Maandblad van de Evangelisch-Lutherse gemeente te ’s-Gravenhage 129e jaargang no. 11 Nov. 2014 De kleuren van het kerkelijk jaar Op 23 november gedenken we de overledenen en sluiten we het kerkelijk jaar af. De week erop begint immers Advent en een nieuw jaar in de kerk. Aan de kinderen in onze gemeente leggen we uit hoe het kerkelijk jaar is opgebouwd: Advent en Kerst, daarna Driekoningen, de Veertigdagentijd en Pasen, Pinksteren en de periode van de zondagen na Trinitatis. Op deze taart - gemaakt door ene Yvonne en gevonden op internet - is alles prachtig uitgebeeld. Gemeente als geloofsgemeenschap Pag. 3 Door de week heen: Het kinderlied Pag. 5 Lutherse Burgwal 7-9, 2512 CB Den Haag www.luthersdenhaag.nl Op stap in Joods Amsterdam Pag. 6 Verhalen over Abraham Pag. 9 Tel: 070-363 66 10 e-mail: [email protected] Inhoudsopgave Pastoralia Uit de gemeente Rondom de zondag Door de week heen In de stad en verder… Young Info Overzicht diensten Overzicht activiteiten betreft direct te maken met de gesprekken die we de 22e voeren in Delft en die we sowieso moeten voeren. Hoe kunnen we er zijn voor elkaar? Het zijn niet alleen de maatschappelijke ontwikkelingen die ons dwingen daarover na te denken, ook in onze kerk moeten we er rekening mee houden, dat de uren van de predikanten terug lopen. Marianne van der Meij werkt dit jaar al een dag in de week minder. De ledenaantallen lopen terug en daarmee de financiën. En toch willen we er zijn voor elkaar. Om dit te realiseren wordt onze gezamenlijke inzet gevraagd. Zelf werk ik op dit moment 35% in de gemeente. Dit is voor de tijd dat ik president van de synode ben. Daarna wordt het weer 50%. Gemiddeld twee maal per maand ben ik in Utrecht voor een vergadering. De synodale commissie vergadert eenmaal per maand een vrijdagochtend. Verder ben ik vooral betrokken bij het wel en wee van gemeenten en predikanten. Een aantal gemeenten wordt te klein. Dat is al eerder geconstateerd. Samen met die gemeenten zoeken we naar een goede oplossing om in samenwerking met anderen nieuwe wegen te zoeken. Dat zijn soms hele lastige gesprekken. Deze winter en het komend voorjaar zal ik alle lutherse gemeenten in het land bezoeken om vragen en knelpunten te inventariseren. Dat vraagt een behoorlijke tijdsinvestering. Soms moeten dan ook activiteiten in de gemeente wijken. Gelukkig kennen we elkaar al heel lang. En Marianne van der Meij springt royaal bij. Samen moeten we eruit komen. Als u vragen op opmerkingen hebt, kunt u mij altijd bellen. Met vriendelijke groet, mede namens collega Marianne van der Meij, Trinette Verhoeven 2 3 4 5 6 9 9 10 Pastoralia Beste mensen, We rollen van de ene in de andere activiteit. September was een mooie maand met een schitterende startzondag waarin mensen lieten proeven van wat zij als recept ingeleverd hadden voor ons Lutherse kookboekje. Dat boekje heeft al zijn tweede druk. En dat is heel mooi. Ook de gesprekskringen zijn gestart. U heeft een rood boekje gekregen waar alles in staat. Kom vooral eens kijken, zou ik zeggen. Deze keer wil ik vooral uw aandacht vragen voor de ontmoetingsdag met de Lukaskerk in Delft op 22 november. De dag is bedoeld om de contacten uit te breiden, maar er is meer te halen. ’s Morgens gaan we zingen. ’s Middags spreekt professor Herman Noordegraaf. Hij is hoogleraar voor het diaconaat aan de Protestantse Universiteit. Hij spreekt over de maatschappelijke ontwikkelingen. Nu de overheid zich terugtrekt uit zorg en welzijn door minder geld ter beschikking te stellen, wordt er meer van de samenleving en ook van de kerk gevraagd om voor elkaar zorg te bieden. Tegelijk hebben we te maken met een krimpende kerk, waarin we niet meer zoals voorheen mensen steun kunnen bieden zoals voldoende pastorale zorg. Hoe gaan we hiermee om? Biedt het ook kansen? Welke ontwikkelingen spelen zich buiten af? Wat kan onze toekomstige rol zijn in de Haagse samenleving? Wat zijn onze eigen ervaringen met zorg? Er zijn twee kanten: hoe houd ik het zelf vol in deze hectische samenleving? Aan de andere kant: wat kunnen we delen in onze gemeente: zorgen delen – opladen – krachten opdoen. Ik denk dat dit heel belangrijk is. De uitdagingen zijn groot, ook voor onze gemeente. En het is fijn om daar samen met de Lukaskerk over te kunnen praten, omdat we samen sterker staan. Eind november is de laatste zondag van het kerkelijk jaar. Traditioneel herdenken we dan de mensen onder ons die het afgelopen jaar overleden zijn. Het is dit jaar een dienst zonder avondmaal. In het verleden werden de diensten wel erg lang en mensen vonden dat erg zwaar. We konden ons dat voorstellen en hebben daarom voor een dienst zonder avondmaal gekozen. Ik hoop eigenlijk dat u er allemaal bent. Het is zo verschrikkelijk belangrijk dat we vreugde en verdriet samen dragen. Een en ander heeft wat mij Doop Op zondag 30 november 2014 zal gedoopt worden: *** *** *** de ***. *** is de dochter van *** & *** de ***-***, woonachtig te Rijswijk. Zij is geboren op 2 maart 2013 te Delft. De doop zal op deze eerste Advent voltrokken worden in de kring van de gemeente met de doopouders in ons midden. Behalve hun twee doopgetuigen, de zus van ***: *** *** en de broer van ***: *** ***, zal hun familie aanwezig zijn. Ook u allen als gemeente bent hiervoor van harte uitgenodigd. DE LUTHER HERAUT voor december 2014 zal verschijnen op zaterdag 29 november. Uiterste inleverdatum van kopij: vrijdag 14 november 2014. Kopij voor de LH kunt u digitaal inleveren via [email protected] of via het adres van de kerk (onder vermelding van kopij LH). Bij digitale verzending ontvangt u altijd een ontvangstbevestiging. Zo niet, neemt u dan contact op met Mascha de Haan (070-3689044). 2 gestart is hopen we echt dat de bijdrage zich weer in stijgende lijn voortzet. Niet alleen het onderhoud van het gebouw, maar ook een goede pastorale zorg, zich samen verdiepen in wat het geloof voor een ieder betekent is essentieel voor het in stand houden van de Lutherse Gemeente in Den Haag. KRM Uit de gemeente Uit de Kerkenraad In de afgelopen kerkenraadsvergaderingen (8 september en 13 oktober) spraken we onder andere over een zevental brieven van synodescriba Arjan Plaisier over het ambt. We bespraken de brief aan de kerkenraad, de brief aan de ouderling(-kerkrentmeester) en diaken en de brief aan de gemeente. De kerkenraad vindt de brieven belangrijk, om ons er weer eens bewust van te zijn dat de kerk niet alleen een bedrijf is dat gerund moet worden, maar vooral een geloofsgemeenschap. In de brief aan de gemeente komt het ambt van de gelovigen aan de orde, aangebracht door Trinette Verhoeven en van harte overgenomen door de Synodevergadering. De brief aan de gemeente zal in een gemeenschappelijke dienst met de Lukaskerk aan de orde komen, maar u kunt hem alvast lezen via www.pkn.nl/ambt. Verder blikten we vooruit naar het komende winterwerk, waarvoor een overzichtelijk programmaboekje is gemaakt. U kunt het boekje online raadplegen via www.luthersdenhaag.nl/ activiteiten. Tenslotte bespraken we een aantal organisatorische zaken zoals het preekrooster voor 2015, onze vertegenwoordiging in de Algemene Kerkenraad van de PGG en onze externe contacten. Jeroen Rosier, secretaris Contactadressen en activiteiten Alle activiteiten vinden plaats in de kosterij, Lutherse Burgwal 7, tenzij anders aangegeven. Kosters: H. Baaima en N. Lamb, tel. 070-3636610, e-mail: [email protected] De kerkenraad Voorzitter: mw. A.P.M. de Jong-Cosman, tel. 015-3109545. Secretaris: J. Rosier, tel. 079-8901101, [email protected]; Ouderlingen: mw. J. Dekker, mw. I.F. Kliwon, J.D.M. Rosier, mw. S. de Weerd-Walakutty; Kerkrentmeesters: mw. A.P.M. de Jong-Cosman, A.E. Grund, F.M. Zoeteweij; Diaconie: mw. I. Burghoorn-van der Kam, mw. I. Peereboom Voller-Lelieveld, Chr. Minderhoud, mw. A. Sapioper. Predikanten • Ds. W.T.V. Verhoeven, tel. 070-3470873, [email protected], meestal bereikbaar van 9.00 uur tot 9.30 uur, vrije dag: dinsdag. • Ds. M.M.B. van der Meij-Seinstra, 0174769072, [email protected], meestal bereikbaar van 9.00 uur tot 9.30 uur, vrije dag: donderdag. Kandidaatstelling ouderlingkerkrentmeester Er is al enige tijd een vacature in het college van kerkrentmeesters. De kerkenraad stelt mevrouw Jolly Valstar voor als kandidaat voor deze vacature. Zij is voor de meesten van ons geen onbekende, onder andere als regelmatig kerkganger en als teamlid van de kinderkerkleiding. Jolly voldoet aan de daarvoor gestelde voorwaarden, heeft ingestemd met de voordracht en zal deze functie na verkiezing aanvaarden. Zij wordt u van harte aanbevolen! Tegenkandidaten of eventuele bezwaren tegen deze voordracht kunt u schriftelijk en voldoende gemotiveerd onder de aandacht van de kerkenraad brengen, binnen twee weken na het verschijnen van dit blad. Mochten er geen tegenkandidaten zijn aangemeld, dan wordt Jolly geacht te zijn verkozen en zal zij worden bevestigd. Swaenesteyn en Swaenehove Saffier de Residentiegroep, die de verzorgingshuizen van voormalige Lutherse signatuur beheert, heeft als geestelijk verzorger voor WoonZorgPark Swaenehove Ds. N. van Dorp (Heiloostraat 296, 2547 KX Den Haag, telefoonnummer: 0703084830) en voor WoonZorgPark Swaenesteyn Ds. Y. Schoonhoven (Nieuwendamlaan 1, 2547 JG Den Haag, telefoonnummer: 070-4487000). Seniorenbijeenkomst Els Pellen, tel. ***-******* en Joke Momberg, tel. ***-*******. Stand Hoofdgeld en andere bijdragen Tot en met 19 oktober 2014 is aan hoofdgeld een bedrag van € 41.860,90 ontvangen. Op 20 oktober 2013 was de stand € 39.223,40. De bijdrage voor de restauratie bedraagt in deze periode € 600,-. Aan giften is binnengekomen € 3.965,-. De bijdrage hoofdgeld 2014 loopt nu weer op ten opzichte van 2013. Aan alle gemeenteleden de oproep om nog eens na te gaan of een iets hogere bijdrage mogelijk is. Nu het jaar zo goed Stichting Cultuur en Muziek in de Lutherse Kerk / Orgelcommissie dhr. A.E. Grund, tel. ***-*******. Kerkkoor Maarten Luther Cantor: Monique Schendelaar Contact: mw. T.I. Gelsema, tel. ***-*******. Elke dinsdagavond van 20.00-22.00 uur. 3 Stichting Wees– en Oudeliedenhuis Dhr. F.W. Everaarts, tel. ***-*******. U kunt een collecte ondersteunen door een bijdrage over te maken aan: • Ev. Luth. Gem. ’s-Gravenhage te Nootdorp, IBAN: NL65INGB0000086053, onder vermelding van het doel: kerk, onderhoud gebouwen en restauratie. • Diaconie ELG ’s-Gravenhage te Den Haag, IBAN: NL91INGB0000037958, onder vermelding van het doel: Kusuh Kusuh Sereh, Straatpastoraat, Orgelfonds, Diaconie, St. Francis Fam. Helper Plan, Voedselbank, Luthers Genootschap, Orgelfonds, Luther Heraut, Bymayong Luth. Sec. School Alle gevers hartelijk dank. Jour der Senioren Els Gaemers, tel. ***-*******. Coördinatie auto– en taxivervoer Mw. Th. Jager, tel. ***-*******. Kunt u door omstandigheden niet op uw gebruikelijke manier naar de zondagse eredienst komen, dan kunt u in overleg treden met mw. Th. Jager voor vervoer per taxi. U kunt van deze mogelijkheid 12 keer per jaar gebruik maken, tegen betaling uwerzijds van de kosten van het openbaar vervoer. Schroom niet om hiervan gebruik te maken. Diaconale hulp Mw. I. Peereboom Voller-Lelieveld, ***-*******. Heeft u behoefte aan maatschappelijk werk, wendt u zich dan tot het algemeen maatschappelijk werk in uw woonplaats. Vaak is dit per wijk georganiseerd, in het telefoonboek doorgaans onder de A of de M te vinden. Buiten kantooruren kunt u spoedhulp bellen: 070-3795748. Collecten Diaconie Zondag 2 november Aandachtscentrum Het Aandachtscentrum is een open huis, in het hartje van Den Haag, op een steenworp afstand van de Grote Kerk en is open voor hen die een moment van rust en stilte zoeken in het jachtige leven van alledag. Voor wie eens vertrouwelijk met iemand wil praten over wat hem of haar bijzonder bezig houdt of dwars zit, in verband met het geloof, een praktisch of persoonlijk probleem is er de mogelijkheid om in gesprek te gaan en kan een enkel gesprek al verhelderend werken. Gaat het om een specifiek probleem, dan wordt er geholpen met het vinden van de juiste instantie of persoon voor hulp of begeleiding. Rekeningnummers ♦ Evangelisch-Lutherse Gemeente 's-Gravenhage te Nootdorp NL09FVLB0226115682 ♦ Evangelisch-Lutherse Gemeente 's-Gravenhage inz. Verhuur NL33FVLB0225390272 ♦ Diaconie ELG ’s-Gravenhage te Den Haag NL91INGB0000037958 ♦ Orgelfonds ELG ’s-Gravenhage te Leidschendam NL29INGB0000614866 ♦ Jeugdraad ELG ’s-Gravenhage te Den Haag NL14INGB0000251968 ♦ Kampcommissie ELJR ’s-Gravenhage te Delft NL17INGB0000124553 ♦ Penningm. Kerkkoor Maarten Luther te Delft NL70INGB0001917129 ♦ Stichting Cultuur en Muziek in de Lutherse Kerk te Leidschendam NL73INGB0006817612 Zondag 9 november – Onderhoud gebouwen Op deze zondag stond een vrije collecte gepland. Deze collecte bestemmen als bijdrage voor de kosten van het gepleegde onderhoud aan de kosterij. Zondag 16 november - Kia, geef voor een kind In jeugddorp de Glind worden al 100 jaar kinderen en jongeren opgevangen, die uit huis geplaatst zijn. Er is plaats voor 120 jongenen, daarnaast maken 100 jongeren, die elders wonen gebruik van de faciliteiten. Er worden kinderen opgevangen, waarvan de ouders niet in staat zijn ze voor hen te zorgen. Vaak hebben ze gedragsproblemen of andere beperkingen. Het jeugddorp is eigendom van de Rudolphstichting, die de kinderen een kans op een hoopvolle toekomst bieden. Rondom de zondag Opbrengsten van de collecten Vanaf 21 september t/m 12 oktober 2014 Vredesweek € 117,45 Luther Stichting € 133,25 Kia Voedselzekerheid € 81,05 Onderhoud Gebouwen € 116,80 Kerk € 252,20 5 oktober was er een gezamenlijke dienst in Delft. Zondag 23 november – Orgelfonds Oktober was de Bätz-orgelmaand. Iedereen heeft weer volop van het orgel kunnen genieten. Dit kan mede door het orgelfonds, die de zorg voor het orgel onder zijn hoede heeft. 4 Zondag 30 november – Stek Kinderwinkel De kinderwinkel is een initiatief van de Marcuskerk en is gevestigd in Moerwijk. Voor kinderen van 4 tot 10 jaar is er een kinderbijbelclub, inloopmiddag en woensdagmiddagclub. Ook wordt er gedanst en zijn er regelmatig extra activiteiten. In de vakanties worden er altijd leuke uitstapjes georganiseerd. Voor tieners van 10 tot 14 jaar is er een huiswerkclub en tienerinloop, daarnaast kun je leren koken en serveren in het tienerrestaurant. Binnenkort staat een cursus websites maken op het programma. gedicht. Het volgen van Christus (de navolging) komt in het Nieuwe Testament op verschillende plaatsen aan de orde. In dit lied zijn de volgende vindplaatsen verwerkt: Matteüs 4:18-22; Lukas19:1-10; Johannes 6:67-71. Tóch is dit een kinderlied. De dichter Ad den Besten dichtte dit met het oog op de ‘Bijbel voor de kinderen’ (dr. J.L. Klink), terwijl het ook in ‘Loflied voor tegenstem’ stond. Om het toentertijd ook voor volwassenen geschikt te maken, heeft de dichter de woordjes ‘jou’ door ‘u’ vervangen. Deze woorden ‘jou’ zijn nu weer terug! Een dergelijk appèl aan een ‘jou’ of een ‘u’ is overigens wel een zeldzaamheid in de liederen van het oude gezangboek. En eigenlijk nog zeldzamer is het woord ‘mij’, daarbij komt de nadruk te liggen op het ‘ik’. Niet alleen het dichterlijke ‘ik’, maar ook het gemeentelijke ‘ik’ wordt erin betrokken. De tekst heeft een duidelijke structuur. De eerste regels van de drie verzen hebben een onmiskenbare samenhang. De beide laatste regels van elk vers komen zelfs tot in het rijmen met elkaar overeen: ‘geven’ en ‘leven’. De tonen en noten zijn door Frits Mehrtens gecomponeerd vanuit de muziek als totaliteit en zeker als meerstemmigheid op de gedichte woorden. Het ‘lopen’ uit het eerste vers wordt versterkt, doordat Jezus ook echt door de straten komt en langs het water loopt. De woorden: ‘Christus, die door de wereld gaat’ in het derde vers geeft helemaal een impuls aan het ‘gaande’ karakter. Dat ‘wandelende’ karakter van Christus en zijn discipelen wordt extra onder onze aandacht gebracht door de begeleiding van het orgel. Het pizzicato op bepaalde noten versterkt dat ‘wandelen’ nog meer. Het is dan alsof wijzelf in het zingen meewandelen met Christus. Ook wij zijn dan zijn discipelen, zijn navolgers. Marianne van der Meij-Seinstra Zondag 7 december – Prelude De Prelude Foundation brengt kinderen en jongeren in het Midden-Oosten bij elkaar door gezamenlijke projecten en initiatieven. Zij werken op het gebied van kunst, sport, onderwijs, sociale interactie en muziek. De nadruk ligt op tolerantie, wederkerigheid, intercultureel bewustzijn en geweldloosheid. Zij streven ernaar om elk kind wiens leven negatief beïnvloed wordt door het aanhoudende conflict te bereiken, ongeacht nationaliteit, religie, geslacht of economische status. Het ziet ernaar uit dat onze bijdrage voorlopig nog nodig is. Zingen uit het nieuwe liedboek Het nieuwe liedboek raakt al behoorlijk bekend in onze gemeente. Hoogste tijd om er nog beter in te duiken. Na de dienst op 9 november neemt Aart Bergwerff ons mee langs de muzikale genres van het liedboek. Wat is er allemaal te vinden en te genieten. Aart vertelt en licht toe, maar zal ons ook laten zingen. En ook: hoe luthers is het liedboek? We beginnen om 12.00 uur en sluiten om 14.00 uur af. Neemt u zelf een broodje voor uw lunch mee? Door de week heen Seniorenkring op de Lutherse Burgwal Wij hopen weer velen van u te zien op de seniorenbijeenkomsten van dinsdag 11 november, woensdag 19 november en dinsdag 2 december. Kinderlied De laatste tijd hebben we voor of na de mysterieuze doos met het kinderverhaal van en voor de kinderen telkens een kinderlied gezongen. Het is even zoeken, maar dan vind je er wel één, alhoewel ze heel verdeeld door dit nieuwe liedboek (NLB 2013) staan. Er zijn ook liederen, die in het liedboek (LB 1973) staan, die niet perse een kinderlied mogen heten, maar waar kinderen heel erg van houden. Het waarom is duidelijk: de organist maakt bijvoorbeeld in het oude gezang 47 (LB 1973) reuze duidelijk, dat er discipelen wandelen. Je hoort hun voetstappen! Eén van de kinderen - die ooit op 12-jarige leeftijd gedoopt is - was helemaal weg van dit lied. Voor dat soort liederen, die opnieuw in het nieuwe liedboek staan, ben ik blij dat ik deze terugvind als lied 531. Als je dan kijkt naar gezang 47, zie je allerlei Bijbelteksten staan waarnaar het lied is Dinsdag 11 november is een spelletjesmiddag, waarbij ontmoeting en plezier voorop staan. Woensdag 19 november is een Jour der senioren; u vindt meer hierover in het volgende artikel. Dinsdag 2 december is een speciale middag. Hopelijk heeft de Goedheiligman iets aparts voor ons verzonnen zo vlak voor zijn verjaardag… Alle bijeenkomsten worden gehouden op de Lutherse Burgwal 7 in Den Haag. De bijeenkomsten beginnen om 13.30 uur en duren tot 15.30 uur. Met een hartelijke groet, namens de vrijwilligers, Els Pellen 5 Jour der Senioren Tijdens de ‘Jour’ van 14 september hebben we een start gemaakt met het spreken over andere godsdiensten. Aan bod kwamen niet alleen de schriftloze volken, maar ook verdiepten we ons in de ‘jezidi’, een Koerdische volksreligie, die op dat moment steeds in het journaal naar voren kwam. Jezidi’s zijn aanhangers van een geloofsovertuiging, waarin men onder andere christelijke, islamitische, en/of andere (heidense) elementen in terugvindt. De Jezidi’s noemen zichzelf liever ‘ezidi’; dat woord staat voor: ‘het volk van God’. Wij kennen in ons land inmiddels vele godsdiensten. Toen ik in Amsterdam studeerde, kon ik eigenlijk wel alle 52 zondagen van het jaar naar een andere geloofsgemeenschap gaan, om bijvoorbeeld ermee kennis te maken! Dat hebben we met een aantal studenten gedaan. Daarnaast maakten we opdrachten en/of werkstukken over onze ervaring daarmee. Tijdens de volgende ‘Jour’ willen we de stap zetten naar een andere religie. We zien op straat wel eens, in gekleurd gewaad, aanhangers rondlopen van de Hare-Krishna-beweging. Of we lezen in de krant over lessen in transcendente meditatie. We horen over maharishi’s en sommigen beoefenen yoga. Al die verschijnselen hebben met het hindoeïsme te maken. Maar wat is het hindoeïsme eigenlijk? Deze term omvat een geschiedenis van meer dan dertig eeuwen. Naar zijn inhoud is het hindoeïsme niet alleen een bepaalde religie, maar ook een uitermate gevarieerde cultuur met een grote verscheidenheid van religieuze ervaringen en voorstellingen. En zeker ook: verschillende theologische en filosofische gedachtegangen. Het is allemaal niet gemakkelijk vast te stellen, wat er gemeenschappelijk is. Maar één ding is duidelijk! Het gaat om een cultuur en religie, die zich in het Indische subcontinent ontwikkeld hebben, en die zich slechts bij uitzondering buiten India hebben begeven. En tóch, … aan het eind van de jaren ’60 van de vorige eeuw is daar verandering in gekomen. Op woensdag 19 november zullen we vanaf 13.30 uur ons verdiepen in het Hindoeïsme. De koffie zal klaarstaan! U allen bent van harte welkom. ds. Marianne van der Meij-Seinstra In de stad en verder… Amnesty brief: Oekraïne: journalist ontvoerd en vermist Op 18 juni werd Sergei Dolgov, redacteur van de Oekraïense krant Gatshoe v SSSR ontvoerd door zes gewapende en gemaskerde mannen in burgerkleding, vanuit het kantoor van deze krant in Marijoepoel. Zij namen hem samen met kantoorapparatuur in een auto mee. Hij is sindsdien vermist. Volgens berichten in de media zou hij niet meer in leven zijn. De politie startte een onderzoek naar de ontvoering. De agent belast met het onderzoek heeft herhaaldelijk gezegd dat Dolgov waarschijnlijk niet ontvoerd, maar gearresteerd is. Omdat in Oost-Oekraïne zoveel verschillende troepen aanwezig zijn, waar de politie geen zicht op heeft, zou de politie hier geen duidelijkheid over kunnen geven. Volgens het hoofd van de nationale veiligheidsdienst wordt Dolgov vastgehouden in Zaporizja. Ook andere mensen, onder wie zijn vrouw, denken dat. Zijn huidige verblijfplaats is niet bekend. Op 13 juli verscheen het bericht op de facebookpagina van separatistenleider Konstatin Dolgov, dat Sergei na zijn ontvoering is doodgemarteld door het Oekraïens Bataljon Dnepr-1. Zijn dood is echter niet officieel bevestigd. In een brief (te schrijven voor 1 december 2014) naar de Oekraïense autoriteiten, worden deze opgeroepen de verblijfplaats van Sergei Dolgov bekend te maken en indien hij nog in leven is, zijn veiligheid te garanderen. Wij reiken deze brief in november na de kerkdienst uit in de hoop dat u weer aan onze schrijfactie wilt meewerken. Onze hartelijke dank alvast. Helena Axler, Lideke Gaemers, Nigel Lamb, Jos Philips en Jolly Valstar NB Nigel Lamb verlaat ons Amnestygroepje op eigen verzoek. Onze hartelijke dank voor zijn meedenken! Met Lutherse vrouwen naar Joods Amsterdam Op zaterdag 27 september namen Helena Axler, Els Pellen, Maryam de Vries en Sara de Weerd deel aan de NLVB-wandeling door Amsterdam. Ons verhaal over deze dag leest u hieronder. Een bijzondere ervaring. Hulp gevraagd! Op donderdag 4 december bouwen we onze mooie, grote kerstboom weer op. In de ochtend gaan sterke mannen de takken insteken, vanaf 13.00 uur hebben we nog vele handen nodig voor het versieren. Je bent van harte welkom! Voor 15 vrouwen was het vroeg dag om aan de reis naar Amsterdam te beginnen. NS werkt in het weekend aan het spoor, dus dat betekende omreizen, hoe kom ik er en extra reistijd. Zelf ging ik met de trein van 8.38 uur naar Utrecht en dankzij een vertraagde trein, was ik al om 9.30 uur op het Amstel station. Daar zag ik de drie vrouwen uit Zutphen en stonden we om 9.50 uur voor de deur van de Hoftuin en die was open voor koffie met heerlijke rabarbertaart. 6 De Hoftuin ligt op het terrein van de PKN Amsterdam, dat grenst aan de Hermitage. Een prachtige groene plek, midden in de stad en het terrein heeft een lange historie van diaconaal werk, wat daar nog steeds plaatsvindt. Rond 10.15 uur wandelen we, netjes over de zebra naar het standbeeld van de Dokwerker, waar drs. Arno Fafié al op de stoep van de Synagoge op ons wachtte. Het werd spannend of iedereen het kon vinden. Enkelen werd nog de gelegenheid geboden om een toilet te zoeken in de omgeving. Om 10.30 uur heette Arno ons welkom en begon hij met het verhaal over de vijf Synagogen op deze plaats. Daar het sjabbat was, konden we de grote Portugese Synagoge niet bezoeken en dat bewaren we voor een andere keer, op een doordeweekse dag. Het verhaal over het monument de Dokwerker, n.a.v. de Februaristaking in 1941 was ook indrukwekkend en we bekeken het monument van alle kanten. Met Arno staken we de Weesperstraat over, niet over de Zebra, naar de Nieuwe Heerengracht om een paar huizen van beroemde Joden te bekijken en verhalen te horen. De Joodse raad zetelde op nr. 23 en op nr. 33 was zelfs een synagoge op de zolder en het huis werd bewoond door tien mannen! Opnieuw staken we de Weesperstraat over richting Hortus. Joden mochten op sjabbat 440 meter lopen naar en van de Synagoge en verder: wandelen in parken, Artis bezoeken en naar de Schouwburg. Indrukwekkend om te horen hoeveel voorzieningen er waren, maar er woonden dan ook heel veel Joden in deze buurt voor de Tweede Wereldoorlog. Er is dus duidelijk een verschil te zien in deze buurt van voor- en na de oorlog. We bekeken de mooie gevels met voorstellingen en een verhaal. Van de Hortus liepen we naar de Hollandse Schouwburg. Indrukwekkend zijn alle namen van de joodse families en de ruïne van de Schouwburg. Bijna geen voorstelling van te maken, wat zich daar heeft afgespeeld. In de Plantage Kerklaan kwamen we langs Artis en keken we naar de mooie gevel van het Verzetsmuseum en wandelden naar de Henry Polaklaan, de mooiste laan van de Plantagebuurt. Hier staan een aantal gebouwen met een bijzondere geschiedenis, zoals het eerste Joodse ziekenhuis, genaamd het Joodse Invalide en later verpleeghuis Beth Shaloom. In het ziekenhuis in Amstelveen is nog een Joodse afdeling en het verpleeghuis is verhuisd naar Buitenveldert. Tenslotte bezochten we het Wertheimpark met het Auschwitzmonument en een bijzondere fontein. Nog steeds zijn er dus veel herinneringen aan de Jodenbuurt, wat ook terugkomt in namen van bruggen, parken en monumenten. Onze magen begonnen te rammelen en daarom liepen we door oud Amsterdam, met leuke straatjes en pleinen naar de Handboogstraat. Daar is het Huis aan het Spui van de Lutherse kerk in Amsterdam. De lunch met een tomatenof pompoensoep stond al op ons te wachten en werd ons aangeboden door de NLVB. Ondertussen werden vele herinneringen en verhalen verteld. Als je jong bent zie je nauwelijks de bijzonderheden aan architectuur en geschiedenis. Het lijkt wel of je bij het ouder worden steeds meer ontdekt. Arno werd bedankt voor zijn inzet voor deze mooie dag. Het programma ging nog door en we gingen met de tram en een korte wandeling naar De Wittenberg aan de nieuwe Keizersgracht. Een oud gebouw met een lange geschiedenis. Paul Toorenburg stond ons buiten op te wachten, want het was deze dag bijzonder mooi weer. Als laatste groep bezochten we de Luther Collectie in dit huis. Vanaf 1 januari wordt het verbouwd tot luxe appartementen voor expats, buitenlanders die voor hun werk in Nederland verblijven. De laatste bewoners van het verpleeghuis zijn er nog, voordat ze naar elders verhuizen. Een aantal jaren geleden was er een tekort aan bedden en tegenwoordig staan er veel bedden en zorgcentra leeg. Paul nam ons mee naar de historische kant van dit gebouw, waarin zich de Luther Collectie bevindt. We begonnen in de eerste van de vier kamers: de Regentenkamer. Daarna volgde de Administratie, Linnenkamer en Regentessenkamer. Gelukkig zijn er mensen die zorgen dat de geschiedenis en de historische voorwerpen bewaard blijven. Ook uit de Lutherse Diaconessen Inrichting en het Weeshuis zijn hier voorwerpen en schilderijen te vinden. Het is teveel om op te noemen, maar na de verbouwing is er vast gelegenheid om dit alles nog eens te bezoeken. Ook bezochten we de Kerkzaal met de Burgemeesterspoort, heel bijzonder. Daar werd ook Paul bedankt, dat hij ons deelgenoot heeft gemaakt, van het belang van de stichting om dit te bewaren. We hopen dat de vrijwillige bijdrage, die van ons werd gevraagd, daar ook aan kan bijdragen. Tenslotte hadden we trek in drinken en wandelden we naar de Hoftuin. Daar was het helaas erg druk en dan kunnen de mensen met een beperking, die daar werken, het helaas niet goed overzien. Het is een diaconaal project. Gelukkig heeft de Hermitage een mooie binnentuin, waar we nog even napraatten voor we weer uitwaaiden over ons mooie Nederland. Henny Rouwhorst-Arends 7 tuurlijke kleur, houdende in deszelfs bek een paling. Het schild bedekt met eene kroon van Goud, waarop dertien paarlen en vastgehouden door twee Leeuwen van Goud. In 1954 wordt deze tekst als volgt bijgesteld: In goud een stappende ooievaar van natuurlijke kleur, houdend in deszelfs bek een paling van sabel (zwart). Het schild gedekt met een antieke gravenkroon en gehouden door twee omziende leeuwen van goud. De gemeente Den Haag voert in 1991 de vliegende ooievaar in, als logo op brieven, enveloppen en op internet. Wapens vond men toen ouderwets en pasten niet in het heersende tijdsbeeld. Maar het inzicht verandert weer en de gemeente stopt met het gebruik van de vliegende ooievaar. Men wil graag het vertrouwde wapen terug. Na verzoek van burgemeester en wethouders aan HM De koningin, wordt bij Koninklijk Besluit nr. 12.000628 van 9 mei 2012 besloten dit verzoek te honoreren en het wapen van de gemeente Den Haag aan te passen. Den Haag mag voortaan, gebaseerd is op het oude stadswapen, de wapenspreuk met de tekst ‘Vrede en Recht’ voeren. De officiële omschrijving van het Haags wapen, gepresenteerd in 2014 luidt nu: ‘In goud een stappende ooievaar van natuurlijke kleur, houdend in de bek een paling van sabel (dat wil zeggen een zwarte kleur). Het schild gedekt met een antieke gravenkroon en gehouden door twee omziende leeuwen van goud. Wapenspreuk: VREDE EN RECHT in Latijnse letters van goud op een lint van sinopel (dat wil zeggen een groene kleur). Den Haag werd deze wapenspreuk verleend omdat de stad zich al meer dan honderd jaar inzet voor het internationale recht. Nog steeds is onze ooievaar duidelijk aanwezig: hij staat hoog op de toren van de Grote of Sint Jacobskerk. Hij meet 1.80 meter en weegt 60 kilo. Sinds 1541 staat hij gegraveerd in de Jhesusklok in de zelfde toren. Vanaf 1585 was de vogel ook afgebeeld in het lakzegel en in het brandijzer. Misdadigers werden bij wijze van straf gebrandmerkt met de ooievaar. Zo is de ooievaar door de eeuwen heen het “merkteken” voor Den Haag gebleven. Kerstbazaar zaterdag 29 november 2014 10.00 t/m 16.00 uur Adventskransen, kerstkoekjes, jam, handwerken. Ook is er koffie, thee en gebak uit eigen keuken. Deutsche Evangelische Gemeinde Bleijenburg 3 B Over Den Haag en zijn ooievaar In 1507 werd in Den Haag, rechts van het Goude Hooft, een vismarkt gesticht. Deze handel in zeevis wordt in 1587 verplaatst naar Schoolstraat/de hoek Gravenstraat. Riviervis koopt men dan aan de Riviervismarkt. Ten behoeve van de dagelijkse vismarkt worden ooievaars ingeschakeld; wel gekortwiekt, anders vliegen ze natuurlijk weg. Ze doen nuttig werk, ze zorgen ervoor dat het visafval netjes wordt opgeruimd. Zo’n 350 jaar lang hebben deze ooievaars de visbanken schoongemaakt, maar ook bepaalden zij het aanzien van de vismarkt. Dat beeld zijn ze lang gebleven en zij promoveerden zelfs tot wapen van het dorp Die Haghe. Al van af het begin van de vismarkt hebben vrouwen uit Scheveningen decennia lang de zeevis naar Den Haag gebracht; te voet over de rulle zandweg, die pas in 1665 werd bestraat. Het was nu wel een tolweg, maar vissersvrouwen, die naar de Haagse markt moeten, hoeven geen tolgeld te betalen. Zij dragen hun mand met vis op het hoofd. De magistraat van Den Haag vindt de ooievaars zo belangrijk, dat een oppasser voor hen wordt aangesteld. Wanneer de vismarkt ’s avonds afgelopen is, kunnen deze de vogels in een speciaal voor hen gemaakt hok overnachten. Is er geen vismarkt, dan worden de vogels op kosten van de magistraat van Den Haag met alen gevoed. Van deze transactie is een rekening bewaard gebleven: in 1586 betaalde de overheid een rekening van de viskoper Jan Gerritsz voor 3500 kleine alen, met als omschrijving: tot behooft van de oyevaers. Tot 1938 hebben deze ‘Haagse wapens’ hier op de visbanken hun werk gedaan, toen zij moesten wijken voor de moderne schoonmaakmiddelen, waaraan de dieren letterlijk ten onder gingen. Maar de ooievaar bleef het eigendom van de Hagenaars. De visbanken worden in 1955 een fietsenstalling, die in 1970 werd gesloopt. Er is vanouds een rijmpje over de Hagenaars in relatie tot hun wapen bekend, zij het niet vlijend maar, wel aardig: Versje over de ooievaar: Hoogh op de coten Maeger van poten Leenigh van neck Glat in de beck Ledigh van maegh Sulx isset waepen Van sgravenhaegh En nu het wapen: Op 24 juli 1816 wordt bij een besluit van de ‘Hooge Raad van Adel’ officieel vastgelegd dat de ooievaar het wapen voor ‘s-Gravenhage zou zijn. De omschrijving van dit besluit luidde: Zijnde van Goud, beladen met een Oyevaar in deszelfs na- Otto van Soldt 8 43e jaargang no. 11 Nov. 2014 Kinderkerk Iedere zondag beginnen we met de grote mensen in de kerk. Misschien mag je wel helpen bij het aansteken van de kaarsen. Er staan er wel vier en die mogen allemaal worden aangestoken aan de Paaskaars. Samen met de dominee kijken we daarna wat er in de doos zit. Ik weet zeker dat de grote mensen net zo nieuwsgierig zijn als jullie! De afgelopen zondagen hebben we in de kinderkerk de verhalen over Abraham gehoord en gezien. Gezien? Ja, gezien. Want iedere zondag maakten we zelf een woestijn en met mooie, houten poppetjes konden we het verhaal van Abraham uitbeelden. Myrthe maakte er een foto van. de laatste zondag van het jaar. In de kerk is dat al iets eerder dan met oud en nieuw. Kijk maar eens naar de voorkant van deze Luther Heraut, daar zie je het staan. We leggen dat in de kinderkerk nog uit. Op 30 november komt er hoog bezoek naar de kinderkerk. Jij bent er dan toch ook? We nemen deze maand ook afscheid van juf Jolly. Zij gaat de Kerkenraad helpen en heeft haar tijd dan anders nodig. Dank je wel, Jolly, voor al je werk! Groetjes, Mascha Ook van: Henny, Ineke, Jolien, Nienke, Nolla, Trinette en Sara In november horen we weer andere verhalen. We praten met elkaar over waar we goed in zijn bijvoorbeeld. En op 23 november denken we samen met de mensen in de kerk - aan iedereen die het afgelopen jaar is overleden. Dat doe je op Overzicht activiteiten ook op www.luthersdenhaag.nl en in de zondagsbrief Dinsdag 11 november Seniorenkring, 13.30 uur (pag. 5) Woensdag 19 november Jour der Senioren, 13.30 uur (pag. 6) Zaterdag 22 november Bezinningsdag LuLu, 10.00 uur Delft (pag. 2) Dinsdag 2 december Seniorenkring, 13.30 uur (pag. 5) Donderdag 4 december Optuigen kerstboom, 13.00 uur (pag. 6) 9 Citykwartier: elke woensdagmiddag van 12.00 tot 13.30 uur. Liturgisch moment van 12.45 tot 13.00 uur. Kerkdiensten Lezingen Collecten (pag. 4/5) Genesis 21:1-21 1 Tessalonicenzen 2:9-13 Matteüs 25:1-13 Aandachtscentrum Onderhoud gebouwen Jesaja 48:17-21 1 Tessalonicenzen 4:1-18 Matteüs 25:14-30 Onderhoud gebouwen Kerk Ezechiël 34:11-17 1 Tessalonicenzen 4:9-12 Matteüs 25:31-46 KIA: geef voor een kind Onderhoud gebouwen Jesaja 60:1-11, 17-22 Openbaringen 7:2-4, 9-17 Matteüs 5:1-12 Orgelfonds Kerk Jesaja 63:19b-64:8 1 Korintiërs 1:1-9 Marcus 13:24-37 Stek Kinderwinkel Onderhoud gebouwen Evangelisch-Lutherse kerk Lutherse Burgwal 9, aanvang 10.15 uur Wekelijks crèche (0 t/m 4 jaar) en kinderkerk (basisschool) Swaenehove (16.15 uur) / Swaenesteyn (14.30 uur) Zondag 2 november Twintigste zondag na Trinitatis Ds. M.M.B. van der Meij-Seinstra Viering Heilig Avondmaal Oogstdienst Swaenesteyn: Ds. A. Wicke Zondag 9 november Eenentwintigste zondag na Trinitatis Ds. W.T.V. Verhoeven Zingen uit het Nieuwe Liedboek, 12.00-14.00 uur (pag. 5) Swaenehove: Ds. G. Sipkema Zondag 16 november Tweeëntwintigste zondag na Trinitatis Ds. J. v.d. Berg (Den Haag) Swaenesteyn: dhr. H. Baars Zondag 23 november Laatste zondag kerkelijk jaar Eeuwigheidszondag Ds. W.T.V. Verhoeven Swaenehove: Ds. J. Zuur Zondag 30 november Eerste advent Ds. M.M.B. van der Meij-Seinstra Swaenesteyn: Ds. M.M.B. van der MeijSeinstra Colofon Administratie: Kosterij, Lutherse Burgwal 7, 2512 CB Den Haag, telefoon: 070-3636610 Internet: Abonnement: Redactie: Eindredactie: Opmaak: www.luthersdenhaag.nl gratis voor gemeenteleden, vrijwillige bijdrage welkom op NL65INGB0000086053 t.n.v. ELG te Nootdorp Jolien Dekker Jeroen Rosier Mascha de Haan 10
© Copyright 2024 ExpyDoc