De uitdaging van het delen van medische onderzoeksdata

De uitdaging van het delen van
medische onderzoeksdata
ViERDE SEMINAR, 2014-06-25
Dagvoorzitter:
Evert Jan Evers, UMC Utrecht
Vraagstelling
• 3 eerdere seminars in deze reeks
2011-10-31, 2012-09-12 en 2013-05-15
• Vraagstelling:
“Hoe kun je medische onderzoeksdata
zo veilig en efficiënt mogelijk uitwisselen”
• Vandaag meer specifiek:
“Hoe om te gaan met de explosieve groei en
hoe (her-)bruikbaarheid van data te organiseren”
Seminar De uitdaging van het delen van medische onderzoeksdata – 2014-06-25
Programma vandaag
“Hoe om te gaan met de explosieve groei en
hoe (her-)bruikbaarheid van data te organiseren”
•
Twee initiatieven:
– NFU Programma Onderzoeksdata infrastructuur
– Duurzaam informatiestelsel voor de zorg (min. VWS)
•
Eigen best-practices verzamelen
Seminar De uitdaging van het delen van medische onderzoeksdata – 2014-06-25
Deelnemers vandaag
57 personen, afkomstig uit 29 instellingen*):
8 UMC’s
5 universiteiten
3 hogescholen
6 onderzoeks(ondersteunende) instellingen
SURF
onderzoekers, data managers, ondersteuners, ICTers, …
*) Getallen op basis van de deelnemerslijst per gisteren
Seminar De uitdaging van het delen van medische onderzoeksdata – 2014-06-25
Agenda
13:00 Opening
13:05 Toelichting programma NFU onderzoeksdata-infrastructuur
– Esther van Tienhoven, secretaris NFU commissie
Research Infrastructuur
13:50 Toelichting convenant bevolkingsonderzoek darmkanker
– Harriët van Veldhuizen, programmaleider invoering
bevolkingsonderzoek darmkanker RIVM
14:20 Pitches voor de vijf break-out sessies
14:30 Pauze
14:45 Break-out sessies
15:45 Plenaire terugkoppeling en discussie
16:25 Afsluiting
16:30 Borrel en tijd om verder te netwerken
Seminar De uitdaging van het delen van medische onderzoeksdata – 2014-06-25
Break-out sessies
• Na de pauze 5 parallelle break-out sessies
• 1 uur om ervaringen en best practices te verzamelen
• Aansluitend plenaire terugkoppeling en discussie
• Nu eerst: 5 pitches om u te helpen kiezen
Seminar De uitdaging van het delen van medische onderzoeksdata – 2014-06-25
Break-out sessies
• Begin bij de bron: BSN als startpunt
Evert-Ben van Veen (MedLawconsult) en René Oostergo (UMCG)
• Architectuur: van EPD naar onderzoek
Robert Veen en Harry Pijl (UMC Utrecht)
• Datamanagement: een checklist voor de onderzoeker
Rutger Nugteren (RIVM) en Margreet Bloemers (ZonMW)
• Samenwerken: het verbinden van systemen
Jeroen Belien (CTMM/TraIT)
• Werken met minimale datasets
Jan Talmon (MUMC) en René Melis (RadboudUMC)
Seminar De uitdaging van het delen van medische onderzoeksdata – 2014-06-25
Break-out sessie #1
Begin bij de bron: BSN als startpunt
Evert-Ben van Veen (MedLawconsult) en René Oostergo* (UMCG)
* René Oostergo is helaas last-minute verhinderd
Seminar De uitdaging van het delen van medische onderzoeksdata – 2014-06-25
Juridisch




Data delen moet ook mogen
Voorwaarden voor gebruik onderzoek worden
in Europa eerder strikter dan ruimer
Anonieme data vrij, maar anoniem wordt
steeds beperkter
Onderzoekers zijn erg slecht om ‘hun’
belangen samen met patiëntenorganisaties te
verdedigen

Surf 25-6
Te weinig geld, te veel beleidsafhankelijk, te weinig
lef, te weinig open, te veel focus op techniek
Break-out sessie #2
Architectuur: van EPD naar onderzoek
Robert Veen en Harry Pijl (UMC Utrecht)
Seminar De uitdaging van het delen van medische onderzoeksdata – 2014-06-25
‘EPD’s zijn niet geschikt voor mensgebonden onderzoek’
Onderzoek en zorg kennen verschillende
wet- en regelgeving
EPD’s zijn niet procesgeoriënteerd
EPD’s zijn niet gevalideerd (GxP, 21 cfr part 11)
EPD = mono-site
EPD’s zijn nog weinig gestandaardiseerd
70% van de data staat in
ongestructureerde tekst
Break-out sessie #3
Datamanagement:
een checklist voor de onderzoeker
Rutger Nugteren (RIVM) en Margreet Bloemers (ZonMW)
Seminar De uitdaging van het delen van medische onderzoeksdata – 2014-06-25
DATA: vindbaar – toegankelijk – uitwisselbaar - opslag
1. Data verzamelen en analyseren
a.
b.
c.
d.
Hergebruik e/o koppelen; nieuwe data verzamelen
Gevoelige gegevens beschermen
Kwaliteit van de data
ICT standaarden, e-infrastructuren
2. Data opleveren (projectresultaten)
a.
b.
Metadata
Koppelingsvariabelen
3. Data bewaren tijdens, na afloop v.h. project:
a.
b.
c.
Opslagcapaciteit, beveiliging
Lange termijnarchivering
Kosten
4. Data beschikbaar stellen
a.
b.
Gebruiksvoorwaarden
Online catalogus, persistent identifier
Break-out sessie #4
Samenwerken: het verbinden van systemen
Jeroen Belien (CTMM/TraIT)
Seminar De uitdaging van het delen van medische onderzoeksdata – 2014-06-25
Samenwerken
het verbinden van systemen
Basis architectuurplaat NFU
Business
Processes
Data
•
Lobby / coordination around calls
International cooperation
Registers / cohorts (ZonMW and
others)
UMD transcending infrastructures
•
•
•
•
•
•
•
Service desks
Knowledge sharing / training
Cooperation
‘Technology hotels’
Catalogues
Access to data
Harmonization consents
•
•
Pseudonimization / TTP
Data / metadata standards /
ontologies
Data quality
•
•
•
•
•
•
•
Agreements about local
implementations
Standards interfaces
Pipelines
Authentication / autorisation
•
•
•
High Performance Compute (HPC)
Storage (local and cloud)
Network (light paths)
•
Application
Technics
Vragen/stellingen
•
Welke gegevens worden door wie, waar en wanneer (hoe vaak) in/met welk
systeem verzameld?
– Monocenter versus multicenter
– Waar begint studie en bij wie kan de studie terecht?
•
Welke systemen moeten/willen we verbinden?
– Welke eerst? Prioriteiten?
•
Hoe verbinden we de systemen?
– HL7 v3 te complex of niet?
– Systemen die data verzamelen hanteren ander datamodel dan systemen voor grootschalige
analyses
– Inname, beheer en uitgifte
•
•
Interne versus externe systemen ((inter)nationaal)
Samenwerken: publiek versus privaat
– Authenticatie en autorisatie
•
•
•
Gegevens lokaal (federatief) of centraal?
Is het een technisch vraagstuk of een organisatorisch vraagstuk?
Wat zou een wortel kunnen zijn en welke stok zou men kunnen/moeten hanteren?
Break-out sessie #5
Werken met minimale datasets
Jan Talmon (MUMC) en René Melis (RadboudUMC)
Seminar De uitdaging van het delen van medische onderzoeksdata – 2014-06-25
Hoe maximaal kan een
minimale dataset zijn?
Hoe bepaal je de
inhoud?
Data kwaliteit?
“Messy” of “Messi”?
Standaardisatie of
documentatie?
Van welke aspecten?
Data van verschillende
tijdstippen
Hoe gaan we om met
missing values?
Break-out sessies: zalen
• Begin bij de bron: BSN als startpunt – kamer 10
Evert-Ben van Veen (MedLawconsult) en René Oostergo (UMCG)
• Architectuur: van EPD naar onderzoek – kamer 11
Robert Veen en Harry Pijl (UMC Utrecht)
• Datamanagement: een checklist voor de onderzoeker
– kamer 12
Rutger Nugteren (RIVM) en Margreet Bloemers (ZonMW)
• Samenwerken: het verbinden van systemen
Jeroen Belien (CTMM/TraIT)
– cursuszaal
• Werken met minimale datasets – hal
Jan Talmon (MUMC) en René Melis (RadboudUMC)
Seminar De uitdaging van het delen van medische onderzoeksdata – 2014-06-25
Terugkoppeling break-out sessies
• Begin bij de bron: BSN als startpunt
Evert-Ben van Veen (MedLawconsult) en René Oostergo (UMCG)
• Architectuur: van EPD naar onderzoek
Robert Veen en Harry Pijl (UMC Utrecht)
• Datamanagement: een checklist voor de onderzoeker
Rutger Nugteren (RIVM) en Margreet Bloemers (ZonMW)
• Samenwerken: het verbinden van systemen
Jeroen Belien (CTMM/TraIT)
• Werken met minimale datasets
Jan Talmon (MUMC) en René Melis (RadboudUMC)
Seminar De uitdaging van het delen van medische onderzoeksdata – 2014-06-25
Vragen / Discussie
Seminar De uitdaging van het delen van medische onderzoeksdata – 2012-09-12
Afsluiting
• Iedereen bedankt voor zijn bijdrage!
• Suggesties voor een volgende bijeenkomst zijn welkom
• En nu netwerken onder de
Seminar De uitdaging van het delen van medische onderzoeksdata – 2013-05-15