3d Documentatiebladen U-Z - IJzerwaren

Uzerwaren
Hang- en sluitwerk
Hardware
Furniture
UDC 683.3
DOCblad 01-1
Plaats Leidschendam
Gebouw Veurschestraatweg 156,
Omschrijving
Datering
Toelichting
Rechts
Links
Midden
boerderij 'Dit is int Hemelrick'
Gehengen en grendel van
kruiskozijn
1ste helft 17de eeuw
Het kruiskozijn van deze in
1961 gesloopte boerderij had
als gebruikelijk twee buitenluiken voor de onderste openingen
en één opklapbaar binnenluik
voor de bovenste openingen
duimgeheng van de luiken. De
duim is met een pen in het
kozijnhout geslagen.
scharniergeheng van het
binnenluik.
grendel van de buitenluiken.
De beide geleideringen zijn
met een pen in het hout
geslagen.
Zie ook: DOC blad Kozijn, raam- 11
Tekening H. K. Rode
Datum Februari 1961
Schaal l: 2
RDMZ RVI985/1 -77
DOCblad Ijzerwaren OJ-2
10 cm
RDMZRV 1985/1 - 78
IJzerwaren
Hang- en sluitwerk
Hardware
Furniture
UDC 683.3
DOCblad 02
Plaats
Gebouw, onderdeel
Omschrijving
Datering
Toelichting
Warnsveld
Het Velde, koetshuis
Geheng
18de eeuw
Dit duimgeheng is haaks
omgezet om een beter aangrij-
pingspunt te krijgen midden
op de klamp van het luik en
het draaipunt op de duim
daarentegen niet te hoog te
leggen. De smid heeft hier
geen standaardwerk geleverd
maar dit geheng speciaal op
dit luik afgestemd.
o
O
o
o
Tekening H. Janse
Datum Mei 1962
Schaal 1:1
RDMZRV 1985/1-79
Uzerwaren
Hang- en sluitwerk
Hardware
Furniture
UDC 683.3
DOCblad 03
Plaats
Gebouw
Omschrijving
Datering
Haarlem
Grote- of Sint Bavokerk
Grendel, windhaak
1735
Grendel
Windhaakfe
\l
Tekening l. H. Boot
Datum November 1962
Naar opmeting van Openbare Werken Haarlem,
afd. Monumentenzorg
Schaal 1:1
RDMZRV 1985/1 -80
V
IJzerwaren
Hang- en sluitwerk
Hardware
Furniture
UDC 683.3
DOCblad 04-1
Plaats Zweeloo
Gebouw, onderdeel Hervormde kerk, koor
Omschrijving Grendelslot van smeedijzeren
deurtje
Datering Laat-middeleeuws
Toelichting Met dit eenvoudige grendelslot
wordt het smeedijzeren
deurtje van het sacramentshuisje afgesloten.
Zie ook: DOC blad Deur 25
Tekening P. C. A. Janszen Spitman
Datum September 1966
Naar opmeting van Provinciaal Museum van
Drenthe te Assen, afd. Monumenten
Schaal 1:1
RDMZRV 1985/1-81
DOCblad Ijzerwaren 04-2
XXXXXX XX X X X X X X X X X X X X X X
T
o
o
(
S
?
s
s '.)
v
S
N
s^ >
^
s
/
/
s
\
v
\
s
D
N
V
S
iO
0
\
v,
\
.
s
s
sX
o
RDMZRV 1985/1 -82
o
s
f
v^
s/ s
*7* N;
v
s
s
Z il "i
7
f
f
f s
f s
_S
1
t S
S
2 ^<ï
IJzerwaren
Hang- en sluitwerk
Hardware
Furniture
UDC 683.3
DOCblad 05
Plaats
Gebouw
Omschrijving
Datering
Toelichting
Westdorp (Dr.)
Borgerderstraat l
Klinkneus
18de of 19de eeuw
Deze aanslag zit op de stiepel
(wegneembare stijl midden in
deelinrit van boerderij) en
dient voor de klinken van de
deuren aan weerszijden.
Zijaanzicht
Bovenaanzicht
Tekening G. W. C. van Wezel
Datum Juli 1973
Naar opmeting van Het Provinciaal Museum van
Drenthe te Assen, afd. Monumenten
Schaal 1:1
RDMZRV 1985/1-83
Vooraanzicht
Uzerwaren
Hang- en sluitwerk
Deurbeslag
Hardware
Furniture
Ironwork
UDC683.3
DOCblad 06-1
Plaats Monnickendam
Gebouw, onderdeel Grote kerk, toegang traptoren
Omschrijving Deur met duimgeheng, klink,
klopper en trekring
Datering ca. 1520
Toelichting Achter de knop van de klopper
is een gesmede knop aangebracht. De trekring is getordeerd gesmeed en rust tegen
de deur op een gesmede
spijker. Een geheng is op de
deur bevestigd met 10 spijkers
en een bout met splitpen.
Vergelijk DOC blad Ijzerwaren 07,
waarbij soortgelijke gehengen
aanmerkelijk minder stevig
bevestigd zijn.
Tekening H. Janse
Datum Januari 1960
Schaal 1:20,1:5
RDMZ RVI 985/1 -84
T
r
DOCblad Ijzerwaren 06-2
o
1:20
Trapzijde
Kerkzijde
38
Dik
Dik
Dik
11
24
9 mm
30 mm
Klink + Lichter
Trekring
Spijker erachter
100 cm
25 cm
RDMZRV1985/1-85
IJzerwaren
Hang,- en sluitwerk
Hardware
Furniture
UDC683.3
DOCblad 07
Plaats Amsterdam
Gebouw, onderdeel Oude kerk, kooromgang,
toegang vm. Heilig Grafkapel
Omschrijving Duimgeheng
Datering 2de helft 15de eeuw
Toelichting Het geheng is op de deur
bevestigd met slechts 6 spijkers.
Vergelijk DOC blad Ijzerwaren 06
waarbij soortgelijke gehengen
aanmerkelijk steviger bevestigd
zijn.
Zie ook: DOC blad Deur 04
Tekening
Datum
Naar opmeting van
Schaal
KDMZRV 1985/1 - 86
H. Janse
Juli 1961
P. Postma
l :10, 1:2
O
o
50 cm
10 cm
Uzerwaren
Hang- en sluitwerk
UDC 683.3
Deurbeslag
Hardware
Furniture
Ironwork
DOCblad 08
Plaats 's-Gravenmoer
Gebouw Hervormde kerk
Omschrijving Duimgeheng, grendel, sleutelplaatje
Datering 1ste helft 16de eeuw
Toelichting Dit geheng is bij de duim
breed en versmalt naar het
versierde einde, in tegenstelling
tot de voorbeelden op de DOC
bladen Ijzerwaren 06 en 07, die
een plaatselijke verbreding
hebben.
Bovenaanzicht
Grendel
Kram
Bovenaanzicht
Bovenaanzicht
Zijaanzicht
Sleutelplaat
Tekening L. H. Boot
Datum November 1962
Schaal l: 5
RDMZRV 1985/1-87
25 cm
Uzerwaren
Hang- en sluitwerk
Deurbeslag
Hardware
Furniture
Ironwork
UDC 683.3
DOCblad 09-1
Plaats Amersfoort
Gebouw, onderdeel Hof 5, toegang zoldertrap
Omschrijving Scharniergeheng, klink, deurgreep, sleutelplaat
Datering ca. 1600
Toelichting Er is een groot verschil tussen
het zware hang- en sluitwerk
van kerkdeuren en dat van
lichte woonhuisdeuren. Klinkstel en deurgrepen zijn verfijnd
uitgevoerd. De beide deurgrepen zijn eenvoudig bevestigd
door de puntig uitgesmede
einden aan de andere zijde van
de deur om te slaan.
Tekening H. Janse
Datum Januari 1960
Schaal 1:2
RDMZ RVI 985/1-88
DOCblad Ijzerwaren 09-2
10 cm
RDMZ KV 1985/1 - 89
Uzerwaren
Hang- en sluitwerk
Hardware
Furniture
UDC 683.3
DOCblaö 10-1
Plaats Klundert
Gebouw, onderdeel Raadhuis, buitendeur
Omschrijving Duimgeheng, slot, klink,
staartschuif, deurgreep
Datering 1621
Toelichting In de zeer brede deur is een
kleine loopdeur aangebracht.
Beide deuren hangen samen
aan twee gehengen, die
derhalve op de naad tussen
hoofd- en loopdeur draaipunten
hebben. Ter weerszijden
daarvan is een verbreding
gesmeed om een hechtere
bevestiging mogelijk te maken
daar, waar de grootste krachten
op de gehengen worden
uitgeoefend.
In het slot valt een pen met
oog op, waarmee van binnen
uit de schoot zowel in geopende
als in gesloten toestand geblokkeerd kan worden. Op die
manier kan voorkomen worden,
dat de deur van buitenaf
geopend kan worden.
Zie ook: DOC blad Deur 06
Tekening ]. P. Staal
Datum April 1963
Schaal l: 5, l: 50
KDMZ RVI 985/1 -90
DOCblad Ijzerwaren 10-2
RDMZ RVI 985/1-91
Uzerwaren
Hang- en sluitwerk
Hardware
Furniture
UDC683.3
DOCbladU
Plaats
Gebouw
Omschrijving
Datering
Middelburg
Molstraat 13,'Civiliën'
Duimgeheng van binnendeur
Midden 16de eeuw
Tekening L. H. Boot
Datum Oktober 1962
Schaal 1:2
RDMZRV1985/J-92
10 cm
Uzerwaren
Hang- en sluitwerk
Hardware
Furniture
UDC 683.3
DOCblad 12
Plaats
Gebouw
Omschrijving
Datering
Toelichting
Zaandam
Tsaar Peterhuisje
Duimgeheng, trekring
1632
Het geheng en de ring zijn
bevestigd aan een draairaam
in een houten kozijn. De dikte
van het geheng verloopt van 5
mm bij de duim tot 2 mm aan
de einden. De kram, die de
trekring vasthoudt, is door het
raamhout geslagen en beide
einden zijn aan de achterzijde
kromgeslagen.
O
o
Zie ook: DOC blad Kozijn, raamTekening H. Janse
Datum Januari 1963
Naar opmeting van Hr. Hamel, Stichting De Zaanse
Schans
Schaal l : l
RDMZRV 1985/1 -93
Uzerwaren
Hang- en sluitwerk
Hardware
Furniture
UDC683.3
DOCblad 13-1
Plaats
Gebouw
Omschrijving
Datering
Toelichting
Elburg
vm. St. Agnietenconvent
Klinkstel
Onbekend
De klinklichter wordt aan de
ene zijde van de deur bediend
met een kruk, aan de andere
zijde met een ring. Achter de
ring is een spijker in de deur
geslagen waartegen de verzwaarde knop onder aan de
ring slaat. Dit om het uitslijten
van de houten deur te voorkomen.
Tekening G. Berends
Datum Juli 1964
Naar opmeting van C. W. Royaards
Schaal l :1
RDMZRV 1985/1 -94
DOCblad Ijzerwaren 13-2
RDMZ RVI 985/1-95
IJzerwaren
Hang- en sluitwerk
Hardware
Furniture
UDC683.3
DOCblad 14-1
Plaats
Gebouw
Omschrijving
Datering
Toelichting
Utrecht
Jutfaseweg 6A, boerderij
Klinkstel
2de helft 17de eeuw
De klinklichter wordt van de
achterzijde van de deur bediend
met een druk op een uitgesmeed vlakje (A). Aan de zijde
van de klink moet men die zelf
met de hand optillen.
Tekening H. fanse
Datum November 1961
Naar opmeting van Dienst Openbare Werken
Utrecht
Schaal l :1
RDMZRV 1985/1 -96
DOCblad Ijzerwaren 14-2
RDMZRV 1985/1 - 97
IJzerwaren
Hang- en sluitwerk
Deurbeslag
Hardware
Furniture
Ironwork
UDC 683.3
DOCblad 15-1
Plaats
Gebouw
Omschrijving
Datering
Toelichting
Schimmelt (L.)
A 7, boerderij
Grendelklink, sleutelplaat
Ca. 1710
De klink kan zijdelings verschoven worden en dus als grendel
gebruikt worden. In het kozijn
is een sleuf uitgehakt, waarvan
het eerste deel hoog is en voor
de klinkfunctie dient en het
tweede deel voor de grendelfunctie lang en smal is. De
klinkneus dient op deze wijze
als grendelopsluiting.
De klink wordt aan de achterzijde gelicht met een ring. Aan
de zijde van de klink wordt
deze gelicht door te drukken
op een omgesmede haak aan
de achterzijde, die tevens dient
om de grendel heen en weer te
schuiven.
N.B. Deze constructie zal voor
Zuid-Limburg specifiek zijn en
niet elders in Nederland op
deze wijze voorkomen.
Het sleutelplaatje bevindt zich
op de deur van de binnenplaats
Sleutelplaat
naar de woning. De sleutel
heeft een uitstekende pen, die
past in een ring rond het
bovengedeelte van het sleutelgat.
Vooraanzicht
Doorsnede
Zie ook: DOC blad Steenhouwwerk 02
Tekening L. H. Boot, Th. van Straalen
Datum Januari 1963, mei 1963
Naar opmeting van C. J. M. van der Veken
Schaal 1:2
RDMZ RVI 985/1-98
Wem
DOCblad Ijzerwaren 75-2
RDMZ RVI 985/1
-99
DOCblad Ijzerwaren 15-3
Smeedijzeren poonsluiting
Vooraanzicht
10 cm
RDMZRV 1985/1 -100
Doorsnede
Uzerwaren
Hang- en sluitwerk
Hardware
Furniture
UDC 683.3
DOCblad U-1
Plaats
Gebouw
Omschrijving
Datering
Toelichting
's-Gravenmoer (N.B.)
Hervormde Kerk
Klinkstel
16de eeuw
De klink is afgebroken, maar
de constructie wijst erop, dat
er een knik in heeft gezeten,
omdat de klinkneus verder
naar binnen zit dan de deur.
De klinkneus is in het metsel-
werk opgenomen. Het oog aan
de onderzijde ervan kan
gediend hebben voor een
grendel.
Zijaanzicht
Bovenaanzicht
Tekening L. J. Boot
Datum November 1962
Schaal l: 2
RDMZRV 1985/1 -101
Wem
DOCblad Ijzerwaren 16-2
Buitenaanzicht
Doorsnede
Binnenaanzicht
10 cm
KDMZ RVI 985/1 -102
IJzerwaren
Hang- en sluitwerk
Hardware
Furniture
UDC 683.3
DOCbladl?
Plaats
Gebouw
Omschrijving
Datering
Pesse (Dr.)
C 108
Klinkstel, handgreep
1738
Zie ook: DOC blad IJzerwaren 13
Tekening P. C. A. Janszen Spitman
Datum Februari 1966
Naar opmeting van Provinciaal Museum van
Drenthe te Assen,
afd. Monumenten
Schaal 1:1
RDMZRV 1985/1 -103
Uzerwaren
Hang- en sluitwerk
Hardware
Furniture
UDC683.3
DOCblad 18
Plaats
Gebouw
Omschrijving
Datering
Elburg
vm. St. Agnietenconvent
Scharnieren, grendel
Onbekend
Tekening S. Koorn
Datum Oktober 1963
Naar opmeting van C. W. Royaards
Schaal 1:2
RDMZRVJ985/1 -104
10 cm
Uzerwaren
Hang- en sluitwerk
Hardware
Furniture
UDC 683.3
DOCblad 19-]
Plaats Maastricht
Gebouw
Omschrijving
Datering
Toelichting
Gubbelstraat 32
Grendel met grendelplaat
17de eeuw
Bij dit Limburgse type valt op,
dat de grendel op enkele
centimeters van de plaat is
geplaatst en geleid wordt in
daarop bevestigde ogen. Het
einde van de grendel is niet
(als gebruikelijk) puntvormig,
wat het aansluiten in het oog
in het kozijn makkelijker
maakt, maar rond uitgesmeed.
Zie ook: DOC blad Ijzerwaren 18 en 20
Tekening L. H. Boot
Datum November 1962
Schaal l : l
RDMZ RVI 985/1- 105
DOCblad Ijzerwaren 79-2
n
ll
a
.a
RDMZRV 1985/1-106
i
Uzerwaren
Hang- en sluitwerk
Hardware
Furniture
UDC 683.3
DOCblad 20
Plaats Pesse (Dr.)
Gebouw C 108
Omschrijving Grendelplaat
Datering 1738
Zie ook: DOC blad Ijzerwaren l 8 en 79
Tekening P. C. A. Janszen Spitman
Datum Februari 1966
Naar opmeting van Provinciaal Museum van
Drenthe te Assen, afd.
Monumenten
Schaal l: 2
RDMZ RVI 985/1-107
10 cm
Uzerwaren
Hang- en sluitwerk
Hardware
Furniture
UDC 683.3
DOCblad 21-1
Plaats
Gebouw
Omschrijving
Datering
Toelichting
Tekening
Datum
Naar opmeting van
Schaal
KDMZRV 1985/1- 108
Elburg
vm. St. Agnietenconvent
Luikknip
Onbekend
De knip wordt losgemaakt van
de ronde staaf, die in het
kozijn bevestigd is, door de
omhooggebogen haak naar
beneden te trekken. Daardoor
wordt het andere einde ervan
opgedrukt.
G. Berends
Juli 1964
C. W. Royaards •
l :l
DOCblad Ijzerwaren 21-2
1 Staaf in kozijn
2 Veer
3 Trekken
RDMZRV 1985/1- 109
IJzerwaren
Hang- en sluitwerk
Hardware
Furniture
UDC683.3
DOCblad22-]
Plaats
Gebouw
Omschrijving
Datering
Toelichting
Veere
Stadhuis
Raamknip, dubbel
l7de eeuw?
Deze dubbele knip zit bevestigd
op de stijl tussen twee glasramen in een kruiskozijn. Men
kan beide knippen of één van
beide inknijpen en zodoende
het gewenste raam vrijmaken.
Tekening l. H. Boot
Datum Februari 1965
Schaal l : l
RDMZRV 1985/1- 110
DOCblad Ijzerwaren 22-2
•Doorsnede
veer
C-D
RDMZ KV 198S/1 -JU
A-B
E-F
DOCblad Ijzerwaren 22-3
RDMZRV ]985/1 -112
IJzerwaren
Hang- en sluitwerk
Deurbeslag
Hardware
Furniture
UDC683.3
Ironwork
DOCblad 23
Plaats
Gebouw, onderdeel
Omschrijving
Datering
Toelichting
De Rijp
Westeinde 26, buitendeur
Slot, sleutelplaat
2de kwart 17de eeuw
Bij dit forse slot wordt de
schoot door middel van een
veer dichtgedrukt. Met een
aparte vergrendeling kan de
schoot in geopende toestand
vastgezet worden.
Zie ook: DOCblad Deur 07
Tekening H. Janse
Datum Maart 1963
Schaal l : l
RDMZRV 1985/1- 113
DOCblad
0
0
0
8
0
0
0
RDMZRV
1986,Q
- 100
1
waren 23-2
Uzerwaren
Deurbeslag
Hardware
Ironwork
UDC683.3
DOCblad 24
Plaats
Gebouw
Omschrijving
Datering
Rotterdam
St. Laurenskerk
Trekring, sleutelplaat
16de eeuw
Zie ook: DOC blad Deur 12
Tekening P. C. A. Janszen Spitman
Datum September 1966
Schaal l : 2
RDMZ KV 1985/1 -114
Uzerwaren
Deurbeslag
Hardware
Ironwork
UDC683.3
DOCblad 25
Plaats Haarlem
Gebouwen Grote kerk, Vrouwe en Antoniegasthuis
Omschrijving Sleutelplaatjes
Datering 1735, ongedateerd
Tekening L. H. Boot
Datum Januari 1963
Naar opmeting van Openbare Werken Haarlem,
aid. Monumentenzorg
Schaal 1:1
RDMZ KV 1985/1 -115
Uzerwaren
Hang- en sluitwerk
Hardware
Furniture
UDC 683.3
DOCblad 26-1
Plaats
Gebouw
Omschrijving
Datering
Toelichting
Ten Arloo (gem. Zuidwolde, Dr.)
Nr. 2
Kantschuif
Tweede helft 19de eeuw
Deze kantschuif is bedoeld om één
deur van een dubbele buitendeur
vast te zetten. De andere deur sluit
hierin met een normaal
buitendeurslot.
Het ijzerwerk was oorspronkelijk
vertind.
Tekening W.J. Berghuis
Datum Augustus 1990
Naar opmeting van Provinciaal Museum van Drenthe,
bureau Monumentenzorg (1969)
Schaal 1:2
RDMZ KV 1992/26-44
DOCblad Ijzerwaren 26-2
Bovenaanzicht
Bladveer
o
o
Zijaanzicht
Achteraanzicht
on
Onderaanzicht
10 cm
RDMZRV 1992/26-45
o
o
o
o
o
o
o
o
Vooraanzicht
Uzerwaren
Hardware
Hang- en sluitwerk
Deurbeslag
UDC 683.3
Furniture Ironwork
DOCblad 27-1
Plaats Ruinerwold (Dr.)
Gebouw Oostereinde 168, boerderij Prins
Omschrijving Handgreep, deurplaat en
klinklichter
Datering Vermoedelijk 17de eeuw
Toelichting Deze onderdelen zaten met elkaar
op de buitenzijde van de deur van
deze boerderij. Zij waren tamelijk
gecorrodeerd. De onderzijde van
de deurplaat was afgebroken.
Tekening W.J. Berghuis
Datum Augustus 1990
Naar opmeting van Provinciaal Museum van Drenthe,
bureau Monumentenzorg (1971)
Schaal 1:2
RDMZRV J 992/26-46
DOCblad Ijzerwaren 27-2
Onderaanzicht
klinklichter
Zijaanzicht
O
O
O
O
Vooraanzicht
Doorsnede
A B
10 cm
RDMZ KV 1992/26-47
Hang- en sluitwerk
Deurbeslag
Uzerwaren
UDC683.3
Hardware
Furniture Ironwork
DOCblad 28-1
Plaats Zweeloo (Dr.)
Gebouw Klooster 6
Omschrijving Handgrepen, deurplaten en
klinklichters
Datering Vermoedelijk eind 17de eeuw
Toelichting Het pand, waaruit deze
onderdelen afkomstig zijn,
verbrandde in 1960. Enkele delen
van één van de deurplaten waren
door corrosie verloren gegaan,
maar zijn hier gereconstrueerd.
De onderdelen weergegeven op
blad 28-3 zijn thans toegepast op
de kelderdeur van het
Ontvangershuis te Assen.
Tekening
W.J. Berghuis
Oktober-november 1990
Naar opmeting van Provinciaal Museum van Drenthe,
bureau Monumentenzorg
(1970, 1971)
Schaal 1:2
Datum
RDMZ KV 1992/26-48
DOCblad Ijzerwaren 28-2
Bovenaanzicht
klinklichter
Bovenaanzicht
handgreep
Doorsnede
A
O
Doorsnede
Vooraanzicht
Zijaanzicht
Wem
RDMZRV 1992/26-49
DOCblad Ijzerwaren 28-3
Vooraanzicht
W cm
RDMZRV 1992/26-50
Zijaanzicht
DOCblad Ijzerwaren 28-4
RDMZ RV 1992/26-51
Ijzerwaren
Hang- en sluitwerk
Hardware
Furniture
UDC 683.3
DOCblad 29
Plaats
Gebouw
Omschrijving
Datering
Toelichting
5 cm
Westervelde (Dr.)
Hoofdweg 8
Scharniergeheng
17de eeuw
Dit kunstig gesmeden scharniergeheng is bevestigd aan een
draairaampje.
Vergelijk de versiering met
DOCblad Ijzerwaren 22.
Doorsnede A B
Tekening W.J. Berghuis
Datum November 1990
Naar opmeting van Provinciaal Museum van Drenthe,
Schaal
RDMZRV J 992/26-52
bureau Monumentenzorg (1969)
1:1
IJzerwaren
Hang- en sluitwerk
Hardware
Furniture
UDC 683.3
DOCblad 30
Plaats
Gebouw
Omschrijving
Datering
Toelichting
Eursinge (Dr.)
Eursingelaan l
Scharniergeheng
Vermoedelijk 19de eeuw
Deze scharniergehengen bevinden
zich aan de draairamen in de
kruiskozijnen in de zuidgevel van
deze boerderij.
Vooraanzicht
\__LL
l
T
Bovenaanzicht
10 cm
Tekening W.J. Berghuis
Datum Augustus 1990
Naar opmeting van Provinciaal Museum van Drenthe,
Schaal
RDMZRV 7 992/26-53
bureau Monumentenzorg
1:2
Uzerwaren
Hang- en sluitwerk
Hardware
Furniture
UDC 683.3
DOCblad 31
Plaats
Gebouw
Omschrijving
Datering
Toelichting
Pesse (Dr.)
Boerderij Nr. C 108
Grendel
1738
De grendel wordt in beide
schuifrichtingen geblokkeerd door
een kneepvormige verbreding van
de rechthoekige doorsnede ervan.
2 mm
Vooraanzicht
Zijaanzicht
Veer
Bovenaanzicht
10 cm
Tekening W.J. Berghuis
Datum Oktober 1990
Naar opmeting van Provinciaal Museum van Drenthe,
bureau Monumentenzorg (1965)
Schaal 1:2
SDMZ KV 1992/26-54
Ijzerwaren
Hang- en sluitwerk
Hardware
Furniture
UDC 683.3
DOCblad 32-1
Plaats
Gebouw
Omschrijving
Datering
Toelichting
Ruinen (Dr.)
Posthuis 'Anholt'
Deurkruk
Midden 19de eeuw
De kruk was in staande richting
bevestigd. Met deze kruk werd een
klink opgelicht.
Zie ook: DOCblad Ijzerwaren 33.
Tekening W.J. Berghuis
Datum November 1990
Naar opmeting van Provinciaal Museum van Drenthe,
bureau Monumentenzorg (1970)
Schaal 1:1
RDMZ RV 1992/26-55
DOCblad Ijzerwaren 32-2
Doorsneden
A-B
C-D
Vooraanzicht
Aanzicht beëindiging van de kop
E-F
G-H
Bovenaanzicht
——
RDMZ RV 1992/26-56
H
IJzerwaren
Hang- en sluitwerk
Hardware
Furniture
UDC 683.3
DOCblad 33-1
Plaats
Gebouw
Omschrijving
Datering
Toelichting
Rolde (Dr.)
Hervormde kerk
Deurkruk
Eind 18de - begin 19de eeuw
Deze kruk was aangebracht aan
een zijdeur van de kerk. De kruk
was in staande richting bevestigd.
Er werd een klink mee opgelicht.
Zie ook: DOCblad Ijzerwaren 32
Tekening W.J. Berghuis
Datum November 1990
Naar opmeting van Provinciaal Museum van Drenthe,
bureau Monumentenzorg (1970)
Schaal 1:1
RDMZ RV 1992/26-57
DOCblad Ijzerwaren 33-2
A-B
C-D
Doorsneden
Bovenaanzicht
RDMZ KV 1992/26-58
IJzerwaren
Hang- en sluitwerk
Hardware
Furniture
UDC 683.3
DOCblad 34-1
Plaats
Gebouw
Omschrijving
Datering
Toelichting
Ruinen (Dr.)
Hervormde kerk
Klinkstel
Vermoedelijk 18de eeuw
Dit zware klinkstel is aangebracht
op een deur, die niet uit de
bouwtijd van de kerk dateert maar
later is aangebracht.
Het element, waarin de klink aan
de deur rust, wordt 'paard'
genoemd. Aan de bovenzijde is
meestal een handgreep gesmeed,
waarmee de deur aangegrepen
kan worden. Het onderdeel,
waarop de klink aan het kozijn
rust, draagt de naam 'neus'. Aan
de stift van de handgreep zit een
pen gemonteerd, die de klink
optilt en 'klinklichter' heet.
Zie ook: DOCblad Ijzerwaren 35
Tekening
W.J. Berghuis
Datum November 1990
Naar opmeting van Provinciaal Museum van Drenthe,
bureau Monumentenzorg (1974)
Schaal
RDMZ RV 1992/26-59
1:1
DOCblad Ijzerwaren 34-2
RDMZ RV 1992/26-60
DOCblad Ijzerwaren 34-3
Zijaanzicht paard
/
/ ,
is'
RDMZRV T 992/26-61
IJzerwaren
Hang- en sluitwerk
Hardware
Furniture
UDC 683.3
DOCblad 35-1
Plaats
Gebouw
Omschrijving
Datering
Toelichting
Ruinen (Dr.)
Pand aan Brink (gesloopt)
Klinkstel
Begin 19de eeuw
Dit klinkstel is van een gebruikelijk
type. De handgreep aan de
buitenzijde beweegt een stift met
oog, die geformeerd is uit een
dubbel gesmeed stuk rechthoekig
ijzer (zie doorsnede A B).
Zie ook: DOCblad Ijzerwaren 34
Tekening W.J. Berghuis
Datum Oktober 1990
Naar opmeting van Provinciaal Museum van Drenthe,
bureau Monumentenzorg (1970)
Schaal
RDMZ RVI 992/26-62
1:1
DOCblad Ijzerwaren 35-2
Neus
Zijaanzicht handgreep
en klinklichter
Vooraanzicht handgreep
met plaat en klinklichter
Onderaanzicht handgreep
RDMZRV 1992/26-63
DOCblad Ijzerwaren 35-3
Paard
Klink
OZD
Vooraanzicht
Onderaanzicht
5 cm
RDMZRV 1992/26-64
Uzerwaren
Hang- en sluitwerk
Hardware
Furniture
UDC 683.3
DOCblad 36-1
Provincie
Gebouw
Omschrijving
Datering
Toelichting
Tekening
Datum
Naar opmeting van
Schaal
RDMZ RV 1992/27-30
Drenthe
diverse
Windwervels
18de en 19de eeuw
Een windwervel dient om een luik
in openstaande toestand vast te
houden. Opdat de wervel in
verticale stand blijft staan is het
onderste gedeelte zwaarder dan
het bovenste deel.
De hier getekende exemplaren zijn
alle van smeedijzer. Later in de
19de eeuw kwamen ook
gietijzeren typen in de vorm van
mannetjes en dergelijke.
De windwervel op blad 36-2 is
afkomstig van het 18de-eeuwse
pand Oude Asserstraat 17 te Vries,
dat herbouwd is te Orvelte. Het
was aan de bovenzijde van het luik
geplaatst en is daarom voorzien
van een handgreep.
Van de 19de-eeuwse typen op blad
36-3 is de herkomst niet bekend.
W.J. Berghuis
December 1990
Provinciaal Museum van Drenthe,
bureau Monumentenzorg (1970)
1:1
DOCblad Ijzerwaren 36-2
C~D
D
Zijaanzicht
A-B
Vooraanzicht
O
KDMZ KV 1992/27-31
50 cm
DOCblad Ijzerwaren 36-3
Vooraanzicht
5 cm
RDMZ RVI 992/27-32
IJzerwaren
Hang- en sluitwerk
Hardware
Furniture
UDC 683.3
DOCblad 37-J
Plaats
Gebouw
Omschrijving
Datering
Toelichting
Haalweide (Dr.)
Haalweiderweg 12
Raamsluiting
18de eeuw
Met deze gesmede dubbele
raamsluiting worden tegelijk twee
glasramen in een kruiskozijn
vastgezet.
Tekening
Datum
Naar opmeting van
W.J. Berghuis
November 1990
Provinciaal Museum van Drenthe,
bureau Monumentenzorg (1974)
Schaal
RDMZRV 1992/27-33
1:1
DOCblad Ijzerwaren 37-2
/
Middenstijl /
~7 /
J
Vooraanzicht
Bovenaanzicht
Horizontale doorsnede
RDMZ RVI 992/27-34
Ijzerwaren
Hang- en sluitwerk
Hardware
Furniture
UDC 683.3
DOCblad 38
Plaats
Gebouw
Omschrijving
Datering
Toelichting
Zuidwolde (Dr.)
Hoofdstraat 94
Geheng
Vermoedelijk 19de eeuw
Dit scharniergeheng is geplaatst
op een luik van een voerbak.
o
o
o
o
o
o
o
o
15 cm
Tekening
Datum
Naar opmeting van
Schaal
RDMZ RVI 992/27-35
W.J. Berghuis
November 1990
Provinciaal Museum van Drenthe,
bureau Monumentenzorg (1970)
l: 3
o
Uzerwaren
Hang- en sluitwerk
Hardware
Furniture
UDC 683.3
DOCblad 39-1
Plaats
Gebouw
Omschrijving
Datering
Toelichting
Tekening
Datum
Naar opmeting van
Schaal
KDMZ RVI 992/27-36
Coevorden (Dr.)
Friesestraat 9
Geheng
Eerste helft 17de eeuw
Dit gesmede duimgeheng heeft
niet alleen de gebruikelijke staart
in horizontale richting, maar heeft
bovendien bladen naar boven en
beneden. Het dient derhalve in het
midden van het luik geplaatst te
worden.
W.J. Berghuis
November 1990
Provinciaal Museum van Drenthe,
bureau Monumentenzorg (1970)
1:1
DOCblad Ijzerwaren 39-2
l
Vooraanzicht
Bovenaanzicht
5 cm
RDMZ RV 1992/27-37
IJzerwaren
Kramerijen
Hardware
Ironwork
UDC 683.3
DOCblad 40
Provincie
Omschrijving
Datering
Drenthe
Haken
18de - 19de eeuw
Vooraanzicht
Achteraanzicht
Zijaanzicht
O
Vooraanzicht
Zijaanzicht
Tekening
Datum
Naar opmeting van
Schaal
RDMZRV J992/27-38
Vooraanzicht
W.J. Berghuis
November 1990
Provinciaal Museum van Drenthe,
bureau Monumentenzorg (1970)
1:1
Zijaanzicht
5 cm
Uzerwaren
Gootbeugel
Hardware
Gutter-support
UDC 683.3
DOCblad 41-1
Plaats
Omschrijving
Datering
Toelichting
Tekening
Datum
Naar opmeting van
Schaal
RDMZRV 1992/27-39
Onbekend
Gootbeugel
Tweede kwart 18de eeuw
Deze beugel komt in twee vormen
voor. Wanneer de bovenste
aangepunte staaf horizontaal
doorloopt, kan die in een
muurplaat worden geslagen.
Wanneer die staaf omhoog is
gebogen en (zoals hier
aangegeven) van spijkergaatjes is
voorzien, kan hij aan de muurplaat
worden gespijkerd. Hij is dan
typisch geschikt voor een
blokgoot.
Ook het onderste deel van de
beugel is voorzien van een gaatje,
waarmee een verankering aan de
muur of een houten onderdeel
mogelijk wordt gemaakt.
De krulvormige steun is geklonken
aan de horizontale staaf.
W.J. Berghuis
Oktober 1990
Provinciaal Museum van Drenthe,
bureau Monumentenzorg (1969)
1:2
DOCblad Ijzerwaren 41-2
o
o
o
Bovenaanzicht
Vooraanzicht
10 cm
RDMZ RV 1992/27-40
Uzerwaren
Gootbeugel
Hardware
Gutter-support
UDC 683.3
DOCblad 42-1
Plaats
Gebouw
Omschrijving
Datering
Toelichting
Eext (Dr.)
Gieterstraat 3
Gootbeugel
Midden 19de eeuw
Deze gesmede beugel is
samengesteld uit ijzeren strippen.
De horizontale strip is eenzijdig
aangepunt en dient in een
muurplaat te worden geslagen. De
krulvormige ondersteuningsstrip is
aan het horizontale deel van de
beugel geklonken.
Het onderste deel is voorzien van
een gaatje, waarmee een
verankering aan de muur of een
houten onderdeel mogelijk wordt
gemaakt.
Tekening
Datum
Naar opmeting van
Schaal
RDMZ RVI 992/2 7-41
W.J. Berghuis
Oktober 1990
Provinciaal Museum van Drenthe,
bureau Monumentenzorg (1969)
1:2
DOCblad Ijzerwaren 42-2
Vooraanzicht
Bovenaanzicht
10 cm
RDMZ RV 1992/27-42
Ijzerwaren
Kramerijen
Hardware
Ironwork
UDC 683.3
DOCblad 43-1
Provincie
Gebouw
Omschrijving
Datering
Toelichting
Tekening
Datum
Naar opmeting van
Schaal
RDMZ RV 1992/28-29
Drenthe
Onbekend
Slachthaken
17de - 19de eeuw
Bij boerderijen waren verschillende
haken aangebracht om het ophangen van geslacht vee mogelijk te
maken.
Twee beugels D waren bestemd
voor het ophangen van een stok
(wiemei).
W.J. Berghuis
November 1990
Provinciaal Museum van Drenthe,
bureau Monumentenzorg (1970)
1:3
DOCblad Ijzerwaren 43-2
O
O
Vooraanzicht
Vooraanzicht
Vooraanzicht
Zijaanzicht
D
Zijai inzicht
RDMZ RV 1992/28-30
Vooraanzicht
15 cm
Ijzerwaren
Hang- en sluitwerk
Hardware
Furniture
UDC 683.3
DOCblad 44-1
Plaats
Gebouw
Omschrijving
Datering
Toelichting
Tekening
Datum
Naar opmeting van
Schaal
KDMZRV 1992/28-31
Blijdenstein (gem. Ruinerwold, Dr.)
Boerderij bij de Wold A.
Grendel
Tweede helft 18de eeuw - begin
19de eeuw
Bij deze grendel zorgen de knik in
de schuif aan de ene zijde en de
knop aan de andere zijde voor de
open- en dichtstand van de grendel.
In andere gevallen (zie DOCblad
Ijzerwaren 19) is de knop tussen de
beide opsluitbeugels aangebracht
en zorgt dus voor beide standen.
Aan de schuif is een drukveer
geweld.
W.J. Berghuis
December 1990
Provinciaal Museum van Drenthe,
bureau Monumentenzorg (1969)
1:1
DOCblad Ijzerwaren 44-2
Bovenaanzicht
)
Vooraanzicht
11
rn
f
*
1
f-——**-"»-
1 ï
i ' 1
———————— f—— f —————————————————
Doorsnede A - B
5 cm
RDMZ RV 1992/28-32
—————-——
>/
f- ——• • • • • • J
'V,—
Veer
'
'.'..•
..a,
Ijzerwaren
Hang- en sluitwerk
Hardware
Furniture
UDC 683.3
DOCblad 45-1
Provincie
Omschrijving
Datering
Drenthe
Gehengen
Tweede helft 16de eeuw - midden
17de eeuw
Toelichting
De drie duimgehengen hebben een
versierd uitgesmeed einde.
Het geheng B is gevonden in
boerderij Zuidvelde 27 en bevindt
zich thans aan het pand Asserstraat
78 te Norg.
Van de beide andere gehengen is
de herkomst onbekend.
Tekening
Datum
Naar opmeting van
Schaal
RDMZ RV 1992/28-33
W.J. Berghuis
November 1990
Provinciaal Museum van Drenthe,
bureau Monumentenzorg (1969)
1:3
DOCblad Ijzerwaren 45-2
o
o
o
O
o
o o
O
15 cm
RDMZRV 1992/28-34
Ijzerwaren
Hang- en sluitwerk
Hardware
Furniture
UDC 683.3
DOCblad 46-1
Provincie
Omschrijving
Datering
Toelichting
Drenthe
Gehengen
Eind 17de eeuw - eind 18de eeuw
De drie duimgehengen hebben een
versierd uitgesmeed einde. De
typen B en C hebben aan het
duimeinde een uitgesmeed gedeelte, waardoor daar twee spijkers
aangebracht kunnen worden.
Het geheng A is afkomstig van een
afgebrande boerderij te Wachtum.
Van het geheng B is de herkomst
onbekend.
Het geheng C is afkomstig van het
pand Brink 10 te Westdorp.
Tekening
Datum
Naar opmeting van
Schaal
RDMZ XV 1992/28-35
W.J. Berghuis
November 1990
Provinciaal Museum van Drenthe,
bureau Monumentenzorg (1969)
1:3
DOCblad Ijzerwaren 46-2
cvoi
\
O
O
O
O
o
o
o
o
o
o
15 cm
RDMZ RV 1992/28-36
Ijzerwaren
Hang- en sluitwerk
Hardware
Furniture
UDC 683.3
DOCblad 47-1
Provincie
Omschrijving
Datering
Toelichting
Tekening
Datum
Naar opmeting van
Schaal
RDMZRV 1992/28-37
Drenthe
Gehengen
19de eeuw
Dit blad toont gehengen van
uiteenlopende typen.
A is een duim-raamgeheng.
B is een duimgeheng met verbreed
deel aan de duimzijde, waarin een
vierkant gat voor een slotbout.
C is een scharnierend staartgeheng.
D is een scharnierend kruisgeheng.
E is een "duimgeheng", van een
schop gemaakt, afkomstig van een
hooischuur van de voormalige
Hekman's Boo te Nieuw Schoonebeek.
W.J. Berghuis
November 1990
Provinciaal Museum van Drenthe,
bureau Monumentenzorg (1969)
1:3
DOCblad Ijzerwaren 47-2
15 cm
RDMZ RV 1992/28-38
DOCblad Ijzerwaren 47-3
D
15 cm
RDMZ RV 1992/28-39
Ijzerwaren
Hang- en sluitwerk
Hardware
Furniture
UDC 683.3
DOCblad 48
Plaats
Gebouw
Omschrijving
Datering
Toelichting
Ruinen (Dr.)
Smeestraat9-ll
Luiksluiting
XVII b-c
Het luik wordt vergrendeld door
het hangende bied over de pin in
de onderdorpel te leggen.
Vooraanzicht (A)
Zijaanzicht
B l
Plaatsing van de sluiting (A)
en de pin (B)
Doorsnede l - 2
Doorsnede 3 - 4
Pin in de onderdorpel (B)
5 cm
Tekening
Datum
Naar opmeting van
Schaal
RDMZRV 1993/31 -30
W.J. Berghuis
December 1990
Provinciaal Museum van Drenthe,
bureau Monumentenzorg (1970)
l :l
Hardware
Furniture
DOCblad 49-1
Plaats
Gebouw
Omschrijving
Da tering
Toelichting
Weert (N.B.)
Franciscanenklooster, Biest 43
Geheng
XVIII a
Door middel van dit geheng kan
een raam naar binnen draaien in
één van de onderste openingen van
een kruiskozijn, en tevens een
binnenluikje (in tweeën) in dat
raam. Het kozijn bevindt zich in de
kloostergang op de verdieping.
Binnenaanzich
Opmeting
RDMZ RV 1993131
31
en tekening
Datum
Schaal
t raam. Foto: P. van Galen, RDMZ, 1992.
H.N. Karsemeijer
Juni 1983
1:2
DOCblad Ijzerwaren 49-2
\
JO
^*-
0
0
<ƒ]
L-TL)
0
1
0
|
i
0
0
1 ^
0
kozijn
O
O
binnenluik
Ijzerwaren
Hang- en sluitwerk
Hardware
Furniture Ironwork
UDC683.3
Docblad 50-1
Plaats
Gebouw
Omschrijving
Datering
Toelichting
Maastricht
Markt 70 - 71
Geheng, raamhoek en raamknop
Waarschijnlijk tweede helft
17de eeuw
Dit eiken glas-in-lood raam,
voorzien van vier ijzeren
bindroeden van 7 x 5 mm
doorsnede, is los aangetroffen op
de zolder van het huis.
Opmeting en tekening
Datum
Schaal
RDMZRV1997/39 -56
H. van der Wal
1964
1:2,1:10
DOCblad Ijzerwaren 50-2
59,2
11,7
Binnenaanzicht
®
4 stuks bindroedjes 7x 5 mm
10 cm
50 cm
RDMZRV1997/39-57