programma 23 t/m 25 april 2014 MECC Maastricht

nederlandse internisten vereniging
programma
23 t/m 25 april 2014
MECC
Maastricht
Help uw patiënten
vooruit in de strijd
tegen diabetes type 2
Verkorte productinformatie en referenties elders in deze uitgave
Victoza® biedt belangrijke voordelen
kg
Significante en
duurzame HbA1c
verlaging1
Blijvende
gewichtsafname1
WERELDWIJD mEER DAn 790.000
pAtIëntEn BEHAnDELD mEt VIctozA®2
1
nr.
De meest voorgeschreven
gLP-1-agonist3
Inleiding
Geachte collegae,
Als de dagen weer langer worden, de zon zich laat zien, de bomen
blad krijgen en de vogels u ‘s ochtends wakker fluiten, kortom als de
lente zich aankondigt, denkt u dan ook aan de Internistendagen?
Traditiegetrouw komt u eind april naar Maastricht waar internisten
(i.o.) elkaar ontmoeten, kennis kunnen opdoen en bijpraten.
Zoals u inmiddels gewend bent, zullen op woensdag de eerste
meet-the-expert sessies plaatsvinden. Niet rustig kennis tot u nemen
na een ochtend doorwerken om vervolgens naar Maastricht te
kunnen afreizen, maar interactief, vaak ook hands-on uw kennis
verdiepen en toepassen. Bent u goed thuis in moeilijke diagnoses,
dan horen wij graag uw suggesties tijdens de Grand Rounds.
Onze internistische honger naar kennis kan gestild worden tijdens de
up-to-date sessies waar de diverse subspecialismen op de kruising
van hun vakgebieden de huidige stand van zaken met u zullen delen.
Ons vak beoefenen vraagt niet alleen om kennis, maar ook om een
maatschappelijke betrokkenheid. Hoe vaak bespreekt u met uw
patiënten dat stoppen met roken erger kan voorkomen?
Hoe vaak lukt het ons om mensen daadwerkelijk te kunnen laten
stoppen? Handvaten om dit te faciliteren zullen ons door
Wanda de Kanter en Pauline Dekker worden aangereikt.
Heeft iemand in uw omgeving of uzelf wel eens een (bijna) fout
gemaakt die zeer nadelig was voor de patiënt? Wat voor hulp is er
voor zorgverleners die zoiets ingrijpends meemaken?
Jo Shapiro heeft hier een visie op, die zij in haar eigen ziekenhuis
verwezenlijkt heeft. Wellicht ook iets voor in onze ziekenhuizen.
Natuurlijk zal er dit jaar weer een diner met cabaret, georganiseerd
door de regio Groningen, gevolgd door een feest plaatsvinden.
Onze jonge talenten krijgen uiteraard weer de gelegenheid in het
voetlicht te treden met research en casuïstiek presentaties.
Kortom, we hopen dat u allen een fijne, leerzame tijd zult hebben
tijdens de Internistendagen en we ontmoeten u graag in Maastricht.
Tot dan!
Namens de Commissie Internistendagen,
An Reyners, voorzitter
1
Voorbereidingscommissie
An Reyners - voorzitter
Paul van Daele
Kees Hovingh
Harry Koene
Robin Peeters
Hilde Royen
Patricia Stassen
Roderick Tummers – de Lind van Wijngaarden (JNIV)
Joost Wiersinga
Deelnemende verenigingen
Nederlandse Internisten Vereniging (NIV)
Internistisch Vasculair Genootschap
Juniorafdeling Nederlandse internisten Vereniging
Nederlandse Federatie voor Nefrologie
Nederlandse Vereniging voor Endocrinologie
Nederlandse Vereniging voor Gastro-Enterologie
Nederlandse Vereniging voor Haematologie
Nederlandse Vereniging voor Klinische Farmacologie en Biofarmacie
Nederlandse Vereniging voor Medische Oncologie
Nederlandse Vereniging voor Medisch Onderwijs
NIV Sectie Acute Interne Geneeskunde
NIV Sectie Allergologie/Klinische Immunologie
NIV Sectie Intensive Care
NIV Sectie Ouderengeneeskunde
Vereniging voor Infectieziekten
Congressecretariaat
Congress & Meeting Services Holland
Postbus 957
5600 AZ EINDHOVEN
Tel. 040 - 2115 430
Fax 040 - 2134 010
E-mail: [email protected]
Hoofdsponsors
2
Sponsors & exposanten
ACCO Uitgeverij
Amgen
Ariad
Astellas Pharma
Baxter
Bayer
Cablon Medical
Cook Medical
Eisai
Esaote Benelux
Eurocept Pharmaceuticals
Genzyme
Gilead Sciences
GlaxoSmithKline
LEO Pharma
Medix Publishers
Novartis
ProStrakan Pharma
Schwa-medico Nederland
Synageva
Vifor Pharma
Will Pharma
Sponsorwerving
Congress Company
Postbus 2428
5202 CK DEN BOSCH
Tel. 073 - 700 35 00
Fax 073 - 700 35 05
E-mail: [email protected]
Organisatie
Medicinae Internae B.V.
(Nederlandse Internisten Vereniging)
Postbus 20066, 3502 LB UTRECHT
Mercatorlaan 1200, 3528 BL UTRECHT
Tel. 030 - 2823229
Fax 030 - 2823225
www.internisten.nl / www.internistendagen.nl
3
Algemene informatie
Datum 23 t/m 25 april 2014
Locatie MECC
Forum 100
6229 GV MAASTRICHT
Tel.: 043 - 383 83 83
Fax: 043 - 383 83 00
InschrijvingInschrijving voor het congres vindt elektronisch plaats
via de website van het congres (www.internistendagen.nl).
Deelname aan het congres is pas definitief na
registratie en ontvangst van het verschuldigde
inschrijfgeld. Inschrijving mogelijk tot uiterlijk 22 april
2014. Een bevestiging wordt u na ontvangst van
betaling toegezonden. Na 22 april kunt u zich
uitsluitend aan de registratiebalie inschrijven.
Om wachten bij de balie te voorkomen adviseren wij
u om tijdig via de website in te schrijven.
Badge In 2014 worden de badges niet vooraf opgestuurd
per post, maar dienen te worden afgehaald bij de
registratiebalie.
Kosten (Inschrijving ontvangen na 15 februari 2014)
1 dag
Internisten lid NIV
€ 400
Assistenten lid (J)NIV
€ 325
Internisten niet lid NIV
2 dagen
totale congres
€ 525
€ 600
(wo-do of do-vr)
€ 475
€ 600
Assistenten niet lid (J)NIV € 400
€ 525
€ 450
(3 dagen)
€ 675
€ 525
€ 600
(incl. koffie, thee, lunches, borrel, programma en
abstract boek, excl. diner en feest)
Diner Voor het diner en feestavond op donderdagavond
kunt u zich aanmelden via de website. De kosten
bedragen € 50,00. Diner en feest zijn uitsluitend
toegankelijk voor congresgangers.
HotelBij uw inschrijving kunt u uw wensen kenbaar maken.
Tijdig reserveren is gewenst. Aanmeldingen worden in
volgorde van binnenkomst behandeld. Reservering
via www.internistendagen.nl/hotels.
4
Vervoer U kunt een gratis treinkaartje aanvragen (zolang de
voorraad strekt) vanaf ieder station in Nederland naar
Maastricht-Centraal of Maastricht Randwyck, 2e klas
retour. Indien u graag 1e klas reist, dan kunt u dit
treinkaartje upgraden naar 1e klas treinvervoer bij het
loket of kaartautomaat van het station van vertrek.
Dit is uiteraard voor eigen rekening! Tijdens het
congres kunt u door uw badge te tonen, gratis
gebruik maken van het openbaar vervoer in
Maastricht. Het treinkaartje wordt een week vóór
het congres toegezonden.
Betaling Incasso vindt plaats d.m.v. de met het
registratieformulier afgegeven eenmalige machtiging.
De betaling wordt geboekt op bankrekening
NL85RAB0198287380 CMSH inzake Nederlandse
Internisten Vereniging Congres.
AnnuleringUitsluitend schriftelijk. Bij annulering vóór 15 maart
2014 wordt het overgemaakte bedrag onder aftrek
van € 35,- aan administratiekosten gerestitueerd.
Vanaf 15 maart 2014 is de inschrijving echter bindend
en de kosten van de aangegeven opties zijn dan
volledig verschuldigd.
Accreditatie NIV
geaccrediteerd
NVR
geaccrediteerd
ZA
geaccrediteerd
NVSHA
geaccrediteerd
NVKG
geaccrediteerd
GAIA
23 april
3 uur
3 uur
3 uur
3 uur
3 uur
24 april
7 uur
7 uur
7 uur
7 uur
7 uur
25 april
4 uur
4 uur
4 uur
4 uur
4 uur
m uw nascholingspunten na afloop van het congres
O
in uw nascholingsdossier in GAIA bij te kunnen
schrijven is opgave van uw juiste 11-cijferig BIGnummer verplicht. Uw BIG nummer kunt u vinden via
www.bigregister.nl. Bij on-site registratie adviseren wij
u om uw BIG nummer op te slaan in uw mobiele
telefoon, zodat u het bij de hand heeft hand heeft.
Koffie/thee Tijdens het congres wordt in de pauzes koffie en thee
geserveerd vanuit de koffiebars in de Expositiehal.
Lunches/diner De lunches vinden plaats bij de Expositie in de
Expo Foyer, het diner zal plaatsvinden in de Zuidhal.
Parkeren U kunt gebruik maken van de parkeergarages P4 en P5.
5
Woensdag 23 april 2014
16.00 - 17.00 Inschrijving en koffie/thee
Expo Foyer/Trajectum
17.00 - 17.45 Meet the expert-sessies - Ronde 1
Zaal 0.4
Echografie: abdomen, hals en lijnen
M.J. Blans, Arnhem
Dr. A. Berghout, Rotterdam
Dr. F.H. Bosch, Arnhem
J. Vergragt, Utrecht
Mw. Dr. R.T. Netea-Maier, Nijmegen
Zaal 0.5 Het ABC van de acute geneeskunde
Mw. Dr. P.M. Stassen, Maastricht
Mw. Dr. H.A.H. Kaasjager, Utrecht
Dr. H.S. Brink, Enschede
Mw. Dr. S.C.E. Klein-Nagelvoort, Rotterdam
Zaal 2.1Elektrolytstoornissen
Dr. E.J. Hoorn, Rotterdam
Dr. L. Vogt, Amsterdam
Zaal 0.2/0.3
Acute buikpijn
Mw. Prof.dr. M.A. Boermeester, Amsterdam
T.J. Olgers, Groningen
Zaal 2.7/2.8
Nieuwe orale anticoagulantia (NOAC’s)
Mw. Dr. M. Söhne, Nieuwegein
Dr. M. Coppens, Amsterdam
Zaal 2.14Cardiovasculair risicomanagement
bij reproductieve stoornissen
Mw. Dr. J.E. Roeters van Lennep, Rotterdam
Prof.dr. J.S.E. Laven, Rotterdam
Zaal 0.8Schildkliernodi
Prof.dr. J.W.A. Smit, Nijmegen
Mw. Prof.dr. Th.P. Links, Groningen
Zaal 0.11
Nieuwe antibiotica en oude in een nieuw jasje
Mw. Dr. S.E. Geerlings, Amsterdam
Prof.dr. M.J.M. Bonten, Utrecht
Zaal 2.9/2.10
Multipel myeloom
Dr. N.W.C.J. van de Donk, Utrecht
Dr. M.D. Levin, Dordrecht
Zaal 0.1
Nieuwe ontwikkelingen in de diagnostiek van Cushing
Dr. R.A. Feelders, Rotterdam
Mw. Dr. E.F.C. van Rossum, Rotterdam
6
Woensdag 23 april 2014
Zaal 0.9Omgang met Somatisch Onvoldoende
verklaarde Lichamelijke Klachten (SOLK)
Mw. A. Weiland, Rotterdam
Dr. J.T.M. van Leeuwen, Groningen
Mw. J.M. Gol, Groningen
18.00 - 18.45 Meet the expert-sessies - Ronde 2
Zaal 0.4
Echografie: abdomen, hals en lijnen
M.J. Blans, Arnhem
Dr. A. Berghout, Rotterdam
Dr. F.H. Bosch, Arnhem
J. Vergragt, Utrecht
Mw. Dr. R.T. Netea-Maier, Nijmegen
Zaal 0.5 Het ABC van de acute geneeskunde
Mw. Dr. P.M. Stassen, Maastricht
Mw. Dr. H.A.H. Kaasjager, Utrecht
Dr. H.S. Brink, Enschede
Mw. Dr. S.C.E. Klein-Nagelvoort, Rotterdam
Zaal 2.1Elektrolytstoornissen
Dr. E.J. Hoorn, Rotterdam
Dr. L. Vogt, Amsterdam
Zaal 0.2/0.3
Acute buikpijn
Mw. Prof.dr. M.A. Boermeester, Amsterdam
T.J. Olgers, Groningen
Zaal 2.7/2.8
Nieuwe orale anticoagulantia (NOAC’s)
Mw. Dr. M. Söhne, Nieuwegein
Dr. M. Coppens, Amsterdam
Zaal 2.14Cardiovasculair risicomanagement
bij reproductieve stoornissen
Mw. Dr. J.E. Roeters van Lennep, Rotterdam
Prof.dr. J.S.E. Laven, Rotterdam
Zaal 0.8Schildkliernodi
Prof.dr. J.W.A. Smit, Nijmegen
Mw. Prof.dr. Th.P. Links, Groningen
Zaal 0.11
Nieuwe antibiotica en oude in een nieuw jasje
Mw. Dr. S.E. Geerlings, Amsterdam
Prof.dr. M.J.M. Bonten, Utrecht
Zaal 2.9/2.10
Multipel myeloom
Dr. N.W.C.J. van de Donk, Utrecht
Dr. M.D. Levin, Dordrecht
7
Woensdag 23 april 2014
Zaal 0.1
Nieuwe ontwikkelingen in de diagnostiek van Cushing
Dr. R. Feelders, Rotterdam
Mw. Dr. E.F.C. van Rossum, Rotterdam
Zaal 0.9Omgang met Somatisch Onvoldoende
verklaarde Lichamelijke Klachten (SOLK)
Mw. A. Weiland, Rotterdam
Dr. J.T.M. van Leeuwen, Groningen
Mw. Dr. J.M. Gol, Groningen
18.45 - 19.45 Koffie/theepauze met lichte maaltijd
Expo Foyer/Trajectum
18.45 - 19.45 Satellietsymposium AstraZeneca
Zaal 0.11
Is insuline het einde?
Prof.dr. C.D.A. Stehouwer, Maastricht
18.45 - 19.45 Satellietsymposium Cook Medical
Zaal 2.1
PICC lijnen; een minimaal invasieve
techniek voor intraveneuze toegang
Minimaal invasieve beeld gestuurde plaatsing
van PICC lijnen
Drs. W. Prevoo, Amsterdam
PICC lijnen, de resultaten
Dr. H. van Overhagen, Den Haag
Verzorging en patiëntenbeleving
Mw. B. van den Berg, Den Haag
19.45 - 20.45 Plenaire sessie: Interne geneeskunde I
Auditorium 1 Voorzitter: Prof.dr. J.W.A. Smit, Nijmegen
Nederland stopt met roken: waarom en hoe
voor de internist
Mw. Dr. W. de Kanter, Amsterdam
Mw. Drs. P.C. Dekker, Beverwijk
De opleider van morgen
Prof.dr. J.B.L. Hoekstra, Amsterdam
8
Donderdag 24 april 2014
07.00 - 09.00 Inschrijving en koffie/thee
Expo Foyer/Trajectum
07.45 - 08.45 Algemene ledenvergadering
Zaal 2.1
07.45 - 08.45 Ontbijtsatellietsymposium Amgen
Zaal 0.5
Bijzonder nieuws bij trombocyten afwijkingen:
innovatie in diagnostiek en behandeling
Innovatie in diagnostiek
Dr. R.E.G. Schutgens, Utrecht
Innovatie in behandeling
Dr. M.R. Schipperus, Den Haag
07.45 - 08.45 Ontbijtsatellietsymposium Bayer
Zaal 0.4
Antitrombotica in de dagelijkse praktijk –
(on)duidelijkheden rond VKA en NOACs
Stand van richtlijnen in Nederland
Prof.dr. M.V. Huisman, Leiden
Gebruik van VKA en NOACs in België
Prof.dr. P. Verhamme, Leuven
Bloedingen onder VKA en NOACs
Mw. Dr. K. Meijer, Groningen
09.00 - 09.15 Woord van de voorzitter
Auditorium 1 Mw. Prof.dr. S.E.J.A. de Rooij, voorzitter NIV
09.15 - 10.45 Auditorium 1
Plenaire sessie: Interne Geneeskunde II
Voorzitter: Prof.dr. C.D.A. Stehouwer, Maastricht
Micro-albuminurie groot geworden
Dr. R.T. Gansevoort, Groningen
Geschiedenis van de geneeskunde
Prof.dr. M.J. van Lieburg, Rotterdam
Doping en gezondheid: doet het er wel toe?
H. Ram, Driebergen
10.45 - 11.15 Koffie/theepauze
Expo Foyer/The Battle - Serious gaming in de acute
Trajectum interne geneeskunde
9
Donderdag 24 april 2014
Educatieve Parallelsessies
11.15 - 12.45 Update in Endocrinologie en Klinische Farmacologie
Zaal 0.4/0.5 Voorzitters: Dr. R.P. Peeters, Rotterdam
Prof.dr. T. van Gelder, Rotterdam
Poep, the ultimate biological, als behandeling van het
metabool syndroom
Dr. M. Nieuwdorp, Amsterdam
Bijwerkingen van steroïden: hoe nu verder?
Prof.dr. A.M. Pereira Arias, Leiden
Effecten van medicamenteuze therapie op de
schildklierfunctie
Dr. R.P. Peeters, Rotterdam
11.15 - 12.45 Update in Infectieziekten en Gastro-Enterologie
Auditorium 1 Voorzitters: Dr. W.J. Wiersinga, Amsterdam
Dr. R.F.A. Tummers - de Lind van Wijngaarden,
Maastricht
De darmmicrobiota in gezondheid en ziekte:
overzicht voor de internist
Dr. W.J. Wiersinga, Amsterdam
Clostridium difficile: stand van zaken 2014
Mw. Prof.dr. A. Verbon, Rotterdam
Inflammatoire darmziekten: de nieuwste inzichten
Dr. C.I.J. Ponsioen, Amsterdam
11.15 - 12.45 Update in Immunologie en Ouderengeneeskunde
Zaal 0.11
Voorzitters: Dr. P.L.A. van Daele, Rotterdam
Mw. H.I.F. Royen, Zwolle
Allergie gaat een leven lang mee
Mw. Dr. J.N.G. Oude Elberink, Groningen
Immune aging, over veroudering van het
immuunsysteem
Dr. A.W. Langerak, Rotterdam
Het immuunsysteem: door schade en schande wijs
Mw. Prof.dr. A.B. Maier, Amsterdam
10
Donderdag 24 april 2014
11.15 - 12.45 Update in Medische Oncologie
en Vasculaire Geneeskunde
Auditorium 2 Voorzitters: Dr. G.K. Hovingh, Amsterdam
Mw. Dr. A.K.L. Reyners, Groningen
VEGF remmers en hypertensie
Mw. Dr. A.A.M. van der Veldt, Amsterdam
Mw. Dr. M.H.W. Kappers, Breda
Vroege vasculaire complicaties van
chemotherapie bij kanker
Prof.dr. P.W. Kamphuisen, Groningen
Late cardiovasculaire toxiciteit
Prof.dr. J.A. Gietema, Groningen
11.15 - 12.45 NIV Kwaliteitscommissie en Medisch Onderwijs
Zaal 2.1
Voorzitters: Dr. J.A. Schouten, Nijmegen
Mw. Prof.dr. J. de Graaf, Nijmegen
Estafette in het ziekenhuis: Patiëntveiligheid vraagt
om adequate dienstoverdracht
Opleiden in tijd van bezuiniging: kwaliteit is prioriteit!
Mw. Dr. P.J.M. van Gurp, Nijmegen
Mw. M.A. Tervoort, Delft
Mw. Dr. S.E. Geerlings, Amsterdam
P.L. Klarenbeek, Amsterdam
Prof.dr. R.O.B. Gans, Groningen
Mw. Drs. E. de Jongh, Amsterdam
12.45 - 13.45 Lunch
Expo Foyer/ The Battle - Serious gaming in de acute
Trajectum
interne geneeskunde
12.45 - 13.45 Lunch Satellietsymposium AstraZeneca
Zaal 0.11
Acute coronaire syndromen in de praktijk.
Wat is nieuw in plaatjesaggregatieremming
en wat zeggen de richtlijnen?
Mw. Prof.dr. S. Middeldorp, Amsterdam
11
Donderdag 24 april 2014
12.45 - 13.45 Lunch Satellietsymposium Novo Nordisk Farma
Zaal 0.2/0.3 Hypoglykemie in Nederland
Inleiding; de laatste inzichten over de impact en de
gevolgen van hypoglykemie
Dr. B.E. de Galan, Nijmegen
Sneak Preview Nederlands resultaten van de
Internationale HAT-studie
Mw. Dr. P.H.L.M. Geelhoed-Duijvestijn, Den Haag
De impact van hypoglykemie vanuit het perspectief
van de patiënt
Prof.dr. F.J. Snoek, Amsterdam
Educatieve Parallelsessies
13.45 - 15.15 Update in Hematologie en Nefrologie
Auditorium 1 Voorzitters: Dr. H.R. Koene, Nieuwegein
Mw. Dr. P.M. Stassen, Maastricht
TTP-HUS een diagnostische uitdaging in
de klinische praktijk
Mw. Dr. S.S. Zeerleder, Amsterdam
Zin en onzin van screenend stollingsonderzoek
voorafgaand aan nierbiopt
Mw. Dr. V.E.A. Gerdes, Amsterdam
Waarom streefwaarden bij de behandeling van
bloedarmoede niet werken
Prof.dr. C.A.J.M. Gaillard, Groningen
13.45 - 15.15Update in Acute Interne Geneeskunde en
Intensive Care
Zaal 0.4/0.5 Voorzitters: J. de Koning, Veldhoven
Mw. A. Govers, Rotterdam
Vocht bij sepsis: wat, hoeveel, waarom? Een update
Dr. J.J.M. Ligtenberg, Groningen
Zuurstof, genoeg is genoeg
Prof.dr. E. de Jonge, Leiden
Team prestaties onder druk: niet voor opgeleid?
M. Haerkens, Den Bosch
12
Donderdag 24 april 2014
13.45 - 15.15
Auditorium 2
Opiniesessie JNIV
Voorzitter: Prof.dr. P.C. Huijgens, Amsterdam
Opgeleid tot werkloosheid….?
Mw. Prof.dr. M.M.E. Schneider, Utrecht
Dr. A.A. Kroon, Maastricht
Dr. J. van den Heuvel, Delft
13.45 - 15.15 Topproefschriften 2013
Zaal 2.1
Voorzitters: Dr. J.C. Roos, Amsterdam
Dr. A.M. Vollaard, Leiden
Innovative imaging techniques for improved
characterization of atherosclerosis and the
assessment of novel therapies
Dr. R. Duivenvoorden, Amsterdam
Towards safer use of glucocorticoids
Mw. Dr. M. van der Goes, Utrecht
Chronic Q-fever in the Netherlands
Mw. Dr. L.M. Kampschreur, Utrecht
15.15 - 15.45 Koffie/theepauze
Expo Foyer/The Battle - Serious gaming in de acute
Trajectum
interne geneeskunde
15.45 - 16.45 Grand Rounds
Auditorium 1 Moderator: Dr. P.L.A. van Daele, Rotterdam
Panelleden:
Mw. C.M.F. van Nispen tot Pannerden, Londen
L.J.M. de Heide, Leeuwarden
Dr. W. de Ronde, Heemstede
Dr. A.H. van den Meiracker, Rotterdam
Parallelsessies:
Orale presentaties research abstracts en
case reports
17.00 - 18.00 Parallelsessie 1: Case Reports/Research
Auditorium 1 Voorzitters: Dr. P.M. Netten, Den Bosch
Dr. L.J.M. Reichert, Arnhem
Clinical value of serum IgG4 subclass levels in
patients with idiopathic retroperitoneal fibrosis.
L.G. Pelkmans, E. Vermeer, T.R. Hendriksz,
E.F.H. van Bommel
1
Albert Schweitzer Hospital, Dordrecht
13
Donderdag 24 april 2014
A nice CATCH!
S. Indhirajanti, J. Alsma, P.L.A. van Daele
Erasmus Medical Centre, Rotterdam 7
Cardiac involvement in eosinophilic granulomatosis
with polyangiitis (EGPA; Churg-Strauss syndrome)
and granulomatosis with polyangiitis (GPA; Wegener’s
granulomatosis) patients
M.R. Hazebroek, M.J. Kemna, S. Schalla,
S. Sanders-van Wijk, S.C. Gerretsen, R. Dennert,
H.P. Brunner-la Rocca, P. van Paassen,
J.W. Cohen Tervaert, S. Heymans
Maastricht University Medical Centre, Maastricht
16
Outcome of patients with idiopathic retroperitoneal
fibrosis treated with tamoxifen or corticosteroid
monotherapy
F.E. van der Bilt, W.A.G. van der Meijden,
T.R. Hendriks, E.F.H. van Bommel
37
Albert Schweitzer Hospital, Dordrecht
Delayed progression of carotid intima media thickness
in patients with Rheumatoid Arthritis: 1-year results of
the FRANCIS study
D.F. van Breukelen-van der Stoep, D. van Zeben,
B. Klop, M.A. de Vries, N. van der Meulen,
J. van der Arend, G.J.M. van de Geijn, H.W. Janssen,
C. van Casteren-Messidoro, E. Birnie, J.M.W. Hazes,
M. Castro Cabezas
St Franciscus Hospital, Rotterdam
Erasmus Medical Centre, Rotterdam
39
17.00 - 18.00 Parallelsessie 2: Case Reports/Research
Auditorium 2 Voorzitters: Mw. Prof.dr. J. de Graaf, Nijmegen
Mw. Dr. E.J.M. Mattijssen, Arnhem
Low haptoglobin, reflex: hemolysis!
H.F. Dresselaars, K.G. van der Hem
Zaans Medical Centre, Zaandam
2
Juvenile haemochromatosis in a 30-year old patient
with heterozygous beta-thalassemia
J.E. Tijmensen, H. van Houten
Haga Hospital, Den Haag
12
A Turkish family with congenital dyserytropoietic
anaemia type II
S. Wiebers, T.M. van Maanen, W.G. Meijer
Westfries Hospital, Hoorn
13
14
Donderdag 24 april 2014
Iron inflammation and early death in adults with sickle
cell disease
E.J. van Beers, Y. Yang, N. Raghavachari, D. Allen,
J. Nichols, L. Mendelsohn, S. Nekhai, V.R. Gordeu,
J.G. Taylor Vi, G.J. Kato
Academic Medical Centre, Amsterdam
National Heart, Lung and Blood Institute, Bethesda
14
Howard University, Washington
Macrocytic anaemia in patients with newly diagnosed
anaemia: factors influencing diagnosis and prognosis
M.D. Levin, K. Stoute, P. Sonneveld, J. Riedl
Albert Schweitzer Hospital, Dordrecht
Erasmus Medical Centre, Rotterdam
15
17.00 - 18.00 Parallelsessie 3: Case Reports/Research
Zaal 0.4
Voorzitters: Prof.dr. J.L.C.M. van Saase, Rotterdam
Dr. J.W.J. van Esser, Breda
Multi-organ toxicity due to chronic occupational heavy
metal exposure
D.J.L. van Twist, C.V. Hoge, G.H. Koek, H. ten Cate
Maastricht University Medical Centre, Maastricht3
From endocrine to cardiac storm: ventricular
fibrillation in a young patient with thyrotoxicosis
and Brugada syndrome
L. Both, J.P.H. van Wijk
Gelderse Vallei Hospital, Ede 8
Secondary causes for osteoporosis significantly
contribute to fracture risk in patients with
osteopenia and a recent fracture
F. Malgo, N.A.T. Hamdy, N.M. Appelman-Dijkstra
Leiden University Medical Centre, Leiden
9
15
Donderdag 24 april 2014
Preventing misdiagnosis of Fabry disease:
a consensus recommendation for improved diagnosis
in adults presenting with kidney disease or left
ventricular hypertrophy and mutations of unknown
clinical significance
B.E. Smid, L. van der Tol, M. Biegstraaten, F. Cecchi,
R.H. Lekanne Dit Deprez, P.M. Elliott, S. Florquin,
D.A. Hughes, R.A. Lachmann, J.P. Oliveira, A. Ortiz,
P.G.Postema, E. Svarstad, W. Terryn, J. Timmermans,
C. Tøndel, L. Vogt, S. Waldek, C. Wanner,
A.C. van der Wal, F. Weideman, M.L. West,
M.A. van den Bergh Weerman, G.E. Linthorst,
C.E. Hollak
Academic Medical Centre, Amsterdam
Careggi Hospital, Florence Heart Hospital, London
Royal Free & University college medical school,
London
National Hospital for Neurology and Neurosurgery,
London
Hospital São João, Porto
IIS-Fundacion Jimenez Diaz, Madrid
Haukeland University Hospital, Bergen
Gent University Hospital, Gent
Radboud University Medical Centre, Nijmegen
University Hospital Wurzburg, Wurzburg
34
Dalhousie University, Halifax
Cholesteryl-Ester Storage Disease: Two Family Cases
of an Underreported and Underdiagnosed Disease
B. Sjouke, M.A. Alleman, J.W.J. van der Stappen,
J.E.M. Groener, A. Pepping, R. Wevers, A. Gouw,
B.D. Dikkeschei, G.S. Mijnhout, G.K. Hovingh
Academic Medical Centre, Amsterdam
Isala Clinics, Zwolle
Leiden University Medical Centre, Leiden
Radboud University Medical Centre, Nijmegen38
17.00 - 18.00 Parallelsessie 4: Case Reports/Research
Zaal 0.5
Voorzitters: Prof.dr. J.W. de Fijter, Leiden
Dr. P.J. de Vries, Hilversum
Microbial Strangulation After a Chinese Dinner?
J. Vergragt, T.J. Blokhuis, D.W. de Lange
Ikazia Hospital, Rotterdam
University Medical Centre Utrecht, Utrecht 4
Persisting arthralgias after a stay in Brazil: an
unfamiliar infectious risk for visitors to the 2014 FIFA
World Cup
C.A.D. Slegers, M. Keuter, A.V. van der Ven,
Q. de Mast
Radboud University Medical Centre, Nijmegen17
16
Donderdag 24 april 2014
A comparison of the diagnostic value of MRI and
FDG-PET/CT in suspected spondylodiscitis
I.J.E. Kouijzer, C. Smids, F.J. Vos, T. Sprong,
A.J.F. Hosman, W.J.G. Oyen, C.P. Bleeker-Rovers
Jeroen Bosch Hospital, Den Bosch
Radboud University Medical Centre, Nijmegen
St Maartens Clinic, Nijmegen18
Maastricht’s experience in implementing an
Antimicrobial Stewardship program
J.M.L. de Kort, R.F.J. Benus, A.A. Moens,
F.H. van Thiel, D. Posthouwer
Maastricht University Medical Centre, Maastricht
19
Plasmodium falciparum malaria recrudescence
occuring 2.5 years after leaving an endemic country
M.A.H. Berrevoets, A.S.M. Dofferhoff
Radboud University Medical Centre, Nijmegen
Canisius-Wilhelmina Hospital, Nijmegen20
17.00 - 18.00 Parallelsessie 5: Case Reports/Research
Zaal 2.1
Voorzitters: Dr. B.J. Looij, Geleen
Dr. Y.W.J. Sijpkens, Den Haag
Constipation and coloured urine: the diagnostic
challenge of acute intermittent porphyria
C.H.M. Leenen, M. Westerman, C.E.H. Siegert,
J. Veenstra
St Lucas Andreas Hospital, Amsterdam
5
Effect of oxygen status on innate immune
functions in human endotoxemia
H.D. Kiers, J. John, E. Janssen, G.J. Scheffer,
J.G. van der Hoeven, P. Pickkers, M. Kox
Radboud University Medical Centre, Nijmegen22
A shocking finish of the ‘Dam tot Damloop’
J.A.J. Douma, R.J.L.F. Loffeld
Zaans Medical Centre, Zaandam25
17
Donderdag 24 april 2014
The Effect of Intravenous Iron Dosing Patterns on
Anemia Management in Chronic Hemodialysis
Patients
W.M. Michels, B.G. Jaar, P.L. Ephraim, Y. Liu,
D.C. Miskulin, N. Tangri, S.M. Sozio, T. Shafi,
D.C. Crews, J.J. Scialla, W.L. St.Peter, A. Mcdertmott,
K. Bandeen-Roche, L.E. Boulware
Onze Lieve Vrouwe Hospital, Amsterdam
Johns Hopkins University School of Medicine, Baltimore
Tufts University School of Medicine, Boston
Seven Oaks General Hospital, University of Manitoba,
Winnipeg
University of Miami Miller School of Medicine, Miami
University of Minnesota College of Pharmacy,
Minneapolis28
Liraglutide reverses insulin-associated weight gain,
improves glycemic control and decreases insulin dose
in patients with type 2 diabetes. Results from a
26-week, randomized, controlled trial (ELEGANT)
H.M. de Wit, G.M.M. Vervoort, H.J.J. Jansen,
W.J.C. de Grauw, B.E. de Galan, C.J. Tack
Radboud University Medical Centre, Nijmegen
Jeroen Bosch Hospital, Den Bosch40
17.00 - 18.00 Parallelsessie 6: Case Reports/Research
Zaal 0.11
Voorzitters: Mw. Prof.dr. M.M.E. Schneider, Utrecht
Dr. W.G. Meijer, Hoorn
Drug induced fatal hepatic toxicity after 1 week
nitrofurantoin
N.C.W. Laurenssen, M. Kramer, R. Aydinli, J. Gisolf,
J. Verhave
Rijnstate Hospital, Arnhem
6
Health Centre Velperweg, Arnhem
Olmesartan causing prominent diarrhea and
malabsorption
J.J.B. Janssen, P. Nijeboer, C.J.J. Mulder
St. Elisabeth Hospital, Tilburg
VU University Medical Centre, Amsterdam10
Exocrine insufficiency in chronic pancreatitis;
flexible dosing of pancreatic enzymes improves
treatment outcome
E.C.M. Sikkens, D.L. Cahen, J. de Wit,
C.W.N. Looman, F. Kubben, M.J. Bruno
St Lucas Andreas Hospital, Amsterdam
Erasmus Medical Centre, Rotterdam
Maasstad Hospital, Rotterdam11
18
Donderdag 24 april 2014
The incidence of acute kidney injury (AKI) after a
single-dose of gentamicin in the emergency
department
J.M.L. de Kort, M. Cobussen, P.J.L. Heuvelmans,
S.H. Lowe, P.M. Stassen
Maastricht University Medical Centre, Maastricht
26
Hydration prior to CT-pulmonary angiography is not
required for prevention of contrast induced-acute
kidney injury: The Randomized Nefros Trial
J.K. Kooiman, Y.W.J. Sijpkens, M. van Buren,
J.H.M. Groeneveld, S.R.S. Ramai, A.J. van der Molen,
N.J.M. Aarts, C.J. van Rooden, S.C. Cannegieter,
H. Putter, T.J. Rabelink, M.V. Huisman
Leiden University Medical Centre, Leiden
Bronovo Hospital, Den Haag
Haga Hospital, Den Haag
Medical Centre Haaglanden, Den Haag27
17.00 - 18.00 Parallelsessie 7: Case Reports/Research
Zaal 0.2/0.3 Voorzitters: Dr. R. Heijligberg, Ede
Dr. A.F. Mulder, Utrecht
Direct and delayed ICU admission in elderly patients
E. Pijpers, M. Bosch, A. Zwietering, P. Stassen
Maastricht University Medical Centre, Maastricht
21
Does the ‘Weekend Effect’ exist in Elderly Internal
Medicine Patients visiting the Emergency
Department?
S.H.A. Brouns, J.J.H. Wachelder, F.S. Jonkers,
S.L.E. Lambooij, H.R. Haak
Máxima Medical Centre, Eindhoven23
Organizational Factors induce Prolonged Emergency
Department Length of Stay in Elderly Patients
S.H.A. Brouns, S.L.E. Lambooij, J. Dieleman,
I.T.P. Vanderfeesten, P.M. Stassen, H.R. Haak
Máxima Medical Centre, Eindhoven
Eindhoven University of Technology, Eindhoven
Maastricht University Medical Centre, Maastricht24
19
Donderdag 24 april 2014
Effects of a web-based intervention on physical
activity and metabolism in older adults: randomized
controlled trial
C.A. Wijsman, R.G.J. Westendorp, E.A.L.M. Verhagen,
M. Catt, P.E. Slagboom, A.J.M. de Craen, D. Vroege,
K. Broekhuizen, W. van Mechelen, D. van Heemst,
F. van der Ouderaa, S.P. Mooijaart
Bronovo Hospital, Den Haag
Leiden University Medical Centre, Leiden
EMGO Institute, VU Medical Centre, Amsterdam
Institute for Ageing and Health, Newcastle University,
Newcastle Upon Tyne Institute for Evidence Based
Medicine in Old Age (IEMO), Leiden
Netherlands Consortium for Healthy
Ageing (NCHA), Leiden35
Age-adjusted d-dimer cut-off levels to rule out
pulmonary embolism: a prospective outcome study:
the ADJUST study
P.L. den Exter, J. van Es, M. Righini, P.M. Roy, F.
Verschuren, A. Ghuysen, O. Rutschmann, O. Sanchez,
M. Jaffrelot, A. Trinh-Duc, C. Le Gall, J. Schmidt,
A. Principe, A.A. van Houten, M. ten Wolde,
R.A. Douma, G. Hazelaar, P.M.G. Erkens,
K.W. van Kralingen, M.J. Grootenboers, M. Durian,
Y.W. Cheung, G. Meyer, H. Bounemeaux,
M.V. Huisman, P.W. Kamphuisen, G. Le Gal
Leiden University Medical Centre, Leiden
Academic Medical Centre, Amsterdam
Geneva University Hospital, Geneva
University Hospital of Angers, Angers
Cliniques Universitaires St-Luc, Brussels
Liege University Hospital, Liege
Hôpital Européen Georges Pompidou, Paris
Brest University Hospital, Brest
Centre Hospitalier d’Agen, Agen
Centre Hospitalier d’Argenteuil, Argenteuil
Centre Hospitalier Universitaire de Clermont- Ferrand,
Clermont-Ferrand
Centre Hospitalier de Morlaix, Morlaix
Maasstad Hospital, Rotterdam
Flevo Hospital, Almere
Rijnstate Hospital, Arnhem
Maastricht University Medical Centre, Maastricht
Van Weel Bethesda Hospital, Dirksland
Amphia Hospital, Breda
Erasmus Medical Centre, Rotterdam
University Medical Centre Groningen, Groningen
Ottawa Health Research Institute, Ottawa
36
20
Donderdag 24 april 2014
17.00 - 18.00 Parallelsessie 8: Case Reports/Research
Zaal 2.7/2.8
Voorzitters: Prof.dr. R.P. Koopmans, Maastricht
Dr. F.L.G. Erdkamp, Geleen
Metastatic Breast Cancer: What is the real benefit of
chemotherapy in clinical practice?
J.L. Bakker, K. Wever, J.H. van Waesberghe,
A. Beeker, H. Meijers, I.R. Konings,
H.M.W. Verheul
Spaarne Hospital, Hoofddorp
VU University Medical Centre, Amsterdam29
Limited value of the online Adjuvant! program in older
breast cancer patients
N.A. de Glas, W. van de Water, E.G. Engelhardt,
E. Bastiaannet, A.J.M. de Craen, J.R. Kroep,
H. Putter, A.M. Stiggelbout, N.I. Weijl,
C.J.H. van de Velde, J.E.A. Portielje, G.J. Liefers
Leiden University Medical Centre, Leiden
Bronovo Hospital, Den Haag
30
Haga Hospital, Den Haag
Oncogenic osteomalacia associated with a B-cell
non-Hodgkin lymphoma
J.H. Elderman, M. Wabbijn, F.E. de Jongh
Ikazia Hospital, Rotterdam31
Willingness to undertake chemotherapy and attitudes
towards costs for therapy in the Netherlands
A .T. Zuur, E.F.M.M. van Dijk, M. Coskuntürk,
J. van der Palen, E.M. Adang, P.F.M. Stalmeier,
T.N.H. Timmer-Bonte, A.N.M. Wymenga
Medical Spectrum Twente, Enschede
Radboud University Medical Centre, Nijmegen
32
Severe symptomatic hypocalcemia in a patient with
metastatic prostate cancer: hungry bone syndrome
associated with extensive osteoblastic metastases
P.W. Holm, M. Tascilar
Isala Clinics, Zwolle
33
18.00 - 19.15 Borrel
Expo Foyer
18.00 - 19.30 NIV Loop
Trajectum
Start (inschrijven vanaf 17.30)
19.30 - 01.00 Cabaret Groningen ‘Het hoogste adres!’
Zuidhal Diner en feest
21
Vrijdag 25 april 2014
08.00 - 08.45 Inschrijving en koffie/thee
Expo Foyer/Trajectum
08.45 - 09.45 Plenaire sessie:
Auditorium 1 ‘Schop de Heilige Huisjes omver!’
Moderator: Mw. Dr. H.A.H. Kaasjager, Utrecht
Jury:
Mw. W.E.M. Schouten, Amsterdam
Prof.dr. F.L.J. Visseren, Utrecht
Mw. Dr. P.C. Oldenburg, Amersfoort
10.00 - 10.45 Meet the expert-sessies - Ronde 3
Zaal 0.4
Echografie: abdomen, hals en lijnen
M.J. Blans, Arnhem
Dr. K. Hoogenberg, Groningen
Dr. F.H. Bosch, Arnhem
J. Vergragt, Utrecht
Mw. Dr. R.T. Netea-Maier, Nijmegen
Zaal 0.5 Het ABC van de acute geneeskunde
Mw. D.A.W.A. Joosen, Maastricht
M.C.M. de Groot, Haarlem
Dr. P.W.B. Nanayakkara, Amsterdam
J. Alsma, Rotterdam
Zaal 2.1Elektrolytstoornissen
Dr. E.J. Hoorn, Rotterdam
Dr. L. Vogt, Amsterdam
Zaal 0.2/0.3
Nieuwe orale anticoagulantia (NOAC’s)
Mw. Dr. M. Söhne, Nieuwegein
Dr. M. Coppens, Amsterdam
Zaal 0.8Huidziekten
Mw. V. Verstraeten, Maastricht
Dr. Ch. Henquet, Maastricht
Mw. E. Jagtman, Maastricht
Zaal 0.11Antimicrobiële resistentie voor de internist:
van surveillance tot richtlijnen
Dr.ing. E.F. Schippers, Den Haag
Zaal 2.7/2.8Schildkliernodi
Prof.dr. J.W.A. Smit, Nijmegen
Mw. Prof.dr. Th.P. Links, Groningen
Zaal 0.1
Multipel myeloom
Dr. N.W.C.J. van de Donk, Utrecht
Dr. M.D. Levin, Dordrecht
22
Vrijdag 25 april 2014
Zaal 2.14
Nieuwe ontwikkelingen in de diagnostiek van Cushing
Dr. R.A. Feelders, Rotterdam
Mw. Dr. E.F.C. van Rossum, Rotterdam
Zaal 2.9/2.10Omgang met Somatisch Onvoldoende
verklaarde Lichamelijke Klachten (SOLK)
Mw. A. Weiland, Rotterdam
Dr. J.T.M. van Leeuwen, Groningen
Mw. J.M. Gol, Groningen
Zaal 0.9
Dosering van medicatie
Prof.dr. A.H.J. Mathijssen, Rotterdam
Dr. A.D.R. Huitema, Amsterdam
10.45 - 11.15 Koffie/theepauze met een versnapering
Expo Foyer/Trajectum
11.15 - 12.00 Meet the expert-sessies - Ronde 4
Zaal 0.4
Echografie: abdomen, hals en lijnen
M.J. Blans, Arnhem
Dr. K. Hoogenberg, Groningen
Dr. F.H. Bosch, Arnhem
J. Vergragt, Utrecht
Mw. Dr. R.T. Netea-Maier, Nijmegen
Zaal 0.5 Het ABC van de acute geneeskunde
Mw. D.A.W.A. Joosen, Maastricht
M.C.M. de Groot, Haarlem
Dr. P.W.B. Nanayakkara, Amsterdam
J. Alsma, Rotterdam
Zaal 2.1Elektrolytstoornissen
Dr. E.J. Hoorn, Rotterdam
Dr. L. Vogt, Amsterdam
Zaal 0.2/0.3
Nieuwe orale anticoagulantia (NOAC’s)
Mw. Dr. M. Söhne, Nieuwegein
Dr. M. Coppens, Amsterdam
Zaal 0.8Huidziekten
Mw. V. Verstraeten, Maastricht
Dr. Ch. Henquet, Maastricht
Mw. E. Jagtman, Maastricht
Zaal 0.11Antimicrobiële resistentie voor de internist:
van surveillance tot richtlijnen
Dr.ing. E.F. Schippers, Den Haag
23
Vrijdag 25 april 2014
Zaal 2.7/2.8Schildkliernodi
Prof.dr. J.W.A. Smit, Nijmegen
Mw. Prof.dr. Th.P. Links, Groningen
Zaal 0.1
Multipel myeloom
Dr. N.W.C.J. van de Donk, Utrecht
Dr. M.D. Levin, Dordrecht
Zaal 2.14
Nieuwe ontwikkelingen in de diagnostiek van Cushing
Dr. R.A. Feelders, Rotterdam
Mw. Dr. E.F.C. van Rossum, Rotterdam
Zaal 2.9/2.10Omgang met Somatisch Onvoldoende
verklaarde Lichamelijke Klachten (SOLK)
Mw. A. Weiland, Rotterdam
Dr. J.T.M. van Leeuwen, Groningen
Mw. J.M. Gol, Groningen
Zaal 0.9
Dosering van medicatie
Prof. dr. A.H.J. Mathijssen, Rotterdam
Dr. A.D.R. Huitema, Amsterdam
12.15 - 13.00 Plenaire sessie: Toppublicaties
Auditorium 1 Moderator: Prof.dr. R.O.B. Gans, Groningen
Treatment of HCV Infection by Targeting MicroRNA
Dr. H.W. Reesink, Amsterdam
Bardoxolone Methyl in Type 2 Diabetes
and Stage 4 Chronic Kidney Disease
Prof.dr. D. de Zeeuw, Groningen
PLS3 mutations in X-linked osteoporosis with fractures
Mw. Dr. M.C. Zillikens, Rotterdam
13.00 - 14.00 Plenaire sessie: Interne Geneeskunde III
Auditorium 1 Voorzitter: Prof.dr. Y.M. Smulders, Amsterdam
Infectieziektenbestrijding anno 2014:
kansen en bedreigingen
Mw. Dr. A. Timen, Bilthoven
When things go wrong:
making the case for peer support
Mrs. Dr. J. Shapiro, USA
14.00 - 14.30 Lunch en einde
Expo Foyer
24
25
Victoza® 6 mg/ml, EU/1/09/529/002 (verpakking met 2 voorgevulde pennen).
Samenstelling: liraglutide 6 mg/ml; oplossing voor injectie in een voorgevulde
pen. Een voorgevulde pen bevat 18 mg liraglutide in 3 ml. Indicaties:
Behandeling van volwassenen met type 2 diabetes mellitus om glykemische
controle te bereiken in combinatie met metformine of een SU-derivaat bij patiënten bij wie onvoldoende
glykemische controle werd bereikt bij maximaal verdraagbare doseringen van monotherapie met
metformine of een SU-derivaat, of in combinatie met metformine en een SU-derivaat of metformine en
een TZD bij patiënten bij wie onvoldoende glykemische controle werd bereikt bij een duale behandeling.
Dosering: Ter verbetering van de gastro-intestinale verdraagbaarheid is de startdosering 0,6 mg
liraglutide per dag. Na tenminste één week dient de dosering te worden verhoogd naar 1,2 mg. Enkele
patiënten hebben naar verwachting baat bij een verhoging van de dosering van 1,2 mg naar 1,8 mg en
op basis van klinische respons, kan de dosering na tenminste één week worden verhoogd naar 1,8 mg
om de glykemische controle verder te verbeteren. Doseringen hoger dan 1,8 mg per dag worden niet
aanbevolen. Contra-indicaties: Overgevoeligheid voor het werkzame bestanddeel of voor één van de
hulpstoffen. Werking: Liraglutide is een GLP-1-analoog met 97% sequentiehomologie met humaan
GLP-1 dat zich bindt aan de GLP-1-receptor en deze activeert. De werking van liraglutide wordt mogelijk
gemaakt via een specifieke interactie met GLP-1-receptoren, hetgeen leidt tot een verhoging van cyclisch
adenosinemonofosfaat (cAMP). Liraglutide stimuleert de insulinesecretie op een glucoseafhankelijke
manier. Tegelijkertijd verlaagt liraglutide een ongewenst hoge glucagonsecretie, eveneens op
een glucoseafhankelijke manier. Bij hoge bloedglucoseconcentraties wordt zo de insulinesecretie
gestimuleerd en de glucagonsecretie geremd. Omgekeerd vermindert liraglutide tijdens hypoglykemie
de insulinesecretie terwijl de glucagonsecretie niet wordt belemmerd. Het mechanisme voor het verlagen
van de bloedglucoseconcentratie zorgt ook voor een lichte vertraging van de maaglediging. Liraglutide
vermindert het lichaamsgewicht en de lichaamsvetmassa via mechanismen die betrekking hebben op
een verminderd hongergevoel en een verlaagde energie-inname. Bijwerkingen: De meest frequent
gerapporteerde bijwerkingen tijdens klinisch onderzoek waren aandoeningen van het gastro-intestinale
systeem: misselijkheid en diarree kwamen zeer vaak voor, terwijl braken, obstipatie, abdominale pijn
en dyspepsie vaak voorkwamen. Bij het begin van de behandeling met Victoza® kunnen deze gastrointestinale bijwerkingen frequenter voorkomen. Bij voortzetting van de behandeling nemen deze
bijwerkingen gewoonlijk binnen enkele dagen of weken af. Hoofdpijn en rhinofaryngitis kwamen
ook vaak voor. Daarnaast kwam hypoglykemie vaak voor, en zeer vaak als Victoza® wordt gebruikt
in combinatie met een sulfonylureumderivaat. Ernstige hypoglykemie is voornamelijk waargenomen
bij de combinatie met een sulfonylureumderivaat. Allergische reacties waaronder urticaria, rash en
pruritus zijn gemeld na het in de handel brengen van Victoza®. Belangrijkste waarschuwingen:
Victoza® mag niet worden gebruikt bij patiënten met type 1 diabetes mellitus of voor de behandeling
van diabetische ketoacidose. Victoza® is geen vervanger voor insuline. De toevoeging van liraglutide
bij patiënten die reeds met insuline behandeld worden, is niet geëvalueerd en wordt daarom niet
aanbevolen. Er is beperkte ervaring met patiënten met congestief hartfalen NYHA-klasse I-II. Er is geen
ervaring bij patiënten met congestief hartfalen NYHA-klasse III-IV. Er is beperkte ervaring bij patiënten
met IBD en diabetische gastroparese en Victoza® wordt daarom niet aanbevolen voor deze patiënten.
Gebruik van GLP-1-analogen werd geassocieerd met het risico op pancreatitis. Er zijn enkele gevallen van
acute pancreatitis gemeld. Schildklierbijwerkingen, met inbegrip van een verhoogde calcitoninespiegel,
struma en schildkliertumor werden gemeld in klinische studies, in het bijzonder bij patiënten met een
voorgeschiedenis van schildklieraandoeningen. Patiënten die Victoza® krijgen in combinatie met een
sulfonylureumderivaat hebben mogelijk een verhoogd risico op hypoglykemie. Klachten en verschijnselen
van dehydratatie, inclusief een gewijzigde nierfunctie, werden gemeld bij patiënten die behandeld
worden met Victoza®. Patiënten die behandeld worden met Victoza® dienen geïnformeerd te worden
over het potentiële risico op dehydratatie met betrekking tot gastro-intestinale bijwerkingen en dienen
voorzorgsmaatregelen te nemen om een vochttekort te voorkomen. Bewaren: Bewaren in de koelkast
(2°C - 8°C). Niet in de vriezer bewaren. Niet in de buurt van het vriesvak bewaren. Na ingebruikname: 1
maand houdbaar. Bewaren beneden 30°C of bewaren in de koelkast (2°C - 8°C). Laat de pendop op de
pen ter bescherming tegen licht. Farmacotherapeutische groep: Geneesmiddelen gebruikt bij diabetes,
overige bloedglucoseverlagende geneesmiddelen, met uitzondering van insulines. ATC-code: A10BX07
Afleverstatus: U.R. Datum: maart 2013. Zie voor de volledige productinformatie www.ema.europa.eu.
Referenties: 1. SmPC Victoza®, maart 2013 2. Internal Calculations based on
IMS Midas Quantum data, July 2013. 3. GIP-CVZ 2013
Novo Nordisk B.V.
Postbus 443
2400 AK Alphen aan den Rijn
T +31 (0)172 44 96 00
[email protected]
novonordisk.nl
diabetesbehandelaar.nl
26
Verkorte productinformatie Forxiga 5 en 10 mg filmomhulde ta‑
bletten (4 november 2013). Dit geneesmiddel is onderworpen aan
aanvullende monitoring. Beroepsbeoefenaren in de gezondheidszorg wordt verzocht alle vermoedelijke bijwerkingen te melden.
Farmaceutische vorm en samenstelling: Elke tablet bevat dapagliflozine propaandiolmonohydraat, overeenkomend met respectievelijk 5 mg of 10 mg dapagliflozine. Farmacotherapeutische groep:
Geneesmiddelen gebruikt bij diabetes, andere bloedglucoseverlagende geneesmiddelen, uitgezonderd insulines. ATC‑code: A10BX09. Indicatie: Forxiga is
geïndiceerd bij volwassen patiënten, 18 jaar en ouder, met type 2 diabetes mellitus om de
bloedglucoseregulatie te verbeteren als: Monotherapie: Wanneer enkel dieet en lichaamsbeweging geen adequate verbetering van de bloedglucoseregulatie geeft bij patiënten voor wie
het gebruik van metformine ongeschikt wordt geacht wegens onverdraagbaarheid. Add-on
combinatietherapie: In combinatie met andere glucoseverlagende geneesmiddelen inclusief
insuline, wanneer deze samen met dieet en lichaamsbeweging geen adequate verbetering
van de bloedglucoseregulatie geven. Dosering: De aanbevolen dosering is 10 mg dapagliflozine eenmaal daags. Bij patiënten met een ernstige leverfunctiestoornis wordt een startdosis
van 5 mg aangeraden, indien deze goed wordt verdragen kan de dosis worden verhoogd naar
10 mg. Contra‑indicaties: Overgevoeligheid voor het werkzame bestanddeel of voor één van
de hulpstoffen. Waarschuwingen en voorzorgen: Forxiga dient niet gebruikt te worden bij
patiënten met type 1 diabetes mellitus of voor de behandeling van diabetische ketoacidose.
De werkzaamheid van Forxiga is afhankelijk van de nierfunctie. De werkzaamheid van Forxiga
is verminderd bij patiënten met matige nierinsufficiëntie en naar verwachting afwezig bij patienten met ernstige nierinsufficiëntie. Forxiga wordt niet aanbevolen voor gebruik bij patiënten
met matige tot ernstige nierinsufficiëntie (CrCl < 60 ml/min of eGFR < 60 ml/min/1,73 m2).
Forxiga is niet onderzocht bij patiënten met ernstige nierinsufficiëntie (CrCl < 30 ml/min of
eGFR < 30 ml/min/1,73 m2) of end-stage nierfalen. Het wordt aanbevolen om regelmatig de
nierfunctie te controleren. De blootstelling aan dapagliflozine is verhoogd bij patiënten met
ernstige leverinsufficiëntie. De werking van dapagliflozine leidt tot een verhoging van de diurese. Dat gaat gepaard met een matige verlaging van de bloeddruk. Dapagliflozine wordt niet
aanbevolen bij patiënten die lisdiuretica gebruiken. Voorzichtigheid is geboden bij patiënten
waarbij een door dapagliflozine geïnduceerde bloeddrukdaling mogelijk risicovol is. Dapagliflozine wordt niet aanbevolen bij patiënten met volumedepletie. Bij patiënten met gelijktijdige condities die kunnen leiden tot volumedepletie wordt een zorgvuldige controle van de
volumestatus en electrolyten aanbevolen. Bij patiënten die volumedepletie ontwikkelen dient
een tijdelijke onderbreking van de behandeling met dapagliflozine te worden overwogen
totdat de depletie is gecorrigeerd. Oudere patiënten kunnen een verhoogd risico hebben
op volumedepletie en hebben een grotere kans om behandeld te worden met diuretica. De
uitscheiding van glucose via de urine kan gepaard gaan met een verhoogd risico op urineweginfecties, daarom moet tijdens de behandeling van pyelonefritis of urosepsis worden overwogen om tijdelijk te stoppen met dapagliflozine. Onder proefpersonen van 65 jaar en ouder
kwamen bijwerkingen gerelateerd aan nierfunctiestoornissen of nierfalen en volumedepletie
vaker voor bij proefpersonen die werden behandeld met dapagliflozine dan bij placebo. De
meest gemelde bijwerking gerelateerd aan de nierfunctie was een verhoogd serumcreatinine. Dit was meestal van voorbijgaande aard en omkeerbaar. De therapeutische ervaring
bij patiënten van 75 jaar en ouder is beperkt en initiatie met dapagliflozine wordt bij deze
populatie niet aanbevolen. De ervaring in NYHA-klasse I-II is beperkt en er is geen ervaring
uit klinische studies met dapagliflozine in NYHA-klasse III-IV. Uit voorzorg wordt dapagliflozine
niet aanbevolen voor gebruik bij patiënten die gelijktijdig worden behandeld met pioglitazon. Verhoogd hematocriet is waargenomen bij behandeling met dapagliflozine. Voorzichtigheid is geboden bij patiënten met een reeds aanwezig verhoogd hematocriet. Dapagliflozine is niet onderzocht in combinatie met glucagon-like peptide-1 (GLP-1) analogen. Als
gevolg van het werkingsmechanisme zullen patiënten die Forxiga krijgen positief testen op
glucose in hun urine. Patiënten met de zeldzame erfelijke aandoeningen galactose-intolerantie, Lapp-lactasedeficiëntie of glucose-galactosemalabsorptie dienen dit geneesmiddel
niet te gebruiken. Wanneer een zwangerschap wordt vastgesteld, dient de behandeling met
dapagliflozine te worden gestaakt. Dapagliflozine mag niet worden gebruikt in de periode dat
borstvoeding wordt gegeven. Interacties: Dapagliflozine kan het diuretisch effect van thiazide
en lisdiuretica versterken met mogelijk een verhoogd risico op dehydratatie en hypotensie.
Bij gecombineerd gebruik met dapagliflozine kan een lagere dosering insuline of insuline
afscheidingsbevorderend middel zoals sulfonylureum nodig zijn om het risico op hypoglykemie te verkleinen. De effecten van roken, dieet, kruidenproducten en alcoholgebruik op
de farmacokinetiek van dapagliflozine zijn niet bestudeerd. Bijwerkingen: Zeer vaak (≥1/10):
hypoglykemie (bij gebruik met SU of insuline). Vaak (≥ 1/100, <1/10): vulvovaginitis, balanitis
en gerelateerde genitale infecties, urineweginfectie, rugpijn, dysurie, polyurie, dyslipidemie,
verhoogd hematocriet. Soms (≥ 1/1.000, <1/100): vulvovaginale pruritus, volumedepletie,
dorst, obstipatie, hyperhidrose, nycturie, verhoogd bloedcreatinine, verhoogd bloedureum.
Afleverstatus: U.R., volledige vergoeding onder voorwaarden. Uitgebreide productinfor‑
matie: Voor de volledige productinformatie wordt verwezen naar de SPC-tekst op www.b-ms.
nl en www.astrazeneca.nl. Voor overige informatie en literatuurservice: Bristol-Myers Squibb
BV, Postbus 4058, 3502 HB Utrecht. Tel. 030 300 2222. AstraZeneca BV, Postbus 599, 2700 AN
Zoetermeer. Tel. 079 363 2222.
732NL13PR09571-01 75906.011Exp01/10/2015
Referentie: 1. SPC Forxiga
27
Plattegrond Level 0 (souterrain)
Plattegrond Level 1 (begane grond)
Plattegrond Level 2 (eerste verdieping)
Expoplattegrond
Nieuw perspectief in de behandeling van diabetes type 2*
FORXIGA®,
de eerste SGLT2-remmer
Werkt insulineonafhankelijk
door uitscheiding
van overtollig
glucose via
de nieren1
er
oed p 013
Verg
2
r
e
emb
1 nov
* Voor volledige indicatie: zie SPC Forxiga.
Referenties en verkorte productinformatie elders in deze uitgave
732NL13PR09571-01 75906.011Exp01/10/2015

Download Report