Zoönose in aantocht! Help, wat nu? 12 Juni 2014 Arjen van de Giessen, Kitty Maassen, mede namens de leden van het SOZ Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Geen Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Bedrijfsnamen Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financiële) vergoeding Aandeelhouder Andere relatie, namelijk … 2 12 juni 2014 Zoonose in aantocht! | AW van de Giessen Inhoud presentatie ● ● ● ● 3 Aanleiding tot veranderingen in de aanpak van zoönosen De risicoanalysestructuur zoönosen Rol van het Signalerings Overleg Zoönosen (SOZ) Voorbeelden van zoönotische signalen 12 juni 2014 Zoonose in aantocht! | AW van de Giessen Nederland, een klein en bevolkt land ………. ● ● ● ● ● ● ● 4 33.883 km2 16.7 miljoen inwoners 75 miljoen kippen 7 miljoen varkens 3.9 miljoen runderen 1.2 miljoen schapen 0.4 miljoen geiten 12 juni 2014 Zoonose in aantocht! | AW van de Giessen …... Waar we houden van huisdieren…... • • • • • • 5 1,8 miljoen honden 3,3 miljoen katten 4,5 miljoen siervogels / duiven 1,7 miljoen konijnen/knaagdieren 0,25 miljoen terrariumdieren 19 miljoen aquarium-/vijvervissen 12 juni 2014 Zoonose in aantocht! | AW van de Giessen Geïmporteerde levende dieren (vanuit derde landen) (Buitengrens Inspectie Post (BIP) Schiphol (2012) ● ● ● ● ● ● 27 miljoen siervissen 3 miljoen eendagskuikens 3.120 paarden 1.031 honden 450 katten 628 wilde dieren / exoten, waaronder: o o o o o o 6 Zeehonden Lama’s Apen Eenden Kangoeroes Etc. 12 juni 2014 Zoonose in aantocht! | AW van de Giessen Transmissieroutes zoönoseverwekkers Direct contact Dier Mens Voedingsmiddelen Milieu / Vectoren 7 12 juni 2014 Zoonose in aantocht! | AW van de Giessen 2003: uitbraak van Aviaire Influenza H7N7 453 cases, 89 H7 pos 349 conjunctivitis, 22% H7 78 conjunctivitis + ILI, 10% H7 37 ILI, 5% H7 3 secondaire cases 25 number of cases 20 20 10 15 10 Fatal case 5 13 9 5 1 May 27 23 19 15 11 7 3 30 26 22 18 14 10 6 2 28 24 20 16-feb 0 Koopmans et al, 2004 8 12 juni 2014 Zoonose in aantocht! | AW van de Giessen 2004: emergence veegerelateerde MRSA 9 12 juni 2014 Zoonose in aantocht! | AW van de Giessen Toename tekenbeten en ziekte van Lyme Huisartsconsulten voor 100.000 93.000 Tekenbeten Tekenbeet Erythema migrans 80.000 73.000 60.000 60.000 40.000 Erythema migrans 30.000 20.000 12.000 17.000 22.000 6.000 Hofhuis et al., 2010 0 1994 10 2001 2005 2009 12 juni 2014 Zoonose in aantocht! | AW van de Giessen 2007-2010: Q-koorts epidemie 11 12 juni 2014 Zoonose in aantocht! | AW van de Giessen ● Aanbevelingen voor verbetering van de signalering en bestrijding van opduikende zoönosen d.m.v. een One Health aanpak ● Implementatie van een humaan-veterinair geïntegreerde risicoanalysestructuur zoönosen in 2011 12 12 juni 2014 Zoonose in aantocht! | AW van de Giessen Doel van de risicoanalysestructuur zoönosen ‘ adequate herkenning en opvolging van zoönotische signalen en tijdige opschaling’ 13 12 juni 2014 Zoonose in aantocht! | AW van de Giessen 14 12 juni 2014 Zoonose in aantocht! | AW van de Giessen Signaleringsoverleg zoönosen (SOZ) ● Humane en veterinaire partners ● Structureel overleg (1x / maand) ● Urgente signalen: spoedprocedurre ● Beoordelen van signalen met oog op (mogelijke) risico’s voor de VGZ ● Alle signalen van mogelijke zoönotische aard – Meldingsplichtige zoönosen – Niet-meldingsplichtige zoönosen ● Informeren humaan veterinair ● Informeren professionals ● Melding/advisering aan volgende schakel (of aan andere partij die actie kan ondernemen) 15 12 juni 2014 Zoonose in aantocht! | AW van de Giessen 16 12 juni 2014 Zoonose in aantocht! | AW van de Giessen Responseteam Zoonosen Humane en veterinaire expertise. RT-Z heeft regie over outbreak response: • Bestrijdingsacties (via GGD en NVWA) • Laboratoriumcapaciteit (incl. opschaling) • Communicatie 17 12 juni 2014 Zoonose in aantocht! | AW van de Giessen 18 12 juni 2014 Zoonose in aantocht! | AW van de Giessen OMT-Z en BAO-Z Ernstige acute dreigingen die bestuurlijk ingrijpende acties vergen OMT-Z: • brengt wetenschappelijke kennis volksgezondheid en diergezondheid bijeen, eventueel aangevuld met entomologische / ecologische kennis, t.b.v. risico-beoordeling • Adviseert het BAO-Z over opties voor risicomanagement en risicocommunicatie. BAO-Z: • beoordeelt de geadviseerde maatregelen op bestuurlijke haalbaarheid en wenselijkheid • Adviseert de minister van VWS en de staatssecretaris van EZ tav besluitvorming 19 12 juni 2014 Zoonose in aantocht! | AW van de Giessen Deskundigenberaad Minder acute dreiging DB-Z: • brengt wetenschappelijke kennis volksgezondheid en diergezondheid bijeen, eventueel aangevuld met entomologische / ecologische kennis • Voert een risico-beoordeling uit en brengt kennis-hiaten in kaart • Geeft advies aan minister van VWS over benodigde follow-up acties (incl. aanbevelingen voor onderzoek) 20 12 juni 2014 Zoonose in aantocht! | AW van de Giessen 21 12 juni 2014 Zoonose in aantocht! | AW van de Giessen Signaleringsoverleg Zoönosen (SOZ) Deelnemende partijen: • Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) • Gemeentelijke gezondheidsdienst (GGD) • Nederlandse Voedsel en Warenautoriteit (NVWA) • Central Veterinary Institute (CVI) of Wageningen UR • Gezondheidsdienst voor Dieren (GD) • Faculteit Diergeneeskunde (FD) van de Universiteit Utrecht • Dutch Wildlife Health Centre (DWHC) 22 12 juni 2014 Zoonose in aantocht! | AW van de Giessen Bronnen van signalen 23 12 juni 2014 Zoonose in aantocht! | AW van de Giessen Aangifteplichtige zoönosen Humaan GGD Veterinair NVWA SOZ vangnet voor nietmeldingsplichtige zoönosen 24 12 juni 2014 Zoonose in aantocht! | AW van de Giessen Mogelijke acties n.a.v een signaal ● ● ● ● ● Nader onderzoek / meer informatie verzamelen t.b.v. de risicobeoordeling Opstellen van een risicoprofiel t.b.v. de risicobeoordeling Aanpassen richtlijn/draaiboek (LCI/NVWA/…) Advies aan specifieke organen (PVE/LTO/….) Communicatie aan professionals – Maandelijks overzicht signalen – E-mail alerts (vetinf@ct, inf@ct, labinf@ct) – publicatie (bv Infectieziektenbulletin, TvDG) – Risicocommunicatie aan specifieke doelgroepen (bv jagers) Melding aan volgende schakel risicoanalysestructuur ● Melding met advies Responseteam Zoönosen (RT-Z) ● Melding met advies Deskundigenberaad Zoönosen (DB-Z) 25 12 juni 2014 Zoonose in aantocht! | AW van de Giessen Criteria voor melding aan de volgende schakel 1. een uitbraak van een endemische of regelmatig voorkomende zoönose die groter is (opschaling nodig) of ernstiger is dan normaal 2. een uitbraak waarbij behandeling en/of preventie complex is of ingrijpend (bij mens en/of dier) • Voorbeeld: Q-koorts epidemie 2007-2010 • Implementatie van de structuur beoogt: • Snellere signalering van outbreaks • Geïntegreerde bestrijding 26 12 juni 2014 Zoonose in aantocht! | AW van de Giessen Criteria voor melding aan de volgende schakel 3. (een uitbraak met) lacunes in behandeling en/of preventie (bij mens en of dier) • Laag-pathogene aviaire influenza kan leiden tot humane gezondheidsklachten • Signalering van een lacune in het draaiboek AI v.w.b. mensen in direct contact met pluimvee bij een uitbraak van LPAI • Resultaat: monitoring van gezondheidsklachten door GGD geïncludeerd in draaiboek 27 12 juni 2014 Zoonose in aantocht! | AW van de Giessen Criteria voor melding aan de volgende schakel 4. Opduiken van een nieuwe (vermoedelijk) zoönotische verwekker waarvan de impact op de volksgezondheid (nog) niet bekend is 5. een potentiële aanleiding voor maatschappelijke onrust • • • • • 28 Toename virulent type Clostridium difficile (078) bij de mens, mogelijk afkomstig uit de varkenshouderij (2011, DB-Z) Nieuw virus (SBV) onder schapen en runderen (2011, DB-Z: advies serologisch onderzoek onder hoogblootgestelden) Sterke toename Echinococcus multilocularis in vossen in Limburg (2013, risicocommunicatie naar (dieren)artsen en publiek in regio) Hoge seroprevalentie Chlamydia abortus bij schapen (2013, DB-Z: geen verhoogd risico) Gevallen van tularemie bij mensen en hazen (2013-2014) 12 juni 2014 Zoonose in aantocht! | AW van de Giessen • • • • • • opvolging humane casuïstiek communicatie regionaal richting medici Generieke surveillance in wildlife 2011: start doelgerichte surveillance naar tularemie in ingezonden hazen Communicatie met jagers etc. 30 • • • • • Meldingen veterinair bronopsporing • • • Wildlife-borne zoönosen onderzoek Humane diagnostiek tularemie (PCR) Risicoprofiel Diagnostiek / bevestiging F. tularensis (veterinaire en humane monsters) Serologie (serumagglutinatie test) PCR Kweek (BSL3) 12 juni 2014 Zoonose in aantocht! | AW van de Giessen Acties SOZ nav signalen tularemie ● Nav gevallen 2013 Limburg: – Voorlichting aan risicogroepen (dierenartsen (vetinf@ct), jagers) – opstellen risicobeoordeling (begin maart 2014 gereed): › VGZ-risico op dat moment gering (geen melding ikv structuur nodig) › (aanvullende) acties risicocommunicatie › kennislacunes (verspreiding/transmissie F. tularensis) ● Nav gevallen Zeeland, maart 2014: melding aan volgende schakel structuur met advies een Deskundigenberaad Zoönosen te overwegen ● Instelling van een projectgroep tularemie – Monitoren problematiek – Implementatie risico-communicatie – Uitwerken onderzoeksmogelijkheden opvulling kennislacunes ● Risicocommunicatie – Informeren medici in Noord-Limburg door GGD in voorjaar 2014 – Informeren medische en veterinaire professionals (via labinf@ct / vetinf@ct) – Continuering voorlichting aan risicogroepen (jagers, beroepsgroepen) 31 12 juni 2014 Zoonose in aantocht! | AW van de Giessen Maandelijks overzicht zoönosensignalen • • 32 Professionals zoönosen [email protected] 12 juni 2014 Zoonosenstructuur | 4 oktober 2012 Zoonose in aantocht! | AW van de Giessen 33 12 juni 2014 Zoonose in aantocht! | AW van de Giessen Wat kunt u doen? ● Zorg dat u geïnformeerd blijft over zoönosen! ● Meld aangifteplichtige ziekten! (bevoegden) ● Meld opvallende zaken (bv. een bijzondere toename in een specifieke zoönose) via reguliere partners (of eventueel de secretaris SOZ)! Wees alert! 34 12 juni 2014 Zoonose in aantocht! | AW van de Giessen
© Copyright 2024 ExpyDoc
