W E R K D O C U M E N T NOTITIE BETREFFENDE DE OEVERBESCHERMING EN HET ONDERHOUD VAN DE TOCHT T I1 47 IN DE SECTIE MZ en JZ door P.J. Ketel W. van Acht G. Ven 1980-83 Abw maart R 13362 D I E N S T V O O R D E I J S S E L M E E R P O L D E R S S M E D I N G H U I S L E L Y S T A D INHOUD 1 . HET. ONTWERP 2. DE OEVERBESCHERMING 3. ADVIEZEN a. De oeverbescherming b. Het onderhoud NOTITIE NAAR AANLEIDING.VAN VRAGEN VAN I R . D . T . DR. J . DE J O N G BIEWINGA EN I . HET ONTWERP De t o c h t T I1 47 i n de s e c ' t i e J Z en MZ v e r s c h i l t van de andere t o c h t e n i n Flevoland doordat b e i d e z i j d e n over een b r e e d t e van + 25 meter e e n voor landschap, r e c r e,:a t i e en n a t u u r a a n t r e k k e l i j k e aankieding gekregen hebben. Het ontwerp h i e r v o 0 r . i ~door a f d e l i n g Beplantingen opgesteld en vastgelegd i n b e s t e k s t e k e n i n g n r . 60201 ( z i e b i j l a g e n ) . De u i t v o e r i n g van de werkzaamheden i n de s e c t i e J Z i s inmiddels v r i j w e l gereed. De werkzaamheden i n de s e c t i e MZ naderen hun v o l t o o i i n g . De t o c h t k e n t zes v e r s c h i l l e n d e p r o f i e l e n (1 t / m 6) d i e i n een a a n t a l combinaties g e b r u i k t z i j n . P r o f i e l I i s h e t ~ n g e w ~ j z i g dper o f i e l . B i j de p r o f i e l e n 2 en 4 z i j n a l l e e n werkzaamheden op h e t maaiveld u i t g e voerd. B i j de p r o f i e l e n 3 , 5 en 6 i s de aanwezige plasberm.verbreed van 0 , 7 5 m t o t r e s p . 3,25, 4,00 en'6,OO m. De plasbermen hebben een h e l l i n g van 1 :20. Het bovenwatertalbd i s op' I :2 aangelegd. B i j a l l e typen i s h e t n a t t e p r o f i e l ongewijzigd gebleven. Tabel 1 . Oeverlengte van de p r o f i e l t y p e n . Prof i e l type Aantal ; i n o e v e r l e n g t e S e c t i e MZ Sectie J Z 1 2 3 4 5 6 1.500 I .500 1.500 1.500 750 1.250 1.100 1.325 2.175 500 1.400 1.500 Totaal 8.000 8.000 De t o t a l e t o c h t l e n g t e b e d r a a g t dus 8 km. De t o c h t was voor de u i t v o e r i n g van h e t werk gebeel v o o r z i e n van een AzobG-oeverbescherming. B i j de aanl e g van de verbrede plasbermen ( p r o f i e l e n 3, 5 e n 6) i s deze b e t u i n i n g , i n , geheel verdwenen. De nog aantegen de a f s p r a a k met d i r e c t i e Z.Z.W. wezige b e t u i n i n g voor de p r o f i e l e n 1 , 2 en 4 ( t o t a l e o e v e r l e n g t e 7425 m) v e r k e e r t op enkele p l a a t s e n i n een s l e c h t e s t a a t . De vragen van i r . Biewinga en d r . 3 e Jong handelen over h e t a 1 dan n i e t weer aanbrengen van de oeverbescherming en de onderhoudsvorm voor deze t o c h t . I n h e t ontwerp van Beplantingen komt de oeverbescherming n i e t aan de orde. 2. DE OEVERBESCHERMING Een a a n t a l f a c t o r e n z i j n b e l a n g r i j k b i j de overwegingen voor h e t aanbrengen van oeverbescherming. Deze f a c t o r e n z i j n : De f u n c t i e van de t o c h t : voor de a f w a t e r i n g 2 . a l s levensmogelijkheid voor p l a n t en d i e r (refugium, c o r r i d o r ) 3. voor de r e c r e a t i e . 1. I n de poldergebieden i s de a f w a t e r i n g de meest b e l a n g r i j k e f u n c t i e van een t o c h t . Combinaties met r e c r e i t i e en n a t u u r z i j n , z b a l s b l i j k t u i t h e t ontwerp van de t o c h t T I' 4 7 , goed mogelijk De s troomsnelheid Deze i s b i j de ontwerpafvoer s l e c h t s 0,25 m/sec. en dus g e r i n g . De golfwerking - Door de w a t e r d i e p t e van 1 , O 1 , 5 m en de d i e p e l i g g i n g van h e t polderp e i l t e n o p z i c h t e van h e t maaiveld i s e r een g e r i n g e golfwerking door de wind (golfhoogte 30 cm). De golfwerking d i e v e r o o r z a a k t wordt door de geplande k l e i n e w a t e r s p o r t z a l v e m a a r l o o s b a a r z i j n . De grondsoort I n de s e c t i e J Z v a r i e e r t de d i e p t e van h e t e r o s i e g e v o e l i g e p l e i s t o c e n e zand van 2 , 5 t o t 3,O m beneden maaiveld. D i t i s ongeveer op dan we1 beneden h e t niveau van h e t p o l d e r p e i l . I n de s e c t i e MZ l i g t de overgang k l e i / z a n d v r i j w e l s t e e d s boven h e t p o l d e r p e i l . Hier i s d e e r o s i e g e v o e l i g h e i d dus h e t g r o o t s t . De t a l u d h e l l i n g Van de t o t a l e o e v e r l e n g t e van + I6 km h e e f t ca. 8,5 km een plasberm met een t a l u d h e l l i n g van 1:20. De e r o s i e g e v o e l i g h e i d i s daar dan ook duidel i j k minder dan op de o v e r i g e oevers met h e t normale t a l u d van 1:3 en een smalle plasberm van 0,75 m. 3 . ADVIEZEN G e l e t op bovenstaande wordt h e t volgende g e a d v i s e e r d : a. Oeverbescherming B i j de p r o f i e l t y p e n 1 , 2 en 4 waar de oeverbescherming nog aanwezig i s , d i e n t deze p l a a t s e l i j k t e worden h e r s t e l d . D i k w i j l s kan v o l s t a a n worden met h e t a a n v u l l e n van k l e i a c h t e r de Azob6-bescherming. B i j de p r o f i e l e n 3 , 5 en 6 met de verbrede plasbermen l i g t h e t anders. I n de s e c t i e J Z waar de bovenkant van h e t P l e i s t o c e e n beneden h e t pold e r p e i l l i g t i s h e t opnieuw aanbrengen van een oeverbescherming n i e t n o o d z a k e l i j k . De oeverzone vormt e e n v o e d s e l r i j k s u b s t r a a t voor de veg e t a t i e . Volstaan kan worden met de a a n p l a n t van r i e t r h i z o m e n om de ontwikkeling van een beschermende o e v e r v e g e t a t i e t e s t i m u l e r e n . I n de s e c t i e MZ b l i j f t h e t t a l u d ondanks de brede oeverzones e r o s i e gevoelig doordat h e t p l e i s t o c e n e zand h i e r boven de w a t e r l i j n l i g t . Het opbrengen van een 0,20 'a 0,30 m d i k k l e i d e k op de plasberm i n c a n b i n a t i e met een r i j s b o u t e n (wilgetenen) of AzobG-betuining op de i n s t e e k van h e t n a t t e p r o f i e l , i s een afdoende oeverbescherming. b. Het onderhoud Door de gekozen p r o f i e l c o m b i n a t i e s i s h e t mogelijk om h e t uitbaggeren van h e t watervoerende p r o f i e l a l t i j d t e v e r r i c h t e n vanaf de o o s t k a n t van de t o c h t . De p r o f i e l e n 2 en 3 bieden mogelijkheid voor specieberging. B i j d i t onderhoud d i e n t de aan t e brengen oeverbeschermingsvegetatie met de nodige v o o r z i c h t i g h e i d behandelt t e worden. De v e g e t a t i e aan de westkant van de t o c h t kan z i c h ongestoord ontwikkelen. Aan de o e v e r v e g e t a t i e b e h o e f t , zeker de e k r s t e j a r e n , nauwelijks aand a c h t b e s t e e d t e worden. Afhankelijk van de v e g e t a t i e - o n t w i k k e l i n g kan i n de toekomst b e s l o t e n worden om een maairegime i n t e s t e l l e n ten einde de r i e t v e g e t a t i e v i t a a l t e houden.