bitwy pod Szőreg, a przed nią – marmurowa tablica pamiątko
wa z nazwiskami trzynastu generałów zamordowanych w Arad. Brama Bohaterów
(Hősök kapuja) to miejsce pamięci żołnierzy segedyńskich poległych w I wojnie
światowej. Jej sklepienie zdobią freski o tematyce wojennej pędzla Vilmosa AbaNováka. Na placu stoi też kolumna ku pamięci rewolucji 1956 roku, przypominając,
że wypadki październikowe rozpoczął bunt segedyńskich studentów. Plac otaczają
liczne budynki uniwersyteckie. Najznamienitszy spośród nich to gmach Wydziału
Przyrodniczego i Informatycznego, ówczesne gimnazjum pijarskie, w którym po
bierał nauki także Gyula Juhász – jeden z najwybitniejszych poetów segedyńskich.
8
Béla Rerrich plein
Plac Béli Rerricha
Het plein werd naar de architect genoemd, wie het gebouwencomplex van het Dom
kerk plein heeft ontworpen, de eerste belangrijke figuur in de landschapsarchitec
tuur. Zijn creatie van de tuinen van het bisschoppelijk paleis en de universiteit is in
moderne sfeer maar toch tradi tioneel gebleven. Zijn tijdloze genialiteit bleek uit het
feit dat de door hem rond de Domkerk gedroomde omgeving na een stemming op
het internet de tweede plaats heeft ingenomen als meest beroemde architecturale
wonder van Hongarije. Aan de twee zijden van de promenade richting auditoria
van de universiteit bevinden zich twee merkwaardige standbeelden. Het origineel
van in gotische stijl ontworpen sculptuur de Draakdoder St. György, werk van de
Kolozsvári broers, wordt in Praag bewaard. Hier heeft men een duplicaat van het
kunstwerk van 1373 in de 20. eeuw nagemaakt. Daartegenover ziet men het mar
meren standbeeld waarop jonge mannen de dode vlinder van de vrijheid optillen, de
herdenkplaat voor de deelnemers aan de Revolutie van 1956.
9
De herdenkingskamer van Albert Szent-Györgyi
Izba Pamiźci Alberta Szent-Györgyiego
Albert Szent-Györgyi (1893-1986) biochemicus begon zijn wetenschappelijk onder
zoek in Cambridge en in Groeningen en heeft het in Szeged als de Directeur van het
Medisch- Scheikundig Instituut van de universiteit voortgezet. In 1932 heeft hij het
hexuronzuur uit de tomatenpaprika van Szeged geïdentificeerd als de C-vitamine. In
1937 heeft hij de fysiologisch-medische Nobel prijs ontvangen voor zijn ontdekkin
gen betreffende “de biologische verbrandingsprocessen, in het bijzonder op gebied
van zuur- en C- vitamine katalyse “.Tot nu toe de enige Hongaarse wetenschapper
aan wie deze wereldwijd meest erkende onderscheiding voor zijn werkzaamheid in
zijn thuisland toegekend werd. De herdenkingskamer gevestigd in het Bureau van
de Decaan stelt de levensweg van de uitstekende wetenschapper voor – de bezoe
kers kunnen naast zijn erkenningen, plaquettes ook zijn toga als Rector Magnificus
en enkele van zijn persoonlijke gebruiksvoorwerpen bezichtigen.
Tisza Lajos körút 109.
Open: Ma; Woe: 10-12u,
14-16u;
Vr: 10-12u
Bezoek mogelijk op
afspraak.
Otwarte:
Poniedziałek, Sroda 10-12 i
14-16 godzina
Piatek 10-12 godzina
Wczesniejsze zgłoszenie
konieczne
+36 62/ 545 016
Plac otrzymał swą nazwę od nazwiska pierwszego, słynnego architekta przestrzenne
go, projektanta zespołu budynków placu Katedralnego (Dóm tér), który zaaranżował
ogrody pałacu biskupiego i uniwersytetu tchnące nowoczesnym duchem, lecz opiera
jąc się na tradycji. Jego ponadczasową genialność doskonale odzwierciedla fakt, że
w internetowym głosowaniu w roku 2007 wymarzone przez niego otoczenie Kościoła
Wotywnego uznano za drugi pod względem popularności cud architektoniczny Węgier.
Po obydwu stronach alei wiodącej do sali wykładowych uniwersytetu znajdują się dwa
szczególne pomniki. Oryginał gotyckiego dzieła przedstawiającego Świętego Jerzego
zabijającego smoka dłuta braci Kolozsvári przechowywany jest w Pradze. Naprzeciw
niego widnieje marmurowy pomnik przedstawiający młodych ludzi unoszących mar
twego motyla wolności stanowiący symbol pamięci uczestników rewolucji 1956 roku.
Szent-Györgyi Albert (1893-1986), biochemik, kontynuował rozpoczętą w Cam
bridge i Groeningen pracę naukową w Segedynie jako kierownik Instytutu Chemii
Medycznej. W roku 1932 zindentyfikował witaminę C z kwasem heksuronowym
wyodrębnionym z segedyńskiej papryki pomidorowej. W roku 1937 otrzymał na
grodę Nobla z dziedziny medycyny i fizjologii za „odkrycia powiązane z biologicznym
spalaniem, ze szczególnym odniesieniem do witaminy C i katalizy za pośrednictwem
kwasu fumarowego”. Po dzień dzisiejszy jest on jedynym uczonym węgierskim, któ
ry zasłużył na to zaszczytne wyróżnienie działalnością prowadzoną na Węgrzech.
Izba Pamięci w Dziekanacie Wydziału Medycznego ukazuje drogę życia tego słyn
nego naukowca. Zwiedzający mogą tu zobaczyć jego nagrody, plakiety, a także talar
rektorski oraz kilka przedmiotów osobistych.
10
De Domkerk
Kościół Wotywny
Na de Grote Overstroming (1879) die de stad vernielde – beloofden de inwoners
van Szeged om een monumentale katholieke kerk te bouwen. Na lange planning en
talrijke disputen is de uitvoering maar in 1913 van start gegaan. De oorspronkelijke
ontwerpen van Frigyes Schulek – wegens te hoge kosten – werden door Foerk Ernő
gewijzigd. Pas in 1923 werd de opbouw van de kerk voortgezet tijdens de I. Wereld
oorlog, de dom werd op 24 oktober 1930 ingewijd. De Kathedraal van Onze lieve
Vrouw der Hongaren is de vierde grootste kerk van het land. Architecturaal wordt
het door het mengsel van elementen in verschillende stijlen de romaanse, gotische
en de Oriëntaals- Grieks orthodoxe stijl gekenmerkt. Bijzonderheid van het interieur
is het kerkorgel met zijn 9040 pijpen, het Madonna- beeld getooid in een gebor
duurde mantel van de Laagvlakte en pantoffels eigen aan de streek van Szeged en
het standbeeld getiteld “Christus aan het kruis” vervaardigd door János Fadrusz,
waarmee hij de hoofdprijs won op de Wereldtentoonstelling van 1900 te Parijs.
11
De Dömötör –Toren
Wieża Demetriusza
Op het voorplein van de Domkerk staat het oudste monument van Szeged, de Deme
ter-Toren. Ter ere van Demeter St. Szaloniki martelaar geboren in de 4.eeuw werd
een kerk gebouwd en de restanten, de toren werd door de inwoners van Szeged De
Dömötör-Toren genoemd . De funderingen van de huidige pleinhoogte dateren uit de
11.eeuw het onderste,romaanse gedeelte uit de 12.eeuw. Terwijl de bovenste verdie
pingen in vroege gotische stijl zouden uit de 13.eeuw stammen. Tijdens de opbouw
van de Domkerk werd de toren bijna afgebroken maar kon als doopkapel van de Dom
blijven fungeren, toen werd ook in de binnenkant het muurschilderij van Vilmos AbaNovák “De doop van Christus” opgehangen. Na de afbraak van de burcht werden er in
het Romaanse periode bewerkte stenen gered, die de binnenkant van de deur sieren.
Boven de deur werd de Steenlam geplaatst, het oudste beeldhouwwerk uit de 12.
eeuw in Szeged. De smeedijzeren deur illustreert bepaalde momenten uit het leven met
behulp van symbolen uit de katholieke liturgie gemaakt door János Bille smidmeester.
Open: 09-17.30u Gratis toegang
Prijs gids: 5300 HUF,-/groep (op afspraak : +36 62/
420 932/134)
Toren: 650 HUF,-/volwassenen, 400 HUF/student,senior
Kapel: 200 HUF,Mis: weekdagen 07.00, 18.00, zondags 08.30, 10.00,
11.30, 17.00 (Engels), 18.00, 20.00 (jeugdmis)
Otwarte:
9-17,30 godzina
WStep bezpłatny
Msze: codziennie 7 godzina, 18 godz.
Niedziela 8,30 10.00, 11.30, 17.00 po angielsku 18.00,
20.00 msza dla młodziezy
www.dom.szeged.hu
Po Wielkiej Powodzi, która unicestwiła miasto w roku 1879 mieszkańcy Segedyna przy
rzekli ufundowanie wyniosłej świątyni katolickiej jako wyraz dziękczynienia za ocalenie.
Jej budowa rozpoczęła się dopiero w roku 1913. Poprzedziły ją długie projektowanie i
wiele sporów. Pierwotne projekty Frigyesa Schuleka – ze względu na kosztowność ich
wykonania – zmodyfikował Ernő Foerk. Budowę przerwaną przez I wojnę światową pod
jęto dopiero w roku 1923. Konsekracja katedry odbyła się dnia 24 października 1930
roku. Katedra pod wezwaniem Królowej Węgrów jest czwartym pod względem wielko
ści kościołem Węgier. Budynek charakteryzuje się różnorodnością stylów i elementów
architektonicznych – romańskiego, gotyckiego i wschodniego. Szczególną ciekawostkę
jego wnętrza stanowią organy o 9040 piszczałkach, posąg Madonny ubranej w paster
ski kożuch i pantofle segedyńskie oraz rzeźba Chrystusa na krzyżu dłuta Jánosa Fadru
sza, którą w roku 1900 nagrodzono nagrodą główną na Wystawie Światowej w Paryżu.
Obok katedry stoi najstarszy zabytek architektoniczny Segedyna – wieża Demetriu
sza. Pozostałości kościoła wzniesionego ku czci Świętego Demetriusza z Salonik,
żyjącego w IV wieku męczennika, mieszkańcy Segedyna nazwali wieżą Deme
triusza. Podwaliny znajdujące się poniżej obecnego poziomu terenu pochodzą z
XI wieku, część w stylu romańskim – z wieku XII, zaś elementy wczesnogotyckie
zbudowano w drugiej połowie XIII wieku. W trakcie budowy katedry wieża została
nieomal całkowicie rozebrana, zachowała się jako kaplica chrzcielna. Wówczas też
ozdobiono jej wnętrze freskiem pędzla Vilmosa Aba-Nováka „Chrzest Chrystusa”.
W portal drzwi wmurowano kamienie z epoki romańskiej, znalezione w trakcie roz
biórki zamku, ponad nimi widnieje Kamienny Baranek – najstarsza znana rzeźba
Segedyna. Kute drzwi ozdobione symbolami liturgii katolickiej to przepiękne dzieło
mistrza Jánosa Billego.
12
Het Domplein
Plac Katedralny
13
Het Klokkenspel
Zegar z kurantem
Het plein dat zich qua grootte met zijn 12.000 m² oppervlakte aan het San Marco
plein in Venetië kan meten, werd 1928-30 door Béla Rerrich ontworpen. Het plein is
begrensd door gebouwen die de Noord-Europese elegante, bezonken stijl uitstralen.
Aan het oostelijke en zuidelijke zijden bevinden zich de instituten van de universiteit
terwijl aan de westkant het bisschoppelijk paleis, de theologische hogeschool en
het museum van het bisdom. De arcaden van de Nationale Herdenkingsgalerij met
zijn meer dan honderd standbeelden herinnert ons aan de prominente figuren uit
de Hongaarse geschiedenis,wetenschap en kunst. De Openluchtspelen van Szeged
werd voor het eerst in 1931 gehouden vóór de domkerk. Sinds de eerste religieuze
voorstelling verstreken decennia dat het publiek met talrijk theater producties ver
maakt werd in ‘het grootste theatrum met strerrenplafond’ van het land.
Voor het eerst luidde het Klokkenspel, het bijzondere kunstwerk van horlogemaker
Ferenc Csúry, ter gelegenheid van de Openluchtspelen van 1936. Het uniek klok
kenspel op de bovenste verdieping van het gebouw tegenover de hoofdingang van
de Domkerk, staat het Klokkenspel als symbool van de middeleeuwse universitei
ten. Dagelijks twee keer om 12:15 en om 17:45 worden in de feestelijke optocht
wandelende studenten aan het einde van het schooljaar weergegeven. In de deuren
rondom het klokvoorblad draaien de aanzienlijke persoonlijkheden van de universi
teitsraad en de studenten in optocht rond. De figuren werden door József Kulai uit
lindehout vervaardigd, zijn modellen waren onder andere Kunó Klebelsberg, András
Dugonics, Kelemen Mikes,Sándor Petőfi en István Vedres vooraanstaande Hon
gaarse persoonlijkheden. De scene wordt met de melodie het studentenlied begin
nende met “ Daar slentert de oude student…..” begeleid. Daarnaast speelt de klok
om het uur de melodie va het lied “ Szeged is een bekende stad ……” als signaal.
Plac ten cieszy się rozmiarami identycznymi do weneckiego placu Świętego Marka
- 12.000 m2 . Plac zbudowany w latach 1928-30 w oparciu o projekty Béli Rerri
cha otaczają gmachy o eleganckim, przejrzystym stylu północno-europejskim. Od
strony wschodniej i południowej okalają go siedziby instytucji uniwersyteckich, zaś
po stronie zachodniej sąsiadują ze sobą pałac biskupi, wyższa szkoła teologiczna i
muzeum diecezjalne. Pod arkadami znajduje się Panteon Narodowy, w którym zna
lazły miejsce rzeźby przestawiające ponad sto słynnych postaci węgierskiej historii,
nauki i sztuki. W roku 1931 na placu przed Katedrą po raz pierwszy zorganizo
wano Segedyńskie Spotkania Teatralne na wolnym powietrzu (Szegedi Szabadtéri
Játékok). W ciągu dziesięcioleci, które upłynęły od pierwszych spektakli o tematyce
religijnej widzowie mogli już podziwiać wiele różnorodnych przedstawień na tej naj
większej w kraju „scenie pod gwiazdami”.
Dźwięki tego wyjątkowego dzieła sztuki zegarmistrzowskiej wykonanego przez Fe
renca Csúryego rozbrzmiały po raz pierwszy w 1936 roku na Spotkaniach Teatral
nych. Zegar z kurantem widoczny na piętrze budynku znajdującego się na wprost
drzwi głównych Katedry jest symbolem średniowiecznych uniwersytetów. Dwa razy
dziennie – o 12.15 i o 17.45 ukazuje on uroczystość zakończenia roku szkolnego.
Wówczas przed tarczą zegara przesuwa się korowód profesorów i kończących rok
studentów. Figury zostały wyrzeźbione z drewna lipowego przez Józsefa Kulaiego.
Jego modelami były wybitne postacie węgierskiej historii – między innymi Kunó Kle
belsberg, András Dugonics, Kelemen Mikes, Sándor Petőfi i István Vedres. Scence
tej towarzyszy znana melodia studenckiej piosenki „Żegna się już stary uczeń…”
(„Ballag már a vén diák…”). Zegar co godzinę wygrywa też melodię znanej piosenki
„Segedyn, sławne miasto…” („Szeged hírös város”).
14
De Somogyi- Bibliotheek
Biblioteka Somogyiego (Somogyi-könyvtár)
In 1881 heeft Károly Somogyi kannunik van Esztergom zijn levenslange boekenver
zameling van onschatbare waarde aan Szeged geschonken, waarmee hij wou bij
dragen tot de geestelijke wederopbouw van de verwoeste stad na de overstroming.
De encyclopedische bibliotheek bestaande uit wetenschappelijke,religieuze, letter
kundige en taalboeken, bevatte 43701 boekdelen. Na verscheidene herplaatsingen
heeft de verzameling permanent thuis gevonden in het Culturele Paleis, later in
1984 is het verhuisd naar het nieuw gebouw op het Domplein. Sinds de oprichting in
130 jaar is het boekenbestand veelbetekenend toegenomen en nu overschrijdt het
aantal van miljoen documenten. De meest waardevolle deel is de herdenkingsbiblio
theek waar de verzameling van Károly Somogyi wordt bewaard. Zijn langst geleden
afstammende deel is een codex, de zogenaamde Missale van Praag uit 1492.
15
De Servische kerk
Kościół serbski
De orthodox Servische kerk bevindt zich aan de noordzijde van het domplein, dicht
bij de oever Tisza. De Serviërs hebben zich wegens de aanval van het Osmaans Rijk
naar het noorden verplaatst, zo zijn ze in de Middeleeuwen aangekomen in Szeged.
Ze hadden in de 18-19.eeuw een belangrijk rol gespeeld in het handelsleven van
de stad en van het gebied. Hun erkentelijkheid is zichtbaar omdat ze op de grond
van de oorspronkelijke burcht voorziene plaats een kerk mochten bouwen. Er zijn
schriftelijke aantekeningen over het bestaan van twee vroegere gebouwen, zo is
het gebouw gewijd ter ere van St. Miklós als derde in Szeged . In 1778 werd de
éénschepse, zeer mooi uitgevoerde, barok kerk gehuldigd. Zijn centrale interieur
element is de overvloedig met goud versierde rococo iconostase volgens de voor
schriften van de orthodoxe religie. Het wordt als één van de mooiste Hongaarse
kunstwerken beschouwd, ontwerp is van János Popovics.
Dóm tér 1-4.
+36 62/ 630 634
Open:
Ma, Di, Woe, Vrij: 09-19u
Do: 13-19u
Zat: 10-16u
Dóm tér 5.
Bezichtigen op
afspraak!
Poniedziałek, wtorek, sroda
9-19 godzina Czwartek :
13-19 godzina
Sobota: 10-16 godzina
+36 62/ 426 091,
+36 30/ 484 8778
Wczesniejsze
zgłoszenie konieczne
[email protected]
www.sk-szeged.hu
Károly Somogyi, kanonik z Ostrzyhomia, pragnął dołożyć się do odbudowy unicestwio
nego w powodzi miasta w sensie duchowym, kiedy to w roku 1881 podarował Segedy
nowi nieocenionej wartości zbiór książek kolekcjonowanych przez niego przez całe ży
cie. Na zbiory biblioteki o charakterze encyklopedycznym, obejmujące dzieła naukowe,
teologiczne, literatury pięknej i lingwistyczne składa się 43.701 ksiąg. Po tymczasowym
umieszczeniu zbiór został na długi okres ulokowany w Pałacu Kultury Powszechnej, na
stępnie w roku 1984 przeniesiony został do nowego budynku wzniesionego na placu
Katedralnym. W ciągu 130 lat, które upłynęły od założenia, zbiór biblioteczny znacznie
się powiększył, a obecnie przekracza już milion dokumentów. Najcenniejszą jego czę
ścią jest biblioteka pamięci strzegąca zbioru Károlya Somogyiego, której najstarszym
eksponatem jest kodeks, tzw. Mszał Praski (Missale Pragense) z 1492 roku.
Serbski kościół ortodoksyjny znajduje się po północnej stronie placu Katedralnego, w
pobliżu nabrzeży Cisy. Serbowie wycofując się przed ekspansją Imperium Osmańskiego
wędrowali na północ, i tak w okresie średniowiecza przybyli do Segedyna. W wiekach
XVIII i XIX odgrywali oni znaczącą rolę w handlu zarówno miasta, jak i regionu. O ich
uznaniu świadczy fakt, że mogli wybudować swój kościół na terenie zamku. Zachowały
się również wzmianki o istnieniu dwóch wcześniejszych budowli, tak więc kościół wznie
siony ku czci Świętego Mikołaja był trzecim na terenie Segedyna. Konsekracja tego zbu
dowanego w stylu barokowym, pięknego, jednonawowego kościoła miało miejsce w roku
1778. Wnętrze kościoła odzwierciedla styl charakterystyczny dla ortodoksyjnej sztuki
sakralnej. Elementem centralnym jest bogato zdobiony złotem, rokokowy ikonostas. Ten
jeden z najpiękniejszych ikonostasów węgierskich jest dziełem Jánosa Popovicsa.
16
Zwarte huis
Czarny Dom
In zijn stijl, zijn verschijning en zijn locatie is het gebouw op de hoek van de Somogyi
en de Kelemen straat ook bijzonder. Het werd in 1857 in Engels romantische stijl
door Károly Gerster ontworpen. Oorspronkelijk fungeerde het als handels –burger
huis later als stadscasino en heeft zijn naam te danken aan zijn donkergrijze wand
bepleistering. Sinds decennia wordt het Zwarte huis als toonzaal door de historische
afdeling van de Móra Ferenc Museum gebruikt of vinden er regelmatig tijdelijke
tentoonstellingen plaats. Het kruispunt, waar opmerkelijk het gebouw versierd met
hoektoren staat, is uniek in Szeged, want op alle hoeken van dit kruispunt bevinden
zich gebouwen uit de tweede helft van de 19.eeuw en hebben de verwoesting van
de overstroming overleefd. Door hun belangrijke rol in het stadbeeld zijn ze tot be
schermde monumenten uitgeroepen.
17
Móra Ferenc Museum
Muzeum Ferenca Móry
Door de koorts van scheppingsdrang ontstond er in 1896 de meest imposante cre
atie van de neoclassicistisch Cultureel Paleis. De foyer bedekt met timpanen die op
Korinthische zuil rust, de symmetrische structuur en de witte muren bekleed het
gebouw met waardigheid. Het gebouw werd voor het stadsmuseum en voor de So
mogyi- bibliotheek ontworpen. Onder de leiding van Ferenc Móra (1917-34) werden
de tentoonstellingen uitgebreid, de situatie in de ateliers van de restaurateurs en in
de magazijnen verbeterden. In het museum met zijn naam kunnen de bezoekers ook
zijn herdenkingskamer ingericht met zijn persoonlijke gebruiksvoorwerpen bezich
tigen. Naast tijdelijke tentoonstellingen in het aanbod van het museum vinden wij
ook de etnografische expositie van de ambachten van Szeged, voorstelling van de
geschiedenis van de paprika en permanente kunstverzamelingen.
Somogyi utca 13.
Roosevelt tér 1-3.
+36 62/ 425 872
Open:
Ma-Zo: 10-18u
+36 62/ 549 040
Open:
Ma-Zo: 10-18u
Otwarte:
Poniedziałek - Niedziela
10-18 godzina
Otwarte:
Poniedziałek- Niedziela
10-18 godzina
www.mfm.u-szeged.hu
www.mfm.u-szeged.hu
Stojący przy skrzyżowaniu ulic Somogyi i Kelemen budynek emanuje szczególną
atmosferą zarówno stylu, jak i wyglądu, czy konstrukcji. Zbudowany został w roku
1857 w stylu angielskiego romantyzmu na podstawie projektów Károlya Gerstera.
Początkowo dom ten pełnił funkcje handlowe i mieszkalne, następnie mieściło się
w nim kasyno. Jego nazwa wywodzi się od ciemnoszarego, wręcz czarnego tynku.
Czarny Dom służy od wielu dziesięcioleci za stałe miejsce ekspozycji Muzeum Fe
renca Móry, poza tym w jego salach regularnie organizowane są wystawy czasowe
związane z historią miasta. Skrzyżowanie, przy którym stoi przyciągający uwagę,
ozdobiony narożną wieżyczką budynek jest jedynym zachowanym kompleksem w
Segedynie, ponieważ stojące na jego czterech rogach kamienice, wzniesione w po
łowie XIX wieku, przetrwały spustoszenie powodzi, i ze względu na ich znaczenie dla
obrazu miasta znajdują się pod ochroną konserwatora zabytków.
Najbardziej imponującym segedyńskim dziełem gorączki budowlanej dla uczczenia
milenium jest zbudowany w roku 1896 w stylu neoklasycystycznym Pałac Kultury
Powszechnej. Utworzony z kolumn korynckich, zwieńczony tympanonem westybuł,
symetryczna konstrukcja i białe ściany emanują dostojnością i spokojem. Budy
nek ten został wzniesiony dla celów muzeum miejskiego i biblioteki Somogyiego.
Pod zarządem Ferenca Móry (1917-34) rozszerzono zakres wystaw, utworzono
pracownię restauratora i magazyny. W nazwanym jego imieniem muzeum zwiedza
jący mogą obejrzeć izbę pamiątkową z jego osobistymi rzeczami. Wystawa ludowa
ukazująca segedyńskie rzemiosła, ekspozycja historii aptekarstwa i stały zbiór dzieł
sztuki poszerzają paletę atrakcji oferowanych przez muzeum.
TOURINFORM SZEGED
6720 Szeged, Dugonics tér 2.
Tel.: +36 62/488-699 Tel./Fax: +36 62/488-690
e-mail: [email protected]
www.szeged.hu
24
25
22
26
23
27
28
2
21
1
4
20
19
3
32
18
31
17
33
5
6
16
15
14
10
11
7
12
13
8
9
29
30
35
18
Tisza
Cisa
De Tisza is de langste rivier van Hongarije en ontspringt hij in de Oost- Karpaten en
aan de oostkant van het land trekt hij door waar hij in Servië verenigt zich met de
Donau. De grootste onderneming van het land in de 19.eeuw was de regeling van de
stroom, die uit István Széchenyi zijn initiatief vanaf de jaren 1840 is begonnen. De
ontwerper was Pál Vásárhelyi ingenieur in wateraangelegenheden. De rivier werd
bevaarbaar en is zijn drooggelegde voormalige overstroomgebied bijbetrokken in
de landbouwtechniek. Naast de voordelen werd ook de schaduwzijde merkbaar,
hoe sneller de rivier in rechte vaargeul stroomde, hoe vaker de gevaarlijke over
stromingen voorkwamen. De Grote Overstroming in 1879 is de grootste catastrofe
uit de geschiedenis van Szeged, die de middeleeuwse nederzetting heeft verwoest.
De moderne laanachtige boulevards zijn het resultaat van de wederopbouw van de
stadsinfrastructuur.
Cisa jest najdłuższą rzeką Węgier. Bierze swój początek we Wschodnich Karpatach
i przecinając wschodnią część kraju w Serbii łączy się z Dunajem. Największym
przedsięwzięciem XIX wieku była regulacja rzeki, którą rozpoczęto w latach czter
dziestych XIX wieku z inicjatywy Istvána Széchenyiego w oparciu o projekty inży
niera melioranta Pála Vásárhelyiego. Rzeka stała się żeglowna, osuszone tereny
zalewowe wzięto pod uprawę rolną. Obok zalet ujawniły się jednakże także i skutki
niepożądane, w prostym korycie woda rzeki płynęła szybciej, częstsze stały się
niebezpieczne powodzie. Najcięższa w historii Segedyna katastrofa nazwana Wielką
Powodzią miała miejsce w roku 1879. Spustoszyła ona całkowicie średniowieczne
miasto. Dzisiejsza struktura miasta charakteryzująca się siecią obwodnic i alei to
wynik odbudowy po powodzi.
19
Stefánia
Stefania
Achter de muren is de overgebleven deel van de burcht de vroegere Teresia Maria
poort zichtbaar. De funderingen bevinden zich op het terreinniveau van de stad vóór
de Grote Overstroming, de hoogte van de opvulling is ongeveer anderhalf meter.
De landburcht van de landnemende Hongaren werd door Béla IV. versterkt in de
13.eeuw, in 1456 vertrok hier vandaan János Hunyadi om Nándorfehérvár te be
legeren. 1543-1686 was één van de belangrijkste Turkse krachten in het gebied
van de bezetting. Aan het eind van de 18.eeuw werd het als versterking opgedoekt
en omgezet in gevangenis. Hier was Sándor Rózsa beroemde bandietleider gede
tineerd. Na de overstroming werden de muren van de burcht vanaf de oever Tisza
tot aan het huidig Széchenyi plein afgebroken. De overgeblevene zijvleugel is een
toonzaal van de Móra Ferenc Museum . In de omgeving staat het standbeeld van
koningin Elizabeth gehouwen uit marmeren uit Carrera, het goed geproportioneerd
kunstwerk van Miklós Ligeti.
Za muzeum widoczne są ruiny bramy Marii Teresy, prowadzącej do ówczesnego
zamku. Jej fundamenty znajdują się na poziomie terenu sprzed Wielkiej Powodzi,
wysokość wypełnienia wynosi około półtora metra. Osiedlający się Węgrzy wznieśli
w tym miejscu warownię ziemną, którą wzmocnił w XIII wieku król Béla IV. Stąd
wyruszył w 1456 roku na podbój Belgradu. W latach 1543-1686 twierdza ta była
jedną z najważniejszych fortec tureckich. Pod koniec XVIII wieku warownia została
przebudowana na więzienie. Tu był więziony między innymi Sándor Rózsa, słynny
wódz rozbójników. Mury obronne ciągnące się od nabrzeża Cisy do dzisiejszego
placu Széchenyiego zostały po powodzi niemal całkowicie zburzone, ocalały frag
ment budynku służy za miejsce wystaw Muzeum Ferenca Móry. W pobliżu znajduje
się okazały pomnik cesarzowej Elżbiety wyonany z marmuru kararyjskiego, dłuta
Miklósa Ligetiego.
20
De Nationale Schouwburg van Szeged
Segedyński Teatr Narodowy
Uit zijn ruïne bezielde stad heeft het mooiste eclectisch- neobarok theater in 1883
geopend. Zijn royale elegantie danken wij aan Feller Ferdinand en Helmer Her
mann twee Weense theaterarchitecten. Allegorische figuren van het toneelspelen
versieren zijn rondbogige voorgevel aan beide zijden, in wandcellen bevinden zich
de standbeelden van József Katona en Ferenc Erkel. De bijzonderheid van de twee
kunststenen standbeelden is, dat Antal Tapai ze ter plaatse heeft gehouwen. Het
interieur van de schouwburg toont ook de sierlijkheid en de snelle bewegingen van
de barok. De fresco’s op het plafond van de zaal werden door Zsigmond Vajda
geschilderd, de zaal kan 680 bezoekers ontvangen . De schouwburg beschikt over
drie afdelingen- opera, dans, drama- de Grote Schouwburg geeft voorrang aan
opera en aan grotere theaterproducties, terwijl de Kleine Theater in de nabijgelegen
Horváth Mihály straat is de thuisbasis van dramavoorstellingen en The Contempo
rary Ballet van Szeged.
Jednym z najpiękniejszych budynków odrodzonego z ruin miasta jest zbudowany w
stylu eklektyczno-neobarokowym gmach otwartego w 1883 roku teatru. Swą szla
chetną elegancję zawdzięcza budowniczym wiedeńskiego teatru Ferdinandowi Fellne
rowi i Hermannowi Helmerowi. Półkolistą fasadę zdobią alegoryczne postacie teatru,
w niszach po bokach widzimy rzeźby przedstawiające Józsefa Katonę i Ferenca Erkela.
Ciekawostką jest, iż oba te pomniki ich twórca, artysta rzeźbiarz - Antal Tápai – wyko
nał na miejscu. Wnętrze teatru cechuje barokowy rozmach i bogate zdobnictwo. Freski
na sklepieniu sali teatralnej, mogącej pomieścić 680 widzów, są dziełem Zsigmonda
Vajdy. Teatr dysponuje trzema działami – opery, tańca i dramatu. Teatr Wielki jest
przede wszystkim miejscem wystawiania oper i większych spektakli teatralnych, Teatr
Mały znajdujący się w pobliżu, przy ulicy Mihálya Horvátha służy głównie przedstawie
niom dramatycznym i jest siedzibą Segedyńskiego Baletu Współczesnego.
21
Deutsch-paleis
Pałac Deutscha
Het Deutsch-paleis werd met majolica motief, groen – blauw - oranje kleuren
als een weelderig ontwerp van Mihály Erdélyi tussen 1900 en 1902 gebouwd.
Het is het meest spectaculair exemplaar van de eigen Hongaarse Jugendstil. De
gedaante en zijn trappenhuizen zijn ontworpen van Ödön Lechner. Zijn voorgevel
waarop (in der tijd) stoutmoedige maar harmonische kleurcombinaties zijn toe
gepast, is uniek met zijn compositie van Zsolnay- keramiek sieraden uit de volks
kunst. Tussen de zwierige zijvleugels bekroont het golvende, lichtblauwe pirogra
niet frontispice de straatkant. Zijn fijne sieraden zijn de smeedijzeren balkonen
met rankversiering en mooi gevormde wit porselein bedekking. Merkwaardig is
de hoge voordeur met zijn unieke uitvoering die ook door smeedijzeren traliewerk
beschermd wordt.
Pompatyczny pałac Deutscha ozdobiony zielono-niebiesko-pomarańczową ma
joliką zbudowany został w latach 1900-1902 na podstawie projektów architekta
Mihálya Erdélyiego. Jest pokazowym przykładem wyjątkowego stylu węgierskiej
secesji. Wygląd zewnętrzny budynku i klatki schodowe są dziełem Ödöna Lechne
ra wykonanym na prośbę Erdélyiego. Harmonijną fasadę budynku, z odważną, jak
na ówczesne czasy kolorystyką, zdobią ornamenty wykonane z ceramiki Zsolnaya,
zapożyczające motywy ze sztuki ludowej. Ukoronowaniem fasady ulicznej są lekko
faliste blanki skrzydeł budowli ozdobione błękitnym pirogranitem, a uroku dodają
jeszcze wyłożone białą porcelaną lub osłonięte kutymi lianami balkony. Na szcze
gólną uwagę zasługują też wysokie drzwi wejściowe ozdobione charakterystyczną
kratą z kutego żelaza.
22
De Pick Salami en Paprika Museum van Szeged
Salami „Pick” i Segedyńskie Muzeum Papryki
Het bijzondere museum fungeert aan de oever Tisza als deel van de in 1869
gestichte salamifabrieken en stelt twee specialiteiten voor . Op het gelijkvloers
leren de bezoekers de geschiedenis van de fabriek gesticht door de Pick fami
lie kennen alsnog het proces van de vervaardiging van de wintersalami. Op de
eerste verdieping zijn de tradities van de nabijgelegen paprika van Szeged, de
werktuigen en de resultaten van het wetenschappelijk onderzoek van de paprika
tentoongesteld. Op foto’s zijn het druk leven op de paprikamarkt van Szeged en de
momenten van paprikaproductie zichtbaar. Er is een salami degustatie en voorde
lige aankoopmogelijkheden, uw geschenk postkaart kunt u naar alle werelddelen
kostvrij versturen.
Felső Tisza-part 10.
23
Het Graaf-paleis
Pałac Grófa (Gróf-palota)
Één van de dominerende gebouwen op de Tisza Lajos boulevard is de grootste in
jugendstil gebouwde beschermde monumenten. De bouw heeft 1912-13 plaats
gevonden volgens het ontwerp van Jenő Ferenc Raichl. Zijn naamgever en op
drachtgever was Dr. Graaf Árpád Márton, Procureur-generaal van de stad. Door
drie straten begrensde driehoekige bouwgrond werd de plaats voor een opgaand,
opvallend kolossaal gebouw. Zijn afwisselende structuur, frontispices, balkonen,
insprongen, zijn gescheiden. Bijzonder is de vormgeving van de hoekbalkonen, die
de verdiepingen omvatten. Op het voorgevel naast de blauw-, goud-, geelkleurige
oosterse sfeer uitstralende sieraden vinden wij ook op verschillende plaatsen kera
miek wandversieringen uit de Hongaarse volkskunst. Op het versierd paleis merken
wij alsnog de geliefde siermotieven, smeedijzer als materiaal van de jugendstil op
beveiligingstralies van vensters, op bloempotten, op trapbalustrades.
+36 20/ 980 8000
Open: Di-Zat: 15-18u,
feestdagen gesloten
Otwarte:
Wtorek- Sobota 15-18
godzina
w dni swiateczne zamkniete
www.pickmuzeum.hu
To unikalne muzeum na nabrzeżu Cisy działa jako część fabryki salami założonej w
roku 1869. Stanowi ono miejsce pokazu dwóch specyficznych wyrobów segedyń
skich. Na parterze zwiedzający mogą zapoznać się z historią fabryki rodziny Pick i
procesem wyrobu salami. Wystawa na piętrze ukazuje tradycje uprawy i narzędzia
służące do produkcji papryki oraz wyniki badań naukowych związanych z papryką.
Liczne zdjęcia ukazują żywiołowy rynek segedyńskiej papryki i poszczególne fazy
jej przetwarzania. Muzeum oferuje także degustację i możliwość ulgowego zakupu,
a pocztówkę, którą każdy zwiedzający otrzymuje wraz z biletem wstępu, muzeum
wysyła gratis do każdego kraju na świecie.
To jeden z najbardziej charakterystycznych gmachów obwodnicy Lajosa Tiszy, naj
większy będący pod ochroną zabytkowy obiekt secesyjny Segedyna. Zbudowany zo
stał w latach 1912-1913 na podstawie projektów Jenő Ferenca Raichla. Jego nazwa
wywodzi się od nazwiska jego inwestora – prokuratora miejskiego Árpáda Mártona
Grófa. Na otoczonej trzema ulicami trójkątnej działce wzniesiono strzelisty, rzucają
cy się w oczy budynek. Jego powierzchnia cieszy różnorodną, bujną ornamentyką,
bogactwem zwieńczeń, balkonów, nisz, wykuszów, niepowtarzalnym kształtem łą
czących kondygnacje narożnych balkonów. Na fasadzie budynku, obok użyczających
orientalnej atmosfery ozdób w kolorach niebieskim, żółtym i złotym obecne są rów
nież motywy zapożyczone z węgierskiej sztuki ludowej oraz ceramiczne ornamenty.
Inny, charakterystyczny dla secesji materiał zdobniczy – kute żelazo – pojawia się w
kratach chroniących okna, pojemnikach na kwiaty czy poręczach schodów.
24
Sint Stephanplein en de Watertoren
Plac Świętego Stefana i Wieża Wodna
Op het Sint Stephanplein vindt de bezoeker het mooi aangelegde recreatiepark en
een curiosum uit de industriegeschiedenis, de eerste gewapend betonnen waterto
ren van het land. De toren met een opslagcapaciteit van 1004,8 m3 is door Szilárd
Zielinski ontworpen. Het is in 1904 gebouwd en werkt tot nu toe in zijn originele
functie. Het werd geheel uit gewapend beton gebouwd, inclusief de ingangsdeur en
de vlaggenstok die 54,9 m uitsteekt. Binnen de toren, die in 2006 opgeknapt werd,
hangt een Foucault-slinger, waarmee bewezen kan worden dat de aarde om haar
eigen as draait. Kleurige sodawater flessen, een tentoonstelling over de geschiede
nis van de natuurkunde en een prachtig panorama dat van de top van de watertoren
te zien is, wachten op de toeristen die niet schrikken van het traplopen. Om de toren
zien we de borstbeelden van zeven beroemde architecten die een grote invloed op
de vorming van het stadsbeeld van Szeged hebben gehad.
25
Móricz huis
Dom Móricza
Aan de zuidelijke kant van het Sint Stephanplein staat het jugendstil monument van
vier verdiepingen. In opdracht van József Móricz, postambtenaar uit Szeged, werd het
door Jenő Ferenc Raichle tussen 1910 en 1912 gebouwd. Het huis werd aangepast
aan de wensen van de toenmalige elite. De gevel werd voorzien van een keramieken
decoratie die aan de schaapvachten jas van de herders (de zogenaamde suba) laat
denken. De gezamenlijke binnenruimtes van het huis zijn met muurschildering in ju
gendstil versierd. Het gebouw werd in het begin met gas verlicht, en de verwarming
werd door tegelkachels verzorgd. In het teken van de moderniteit werd er ook ruimte
voor een lift vrijgelaten maar die was pas decennia later gereed. Na de WO II heeft het
als huurhuis gefunctioneerd en is de toestand van het huis verslechterd. Nadat het in
2007 volledig gerenoveerd is, is het nu in zijn originele schoonheid te zien. Het hon
derdjarige gebouw is een mooi voorbeeld van de jugendstil architectuur van Szeged.
Open:
1 april – 31 oktober.: elke eerste
zaterdag van de maand 10-16u
Tijdens de voorstellingsdagen van het
Openluchttheater van Szeged: 10-18u
Groepen kunnen mits afspraak vooraf ,
de watertoren ook bezichtigen.
Otwarte:
1 kwiecien- 31 Pazdziernik w pierwsza
sobote miesiaca 10-16 godzina
Dni segedynskie programy na wolnym
powietrzu 10-18 godzina
Grupowe wczesniejsze zgłoszenie,
uzgodnienie terminu oraz zwiedzanie
wiezy.
Tel.: +36 62/ 558 842
Pięknie zaaranżowany park wypoczynkowy i arcydzieło historii przemysłu – pierw
sza w kraju żelbetowa wieża ciśnień wita zwiedzających na placu Świętego Stefana
(Szent István tér). Wieżę o pojemności 1004,8 m3 wody zaprojektował Szilárd Zie
linski. Wzniesiono ją w roku 1904 i pełni ona swą funkcję po dziś dzień zgodnie z
pierwotnym przeznaczeniem. Została zbudowana w całości z żelbetu, ten materiał
posłużył także do konstrukcji drzwi i masztu flagowego wznoszącego się na wyso
kość 54,9 metra. We wnętrzu odrestaurowanej w roku 2006 wieży zawieszone jest
wahadło Foucaulta, stanowiące dowód na to, iż Ziemia obraca się wokół swej osi.
Kolorowe syfony, wystawa poświęcona historii fizyki i wspaniała panorama rozta
czająca się ze szczytu wieży wynagrodzą tych turystów, którzy zdecydowali się na
forsowny marsz po schodach. Dookoła wieży podziwiać można popiersia siedmiu
słynnych architektów, którzy przyczynili się do ukształtowania obrazu miasta.
Po południowej stronie placu Świętego Stefana (Szent István tér) stoi czteropiętrowy,
zbudowany w stylu secesyjnym zabytkowy budynek. Na zlecenie Józsefa Móricza,
urzędnika segedyńskiej poczty, budynek zbudował w latach 1910-1912 Jenő Ferenc
Raichle. Dom dostosowany był do wymagań ówczesnej burżuazji. Fasadę zdobią
elementy ceramiki przypominające kożuch pasterski, wewnętrzne, wspólne po
mieszczenia budynku udekorowano secesyjnymi freskami. Budynek był początkowo
oświetlany gazem, a do jego ogrzewania służyły piece kaflowe. W imię modernizacji
pozostawiono też miejsce na windę, która niestety została zainstalowana dopiero
po wielu dziesiątkach lat. Po II wojnie światowej dom ten pełnił funkcję kamienicy
czynszowej, jego stan uległ znacznemu zdewastowaniu. Po renowacji przeprowadzo
nej w 2007 roku możemy go obecnie podziwiać w pierwotnej krasie. Ten stuletni bu
dynek jest jednym z najpiękniejszych przykładów architektury secesyjnej Segedyna.
26
Gereformeerde kerk
Kościół ewangelicki
Het gebouw, vanwege de figuur die zijn toren versiert, wordt ook wel de Haanskerk
genoemd. Het werd in 1884 voltooid, op grond van de plannen van Frigyes Schulek.
Dat het gebouwd werd, is een mooi voorbeeld van de saamhorigheid die zo typisch was
voor de wederopbouw na de Grote Overstroming. De plaats werd aangewezen met de
bemiddeling van commissaris Lajos Tisza en de stad droeg het gratis aan de kerk over.
De kosten van de opvulling van het dieper liggend terrein nam de Noorse aannemer Gre
gersen Guilbrandt op zich. Aangezien hij zelf ook gereformeerd was, lag het opbouwen
van de kerk hem na aan het hart. De neogotische kerk met een kleine oppervlakte werd
op een driehoekig perceel gebouwd. Het grondplan lijkt op een klaver met drie bladeren
en de beuken sluiten op elkaar aan met een hoek van 120˚. Tegenover de kerk staat het
Gereformeerde paleis, een eclectisch-jugendstil werk van Ede Magyar uit 1911.
27
Anna badhuis
Kąpielisko Anny
Het is een eclectisch gebouw aan de Tisza Lajos ring, met witte muren, dat oriëntaalse
invloeden toont. Het werd in 1896 gebouwd, op grond van de plannen van Antal Stein
hardt en Adolf Lang. Oorspronkelijk functioneerde het als een stedelijk badhuis. Het
kreeg zijn naam van de in 1927 geboorde bron ernaast en van het water dat hierin zit.
De dochter van de ondernemer Dezső Patzauer die het geneeskrachtig water voor het
eerst gebotteld heeft, heette Anna. Het badhuis bewaart haar herinnering. Het water
kan als drinkkuur tegen aandoeningen aan de spijsverteringsorganen gebruikt worden.
De bewoners van Szeged nemen het regelmatig van de Anna-bron mee naar huis. In het
badhuis worden de gasten met behandelingen en wellness voorzieningen verwelkomd,
en er is op elke werkdag ook mogelijkheid tot relaxen in het kader van nachtbaden.
Tisza Lajos körút 24.
+36 62/553 330
www.szegedsport.hu
Wzniesiony w roku 1884 roku na podstawie projektu Frigyesa Schuleka kościół od figury
zdobiącej jego wieżę nazywany jest kościołem pod kogutem. Jego budowa jest wzru
szającym przykładem wspólnego działania charakterystycznego dla okresu odbudowy
po Wielkiej Powodzi. Miejsce pod budowę wyznaczono dzięki wstawiennictwu regenta
Lajosa Tiszy, działkę miasto przekazało nieodpłatnie kościołowi, a podniesienia terenu
podjął się na własny koszt norweski przedsiębiorca budowlany Guilbrandt Gregersen, któ
ry jako ewangelik wziął sobie do serca sprawę budowy kościoła. Niewielki kościół w stylu
neogotyckim zbudowano na działce o kształcie trójkąta. Jego rzut przypomina trójlistną
koniczynę, nawy łączą się ze sobą pod kątem 120˚. Naprzeciw kościoła wznosi się pałac
ewangelicki, dzieło Ede Magyara z 1911 roku, wykonane w stylu eklektyczno-secesyjnym.
Eklektyczny budynek o białych ścianach, emanujący atmosferą orientu przy ob
wodnicy Lajosa Tiszy. Wzniesiony został w roku 1896 na podstawie projektów
Antala Steinhardta i Adolfa Langa. Początkowo funkcjonował jako miejska łaźnia
publiczna. Jego nazwa pochodzi od znajdującej się obok, wywierconej w 1927 roku
studni, a dokładniej od jej wody. Córka Dezső Patzauera, przedsiębiorcy, który jako
pierwszy zajął się butelkowaniem leczniczej wody, miała na imię Anna, to właśnie
jej imię upamiętnia nazwa kąpieliska. Woda ta w kuracji pitnej stosowana jest w le
czeniu schorzeń układu pokarmowego. Mieszkańcy Segedyna regularnie korzystają
z wody wypływającej ze studni Anny. W samym kąpielisku goście mogą skorzystać
z zabiegów leczniczych, usług odnowy biologicznej, a w dni powszednie wyjątkową
okazję rozrywki i wypoczynku dają kąpiele nocne.
28
Pantoffelatelier van Szeged
Warsztat Pokazowy Pantofli Segedyńskich
De fluwelen pantoffels, een onderdeel van de comfortabele Turkse dracht, kre
gen al waarschijnlijk in de 16de eeuw vaste voet in Szeged en omgeving. Volgens
een lokale legende sloegen de in woede ontstoken jonge vrouwen met de ijzeren
hakken van hun pantoffels de rokkenjager pasja Hobiart dood. Het dragen van de
pantoffels hangt nauw samen met de wederopbouw na de Grote Overstroming. In
de vernieuwde stad werden de wegen geplaveid zodat de vrouwen hun laarzen uit
konden doen en de kleurrijke pantoffels werden steeds vaker gedragen, zowel op
feestdagen als doordeweeks. De typische pantoffels van Szeged zijn niet links of
rechts – dat wil zeggen dat ze verwisseld kunnen worden, ze kunnen aan beide voe
ten gedragen worden – hebben een puntneus, zijn geborduurd en hebben een lint.
Daarom bestaat de uitspraak dat "de pantoffels van Szeged geen gelijke kennen".
Het met de hand, binnenstebuiten genaaide, bijzondere schoeisel van Szeged wordt
sinds 2009 uitsluitend door Schoenenatelier Sallay vervaardigd.
Kiss Ernő utca 3.
Open:
Ma-Vrij: 10-18u, Zat: 10-13u
Demonstratie voor groepen
op afspraak.
Otwarte:
Poniedziałek-Piatek 10-18
godzina Sobota 10-13
godzina
Pokaz grupom według
wczesniejszych zgłoszen
+36 62/700-041
+36-30/603-9677
Ten wygodny rekwizyt tureckiego ubioru – aksamitne pantofelki – zadomowił się w
Segedynie i okolicach prawdopodobnie już w XVI wieku. Według legendy rozzłosz
czone białogłowy metalowymi obcasami swoich pantofli zatłukły na śmierć uwodzi
ciela paszę Hobiarta. Noszenie pantofli jest ściśle powiązane z odbudową miasta
po Wielkiej Powodzi. W odbudowanym mieście wybrukowano ulice, kobiety mogły
więc odstawić trzewiki i coraz częściej zakładały kolorowe pantofle, tak w święta,
jak i w dzień powszedni. Typowy pantofel segedyński to haftowany, o ostrym nosku,
przybrany wstążkami but, bez różnicy pomiędzy prawym a lewym butem. Stąd też
wywodzi się powiedzenie, że „segedyński pantofel nie ma pary”. Szyte ręcznie po
lewej stronie, niepowtarzalne okazy pantofli wykonuje od 2009 roku wyłącznie Pra
cownia Obuwia „Sallay” (Sallay Cipészműhely).
29
Kerk van Alsóváros („Lagere stad”)
Kościół Dolnego Miasta
De Franciscaner kerk is ter ere van de Onze-Lieve-Vrouwe-ter-Sneeuw gewijd en het
klooster daarnaast is een waardevolle architectonische erfenis van Szeged. De kerk
werd in meerdere fases in laatgotische stijl gebouwd, met het gebruik van zijn al be
staande, waarschijnlijk uit de 12de eeuw afkomstige voorganger. De inzegening vond
in 1503 plaats. De inrichting komt uit het begin van de 18de eeuw, en is barok. Er zijn
ook twee Maria afbeeldingen in de kerk te vinden, de ene versiert het hoofdaltaar dat
door monnik beeldhouwer Antal Graff gebeeldhouwd werd, de andere is de Zwarte
Maria waarvan de originele zich in het Poolse Czestochowa bevindt. De kerk en het
klooster ernaast vormen samen het op één na grootste kerkelijke complex van Honga
rije dat tot vandaag de dag in zijn oorspronkelijke functie dienst doet. Het Francisca
ner Bezoekerscomplex dat het leven en het werk van de monniken laat zien, biedt een
meertalige rondleiding en inhoudelijk rijke programma’s aan de geïnteresseerden.
Alsóvárosi Ferences
Látogatóközpont
Mátyás tér 26.
Nytiva:
K-V: 10-18h
A kiállítás kizárólag
tárlatvezetés keretében
tekinthető meg.
Opening hours:
Tu-Su: 10 a.m. - 6 p.m.
The exhibition can only be
visited via guided tours.
+36 20/ 502 1953
www.latogatobarat.hu
Kościół franciszkański pod wezwaniem Matki Boskiej Śnieżnej i znajdujący się obok
niego klasztor należą do najcenniejszych zabytków segedyńskiej architektury. Kościół
w stylu późnego gotyku wzniesiony został w kilku etapach, prawdopodobnie przy
wykorzystaniu elementów stojącej tu poprzednio XII-wiecznej świątyni. Jego poświę
cenie miało miejsce w roku 1503. Barokowy wystrój wnętrza pochodzi z początku
XVIII wieku. W kościele znajdują się dwa cudowne obrazy Maryi, jeden z nich zdobi
ołtarz główny wyrzeźbiony przez rzeźbiarza zakonnika Antala Graffa, drugi - to Czarna
Madonna, którego oryginał znajduje się w Częstochowie. Świątynia oraz stojący obok
niej klasztor stanowią drugi co do wielkości, funkcjonujący do dziś kompleks obiektów
sakralnych. Franciszkańskie Centrum Turystyczne służy oprowadzaniem zwiedzają
cych przekazując informacje w kilku językach oraz organizuje interesujące programy.
30
Openluchtmuseum van Alsóváros („Lagere Stad”)
Izba ludowa Dolnego Miasta
Op talrijke woonhuizen in het stadsdeel Alsóváros, is het sierelement “het goddelijke
oog” motief zoals op het hoofdaltaar van de Kerk van Alsóváros, de vanuit de mid
delpunt uiteenlopende stralen erkenbaar. “De zonnige huizen” hebben een driehoe
kig frontispice dat voor de gelovige gezinnen de Heilige Drie- Eenheid symboliseert.
Sándor Bálint (1904-1980), hoogleraar, belangrijke onderzoeker van de volkskunde
en cultuurgeschiedenis van Szeged, heeft religieus tradities,overtuigingen, geloofs
beleving van de stadsinwoners en buurtbewoners bestudeert. Het Herdenkingshuis
van “de meeste Szegedenaar” bevindt zich in een gerenoveerd zonnig huis, waar wij
het volksleven van Alsóváros en de Zuid- Laagvlakte, alsnog de gebruiksvoorwerpen
tussen de wereldoorlogen kunnen bezichtigen. Naast de permanente tentoonstelling
worden de volksgebruiken tijdens de feestdagen in een bijzonder sfeer uitgebeeld.
Nyíl utca 43.
+36 30/ 501 2822
Open:
15 juni – 31 augustus.: Di-Zat:
10-18u
1 sept – 14 juni.: Do-Zat: 10-18u
Otwarte:
15 czerwiec 31 sierpien
Wtorek-sobota 10-18 godzina
1 wrzesien-14 czerwiec
czwartek- sobota 10-18 godzina
www.napsugarashaz.hu
31
Albert Szent-Györgyi AGORA
AGORA Alberta Szent-Györgyi
Het doel van het centrum dat in december 2012 geopend werd, is dat het de onder
zoeksresultaten afkomstig van de regio op een voor iedereen begrijpelijke manier
presenteert en de interesse van de kinderen voor de natuurwetenschappen opwekt.
Het nieuwe gebouw met een oppervlakte van 6750 m² wordt met moderne techni
sche oplossingen, grondwarmte en zonne-energie bediend. Hiernaartoe verhuisde
het Duizendschoon Kinderhuis, dat al 60 jaar een belangrijke culturele instelling van
de stad is. Een vooruitspringende attractie is het Museum Informaticageschiedenis
van de Universiteit van Szeged die de relikwieën van de heldentijd van de compu
ters (M3, URAL2, RAZDAN, het „Lieveheerbeestje” van Szeged) tentoonstelt. Op
de eerste verdieping zijn installaties te zien die ook in hun eigen tijd als curiosi
teit golden, op de tweede verdieping krijgen de computers die in massaproductie
gefabriceerd werden, in de 20ste eeuw verspreid werden en tot vandaag de dag
functioneren een plek. De bijzonderheden van de natuurwetenschappen kunnen de
jonge en volwassen bezoekers in de zogenaamde spektakel- laboratoria bekijken.
Szeged, Kálvária sugárút 23.
+36 62/ 563 480
Open:
Ma-Vr: 08-20u
Zat: 09-17u
Zo: enkel tijdens evenementen
Otwarte:
Poniedziałek piatek 8-20 godzina
Sobota 9-17 godzina
Niedziela: programy
www.agoraszeged.hu,
www.ajovomultja.hu
Motyw promieni „bożego oka opatrzności”, znajdujący się na głównym ołtarzu
Kościoła w Alsóváros stał się często spotykanym elementem ozdobnym domów
mieszkalnych. Trójtątne „promieniste” poddasze było symbolem Trójcy Świętej w
pobożnych rodzinach.Sándor Bálint ( 1904-1980)wykładowca uniwersytecki,ba
dacz etnografii i historii oświaty pracował nad zwyczajami i wierzeniami ludowymi
oraz nad ich źródłami. Najbardziej segedyński z segedyńskich dom pamięci – ma
jący element promieni słońca po odnowieniu daje możliwość pokazania życia ludzi
w Dolnej części miasta i na terenie Równiny Wschodniej. Obejrzeć tu można również
przedmioty, które używano w okresie międzywojennym. Dom oprócz stałej wystawy
stwarza szczególną atmosferę, pokazując również zwyczaje ludowe związane z róż
nymi programami świątecznymi.
Celem oddanego do użytku w grudniu 2012 roku centrum jest przedstawienie w
sposób powszechnie dostępny wyników badań naukowych prowadzonych w tutej
szym regionie oraz skierowanie zainteresowania dzieci w kierunku nauk przyrodni
czych. Nowy obiekt o powierzchni 6750 m2 funkcjonuje w oparciu o nowoczesne
rozwiązania techniczne, wykorzystuje energię ziemną oraz słoneczną. W budynku
znalazł miejsce Dom Zabaw „Stokrotka” (Százszorszép Gyermekház) będący od
sześćdziesięciu lat ważną instytucją kulturalną miasta. Szczególną atrakcją są zbio
ry muzealne historii informatyki Uniwersytetu Segedyńskiego, ukazujące klejnoty
pionierskiej epoki maszyn liczących (M3, URAL2, RAZDAN, segedyńska „Katica”).
Na pierwszej kondygnacji możemy zobaczyć urządzenia stanowiące niezwykłą
rzadkość już w czasach ich powstania, na drugiej umieszczono komputery sprawne
do dziś, wytwarzane w XX wieku na skalę masową. Ciekawostki ze świata nauk
przyrodniczych dzieci i dorośli mogą poznać w pokazowych laboratoriach.
32
Dierentuin
Park Dzikich Zwierząt
De dierentuin die maar 2,5 km van het centrum van Szeged ligt, en zich in een bosachtige
omgeving van 44 hectare bevindt, ontvangt de bezoekers sinds 1989. De dierentuin biedt
een programma dat zelfs een dag kan vullen. De dieren worden volgens werelddelen
gecategoriseerd vertoond, ernaar strevend dat de natuurlijke levensomstandigheden voor
hen worden verzekerd. De dierentuin beschouwt het als één van zijn belangrijkste taken
om de zeldzame en bedreigde diersoorten onder natuurlijke omstandigheden te houden.
Daarom vinden we hier ook bijzonderheden zoals de Zuid-Amerikaanse klauwaapjes, de
sneeuwluipaarden of de reuzenmiereneters. De verzameling die op bijna elke dag van
het jaar bezocht kan worden, vermaakt zijn gasten met zoopedagogische activiteiten,
spectaculaire voedingsmomenten, en zo nu en dan zelfs met nachtwandelingen.
Kálvária sugárút
+36 62/ 445 299
Open:
1 juni – 31 augustus.: 09-19u
1 september – 30 september.: 09-18u
1 oktober – 31 oktober.: 09-17u
1 november – 31 maart.: 09-16u
1 april – 30 april .: 09-17u
1 mei – 31 mei : 09-18u
33
Zonnebad Aquapolis
Kąpielisko Słoneczne Aquapolis
De vier- seizoen waterstad met een wateroppervlakte van 4400 m² verwelkomt zijn
gasten met de langste waterglijbaan van Europa die het hele jaar door open is. In het
badcomplex vindt elke generatie de voor hem meest geschikte vorm van recreatie.
De meest attractieve elementen van het in 2010 geopende complex zijn de met de
lift bereikbare, uit een 30 meter hoge toren startende, 223 en 272 meter lange,
overdekte reuze glijbanen. 13 glijbanen zorgen voor een in totaal 1000 meter lang
glijplezier voor de avonturiers. Het openlucht wellness bad, de stroombanen, de
bubbelbedden en watervallen bieden onvergetelijk entertainment en ontspanning.
Diegene die wil rusten en bijkomen, vindt de ideale omstandigheden op de rustige
wellness- afdeling van het bad: plezier- en bubbelbaden, massagebehandelingen,
Finse sauna, infrasauna, Romeinse stoomcabine, zoutkamer, aromacabine en een
houtblok sauna in de openlucht staan de gasten ter beschikking.
Torontál tér 1.
+36 62 /566 488
www.napfenyfurdoaquapolis.hu
Otwarte: 1 czerwiec-31 sierpien 9-19 godz
1 wrzesien- 30 wrzesien 9-18 godzin,
1 pazdziernik- 31 pazdziernik 9-17 godz
1 listopad -31 marzec 9-16 godzina
1 kwiecien -30 kwiecien 9 -17 godzina
1 maj 31 maj 9- 18 godz
www.zooszeged.hu
Położony 2,5 km od Segedyna, 44-hektarowy leśny ogród zoologiczny może stanowić
nawet całodzienny program. Obiekt przyjmuje gości od 1989 roku. Poszczególne grupy
zwierząt są rozmieszczone według kontynentów. Ich wybiegi zorganizowano tak, aby za
pewnić naturalne warunki. Park Dzikich Zwierząt za jedno z najważniejszych zadań uwa
ża hodowlę rzadkich i zagrożonych gatunków zwierząt w naturalnych warunkach. Dzięki
temu można tu spotkać takie wyjątkowo rzadkie okazy, jak południowoamerykańskie
tamaryny, irbisy czy mrówkojady grzywiaste. Zwierzęta można podziwiać niemalże co
dziennie przez cały rok, dodatkową atrakcję stanowią zajęcia zoopedagogiczne, pokazo
we karmienie zwierząt, a niekiedy zwiedzający mogą wziąć udział w nocnych wyprawach.
Czynne przez cztery pory roku wodne miasto służy gościom atrakcyjnymi obiektami
wodnymi o łącznej powierzchni wody 4400 m2 i najdłuższą w Europie zjeżdżalnią
wodną dostępną przez cały rok. W nowoczesnym kompleksie każdy z gości znaj
dzie odpowiednią do wieku i nastroju formę rekreacji. Największą atrakcję obiektu
otwartego w roku 2010 stanowią rurowe zjeżdżalnie-giganty o długości 223 i 272
metrów, rozpoczynające się na wysokości 30 metrów, do których można podjechać
windą. Łączna długość 13 zjeżdżalni zapewniających rozrywkę spragnionym moc
nych wrażeń wynosi 1000 metrów. Zewnętrzne baseny rekreacyjne, dzika rzeka,
podwodne leżanki z kąpielą bąbelkową, kaskady - to atrakcje, dzięki którym wizyta
w kąpielisku stanowić będzie niezapomnianą rozrywkę i rekreację. Spragnieni wy
poczynku i regeneracji znajdą ku temu idealne warunki w cichym zakątku odnowy
biologicznej. Do dyspozycji gości są tu baseny rekreacyjne i z hydromasażem, ma
saże, sauna fińska, sauna na podczerwień, łaźnia rzymska, komora solna, kabina
do aromaterapii i zewnętrzna sauna z bali drewnianych.
34
Erzsébet-park
Lasek Elżbiety
Het grootste park van Szeged van circa 15 hectare is in Újszeged („Nieuw-Szeged”) in
de lijn van de Binnenstedelijke brug (Belvárosi híd) te vinden. Een keizerlijke officier, de
kolonel van het Italiaanse bataljon, baron Vilmos Reitzenstein en zijn soldaten hebben
in 1858 de woekerende wildernis op de plaats van het tegenwoordige park omgezet.
Ze hebben een spectaculaire barokke tuin geschapen, waarvan de as door, inmiddels
tot reuzen gegroeide platanen, wordt begrenst. De open plekken met gras worden door
oude linden, eiken en esdoornen beschaduwd. Hier staan de kleinere optreedplaats
van de Openlucht Spelen van Szeged en ook een paar universitaire sportvelden. Aan de
zijkant van het park bij de brug staat de Sint Elisabeth kerk, ernaast werd een recrea
tieplek die versierd is met een fontein, tot stand gebracht. Het park wordt vaak door
sporters, in de eerste plaats door langeafstandlopers, triatlon atleten en handballers als
trainingsplaats gebruikt, maar het is ook welbekend als een goede plek voor meifeesten
en gastronomische festivals. Aan de zijkant bij het stadion staat een fietscentrum.
35
Botanische tuin
Ogród Botaniczny
Na de verhuizing van de Universiteit van Cluj-Napoca naar Szeged, in 1922 heeft de
stad 20 acre aan akkerland aan de universiteit geschonken om een botanische tuin te
kunnen aanleggen. Met beplanting werd begonnen door de oprichter- directeur István
Győrffy. De botanische tuin wordt tot vandaag de dag door de universiteit onderhou
den als een verzameling die voor educatieve en onderzoeksdoeleinden dient, maar
ook voor het brede publiek openstaat. In de tuin worden de economisch belangrijke
soorten geordend getoond, zoals geneeskrachtige planten, kruiden, verf- en vezel
planten en voedselgewas. Maar de tuin heeft ook een functie in het behoeden van de
beschermde planten. Een bijzonderheid is de meer dan 80 jaar geleden in de verza
meling gekomen Indische lotus. Deze heeft in het meer, dat met het artesische water
van de bron van de botanische tuin gevuld is, zijn leefomstandigheden gevonden en
vormt het grootste aantal lotussen in de buitenlucht van Midden- Europa
Lövölde utca 42.
Tel.: +36 62/ 544 108
Open: 1 april– 31 oktober.: 09-18u
1november – 31 maart.: 09-16u
Otwarte: 1 kwiecien- 31 pazdziernik 9-18 godzina
1 listopad- 31 marzec 9-16 godzina
www.fuveszkert.u-szeged.hu
Największy park Segedyna o powierzchni blisko 15 hektarów znajduje się w dziel
nicy Nowy Segedyn (Újszeged) w pobliżu mostu Śródmiejskiego (Belvárosi híd).
Dzikie zarośla rozciągające się na terenie dzisiejszego parku uporządkował oficer
cesarski, pułkownik włoskiego batalionu piechoty, baron Vilmos Reitzenstein i jego
żołnierze w roku 1858. Stworzony został widowiskowy ogród barokowy, na którego
osi rosną olbrzymie już dziś platany, a trawiaste polany ocieniają wiekowe lipy, dęby
i klony. Tu właśnie funkcjonuje mniejsza scena Segedyńskich Spotkań Teatralnych
oraz kilka uniwersyteckich boisk sportowych. Na końcu parku od strony mostu stoi
kościół Świętej Elżbiety (Szent Erzsébet templom), obok którego stworzono skwer
wypoczynkowy ze zdobiącą go fontanną. Park jest ulubionym terenem treningów
biegaczy długodystansowych, triatlonistów, szczypiornistów, znanym także jako
miejsce majówek i festiwali gastronomicznych.
Po przeniesieniu się Uniwersytetu z Kluża (Kolozsvár) do Segedyna w 1922 roku
miasto podarowało Uniwersytetowi ziemię rolną o powierzchni 20 mórg w celu
utworzenia ogrodu botanicznego. Zagospodarowanie terenu i sadzenie roślin roz
począł dyrektor-założyciel István Győrffy. Ogród Botaniczny jest po dziś dzień
utrzymywany przez Uniwersytet jako zbiór służący kształceniu i działalności do
świadczalnej, lecz udostępniony także dla szerokiej publiczności. Ogród w spo
sób systematyczny ukazuje gatunki o znaczeniu gospodarczym, tak więc rośliny
lecznicze i przyprawowe, barwnikowe, włókniste i spożywcze. Bierze także udział
w ochronie gatunków chronionych. Ciekawostką ogrodu jest ponad 80-letni lo
tos indyjski, który w stawie wypełnionym wodą artezyjską znalazł odpowiednie
warunki życia i obecnie stanowi największą w Europie Środkowej populację tej
rośliny na wolnym powietrzu.
SZEGED MEGYEI JOGÚ VÁROS
POLGÁRMESTERI HIVATALA
Tel.: +36-62/564-364; [email protected]
FRISS HÍREK SZEG EDRŐL
W W W.SZEGED.HU
KÖZÉRDEK Ű INFOR M ÁCIÓK SZEG EDRŐL
W W W.SZEGEDVAROS.HU
SZEG ED T URISZ TIK AI H ONL A PJA
W W W.SZEGEDTOURISM.HU
A kiadványban szereplő adatok hitelességéért
a kiadó nem vállal felelősséget.

Download Report