29e jaargang nr. 2
zaterdag 8 februari 2014
Kerkperspectief
Verschijnt 16x per jaar
Officiële uitgave van de Protestantse Gemeente Arnhem
Van tijd tot tijd
Ik neem het in mijn hand
probeer de tijd te kneden
naar al wat mogelijk is
om nuttig te besteden
toen had ik tijd genoeg
of lijkt dat zo misschien
vond ik de innerlijke rust
waardoor ik meer kon zien
maar vaak heb ik tekort
wil ik nog zoveel doen
en denk ik in mijn haast
ach was het nog maar toen
dan komt de nieuwe tijd
met onbegrensde lijnen
ze noemen dat de eeuwigheid
al-tijd voor al de zijnen.
soms rust het in mijn hand
en kom ik tot bezinning
dat het mij gegeven is
‘t wordt nooit gewenning
(*luiken betekent sluiten)
God kneedt en geeft mij tijd
‘k mag het van Hem gebruiken
totdat Hij deze aardse tijd
aan mijn horizon zal luiken*
Ina van der Welle-Boersma,
Ermelo
1
Colofon
Kerkperspectief
Officiële uitgave van de
Protestantse Gemeente te Arnhem
verschijnt 16x per jaar
Kopijdatum:
maandag 17 februari - 18.00 uur.
Kopij voor Kerkperspectief nr. 3
(van 1 maart t/m 22 maart 2014)
bij voorkeur e-mailen naar:
[email protected]
Wijknieuws
Aanleveren via de wijkredacties.
De namen en adressen staan vermeld
in de koppen bij de wijkberichten.
Redactie
Menno Leistra (tel. 0575-845930),
Rita Hop, Theo van Loenen,
Henny Kalisvaart (eindredactie/lay-out).
Abonnementen
W.A. van Woerkens, telefoon: 026–3811103
e-mail: [email protected]
Kosten: Jaarabonnement: € 21,50
Digitaal abonnement: € 11,50
ING rekening: NL72INGB0002571164
Adverteren in Kerkperspectief
Info: W.A. van Woerkens, telefoon: 026-3811103,
e-mail: [email protected]
Website: www.kerkperspectief.nl
Drukwerk: Digidruk Vandenhul BV
Kerkelijk Bureau PGA
Rosendaalseweg 507, 6824 KL Arnhem
telefoon: 026-4420987
e-mail: [email protected]
Geopend: elke werkdag 9.00 - 12.30 uur
Bankrekeningen PGA
Van de redactie
Vanavond zag ik nog een verlichte kerstboom in een tuin staan.
Eigenlijk een mooi geknipte conifeer met honderden lichtjes.
Het stond prachtig, maar je verwacht het niet meer in februari. Dan bedenk je: alles heeft z’n eigen tijd. Dat is iets anders
dan ‘de tijd nemen’. En daarbij denk ik al gauw aan het nieuwe
stationsgebouw van Arnhem. In 2007 is begonnen met de
bouw hiervan en volgens de oorspronkelijke planning had het
begin 2009 voltooid moeten zijn. Nu gaat de stationshal naar
verwachting in 2015 open. Vorige maand was het hoogste punt
bereikt, en dat geeft de burger moed.
In dit blad gaat Paul van Lunteren u weer een stuk historie uit
de doeken doen. De noodkerk in Arnhem-Zuid heeft al veel
reacties opgeroepen. Op de website van Kerkperspectief vindt
u zijn gegevens. Ook allerlei andere zaken het kerkblad betreffende, evenals de informatie van de Algemene Kerkenraad. Van
harte aanbevolen: www.kerkperspectief.nl
Verder staat er veel cultuur in dit nummer. Het jaar is weer
begonnen en daarmee allerlei cursussen, workshops, lezingen,
concerten, films, boekbesprekingen en culturele avonden. Voor
elk wat wils en van harte aanbevolen.
Dat we hieraan in dit nummer veel aandacht schenken, wil niet
zeggen dat we dit te allen tijde kunnen doen. Het hangt erg af
van de hoeveelheid kopij en de tijd van het jaar.
De redactie zou graag in contact komen met mensen die zo
nu en dan bereid zijn om een interview af te nemen. Het is erg
afwisselend en interessant werk voor hen die van schrijven een
hobby hebben gemaakt. Graag aanmelden bij de redactie.
We wensen u weer veel leesplezier en veel genoegen bij het
bezoeken van de vele activiteiten die zijn vermeld.
Hartelijke groet, ook namens de andere redaciteleden,
Henny Kalisvaart, eindredacteur.
Bij de foto op de voor- en achterkant: 23-1-14: de vlag gaat in top
op het nieuwe stationsgebouw.
Het bouwen met het aloude bouwmateriaal van Mobaco gaat
een stuk sneller. Dit is voor mij pure nostalgie, wij speelden hier
als kind mee en mijn broer heeft het 40 jaar keurig bewaard.
Nu mag ik het beheren en het aan de kleinkinderen doorgeven.
Zouden zij er net zoveel plezier aan beleven als wij vroeger? Of
is tegenwoordig alles beter? De tijd zal het ook hier leren. (O, als
ze de raampjes maar niet dubbelvouwen! Het is allemaal van
karton gemaakt!)
voor vrijwillige bijdragen: NL96FVLB0635817187
t.n.v. Protestantse Gemeente te Arnhem.
voor overige: NL63FVLB0699642132
t.n.v. Protestantse Gemeente te Arnhem.
Diaconaal bureau
Diaconaal consulenten/secretaris:
Margriet Kok, Nancy Spiele en Alie Teunissen
Zijpendaalseweg 57, 6814 CD Arnhem
telefoon: 026-3512201
e-mail: [email protected]
website: www.diaconiearnhem.nl
Bankrekeningen diaconie
voor vrijwillige bijdrage: NL78FVLB0225387522
t.n.v. College van Diakenen Arnhem
o.v.v. vrijwillige bijdrage 2013.
Voor overige giften: NL33FVLB0635800667
t.n.v. College van Diakenen Arnhem.
2
Data Kerkperspectief voorjaar 2014
Nr
3
4
5
6
7
8
9
Kopijdatum
17 februari 2014
10 maart 2014
31 maart 2014
21 april 2014
12 mei 2014
2 juni 2014
23 juni 2014
Verschijningsdatum
1 maart 2014
22 maart 2014
12 april 2014 Pasen
3 mei 2014
24 mei 2014 Pinksteren
14 juni 2014
5 juli 2014 vakantie
Voor het voetlicht
Wat doe ik hier in godsnaam?
De vraag naar de zin van het leven stelt elk mens zich, denk
ik, vroeg of laat wel eens en vaak ook wel meerdere keren
tijdens zijn of haar leven. Op deze manier versta ik ook de
vraag die dominee Carel ter Linden koos als titel voor zijn
veel gelezen en besproken boek. Afhankelijk van de eigen
invulling van de geloofswaarheden wordt het boek met
meer of minder enthousiasme begroet.
In de gemeente hoor ik instemmende geluiden: “Fijn dat
iemand dat nu eens allemaal hardop zegt, dat die wonderen
niet kunnen” en: “Een God die het lijden gewild zou hebben,
daar heb ik ook nooit wat mee gekund”. Enige verbazing roepen die reacties wel bij mij op: zo nieuw is het toch niet wat
hier gezegd wordt en het roept ook de vraag op hoe mensen
luisteren, of is iets pas echt als het gedrukt staat?
Natuurlijk nodigt zo’n hype over een
boek wel uit om het ook zelf te gaan
lezen en mij opnieuw af te vragen:
waar sta ik zelf dan? Ik moet u dan
meteen vertellen, dat ik van huis
uit niet ben opgevoed met al te veel
dogmatische geloofswaarheden
en tot en met mijn twaalfde had
ik maar sporadisch een kerk van
binnen gezien. Puber in de jaren 70
betekende in mijn geval ook dat in
de kerk, bij de dominee, thuis en op
school veel ruimte was voor discussie, eigen inbreng. Het was de tijd
van de democratisering: als jongeren meenden we wel een
kerkdienst zonder dominee te kunnen organiseren, daar
maakte de gemeente ook vrolijk ruimte voor, het was de tijd
van experimenten en combo’s. Ik bewaar er goede herinneringen aan en geen frustraties.
De vraag naar de zin van het leven werd voor mij actueel
toen ik als beginnend predikant geconfronteerd werd met de
angst om dood te gaan van gemeenteleden, die stervende
waren. Ik had het geloof altijd gezien en ervaren als een bron
van hoop en troost en nu bleken mensen, die een veel degelijker geloof hadden dan ik, opeens bang om te sterven. Die
met de naderende dood geconfronteerde gemeenteleden
vroegen mij zo nu en dan ook naar de zin van het leven.
Als ik die angst zag om te sterven, en dan met name de angst
voor het komende oordeel, dan dacht ik: misschien is het
maar beter als dood gewoon dood is. Dat zou een hoop
onrust schelen. Soms raakte die vraag mij ook persoonlijk,
zo ben ik op zoek gegaan naar mijn antwoord op die vraag
naar de zin van het leven. Ik ontdekte dat ik na een uitvaart
vaak zacht neuriënd naar huis liep, één van de liederen
die we gezongen hadden, bleef met mij meegaan na het
afscheid. Dat is denk ik ook de reden dat ik voor het antwoord op mijn vraag in het liedboek ben gaan zoeken, het
Liedboek voor de Kerken, dat in 1973 verscheen en waarvan
ik destijds van mijn zakgeld een exemplaar heb aangeschaft.
En ik stuitte daarbij op gezang 29. Alle vragen worden daarin
volgens mij gesteld. Maar er wordt ook een antwoord gegeven. Die combinatie van vragen / klacht en antwoord was en
is voor mij voldoende. Tot mijn schrik heb ik moeten constateren dat mijn, om die reden favoriete lied niet in het nieuw
verschenen Liedboek een plaats heeft gekregen.
In deze rubriek laten predikanten en
andere kerkleden iets zien van wat hen
bezighoudt en wat ze graag met de kerkleden Arnhem-breed willen delen.
Gij die ‘t menselijke leven
hebt gewild, waarom hebt Gij
het ten dode opgeschreven,
waarom gaat het snel voorbij?
Wenst Gij, dat we ons nederleggen
zonder vragen of verweer?
Zijn die ons de dood aanzeggen
wel uw engelen, o Heer?
Was ‘t vergeefs dan, dat ik leefde,
Here God? - zo roep ik luid.
Wever, die mijn leven weefde,
haalt Gij zo uw werk weer uit?
Nog één nacht, tot aan de morgen,
dan is het met mij gedaan;
nergens ben ik meer geborgen, Here, wees met mij begaan!
Laat het toch geen avond worden
op het midden van de dag!
Wat is leven, dat verdorde
voordat men er vrucht van zag?
Kan uw heerlijkheid bewijzen
bloesem die de wind verwoei?
Hoe zou U mijn leven prijzen,
als Gij ‘t afsnijdt in zijn bloei?
- Zo heb ik om U gestreden,
en Gij hebt tot mij gezegd:
leef dan, mens, Ik geef u heden
‘t leven als een heilig recht!
Dat Gij het niet af woudt snijden
voor het rijpte tot uw eer, daarin mag ik mij verblijden,
dat is ‘t leven zelf, o Heer!
Onverhoeds is mij ontnomen
‘t veilig huis van mijn bestaan;
ach, ik moet tot in mijn dromen
‘t roofdier van mijn angst weerstaan.
En ik klaag, zoals een vogel
klaagt om zijn verstoorde nest.
Naakt ben ik, en naar den hoge
schreeuwt wat er van mij nog rest.
Lof zij U! - Ach Heer, de doden
kennen niet uw gunst, wie zou
onder zand en onder zoden
U lofzingen om uw trouw?
Slechts die leven, slechts die leven,
en zij weten zelf niet hoe,
zullen U de ere geven,
zoals ik het heden doe!
Ik kan mij voorstellen dat u al lezende zich afvraagt of constateert: dit is toch vreselijk ouderwets? Ja misschien wel,
maar voor mij ligt het accent op degenen die leven, dat zij
God alleen de eer kunnen geven, dat is mij genoeg: geloof en
de verhalen uit de Bijbel zijn voor mij belangrijk voor het nu,
voor het leven hier en nu geven het geloof en de verhalen mij
houvast. Over hoe het straks zal zijn, of er straks iets zal zijn,
daar maak ik me niet druk over.
Ook voor Carel ter Linden is het geloof, zijn de verhalen
belangrijk gebleven omdat zij bron van inspiratie en wijsheid zijn. Verhalen, die vertellen hoe je vandaag de dag met
mensen behoort om te gaan, met vergeving, met de vreemdeling. Het antwoord op de vraag naar de zin van het leven is
bij Carel ter Linden (als ik het goed begrepen heb): het leven
berust op toeval, er is geen zin in de betekenis van een sturend principe (iets wat je God zou kunnen noemen). Met mijn
verstand zeg ik ook: het feit dat ik besta, is louter toeval, met
mijn gevoel geef ik liever het antwoord van bovengenoemd
lied.
Elsje Pot
3
De eerste dag
Zondag 9 februari - Jesaja 43: 11.
Ik, Ik ben de Heer, en er is geen Heiland, behalve Hij.
Gelukkig is de Heilige Schrift nog altijd te herontdekken en de
Christelijke traditie kent in alle eeuwen wel mensen die een
zeer helpend kernbegrip hebben ontdekt.
Met de profeet Jesaja zitten we ongeveer een eeuw eerder dan
Zefanja. Bij deze profeet blijken duidelijk zowel zijn tijdgebondenheid als zijn eeuwigheidswaarde. Hij predikte ‘to the point’
en was zijn eigen tijd overschrijdend. Gods Woord is Eeuwig.
Zeer kritisch: ‘Een rund kent zijn eigenaar en een ezel de krib
van zijn meester, maar Israël heeft geen begrip, mijn volk heeft
geen inzicht.” (Jesaja 1 : 3). En het immer hoopgevende elfde
vers van Jesaja 43, hierboven weergegeven. Eén Heiland. Ook
van Hem geeft de profeet de contouren. In Jesaja 53! Bijv. als
een wortel uit dorre aarde, de Man van smarten en verzocht in
ziekte. En waarlijk, Hij heeft onze hoogmoedige kwalen op Zich
genomen. Of Hij deed zijn mond niet open als hij geschoren
werd. Zwijgen is een in stilte dragen. De vrucht daarvan wordt
niet geteld bij de statistieken, die wel de halve wereld regeren.
De mens heeft geen goede voorstelling van de Heiland. Dat kan
ook niet, want dan moet je het Evangelie van achteren naar
voren lezen. Van kruis naar geboorte. Dan van geboorte naar
kruis en opstanding. We hoeven ons ook weer niet te schamen.
Want Petrus begreep er ook niets van. Pas als hij pijnlijk dichtbij het zichtbaar lijden van de Heiland kwam. Pas toen. Dus
laat nam de leerling de Heiland beter aan. Aldus is de weg van
verzoening, vergeving, altijd te herontdekken en te onderhouden. Onze Heiland van de kerk en van de wereld lijdt zelf om
de ander te verlossen. Dus neemt alleen Zijn lijden maar aan,
dan wordt u van één kwaal genezen. En de kerk kan dan hoop
krijgen.
hen veel te hoog. Ze willen wel, maar ze kunnen niet. Voor hen is
Jezus nu gekomen. Voor hen heeft Jezus pijn geleden, voor hen
hield Jezus stand in het lijden. Hij kan diegenen als eerste en
als laatste wat rust en troost geven. Want zij hebben het nodig.
Zij leren wie Jezus is en hoe Hij helpt in de nood. Het verlangen
naar Hem is geboren. En zo bij ons. Amen.
Zondag 23 februari – Exodus 22: 21-27 en Matteüs 5:
33-34.
Geen mens kan wat Jezus vraagt, maar Jezus geeft ons wel een
kans!
Ook dit Evangelie maakt ons leven nog zwaarder. Wie u op de
rechterwang slaat, keert hem ook de andere toe (vers 39). Want
indien gij liefhebt, die u liefhebben, wat loon hebt gij? Doen ook
de tollenaars niet hetzelfde (vers 46)? Ook dit Evangelie wil ons
Jezus doen kennen. Wij zijn en worden gelukkig geen alleskunners. Geen hele of halve heiligen. Wat dan wel? Mensen zijn snel
gekwetst, afgewezen. Mensen hebben angst, pijn en ellende.
En wat heb je nu aan Jezus? Hij kent al die narigheden! En wat
heeft Jezus aan ons? Kan Hij ons als Zijn leerlingen gebruiken?
Inschakelen? Hoe alles is, één ding blijft overeind: dat de Heer
zelf met onuitsprekelijke angsten, smarten en verschrikkingen,
zowel aan het kruis als daarvoor in zijn ziel heeft geleden en dit
is het verlossende antwoord: Dóór Hem heeft Hij ons daarvoor
van al het onze verlost. Dus: dóór Hem wordt ook u geholpen.
Dóór Hem een levenskans: ongedacht! Niets hoeft zo door te
gaan. O nee, zucht de mens bij zichzelf, mij kan Hij niet helpen.
Nee, zo niet. Tot Hem. Zijn naam is zeer groot en zeer rijk om
te geven aan geestelijk armen. En trouw is deze Heiland in Zijn
geven. Ons hele wezen. Uw Naam, Schepper, Kruis van de Zoon
en de Heilige Geest. Drie in één. Onze schat van wijsheid is
onbetaalbaar. Hij schenkt de Gemeente die balsem, dat genezend medicijn voor het geslagen hart. Wat schieten mijn woorden tekort om die trouwe, wondere werkingen van de Heer
weer te geven.
Maar dit kan iedereen wel onthouden: Dóór Hem!
ds. C.J. Kraai
Februari 2014
Zondag 16 februari - Deuteronomium 30: 15-20 en
Matteüs 5: 17-26.
Jezus maakt de wet scherper opdat wij naar Hem verlangen.
Het volk Gods meent de 10 geboden al aardig onder de knie
te hebben. Daar wordt gezegd: ik ben niet zoals die anderen.
Ik leef naar de regels die God geeft. Aan mij mankeert niets.
Naast hem stond die man die niets te zeggen had. Hij was
terneergeslagen. Hij wachtte met veel inspanning wat God zou
zeggen (Lucas 18: 9-14). In Matt. 5: 17-26 verscherpt de Heer de
10 geboden. Ondermeer: Gij zult niet alleen niet doodslaan,
maar degeen die heftig boos wordt op die ander, diegene is al
geheel mis. Of wees vriendelijk jegens uw tegenpartij. En dat
is nogal veel gevraagd. Kortom, de Heer vraagt dingen van ons
die we niet opbrengen. Daarom is het thema: Jezus maakt de
wet scherper, opdat wij naar Hem verlangen. Tevredenheid,
gemakzucht, je kunt niet met iedereen vrienden zijn. En dat
sluipt er gemakkelijk in. Een apostel zou zeggen dat de mens
niets van de wet kan vervullen. De wet openbaart wat hij juist
niet kan (Romeinen 3:21). Daarom zegt Jezus: “Die gezond zijn
hebben de medicijnmeester niet nodig, maar die ziek zijn”
(Matt. 9:12). Zij die voortdurend onderliggen, zij die bang zijn en
tekortschieten, tot hen die last hebben van alles. De wet is voor
4
Alle Zeven Dagen
za 8
zo 9
ma10
di 11 wo 12
do 13
vr 14
za 15
zo 16
ma17 di 18
wo 19
do 20
vr 21
za 22
zo 23
ma24
di 25
wo26
do 27
vr 28
Leviticus 13:47-59
Psalm 95
Leviticus 14:1-20
Leviticus 14:21-32
Leviticus 14:33-47
Leviticus 14:48-57
Matteüs 4:23–5:12
Matteüs 5:13-26
Matteüs 5:27-37
Psalm 119:1-8
Leviticus 16:1-10
Leviticus 16:11-19
Leviticus 16:20-34
Psalm 119:9-16
Leviticus 19:1-12
Leviticus 19:13-25
Leviticus 19:26-37
Psalm 119:17-24
Matteüs 5:38-48
Matteüs 6:1-18
Matteüs 6:19-34
za 1
zo 2
ma 3
Matteüs 7:1-12
Hard voor jezelf, mild voor anderen
Matteüs 7:13–8:1 Indrukwekkend
Leviticus 22:17-33 Alleen het beste is goed genoeg
Maart 2014
Rein en onrein
Luister en jubel
Spanning rond de uitslag
Offer op maat
Huis-regels
Opluchting
Goed nieuws
Smaakmakers en lichtdragers
Aanscherping
De wet maakt gelukkig
Grote verzoendag
Verzoeningsrite
Zondebok
Jong geleerd ...
Sociale wetten
Naastenliefde
De HEER alleen is God
Blij met de wet
Meer geven dan gevraagd
Niet voor de schijn
Echte waarde
Van het kerkarchief
Gelders Archief
Woensdag 22 januari spraken mevr. Erika Straatsma van het
Gelders Archief in Arnhem en ondergetekende elkaar op de
nieuwe locatie aan de Westervoortsedijk. Het belangrijkste
onderwerp van gesprek
betrof de verschillen in
openbaarheid-akten tussen de daar aanwezige
hervormde en gereformeerde kerkarchieven.
Vanuit het Gelders
Archief zal nu gekeken
worden hoe één en
ander “glad getrokken kan worden”, zodat onderzoekers in de
studiezaal niet langer voor onaangename verrassingen komen
te staan wanneer zij archiefstukken van de PGA aanvragen.
Ook werd gesproken over de oudere archiefstukken die vanuit
de verschillende wijkgemeenten nog opduiken. De afspraak
werd gemaakt dat deze historische bronnen via een ‘eigen
route’ naar het Gelders Archief zullen worden overgebracht en
daar aan de bestaande inventarissen worden toegevoegd.
Inventarisatiewerk
De inventaris van voorwerpen op het kerkelijk bureau nadert
bijna zijn voltooiing. Vanwege tijdgebrek heeft dit inventarisatiewerk wel vertraging opgelopen. In maart 2014 kan deze klus
naar verwachting worden afgerond. Daarna worden de werkzaamheden verplaatst naar de verschillende wijkgemeenten.
De Bethlehemkerk in Presikhaaf heeft de eer als eerste wijkgemeente aan de beurt te zijn.
Paul van Lunteren, archiefbeheerder
Zondag 9 februari 2014, 14.00 uur, Nederland 2:
Joodse Omroep toont 'The story of the jews' van
Simon Schama
In deze vijfdelige BBC-documentaire belicht de prominente
Britse historicus Simon Schama de geschiedenis van het
Jodendom van de oorsprong tot de 21ste eeuw. Zijn reis
voert van New York tot Odessa en van Berlijn tot Jeruzalem.
Gaandeweg wordt de invloed van het Jodendom op de omringende samenleving steeds duidelijker.
•Hoe het geloof in een onzichtbare God en de introductie van de
Bijbel de wereld veranderde.
•Het verhaal van het Joodse volk van de middeleeuwen tot de
renaissance in de Christelijke- en de Moslimwereld.
•Een uitbarsting van creativiteit die de Joden uit het getto dreef
om vervolgens bij te dragen aan de moderne cultuur.
•Twee belangrijke stromingen: sommigen eisten sociale verbetering en anderen omarmden de dynamiek als immigrant in de
nieuwe wereld van Amerika.
•Hoe de Shoa de rest van de wereld beïnvloedde en na de stichting van de staat Israël, het Joodse verhaal de as blijft waaromheen het lot van de wereld draait.
‘Deze serie is van belang omdat intolerantie de meest moorddadige plaag van onze tijd is. De Joden zijn als geen ander
aan deze intolerantie blootgesteld en hebben het niettemin
overleefd. De serie is ook relevant omdat het verhaal van de
Joden meer is dan de Holocaust en meer dan het conflict in het
Midden-Oosten. Het verhaal verbindt hen met en onderscheidt
hen van de rest van de mensheid. Als we de Joden niet kunnen
begrijpen zonder de rest van de wereld, dan kunnen we de rest
van de wereld niet begrijpen zonder het Joodse verhaal', aldus
Simon Schama.
PKN-werkgroep ‘Kerk en Israël’
Ariel Sharon
Ariel Sharon , 85 jaar oud, stierf op zaterdag
11 januari 2014 in een ziekenhuis in Tel Aviv na
acht jaar in coma te hebben gelegen als gevolg van twee hersenbloedingen. Zijn dood wekte in Israël veel emoties op. Niet in de
laatste plaats omdat Sharon premier was tijdens de moeilijke
jaren van de Tweede Intifada en de daaropvolgende eenzijdige
terugtrekking uit Gaza.
Hij was een omstreden figuur. Voor critici was hij “de slachter
van Beiroet”, voor zijn bewonderaars “Arik, koning van Israël”.
Hij had de mogelijkheid een cruciale stap voorwaarts te zetten in het vredesproces. Hij was één van de weinige leiders die
daartoe de macht had. Zijn vriendschap en samenwerking met
Rabin indertijd schiep verwachtingen t.a.v. het tot stand komen
van een oplossing in het Palestijns conflict. We zullen het nooit
meer weten!
Sharon was van Georgische afkomst en heeft de Holocaust niet
aan den lijve ervaren. Zijn ouders, Samuel Scheinermacher,
landbouwingenieur en Vera Schneorov, medisch studente reisden in 1922 vanuit Tblisi naar Palestina. Qua opleiding voelen
zij zich verheven boven de andere bewoners van de agrarische
gemeenschap Kfar Malal en de relaties zijn onvriendelijk waardoor de kleine Arik eveneens vijandig wordt benaderd door
andere kinderen. Zijn ouders verzetten zich tegen het establishment, gedragen zich als individualisten en hebben als enige in
het dorp een hek om hun huis. Het zich permanent niet thuis
voelen en waakzaam moeten zijn verklaart wellicht zijn latere
eigenzinnigheid en individualisme als militair en politicus.
Als jongeman gaat hij bij de ondergrondse Haganah en vecht in
de oorlog in 1948-’49. Hij leidt een speciale commandogroep
die represailleacties over de grenzen uitvoert tegen Palestijns
militanten en bedoeïenen. Hij vindt methodes van terreurbestrijding uit die nog steeds worden gebruikt. In de Zesdaagse
Oorlog leidt hij een divisie in de Sinaï naar successen. Hij wist
door geniale beslissingen de strijd aan het front in Israëls voordeel te keren.
Sharon gaat de politiek in als Knessetlid voor Likoed. In 1981
wordt hij minister van Defensie voor Begin en in die functie
besluit hij, na een mislukte aanslag op de Israëlische ambassade in Londen, zonder overleg met Begin en de Knesset, tot een
inval in Libanon(juni 1982) om de PLO te verdrijven. Christelijke
militieleden, Libanese Falangisten, met passieve steun van
het Israëlitische leger vermoordden in september honderden Palestijnen in de vluchtelingenkampen Sabra en Shatila.
Alhoewel Sharon niet op de hoogte was van deze gruwelijke
activiteiten, was hij wel verantwoordelijk en verliest hierdoor
zijn ministerspost. In 1998 wordt hij minister van Buitenlandse
Zaken voor de regering Netanyahu.
Er volgen jaren van bloedige aanslagen die Sharon ondermeer
bestrijdt met het bouwen van een veiligheidsbarrière.
De haat van een deel van het eigen volk heeft hij zich op de hals
gehaald door nederzettingen in de Gaza-strook, een tot welvaart gebracht gebied, op te heffen en te vernietigen.
Niets was heilig voor hem en het geheim van zijn populariteit
was dat hij de Israëli’s een goed gevoel over zichzelf gaf. Hij was
“geloofwaardig” als laatste prominente lid van de vechters
van 1948. Het was Ben Goerion die zijn naam veranderde van
Scheinermann in Sharon.
Hij had de intrigerende gewoonte om Israëlitische locaties aan
te duiden met hun oorspronkelijke namen waarmee hij de waarheid erkende die onder de aarde begraven ligt.
Hoe het ook zij, met Sharon is een belangrijk politicus verloren.
Sophie Oudkerk, namens de commissie Kerk en Israël, afd.
Arnhem
bron: NIW, NRC, Trouw
5
Collectenopbrengsten PGA
(bedragen in euro’s)
12 januari 2014
1e collecte: Diaconaal werk
2e collecte: Wijkkas en jeugdwerk
3e collecte: Onderhoud gebouwen
kerk:
1e collecte
Opstandingskerk
73,10
Diaconessenkerk
101,77
Siongemeenschap
31,05
De Rank
48,90
Bethlehemkerk
104,85
Salvatorkerk
105,50
De Kandelaar
121,68
Totaal
586,85
2e collecte
59,40
77,37
20,45
49,75
78,45
93,98
131,30
510,70
3e collecte
44,90
57,35
27,16
56,70
80,70
64,45
81,50
412,76
19 januari 2014
1e collecte: Diaconaal werk
2e collecte: .Oecumene
3e collecte: Onderhoud gebouwen
kerk:
1e collecte
Diaconessenkerk
75,95
Siongemeenschap
40,75
De Rank
77,00
Bethlehemkerk
249,52
Salvatorkerk
228,42
Totaal
671,64
2e collecte
64,99
26,15
76,40
204,84
188,05
560,43
3e collecte
40,15
20,20
70,25
194,92
138,16
463,68
1e collecte: Diaconaal werk
2e collecte: Catechese en educatie
3e collecte: Onderhoud gebouwen
2e collecte
62,41
93,16
63,87
104,14
57,90
381,48
3e collecte
36,67
71,63
79,20
95,88
44,05
327,43
Collectebonnen
• Gele bonnen à € 0,50 (20 bonnen van € 0,50 = € 10, – )
• Witte bonnen à € 1,00 (20 bonnen van € 1,00 = € 20, – )
• Groene bonnen à € 2,00 (20 bonnen van € 2,00 = € 40, – )
U kunt ze kopen op het kerkelijk bureau (ma-vr 8.30-12.30) tegen
contante betaling. Pinnen heeft daarbij onze voorkeur.
U kunt ze ook bestellen door overschrijving van het verschuldigde bedrag op bankrekening NL63FVLB0699642132 van de
Protestantse Gemeente te Arnhem o.v.v. kleur en aantal van de
bonnen. U krijgt de collectebonnen dan toegestuurd.
Belastingaftrek
Indien u meer dan 1 % van uw verzamelinkomen en tevens meer
dan € 60, – per jaar aan giften uitgeeft, is het meerdere tot maximaal 10 % van het verzamelinkomen aftrekbaar.
Lege cartridges
Er staat op het kerkelijk bureau een inzamelbox voor lege printer­
cartridges t.b.v. Kika.
aankondiging collecte bestemming
Zondag 9 februari - Collecte Missionair Werk en
Kerkgroei - Help de nieuwe kerk in Jorwerd
In de meeste gemeenten van de Protestantse Kerk wordt deze
zondag gecollecteerd voor Missionair Werk en Kerkgroei - Help
de nieuwe kerk in Jorwerd (de officiële Friese benaming is
tegenwoordig Jorwert).
Nijkleaster, pioniersplek van de Protestantse Kerk in Jorwert
op het Friese platteland, wil een ‘klooster nieuwe stijl’ zijn waar
mensen terechtkunnen voor rust, inspiratie en gemeenschap.
Nu bestaat het aanbod uit kloosterwandelingen op woensdagochtend, de ‘Nijkleasterdei’ op de derde zaterdag van de
maand, en een programma op maat voor groepen die daarnaar
vragen, bijvoorbeeld kerkenraden.
Nijkleaster heeft de beschikking over een kerk, een dorpshuis
en een herberg. De volgende fase is een eigen kloosterpand
met overnachtingsmogelijkheid. Ds. Hinne Wagenaar, pionier:
‘Mensen van allerlei achtergronden en overal vandaan komen
hier. Voor de stilte, voor de vieringen of voor de contacten. De
rust en de openheid worden gewaardeerd. Er komen ook mensen zonder kerkelijke achtergrond. Wat ze gemeen hebben, is
dat ze stil willen worden voor God en willen ervaren wat dat met
hen doet.’
Terugkeer God in Jorwert
26 januari 2014
kerk:
1e collecte
Opstandingskerk
69,97
Diaconessenkerk
112,35
Bethlehemkerk
80,37
Salvatorkerk
121,24
Kandelaar
70,85
Totaal
454,78
Uw Steun Waard!
De stichting Nijkleaster opende op 28 oktober 2012 de deuren
van de verbouwde kerk van Jorwert. Een bijzonder moment
voor de stichting, die al jaren ijvert voor een plek van rust en
bezinning in Friesland. Deze opening vormt de eerste fase van
een plan dat uiteindelijk moet uitmonden in een protestants
klooster.
Dit nieuwe klooster wil een
centrum vormen, op protestantse leest geschoeid, waar
mensen zich in alle rust kunnen
terugtrekken om op adem te
komen, en tegelijk een plek
waar ze elkaar kunnen ontmoeten in liturgie en gesprek,
studie en werk, plezier en
recreatie. De doelstelling is om
nieuwe wegen te zoeken voor
het evangelie en op deze wijze
een aandeel te leveren aan
persoonlijke, maatschappelijke en kerkelijke vernieuwing.
Dominee Hinne Wagenaar en
zijn echtgenote Sietske Visser
zijn de initiatiefnemers van het project.
De stichting Nijkleaster is opgericht in 2009. De droom van
Nijkleaster wordt gerealiseerd samen met de gemeente
Westerwert, waar de kerk van Jorwert onder valt. Nijkleaster
is een van de (op dit moment) vijf pioniersplekken van de afdeling Missionair Werk en Kerkgroei van de Protestantse Kerk in
Nederland.
De drie partijen hebben samen een plan voor de komende
zeven jaar opgesteld, het samenwerkingsplan ‘Plan Nijkleaster
2012-2019’. Intussen is de (voor-)kerk verbouwd om als uitvalsbasis te dienen voor het project.
Zie ook: http://www.nijkleaster.nl
6
Stadspastoraat
Arnhem
Plaats voor bezinning, verdieping en ontmoeting
Driekoningendwarsstraat 30
6828 EH Arnhem tel. 3513185
www.stadspastoraatarnhem.nl
e-mail: [email protected]
pastor: Ad Boogaard
banknr.: NL96INGB0003848804 t.n.v. Stadspastoraat Arnhem
de moderne zinzoeker, een ‘stadsklooster’ voor alle ‘ongebonden religieuzen’. Het Stadspastoraat speelt hierin een belangrijke rol. Op termijn zal het Stadspastoraat dan ook waarschijnlijk verhuizen naar de Walburgis.
Dit jaar is een soort proefjaar, op weg naar… Een aantal activiteiten van het Stadspastoraat vindt daarom in de Walburgis
plaats, in nauwe samenwerking met de Walburgis én met
Oecumenische Geloofsgemeenschap ‘De Regenboog’. Ook willen we er gezamenlijk nieuwe activiteiten ontwikkelen.
Nieuwsbrief februari 2014
Openingstijden
Mededelingen
++ De Mindfulness-training, die volgens het programmaboekje
op donderdag 30 januari zou beginnen, begint 2 weken later,
dus op donderdag 13 februari. Dat betekent dat wie deze training wil volgen zich (als)nog kan opgeven!
Persoonlijk gesprek
Tijdens een ‘docentendag’ die het SpA onlangs organiseerde,
bleek dat er in de grote verscheidenheid van de cursussen
en workshops die er plaatsvinden een grote gemene deler
bestaat. Die werd in enkele kernwoorden gevat: verbondenheid, (zelf)inzicht, en grenzen verleggen.
Zo biedt het SpA – als centrum voor Zin- voor ieder de gelegenheid om zulke ‘grote woorden’ persoonlijk en concreet te
maken en toe te passen in de praktijk van het dagelijkse leven.
Dat blijkt zeker ook uit het aanbod dat deze maand van start
gaat. Inschrijven kan nog, maar wacht niet te lang.
++ Onze website is vernieuwd: aan het hoofdmenu is een kopje
Walburgis toegevoegd. Als je dat aanklikt, vind je een handig
overzicht van alle activiteiten van het SpA die aldaar plaatsvinden.
Het Stadspastoraat is elke werkdag van 10.00 tot 14.00 uur
voor iedereen geopend. Er is gelegenheid voor ontmoeting en
gesprek, maar je kunt ook gewoon de krant of een boek uit onze
bibliotheek lezen met een kopje thee of koffie. Lunch ook eens
gezellig met ons mee, neem dan wel je eigen brood mee.
Gesloten
Let op: het Stadspastoraat is gesloten van 15 februari t/m 23
februari 2014; 26 april t/m 5 mei 2014; op 21 april (2e paasdag),
29 en 30 mei (hemelvaart en de vrijdag erna); 9 juni (2e pinksterdag).
Soms heb je gewoon behoefte om met iemand te praten. Soms
gebeurt er iets in je leven waardoor je het gewoon even niet
meer weet. En dan helpt het om er gewoon met iemand over te
praten. Als dat zo is, neem dan even contact met mij op.
Ad Boogaard, tel. 026 3513185, e-mail: [email protected]
De kunstcommissie aan het werk
Elke drie maanden hangen er nieuwe schilderijen aan de
muren van het SpA. Dat hangt er niet zomaar! Hoe komt
zo’n tentoonstelling tot stand? Kunstcommissielid Esther
Wittenberg weet er alles van. ‘Ik vind het eigenlijk een voor de
hand liggende combinatie – het SpA, de cursussen, de schilderijen.’
Chakrapsychologie
Chakrapsycho: in deze workshops vergroot je je zelfkennis door
meer te leren over de zeven stadia van je persoonlijkheidsontwikkeling, aan de hand van de verschillende bewustzijnsgebieden: zelfbehoud, zelfvoldoening, zelfbeschikking, zelfacceptatie, zelfexpressie, zelfinzicht en zelfkennis.
De leiding is in handen van Vonny Nuijten, die gespecialiseerd
is in de lichaamsgerichte- en haptonomische benadering bij
zingeving en persoonlijke groei.
Seven’s best
7-best-practices. Als je zelfstandig en kritisch nadenkt over
zingeving en religie, dan is het zomaar opvolgen van geboden
en verboden niet langer aan de orde. Maar ook als je wel een
bepaalde religieuze traditie aanhangt, en die in de praktijk wil
verdiepen, kun je (opnieuw) op zoek gaan naar haar kern.
Dat diepste religieuze verlangen in jou is het onderwerp voor
de Seven Best Practices. Ze bestaan uit zeven oefeningen die de
verborgen, bijna verloren gegane kern vormen van elke religie
en van elke spirituele beoefening in oost en west.
Op 10 februari is een introductie-avond, voor wie wil ‘voorproeven’ van de cursus die daarop volgt.
Activiteiten in de Walburgis
Er zijn plannen voor een nieuw bezinningscentrum in de
Walburgis, de kerk met de twee torens in het centrum van
Arnhem. De bedoeling is dat dit een pleisterplaats wordt voor
Nieuws van de Diaconie
Jaarvergadering 2014: De Zorgzame Kerk
De jaarvergadering 2014 van de Federatie van Diaconieën vindt
plaats op zaterdag 29 maart in vergader- en congrescentrum De
Schakel te Nijkerk.
Het centrale thema is De Zorgzame Kerk.
In 2014 is Kerk in Actie in samenwerking met Kerk in
Ontwikkeling van de Dienstenorganisatie van de Protestantse
Kerk gestart met een nieuw project: ‘Zorgzame Kerk’. Daarin
wil het samen met plaatselijke diaconieën verkennen welke
rol en mogelijke taken er liggen vanwege alle veranderingen in
het domein van de zorg. Door zich als zorgzame gemeenschap
te richten op de behoeften van de mensen in de buurt wordt
de relevantie van de kerk in dorp en wijk vergroot en ontstaan
nieuwe vormen van samenwerking.
Mevrouw Carla van der Vlist, teamleider binnenlands diaconaat
van Kerk in Actie, leidt het onderwerp in en geeft een toelichting
op enkele plaatselijke initiatieven van kerken die op dit terrein
al actief zijn.
De jaarvergadering vangt aan om 10.30 uur (inloop vanaf 10.00
uur) en wordt afgesloten met een lunch.
Inlichtingen bij: G. van Beek,
secretaris Federatie van Diaconieën, tel: 030-6920659,
e-mail: [email protected]
7
Actualiteiten - Agenda
Korenbeursbijeenkomst 9 februari in
Hotel Haarhuis: Europa in alle staten.
Lezing en gesprek tussen ontbijt en lunch.
Dat bieden Korenbeursbijeenkomsten op de
2e zondag van de maand, van 10.30–12.15 uur in
Hotel Haarhuis, tegenover Centraal Station Arnhem.
Op zondag 9 februari is, met de Europese verkiezingen steeds
meer in zicht, het thema: ‘Europa in alle staten‘.
Dr. Wim van Meurs (historicus aan de Radboud Universiteit
te Nijmegen) is mede auteur van het pas verschenen boek
‘Europa in alle staten, 60 jaar geschiedenis van de Europese
integratie’. Hij geeft inleiding, achtergrond en verheldering bij
verschillende ontwikkelingen, vragen en dilemma’s inzake
‘Europa’.
Na de pauze is er gelegenheid voor gedachtewisseling.
De toegang is vrij, een bijdrage in de kosten wordt bijzonder op
prijs gesteld.
U bent van harte welkom!
Geertje van der Burg-Berendsen
Protestants Christelijke
Ouderen Bond afd. Arnhem
Woensdag 19 februari houdt de PCOB afdeling Arnhem haar
jaarvergadering. Na de behandeling van de gebruikelijke
jaarstukken en de pauze komt de heer Paul Pas van Friendship
Cruises met een aantrekkelijke presentatie van vaartochten op
de grote Europese rivieren. Friendship Cruises vaart met luxe 4en 5-sterren schepen. Het staat garant voor prachtige beelden.
Heerlijk in het midden van februari!
Leden en ook gasten zijn van harte welkom!
We beginnen zoals gebruikelijk om twee uur in een zaal van de
Bethlehemkerk aan de Honigkamp 25, Arnhem-Presikhaaf.
Op dinsdag 18 februari wordt er samen met de KBO een proeverij georganiseerd. Deze wordt verzorgd door Samen Thuis
Maaltijdservice en wordt gehouden in de zaal van Vreedenhoff
aan de Esprantolaan. De middag begint om 12.30 uur en is ook
voor niet-leden toegankelijk. Het begint een beetje vroeg maar
er kan dan ook van alles geproefd worden, dus u hoeft voor die
tijd niet te eten. En u bent dan weer op tijd thuis, nog vóór de 10
km van Sven Kramer. Het belooft een gezellige en lekkere middag te worden.
Wilt u daarheen,dan dient u zich voor 12
februari op te geven bij Trudy Rietveld,
tel.026-8403944 of per e-mail:
[email protected]
Er zijn geen kosten aan verbonden.
Trudy Rietveld.
Bijbelse toerusting voor vrouwen
uit alle christelike kerken en
gemeenschappen
Toerustingsochtend: op woensdag 12 februari a.s.
Plaats: Kruiskerk, Lisdoddelaan 30, Arnhem-Malburgen Oost
Tijd: 9.30 – 11.30 uur (9.15 uur koffie)
Spreker: hr. Aad van de Sande, evangelist
Thema: Identiteit
U bent hartelijk welkom
8
Filmavond & gespreksavond
Wij nodigen u van harte uit voor de film
Hannah Arendt.
De film over deze filosofe beschrijft haar leven ten tijde van
het bijwonen van het proces tegen oorlogsmisdadiger Adolf
Eichmann en het geruchtmakende verslag dat zij hierover
schrijft.
Arendt vraagt zich af: Hoe kan het dat ‘gewone’ mensen losgemaakt worden van hun moreel besef en betrokken raken in een
meedogenloos en gewelddadig ideologisch systeem, dat zij
niet als onrechtvaardig ervaren?
De film- en de gespreksavond gaan plaatsvinden op respectievelijk dinsdag 25 maart en op 1 april 2014 om 19.30 uur
in De Kandelaar, Den Haagweg 1, 6843 LP Arnhem.
Dinsdag 25 maart kijken we naar de film Hannah Arendt.
De film duurt 109 min. Er is een korte pauze.
Dinsdag 1 april gaan we met elkaar in gesprek over de
actualiteit van de banaliteit / het gewone van het kwaad.
Hoe kan ook in de samenleving van 2014, waar ook wij deel van
uitmaken, het kwaad dat Arendt beschrijft haar gang gaan?
En... zijn wij in staat het te onderkennen, ook in onszelf,
en ons ertegen te wapenen?
Wij hopen op veel belangstelling voor deze avonden,
uit alle wijken van Arnhem en daarbuiten!
Gratis toegang. Aanmelden is niet nodig.
ds. Anja Vogelzang
en de pastorale teams van de secties E en F
van Elden-De Kandelaar.
Nog geen studierichting kunnen kiezen?
Opleiding klaar, maar nog geen baan gevonden?
Heb je wel eens nagedacht over een bijzonder ’tussenjaar’ in de
Herberg?
In september is er weer plaats voor vier jonge mensen die een
diaconaal jaar willen doen in het Pastoraal Diaconaal Centrum
de Herberg te Oosterbeek. De zogenoemde dia’s.
Op onze website www.pdcdeherberg.nl vind je informatie over
ons huis, de gasten, de vele vrijwilligers en over een diaconaal
jaar!
In het Koetshuis is voor iedere dia een kamer beschikbaar.
Daarnaast is er een kleine huiskamer met keuken.
Op de website vind je ook de nodige gegevens over vakantievrijwilligerswerk voor jongeren in de maanden juli en augustus.
Voor meer informatie of opgave mail naar:
[email protected].
Dorien Lohuis, receptie/directiesecretariaat
Zijpviering op 23 februari
Deze maand beginnen we met
lezingen uit het boek Prediker.
Het hoort tot de wijsheidsliteratuur; daar gaat het om het verwerven van inzichten in het leven, op allerlei gebied.
Wie inzicht krijgt, groeit in kennis van de Eeuwige. Maar Prediker
doorbreekt die visie; bij hem gaat het om het hier en nu.
Daarmee zouden zijn woorden ook in deze tijd geschreven kunnen zijn. Ook voor mensen van nu valt er veel te ontdekken.
In februari gaat het over Prediker 3: Alles heeft zijn tijd.
Met poëzie omlijst en met inzet en begeleiding van het Zijpkoor
o.l.v. Elin Meijnen.
Van harte welkom.
Crèche aanwezig
Datum:
23 februari
Tijd:
16.00 uur
Plaats:
Diaconessenkerk, Izaäk Evertlaan 11, Arnhem
Voorgangers: Rita Hoeve en Moniek Siermann
Info: www.dezijp.nl of tel. 026-364924
Swingende klezmer door Klezmore en Hatikwa
zondag 9 februari 2014,
aanvang 15.00 uur
Waalse Kerk, St. Catharinaplaats in
Arnhem (achter de schouwburg).
Entree € 8,-, incl. consumptie
Klezmerorkest Klezmore en het Nijmeegse koor Hatikwa verzorgen op 9 februari in de Waalse kerk een boeiend en veelzijdig
muziekprogramma onder de titel Shir Nodèd (zwervend lied).
Samen zingen en spelen ze Joodse, Jiddische, Sefardische en
Hebreeuwse liederen afkomstig uit diverse werelddelen. Omdat
Joden door de diaspora over de hele wereld verspreid zijn
geraakt, heeft hun muziek overal weer andere invloeden ondergaan. Maar altijd klinken er heimwee, verlangen en levenslust in
door. Aanvang 15 uur.
Hatikwa en Klezmore versterken elkaar in deze gezamenlijke
muzikale wereldreis. Ontroering, humor en muziekplezier spatten ervan af!
Klezmore, ontstaan in
2006, maakt swingende,
traditionele en eigentijdse klezmer, zigeuneren balkanmuziek. De
band bestaat naast zangeres Carina Majkowski
uit Ben Immens, klarinet,
Thomas Ruffmann, viool,
Karin Peters, accordeon
en Nikolaj Frank Jensen,
contrabas en percussie.
Hatikwa is een bijzonder koor met een ongewone naam. Het
werd in 2003 opgericht. Hatikwa is het hebreeuwse woord voor
“de hoop” en het is ook de naam van het Israëlische volkslied.
Hatikwa vormt een gemêleerd gezelschap, maar is bovenal een
groep enthousiaste mannen en vrouwen die met hart en ziel zingen. Het koor staat onder leiding van dirigent Gerard Schoren.
Reserveren is mogelijk via www.4kwartarnhem.nl.
In debat met natuurfilosoof Matthijs Schouten
Zaterdag 22 februari 2014, aanvang 15.00 uur
Waalse Kerk, St. Catharinaplaats in Arnhem (achter de schouwburg). Entree € 5,-, incl. consumptie
Wat is natuur en wat is onze relatie met de natuur? Van wie is
de natuur eigenlijk en waarom is het belangrijk die te koesteren? In de westerse wereld zag de mens zich eeuwenlang als
heerser over de natuur. Vanaf de jaren zeventig is de houding
die de mens naar de natuur inneemt een belangrijk thema
van onderzoek. In de afgelopen decennia heeft in die houding
een historische verschuiving plaatsgevonden. Zien we ons als
rentmeester of partner? Of voelen we ons, al recreërend, meer
een participant van de natuur? En wat zijn de gevolgen van de
verschillende “houdingen” voor mens en natuur?
Ecoloog en natuurfilosoof prof. dr. Matthijs Schouten gaat
op zaterdag 22 februari hierover in debat in de Waalse Kerk in
Arnhem. Iedereen is welkom! Aanvang 15.00 uur.
Matthijs Schouten (1952)beschrijft in
zijn publicatie ‘Spiegel van de natuur;
het natuurbeeld in cultuurhistorisch
perspectief’ hoe er door de eeuwen
heen in verschillende culturen tegen
de natuur werd aangekeken. In haar
boek ‘Leven in verbinding’ (2010) verslaat Prinses Irene de gesprekken die zij
met Schouten voerde over de eenheid
tussen mens en natuur en de noodzaak
deze te herwaarderen.
Schouten is bijzonder hoogleraar Ecologie en filosofie van het
natuurherstel aan de Wageningen Universiteit en hoogleraar
Natuur- en landschapsbescherming aan de Universiteit van
Cork (Ierland). Daarnaast is hij werkzaam bij Staatsbosbeheer
als ecoloog en strateeg. Schouten studeerde biologie, vergelijkende godsdienstwetenschappen, Keltische taal- en letterkunde en oosterse filosofie. Hij is boeddhist.
Onder de titel Podium voor debat organiseert 4KWart in de
Waalse kerk te Arnhem interactieve bijeenkomsten op de zaterdagmiddag. Bekende sprekers houden een inleiding over een
actueel spiritueel thema, gevolgd door een debat met de aanwezigen. Dit alles in ongedwongen sfeer onder het genot van
koffie/thee en een glas wijn.
Orgelconcert in de Eusebiuskerk
Zondagmiddag 16 februari bespeelt stadsorganist Johan
Luijmes het Strümphlerorgel in de Eusebiuskerk met
een programma met orgelwerken uit de Barok.
U hoort werken van Georg Böhm, Dietrich Buxtehude en
Johann Sebastian Bach.
Aanvang 15.30 uur. De kerk wordt verwarmd.
Toegang gratis: vrijwillige bijdrage
Johan Luijmes
Als je jezelf rijk wilt voelen, tel dan alle
dingen die je met geld niet kunt kopen
9
“Kerkgang in den beginne” (2)
De eerste vijf jaar Hulpkerk in Arnhem-Zuid, 1940-1945.
Paul van Lunteren
Herbouw en ingebruikname
Het besluit van de Hervormde Gemeente tot herstel van de
hulpkerk, is snel genomen, daar de Arnhemsche Courant hierover al op donderdag 9 januari 1941 berichtte. We lezen:
‘Naar wij vernemen, is in een gisteravond gehouden vergadering van het College van Kerkvoogden der Ned. Herv.
Gemeente besloten om ondanks de bestaande moeilijkheden zoo spoedig mogelijk tot herbouw van de afgebrande
hulpkerk in Arnhem-Zuid over te gaan, nu overtuigend
gebleken is, dat deze kerk in een gevoelde behoefte voorziet. Zeker, onder de huidige omstandigheden is het vrijwel
uitgesloten, dat inwoners van Arnhem-Zuid naar de stad
gaan om een kerkdienst bij te wonen. In dit verband zullen
Kerkvoogden reeds nu een krachtig beroep doen op lidmaten en vrienden der kerkelijke gemeente om financieele
hulp te verleenen: […] Voorts kan worden medegedeeld,
dat het gemeentebestuur op buitengewone wijze medewerking verleende; het zal reeds a.s. Zondag mogelijk zijn
kerk te houden in het gymnastieklokaal van de openbare
school in de Veerpolderstraat, dat door de zorgen van het
Bureau van Gemeentewerken verwarmd zal zijn. Zooals
men weet, is alle meubilair uit de afgebrande kerk gered.’
Inderdaad is het reparatieplan snel ingezet. Al op 22 januari had
HAHBO Houtbouw een nieuwe bouwtekening klaar. De afmetingen van de tweede kerk waren exact dezelfde als de eerste,
maar het materiaalgebruik verschilde wel. Bestond het dak van
de eerste hulpkerk uit dakleer met rode steenslag, het tweede
dak bestond uit een houtwolcementplaat (heraklith) met pannen. Was bij de eerste hulpkerk alleen de fundering gemetseld,
bij de tweede versie werd ook de schoorsteen gemetseld. Op
de tweede bouwtekening staat tevens vermeld dat de vloer van
beton zou worden gemaakt.
Al met al was de tweede Hulpkerk dus steviger gebouwd dan
de eerste. In de avond van zaterdag 26 juli werd het gebouw, nu
voor de tweede keer, in gebruik genomen.
Opnieuw was bij deze ingebruikname een journalist van de
Arnhemsche Courant aanwezig, die in zijn verslag een omschrijving van de nieuwe kerk gaf. Het dak had een lichtbruine kleur
en een klein spits torentje met daarin een luidklokje. De voorgevel was lichtgroen, terwijl de zijgevels crème gekleurd waren.
Binnenin de kerk waren de wanden bruin van kleur, terwijl de
spits omhooglopende plafonds in een lichtere kleur waren
gehouden. Ook in deze tweede kerk waren er glas-in-loodramen, waardoor het zonlicht zachtjes binnenviel. Het aantal
(200) zitplaatsen was gelijk gebleven.
Boven de ingang bevond zich een gaanderij met daarop een
orgel, zo vermeldt de journalist. Of dit daadwerkelijk een orgel
was of een harmonium is niet met zekerheid vast te stellen.
In ieder geval stond er een instrument op de galerij boven de
ingang. Aan de oostzijde van het zaaltje stond een katheder.
Boven dit spreekgestoelte was op de muur een Bijbeltekst uit
Lukas 19:10 aangebracht, welke als volgt luidde: ‘Want de Zoon
des menschen is gekomen om te zoeken en zalig te maken, dat
verloren was.’
De ingebruikname van de kerk vond plaats met een eredienst
die werd geleid door ds. Joh. Gerritsen, één van de zes hervormde predikanten in Arnhem. Wederom was een behoorlijk
aantal hoogwaardigheidsbekleders bij deze gelegenheid
aanwezig. Opnieuw verschenen burgemeester Bloemers en zijn
vrouw alsook ir. Van Muijlwijk. Tevens was de gemeentesecretaris, dr. Kipp, een afgevaardigde van de Algemene Synode, ds. Y.
Stelma uit Tzum (Fr.) 2) en de arts in Arnhem-Zuid, dr. J.C. Drost,
10
aanwezig. Onduidelijk is of deze arts familie was van ds. Drost,
die zelf niet bij de opening aanwezig kon zijn. Ook de commissaris der provincie Gelderland, Van Heemstra, was deze keer niet
aanwezig.
De dienst werd geopend met het lezen van enkele verzen uit 1
Koningen 8, waarin verteld wordt over de inwijding van de tempel door koning Salomo. Een jeugdkoor zong hierop een lied,
waarna ds. Gerritsen predikte aan de hand van Exodus 20:24:
‘Aan alle plaats, daar Ik mijns naams gedachtenis stichten zal,
zal Ik tot u komen en zal u zegenen.’ Hierop volgde een aantal
toespraken waaronder die van kerkvoogd Van Lonkhuijzen en
ds. Stegenga. Alle toespraken behandelden de tragische start
van de kerk, maar eindigden met de hoopvolle overtuiging dat
het kerkgebouw nu daadwerkelijk haar functie mocht gaan vervullen. Volgens Van Lonkhuijzen was hiertoe ook een grote kans
van slagen, omdat het dak, de muren, de vloer en de schoorstenen deze keer ‘vuurvaster’ gebouwd waren.
Afbeelding 2: Zicht op de Nederlandse Hervormde Hulpkerk aan
de Dotterlaan 2. Foto is vermoedelijk genomen in de jaren vijftig.
[Collectie: Bert Endedijk]
Eredienst
Wat weten we verder over de inrichting van de kerk en het
verloop van de erediensten? Uit de verschillende gehouden
interviews kan voorlopig in ieder geval het volgende worden
opgemaakt, namelijk dat de eenvoudige preekstoel op een
kleine verhoging was geplaatst. De dienstdoende predikant
moest enkele treden beklimmen om op de preekstoel te komen.
Geluidsinstallatie was niet aanwezig en overigens voor het
kleine kerkje totaal overbodig.
De predikant kwam samen met de ouderling(en), vanuit de consistoriekamer aan de achterzijde van het gebouw, de kerkzaal
binnen. Dit gebeurde, vanuit het gezichtspunt van de gemeenteleden, via een deur aan de linkerzijde van de preekstoel. De
predikant en ouderling(en) namen daarna plaats op de voorste
stoelen, waarmee de kerk geheel gevuld was. Deze stoelen
waren van hout en stonden vermoedelijk in drie blokken opgesteld, zodat er twee gangpaden in de kerk waren. De vloer
bestond uit houten planken en kende geen verhoging, behalve
bij de preekstoel.
Na de oorlog heeft er waarschijnlijk geen orgel op de galerij in
de Hulpkerk gestaan. Meerdere personen getuigden er namelijk
in hun verhalen van dat er een groot harmonium op de grond
tegen de noordelijke muur aanstond. Als dit klopt, dan zou het
orgel, dat vermeld werd in het krantenbericht, tijdens de winter
van ’44 en ’45 beschadigd of vernietigd kunnen zijn geweest.
Een andere mogelijkheid zou kunnen zijn dat het orgel na de
Tweede Wereldoorlog juist van de galerij is afgehaald en tegen
de noordelijke muur is geplaatst. Een definitief antwoord hierop
is tot dusver niet te geven.
De gemeenteleden kwamen de kerk binnen via de officiële
ingang aan de Dotterlaan (westzijde). Bij binnenkomst liep men
links dan wel rechts om de steunmuur heen die in het midden
stond en de galerij droeg. Doordat deze muur in het midden was
neergezet, was zo een klein halletje gecreëerd. Onduidelijk is of
aan weerszijden van deze muur deuren waren geplaatst of gordijnen waren opgehangen. In ieder geval werd eventuele tocht
van buiten afgeremd.
Gemeenteleven
Over het gemeenteleven in de oorlogsjaren in Arnhem-Zuid
weten we maar weinig. Wel is bekend dat per 1 april 1943
Arnhem-Zuid een afzonderlijke wijk binnen de Hervormde
Gemeente te Arnhem werd, namelijk wijk H. Aanvankelijk viel
Zuid onder wijk A in het centrum met als vierplek de Grote Kerk.
Stegenga was hier de predikant en daarmee ook automatisch
die van Arnhem-Zuid. De verzelfstandiging van Arnhem-Zuid
tot wijk H betekende wel dat het geestelijk werk meer aandacht vroeg. Dit werk kon niet allemaal door Stegenga verzet
worden en daarom ging de Hervormde Gemeente op zoek
naar één of twee hulppredikers die het geestelijk werk in
Zuid konden ondersteunen. Willem Lourens (foto), predikant
in de Hervormde Gemeente te Angeren, werd op 1 mei 1943
als eerste hulpprediker aangesteld; op 17 mei 1943 gevolgd
door mr. R.G. ten Kate, afgestudeerd zendeling van het toenmalig Zendingshuis van de Nederlandse Hervormde Kerk te
Oegstgeest. De hulppredikers legden zich toe op catechisaties,
Bijbelkringen, ziekenbezoek en straathuisbezoek.
Deze werkverdeling bleef bestaan tot zondag 17 september
1944. Op die zondagochtend ging F.H. Jansen, een theologisch
kandidaat uit Velp, voor in de kerkdienst van 10.00 uur in de
Hulpkerk. Dr. J.C. Drost, die we al eerder tegenkwamen bij de
tweede ingebruikname van de Hulpkerk, herinnerde zich vlak
na de oorlog nog goed hoe de geallieerde aanval van die dag
verliep en welke verdere ontwikkelingen zich in Arnhem-Zuid
voordeden. Op die bewuste 17e september was Drost naar de
kerk geweest en na afloop terug naar huis gekeerd, waar hij
zijn hoogzwangere vrouw met een helm op, schuilend onder de
tafel aantrof. Reden voor angst was er zeker, want de geallieerde
vliegtuigen bombardeerden die ochtend verschillende doelen
in Arnhem. Duits luchtafweerschut aan de zuidzijde van de brug
vuurde op de overvliegende Typhoons. Drost vertelt:
‘Op zij van den Zuidelijken oprit van de brug en op het de
Monchyplein kwam pas eenige georganiseerde Duitsche activiteit na de landingen en het optrekken van de Airbornes naar de
brug. Enkele tanks en andere gevechtswagens kwamen aangerold uit de Betuwe […] Erg veel konden die tanks verder niet
meer doen, want die waren benzineloos. […] Maandagochtend
kwam er Duitsche marine uit de richting Elden. Een U-boot
kapitein was een der aanvoerders. In het ‘Rijnhotel’ hadden zij hun hoofdkwartier. Daar was nog telefonisch contact
tot Maandagmiddag met de stad aan den anderen oever.
Intusschen begon de granatenregen over Zuid neer te komen.
[…] ’t Rijnhotel was de centrale hulppost voor den geneeskundigen hulpdienst. In de ruime kelders waren ± 20 gewonde burgers uit Zuid en de Praats ondergebracht. Dat was nu de oogst
van den Zondag.’
De twee slagen om Arnhem in september 1944 en april 1945
brachten verwoesting en ellende, zowel ten noorden als ten
zuiden van de rivier. Wijk H verloor haar wijkcentrum: het huis
aan de Ranonkelstraat 25. De Hulpkerk zelf werd tijdens de
gevechten om Arnhem niet verwoest. Wel werd in mei ’45 het
meubilair grotendeels buiten in de tuin aangetroffen. Er zijn
geen concrete aanwijzingen of er veel is geroofd in de Hulpkerk.
Maar aangezien in een aantal hervormde kerken in ArnhemNoord wel rovers en plunderaars zijn geweest – waaronder ook
Nederlanders(!) – zou dat ook best in Zuid het geval hebben
kunnen zijn.
Vermoedelijk moet het in de Hulpkerk rommelig en vuil zijn
geweest, want het heeft tot zondag 26 augustus geduurd om het
gebouw weer gereed te maken voor de erediensten. Vóór die
datum waren de teruggekeerde inwoners van Arnhem-Zuid voor
de kerkdiensten en groepskringen voorlopig aangewezen op de
Koepelkerk, die net als de Hulpkerk in ‘redelijke staat’ de oorlog
was doorgekomen.
Zondag 26 augustus 1945 om 9.00 uur
vond de eerste kerkdienst in de Hulpkerk
plaats sinds de Slag om Arnhem, bijna
een jaar eerder. Het was daarnaast ook de
eerste kerkdienst voor het kerkgebouw
in een vrij land zonder overheersing van
Nazi-Duitsland. Willem Lourens, die nog
altijd hulpprediker van wijk H was, ging
voor in deze eredienst.
Het reguliere kerkenwerk werd in de
weken en maanden hierop volgend opgepakt. Toch vond op zondag 23 december
1945 om 19.30 uur nog een speciale ‘kerstwijdingsavond’ plaats,
waarin een traumatische periode afgesloten werd. Een periode
van ontreddering, evacuatie en de terugkeer naar een stad die
voor grote delen – zeker ook in Zuid – verwoest was.
Tot slot…
De Hulpkerk is behalve door de hervormde inwoners van
Arnhem-Zuid ook in gebruik geweest bij andere groepen. Zo
maakten de hervormden uit Elden begin 1946 op zondagmiddag ook gebruik van de kerk. De reden hiervoor lag in het feit dat
de Hervormde Kerk van Elden toen hersteld werd van oorlogsschade (lekkageplekken en glasschade). Dhr. Jaap Dieckmann
kan zich nog herinneren dat hij met zijn andere gezinsleden op
zondagmiddag vanuit Elden naar de kerk aan de Dotterlaan
liep. In de Eldense diensten die hier werden gehouden, ging
altijd ds. Jacob Kramer uit Elden voor.
De gereformeerden uit Arnhem-Zuid hebben tot de jaren ’50
geen gebruik gemaakt van de Hulpkerk. Hun aantal was gewoonweg te klein voor het houden van eigen samenkomsten.
Mevr. Pronk-Bilderbeek woonde in 1943 in Arnhem-Zuid en kon
zich zeventig jaar later nog herinneren dat iedere zondagmorgen een groep van ongeveer twintig gereformeerden aan de
zuidzijde van de Rijn verzamelde. Ten oosten van de toen nog
niet herstelde brug lag toentertijd een pontje, waarmee de
gereformeerde kerkgangers de Rijn overstaken en ter hoogte
van zuivelfabriek CAMIZ uitstapten. Daarna liepen ze naar de
Oosterkerk aan de Rietgrachtstraat. Pas in de jaren ’50 zouden
de gereformeerden in Zuid (met middagdiensten) ook in de
Hulpkerk gaan kerken. De Hulpkerk heeft dus voor meerdere
groepen een rol gespeeld in de opstart van het maatschappelijke leven na de Tweede Wereldoorlog!
En daarmee komen we aan het einde van dit artikel. Het is
jammer dat we niet beschikken over interieurfoto’s van de
Hulpkerk. Aangezien het in de jaren ’40 en ’50 ongebruikelijk
was om foto’s van een kerkinterieur te maken – vooral tijdens
de kerkdiensten – en vermoedelijk ook niet zoveel mensen
over een fotocamera beschikten, zullen we waarschijnlijk nooit
een visuele indruk kunnen krijgen van de binnenzijde van dat
‘kleine dorpskerkje’. Wat in de huidige tijd resteert van dit stukje
kerkgeschiedenis in Arnhem-Zuid, is een aantal foto’s van de
buitenzijde van de kerk én de herinneringen van mensen die het
gebouw nog van binnen hebben gekend. Voor het schrijven van
dit artikel heeft de auteur van een aantal van die herinneringen
dankbaar gebruik mogen maken, in de hoop dat hierdoor de
voormalige Hulpkerk in Zuid een stukje minder onbekend is
geworden.
2) De tweede ingebruikname was twee dagen later, op maandag 28
juli 1941, zelfs onderwerp van presentatie op de Algemene Synode van
de Nederlandse Hervormde Kerk.
Het is niet duidelijk of ds. Stelma die presentatie zelf heeft gehouden,
maar het feit dat een afgevaardigde van de synode aanwezig was in
‘maar een noodkerkje’ is op zichzelf bijzonder.
11
Rooster Erediensten
Opstandingskerk
Rosendaalseweg 505
Diaconessenkerk
Iz. Evertslaan 11
Siongemeenschap in KKC Het Dorp
Dorpsbrink 7
Bethlehemkerk
Honigkamp 25
Salvatorkerk
Salvatorplein 274
De Regenboog Oec.Wijkgem.
Spiegelhuis, Mooieweg 94
De Kandelaar
Den Haagweg 1
De Rank (Bonifatiuskerk)
Huissensedijk 10
Remonstr. en Vrijz. Prot.
Parkstraat 31a
Eusebiuskerk
Kerkplein 1
Waalse Kerk
Gasthuisstraat 1 (naast pol.bureau)
Evang. Luth. Gem. Arnhem
Spoorwegstraat 8-10
Dorpskerk Schaarsbergen
Kemperbergerweg 806
Protestantse Kerk te Rozendaal
Kerklaan 17
Ziekenhuis Rijnstate
Wagnerlaan 55
K.K.C. Het Dorp
Dorpsbrink 7
Verz. huis Vreedenhoff
Esperantolaan 2
Verz. huis De Drie Gasthuizen
Rosendaalseweg 485
Verpl.huis Regina Pacis
Velperweg 158
Verpl.huis Eldenstaete
Mr. D.U. Stikkerstraat 126
Verpl.huis Altenova
Elderhofseweg 51
Zondag
9 februari 2014
Zondag
16 februari 2014
1e coll.:
2e coll.:
3e coll.:
10.00 u.
Diaconaal werk
Missionair werk en kerkgroei
Onderhoud gebouwen
ds. E.I. Pot
1e coll.:
2e coll.:
3e coll.:
Diaconaal werk
Plaatselijk kerkenwerk
Onderhoud gebouwen
zie Eusebiuskerk
10.00 u.
ds. S.H. Hiemstra,
Voorthuizen
ds. K. Dijk,
10.00 u.
ds. M.A. Maan
10.30 u.
ds. I.M.J. Eldering-Jonckers
Nieboer, Velp
ds. M.H. Leistra
10.30 u.
10.00 u.
10.00 u.
10.00 u.
10.00 u.
10.00 u.
10.15 u.
Duiven
ds. G.J. van Asselt,
Nijverdal
ds. J.P. Eijgenraam, mmv cantorij
dienst voor Jong en Oud
in de Walburgiskerk
10.30 u.
10.00 u.
10.00 u.
10.15 u.
in de Walburgiskerk
10.00 u.
ds. A. Vogelzang
10.00 u.
ds. J.S. Heuting,
Ede
ds. L.J. Lijzen,
Groningen
ds. H. Oostdijk-van Andel
10.15 u.
geen dienst
10.15 u.
geen dienst
ds. K. Touwen,
viering H.A.
mw. M. Visser-Schram,
Duiven
ds. F.Z. Ort,
viering H.A.
pastor G. Gies
10.30 u.
10.00 u.
10.00 u.
10.15 u.
zie Siongemeenschap
10.00 u.
10.00 u.
11.00 u.
10.30 u.
10.30 u.
pastor D.Th. de Mildt, Arnhem
ds. K.C.L. Eldering, Velp
mw. N. Gudden
Verpleeghuis ‘Heijendaal’, St. Elisabethshof 201
Elke vrijdag 10.30 uur.
12
10.00 u.
geen dienst
Samen Kerk Zijn in Woon-/
Zorgcentrum ‘Waalstaete’, Waalstraat 36
Elke vrijdag 15.00 uur
14 februari 21 februari 28 februari zie Eusebiuskerk
ds. Tj. Ferwerda-Scholtens,
Ede
ds. H.O. Molenaar,
Heelsum
ds. M.G. Fernhout
ds. P.J. Moet,
Velp
hr. M. Piris,
Arnhem
pastor A. Poppen
hr. A. Bennik,
Arnhem
pastor H. Rolfes
Oecumenische diensten
14 februari 21 februari 28 februari 10.00 u.
hr. J. ter Avest, Arnhem
mw. H. Mantel, Arnhem
pastor M.H. Brussel
ds. A.J. Metske,
Arnhem
ds. K.C.L. Eldering,
Velp
ds. W. Hartogveld,
Arnhem-Schaarsbergen
pastor R.J.J. Roefs
zie Siongemeenschap
10.00 u.
ds. F. van de Hoek
10.00 u.
ds. Th.M. Loran,
Renkum
pastor A. Poppen
11.00 u.
10.30 u.
10.30 u.
pastor J.A.M. Bakker,
Arnhem
pastor B.J. Bergen
Kerkdienst voor iedereen in de
Grote- of Eusebiuskerk,
Kerkplein 1
Datum: zondag 16 februari
Aanvang: 10.15 uur
Voorganger: ds. H. Oostdijk-van Andel
Medewerking: Lyska van der Elst, zang
Orgel: Jack Blok
Deze dienst wordt voorbereid door de protestantse
wijkgemeente Salvatorkerk.
Rooster Erediensten
Opstandingskerk
Rosendaalseweg 505
Diaconessenkerk
Iz. Evertslaan 11
Siongemeenschap in KKC Het Dorp
Dorpsbrink 7
Bethlehemkerk
Honigkamp 25
Salvatorkerk
Salvatorplein 274
De Regenboog Oec.Wijkgem.
Spiegelhuis, Mooieweg 94
De Kandelaar
Den Haagweg 1
De Rank (Bonifatiuskerk)
Huissensedijk 10
Remonstr. en Vrijz. Prot.
Parkstraat 31a
Eusebiuskerk
Kerkplein 1
Waalse Kerk
Gasthuisstraat 1 (naast pol.bureau)
Evang. Luth. Gem. Arnhem
Spoorwegstraat 8-10
Dorpskerk Schaarsbergen
Kemperbergerweg 806
Protestantse Kerk te Rozendaal
Kerklaan 17
Ziekenhuis Rijnstate
Wagnerlaan 55
K.K.C. Het Dorp
Dorpsbrink 7
Verz. huis Vreedenhoff
Esperantolaan 2
Verz. huis De Drie Gasthuizen
Rosendaalseweg 485
Verpl.huis Regina Pacis
Velperweg 158
Verpl.huis Eldenstaete
Mr. D.U. Stikkerstraat 126
Verpl.huis Altenova
Elderhofseweg 51
Zondag
23 februari 2014
Zondag
2 maart 2014
1e coll.:
2e coll.:
3e coll.:
10.00 u.
Diaconaal werk
Plaatselijk kerkenwerk
Onderhoud gebouwen
ds. Tj. Ferwerda-Scholtens,
Ede
ds. K. Dijk,
Duiven
zie KKC Het Dorp
1e coll.:
2e coll.:
3e coll.:
10.00 u.
Door wijk te bepalen diac. doel
Plaatselijk kerkenwerk
Onderhoud gebouwen
ds. R. Reiling,
Steenderen
ds. J.P. Eijgenraam
10.00 u.
10.00 u.
10.00 u.
10.00 u.
10.00 u.
10.00 u.
10.00 u.
10.30 u.
10.00 u.
niet bekend,
in de Walburgiskerk
ds. H. Oostdijk-van Andel
10.00 u.
10.00 u.
ds. A. Vogelzang
10.00 u.
ds. J. van Eck,
Ede
ds. C. van Egmond,
Utrecht
geen dienst
10.15 u.
17.00 u.
ds. L. van Hilten-Matthijsen
10.30 u.
10.00 u.
Em. Deken H. Jansen OFM,
Arnhem
ds. W. Hartogsveld
10.00 u.
10.00 u.
ds. F.Z. Ort
10.00 u.
10.15 u.
ds. J.P. Dam-Oskam
10.15 u.
10.30 u.
pastor J.G. te Lindert
10.00 u.
mw. W. Hagedoorn,
Rheden
mw. S.Z. de Wit,
Arnhem
pastor T.G. Rietman
10.00 u.
11.00 u.
10.30 u.
10.30 u.
pastor D. Booyink,
Heelsum
ds. P.J. Moet,
Velp
Diaconessenkerk, Iz. Evertslaan 11
Datum: zondag 23 februari
Aanvang: 16.00 uur
Voorgangers: Rita Hoeve en Moniek Siermann
Medewerking: Zijp-koor
Dirigent: Elin Meijnen
Thema:
Prediker 3: Alles heeft zijn tijd.
Lisdoddelaan 30
Datum: zondag 23 februari
Aanvang: 19.00 uur
Meditatie: ds. F.Z. Ort, Dieren
Medewerking: Chr. Gem.Zangvereniging ‘Arnhem-Zuid’
Dirigent:
Arie Hogendoorn
Orgel: Jack Blok
ds. M.A. Maan,
viering H.A.
ds. F. Jonker-van Zoelen,
Zutphen
ds. A.C. Poley
ds. Tj. Ferwerda-Scholtens,
Ede
niet bekend
ds. W. van den Brink,
Veenendaal
ds. M.G. Fernhout
m.m.v. Nomen Nescio
geen dienst
Zijpviering 23 februari
Zangdienst in de Kruiskerk
10.00 u.
ds. E.I. Pot
10.15 u.
geen dienst
10.30 u.
ds. E. Postma,
Utrecht
pastor H. Noordeman,
Arnhem
ds. K.C.L. Eldering,
Velp
pastor G. Gies
zie Siongemeenschap
10.00 u.
mw. C.Y. van Zanten
10.00 u.
mw. M.M. Hazeleger,
Arnhem
pastor A. Poppen
11.00 u.
10.30 u.
10.30 u.
pastor D. Booyink,
Heelsum
hr. A. Bennik,
Arnhem
Korenbeurslezing in Hotel Haarhuis,
Stationsplein 1
Datum: zondag 9 februari
Tijd: 10.30 – 12.15 uur
Spreker: dr. Wim van Meurs, historicus
Thema: Europa in alle staten, 60 jaar geschiedenis van de
Europese integratie’
Coventrygebed
Walburgiskerk, Walburgisplein 1,
elke vrijdag 12.30 - 12.45 uur.
Wekelijks gebed voor vrede en verzoening.
Voor meer informatie: tel. 4424567 en via de website:
www.walburgisarnhem.nl/vieren/coventrygebed.html
13
Vieringen
Opstandingskerk
Zondag 9 februari wordt er gedoopt. Er zijn maar liefst 3 ouderparen die voor hun kind om de doop gevraagd hebben: Theo
Korevaar en Caroline Koers voor hun dochter Eline, Mariet
en Mark van de Ven voor hun dochter Sari en Anneke en GertJan Hop voor hun zoon Sven. Voor de doop van Sven heeft de
wijkgemeente Elden-De Kandelaar toestemming verleend.
Aan deze dienst zal door (een deel) van het koor Divertimento
medewerking worden verleend. Het belooft een feestelijke
viering te worden.
Op zondag 16 februari kerken wij om 10.15 uur in de Eusebiuskerk samen met de wijkgemeente van de Salvatorkerk; de
Opstandingskerk is dan dicht.
Op 23 februari kunt u weer gewoon in onze eigen kerk terecht
voor de viering en het kopje koffie en een gesprek na de dienst.
Geboren
Op 20 december werd Amely geboren, dochter van Bianca en
Jarno Hilhorst, Vijverlaan 20 te Arnhem. Wij wensen de ouders
van harte geluk met Amely.
Overleden
Op 22 januari overleed Gerarda de Kleijn-Wientjes, thuis in
Insula Dei, zij werd 96 jaar oud. Het echtpaar De Kleijn kwam
een aantal jaren geleden in Arnhem in Insula Dei wonen.
Samen werden zij trouwe bezoekers van de vieringen in de
Opstandingskerk tot dat hun beider conditie dat niet meer
toeliet. Ondanks hun destijds al hoge leeftijd slaagden zij er
in zich in onze gemeente thuis te voelen, de Opstandingskerk
werd hun kerk. Het is een mooi geschenk, dat zij op die manier
aan de gemeente gaven: zo kan het dus ook! In de kerkdienst
voorafgaande aan de begrafenis werd onder andere Psalm 121
gezongen “Mijn hulp is van mijn Here”. Wij bidden om troost en
om kracht voor haar man, kinderen, klein- en achterkleinkinderen en allen die haar zullen missen.
Opstandingskerk
kerkgebouw: Rosendaalseweg 505
tel. 4421810
www.opstandingskerkarnhem.nl
• wijkredactie: Henk Altena tel.
3611343 [email protected]
• predikanten:
• ds. Elsje Pot tel. 3637338 - [email protected]
• ds. Yolanda Voorhaar tel. 0318-621676 [email protected]
• scriba: mw. Marije Meijering, Sint Marten 58, 6821 BW Arnhem
tel. 4434417 [email protected]
Kerkomroep: www.kerkomroep.nl
wijkkas Opstandingskerk: NL10INGB0000851500
Agenda
zondag 09 februari
10.00 uur
woensdag 12 februari 14.00 uur
donderdag 13 februari 09.30 uur
zondag 16 februari
maandag 17 februari
13.30 uur
dinsdag 18 februari
14.00 uur
donderdag 20 februari 09.30 uur
donderdag 20 februari 20.00 uur
donderdag 27 februari 09.30 uur
vrijdag 28 februari v.a. 17.15 uur
Doopdienst
Oecumenische geprekskring
Creagroep
Kerk gesloten
Triangel nieten en vouwen
Ontmoetingsmiddag
Creagroep
Geloven met verbeelding
Creagroep
Samen eten
Autodienst
zondag 09 februari mw. Inge van Hemert tel. 06-14945934
zondag 16 februari mw. Pleunie v.d. Heide tel. 026-3613110
zondag 23 februari hr. Ido v.d. Koppel
tel. 06-48621594
Henk Altena
De Drie Gasthuizen gesprekskring
Op 11 februari is er weer een bijeenkomst om 14.00 uur.
Geloven met verbeelding
Op 20 februari bent u van harte welkom om te ontdekken hoe
beeld en tekst elkaar kunnen beïnvloeden of versterken en ook
openen. De formule is eenvoudig: we kijken met elkaar naar
een afbeelding en daarna lezen we een bijbelgedeelte. Het is
niet een bijeenkomst waarop u veel informatie krijgt, het gaat
vooral om de eigen beleving van beeld en tekst en het uitwisselen van die beleving met elkaar. We beginnen om 20.00 uur
en afhankelijk van wat er loskomt, duurt de bijeenkomst iets
langer of korter, maar uiterlijk tot 22.00 uur.
Met vriendelijke groet, Elsje Pot
Nieuws van het Nederlands Bijbelgenootschap
Ruim 100.000 bijbels ingezameld voor bijbel recycleactie
Ruim 100.000 bijbels zijn er in 2013 ingezameld in het kader van
de Recycle-bijbelactie. Een erg mooi resultaat, waar honderden
vrijwilligers van het Nederlands Bijbelgenootschap (NBG) zich
voor hebben ingezet.
Oude, stukgelezen of onbruikbare bijbels konden in 2013 worden ingeleverd op diverse plaatsen in Nederland en werden tijdelijk opgeslagen in kerken, garages of boekhandels. Geregeld
werden ook bijbels afgeleverd bij het kantoor van het NBG in
Haarlem, waar medewerkers ze verpakten en doorstuurden
naar Royal Jongbloed in Heerenveen.
14
Een absoluut record werd gevestigd door de plaatselijke NBGwerkgroep van de gemeente Staphorst; in totaal zijn hier meer
dan 2000 oude bijbels ingeleverd. Ook andere werkgroepen
waren erg actief, velen hebben meer dan 500 bijbels, liedboeken en psalmboeken verzameld.
De actie, gestart in januari 2013, was een samenwerking met de
uitgeefpartner van het Nederlands Bijbelgenootschap, Royal
Jongbloed.
De bijbels gaan eerst naar een bedrijf dat de omslagen eraf
haalt en daarna naar de papierfabriek PDL in Frankrijk, waar het
papier gerecycled wordt tot nieuw bijbelpapier. Op het gerecyclede papier zal een speciale bijbeluitgave gedrukt worden,
waarover we u later dit jaar verder zullen informeren.
Diaconessenkerk
Wij gedenken
.Mevrouw Helena (Lenie) Westerhof- Wiersinga, overleden
op 9 januari in de leeftijd van 90 jaar. Sinds een aantal maanden woonde mevrouw Westerhof in Oranje Nassau’s Oord
in Renkum, omdat er teveel zorg nodig was om nog thuis te
kunnen wonen. Dat was een ingrijpende ervaring, voor haarzelf en voor haar man. Wij gedenken mevrouw Westerhof als
een moedige en zelfstandige vrouw, die het moeilijk vond om
te ervaren hoe ze steeds meer afhankelijk werd. De begrafenis
heeft in besloten kring plaatsgevonden.
.De heer Mattheus (Theo) Vaalburg, overleden op 9 januari in
de leeftijd van 89 jaar. Op Kerstmorgen was hij nog in de kerk.
Enkele dagen later volgde een ziekenhuisopname en nadat
het er eerst goed uitzag, ging het op 9 januari snel bergafwaarts en overleed hij in de loop van de dag, temidden van zijn
kinderen. De dienst voorafgaand aan de begrafenis was in de
Anglicaanse Kerk in Arnhem. Vanwege de Engelse afkomst van
mevrouw Vaalburg was er altijd contact geweest met die kerk
en de voorganger die ook de uitvaart van mevrouw Vaalburg
heeft geleid, heeft nu ook de uitvaart van de heer Vaalburg
geleid.
.De heer Willem Jansen, overleden op 17 januari in de leeftijd van 88 jaar. De heer en mevrouw Jansen woonden aan
de Van Lawick van Pabststraat. In december was mevrouw
Jansen verhuisd naar een verpleeghuis in Huissen, omdat
de heer Jansen de verzorging niet langer op zich kon nemen
vanwege zijn eigen ziekte. Op 13 januari is hij opgenomen in
hospice Rozenheuvel, waar hij enkele dagen later overleed.
In de dienst voorafgaand aan de begrafenis hebben we 1 Kor.
13 gelezen – een bijbelgedeelte vol betekenis voor de heer en
mevrouw Jansen. Toen zij 63 jaar geleden trouwden, was er
geen kerkelijke bevestiging van hun huwelijk geweest en dat is
alsnog gebeurd bij hun 50-jarig huwelijksjubileum. Ds. Lyonne
Verschoor heeft toen, met de woorden van 1 Kor. 13, Gods
zegen over dit echtpaar uitgesproken, een ervaring die voor
hen en voor hun kinderen zeer veel betekend heeft.
Wij wensen allen die geconfronteerd worden met de dood
die geliefden wegneemt, van harte Gods zegen toe. Dat het
vertrouwen dat God onze dierbaren in zijn handen draagt, tot
troost mag zijn.
Bij de diensten
9 februari: Voorganger is ds. S.H. Hiemstra uit Voorthuizen,
echtgenoot van ds. Monica Schwarz, een goede bekende in
onze kring. We heten hem van harte welkom in ons midden.
16 februari: een dienst zonder bijzonderheden – hoewel dat
eigenlijk raar is om te zeggen, alsof niet elke samenkomst van
de gemeente onder de hoede van Gods zegen bijzonder is!
23 februari: voorganger is ds. K. Dijk, hij gaat vaker bij ons voor
en zal daarom bij velen bekend zijn.
Bereikbaarheid
(Bijna) elke maandagochtend ben ik aanwezig in de predikantenkamer, tussen 9.30 en 11.00 uur. U bent daar van harte
welkom voor een kop koffie en een praatje, of om een afspraak
te maken voor een ander moment.
Mailen kan ook altijd: [email protected] en bellen kan naar 0263891962. Spreek eventueel het antwoordapparaat in, dan bel
ik zo spoedig mogelijk terug.
Diaconessenkerk
kerkgebouw: Izaak Evertslaan 11,
tel. 4425259
www.diaconessenkerk.nl
• wijkredactie: Inge Veldhuis
[email protected]
• predikant: ds. Monique Maan,
tel. 3891962 [email protected]
spreekuur: ma. 9.30–11.00 uur, predikantenkamer.
• scriba: Hilda van Vliet [email protected]
• verhuur De Bakermat: [email protected]
wijkkas: ING rekening NL58INGB0000987600
t.n.v. Prot Gem Kerk Activiteitenfonds
Vakantie
Van 17 februari t/m 23 februari heb ik een weekje vakantie.
In noodgevallen kunt u contact opnemen met de scriba of voorzitter van de kerkenraad: Hilda van Vliet: tel. 026-4453231,
Lineke Brinkman: tel. 026-3640376.
Zij weten hoe de vervanging geregeld is.
Hartelijke groet,
Monique Maan
Autorijdienst
Alteveer/Cranevelt
09-02
Henny Kromhout
16-02
Jenny Meijer
23-02
Eize Drenth
4422983
4434925
3794503
Burgemeesterswijk/Hoogkamp
09-02
Jaap Clifford
4439160
16-02
Wim van Vliet
06-54255945
23-02
Wim van Vliet
06-54255945
KIDS Express wegens succes geprolongeerd
De vijf caravans van de KIDS-Express rijden nog een half jaar
langer door Nederland. De KIDS Express, die eigenlijk eind
2013 zou stoppen, wordt vanwege de vele aanvragen met
een half jaar verlengd.
De KIDS Express helpt kinderen van acht tot en met
twaalf jaar een held te worden in hun eigen buurt. Vijf
Bijbelverhalen, vijftien uitdagende opdrachten in vijf caravans laten kinderen ervaren dat ze een verschil kunnen
maken in de wereld om hen heen. Kortom: De KIDS Express
is een avontuur waarin kinderen ontdekken hoe actueel de
Bijbel is!
De KIDS Express is te huur voor kerken, scholen en
verenigingen. JOP, Kerk in Actie en het Nederlands
Bijbelgenootschap zorgen voor materiaal om het project
goed te begeleiden. Zo kun je met de inzet van vrijwilligers
een professionele interactieve tentoonstelling neerzetten in
je eigen omgeving. Een tentoonstelling die je buurt in beweging brengt.
Maak gebruik van deze laatste unieke mogelijkheid om de
KIDS Express alsnog te boeken. Kijk op de website www.
kids-express.nl wanneer de caravans bij jou in de regio zijn
en doe een aanvraag.
15
Siongemeenschap
Activiteiten in de komende weken
Inloopavond / Taizéviering KKC: het Kerkelijk Kultureel Centrum
(KKC) van Het Dorp is op 12, 19 en 26 februari van 18.30 tot 19.30
uur open voor stilte, gesprek en gezelligheid. Op 12 en 26 februari vindt om 19.00 uur een Taizéviering plaats.
Ontmoetingsmorgen KKC Het Dorp: deze bijeenkomst vindt
plaats in het Kerkelijk Kultureel Centrum (KKC) van Het Dorp in
Arnhem. Aanvangstijdstip is 10.15 uur en de bijeenkomst duurt
tot aan het middaguur. De bijeenkomst wordt begeleid door ds.
Monique Maan, Hans Meijer en Alie Schregardus. Tijdens deze
bijeenkomst vindt gesprek en discussie plaats over een nog
nader te bepalen onderwerp. U bent van harte welkom! Nadere
informatie kunt u krijgen bij Alie Schregardus.
“Rondom de Bijbel”: de contactavond op dinsdag 25 februari is
speciaal bedoeld voor de bewoners van de Philadelphiahuizen.
De avond wordt gehouden in de Sionkerk (Callunastraat 6 in
Arnhem). De avond is gevuld met muziek, een bijbelverhaal,
wat creatiefs en natuurlijk veel gezelligheid. Inloop vanaf 19.00
uur. Nieuwe deelnemers zijn altijd van harte welkom.
Nadere informatie bij Wim Schröder: tel. 026-4431698 of
[email protected]
Bethlehemkerk
In memoriam
Ingrid Irene Hélène Bosma-Spelt
geboren 14 mei 1963 - overleden 11 januari 2014
Ik kan gaan slapen zonder zorgen,
Want slapend kom ik bij U thuis.
Alleen bij U ben ik geborgen,
Gij doet mij rusten tot de morgen
En wonen in een veilig huis.
Psalm 4: 3 berijmd
Deze tekst stond op de kaart en dezelfde tekst lazen we ook in
de afscheidsdienst op 17 januari in de Bethlehemkerk.
Ingrid werd maar 50 jaar.
Eenieder die ik sprak, vond haar een vrolijke, dappere en zorgzame vrouw, moeder of vriendin. Voor Jaap-Jan, de zonen
Sietse en Luuk en dochter Minke is het dan ook heel zwaar nu al
afscheid te moeten nemen.
Samen met ds. Menno Leistra had Ingrid liederen en tekst uitgezocht. Een stukje tekst staat hierboven en in een lied stond: de
Heer is mijn Herder en Hem blijf ik gewijd.
Wat een geloofskracht klinkt hieruit. Hem blijf ik gewijd.
Ingrid had in haar leven en ook in haar gezin langdurig te
maken met ziekte. Wat betekent dat voor je geloof. Laat je dat
los of wordt dat juist HET houvast. Bij Ingrid werd het houvast.
Ingrid kon genieten van kleine dingen en zo genoot ze vorig jaar
nog samen met haar man en dochter van een uitstapje naar de
zee via Stichting Doe een Wens van de ambulancezorg waarvoor Welmoed had gezorgd.
Trots was Ingrid op haar beide zonen die nu bij het samenstellen van de dienst ook veel gedaan hebben.
De sprekers tijdens de dienst zeiden eigenlijk allemaal hetzelfde, namelijk dat Ingrid er altijd voor een ander was ook al
was ze zelf nog zo ziek.
De laatste drie weken werd Ingrid liefdevol verzorgd in Hospice
Rozenheuvel. Tijdens de Kerstdagen en Oud en Nieuw kwam
ze nog even naar huis. Op 11 januari overleed ze in het hospice.
16
Siongemeenschap
vieringen in het K.K.C. Het Dorp, Dorpsbrink 7
• website: http://siongemeenschap.webs.com
• wijkredactie: Philip Greep
[email protected]
• predikant: ds. Monique Maan, tel. 3891962,
[email protected]
• Spreekuur: ma. 9.30-11.00 uur in de predikantenkamer van de
Diaconessenkerk
• scriba: secretariaat Siongemeenschap,
p/a Sophiastraat 21, 6812 CA Arnhem
• wijkkas NL33INGB0000925000 t.n.v. penningmeester Siongemeenschap.
Bijbelkring: deze vindt plaats op woensdag 26 februari in de
Sionkerk (Callunastraat 6 in Arnhem).
Aanvangstijdstip is 15.00 uur en de bijeenkomst duurt tot ongeveer 17.00 uur.
De leiding van deze kring is in handen van Theo van Loenen.
Nadere informatie bij Theo van Loenen of Alie Schregardus.
Met een hartelijke groet vanuit de Siongemeenschap,
Philip Greep.
Bethlehemkerk
Honigkamp 25, tel. 3642367
www.bethlehemkerkarnhem.nl
• wijkredactie: Piet Blok, tel. 3614939
[email protected]
• predikanten:
• ds. Menno Leistra tel. 0575–845930
[email protected]
• ds. Ad Poley, tel.06 151 532 11, wo + do.: tel. 3642367
[email protected]
• ds. C.J. Kraai, tel. 0317-422188 / 06-24770523
[email protected]
• scriba: Nollie Kramer-Bunschoten, tel. 3612208
[email protected]
• wijkkas: NL39INGB 0000999000 t.n.v. wijk- en bloemenfonds
Bethlehemkerk, Arnhem
• beheer website: Edward Eekma, tel. 3792147,
[email protected]
Ingrid is nu in een land van louter licht. We beëindigden de
dienst met de woorden: Moge God jullie behoeden, leef met Zijn
liefde in vrede met elkaar. Dat er mensen zijn met wie je kunt
delen, zegen wens ik ons allen toe.
Haar man, kinderen en verdere familie wensen we toe dat er
nu ook anderen voor hen mogen zijn nu ze zonder Ingrid verder
moeten.
Greet Meijer
Bij de diensten.
Bethlehemkerk
Even terug naar 19 januari de viering van Epifanie, toen wij als
gemeente de eredienst verzorgden in de Eusebiuskerk:
Wij hebben er bij stil gestaan dat we niet alleen Nederlanders
zijn, maar dat de Bijbel leert dat we tegelijkertijd ook burgers
zijn van een ander koninkrijk: het koninkrijk van God op aarde.
Dit kerkelijk jaar is Matteüs de ‘docent’ die ons een ‘inburgeringscursus’ geeft in dit ander(s) leven: dit vreemdelingschap.
In de komende weken gaat het over de Bergrede van onze Heer
9 februari: Matteüs 5: 13-16
16 februari: Matteüs 5: 17-26
23 februari: Matteüs 5: 33-48
Alvast voor uw agenda: zondag 2 maart zal het over Matteüs 6:
24-34 gaan. Bijzonder feestelijk hoogtepunt is wel dat de al aan
velen van ons bekende Edward Eekma belijdenis zal doen en
gedoopt zal worden.
Werkgroep Project (Hoop voor kinderen)
De werkgroep heeft in de afgelopen periode van
2013 weer enkele acties gehouden.
De opbrengst van de High Tea in november
bedroeg € 372,05 en de verkoop van de kaarten
begin november bedroeg € 127,50.
De verkoop in december van de kerstkaarten leverde het
bedrag op van € 145,50.
De totaalstand op de thermometer (inclusief binnengekomen
giften) staat nu op € 960,05.
Een heel mooi resultaat tot nu toe, wetend dat er binnenkort
nog enkele acties worden gehouden.
Zo wordt op vrijdag 14 februari weer de erwtensoepmaaltijd
gehouden. De uitnodiging hiervoor is uitgegaan op zondag 2
februari. Was u zondag 2 februari niet in de kerk en wilt u graag
bij de maaltijd aanwezig zijn, dan kunt u zich nog tot 10 februari
bij één van de genoemde personen aanmelden.
Verkoop van kaarten wordt gehouden op zondag 30 maart.
U kunt natuurlijk nog altijd zelfgemaakte kaarten inleveren bij
de werkgroep. Tussendoor kunt u natuurlijk ook elke zondag
nog kaarten kopen die in de kaartenstandaard in de hal staan.
De opbrengst hiervan komt ook ten goede aan de projecten.
Op zondag 13 april (Palmzondag) kunt u de spaardoosjes weer
inleveren. Daarna wordt het Project voor dit seizoen weer
afgesloten. De totale opbrengst wordt dan zo spoedig mogelijk
daarna bekend gemaakt.
De Regenboog
OGR De Regenboog
Oecumenische Geloofsgemeenschap
Arnhem-Zuid
www.regenboogrijkerswoerd.nl
• locatie: Spiegelhuis, Mooieweg 94,
tel. 06–57736103 (1e zondag v.d.maand)
• wijkredactie: ds. Han Hoekstra,
tel. 3618103, [email protected]
• pastor: ds. Han Hoekstra,
tel. 3618103, [email protected]
• scriba: Menno Bonnema, tel. 3272299, [email protected]
• wijkkas: NL88INGB0000232788 t.n.v. penningm. OWR
Ds. Han Hoekstra
We wensen ds. Han Hoekstra van harte beterschap en hem en
zijn gezin heel veel sterkte in deze moeilijke tijd.
Uitnodiging: Erwtensoepmaaltijd
De Werkgroep Project organiseert een erwtensoepmaaltijd,
waarmee zij u (jou) en het Project 2013/2014 wil ’voeden’.
Eet met ons mee en geniet voor twee.
De maaltijd kost € 7,50 per persoon.
De maaltijd wordt gehouden op vrijdag 14 februari in de
Bethlehemkerk. U wordt verwacht om 17.30 uur. Het gaat
om een volledige maaltijd. Omstreeks 19.30 uur wordt het
’restaurantje’ gesloten.
U kunt zich opgeven tot uiterlijk 10 februari bij de commissieleden van de werkgroep: Ger de Vries (tel. 3622511), Ali
Knoop (tel. 3611858) of Tjits Strikwerda (tel. 3642633).
Voor vervoer kan worden gezorgd.
Indien u geen voorkeur heeft voor erwtensoep, kunt u dit
bij aanmelding kenbaar maken. Er is ook
een andere soep beschikbaar.
Namens de werkgroep Project,
Corrien van ’t Oever
Vorming een Toerusting
- Gebedskring, 3e woensdag van de maand in de kapel:
19 februari 16.30 -17.15 uur
- Kring Belijden op de Drempel van een Nieuwe Tijd.
Zondag 30: de Geest van God die mensen zoekt en roept:
donderdag 27 februari: 10.00 – 11.15 uur (ditmaal de 4e i.p.v.
de 3e donderdag van de maand i.v.m. mijn vakantie).
ds. Ad Poley
Kerktaxi
9 februari
16 februari
23 februari
2 maart
hr. J. v. ‘t Oever
hr. P. Blok
hr. E. Eekma
hr. D. v.d. Hof
tel. 3621514
tel. 3614939
tel. 3792147
tel. 3612974
Piet Blok
Ode aan de liefde - Oud worden als spirituele kans
De werkgroep Ouderen & Zingeving van de Eusebiusparochie organiseert een bijeenkomst op woensdagmiddag
12 februari van 13:30 tot 15:30 uur in de Emmauskapel, St.
Gangulphusplein 5, Arnhem-Zuid. Iedereen is welkom.
Het thema is: ‘Ode aan de liefde’. U kunt kijken naar en
genieten van de film ‘Amour’ van Jean Louis Trintignant.
De film gaat over de liefde tussen Anne en Georges. Ze zijn
al op leeftijd. Ze hebben een volwassen dochter en leiden
een rustig bestaan in Parijs. Hun passie voor muziek speelt
in hun leven een hoofdrol. Dan krijgt Anne een infarct en
breekt er een nieuwe fase in hun leven aan.
‘Ouderen & Zingeving’ richt zich op mensen vanaf ± 60 jaar.
Samen met hen probeert het zicht te krijgen op wat het
leven in deze fase betekent of kan betekenen; hoe het zin
krijgt en welke rol geloven hierin kan spelen.
Er zijn geen kosten aan de bijeenkomsten verbonden. Wel
wordt een bijdrage voor koffie/thee op prijs gesteld
Nadere informatie is verkrijgbaar bij W. Palstra, tel. 3231719,
via [email protected] en via www.eusebiusparochie.nl/.
17
Salvatorkerk
Geboren
Op 8 januari werd Thomas geboren, zoon van Jan en Irene
Pool. Thomas kreeg nòg twee mooie namen mee: Lucas
en Simeon. Hij werd geboren om 17.01 uur, woog op dat
moment 3750 gram en was 50 centimeter lang. Zijn ouders
laten weten dat ze dankbaar en gelukkig zijn met zijn
geboorte.
‘Gevoelens kun je niet verwoorden
zodra je je kindje in handen houdt
Je kunt slechts blij en dankbaar zijn
dat zoiets moois je wordt toevertrouwd’.
Van harte gefeliciteerd!
Drie nieuwe ambtsdragers!
Op zondag 9 februari hopen we maar liefst drie nieuwe
ambtsdragers te mogen bevestigen.
Onze kerkenraad groeit! Het gaat echter niet om ‘gewone’
ouderlingen of diakenen.
Twee ouderlingen Perki
Cella Tampi en Martha Jaflaum zullen worden bevestigd als
ouderlingen met bijzondere opdracht. Al jaren lang zijn zij
actief voor de Indonesische Christen Gemeenschap PERKI.
Perki werd opgericht op tweede kerstdag 1930 en bestaat
dus al meer dan 80 jaar. PERKI heeft een belangrijke rol
gespeeld bij de integratie in de Nederlandse samenleving
door christenen die afkomstig waren uit Nederlands-Indië.
Die functie heeft PERKI voor een deel nog steeds, bijvoorbeeld voor mensen die voor werk of studie vanuit Indonesië
zich vestigen in Nederland. Belangrijker is inmiddels dat de
tweede en derde generatie wil blijven vasthouden aan de
eigen cultuur, taal en gemeenschap, waar ook het christelijk
geloof onlosmakelijk bij hoort.
Vanaf het begin zijn er sterke banden geweest tussen PERKI
en de Hervormde kerk, nu de Protstantse Kerk in Nederland.
Om die band in stand te houden en te versterken heeft PERKI
de wens geuit om vertegenwoordigd te zijn in de wijkkerkenraad van de Salvatorkerk, zoals ook in het verleden al het
geval was. Ook van onze kant stellen wij die band op prijs.
We hebben afgesproken dat Cella en Martha ouderling zullen zijn ‘met bijzondere opdracht’ voor het werk van PERKI.
Formeel zullen ze volwaardig lid zijn van onze kerkenraad, in
de praktijk zal het betekenen dat ze tweemaal per jaar in een
vergadering aanwezig zullen zijn. Maar natuurlijk zullen we
ook tussendoor goed contact houden!
Ouderling kerkrentmeester
De derde ‘nieuwe’ ambtsdrager is Jaap van ‘t Riet. ‘Nieuw’
tussen aanhalingstekens, omdat hij ook in het verleden al
ambtsdrager was, o.a. als voorzitter van de wijkkerkenraad
en als kerkrentmeester. Ook nu zal hij worden bevestigd
als ouderling-kerkrentmeester. Al een aantal jaren heeft
hij zitting (en werkt hij hard!) in het stedelijke college van
kerkrentmeesters, maar zonder formeel ambtsdrager te zijn.
Kerkordelijk is voorgeschreven dat tenminste twee van de
stedelijke kerkrentmeesters tevens ambtsdrager moeten
zijn. Door het vertrek van Joost Viejou vorig jaar, was dat er
nog maar één. Jaap is nu gekozen als scriba/secretaris van
het college, en daarbij hoort ook het ambt. Binnen de wijkkerkenraad zal zijn rol beperkt blijven, al mogen we -Jaap
kennende- verwachten dat hij ook in ons midden niet geheel
onzichtbaar zal zijn!
18
Salvatorkerk
kerkgebouw: Salvatorplein 274, tel. 3212159
www.salvatorkerkarnhem.nl
• wijkredactie: ds. Pierre Eijgenraam
• predikant: ds. Pierre Eijgenraam tel. 3519531
[email protected]
• scriba: Meint Lukkien, tel. 4743343
[email protected]
• wijkkas: NL84INGB0003068364 t.n.v. Wijkkas Salvatorkerk Arnhem
Bevestigingsdienst
Aangezien Jaap van ‘t Riet al vele jaren contactpersoon is
namens onze wijkgemeente met de Indonesische kerken,
hebben we ervoor gekozen dat de drie nieuwe ambtsdragers
samen bevestigd zullen worden op zondagmiddag 9 februari
in een dienst van Perki , die mede onder verantwoordelijkheid van onze wijkgemeente zal worden gehouden. Ds. Pierre
Eijgenraam en ds. Marla Wincler-Huliselan zullen gezamenlijk
voorgaan en we hopen dat ook veel gemeenteleden hierbij
aanwezig willen zijn. Na afloop is er –naar Indonesische traditie- nog een gezellig samenzijn, waar ook het een en ander te
eten valt.
Welkom aan onze nieuwe ambtsdragers, we hopen op een
feestelijke bevestigingsdienst en wensen jullie veel zegen in
jullie werk!
Kerkcafé over Lourdes
Op vrijdagavond 28 februari is er weer een kerkcafé
in de Salvatorkerk. Anita Coenraads, pastor van de
Eusebiusparochie, over bedevaarten naar Lourdes. In het kader
van haar werk begeleidt Anita bedevaarten naar Lourdes, die ook vanuit Arnhem
jaarlijks worden georganiseerd. Lourdes
is de plek waar in 1858 Maria zou zijn
verschenen aan Bernadette Soubirous.
Vooral zieken en gehandicapten gaan
graag naar Lourdes. Wat hopen zij, wat
verwachten zij, wat beleven zij? Hoe is
het om met hen mee te mogen naar deze
bijzondere plek? Anita kan er boeiend en
enthousiast over vertellen.
ds. Pierre Eijgenraam
Lourdes
Lourdes (Lorda in Occitaans) is een stad in het departement
Hautes-Pyrénées in Frankrijk. Het is de grootste katholieke bedevaartplaats in Frankrijk. Het is gesitueerd in het zuiden van het
land in de uitlopers van de bergen van de Pyreneeën en heeft
ongeveer 17.000 inwoners.
In 1858 verklaarde Bernadette Soubirous, toen een 14-jarig meisje,
tussen 11 februari en 16 juli verschillende verschijningen te hebben
gezien, die door de belangrijkste hoogwaardigheidsbekleders van
die tijd werd beschouwd als die van de Heilige Maagd Maria in de
verre grot van Massabielle.
In 1864 werd er een standbeeld opgericht ter ere van Onze-LieveVrouw van Lourdes bij de plaats van de verschijningen. Er werd
een kapel gebouwd die al spoedig te klein werd en ging dienen
als crypte voor de eerste basiliek, de Basiliek van de Onbevlekte
Ontvangenis. In de loop der jaren kwamen hier nog twee basilieken bij en verschillende andere gebouwen, die thans alle deel
uitmaken van het Heiligdom van Onze-Lieve-Vrouw van Lourdes.
Bernadette Soubirous ging in 1866 het klooster van Nevers in en
werd heilig verklaard in 1933.
Elden - De Kandelaar
Rond de vieringen
Op zondag 19 januari kerkten we samen met de wijkgemeente
Salvatorkerk en met de Lucasparochie in de Salvatorkerk. Het
was een feest om met elkaar brood en wijn te delen.
Als alles volgens plan verlopen is, is Lyska van der Elst op zondag 2 februari bevestigd als ouderling met het scribaat van
de Algemene Kerkenraad als bijzondere opdracht. Fijn dat er
zo vanuit onze wijk een bijdrage kan worden geleverd aan het
stedelijke kerkenwerk.
Ziekte ds. Han Hoekstra
Ds. Han Hoekstra heeft het slechte nieuws gekregen dat de
uitslag van de PET/CT scan laat zien dat er ernstige uitzaaiingen
van de kanker zijn. Een grote tegenvaller, met onzekerheid en
verdriet. We leven van harte mee en bidden om Gods nabijheid
voor hem en zijn familie.
Gedachtenisplek
Op verzoek van de liturgiecommissie en de werkgroep herinrichting De Kandelaar heeft ons gemeentelid Wim van Drie een
gedachtenisplek in De Kandelaar ontworpen en ook gerealiseerd. Dit proces is voor hem een bijzondere ervaring geweest.
Hij gaf aan er met hart, hoofd en handen mee bezig te zijn
geweest.
Op zondag 12 januari na afloop van de kerkdienst is de gedachtenisplek door Wim gepresenteerd aan de gemeente. Hij gaf
daarbij de volgende toelichting op het ontwerp.
Tafel
Het is niet alleen een plank tegen
de muur, maar ook een tafel erbij.
Daardoor is het een plek geworden. Het is geen tafel om aan te
schuiven, hij is te hoog. Hij heeft
de hoogte van een sta-tafel. Bij een
sta-tafel ben je actief; bij deze tafel
sta je stil, maar je bent actief met je
gedachten: een ‘gedachtenistafel’.
Tijdens het maken heb ik het tafelblad, dat uit drie delen bestaat,
naar voren versmald. Voor mijn
gevoel kan je er nu dichterbij
komen. Hij is beter benaderbaar,
maar je kunt er niet omheen.
Plank
De kruisjes komen aan een plank
aan de muur. Een plaat van multiplex. Die plaat staat los van de tafel
en heeft de suggestie van drie kruisen. Het middelste kruis is
iets hoger. Het bovenste kleine kruisje staat voor Christus. Dit
kruisje is net zo groot als de overige kruisjes, maar hij zit niet
los; hij is vastgelijmd: Vast en Zeker.
Normaal zou het dwarshout van de buitenste kruisen lager zitten dan het middelste dwarshout. Bij dit ontwerp omarmt het
middelste kruis Christus als het ware de twee buitenste kruisen.
Materiaal
Tafel en kruisjes zijn, net als het liturgisch centrum, gemaakt
van eikenhout: HOUT MOET, maar ook HOUDT MOED.
De houten balkjes zijn van een zelfde maat. Voor het blad zijn
drie maal balkjes aan elkaar verbonden: Vader, Zoon en Heilige
Geest.
Plaat
De plaat is van 18 mm dik multiplex. Dat zijn zeven verschillende
lagen hout in de kleuren wit(blank), bruin en geel. Dwars op
elkaar gelijmd tot één geheel, net mensen van alle rassen, die
samen de gemeente van Christus vormen.
De plaat is WHITE WASH (wit gewassen), wit doorschijnend,
mistig gewolkt, geen kleur. De randen met schuine kant zijn
gelakt, zodat je de kleuren van alle rassen kunt zien.
Elden-De Kandelaar
Kerkgebouw: Den Haagweg 1, tel. 3812252
www.elden-dekandelaar.nl
• wijkredactie: Jan van de Lagemaat, [email protected]
• predikanten:
• ds. Hubertien Oostdijk-van Andel, tel. 3237577
[email protected]
• ds. Anja Vogelzang, tel. 3233833, [email protected]
• ds. Han Hoekstra, tel. 3618103, [email protected]
• predikantensecretariaat: [email protected]
• scriba: Wiebe de Jager, tel. 3813796, [email protected]
• wijkkas: Elden-De Kandelaar rek.nr NL33INGB0001348696
Kruisjes
De kruisjes worden met één nagel opgehangen, de plaats van
elk kruisje staat vast, de gaatjes zijn vooraf geboord in plaat en
kruisje. We hopen het niet, maar als er een kind overlijdt, komt
er een klein kruisje aan de voeten van Christus.
Samenvatting ontwerp
Dit ontwerp kan in drie woorden worden samengevat:
CHRISTUS, EENVOUD en OPSTANDING
“Het is niet van mij, ik heb het ontvangen”
De uitvoering
Ook het realiseren van de gedachtenisplek was voor Wim een
emotioneel gebeuren. Hij schrijft:
“Voor het maken van de plaat gebruikte ik twee machines: een
decoupeerzaag (vertaald is dat een ’uitzager’) en een Boven
Frees (frees met een F). Bij het gebruik van deze machines is een
Geleider onmisbaar. De woorden ’er uitzagen’ hebben een dubbele betekenis. Als we op deze plaats overledenen gedenken,
dan doen we ons best om te herinneren hoe zij ’eruit zagen’.
In de plaat zaagde Wim ’uitwendige’ en ’inwendige’ hoeken. De
uitwendige hoeken – richtingveranderingen – stellen de duidelijk zichtbare veranderingen in je leven voor zoals verhuizing,
andere baan. Zij zijn scherp afgetekend, zij vertolken het DOEN
van de mens. De twaalf inwendige hoeken vertolken je DENKEN,
je voelen (liefde), je geloof. Ook daarin zijn er momenten dat je
van richting of verdieping verandert. Het viel Wim, toen hij bezig
was, op dat na het zagen zowel de inwendige als de uitwendige
hoeken kantig en strak waren. Maar na het frezen van de inwendige hoeken, kregen deze een ronde vorm waardoor ze meer
relatie kregen met HART en ZIEL.
→
19
Elden - De Kandelaar
Wim schrijft hierover:
“Het zelf proberen te lopen langs de randen van de kruisen, een
soort ‘kruisgang’ is heel emotioneel en niet gemakkelijk, maar
waardevol!
De uitwendige hoeken zijn vaak eenvoudig in te vullen, soms
precies met datum of een duidelijke periode, een reis, operatie,
geboorte van een zoon, dochter of kleinkinderen.
De inwendige hoeken zijn veel lastiger te duiden. De eerste kus,
het begin van een relatie, het moment dat je zwanger bent en
leeft op een wolk.
Of het tegenovergestelde. Je alleen voelen, het verlangen om
kinderen te krijgen, een niet geaccepteerde geaardheid. Voor
iedereen is die weg anders.
Ik hoop dat dit verhaal u tot steun mag zijn wanneer u later bij
deze gedachtenisplek staat om een gestorvene te gedenken.”
De Rank (Bonifatiuskerk)
Uitbreiding van de kerkenraad
Een citaat: “Ouderlingen en diakenen zijn er in de gemeente van
Jezus Christus om de liefde tot
God en tot elkaar te laten groeien. Om de liefde in en uit de
gemeente handen en voeten te geven.
U bent er niet om de gemeente naar uw pijpen te laten dansen.
U hebt als ambsdrager geen erebaantje in de gemeente waar je
verder niets voor hoeft te doen dan alleen maar op de voorste
rijen plaats te nemen.
Nee, uw dienen als ouderling en diaken, moet er op gericht zijn
om “uit liefde tot Christus en zijn gemeente, die liefde in de
gemeente steeds meer te laten openbloeien”.
In het kader van die liefde schrijft Paulus in 1 Timoteüs 3:1
volgens de Herziene Statenvertaling : Dit is een betrouwbaar
woord: als iemand verlangen heeft naar het ambt van
opziener, begeert hij een voortreffelijk werk. De Nieuwe
Bijbelvertaling luidt: “Als iemand opziener wil worden, is dat
een eerzaam streven”. Daarmee wordt de Griekse tekst, die
inderdaad spreekt van “verlangen naar” vlakweg vertaald met
“willen worden”.
Verlangen naar het ambt lijkt in onze tijd ver te zoeken. Hoe
moeilijk is het niet om ambtsdragers te vinden? Is dit een bijproduct van wat in het nieuwe Beleidsplan van de PGA als één
van de kernproblemen van de hedendaagse gemeente wordt
genoemd: gebrek aan kennis?
Hoe het ook zij, we zijn dankbaar dat in onze kleine gemeente
bij 3 mensen dit verlangen spontaan gegroeid is, en opgeroepen. Het zijn de heren W. de Vries en J. Kramp. Beiden hebben
het op hun hart om ouderling te worden. Ook zijn we blij met
mevrouw G. Albertus-v.d. Teems, onze Geesje, die zich beschikbaar stelt voor het diakenambt.
Diaken D. van Zoest is aftredend en stelt zich vanwege zijn
leeftijd niet herkiesbaar. Onze ouderling mevrouw A. Spang zal
de ontstane vacature vervullen. Verder stelt de heer H. Boer zich
herkiesbaar als ouderling en J. Ros als ouderling-kerkvoogd.
De bevestiging van deze 5 ambtsdragers zal plaats vinden op 9
maart.
Bijbelkringen
De middagbijbelkring o.l.v. ds. Vermaat zal worden gehouden
op 25 februari. Aanvang 14.00 uur, maar vanaf half 2 wordt er
volop koffie en thee geschonken.
Onderwerp is nog steeds het diepzinnige evangelie van
Johannes.
De avondbijbelkring komt bijeen op 6 maart. Hierover meer in
het volgende nummer van Kerkperspectief.
20
Als u wilt reageren: Wim van Drie, Medemblikhof 35, e-mail:
[email protected]
Jan van de Lagemaat
Filmavond & gespreksavond
Wij nodigen iedereen van harte uit voor de film Hannah Arendt.
De filmavond gaat plaatsvinden op dinsdag 25 maart en de
gespreksavond op dinsdag 1 april. Beide avonden beginnen om
19.30 uur in De Kandelaar (aanmelden is niet nodig).
Wij hopen op veel belangstelling voor deze avonden!
Meer informatie vindt u in de volgende Kerkperspectief.
ds. Anja Vogelzang
en de pastorale teams van de secties E en F.
Herv. wijkgemeente De Rank
Bonifatiuskerk: Huissensedijk 10, Elden,
tel. 3830286
postadres: Huissensedijk 12,
6842 AK Elden (Arnhem)
www.gemeentederankarnhem.nl
• wijkredactie: hr. Hans Boer, tel. 4437934
[email protected]
• predikant: ds. P. Vermaat, tel. 0318–510161 [email protected]
• scriba: hr. Hans Boer , tel. 4437934 [email protected]
• wijkkas: rek.nr. NL54INGB0001559972 t.n.v. penningmeester De Rank
Vrijwilligers en strategic philantropy
Wie googelt op ’professor’ en ’vrijwilligerswerk’ ontdekt, dat
er een college van prof. dr. Lucas Meijs te vinden is op internet.
Lucas is professor in Vrijwilligerswerk aan het Erasmus Centre
for Strategic Philantropy. Graag zouden we als groep vrijwilligers in de Bonifatiuskerk bij deze wetenschapsman in de
collegebanken zitten. Maar we zijn nog niet zo ver. Dus houden
we het voorlopig bij een gezellig avondje lepelen uit een glaasje
en een potje sjoelen. Alle vrijwilligers in de Bonifatiuskerk zijn
daarvoor hartelijk uitgenodigd op 27 februari.
Alphacursus
De Alphacursus blijkt op een wonderlijke manier een mogelijkheid te bieden
om geloofszekerheden, geloofsvragen
en geloofstwijfels onder ogen te zien en
te delen met elkaar. Mensen van binnen
én buiten de kerken van Arnhem vinden
elkaar en zichzelf in deze gesprekken. De formule van deze 10 avonden
omvattende ’cursus’ is simpel en transparant. Eerst samen
eten, dan samen luisteren en vervolgens het gehoorde in
groepjes van 8 bespreken. Aanvang 18.00 uur, einde 21.00 uur.
De Rank organiseert de cursus niet, maar biedt wel alle
faciliteiten aan een team van mensen die al vele jaren in
Arnhem een interkerkelijke Alphacursus doet. Vooralsnog zal
de Alphacursus in het ds. C.M. van Oosterzeehuis naast de
Bonifatiuskerk worden gehouden. Mocht die ruimte te klein
blijken, dan wordt gezocht naar een grotere locatie.
Iedereen kan meedoen, kerkelijk of niet kerkelijk.
Meldt u zich aan bij [email protected], tel 0263257293 (Jan Henk Geerts) of [email protected], tel
026-4437934.
Hans Boer
Parkstraatgemeente
Parkstraatgemeente
Bij de diensten
De kerkdiensten hebben hun gewone loop weer hervat. Dat is
een rustige tijd waar toch nog voldoende gebeurt. Vooral wat
betreft de diensten waar de kinderen bij betrokken zijn.
Bijvoorbeeld op zondag 19
januari, waarin het verhaal van
de Bruiloft te Kana centraal
stond. Met de kinderen hebben
we nagedacht, wat er belangrijk
is, wanneer je met elkaar een
feest wilt vieren. Er bestaat een
verhaal, waarbij mensen uitgenodigd worden voor een bruiloft en aan hen wordt gevraagd
om wijn mee te nemen. Alle flessen worden bij elkaar gegooid
en het resultaat is: een groot vat vol water….
Dat is een leuk thema voor kinderen, om te
zien hoe het anders kan. Met elkaar hebben ze vervolgens taarten versierd voor
na de dienst, maar eerst stond het gebak
op de Avondmaalstafel te pronken. Met de
grote mensen en kinderen vierden we de
Maaltijd van de Heer. De taart was voor bij
de koffie.
Op 9 februari worden onze kinderen uitgenodigd voor de
kindernevendienst in de Opstandingskerk, waar die zondag 3
kinderen worden gedoopt. Dat is toevallig zo, maar ook dat is
een mooi onderwerp.
Een tegenbezoek hebben we gepland voor 23 maart, dan kunnen alle kinderen naar de Parkstraat komen.
Op zondag 23 februari zal koor Nomen Nescio de dienst muzikaal luister bijzetten. Dit koor, dat zich richt op het klassiekreligieuze repertoire van zowel ’oude’ meesters als Byrd en
Palestrina, maar ook van eigentijdse componisten zoals
Chilcott en Ramirez, zal dan een prachtige dwarsdoorsnede
door tijden en landen ten gehore brengen. Het geheel wordt
liturgisch heel mooi ingebed. Hopelijk bent u nieuwsgierig
genoeg geworden om te komen luisteren!
Nomen nescio
Nomen nescio (NN of N.N.) is een Latijnse uitdrukking die
betekent ‘ik weet de naam niet’ of ‘naam onbekend’.
Maar inmiddels heeft het koor al een goede naam opgebouwd in Arnhem en wijde omtrek. Ook gaan ze zingen (een
concert) in het middeleeuwse kerkje van Rheden, op zondag 30 maart om 15.30 uur. Dat concert wordt herhaald op
zondag 6 april in de Walburgiskerk in Arnhem, ook om half
4. Ze hebben een
leuk programma,
dat ze Mixed Masses
hebben genoemd.
Ze werken zo’n mis
af in de karakteristieke volgorde, maar
het Sanctus is bijv.
van een heel ander componist dan het Benedictus. Op die
manier hopen ze een interessant effect te bereiken.
Het koor repeteert elke woensdagavond van 20.00 uur
tot 22.00 uur in de kantine van de Mytylschool van scholengemeenschap Mariëndaal (bij Klimmendaal), aan de
Heijenoordseweg tegenover ‘Het Dorp’. De dirigente is Marja
Stoter-van der Graaf. Zie: www.koornomennescio-arnhem.nl
Aanvang diensten 10.15 uur
tenzij anders aangegeven.
Samenwerkingsverband
Remonstranten en
Vrijzinnige Protestanten
Kerkgebouw: Parkstraat 31a /
Kastanjelaan 22e
www.parkstraatgemeente.nl
• predikant: ds. Marieke Fernhout
[email protected]
• wijkredactie: Els van Essen
[email protected]
Veertigdagenkalender
Onze landelijke Vereniging van Vrijzinnige
Protestanten heeft, zoals elk jaar weer een
Veertigdagenkalender samengesteld, waar ik u
hieronder de informatie over doorgeef.
Veertigdagenkalender: ‘Ja... nee... natuurlijk’
De veertigdagenkalender van de VVP is weer te bestellen via het
landelijke bureau. Ook dit jaar heeft ds. Joke van der Velden de
bundel samengesteld.
‘Ja… nee… natuurlijk’ is dit jaar het
thema van de veertigdagenkalender. In
haar voorwoord schrijft Joke: ‘Natuur is
in, groen is top en natuurlijk moet alles
duurzaam, dat wil zeggen toekomstbestendig zijn. Maar terwijl onze aarde
aan alle kanten wordt bedreigd, de
natuur almaar wordt teruggedrongen
en ‘groene’ maatregelen worden wegbezuinigd in plaats van gestimuleerd,
spreken we vrijwel uitsluitend over de
economische crisis. Hoe natuurlijk is
natuur eigenlijk? En waarom zou de kerk
daar natuurlijk mee bezig moeten zijn?’
De kalender bevat teksten, gedichten, verhalen, gebeden en
ook recepten en kinderverhalen. De kalender begint dit jaar op
5 maart (Aswoensdag) en loopt tot Pasen.
De prijs bedraagt net als vorig jaar € 3,50 per stuk. Vanaf 10 stuks
wordt de prijs € 3,00, vanaf 40 stuks € 2,75, vanaf 100 stuks €
2,25, vanaf 200 stuks is de prijs op aanvraag.
Alle prijzen zijn exclusief porto- en
administratiekosten.
Adres: VVP, Joseph Haydnlaan 2a, 3533 AE Utrecht,
tel. 030-8801497, e-mail: [email protected]
Els van Essen
21
Evangelisch - Lutherse Kerk
Leren van Luther
Dinsdagavond 7 januari was de vierde bijeenkomst. Onze predikant ds. Klaas Touwen leidde het onderwerp ’Luthers visie op
het Avondmaal’. Ook hier direct met vragen naar onszelf: waar
denk je aan bij het begrip ’Heilig Avondmaal’. Er kwamen veel
woorden met een positieve betekenis, maar doorvragend blijken er toch ook mensen te zijn, met zwart gekleurde ervaringen
’zondig en niet waardig’....
Luthers denken blijkt een ontmoetingsdenken. Het initiatief
gaat uit van God: God wordt mens. Incarnatie-theologie.
De Calvinistische verzoeningsleer past niet in het Luthers denken. Integendeel: het Avondmaal is ’een vrolijke ruil’.
We zongen lied 474 uit het nieuwe liedboek, waarin deze ’vrolijke ruil’ herkenbaar is.
Niet ’de God van de wraak’, maar de ’zich wegcijferende God’.
Een bijzonder boeiende avond.
Lutherbeeld onthuld in Museum Catharijneconvent
Museum Catharijneconvent te Utrecht ontving aan de vooravond van Hervormingsdag vorig jaar een geschenk van de
Stichting voor Protestantse Kerkelijke Kunst, de SPKK. Directeur
Marieke van Schijndel onthulde een
Lutherbeeld, een door Otmar Hörl
ontworpen kunststof multiple. Het
verwijst naar het Lutherdenkmal op
de markt van Wittenberg, de stad
waar Luther op 31 oktober 1517 zijn
stellingen op de deur van de slotkapel spijkerde. In de aanloop naar
het herdenkingsjaar 2017 neemt de
SPKK het museum zo symbolisch op
in een wijde kring van plaatsen waar
de reformator Luther op eigentijdse
wijze present gesteld wordt. Om 500
jaar Reformatie te markeren organiseert Museum Catharijneconvent
in samenwerking met de SPKK
in 2017 de Nederlandse Luthertentoonstelling.
Met het plaatsen van een foto van de onthulling van het
Lutherbeeld is de website van de SPKK www.SPKK.nl officieel
ten doop gehouden.
In de SPKK werken de Protestantse Kerk
in Nederland, de Algemene Doopsgezinde
Sociëteit, de Remonstrantse Broederschap en
de Christelijke Gereformeerde Kerken samen.
Hun gezamenlijke collecties zijn ondergebracht
in Museum Catharijneconvent.
Op de site vindt u meer informatie over de collecties, het beeld
en het herdenkingsjaar 2017.
Dans op de eerste zondag in de Veertigdagentijd,
9 maart
Jeanine Coco is choreografe en danseres. Onlangs heeft zij een
werk van haarzelf in China uitgevoerd. Rafael Zielinsky is een
Poolse danser met een internationale loopbaan.
Zij beiden zullen op zondag 9 maart delen van
de liturgie dansen. Dat is iets anders dan dansen
in de liturgie. Nee, de liturgie zelf wordt gedanst:
het evangelie, de vredegroet, het motet van
Scheidt dat de cantorij zal zingen.
Een heel bijzondere verrijking van de eredienst!
Elly Muurling
22
Evangelisch-Lutherse Kerk
kerkgebouw:
Spoorwegstraat 8-10,
Arnhem
www.luthersegemeentearnhem.nl
wijkredactie:
mw. Elly Muurling
tel. 3336657
10e Lutherse Schaakdag met Luther op 8 maart
De 10e Lutherse Schaakdag zal worden gehouden op
zaterdag 8 maart 2014. Als altijd vindt deze dag plaats in
het Koetshuis van Kasteel Hoekelum, Edeseweg 124 in
Bennekom. Ontvangst vanaf 10.00 uur, begin om 10.30 uur,
einde in de namiddag.
Aan dit tweede lustrum zal
bijzondere luister worden bijgezet door de aanwezigheid van
Internationaal Grootmeester en
oud-kampioen van Duitsland,
Thomas Luther. In het middagprogramma zullen de deelnemers in een simultaanvoorstelling dus kunnen strijden tegen
een heuse LUTHER.
Thomas Luther is een verre afstammeling van Maarten
Luther, van wie bekend is dat hij een groot liefhebber was
van het prachtige schaakspel. „Wer auff dem Schach wil
spielen, der sol die Augen nicht in beutel stecken“ luidt
een van diens vele beeldrijke uitspraken.
In de ochtend worden onderlinge ‘rapid’partijen (geen
snelschaak) gespeeld. In de middag binden we de strijd
aan met Luther. Het geheel wordt afgesloten met de prijsuitreiking en een gezellige nazit.
De dag staat onder auspiciën van de ‘Vrienden van
Hoekelum’ en wordt opnieuw geleid door Hans Mudde
en Klaus Bodlaender. De deelnemersprijs (inclusief koffie, thee, drankje en lunch) bedraagt € 20, te voldoen bij
aankomst. De lunch vindt in het Kasteel plaats.
Gezien de te verwachten belangstelling en het beperkte
aantal plaatsen uw opgave liefst zo spoedig mogelijk doch
uiterlijk 20 februari per e-mail: [email protected]
(of schriftelijk bij Hans Mudde, Thomas Jeffersonlaan 48,
2285 BB Rijswijk, tel. 070 3659738 of bij Klaus Bodlaender,
Bosweg 33, 6721 HM Bennekom, tel. 0318 414073).
Eglise Wallonne
Kerkdienst 23 februari
De Waalse gemeente komt ook deze maand bijeen op de
vierde zondag van de maand om 17.00 uur. Deze zondag verwelkomen we leden van de overige Waalse gemeenten van
Midden-Nederland voor de jaarlijkse rencontre du centre. De
cantorij van de Waalse gemeente in Utrecht zal in deze dienst
vierstemmige zettingen van Franse kerkliederen zingen; Wim
Roelfsema bespeelt het orgel. Onze consulente ds. Liesbeth
van Hilten-Matthijsen gaat in deze dienst voor. Een liturgieboekje met Nederlandse vertalingen is beschikbaar.
In verband met de ontvangst van onze gasten uit andere
Waalse gemeenten is er al voor de dienst koffie en thee. Maar
ook de vin d’amitié na de dienst zal niet ontbreken.
Op zaterdag 8 maart zijn we met leden van de Waalse
gemeente te gast in het Kruispunt in de Spoorwegstraat (trefpunt voor dak- en thuislozen) en eten met hen een maaltijd
waarin de Franse cuisine te herkennen zal zijn.
Het Onze Vader in de Gelderlander
Het was weer zo’n artikel waar de koppenmaker iets boven
had gezet dat de inhoud niet geheel dekte. Maar die kop deed
zijn werk wel, want toen ik “Frans ‘Onze Vader’ niet meer
godslasterlijk” las, was mijn aandacht wel getrokken door het
artikel in de Gelderlander van inmiddels al ruim een maand
geleden. Zo’n artikel staat niet vaak op de buitenlandpagina.
Het artikel vertelt, dat in 1966 in Frankrijk een oecumenische
vertaling van het Onze Vader werd ingevoerd, waarin de regel
“en leid ons niet verzoeking” werd vertaald met “et ne nous
soumets pas à la temptation”. “En onderwerp ons niet aan de
verzoeking”, zo kun je deze vertaling in het Nederlands weergeven; dat ligt voor mijn gevoel niet zo ver af van “en leid ons
niet in verzoeking” of, zoals de nieuwe Nederlandse bijbelvertaling zegt “breng ons niet in beproeving”. Ik ga ervan uit, dat
dit een correcte vertaling van het Grieks is.
Een belediging van de Eeuwige in ’Zijn eigen’ gebed?
Toch was deze vertaling – aldus het artikel – een “belediging
van het hogere wezen”: God zet een mens niet tot zonden
aan, dat is het werk van de duivel. Binnenkort zullen de
Franstalige katholieken daarom bidden: “laat ons niet vallen
voor bekoring”. De Waalse gemeenten in Nederland staan nu
dus voor de vraag of zij aan hun kerkgangers ook deze nieuwe
versie van het Onze Vader voorleggen; helaas zijn de Franse
protestanten er niet over geconsulteerd. Gezien de getalsverhoudingen in Frankrijk vind ik dat niet zo vreemd, al is het niet
galant.
Arnhem Student Point
Het studentenpastoraat in Arnhem en Velp is voor de kerken present en actief aan de Hogeschool Arnhem Nijmegen,
Hogeschool voor de kunsten ArtEZ en Hogeschool Van Hall
Larenstein.
Taizé in Arnhem – 17 februari 2014
Taizé in Arnhem, georganiseerd door Arnhem Student Point
is ook dit seizoen op tour langs een aantal kerkelijke gemeenten in Arnhem. Op 17 februari zijn de studenten te gast bij de
Evangelisch Lutherse Gemeente Arnhem, Spoorwegstraat 8. De
Taizéviering begint om 19.30 uur. Iedereen is welkom bij deze
meditatieve bijenkomst waarbij de bekende liederen gezongen
worden, maar vooral jongeren zijn nadrukkelijk uitgenodigd.
Moslim-Christen Dialoog
24 februari is de eerste bijeenkomst van een dialoog cursus
van zes maandagavonden georganiseerd door het ASP bij de
Eglise Wallonne /
Waalse Kerk Arnhem
www.waalsekerkarnhem.nl
• kerkgebouw: Gasthuisstraat 1,
6811 BS Arnhem
naast het politiebureau, tel.4435268
• wijkredactie: Martin Kas,
tel. 3703302, e-mail: [email protected]
• verhuur kerkgebouw: Corinne de
Zeeuw, telefoon 06–18190472 e-mail: [email protected]
• contactpersonen: Martin Kas, tel. 3703302,
Elfriede ter Schegget, tel. 3816695 en Anke de Man, tel. 055–3563189.
Een triviale kwestie?
Het lijkt een discussie waarbij woorden als triviaal en banaal
passen (om in Franse sferen te blijven). In feite gaat het hier
echter om de aloude vraag naar de oorsprong van het kwaad.
Als God overmachtig is (almachtig is wat veel van het goede),
dan kan Hij ons niet alleen verlossen van het kwaad – zo
bidden we in het Onze Vader – maar hij kán ons er ook naar
toe sturen. Dat het kwaad bestaat is een werkelijkheid waar
we niet om heen kunnen. In doortimmerde dogmatieken is
vaak een duidelijke tweedeling gemaakt: het goede komt van
God, het kwaad van de duivel. Toch lijkt het mij geen vreemde
gedachte dat Jezus in de lijn van de joodse traditie Gods
gebod “Gij zult de Heer uw God niet verzoeken” ook naar zijn
Vader terugspeelt: leid Jij dan ook óns niet naar de verzoeking
toe. Zo’n oproep past volgens mij heel goed bij de vrijmoedige
wijze waarop God in de joodse traditie wordt aangesproken.
Pleidooi voor de vrijmoedige versie
Ook al ben je de overtuiging toegedaan dat God niet het
kwaad voor de mens wil, maar alleen het goede – het kan
geen kwaad om Hem er dagelijks aan te herinneren. Ik denk
dat we er in Arnhem nog eens over moeten praten, of we deze
vrijmoedige versie vervangen door “en laat ons niet vallen
voor bekoring” – dat roept bij mij toch de associatie op alsof
God ons ‘pootje zou lichten’. En misschien zijn er nog wel meer
beden van het Onze Vader waar we eens verschillende vertalingen van naast elkaar moeten zetten.
Martin Kas
Arnhem Student Point
for Encounter and Inspiration
bezoekadres: Kastanjelaan 22-e, 6828 GL Arnhem
• e-mail: [email protected]
• telefoon: 06 3379 0503
• website: www.arnhemstudentpoint.nl
• blog: http://arnhemncounter.wordpress.com
• twitter: @tcuarnhem (studentenkoor) en @dididemildt (lifecoach)
Pabo van de Hogeschool Arnhem-Nijmegen. Studenten vanuit
Islamitische en Christelijke achtergrond oefenen hierbij het met
elkaar in dialoog zijn.
Studenten die interesse hebben kunnen zich opgeven via:
www.arnhemstudentpoint.nl/agenda.
Voor informatie: [email protected]
Didi Th. de Mildt
23
Mobaco:
pure nostalgie!
KENNIS EN ERVARING,
BIJ U IN DE BUURT!
Aan een eerste vrijblijvend gesprek
zijn geen kosten verbonden.
NOTARISKANTOOR OCKHUYSEN
Kronenburgsingel 60, 6831 gx Arnhem
tel. 026 – 320 10 00
www.notarisockhuysen.nl
FRANSEN BV
026 - 364 86 44
Bezoek onze Shellshop en
spaar airmiles terwijl u tankt.
Winkelcentrum Presikhaaf
EVANGELISCHE BOEK- EN MUZIEKSHOP
“DE WEGWIJZER”
VOOR UW: BIJBELS - KAARTEN - CD’s - DVD’s - CADEAU’s
Adres: Croydonplein 418, 6831 LN Arnhem Tel. 026 – 323 12 88
Achter winkelcentrum Kronenburg. Gratis parkeren.
Open: dinsdag t/m vrijdag van 09.30 – 17.00 uur
zaterdag van 09.30 – 16.30 uur
www.wegwijzerarnhem.nl
[email protected]
Bij Monuta Arnhem krijgt u
alle ruimte voor uw wensen.
Wij zijn er voor u. Voor,
tijdens en na de uitvaart.
We zijn 24 uur per dag bereikbaar op
026 - 442 42 25. Ook als u niet bij ons verzekerd
bent. U kunt ons uitvaartcentrum bezoeken op
de Eimerssingel West 7 te Arnhem, of op
www.monuta.nl
Ouderenzorg zoals u dat wenst
Zorgcentrum Vreedenhoff is gelegen in een bosrijke omgeving
in Arnhem aan de Velperweg. Het biedt 235 ouderen
aangename woonruimte en uitstekende verzorging, waaronder
een aparte Woonafdeling Dementie. Thuiswonende ouderen
vinden bij Vreedenhoff voorzieningen als Dagverzorging,
Dagopvang Dementie en Thuiszorg. Voor al haar cliënten
organiseert Vreedenhoff talrijke activiteiten om het verblijf in het
zorgcentrum zo aangenaam mogelijk te maken.
Maatstaf voor zorg en aandacht is de vraag van de
bewoner zelf; altijd wordt gekeken naar wat hij of zij zelf
kan. Gemotiveerde verzorgenden, verpleegkundigen
en activiteitenbegeleiders staan hiervoor garant. Verder
werkt Vreedenhoff met eigen deskundigen als een
gerontopsycholoog, ergotherapeut, fysiotherapeut en geestelijk
verzorger.
Vreedenhoff is een christelijke instelling, geworteld in de
protestantse traditie wordt de oecumene een warm hart
toegedragen en staat open voor elke levensopvatting.
Meer informatie en contact: Vreedenhoff, Esperantolaan 2,
6824 LV Arnhem 026 – 384 65 00 [email protected]
www.vreedenhoff.nl

Doe en Praatmiddag i.s.m. Onderling Sterk Arnhem, voor mensen

Voedselinzamelactie 2014

Pastoor drs. PF (Paul) - Franciscus en Clara parochie

Neurologie

Bureauprofiel ML

Routebeschrijving Liander

GA116 J-Arnh Koerier-02.indd

Hallo iedereen, mijn naam is Cécilia John en ik wil graag vertellen

NL..ML Programma 2014 Limiet Halve marathon 2 uur en 10 minuten

Ontbijt groepen 5 en 6 A.s. zondag 7 september is er