オロビアンコ リュック ディーゼル【DIESEL】バッグ トートバッグ

Program terapeutyczno-wspierający dla
osób doświadczających
przemocy w rodzinie
"Człowiek jest wspaniałą istotą
nie z powodu dóbr, które
posiada, ale jego czynów. Nie
ważne jest to co się ma, ale
czym się dzieli z innymi."
- Jan Paweł II
Limanowa 2015
PROGRAM TERAPEUTYCZNO-WSPIERAJĄCY DLA OSÓB
DOŚWIADCZAJĄCYCH PRZEMOCY W RODZINIE
Spis treści
Wstęp ………………………………………………………………………………………….3
1.
Założenia programu terapeutyczno-wspierającego dla osób doświadczających przemocy
w rodzinie……………………………………………………………………………….3
1.1.Cele programu terapeutyczno-wspierającego dla osób doświadczających przemocy
w rodzinie…………………………………………………………………………....4
1.2.Oczekiwane
rezultaty
programu
terapeutyczno-wspierającego
dla
osób
doświadczających przemocy w rodzinie…………………………………….……...4
2.
Diagnoza zjawiska przemocy na terenie Powiatu Limanowskiego……………………6
3.
Realizacja zadań w ramach programu…………………………………………………10
3.1. Psychoedukacja……………………………………………………………………10
3.2. Edukacja prawna…………………………………………………………………...11
3.3. Praca socjalna ……………………………………………………………………..12
3.4.Grupa wsparcia …………………………………………………………………….13
3.5. Reintegracja zawodowa……………………………………………………………16
3.6.Współpraca instytucjonalna (Zespoły Interdyscyplinarne, Komisja Rozwiązywania
Problemów Alkoholowych)………………………………………………………...17
4.
Źródła finansowania……………………………………………………………………17
Spis tabel ……………………………………………………………………………………..18
2
PROGRAM TERAPEUTYCZNO-WSPIERAJĄCY DLA OSÓB
DOŚWIADCZAJĄCYCH PRZEMOCY W RODZINIE
Wstęp
Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Limanowej realizując szereg zadań
o charakterze profilaktyczno-edukacyjnym
w ramach „Programu Przeciwdziałania
Przemocy w Rodzinie i Ochrony Ofiar Przemocy oraz promującego prawidłowe metody
wychowawcze w rodzinach zagrożonych przemocą Powiatu Limanowskiego na lata 20142019” przyjętego uchwałą XXIX/306/14 Rady Powiatu Limanowskiego z dnia 26 lutego
2014 roku, podejmując działania w oparciu o zapisy ustawy z dnia 29 lipca 2005r.
o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. Nr 180, poz. 1493 ze zm.), a także
otwierając się na potrzeby osób doświadczających przemocy w rodzinie proponuje do
realizacji program terapeutyczno-wspierający.
Niniejsza inicjatywa znajduje uzasadnienie w przeprowadzonej diagnozie problemów
społecznych na terenie Powiatu Limanowskiego oraz w potrzebach sygnalizowanych przez
miejskie i gminne ośrodki pomocy społecznej. Z myślą o osobach uwikłanych w przemoc
domową wskazuje się na konieczność podjęcia działań, których celem będzie zapewnienie
specjalistycznego wsparcia osobom doznającym przemocy w rodzinie. Jednocześnie ów
program jest zwróceniem uwagi na problem przemocy, konsekwencje jakie ze sobą niesie dla
zdrowia i życia człowieka, a także dla jego funkcjonowania w sieci relacji społecznych.
1.
Założenia
programu
terapeutyczno-wspierającego
dla
osób
doświadczających przemocy w rodzinie
Program terapeutyczno-wspierający dla osób doświadczających przemocy w rodzinie
wskazuje na konieczność podjęcia działań edukacyjnych skierowanych do ofiar przemocy
mających na celu wskazanie właściwych sposobów reagowania w sytuacji doznawania
przemocy ze wskazaniem na przysługujące prawa i działania, które mogą podejmować
poszczególne instytucje wspierające osoby w procesie radzenia sobie z kryzysem oraz
w wychodzeniu z przemocy. Podkreśla się, iż każdy człowiek ma niezaprzeczalne
i niepodlegające dyskusji prawo do godnego życia w poczuciu bezpieczeństwa. Przemoc
3
PROGRAM TERAPEUTYCZNO-WSPIERAJĄCY DLA OSÓB
DOŚWIADCZAJĄCYCH PRZEMOCY W RODZINIE
domowa
godzi
wyżej
wymienione
podstawowe
prawa
człowieka,
nie
znajduje
usprawiedliwienia i jest przede wszystkim przestępstwem i złamaniem litery prawa. Wymaga
podjęcia stanowczych, ukierunkowanych działań w celu zahamowania jej występowania
i rozwoju.
1.1. Cele
programu
terapeutyczno-wspierającego
dla
osób
doświadczających przemocy w rodzinie
Nadrzędnym celem programu terapeutyczno-wspierającego dla osób doświadczających
przemocy w rodzinie jest przeciwdziałanie przemocy w rodzinie poprzez m.in. objęcie
profesjonalną i specjalistyczną pomocą osoby uwikłane w przemoc zarówno dotknięte
przemocą jak i będące świadkami przemocy domowej.
Ponadto psychoedukacja i działania wspierające pozwalające na wzmocnienie
właściwych postaw osób uwikłanych w przemoc w trakcie wychodzenia z destrukcyjnych,
opartych na przemocy relacjach oraz praca nad odzyskiwaniem wewnętrznej równowagi
emocjonalno-wolicjonalnej, kontroli nad swoim życiem, a także wsparcie w przezwyciężaniu
poczucia wstydu i winy u osób doświadczających przemocy stanowią myśl przewodnią
programu.
Co więcej konieczne jest wzbudzenie w osobach uwikłanych w przemoc poczucia
bezpieczeństwa, akceptacji i przynależności, spowodowanie wzrostu poczucia własnej
wartości i sprawstwa, zapobiegającemu negatywnym zjawiskom społecznym w tym
wiktymizacji i poczuciu wyobcowania poprzez organizowane w ramach programu
terapeutyczno-wspierającego spotkań grupy wsparcia dla ofiar przemocy domowej.
1.2. Oczekiwane rezultaty wdrożenia i realizacji programu terapeutycznowspierającego dla osób doświadczających przemocy w rodzinie
4
PROGRAM TERAPEUTYCZNO-WSPIERAJĄCY DLA OSÓB
DOŚWIADCZAJĄCYCH PRZEMOCY W RODZINIE
Program terapeutyczno-wspierający dla osób doświadczających przemocy w rodzinie
pozwoli na osiągnięcie założeń programowych poprzez realizację zadań w szczególności
psychoedukacji, edukacji prawnej obejmującej wiedzę z zakresu szeroko rozumianego prawa
i postępowania sądowego wobec osób stosujących przemoc, procedur interwencyjnych
i działań podejmowanych przez Policję, kuratorów sądowych i inne instytucje w tym Gminną
Komisję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych.
Przedstawione w powyżej cele programu terapeutyczno-wspierającego zostaną
osiągnięte poprzez realizację zadań zebranych w tabeli nr 1.
Tabela nr 1. Zadania w oparciu o które zrealizowane będą cele programu terapeutycznowspierającego osoby doświadczające przemocy w rodzinie
Lp.
1.
Realizowane
zadania
Psychoedukacja
2.
Edukacja prawna
Rodzaj prowadzonych zajęć
Prowadzący
Wskaźniki
 Zajęcia prowadzone w formie
psycholog
warsztatów poruszających tematykę
pedagog
komunikacji społecznej, asertywności,
zwiększenia samooceny poczucia
własnej wartości oraz radzenia sobie ze
stresem.
 Cykliczne zajęcia grupowe oraz
indywidualne.
 Spotkania z radcą prawnym prowadzone radca prawny
w formie cyklu wykładów poświęconych
podejmowaniu prawnych działań
mających na celu rozwiązanie trudnych
sytuacji przemocy w rodzinie.
 Indywidualne porady prawne, dyżury
radcy prawnego.
 liczba godzin
przeprowadzonych
warsztatów
 Spotkania z funkcjonariuszem Policji z
Wydziału ds. Prewencji Komendy
Powiatowej Policji w Limanowej –
działalność Policji i podejmowanie
interwencji w sytuacjach przemocy w
rodzinie.
 Spotkania z kuratorem zawodowym z
Wydziału Karnego i Wydziały
funkcjonariusz
KPP
 liczba godzin
przeprowadzonych
spotkań
kurator
zawodowy
 liczba godzin
przeprowadzonych
 liczba godzin
przeprowadzonych
spotkań
 liczba osób
korzystających z
porad
5
PROGRAM TERAPEUTYCZNO-WSPIERAJĄCY DLA OSÓB
DOŚWIADCZAJĄCYCH PRZEMOCY W RODZINIE
3.
Praca socjalna
4.
Grupa wsparcia
5.
Reintegracja i
aktywizacja
zawodowa
6.
Współpraca
instytucjonalna
(Zespoły
Interdyscyplinarne,
Komisja
Rozwiązywania
Problemów
Alkoholowych)
Rodzinnego i Nieletnich Sądu
Rejonowego w Limanowej –
przeprowadzenie dozorów,
egzekwowanie postanowień Sądowych
skierowanych do sprawców przemocy,
zagadnienia procedury sądowej, rola
kuratora zawodowego.
 Wsparcie pracownika socjalnego w
podejmowanych działaniach przez osoby
doświadczające przemocy w rodzinie.
 Spotkania samopomocowej grupy
wsparcia.
Sądu
Rejonowego w
Limanowej,
psycholog,
pracownik
socjalny,
 liczba osób
korzystających z
pomocy
 liczba osób
uczęszczających na
grupę wsparcia
 Warsztaty aktywnego poszukiwania
pracy prowadzone przez doradcę
zawodowego dla osób bezrobotnych.
 Wspieranie w podejmowaniu aktywności
zawodowej np. w poszukiwaniu ogłoszeń
w sprawie pracy poprzez kontakty z
Powiatowym Urzędem Pracy w
Limanowej.
 Spotkania z członkiem Gminnej Komisji
Rozwiązywania Problemów
Alkoholowych poświęcone tematyce
współistnienia przemocy domowej wraz
z uzależnieniem od alkoholu.
doradca
zawodowy,
pedagog
 liczba godzin
przeprowadzonych
zajęć
pracownik
socjalny
spotkań
 liczba osób
korzystających z
porad
Członek
GKRPA
 liczba godzin
przeprowadzonych
spotkań
Źródło: opracowanie własne
2.
Diagnoza zjawiska przemocy na terenie Powiatu Limanowskiego
Z przeprowadzonej w styczniu 2015 roku przez Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie
w Limanowej diagnozy problemów społecznych na terenie Powiatu Limanowskiego, w tym
zjawiska przemocy domowej wynika, iż problem przemocy domowej jest wciąż na wysokim
poziomie. Ośrodki pomocy społecznej z terenu Powiatu Limanowskiego zostały poproszone
o uszeregowanie w kolejności od 1 do 5 (gdzie 1 oznacza najczęściej a 5 najrzadziej) różnych
6
PROGRAM TERAPEUTYCZNO-WSPIERAJĄCY DLA OSÓB
DOŚWIADCZAJĄCYCH PRZEMOCY W RODZINIE
rodzajów przemocy i tym samym wskazanie tych, które najczęściej spotykają osoby
poszukujące wsparcia w niniejszych instytucjach. Niniejsze dane przedstawia tabela nr 2.
Tabela nr 2. Formy przemocy zaobserwowane przez ośrodki pomocy społecznej z terenu
Powiatu Limanowskiego
Lp.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
Nazwa
ośrodka
pomocy
społecznej
GOPS
LIMANOWA
GOPS
SŁOPNICE
GOPS
ŁUKOWICA
GOPS
NIEDŹWIEDŹ
GOPS
JODŁOWNIK
GOPS
LASKOWA
GOPS
TYMBARK
GOPS
MSZANA
DOLNA
MOPS
LIMANOWA
MOPS
MSZANA
DOLNA
GOPS
DOBRA
GOPS
KAMIENICA
Przemoc fizyczna
Przemoc
psychiczna
(emocjonalna)
Przemoc seksualna
Przemoc ekonomiczna
Zaniedbanie
3
1
5
2
4
4
1
5
2
3
1
2
5
3
4
2
1
5
4
3
1
2
5
4
3
2
1
5
4
3
2
1
5
3
4
1
2
5
3
4
1
2
5
3
4
4
1
5
3
2
2
1
5
3
4
4
1
5
2
3
Źródło: „Diagnoza problemów społecznych obecnych na terenie Powiatu Limanowskiego” str. 28opracowanie własne
Z danych zawartych w powyższej tabeli nr 2 wynika, iż najczęstszą formą przemocy,
dotyczącą klientów pomocy społecznej jest przemoc psychiczna (emocjonalna), następnie
przemoc fizyczna, w dalszej kolejności przemoc ekonomiczna i zaniedbanie. Najrzadziej
zgłaszaną formą przemocy przez osoby poszukujące wsparcia w ośrodkach pomocy
społecznej jest przemoc seksualna.
Dokonując głębszej analizy zjawiska przemocy warto zwrócić uwagę na czynniki
sprzyjające występowaniu zjawiska przemocy lub zwiększające ryzyko występowania
omawianego zjawiska. Ośrodki pomocy społecznej poproszono o uszeregowanie w kolejności
1-6 (gdzie 1 oznacza najczęściej a 6 najrzadziej) rodzaj zjawiska z którym najczęściej
zadaniem ośrodków jest powiązana przemoc. Dane te ujęto w tabeli nr 3.
7
PROGRAM TERAPEUTYCZNO-WSPIERAJĄCY DLA OSÓB
DOŚWIADCZAJĄCYCH PRZEMOCY W RODZINIE
Tabela nr 3. Zjawiska powiązane z przemocą
Lp.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
Nazwa
ośrodka
pomocy
społecznej
GOPS
LIMANOWA
GOPS
SŁOPNICE
GOPS
ŁUKOWICA
GOPS
NIEDŹWIEDŹ
GOPS
JODŁOWNIK
GOPS
LASKOWA
GOPS
TYMBARK
GOPS
MSZANA
DOLNA
MOPS
LIMANOWA
MOPS
MSZANA
DOLNA
GOPS
DOBRA
GOPS
KAMIENICA
Bezrobocie
Alkoholizm
Choroba
psychiczna
Izolacja
społeczna
Narkotyki
„Przemoc z pokolenia
na pokolenie”
3
1
2
5
6
4
3
1
2
5
6
4
2
1
3
4
6
5
6
1
3
2
5
4
1
2
5
4
6
3
4
1
2
5
6
3
2
1
3
4
5
6
1
2
4
3
2
1
4
3
6
5
2
1
4
5
6
3
4
1
2
5
3
2
1
4
5
Nie
dotyczy
6
3
Źródło: „Diagnoza problemów społecznych obecnych na terenie Powiatu Limanowskiego” str. 29opracowanie własne
Dane przedstawione w tabeli nr 3 wskazują, iż najczęstszym czynnikiem idącym
w parze ze zjawiskiem przemocy jest w opinii ośrodków pomocy społecznej alkoholizm oraz
choroba psychiczna. Kolejnym czynnikiem sprzyjającym występowaniu aktów przemoc jest
bezrobocie, tzw. „przemoc z pokolenia na pokolenie” oraz izolacja społeczna. Zażywanie
narkotyków najrzadziej współwystępuje ze zjawiskiem przemocy w opinii ośrodków pomocy
społecznej.
Dokonana powyżej analiza danych skłania do zwrócenia uwagi na działania, które
w najskuteczniejszy sposób mogłyby wesprzeć osoby podejrzane o doświadczanie przemocy
domowej. Ośrodki pomocy społecznej wskazały na konkretne działania, które ich zdaniem
przyniosłyby ich pracy lepsze efekty. Poniższa tabela nr 4 zawiera informacje przedstawiające
zainteresowanie ośrodków pomocy różnymi formami wsparcia zarówno dla ofiar jak
i sprawców przemocy w rodzinie.
8
PROGRAM TERAPEUTYCZNO-WSPIERAJĄCY DLA OSÓB
DOŚWIADCZAJĄCYCH PRZEMOCY W RODZINIE
Tabela nr 4. Najskuteczniejsze działania wobec ofiar przemocy podejmowane przez ośrodki
pomocy społecznej
Lp.
Nazwa ośrodka
Pomocy społecznej
Umożliwienie
uczestnictwa w
grupach wsparcia
osobom doznającym
przemocy
Organizowanie
ogólnodostępnych
akcji społecznych
Leczenie
uzależnień u
sprawców
przemocy
Podejmowanie
działań w
kierunku
izolowania ofiar
przemocy od
osób stosujących
przemoc
Inne ( jakie?)
1
Umożliwienie
uczestnictwa w
programach
korekcyjnoedukacyjnych
osobom
stosującym
przemoc
1
1.
GOPS LIMANOWA
0
1
1
0
2.
3.
GOPS SŁOPNICE
1
0
0
1
1
0
GOPS ŁUKOWICA
1
1
0
1
0
0
4.
GOPS
NIEDŹWIEDŹ
0
0
1
1
1
5.
0
0
1
1
1
6.
GOPS
JODŁOWNIK
GOPS LASKOWA
1
1
1
1
0
0
7.
GOPS TYMBARK
1
1
0
1
1
0
8.
GOPS MSZANA
DOLNA
1
1
0
1
0
9.
MOPS
LIMANOWA
MOPS MSZANA
DOLNA
0
0
0
1
1
1-sądowe
zobowiązanie
sprawców do
uczestnictwa w
programach
0
1
0
0
1
1
0
0
0
1
1
12
GOPS
DOBRA
GOPS KAMIENICA
1
0
0
1
1
13.
RAZEM
8
5
3
12
9
10.
11.
1-
aktywizacja
społecznozawodowa
osób
doznających
przemocy,
zwiększenie
ofert pracy
dla tych
osób
0
1- wsparcie
psychologicz
ne
1- roboty
publiczne
1-podejmowanie
działań w
kierunku
izolowania
sprawców
przemocy
5
Źródło: „Diagnoza problemów społecznych obecnych na terenie Powiatu Limanowskiego” str. 30opracowanie własne
Interpretacja danych zawartych w powyższej tabeli nr 4 wskazuje, iż 12 ośrodków
pomocy społecznej było najbardziej zainteresowanych leczeniem uzależnień u sprawców
przemocy domowej, kolejno 9 ośrodków pomocy społecznej z chęcią poparłoby inicjatywę
działającą w kierunku izolowania ofiar przemocy od osób stosujących przemoc. 8 ośrodków
9
PROGRAM TERAPEUTYCZNO-WSPIERAJĄCY DLA OSÓB
DOŚWIADCZAJĄCYCH PRZEMOCY W RODZINIE
pomocy społecznej popiera działalność polegającą na umożliwieniu uczestnictwa w grupach
wsparcia
osobom
doznającym
przemocy
w
rodzinie.
Umożliwienie
uczestnictwa
w programach korekcyjno-edukacyjnych osobom stosującym przemoc poparło 5 ośrodków
pomocy społecznej. 5 instytucji wskazało również na ważność innych inicjatyw, w tym
Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Niedźwiedziu w postaci aktywizacji społecznozawodowej osób doznających przemocy, zwiększenie ofert pracy dla tych osób. Gminny
Ośrodek Pomocy Społecznej w Mszanie Dolnej wskazał na ważność sądowego zobowiązania
sprawców do uczestnictwa w programach jako skutecznego narzędzia ich dyscyplinowania.
Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Mszanie Dolej zwrócił uwagę na konieczność
okazania wsparcia psychologicznego w pracy z ofiarami i sprawcami przemocy w rodzinie.
Roboty publiczne to w opinii Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Dobrej jedno
z potrzebnych rozwiązań w pracy z osobami podejrzanymi o stosowanie przemocy
w rodzinie. Zdaniem Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Kamienicy podejmowanie
działań w kierunku izolowania sprawców przemocy w znacznej mierze zwiększy szanse na
zmniejszenie negatywnych skutków i eskalacji przemocy. 3 ośrodki pomocy społecznej
popierały organizowanie ogólnodostępnych
akcji społecznych w walce ze zjawiskiem
przemocy.
3.
Realizacja zadań w ramach programu terapeutyczno-wspierającego
dla osób doświadczających przemocy w rodzinie
3.1. Psychoedukacja
Otoczenie osób doznających przemocy w rodzinie wsparciem psychologicznym jest
niezbędną formą pomocy, którą w pierwszej kolejności winny otrzymać osoby pozostające
w kryzysie spowodowanym negatywnymi doświadczeniami powstałymi w wyniku przemocy
i zachowań agresywnych. Bycie ofiarą czy świadkiem przemocy w rodzinie jest
10
PROGRAM TERAPEUTYCZNO-WSPIERAJĄCY DLA OSÓB
DOŚWIADCZAJĄCYCH PRZEMOCY W RODZINIE
traumatycznym przeżyciem i wiąże się z przeżywaniem silnych, negatywnych emocji, w tym
lęku, psychicznego cierpienia, poczucia winy, wstydu i zagrożenia. Stąd bardzo ważne jest
wsparcie psychologiczne i towarzyszenie osobom doświadczającym przemocy w ich
poczynaniach na drodze do zmiany życia. Droga ta jest trudna i wymaga zaangażowania,
podejmowania trudnych decyzji z uwzględnieniem ich konsekwencji w celu powstrzymania
przemocy. Ambiwalencja uczuć, zmienność zachowań jest związana z poszczególnymi
fazami cyklu przemocy. Stąd ważne jest prowadzenie zajęć psychoedukacyjnych dla osób
doznających
przemocy
domowej
celem
zwiększenia
świadomości
oraz
wiedzy
o mechanizmach towarzyszących przemocy.
3.2. Edukacja prawna
Profesjonalna pomoc prawna ma duże znaczenie w trakcie podejmowania interwencji
kryzysowej wobec ofiar przemocy i osób pokrzywdzonych przestępstwem. Stanowi
niezbędną formę wsparcia umożliwiającą zarówno instytucjom udzielającym pomocy jak
i osobom doświadczających przemocy podjęcie konkretnych działań i stanowczych kroków,
zapewniających bezpieczeństwo i ochronę praw poszkodowanym. Pozwala na uregulowanie
istotnych kwestii prawnych zmierzających do poprawy trudnej sytuacji, w której znajdują się
osoby uwikłane w przemoc.
W ramach konsultacji prawnych osoba doświadczająca przemocy uzyska pomoc
w przygotowaniu stosownej dokumentacji, przykładowo: wniosku o powołanie pełnomocnika
z urzędu, zwolnienie z kosztów sądowych, zabezpieczenie roszczenia dochodzonego,
przymusowe leczenie osób uzależnionych od alkoholu oraz wsparcie prawne w sprawach
o
eksmisję
osoby
nadużywającej
alkoholu
i
stosującej
przemoc
(pozew
o eksmisję), precyzowanie roszczeń w sprawach rozwodowych (pozew rozwodowy),
prowadzenie spraw o ograniczenie władzy rodzicielskiej osobie stosującej przemoc,
prowadzenie spraw dotyczących ponoszenia kosztów utrzymania rodziny (pozwy o alimenty),
gróźb karalnych, przygotowanie pozwów o znęcanie psychiczne i fizyczne, zawiadomienie
o popełnieniu przestępstwa.
11
PROGRAM TERAPEUTYCZNO-WSPIERAJĄCY DLA OSÓB
DOŚWIADCZAJĄCYCH PRZEMOCY W RODZINIE
Wyżej wymienione usługi prawne świadczone były również w ramach szerokiego
katalogu pomocy prawnej skierowanej do osób doświadczających przemocy w rodzinie
od kilku lat, stąd poradnictwo prawne w postaci wykładów informacyjno-edukacyjnych oraz
indywidualnych konsultacji
stanowi
nieodzowny element
programu
terapeutyczno-
wspierającego skierowanego do osób uwikłanych w przemoc w rodzinie.
3.3. Praca socjalna
Praca socjalna stanowi ważny aspekt pomocy udzielanej zarówno ofiarom jak
i sprawcom przemocy. Wywiad środowiskowy będący rezultatem pracy socjalnej pozwala na
przeciwdziałanie przemocy w rodzinie poprzez interwencję i ingerencję w życie wewnętrzne
rodziny. Zwłaszcza wówczas gdy, pracownik socjalny jako pierwszy udziela wsparcia ofierze
przemocy. Podejmując wraz z nią kroki w celu zabezpieczenia niezbędnych potrzeb w tym
dobra jej i innych członków rodziny, funkcjonowania w warunkach odpowiadających
godności człowieka. Ponadto motywuje do zmiany w różnych sferach życia. Praca socjalna
umożliwia stworzenie planu bezpieczeństwa pozwalającego na przyjęcie właściwej postawy
wobec sprawcy przemocy domowej.
Ponadto sprzyja wzmacnianiu więzi rodzinnych wśród poszczególnych członków
rodziny borykających się z problemem przemocy. Ma bardzo duże znaczenie dla
zapobiegania powstawania warunków sprzyjających rozprzestrzenianiu się zjawiska
przemocy w rodzinie poprzez poszukiwanie rozwiązań, walkę z ubóstwem, bezrobociem czy
alkoholizmem. Udzielanie pomocy w rozwiązywaniu trudności osób doświadczających
przemocy pozwala im w pewnym stopniu odzyskać siłę do zmiany swojej sytuacji życiowej i
rodzi chęć do samodzielnego stawienia czoła problemom będącym przyczyną trudnej sytuacji
życiowej.
12
PROGRAM TERAPEUTYCZNO-WSPIERAJĄCY DLA OSÓB
DOŚWIADCZAJĄCYCH PRZEMOCY W RODZINIE
3.4. Grupa wsparcia
Istotą spotkań organizowanych w ramach grupy wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie
będzie zapewnienie bezpieczeństwa i akceptacji, przeciwdziałanie wyizolowaniu i swoistemu
poczuciu osamotnienia osób doznających różnych form przemocy ze strony osoby bliskiej.
Spotkania te mają również służyć informowaniu o możliwościach skorzystania z pomocy
w innej formie tj. wizyta u specjalisty, pomoc prawna. Dzięki niniejszym spotkaniom osoby
doznające przemocy będą mogły lepiej poznać siebie, nabrać pewności siebie, nie tylko
stanowczo się sprzeciwić stosowanej przemocy lecz zadbać o ochronę swoich praw i dóbr
podejmując działania mające na celu dokonanie przełomu i zmiany w życiu.
Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Limanowej wystosowało do gminnych
i miejskich ośrodków pomocy społecznej pismo z prośbą o podanie liczby osób będących
ofiarami przemocy w rodzinie lub co do których istniało podejrzenie, że jest wobec nich
stosowana przemoc, a które wyrażały chęć uczestnictwa w grupie wsparcia. Otrzymane
informacje zostały zebrane w poniższym zestawieniu tabelarycznym.
Tabela nr 5. Zestawienie liczbowe osób chętnych do udziału w grupie wsparcia dla ofiar
przemocy z poszczególnych ośrodków pomocy społecznej z terenu Powiatu
Limanowskiego
Lp.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Nazwa
Ośrodka Pomocy Społecznej
Gminny Ośrodek Pomocy
Społecznej w Limanowej
Gminny Ośrodek Pomocy
Społecznej w Mszanie Dolnej
Gminny Ośrodek Pomocy
Społecznej w Dobrej
Gminny Ośrodek Pomocy
Społecznej w Tymbarku
Gminny Ośrodek Pomocy
Społecznej w Niedźwiedziu
Gminny Ośrodek Pomocy
Społecznej w Laskowej
Gminny Ośrodek Pomocy
Społecznej w Słopnicach
Liczba osób chętnych do udziału w grupach
wsparcia dla ofiar przemocy
0
3
5
0
4
5
1
13
PROGRAM TERAPEUTYCZNO-WSPIERAJĄCY DLA OSÓB
DOŚWIADCZAJĄCYCH PRZEMOCY W RODZINIE
8.
9.
10.
11.
12.
13.
Gminny Ośrodek Pomocy
Społecznej w Kamienicy
Gminny Ośrodek Pomocy
Społecznej w Jodłowniku
Gminny Ośrodek Pomocy
Społecznej w Łukowicy
Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej
w Limanowej
Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej
w Mszanie Dolnej
Razem
Brak danych
8
Brak danych
8-10
1
35-37
Źródło: opracowanie własne
Dokonując analizy danych zawartych w powyższej tabeli nr 5 stwierdza się, iż 10
spośród 12 ośrodków pomocy społecznej odpowiedziało pisemnie na wystosowaną prośbę
i udzieliło informacji dotyczących liczby osób zgłaszających chęć udziału w zaproponowanej
ośrodkom formie wsparcia tj. udziału w grupie wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie.
Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Kamienicy oraz Gminny Ośrodek Pomocy
Społecznej w Łukowicy nie wskazał nikogo chętnego do skorzystania z tej formy pomocy.
Najwięcej osób zainteresowanych uczestnictwem w grupie wsparcia dla ofiar przemocy
zadeklarował Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Limanowej w liczbie od 8-10 osób,
kolejno Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Jodłowniku w liczbie 8 oraz Gminny
Ośrodek Pomocy Społecznej w Laskowej wraz z Gminnym Ośrodkiem Pomocy Społecznej w
Dobrej w liczbie 5 osób. Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Niedźwiedziu wskazał 4
osoby chętne do udziału w w/w grupie wsparcia, następnie Gminny Ośrodek Pomocy
Społecznej w Mszanie Dolnej zadeklarował udział 3 osób, a Gminny Ośrodek Pomocy
Społecznej w Słopnicach wraz z Miejskim Ośrodkiem Pomocy Społecznej w Mszanie Dolnej
poinformował o jednej osobie zainteresowanej uczestnictwem w zaproponowanej formie
wsparcia.
Powiatowe Centrum Pomoc Rodzinie w Limanowej na podstawie danych zebranych
z ośrodków pomocy społecznej oraz w oparciu o wzajemną współpracę, planuje
w II kwartale 2015r. utworzenie grupy wsparcia dla osób doświadczających przemocy
w rodzinie. Grupa ta będzie grupą otwartą. Spotkania będą się odbywały systematycznie 1-2
w miesiącu. Na niniejszych spotkaniach omawiane zostaną tematy zgodne z oczekiwaniami
14
PROGRAM TERAPEUTYCZNO-WSPIERAJĄCY DLA OSÓB
DOŚWIADCZAJĄCYCH PRZEMOCY W RODZINIE
osób biorących udział w grupie wsparcia. W spotkaniu weźmie udział psycholog zatrudniony
w PCPR w Limanowej.
Charakter działań podejmowanych przez grupę wsparcia:
Członkiem grupy i uczestnikiem odbywających się spotkań, może być każdy kto doświadcza
przemocy. Grupa będzie miała charakter otwarty, osoby chętne do udziału w spotkaniu będą
mogły przeczytać o kolejnych terminach spotkań na stronie internetowej Powiatowego
Centrum Pomocy Rodzinie w Limanowej tj. www.pcpr-limanowa.pl. Ośrodki pomocy
społecznej z terenu Powiatu Limanowskiego oraz inne instytucje działające na rzecz
zapobiegania przemocy w rodzinie będą poproszone o rozpowszechniani i bieżące
informowanie o prowadzonej przez Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Limanowej
działalności. Uczestnictwo w spotkaniach będzie dobrowolne.
Miejsce spotkań grupy wsparcia:
Budynek Starostwa Powiatowego w Limanowej, ul. Józefa Marka 9, 34-600 Limanowa.
Terminy i częstotliwości spotkań grupy wsparcia:
Terminy spotkań będą ustalane na każdym spotkaniu z uwzględnieniem potrzeb i możliwości
osób chętnych do udziału w grupie, zwłaszcza osób mających trudności z dojazdem do
miejsca spotkań.
Zadania realizowane w ramach działania grupy wsparcia:
1.
Zaspokajanie potrzeby bezpieczeństwa, akceptacji i zrozumienia.
2.
Wsparcie emocjonalne i odbudowa zaufania oraz wzrost sił wewnętrznych do walki
z poczuciem bezradności.
3.
Przezwyciężanie poczucia winy i wstydu.
4.
Odbudowa, wzmacnianie poczucia własnej wartości i szacunku do własnej osoby.
5.
Przezwyciężanie poczucia wyobcowania, walka z osamotnieniem.
6.
Wzbudzenie w sobie motywacji i podjęcie działań prowadzących do rozwiązania
problemu.
7.
Odzyskanie kontroli nad swoim życiem i kształtowanie poczucie sprawstwa.
15
PROGRAM TERAPEUTYCZNO-WSPIERAJĄCY DLA OSÓB
DOŚWIADCZAJĄCYCH PRZEMOCY W RODZINIE
8.
Praca w oparciu o „tu i teraz” spostrzeganie własnych potrzeb w tym dbania o siebie.
9.
Zaspokajanie potrzeby przynależności poprzez nawiązanie relacji w grupie.
10.
Budowanie systemu wsparcia poprzez pozyskiwanie niezbędnych dających oparcie
informacji.
11.
Dzielenie się doświadczeniem i wzajemna pomoc w przezwyciężaniu trudności.
12.
Nadzieja jako narzędzie dające siłę i wiarę w możliwość zmiany sytuacji.
13.
Praca w oparciu o „wgląd” w osobiste przeżycia.
14.
Wskazywanie na działanie mechanizmów towarzyszących zjawisku przemocy.
15.
Wskazywanie na podstawie własnych doświadczeń i zakończonych sukcesem, różnych
sposobów wyjścia z trudnej sytuacji- praca na pozytywnych wzmocnieniach.
16.
Redukcja napięcia i nauka sposobów radzenia sobie ze stresem i negatywnymi
emocjami.
17.
Nauka zachowań asertywnych i komunikowania swoich potrzeb.
18.
Komunikacja interpersonalna rola i znaczenie w codziennym życiu.
19.
Omówienie i podjęcie skutecznych działań w walce z mechanizmami niszczącymi
samoocenę.
20.
Rola samorealizacji i jej wpływ na jakość życia.
3.5. Reintegracja i aktywizacja zawodowa
Reintegracja zawodowa stanowi koleją formę wsparcia skierowanego do osób
doświadczających przemocy ze strony najbliższych, pozwalającą na wieloaspektowe
podejście do problemu. Wspomaganie aktywizacji zawodowej wzmacnia poczucie sprawstwa
i prowadzi do odzyskania kontroli na życiem. Umożliwia także poszukiwanie i podejmowanie
pracy zarobkowej dającej niezależność finansową i ekonomiczną osobom uwikłanym
w przemoc. Co może być momentem przełomowym w uwalnianiu się od toksycznych relacji
przemocowych. Zależność finansowa od sprawcy przemocy stanowi często jeden z głównych
argumentów, który decyduje o pozostawaniu w destrukcyjnych związkach. Stąd pomoc
16
PROGRAM TERAPEUTYCZNO-WSPIERAJĄCY DLA OSÓB
DOŚWIADCZAJĄCYCH PRZEMOCY W RODZINIE
w uzyskaniu swobody finansowej jest ważnym elementem wspierającym i umożliwiającym
zmianę życia osoby doświadczającej przemocy domowej.
3.6. Współpraca instytucjonalna (Zespoły Interdyscyplinarne, Komisja
Rozwiązywania Problemów Alkoholowych)
W działaniach mających na celu przeciwdziałanie występowania zjawiska przemocy
domowej, a także w podejmowanych inicjatywach na rzecz osób doświadczających przemocy
ważną rolę odgrywa współpraca instytucjonalna. Działalność Zespołów Interdyscyplinarnych,
grup roboczych cechuje wieloaspektowe podejście do problematyki zjawiska przemocy.
Stwierdzenie to dotyczy także działań podejmowanych wobec sprawców, osób będących
ofiarami i świadkami przemocy.
Problem przemocy wiąże się niejednokrotnie z uzależnieniem sprawcy od alkoholu stąd
konieczne jest zastosowanie leczenia odwykowego sprawcy przemocy w rodzinie a następnie
jego udział w programie korekcyjno-edukacyjnym. Faktem jest, iż opieką należy także
otoczyć osoby doświadczające przemocy, które dzięki uzyskanemu w poszczególnych
instytucjach wsparciu w formie specjalistycznej pomocy psychologicznej i prawnej mogą
podnieść się, odzyskać wewnętrzny spokój, równowagę, poczucie kontroli nad swoim życiem
i przede wszystkim siłę do wyjścia z kryzysu.
4.
Źródła finansowania
Program terapeutyczno-wspierający dla osób doświadczających przemocy w rodzinie
finansowany będzie z budżetu Starostwa Powiatowego, Powiatowego Centrum Pomocy
Rodzinie w Limanowej oraz innych instytucji działających na rzecz przeciwdziałania
przemocy w rodzinie.
17
PROGRAM TERAPEUTYCZNO-WSPIERAJĄCY DLA OSÓB
DOŚWIADCZAJĄCYCH PRZEMOCY W RODZINIE
Spis tabel
Tabela nr 1. Zadania w oparciu o które zrealizowane będą cele programu terapeutycznowspierającego osoby doświadczające przemocy w rodzinie…………………..5
Tabela nr 2. Formy przemocy zaobserwowane przez ośrodki pomocy społecznej z terenu
Powiatu Limanowskiego……………………………………………………….7
Tabela nr 3.
Zjawiska powiązane z przemocą…………………………………………….…8
Tabela nr 4. Najskuteczniejsze działania wobec ofiar przemocy podejmowane przez ośrodki
pomocy społecznej.…………………………………………………………….9
Tabela nr 5. Zestawienie liczbowe osób chętnych do udziału w grupie wsparcia dla ofiar
przemocy z poszczególnych ośrodków pomocy społecznej z terenu Powiatu
Limanowskiego……………………………………………………………….13
18