Van de voorzitter, - A.V. Keizer Lotus

Jaargang 21
februari 2014
Internet: www.avderijswijkse.nl
COLOFON
Voorzitter:
A. Blokland
Jozef Israelslaan 188
Tel. 070 –
2282 TP RIJSWIJK
E-mail: [email protected]
Secretaris
J. de Reus
Tel. 070 – 3876708
E-mail: [email protected]
Rodelaan 57
2272 JB VOORBURG
Penningmeester:
P.A.J. Muller
Tel. 070-7789996/063-6105366
E-mail: [email protected]
Rembrandtkade 252a
2282 XG RIJSWIJK
Bestuurslid:
Th.H. Peters
Tel. 070-3906323
E-mail: [email protected]
Buziaulaan 73
2284 JD RIJSWIJK
Advies, Kennismaking
Keuringscommissie &
Techniek:
P.A.J. Muller (zie boven)
L.J.A.R. van der Klugt
Laan v Wateringse Veld 518
Tel. 070 – 3976809
2548 CL DEN HAAG
E-mail: [email protected]
Bibliotheekbeheer:
W. Grasmeijer
Tel. 070-32999198
Redactie maandblad:
P.A.J. Muller (zie boven)
Internetadres:
www.avderijswijkse.nl
Verenigingsgebouw:
Middin
Huis te Landelaan 492
Zaal open 19.30 uur
2283 VJ RIJSWIJK
Tel. 070–7789996 / B.g.g. 063-6105366
Bankrekening:
NL47INGB0001001475 t.n.v. A.V. De Rijswijkse
De Lannoystraat 147
2533 XS DEN HAAG
Verenigingsavonden: De derde dinsdag van de maanden september t/m juni.
A.V. De Rijswijkse is opgericht op 11 mei 1992 en aangesloten bij de N.B.A.T.
Ingeschreven bij de Kamer van Koophandel te Den Haag onder nr.: V412963.
Overname van artikelen uit dit blad is geoorloofd, mits de bron duidelijk wordt vermeld.
Advertentietarieven per jaar: A4 (dubbele pagina)
A5 (enkele pagina)
½A5 (halve pagina)
€ 100,00
€ 52,00
€ 27,00
Voor uw agenda 2014
18-02 Huishoudelijke vergadering en toelichting op de in 2015 te
organiseren tentoonstelling in de Hortus te Leiden door Rob
Otten van LATV de Natuurvriend.
08-03 Uitslagavond Districtskeuring, organisatie Danio Rerio Delft
18-03 Na zeven jaren TOPSLOOT, lezing door Bart Laurens.
15-04 Veilingavond, georganiseerd door Danio Rerio Delft
26-04 Open deur dag bij Betta Buggenhout, zie aankondiging in blad.
20-05 Verenigingsavond
17-06 Verenigingsavond
Juli en augustus zijn de vakantiemaanden.
16-09 Een nieuw begin, lezing door Willem Postma.
21-10 Verenigingsavond
18-11 Verenigingsavond
22/23-11 Vivariumbeurs in Nieuwegein, meer hierover in het nummer
van maart.
16-12 Uitslagavond Verenigingshuiskeuring door Jeroen Bastiaans.
Te Koop aangeboden
Ik heb een gebruikte 10 kg CO2 fles te koop. Nieuwwaarde € 299,00
voor € 150,00. De fles is leeg, maar vullen kost € 42,50 bij de
gashandel (ruilsysteem) dus € 4,25 per kg. Past in de onderkast van
een aquarium.
Ook te koop: Een Eheim 2078 electronic met filtermedia. Pompt 1850
lpu bruto, 1150 lpu netto Heeft verschillende mogelijkheden zoals
stromingsvariatie, dag - nachtcyclus en vervuilingsmelding. Nieuwprijs
€ 298,00 voor € 150,00.
Geïnteresseerden kunnen bellen naar 06-23413644
Wij hebben bij Paluzee de beschikking over CO 2 flessen van 2 en 5
KG De kosten zijn resp. € 15,00 en € 20,00 per fles.
Men hoeft geen fles te kopen, gewoon omruilen.
Informatie bij: E-mail [email protected]
Uitslagavond Districtskeuring Z.H.N 8 maart a.s.
De organisatie wordt gedaan door Danio Rerio Delft en wordt
gehouden op Den Haag Ypenburg aan de Oeverwallaan 130 te Den
Haag.
Nadere berichtgeving volgt.
Redactie
Wat kunt u 18 februari verwachten?
De jaarlijkse ledenvergadering is wel de belangrijkste avond van het
jaar. Op deze avond wordt het wel en wee van de vereniging
besproken en kunt u kenbaar maken wat u op de avonden in het jaar
voorgeschoteld wilt krijgen.
Na afhandeling van de agenda volgt er ieder jaar wel een aanvulling op
de avond en zo ook dit jaar.
Rob Otten van de LATV de Natuurvriend uit Leiden komt ons vertellen
wat de bedoeling is van de jubileum tentoonstelling in de Hortus te
Leiden.
Het bestuur ziet u graag op deze altijd vrolijke avond van het jaar
komen.
Piet Muller
Contributie betaling
Zoals u al vaak genoeg op TV hebt kunnen vernemen zijn de bankrekeningnummers aangepast volgens de Europese richtlijnen.
Het nieuwe bankrekeningnummer is: NL47INGB0001001475
t.n.v. A.V. de Rijswijkse
Uw contributiebetaling zie ik graag per omgaande tegemoet.
Penningmeester
Piet Muller
Verslag van de avond van 21 januari 2014
Piet Muller opende de januari avond en wenste alle aanwezigen nog
een gelukkig Nieuwjaar.
Bericht van afmelding is ontvangen van: P v/d Splinter, D. Jager, W.
Tomey, P. Paredes en H. Breur.
Piet had een aantal mededelingen:
 Spreker: omdat Piet voor deze avond geen spreker heeft
kunnen vinden zal er een DVD worden vertoond over een
project van de bekende Japanse aquariumspecialist
Amano. Deze DVD is ter beschikking gesteld door ons lid
Herman van Amelsvoord. Waarvoor dank.
 Gast: Henk Ansink is vanavond als gast aanwezig; we
hopen dat hij weer lid zal worden van onze vereniging.
 Algemene ledenvergadering: Piet geeft alvast aan dat hij
zeker nog een jaar als penningmeester wil doorgaan; Ton
Blokland zal naar verwachting na de ALV de voorzittersrol
gaan invullen.
 Afwezigheid: Piet Muller zal in de maanden maart en april
niet aanwezig zijn bij de verenigingsavond ivm vakantie in
het buitenland; voor de maart avond is Bart Laurens
uitgenodigd.
 Aanbieding: Aad Offerman heeft in de aanbieding: jonge
Ancistrus, rode garnalen en appelslakken.
 BBAT: Piet heeft een schrijven van de BBAT ontvangen met
de vraag of er nog mensen geïnteresseerd zijn in een
abonnement op het maandblad van de BBAT. Kosten EUR
33,- per jaar.
 Vivarium beurs: In mei zal er mogelijk een beurs worden
gehouden in Nieuwegein onder de naam Equarium; het is
echter op dit moment nog niet zeker of de organisatie
helemaal rond komt.
 Debutantenkeuring: vanuit het district is het initiatief
genomen om een debutantenkeuring te organiseren om
daarmee de drempel voor leden die nog niet eerder met
de huiskeuring hebben meegedaan, te verlagen. Het idee
is dat er een aantal aquarianen op bezoek komen om tips
te geven; er worden geen cijfers gegeven. Ook worden er
foto’s gemaakt. Op 5 mei is er bijeenkomst met een
presentatie. E.e.a. is reeds van start gegaan in Gouda met
heel veel respons. Mensen die mee willen doen wordt
gevraagd zich te melden bij Piet Muller.
 Vloer: Piet Muller vraagt de leden om geen schoenen met
zwarte rubberzolen te dragen tijdens het bezoek aan de
verenigingsavond. Deze geven zwarte strepen af op de
vloer.
Na de mededelingen wordt de DVD gestart waarin een tweetal
projecten van Amano worden getoond. Twee zeer grote aquaria
worden ingericht in een toren in Tokio. Wat opvalt, is de zeer gedegen
voorbereiding en de installatie van de bakken op een Japanse manier.
Amano staat er zo’n beetje bij als de veldheer die zijn leger overziet en
met een laserpen aanwijzingen geeft aan zijn helpers. Het neerzetten
van stenen en hout is een kunst apart en dat beheerst Amano als geen
ander. Het visuele effect is dan ook overweldigend. Een nagebootst
landschap onder water!
Het beplanten van dergelijke grote bakken is echt monnikenwerk, de
planten worden stuk voor stuk met de hand gepoot en dat hangende
bovenin de bak. Ook het onderhoud is iets wat niet eenvoudig is en
heel veel handwerk vraagt. Allemaal zeer kostbaar als je kijkt hoeveel
mensen hiervoor nodig zijn.
We zagen de ontwikkeling van de bakken over een periode van
meerdere maanden. Ik moet zeggen dat hoewel de bakken qua
inrichting schitterend waren, ik het vissenbestand wat rommelig vond
overkomen. Al met al een heel interessante vertoning wat ons een
goed beeld gaf van wat er allemaal komt kijken bij deze wijze van
inrichten. Herman, bedankt voor deze geste.
Na de film volgde nog de traditionele plantenverloting en daarmee was
de eerste avond van 2014 weer teneinde.
Volgende maand de algemene ledenvergadering. Komt allen.
Jan de Reus
Notulen Algemene ledenvergadering ‘de Rijswijkse’
gehouden 19 februari 2013.
Locatie: Middin, Huis te Landelaan 492 te Rijswijk
Aanwezig:
W. Grasmeijer, F. Stil, A. Offerman, T. Peters, D. van
Huut, L. van/der Klugt, G. Spaans,
H. Breur, D. Jager, P. Muller, A. Blokland, J. de Reus, P.
v/d Splinter, A. Seesink,
R. van den Berg
Afgemeld:
W. Tomey
1 Opening
Arnold Seesink opent de vergadering en heet alle aanwezigen van
harte welkom en geeft aan dat hij de rol van voorzitter zal moeten
beëindigen vanwege zijn verhuizing naar Oisterwijk. Hij heeft het
voorzitterschap het afgelopen jaar met plezier gedaan en hoopt dat er
een opvolger gevonden zal worden.
2 Aanvulling op de agenda
Er zijn geen aanvullingen op de agenda.
3 Ingekomen stukken en mededelingen
 Wim Tomey heeft zich afgemeld i.v.m. een lezing in Huizen
 24 feb. geeft Aquabeek een open dag met o.m. 25% korting op
aquariumartikelen
 Piet Muller heeft de vraag ontvangen of er interesse is in een nog
niet afgebouwd paludarium
 23 maart as. zal de uitslag van de Districtskeuring plaatsvinden in
de Silverdome te Zoetermeer
4 Notulen ALV d.d. 21-02-2012
Het verslag van de ALV van 2012 wordt doorgenomen.
Er zijn geen op-/aanmerkingen van de aanwezige leden waarmee het
verslag is goedgekeurd.
5 Jaarverslag secretaris 2012
Het verslag van de secretaris wordt door de leden goedgekeurd.
6 Jaarverslag penningmeester boekjaar 2012
De penningmeester licht het jaarverslag toe.
De inkomsten: De ontvangen contributie iets hoger dan was begroot.
Dat gold ook voor de ontvangen advertentie inkomsten en de
opbrengst van de verloting/veiling. Decemberavond heeft dit jaar een
positief saldo. Bar inkomsten cf. begroting. Rente was niet begroot.
Meer ontvangen dan begroot € 132,64
De uitgaven: Kosten sprekers lager dan begroot. Kosten huiskeuring
lager dan begroot. Kosten maandblad cf. begroting. Kosten zaal lager
dan begroot. Verzekering cf begroting. Kosten betalingsverkeer waren
hoger dan begroot.
Minder uitgegeven dan begroot € 286,40
Begroot was een tekort van € 66,00, dat werd door de hogere
inkomsten en lagere uitgaven omgezet in een positief resultaat van €
419.04. Dit resultaat is aan de algemene reserve toegevoegd.
Resumerend kunnen we stellen dat de vereniging financieel gezond is.
Met dank aan onze penningmeester.
Het jaarverslag van de penningmeester wordt goedgekeurd door de
leden.
7 Begroting 2013
De inkomsten voor de contributie zijn begroot op 34 leden. Er is geen
rekening gehouden met nieuwe leden. De donaties zijn begroot op het
aantal donateurs per 01-01-2013.
De advertentie inkomsten voor 2013 blijven gelijk. Dat geldt ook voor
de geschatte inkomsten uit de verloting/veiling. De inkomsten uit de bar
worden begroot op € 450,00 cf. 2012.
Aan de uitgavenkant zijn de volgende zaken van belang:
De afdracht aan de NBAT is min of meer gelijk aan die van vorig jaar.
Voor de porti van het maandblad is dit jaar op € 100,00 begroot dit
omdat onze sponsor gestopt is met werken.
Voor sprekers, maandblad, bar en KvK is gelijk begroot als in 2012. De
kosten van de huiskeuring zijn iets lager begroot terwijl de kosten van
de bijdrage aan de DZHN en die van het betalingsverkeer wat hoger
zijn begroot. De kosten van de zaalhuur zijn lager begroot. De kosten
van het maandblad kunnen verder naar beneden als de leden alleen
een digitale versie ontvangen en niet langer een papieren versie. Hier
is echter geen meerderheid voor te vinden. De secretaris vraagt
toestemming voor het aanvragen van een eigen domeinnaam voor de
internetsite van De Rijswijkse. Dit vanwege het feit dat ons huidige
internetadres www.go.to/rijswijkse niet langer gebruikt kan worden. De
kosten van een eigen domeinnaam zijn beperkt. De vergadering gaat
akkoord met dit voorstel. De penningmeester roept de leden op om
nieuwe adverteerders te werven. Dolf van Huut heeft een mogelijke
kandidaat.
De begroting 2013 wordt goedgekeurd door de leden.
8 Verslag kascontrolecommissie
Namens de kascontrolecommissie verklaart Theo Peters dat de
controle heeft plaatsgevonden en dat de bescheiden in orde zijn
gevonden
9 Verkiezing kascontrole commissie
Theo Peters kan vanwege zijn bestuursfunctie niet langer deelnemen
aan de kascommissie. Peter Kettenis was reserve maar niet aanwezig,
zal gevraagd worden om deel te nemen. Rene v/d Berg zal de plaats
innemen van Theo Peters en Piet v/d Splinter is reservelid.
10 Bestuursleden, aanmelding functie voorzitter
Door persoonlijke omstandigheden is onze huidige voorzitter Arnold
Seesink genoodzaakt om de voorzittershamer neer te leggen. Aan de
leden wordt gevraagd om zich kandidaat te stellen voor deze functie.
Helaas voelt niemand zich geroepen en is deze functie dus vacant.
De bestuurstermijn van de secretaris loopt in 2013 af. Jan de Reus
geeft aan beschikbaar te zijn voor nog een termijn. Daarnaast is er ook
nog een vacature voor een nieuwe redacteur. Helaas is ook hier geen
animo voor vanuit de leden.
11 Rondvraag
Offerman: Komt er nog een alternatief voor de jaarlijkse beurs in
Duisburg? Helaas is dat alternatief er niet; bovendien zijn er
altijd maar een paar leden die dergelijke tentoonstellingen
bezoeken
Van Huut: · Heeft mogelijk een nieuwe adverteerder en komt hierop nog
terug
V/d Splinter: Zijn er in de vereniging nog leden waarvan de computer
is gehackt? Geen van de aanwezige leden heeft hier last
van gehad.
V/d Klugt: 1 Merkt op dat hij nog weinig van de bibliotheek heeft
gemerkt. Ook mist hij in dat verband de WAP-krant.
Bibliotheek zit in kast die nog moet worden opgeruimd
(boeken die dubbel zijn verkopen?) Secretaris zal WAPkrant mee nemen naar de vereningsavond
2. graag agenda voor de komende avonden publiceren in
het blad
3. nog steeds worden de ledenmutaties niet vermeld in het
blad; Piet Muller belooft beterschap
4. zijn er nog leden vanuit Leeri overgekomen naar De
Rijswijkse?; dat is niet het geval wel willen er een tweetal
ex-leden van Leeri via onze vereniging meedoen aan de
districtskeuring.
Blokland: Zijn er extra blaadjes beschikbaar om hier en daar bij
mensen in de brievenbus te doen. Ja, die zijn er.
Muller:
Jaarprogramma 2013
Vast staan de avonden van maart en april
- 19 maart Jeroen Bastiaans
- April avond Theo Verheij
Aangedragen suggesties vanuit de leden:
- Lezing speciaal bakken
- Doe het zelf avond (Rene v/d Berg biedt aan om te laten zien hoe je achterwanden kunt maken
- Watervlooien scheppen en vangst laten zien in een bak
in het verenigingslokaal
- Zeewaterlezing
- Costa Rica
- Insectenlezing (Leen van Doorn?)
- Waterplanten excursie
Blijk van waardering: Piet Muller bedankt Arnold Seesink
voor zijn bewezen diensten aan de vereniging en
overhandigt Arnold als blijk van waardering een fles wijn.
De heren V/d Klugt, Spaans, Peters en Tomey krijgen een
cadeaubon uitgereikt vanwege hun verdiensten voor de
vereniging het afgelopen jaar.
V/d Klugt: Bedankt op zijn beurt het bestuur voor haar inspanningen.
12 Sluiting
Arnold Seesink sluit de vergadering en bedankt de leden voor de fijne
tijd die hij bij De Rijswijkse heeft gehad en wenst de
vereniging nog veel succes toe voor de toekomst.
Actielijst
N
r
1
Onderzoeken mogelijkheid nieuwe adverteerder
Actiehoud
er
Van Huut
2
Meebrengen WAP-krant naar de verenigingsavond
De Reus
3
Publiceren ledenmutaties in het verenigingsblad
Muller
4
Publiceren agenda komende weken in het blad
Muller
5
Ad-hoc distribueren bladen bij aquariumhouders
Blokland
Omschrijving
6
Inrichten kast en waarnemen bibliotheekbeheer
7
Nieuwe domeinnaam voor de internetsite
Grasmeije
r
De Reus
Secretaris: De Rijswijkse
Verslag van de secretaris over het verenigingsjaar
2013
In 2013 zijn er door ‘De Rijswijkse’ weer maandelijks lezingen voor de
leden georganiseerd. Hieronder volgt een beknopt overzicht van de
gehouden lezingen.
jan ‘13
feb ‘13
mrt ‘13
apr ‘13
mei‘13
jun ‘13
Geen verenigingsavond ivm barre winterse
omstandigheden
Algemene ledenvergadering: Arnold Seesink treedt af als
voorzitter. Er zijn geen andere kandidaten
Bastiaans: ‘Hoe word ik…’ Een heel interessante lezing van
onze keurmeester Jeroen Bastiaans waarin hij veel tips gaf
over hoe je een aquarium naar een hoger niveau kunt
brengen.
Verheij: ‘Japanse bakken, daar doen ze het heel anders’
Theo Verheij nam ons mee voor een kijkje in de Japanse
keuken. We zagen zeer fraaie staaltjes van
onderwaterlandschappen ingericht volgens de Japanse
school.
Weijters: ‘Reisverslag Costa Rica en Panama’ Martin
Weijters nam ons mee op zijn rondreis door Costa Rica en
Panama. Zeer fraaie natuuropnames met daarbij een leuk
verhaal.
Tomey: ‘Diverse onderwerpen:’ Wim Tomey vulde deze
avond in met een aantal interessante onderwerpen te
weten: prachtige beelden van de Geelgerande watertor; het
aquarium van Gerrit Spaans, de overleden clownsbotia van
Aad Offerman; een aquarium ingericht volgens de Japanse
school en een impressie van de districtskeuring van West
Brabant. Al met al een leuke en onderhoudende lezing.
Aquarium-, Terrarium- en Vijverhoudersvereniging
organiseert op zaterdag
28 juni 2014 vanaf 14 uur
Plaats:Clublokaal “Betta”
Handelsstraat 75
1840 Malderen
Voor: Iedereen die iets wat
met de hobby te maken
heeft wil ruilen, kopen of
verkopen.
Vanaf 17 uur staat de clubbarbecue klaar met hapjes aan democratische prijzen.
VOLLEDIG GRATIS VOOR STANDHOUDERS
EN BEZOEKERS
Inlichtingen en reservatie: Tel.
052/33.40.55
www.betta.be
sep ‘13 Maas: ‘Reuze plezier met dwerg cichliden’ Frans Maas liet
een groot aantal dwerg cichliden de revue passeren
waardoor we een goed beeld kregen van deze prachtige en
interessante vissen
okt ‘13 V/d Klugt: ‘Districtkeuring Zuid Holland Noord 2007’ Loek
v/d Klugt nam ons mee voor een impressie van deze
keuring en zoals we van Loek gewend is was het weer
perfect in beeld gebracht.
nov‘13 Uvenhoven: Met andere ogen’ Rob Uvenhoven is een oude
rot in de aquaristiek en heeft daarnaast veel reizen naar de
tropen kunnen maken. We kregen een zeer gevarieerd
verhaal te horen met vele interessante en aardige
wetenswaardigheden.
dec ‘13 Bastiaans: Uitslag van de huiskeuring. Voor een goed
gevulde zaak presenteerde Jeroen Bastiaans de
deelnemende aquaria aan de huiskeuring en vervolgens de
uitslag. Er werden 6 bakken aangeboden voor de keuring
door 5 leden van De Rijswijkse. Dit jaar deden geen leden
van Danio Rerio mee. Gerrit Spaans werd eerste in de
categorie A1 en ontving voor de derde keer in successie de
verenigingsbokaal, Rene v/d Berg werd eerste in de
categorie A2.
Alhoewel het steeds moeilijker wordt om sprekers te vinden was het
niveau van de lezingen in 2013 wederom bevredigend te noemen. De
opkomst van de verenigingsavonden was goed. De deelname aan de
huiskeuring was wat hoger dan vorig jaar. De plantenverlotingen liepen
goed vooral omdat een paar leden ook dit jaar weer veel planten voor
de verloting inbrachten.
Het verenigingslokaal voldoet nog steeds naar wens.
Secretaris ‘De Rijswijkse’
Overige stukken voor de jaarvergadering krijgt u op
de avond van 18 februari uitgereikt.
Piet Muller
NSW – NBAT
2014
60e
Natuurweek
in Landsrade
13 tot 20 juni
Beste natuurliefhebber,
We hebben als Commissie Natuurstudieweken van de Nederlandse Bond
Aqua Terra wat te vieren. We gaan dit jaar voor de 60e keer met aquariumterrarium- en andere natuurliefhebbers weer op stap in het prachtige
landschap van Zuid-Limburg om te genieten van de natuur. Hierbij komt
iedere natuurliefhebber aan zijn of haar trekken, of dit nu op vogel-,
planten-, insecten- of ander gebied is, of om alleen maar van de natuur te
genieten. Onderweg of na afloop van de wandeling is er weer de
mogelijkheid ervaringen met andere liefhebbers uit te wisselen of te
bespreken. Ook is er literatuur aanwezig om iets uit te zoeken. Onze
thuisbasis zal weer Landsrade zijn, waar we verblijven in een fraai, midden
in de natuur gelegen vakantiecomplex, met veel ruimte en een mooi
uitzicht.
Het programma hebt u kunnen lezen in het januari nummer.
Reservering en kosten
De kosten bedragen € 345, - voor de hele week. Bij dit bedrag is alles
inbegrepen.
Indien het aantal deelnemers en de beschikbare ruimte het toelaat, is er
ook de mogelijkheid tot huren van een 2-persoonskamer voor 1 persoon.
Hiervoor is dan voor de hele week een toeslag verschuldigd van € 112, -.
Wij vragen u zich zo spoedig mogelijk aan te melden, zodat wij definitieve
afspraken kunnen maken met Landsrade. Bij te late aanmelding kunnen
we namelijk geen voorkeur voor bepaalde huisjes meer aangeven. U bent
verzekerd van inschrijving als het voorschot van € 175, - is betaald. U
wordt ingeschreven op volgorde van binnenkomst. Als het maximale aantal
deelnemers is bereikt, krijgt u bericht van plaatsing op een wachtlijst.
Het restant van € 170, - (of € 282, - voor een 2-persoonskamer als u die
voor u alleen wilt hebben) moet voor 31 maart 2014 zijn overgeschreven.
U moet zelf zorgen voor een reis- of annuleringsverzekering.
Omdat wij de huisjes voor de hele week moeten huren, is een weekend- of
midweekverblijf alleen mogelijk bij medebelangstelling door anderen voor
het andere deel, of indien u de huur voor de andere dagen ook betaalt. U
kunt hiernaar altijd informeren.
Een terugblik van voorgaande weken kunt u vinden op www.daniorerio.nl
.
Hebt u vragen of wilt u een aanmeldingsformulier? Mail dan naar:
[email protected]
(Limerick, tekening en kalligrafie: Lotty Sonnenberg. Tekening en limerick
hebben betrekking op onze ontmoeting met de behaarde bijenwolf tijdens
de vorige Natuurweek)
Informatie ook verkrijgbaar bij Loek van der Klugt en Piet Muller.
Redactie
DE EXTRA CHARME VAN KILLIVISSEN
Auteur: Jouke van der Zee, MRAC Tervuren
Overgenomen uit het verenigingsblad van de Natuurvriend Zwolle.
Deze bijdrage werd eerder gepubliceerd in de herfstuitgave 2013 van het
magazine ‘Houden van vissen binnen en buiten’.
Eierleggende tandkarpers, ofwel killivissen, staan in de belangstelling van
duizenden gespecialiseerde hobbyisten over de hele wereld. Killivissen
hebben niet alleen fantastische kleuren, maar sommige van deze
‘seizoensvissen’ vertonen ook een zeer bijzondere manier van
voortplanten.
Seizoensvissen als de killivis leggen hun eieren in poelen die uitdrogen.
Als het na enige tijd gaat regenen, vullen de poelen zich weer en komen
de jongen uit het ei. Door deze manier van voortplanten kunnen
killivisliefhebbers over de hele wereld elkaar eieren per post toesturen die
in licht vochtige turf worden bewaard. Via de aquariumbeurs
www.aquabid.com worden soms pittige prijzen betaald voor zeldzame
soorten, tot soms wel 10 dollar voor één visseneitje.
De orde van de tandkarpers (Cyprinodontiformes) bevat levendbarende en
eierleggende tandkarpers. Die laatste noemen we killivissen, maar
sommige killivissen zijn nauwer verwant aan levendbarende tandkarpers
dan aan andere killivissen. Het onderscheid berust dus alleen op de
manier van voortplanten en niet op verwantschap. De onderorde
Aplocheiloidei omvat alleen maar eierleggende tandkarpers, waaronder de
seizoensvissen. De onderorde Cyprinodontoidei bestaat uit diverse
families, waarvan de familie van de Poeciliidae zowel eierleggende als
levendbarende tandkarpers herbergt. De killivissen in deze laatste familie
worden ook wel ‘lichtoogjes’ genoemd.
Verspreiding
Killivissen komen voor in Noord- en Zuid-Amerika, Europa, Afrika en Azië.
De grootste variëteit en aantallen soorten vinden we echter in de tropen
van de Oude (Europa, Afrika en Azië) en de Nieuwe (Noord- en ZuidAmerika) Wereld. Alleen hier komen we de seizoensvissen tegen. Er zijn
tot nu toe meer dan duizend killivissen beschreven, waarvan de meeste
echter geen seizoensvissen zijn. De aanwezigheid van ‘lichtoogjes’
beperkt zich voornamelijk tot Afrika; zij zijn met vele geslachten over vrijwel
het hele continent verspreid. Aphyosemion is met bijna honderd soorten
beperkt tot de regenwouden van Kameroen tot Kongo. Fundulopanchax
bewoont de hetere moerassen in de kustvlakte van deze bossen. Epiplatys
(een oppervlaktevis) komt ook in de wouden van West-Afrika voor en in de
gehele Sahelzone. De kleurige Nothobranchius-soorten bewonen de
savanne van Oost-Afrika.
Zuid-Amerika kent veel meer seizoensvissoorten en geslachten dan Afrika.
Tot eind vorige eeuw behoorden de meeste tot het geslacht Cynolebias.
Cynolebias is inmiddels opgedeeld in vele geslachten, waaronder
Hypsolebias, Leptolebias, Notholebias, die voornamelijk in Brazilië
voorkomen. In Venezuela en Colombia treffen we onder meer Rachovia,
Pterolebias en Austrofundulus aan. In Azië komen geen seizoensvissen
voor. Daar vinden we voornamelijk Aplocheilus-soorten, die nog wel eens
in de aquariumhandel te vinden zijn. Aplocheilus en Pachypanchax van
Madagaskar zijn de meest primitieve killivissen. De oer-killivis moet er
ongeveer zó hebben uitgezien.
Biotoop
Killivissen komen in de vreemdste biotopen voor. Je kunt ze zelfs in zuiver
zeewater aantreffen. Veel killisoorten van Noord-Amerika en Europa
komen in brak water voor. Je treft ze aan in Nova Scotia (het noordoosten
van Canada) waar het ’s winters vriest dat het kraakt, tot in de woestijn van
Nevada waar het water van de geïsoleerde poelen meer dan 50°C warm
kan worden. Je komt ze heel soms tegen in grote meren en soms tot in de
kleinste watertjes die je maar kunt verzinnen, bijvoorbeeld in de afdruk van
een olifantspoot in het regenwoud. In de tropische regenwouden tref je ze
echter meestal aan in de allerkleinste beekjes, waar ze zich ook nog eens
in het aller ondiepste deel bevinden, met zacht zuur water (soms tot een
pH van 4). Het spectaculairste voorbeeld betreft een soort die in het
Andes-gebergte leeft. Deze werd aangetroffen tussen kiezelstenen op een
pad; het enige dat nog over was van een beek die daar eerder in het
seizoen had gestroomd.
De seizoensvissen maken het nog bonter. Zij leven in poelen die periodiek
uitdrogen. Als het weer gaat regenen, vullen de poelen zich opnieuw en
komen de eieren uit. De jongen kunnen nu opgroeien zonder de
aanwezigheid van roofzuchtige vissen, want die zijn (als ze al in de poel
zaten) door het droogvallen gestorven.
Voortplanting
De voortplanting van killivissen wijkt af van andere vissen, doordat bij alle
soorten de ontwikkeling van vers gelegd ei tot net uitgekomen larve langer
duurt dan bij andere vissen. Bij andere vissen is die ontwikkeling in een
paar dagen afgerond, bij killivissen duurt dat minstens 10 dagen, terwijl het
bij de seizoensvissen zelfs kan oplopen tot zes jaar! De eieren hebben drie
momenten waarop de ontwikkeling van het embryo wordt stopgezet.
Killivissen staan hierom bekend, maar ook andere diersoorten vertonen
deze ‘diapauzes’ in hun ontwikkeling. De Japanse bittervoorn
Acheilognathus rombeus bijvoorbeeld, plant zich voort in de herfst; de
larven ontwikkelen een week en gaan dan voor zes maanden in diapauze.
Onze eigen ree doet ook iets dergelijks. De bevruchting vindt in oktober tot
december plaats. De ontwikkeling stopt als er ongeveer dertig cellen zijn
om in het voorjaar de draad weer op te pakken. Bij seizoensvissen duurt
de ontwikkeling vaak drie maanden.
Een aantal soorten heeft er vijf maanden voor nodig en sommige zelfs tien.
Onder extreme omstandigheden, zoals in het noordoosten van Brazilië,
kunnen eieren tot de eerder genoemde zes jaar in diapauze blijven.
Verzorging en kweek
De meeste killivissoorten zijn niet al te moeilijk te houden. Een
gezelschapsaquarium is echter maar voor een beperkt aantal soorten
geschikt. Vissen van het centrale regenwoud houden meestal niet zo van
hoge temperaturen, terwijl dieren uit de kustvlakte juist wel
warmteminnend zijn. Het is dus van belang om te weten waar je vissoorten
vandaan komen.
Seizoensvissen zijn in het algemeen geen vissen voor het
gezelschapsaquarium. Ze doen het wel een tijdje, maar op den duur zie je
er toch steeds minder. Het geslacht Nothobranchius kent alleen maar
seizoensvissen en bestaat bijna zonder uitzondering uit zeer bont
gekleurde verschijningen, maar deze zijn jammer genoeg niet goed in een
gezelschapsbak te houden, omdat ze erg gevoelig zijn voor ‘peperstip’.
Een speciaalaquarium voor Nothobranchius- soorten dient hard water te
bevatten om peperstip te voorkomen. Als extra beschermingsmiddel kan er
een afgestreken eetlepel keukenzout per liter water worden toegevoegd.
Dit zorgt voor een dikkere slijmhuid, waardoor de parasieten moeilijker
kunnen toeslaan.
Een aantal soorten uit de geslachten Aphyosemion en Rivulus doet het
prima in het gezelschapsaquarium, maar dan moet de dekruit de bak wel
volledig afsluiten. De allerkleinste opening wordt door de vissen gevonden
en zo springen ze uit de bak. In de natuur komen deze soorten dan ook
alleen in de ondiepste gedeeltes van de kleinste beekjes voor. Een
gezelschapsbak is voor deze vissen al gauw ‘eng’ diep en dan gaan ze op
zoek naar ondieper water. In de natuur kunnen ze zo over land van het
ene poeltje naar de andere springen.
Prima geschikt voor de gezelschapsbak zijn verschillende soorten
lichtoogjes, waarvan de meeste soorten een fel blauwe of oranje iris
hebben, die wel licht lijkt te geven. Dit zijn zonder uitzondering allemaal
scholenvissen. In de aquariumhandel is altijd wel Poropanchax (vroeger
Aplocheilichthys) normani te vinden. Een soort die over een grote afstand
in enorme aantallen voorkomt in de savanne van Noord-Afrika en zelfs in
geïsoleerde bronnen in de Sahara wordt aangetroffen. Veel minder vaak
zie je Procatopus-soorten uit het regenwoud in de handel. Deze zijn een
stuk groter dan P. normani. Als je ook garnalen houdt in je
gezelschapsbak, dan kun je er beter geen Procatopus bij doen. In mijn
kleine gezelschapsbak had ik eens een stuk of tachtig kersengarnalen
(Neocaridina heteropoda) die vreedzaam samenleefden met wat
Neolebias-soorten en Epiplatys annulatus.
Op een bijeenkomst van Killi Fish Nederland kreeg ik een zak met zes
prachtige Procatopus similis, die ik vervolgens in de gezelschapsbak deed,
alwaar ze zich goed lieten zien en fraai school-, dreig- en paringsgedrag
vertoonden. Genieten dus! Na een week was er echter geen garnaal meer
te zien. De garnalen pasten bij lange na niet in de bek van een
Procatopus. Ze werden doodgebeten en daarna uit elkaar gerukt.
In tegenstelling tot veel soorten eten lichtoogjes ook droogvoer en dat
maakt het verzorgen een stuk eenvoudiger. Andere soorten moeten levend
voer hebben, zoals watervlooien en alle soorten muggenlarven. In
noodgevallen kan mondjesmaat tubifex gegeven worden, als deze maar
lekker fris is. Mocht het moeilijk zijn om aan levend voer te komen, dan zijn
de meeste soorten ook wel te wennen aan gemalen runderhart, dat in de
diepvries lang bewaard kan worden.
Een aantal soorten uit de koudere streken van het Midden-Oosten kan het
hele jaar door in de vijver gehouden worden, zoals bijvoorbeeld Aphanius
anatoliae.
Het speciaal aquarium
Killivissen komen het beste tot hun recht in een speciaal aquarium. Dat
kunnen overigens hele kleine bakjes zijn. In de natuur zijn ze vaak ook
gewend om in de kleinste biotopen te leven. Een bak met de afmetingen
25 x 15 x 15 cm is al voldoende om de meeste soorten te kunnen houden.
Fanatieke killivis-fans hebben meestal een speciale ‘killi-kamer’ met
stellingen waarop de kweekbakken en uitzwemmers staan. De kamer
wordt dan op een temperatuur van 20 tot 24°C gehouden. Ik heb zelf twee
series van vier bakjes op een werktafel staan. Ik houd ze warm door een
verwarmingsmatje van 5 watt uit de terrariumhandel onder een met zwart
plakplastic beplakte tempex plaat te leggen. Als je één keer per week wat
water ververst, hoeft er zelfs geen luchtpompje op. Lichtoogjes zijn erg
zuurstofbehoevend, die dienen wel belucht te worden. Op de bodem wat
uitgekookte turfmolm, een fraaie steen met daarop een Anubias gebonden
en de killibak is klaar.
Kweken
Als de juiste omstandigheden worden aangeboden, zijn de meeste soorten
wel te kweken. Men noemt sommige aquariumvissen wel eens ‘moeilijk’,
maar als ze in de natuur moeilijk zouden zijn, waren ze er al lang niet meer
geweest. Bij deze soorten ontbreekt het gewoon aan de juiste
omstandigheden, die in de natuur wel aanwezig zijn. Bij de moeilijke
soorten is het dan ook de kunst om die bijzondere omstandigheden te
achterhalen.
Het kweken van niet-seizoensvissen, zoals bijvoorbeeld de meeste
Aphyosemion-, Epiplatys- en Rivulus-soorten, kan op de volgende
standaardmanier: een kweekbak van 25 x 15 x 15 cm vul je met zacht
water met een pH van 7 of lager en je legt op de bodem wat uitgekookte
turfvezel of turfmolm. In de bak hang je een zogenaamde ‘mop’; een bos
draden van acrylwol van 10 tot 15 cm lang, die aan een kurk of een stukje
tempex door de bak drijft. Het beste is om enkel acryl te gebruiken, want
echte wol gaat na verloop van tijd rotten. Een mop maak je door de acryl
vele malen rond een boek te draaien. Als de juiste omvang is bereikt, knip
je de draden aan één kant door. Aan de andere kant knoop je een draad
om de bos en die maak je vast aan een kurk of een stukje tempex en laat
dan het geheel in de kweekbak drijven. Als de vissen aan voortplanting toe
zijn, zullen ze hun eieren in de mop afzetten. Mocht dat niet het geval zijn,
dan helpt vaak het verversen van het water met iets koeler water. Binnen
een uur kan er dan voortplantingsgedrag waargenomen worden. De mop
kan vervolgens regelmatig gecontroleerd worden, door deze licht uit te
knijpen (zorg er wel voor dat je zeker weet dat zich geen vis in de mop
verschuilt). De eieren kunnen nu verzameld worden. Het beste is om ze nu
twee à drie weken te bewaren in een afgesloten plastic bakje op een pluk
uitgekookte turfvezel of turfmolm bij een temperatuur van 20 tot 24°C. Als
er een gouden ring rondom de iris zichtbaar is geworden, is het tijd om het
bakje te vullen met water. Meestal zullen de eieren dan binnen een dag
uitkomen en kan begonnen worden met het voeren van artemia. Bij heel
kleine soorten zal eerst kleiner voer gegeven moeten worden, zoals
pantoffeldiertjes en microaaltjes.
Het kweken van seizoensvissen is zelfs nog eenvoudiger. Het hangt alleen
een beetje af of de soort de eieren diep of ondiep in de bodem legt. Alle
Afrikaanse soorten leggen in slechts één of twee centimeter turfmolm
(even uitkoken en uitspoelen in een schepnetje). Deze turfmolm kan op de
bodem van het bakje gelegd worden. Sommige Zuid-Amerikaanse
seizoensvissen leggen hun eieren diep in de bodem, tot wel 10 cm diep.
Om niet al te veel turf in de bak te hebben, kan deze in een glazen
(augurken) pot gedaan worden.
De vissen weten deze pot al snel te vinden. Vaak staat het mannetje
boven de turf te wachten tot het vrouwtje bereid is om te paren. Als dit niet
het geval is, kan het mannetje agressief worden. Het is dan ook verstandig
om met meer vrouwtjes tegelijk te kweken. De pot kan na één of twee
weken verwijderd worden en door een netje worden afgegoten, waarna het
overtollige water er uit wordt geknepen. De turf wordt nu 24 uur in een
krant bewaard, waarna deze in een plastic zak kan worden opgeborgen.
Natuurlijk is de zak voorzien van een etiket met de naam van de soort (en
vaak ook de populatie) en de datum waarop de eieren zijn verzameld en
eventueel de datum dat er weer water op de turf gegoten moet worden om
de jongen uit te laten komen.
Verouderingsonderzoek
Killivissen worden voor verschillende soorten onderzoek gebruikt, zoals
onderzoek naar soortvorming, naar de eerste ontwikkeling van embryo’s
en met name onderzoek naar ‘veroudering’. In de hoop ooit iets tegen
veroudering te ontdekken, is al heel wat onderzoek verricht. Als je iets zou
vinden dat de veroudering bij mensen sterk afremt, is je kostje natuurlijk
gekocht. Het is gebleken dat Nothobranchius furzeri uit Zuid-Oost Afrika
het kortst levende gewervelde dier ter wereld is. Deze soort kent twee
kleurvormen: één met een rode staart die uit een vochtiger gebied in
Mozambique komt, die 25 tot 32 weken leeft. De gele vorm uit een droog
gebied in Zimbabwe leeft zelfs maar 12 tot 16 weken. Hieraan bestudeert
men niet alleen de lichamelijke verschijnselen van veroudering, maar ook
de achteruitgang in leervermogen en de veranderingen die door ouderdom
in het DNA optreden.
Al met al vormen killivissen een bijzondere groep vissen, waarvan de
verzorging niet ingewikkeld of duur hoeft te zijn. Het uitwisselen van eieren
met liefhebbers wereldwijd geeft een extra charme aan deze hobby.
Over de auteur
Jouke van der Zee is aquariaan vanaf zijn prille jeugd. Hij is afgestudeerd
bioloog met specialiteiten aquatische ecologie, embryologie van killivissen
(Radboud Universiteit Nijmegen) en visteelt (Wageningen Universiteit).
Sinds 1978 determineert en beschrijft hij killivissen voor het Museum voor
Midden-Afrika in Tervuren (België).
Méér informatie
In veel landen bestaan killivis-verenigingen, zoals de KFN (Killi Fish
Nederland), BKV (Belgische Killivisvereniging), AKFB (Association
Killiphile Francophone de Belgique), DKG (Deutsche Killifisch
Gesellschaft) en AKA (American Killifish Association).
Meer informatie is te vinden op www.itrainsfishes.net (over ZuidAmerikaanse killivissen) en op de website van Killi Fish Nederland:
www.killifishnederland.nl.
Gelezen in het blad van A.T.V. Vrij en Blij 01-2014
Ledenmutaties
Aanmelding:
Dhr. C.T. Buijs, Wilgeneiland 28, 2285 JR Rijswijk
Opzegging:
Dhr. J. de Jong, Uitgeeststraat 128, 2547 VJ Den Haag
Dhr. E.M. van der Velde, Piet Paaltjensstraat 12, 2522 VH Den Haag
Aanmeldingsformulier
Ondergetekende geeft zich op als A-lid/B-lid/A-jeugdlid/Huisgenoot lid/Donateur/B-jeugdlid * van
a.v. De Rijswijkse, Vereniging voor Aquaria, Terraria, Insectaria en Vijvers.
Naam en voorletters:___________________________________________________________
Voornamen:__________________________________________________________________
Adres:______________________________________________________________________
Postcode:_________________Woonplaats:________________________________________
E-mail
adres:______________________________________________________________________
Telefoon:_________-______________Geboortedatum:__________-__________-__________
De aanmelder verplicht zich tot naleving van de rechten en plichten, zoals
bepaald in de Statuten en het Huishoudelijk Reglement.
Datum:________-________-20______Handtekening:_________________________________
Indien aanmelder jonger is dan 18 jaar, is ook de handtekening van een ouder vereist.
*) Doorhalen wat niet van toepassing is.
Contributieregeling:
A-lid (18 jaar of ouder):
B-lid (N.B.A.T.-lid elders):
A-jeugdlid (tot 18 jaar):
€ 52,50
€ 20,50
€ 26,25
Huisgenoot lid:
Donateur(minimaal):
B-jeugdlid (N.B.A.T.-lid elders):
€ 20,50
€ 20,50
€ 14,25
Inschrijfgeld volwassenen: € 5,00, voor jeugdleden € 2,50 (eenmalig verschuldigd).
Bij aanmelding in de loop van het jaar geldt een evenredig aflopende regeling.
Bank/Giro: INGbank nr. 1001475 t.n.v. a.v. De Rijswijkse te Rijswijk
Aanmelders krijgen na betaling van het inschrijfgeld de status van aspirant-lid. Publicatie in het
eerstvolgende blad volgt. Leden van de vereniging kunnen binnen drie weken bezwaar aantekenen bij het
bestuur. Als er geen bezwaren tegen het lidmaatschap worden ingebracht, vindt inschrijving als lid plaats
na betaling van de contributie op de eerste dag van de daarop volgende maand en aanmelding bij de
Nederlandse Bond Aqua Terra (N.B.A.T.).
Statuten en Huishoudelijk Reglement zijn bij de Penningmeester beschikbaar.
Bij opzegging van het lidmaatschap dient een opzegtermijn van drie volle
kalendermaanden in acht te worden genomen (Huish. Regl. Art. 12, lid 1).
Alleen voor leden N.B.A.T. tropische vis aanbiedingen op
vertoon van een geldige lidmaatschapskaart.
DRUKWERK
Bij onbestelbaar retour aan:
Redactieadres: P.A.J. Muller, Rembrandtkade 252a
Telefoon: 070-7789996 2282 XG RIJSWIJK ZH
E-mail: [email protected]