Promotieonderzoek nieuwe organisatievormen kenniswerkers

Promotieonderzoek nieuwe organisatievormen kenniswerkers
- Institute for New Organizational Thinking | Paul Bessems, January 2014 Aanleiding
Kennisintensieve organisaties worstelen met de vraag hoe in hun domein werkorganisaties van de
toekomst eruit zien? Wanneer wordt doorgevraagd komt het gevoel naar boven dat de huidige
organisatievormen onvoldoende antwoord geven op problemen, uitdagingen, kansen en ontwikkelingen van de 21e eeuw. Vooral de volgende vraag komt regelmatig aan de orde: hoe organiseer ik
taken waarbij, in samenhang werknemers en derden worden ingezet? De vraag is in hoeverre
(hoogwaardige) kennisproductie bezig is te ‘industrialiseren’? Is kennis nog wel te beschermen in
een open economie? Bieden bestaande organisaties en organisatievormen nog ‘de beste’ balans
tussen ‘schaalbaarheid’ en ‘flexibiliteit’? En welke inzichten uit de organisatietheorie zijn er nodig
om deze vragen te beantwoorden?
Promovendus Paul Bessems is daardoor geïnteresseerd geraakt in de vraag wat een goede organisatievorm zou kunnen zijn voor het organiseren van werk waarbij, binnen het KIO (Kennisintensieve organisaties) domein, in samenhang zowel werknemers als derden worden ingezet. Ook is hij
geïnteresseerd in de vraag: hoe samenwerking met de omgeving daarin kan helpen, wat de invloed van bestaande samenwerkingsvormen en verbanden is en in hoeverre bestaande organisatietheorieën, vooral degene die handelen over de vraag waar het beste de grens kan liggen tussen
instituut en markt, hierbij kunnen helpen.
Praktijkdeel promotieonderzoek
Parallel aan het (fundamenteel en theoretisch) promotieonderzoek van Paul Bessems worden, binnen het Institute for New Organizational Thinking (IFNOT)1, met een selecte groep kennisintensieve organisaties, een aantal praktijkgerichte deelonderzoeken gestart. Deze moeten bijdragen aan
de vraag: welke organisatievormen passen beter bij mijn organisatie en het werk van informatieen kenniswerkers in de context van de 21e eeuw? Steeds meer kennisintensieve organisaties worstelen met de vraag wat hun rol in een netwerkeconomie is of wordt. Het onderzoek geeft antwoord op deze vraag.
Traditioneel organiseren we ons werk via het bedrijf (zelf doen) of de markt (uitbesteden). Het
bedrijf is meestal schaalbaar, maar minder flexibel en de markt is flexibel, maar vaak minder
schaalbaar. Ook vanuit de organisatietheorie zijn er eigenlijk maar twee hoofdstromingen waar we
het ‘mee moeten doen’, organisatietheorie vanuit:
Economisch perspectief (Coase, Williamson etc.)
Sociaal perspectief (Weber, Taylor etc.)
Door middel van het onderzoek wordt een derde of hybride vorm ontwikkeld (horizontaal of samenwerkend organiseren: make, buy or ally). Vooral binnen de laatste vorm ‘ally’, ontstaat een
nieuwe vorm die we samenwerkend organiseren noemen. Het unieke aan deze organisatievorm is,
dat deze niet ‘het bedrijf’ of ‘de transactie’ als eenheid van denken neemt, maar de twee kleinste
organisatiebouwstenen: mens en middel. Samen vormen deze organiserend vermogen. ‘Ik en mijn
laptop’, is al organiserend vermogen. Vanuit deze kleinste bouwstenen kunnen je alles opbouwen
door verbindingen te leggen. Dit zal informatiewerkers veel productiever maken zodat ze concurrerender worden en meer tijd overhouden voor taken die de overheid steeds meer terugbrengt naar
de burger. Door nieuwe organisatievormen zijn we in staat een duurzame economie en betaalbare
welvaart te organiseren.
Doel
Op basis van een intakegesprek kunnen organisaties ‘op maat’ een aantal vragen of deelstudies,
laten meelopen met het promotieonderzoek. Gedurende en na afloop (verwachting 2015) van het
promotieonderzoek zullen de (deel)resultaten toegespitst worden op de situatie van deelnemer(s)
en zullen antwoorden en deelonderzoeken op locatie gepresenteerd en gedeeld worden. De resultaten van het onderzoek kunnen ook als fundament gebruikt worden voor bijvoorbeeld het ontwikkelen van nieuwe instrumenten zoals: cursussen, trainingen, adviesdiensten, organisatiemodellen,
softwarearchitectuur en quickscan etc.
Doelgroep
Organisaties, met relatief veel informatie- of kenniswerkers, die slim samen werken met hun omgeving (klanten, leveranciers, talenten, overheden, NGO’s etc.), en de productiviteit, flexibiliteit en
het innoverend vermogen van informatiewerkers sterk willen verbeteren.
Concreet richten de praktijkonderzoeken zich op make (zelfdoen via bedrijf), buy (uitbesteden via
markt) or ally (samenwerken via netwerk) vraagstukken en het ontwerpen van kennisintensieve
organisaties in de context van de 21e eeuw. Dit kan direct voor kennisintensieve organisaties of
voor dienstverleners, zoals adviseurs, die kennisintensieve organisaties daarbij helpen.
1
IFNOT is een orgaan binnen de Weconomics Foundation.
www.weconomics.info
Het onderzoek is bijvoorbeeld interessant voor:
overheden die vaker slimmer moeten samenwerken;
onderwijsinstellingen die hun onderwijsprogramma willen aanpassen;
onderzoeksinstellingen die samen onderzoek willen doen naar nieuwe organisatievormen;
kennisintensieve organisaties die slimmer willen samenwerken met hun omgeving.
dienstverleners die hun instrumenten (trainingen, advisering, software etc.) willen aanpassen;
het opzetten samenwerkingsverbanden (communities, coöperaties, shared service centers);
afdelingen die veel informatie uitwisselen met de omgeving (marketing, HR en ICT).
Voorbeeld vragen
Traditioneel organiseren we ons werk via het bedrijf of de markt. Het bedrijf is meestal schaalbaar,
maar minder flexibel en de markt is flexibel, maar vaak minder schaalbaar. In de context van de
21e eeuw hebben we behoefte aan hybride organisatievormen die én schaalbaar, én flexibel zijn:
Hoe zien die hybride vormen eruit?
Hoe zorg ik ervoor dat mijn organisatie beter scoort met hybride organisatievormen?
Wat is/wordt mijn rol in een netwerkeconomie?
Waarin werk ik nu samen: shared service center, communities, coöperaties, allianties?
Hoe kun je taken van informatie- en kenniswerkers het beste organiseren?
Wat doe ik zelf (make), wat besteed ik uit (buy) en waarin werk ik samen (ally)?
Wat is het verschil tussen uitbesteden en samenwerken?
Hoe werk ik het beste samen in mijn netwerk?
Welke organisatie en infrastructuur gebruik ik daarvoor?
Welke contracten kan ik het beste gebruiken of zijn er andere verbindingen mogelijk?
Wat kan ik doen om de productiviteit te verhogen?
Budget en werkwijze
Organisaties kunnen op verschillende manieren samenwerken in het promotieonderzoek en de
gekoppelde deelstudies. Er wordt een community gevormd met andere deelnemers. Er wordt op
maat een deelonderzoek geformuleerd met behulp van het Weconomics programma. Minimaal
wordt de volgende investering gevraagd: 1.000 euro per deelonderzoek (ex BTW) en 2 dagdelen
tijdbesteding. Hiervoor krijgt een deelnemer:
Alle Weconomics boeken en toegang tot de onderzoeksbibliotheek.
Het promotieboek en de Nederlandse samenvatting.
Gratis uitnodiging voor symposium rondom resultaten promotieonderzoek en deelstudies.
Een dagdeel intakegesprek en voorbereidend werk waarin de eigen situatie in relatie tot het
promotieonderzoek, de deelstudies en de maatwerkvragen worden vastgesteld.
Een dagdeel presentatie en overdracht: valorisatie van resultaten naar de praktijksituatie.
Verder kan de deelnemer dit onderzoek gebruiken voor promotionele activiteiten.
Zelf een groep samenstellen en onderzoek doen
Ga mee op expeditie en stel zelf een groep samen. Het is namelijk ook mogelijk zelf een groep
samen te stellen (denk aan klanten, leveranciers, onderwijsinstellingen) en bijvoorbeeld (na een
training) als projectleider deel te nemen en zelf omzet te genereren. We zouden bijvoorbeeld kunnen beginnen samen een kickoff te organiseren en de interesse te peilen bij relaties? We kunnen
de volgende stappen zetten:
1. We spreken een datum af voor een bijeenkomst bij jullie op locatie (of IFNOT regelt iets).
2. Je nodigt een aantal mensen uit om deel te nemen (eventueel vul ik aan uit mijn netwerk).
3. We vragen de deelnemers een kleine investering te doen in het van te voren lezen van het
boek Weconomics (ontvangen ze gratis, op kosten IFNOT, ter waarde van 27,95) en het lezen
van de whitepaper: ‘Samenwerkend organiseren’ (gratis).
4. IFNOT verzorgt de kickoff (gratis).
5. Op het einde van de bijeenkomst stellen we de vraag of de deelnemers in principe (onder de
voorwaarde van goedkeuring door hun organisatie) willen meedoen aan de expeditie.
Aanvullende informatie
Institute for New Organizational Thinking: http://bit.ly/19PRdW6
Theoretisch deel promotieonderzoek: http://bit.ly/176QkbJ
Crowdfunding promotieonderzoek: http://bit.ly/GXkJ1W
Whitepaper samenwerkend organiseren: http://bit.ly/14dwVXl
Boeken Paul Bessems: http://bit.ly/12aByJy
Expedities (en kickoff): http://bit.ly/1c0IeF8
Weconomics programmaoverzicht: http://bit.ly/13R34hX
Paul Bessems: www.paulbessems.com
Workshop zelf projectleider worden: http://bit.ly/1eFtsTq
Interesse: stuur een mailtje naar [email protected] of bel Paul op 06-20301311.
www.weconomics.info