Lees het volledige artikel

informatiebeveiliging
Proactieve Beveiliging
vs Social Engineering
Elke organisatie kan het
slachtoffer worden van
social engineering. Met
proactieve beveiliging is
deze sluimerende dreiging te
beperken.
tekst Jos Maas
S
ocial Engineering (SE) in het kader van
informatiebeveiliging verwijst naar onder
andere de psychologische manipulatie
van mensen in het uitvoeren van acties of
het onthullen van vertrouwelijke informatie. Daarmee is het een vorm van oplichting om informatie te
vergaren, fraude te plegen, of toegang tot het systeem
te krijgen.
22 |
s e c u r i t y M a n ag e m e n t | 5 2014
Technieken en methodieken
SE-technieken zijn gebaseerd op specifieke kenmerken van menselijke gedrag, waaronder cognitieve
dissonantie. Dat is de onaangename spanning die ontstaat bij het kennis nemen van feiten of opvattingen
die strijdig zijn met een eigen overtuiging of mening,
of bij gedrag dat strijdig is met de eigen overtuiging,
waarden en normen.
Bij de uitvoering van deze technieken vormt het
uitbuiten van menselijk gedrag en gedragspatronen
de kern. Technieken en methodieken komen in vele
variaties en gedaantes voor, waaronder:
Pretexting
Pretexting is de handeling van het maken en gebruiken van een verzonnen scenario (het voorwendsel)
dat de kans verhoogt dat het slachtoffer informatie
onthult of acties uitvoert die hij/zij onder normale
omstandigheden niet zou vrijgeven of uitvoeren. De
aanvaller gebruikt hiervoor informatie, houding- en
gedragaspecten, en attributen die zijn verhaal ondersteunen en geloofwaardiger maken.
Diefstal door misleiding
Diefstal door misleiding wordt uitgeoefend door professionals. Het doel is het overtuigen van de personen
die verantwoordelijk zijn voor een legitieme levering
dat de zending elders of door een andere persoon is
opgevraagd.
Een voorbeeld hiervan is het scenario dat goederen
vanuit een postkamer/logistieke ruimte worden
verzonden. In dit scenario speelt de situatie zich af
dat een aanvaller zich toegang weet te verschaffen
tot bedrijfsmiddelen (pc’s, goederen of producten).
Vervolgens verpakt de aanvaller enkele van deze bedrijfsmiddelen en slaagt hij er in om deze pakketten
te voorzien van de vereiste stempels en labels om deze
pakketten tenslotte via de postkamer of logistieke
dienst te verzenden naar het doeladres.
Indien de aanvaller er in slaagt om binnen de bedrijfsprocessen te handelen is de kans erg klein dat
deze verzendingen op zullen vallen bij de analyse van
verzendingen. De kans dat dit scenario zich herhaald
kan hierdoor reëel zijn.
Proactieve beveiliging
beperkt de sluimerende
dreiging van social
engineering
1. informatie verzamelen en informatie-analyse;
2. ontwikkelen van een relatie met de organisatie of
een medewerker;
3. uitbuiten van de relatie;
4. uitvoeren van de SE-aanval.
De fasen 1 en 2 kunnen het verschil maken voor een
organisatie. In die fasen is het het meest waarschijnlijk dat voorbereidingshandelingen van een aanvaller
door de organisatie worden gedetecteerd en kunnen
worden aangeduid als ‘verdacht‘. Voor deze fasen kan
de organisatie proactieve beveiliging gebruiken om de
dreiging van een SE-aanval te verlagen.
Tijdens de fasen 3 en 4 is het aan de medewerkers die
geconfronteerd worden met de SE-aanvaller om de
dreiging op te merken en te alarmeren. Voor deze fasen kan een veiligheidsbewustzijnsprogramma worden
uitgevoerd ter beperking van de dreiging.
Proactieve beveiliging
SE-aanval
Maar hoe zit het met proactieve beveiliging? Proactieve beveiliging is de ‘wetenschap’ in het voorkomen
van een SE-aanval in de vroegste stadia op basis van
gedrag, patroonherkenning en het verzamelen van
informatie.
Proactieve beveiliging legt alle puzzelstukken die
nodig zijn voor een succesvolle SE samen. Dit geeft
de organisatie inzicht over een mogelijke SE-aanval.
Hierdoor wordt het veiligheidsbewustzijn verhoogd
en inzicht in kwetsbaarheden van de organisatie
verbeterd.
SE tegen een organisatie wordt gebruikt voor onder
andere het verkrijgen van informatie (bijvoorbeeld
bedrijfsgeheimen). Een SE-aanval bestaat uit de volgende fasen:
U kunt proactieve beveiliging implementeren in uw
informatierisicoscenario’s. Welke scenario’s en bijhorende handelingen/acties zijn relevant en maken
Tailgating
Een aanvaller, die zich toegang verschaft tot een
beveiligd/afgesloten gebied door simpelweg met een
persoon, die wel legitieme toegang heeft, mee te lopen. Afhankelijk van het niveau van veiligheidsbewustzijn binnen de organisatie en de aanspreekcultuur
kan een aanvaller relatief eenvoudig toegang krijgen
tot beveiligde gebieden.
23
informatiebeveiliging
Handvatten bij de uitvoering van
proactieve beveiliging
■■ Wees u bewust van alle handelingen die
een Social Engineer moet uitvoeren voor
een geslaagde SE-aanval.
■■ Inventariseer welke scenario’s realistisch
zijn en verwerk deze in het beveiligingsproces.
■■ Train alle medewerkers in het bewust zijn
van de risico’s op eigen afdeling en wat de
bijhorende ‘red flags’ zijn.
■■ Test scenario’s voor het analyseren van de
risico’s.
■■ Gebruik informatie en incidentrapportages om informatie te bundelen zodat
een mogelijke SE-aanval snel herkent en
onderkend kan worden.
■■ Zorg bij de ontdekking van een mogelijke
SE-aanval voor onmiddellijke actie. De aanvaller ziet de extra veiligheidsmaatregelen
en wijzigingen. Hierdoor is de kans groot
dat de aanvaller zich terugtrekt.
een SE-aanval succesvol? En welke scenario’s zijn reëel
denkbaar en zouden zich kunnen voordoen?
Een BowTie-analyse kan een nuttig hulpmiddel zijn
om u bewust te worden van de mogelijke scenario’s en
(deel)activiteiten om een SE-aanval met succes bij uw
organisatie uit te voeren. In de figuur kunt u zien hoe
de BowTie-analyse wordt gebruikt voor het ontleden
van elk scenario in afzonderlijke acties die de SEaanvaller moet uitvoeren om een aanval succesvol te
maken.
Het toepassingsgebied van proactieve beveiliging is
alleen voor preventie doeleinden. Voor repressieve
maatregelen dienen andere veiligheidsmaatregelen
genomen te worden.
24 |
s e c u r i t y M a n ag e m e n t | 5 2014
De resultaten van de BowTie-analyse kan worden gebruikt in uw risicoanalyse. Zijn de afzonderlijke acties
zichtbaar in uw risicoanalyse en heeft u al maatregelen genomen? Als dat niet het geval is, welke beveiligingsmaatregelen kunt u nemen? Er zal altijd een
restrisico zijn en er blijven methoden om toegang te
krijgen tot het doelgebied. Maar zijn deze restrisico’s
en methoden aanvaardbaar en/of realistisch om te
verwachten?
Met proactieve beveiliging gebruikt u informatie uit
(incident)rapportages, waarnemingen van beveiligers
en medewerkers en andere bronnen om een mogelijk
SE-aanval in een van de eerste fasen ‘te zien’. Na de
verwerking en interpretatie van alle informatie en
interne afstemming kunnen onmiddellijk de juiste
beveiligingsmaatregelen worden genomen.
Beveiligingsmaatregelen
De uitvoering van proactieve beveiliging is niet alleen
het implementeren van nieuwe beveiligingsmaatregelen. Het is het bewustzijn dat verschillende beveiligingsmaatregelen al onderdelen van proactieve
beveiliging in zich hebben. Het is aan u als beveiligingsmanager om al deze onderdelen inzichtelijk
te maken en te bundelen om tijdig een SE-aanval te
kunnen herkennen.
conclusie
De vraag of een organisatie slachtoffer kan worden
van een SE-aanval kan met ja worden beantwoord.
Maar doordat u zich bewust bent van SE en met de
invoering van proactieve beveiliging in uw beveiligingsprocessen, kunt u snel een mogelijke SE-aanval
herkennen en onderkennen. Hierdoor bent u in staat
om snel te reageren, waardoor de kans op een succesvolle SE-aanval drastisch afneemt. Met proactieve
beveiliging beperkt u deze sluimerende dreiging. n
Jos Maas CISM is consultant Security & Continuity Services bij
Centric. [email protected]

Download Report